|
2010
|
|
|
f) Hitzarmen honen aplikazioaren inguruan estatu kide bakoitzak izan
|
behar duen
urteko oroitidazkian jasotzea politika hori gauzatzeko hartutako neurriak eta lortutako emaitzak.
|
|
|
...eta horrekin batera gauzatu ohi diren segregazio-eta bereizkeria-eginera guztiak kondenatu dituztela, horien mota eta horiek dauden tokia edozein dela, eta herrialde eta herri kolonialei independentzia emateari buruzko Adierazpenak, 1960ko abenduaren 14koak, [Biltzar Orokorraren 1514 (XV) ebazpena], adierazi eta solemnitateaz aldarrikatu duela halakoak lehenbailehen eta baldintzarik gabe bukatu
|
behar dutela
,
|
|
|
Erabakia harturik,
|
behar diren
neurri guztiak hartzeko, lehenbailehen arraza-bereizkeria ezaba dadin, horren mota eta agerpenak edozein izanik ere, eta doktrina nahiz eginera arrazista guztiak prebenitu eta borrokatzeko, arrazen artean elkar ulertzea susta dadin, eta nazioartean arraza-segregazio nahiz-bereizkeria guztietarik aske den erkidegoa eraiki dadin.
|
|
|
4.Arraza-edo etnia-talde nahiz pertsona batzuen aurrerapen egokia ziurtatzeko helburuarekin bakarrik hartutako neurri bereziak, talde eta pertsona horiek
|
behar duten
laguntza premiazkoa denean, berdintasun-baldintzetan berma dakien giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen izatea edo egikaritza, ez dira arraza-bereizkeriazko neurritzat hartuko, betiere, horren ondorioz ez badira ezartzen eskubide desberdinak arraza-talde desberdinentzat, eta neurri horiek indarrean jarraitzen ez badute, neurriok zein helbururekin hartu eta helburuok lortu ondoren.
|
|
|
Estatu alderdiek kondenatzen dituzte propaganda oro zein erakunde guztiak, halakoek baliatzen dituztenean arraza baten edo larru-kolore nahiz jatorri etniko jakin bateko pertsonen nagusitasunean oinarritutako ideia nahiz teoriak, edo halakoek justifikatu edota sustatu nahi dutenean arraza-gorrotoa eta arraza-bereizkeria, horien mota edozein izanik ere; eta bereizkeria hori gauzatzera bultzatzen duten egintza guztiak edo horrelako bereizkeriazko jarduerak ezaba daitezen, berehalakoak eta positiboak izango diren neurriak hartzeko konpromisoa hartzen dute. Halaber, xede horrekin, estatu alderdiek Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalera bildutako printzipioak, bai eta konbentzio honetako 5 artikuluan esanbidez adierazitako eskubideak ere,
|
behar den
moduan aintzat hartu ondoren, besteak beste, hurrengo neurriak hartzen dituzte:
|
|
|
b) Aurreikusi gabeko hutsuneak betetzeko, Komitean zein estatu alderdiko kidek utzi bere eginkizunak gauzatzeari eta horren estatuak izendatuko du beste aditu bat, bere nazionalen artean, aditu horren izendatzeak Komitearen onespena
|
behar duela
.
|
|
|
5.Komiteak artikulu honek eratorritako arazoetarik edozein erabaki
|
behar duenean
, estatu alderdi interesdunek ordezkari bat bidali ahal izango dute, Komitearen lanetan parte hartuko duenak, boto-eskubiderik gabe, arazoa aztertu bitartean.
|
|
|
2.a) Konbentzio honetako 8 artikuluko 1 paragrafoaren arabera eratutako Komiteak jasoko du Nazio Batuetako organoen eskarien kopia, organo horiek konbentzio honetako printzipio eta helburuekin zuzeneko lotura duten arazoak aztertzen dituztenean, eta organo horiei komunikatuko dizkie, eskari horietan oinarrituta, bere iritzi eta gomendioak, aztertu
|
behar dituenean
zainpeko lurraldeetako edo lurralde autonomoetako biztanleek, eta Biltzar Orokorraren 1514 (XV) ebazpena zein lurraldetan aplikatu eta lurralde horietako biztanleek aurkeztutako eskariak; eskari horiek izan beharko dira Konbentzio honetako gaien ingurukoak eta aipatu organoek aztertu beharrekoak.
|
|
|
Komiteak itunaren 45 artikuluaren arabera urtero aurkeztu
|
behar duen
txostenean jasoko du protokolo honen ondorioz gauzatu dituen jardueren laburpena.
|
|
|
1.Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute pertsona orok hezkuntzarako duen eskubidea.Adostu dute hezkuntza bideratu behar dela gizakien nortasuna eta gizakiaren duintasunaren zentzua erabat garatzera, eta hezkuntzak indartu behar duela giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen errespetua.Orobat, adostu dute hezkuntzak pertsona guztiak gaitu
|
behar dituela
, eragingarritasunez parte hartzeko gizarte aske batean, ulermena, tolerantzia eta adiskidetzea ahalbidetzeko nazio guztien artean eta arraza-, etnia-edo erlijio-talde guztien artean, eta Nazio Batuen jarduerak sustatzeko, bakea izatearen alde.
|
|
|
b) Bigarren irakaskuntza, horren mota desberdinetan, baita bigarren irakaskuntza teknikoa edo lanbide-izaerakoa ere, orokorra izan
|
behar da
eta denentzat eskuragarria, horretarako baliabide egoki guztiak erabiliko direla, eta bereziki, dohaineko irakaskuntza arian-arian ezarriko dela;
|
|
|
Ulerturik, gizabanakoak, beste gizabanako batzuei eta bere erkidegoari begira eginbeharrak izateagatik, ahaleginak egin
|
behar dituela
itun honetan aitortutako eskubideak sustatu eta betetzeko,
|
|
|
i) Alokairu bidezkoa eta berdina, balio bera duen lanarengatik, inolako bereizkeriarik gabea; bereziki, emakumeei gizonen pareko lan-baldintzak ziurtatu
|
behar zaizkie
, alokairu bera ordainduz lan bera egiteagatik;
|
|
|
2.Artikulu honek ez du eragotziko lege-murrizketak ezartzea eskubide horien egikaritzari, eskubideok egikaritu
|
behar dituztenean
indar armatuen, poliziaren edo Estatuko Administrazioaren kideek.
|
|
|
1.Familiari, gizartearen osagai natural eta funtsezkoa den heinean, eman
|
behar zaio
ahalik eta babesik eta laguntzarik handiena, bereziki, familia era dadin, eta familia bere ardurapeko seme-alaben zaintzaz eta hezkuntzaz arduratu behar den bitartean.Ezkontza egin beharko da ezkongaien adostasun askearekin.
|
|
|
1.Familiari, gizartearen osagai natural eta funtsezkoa den heinean, eman behar zaio ahalik eta babesik eta laguntzarik handiena, bereziki, familia era dadin, eta familia bere ardurapeko seme-alaben zaintzaz eta hezkuntzaz arduratu
|
behar den
bitartean.Ezkontza egin beharko da ezkongaien adostasun askearekin.
|
|
|
2.Amei babes berezia eman
|
behar zaie
, zentzuzko epealdian, haurra jaio aurretik zein ostean.Epealdi horretan, lan egiten duten amei lizentzia eman behar zaie, ordainsariekin batera edo Gizarte Segurantzako behar besteko prestazioekin batera.
|
|
|
2.Amei babes berezia eman behar zaie, zentzuzko epealdian, haurra jaio aurretik zein ostean.Epealdi horretan, lan egiten duten amei lizentzia eman
|
behar zaie
, ordainsariekin batera edo Gizarte Segurantzako behar besteko prestazioekin batera.
|
|
|
3.Babes-eta laguntza-neurri bereziak hartu
|
behar dira
, haur eta nerabe guztien mesedetan, inolako bereizkeriarik egin gabe, seme-alabatasunaren edo beste edozein ezaugarriren ondorioz.Haurrak eta nerabeak babestu behar dira ekonomia-eta gizarte-esplotazioaren aurka.Halakoak enplegatzen badira euren moralarentzat eta osasunarentzat kaltegarriak diren lanetan, edo euren bizitzarentzat arriskutsuak diren lanetan edo lan horiekin euren garapen normala...
|
|
|
...ioz.Haurrak eta nerabeak babestu behar dira ekonomia-eta gizarte-esplotazioaren aurka.Halakoak enplegatzen badira euren moralarentzat eta osasunarentzat kaltegarriak diren lanetan, edo euren bizitzarentzat arriskutsuak diren lanetan edo lan horiekin euren garapen normalari kalte egiteko arriskua sortzen bada, legeak enplegatze horiek zehatuko ditu.Halaber, estatuek adinaren inguruko mugak ezarri
|
behar dituzte
, muga horietatik behera debekatuta eta legeak zehatuta egongo dela haurren lan-eskua alokairuko gisa enplegatzea.
|
|
|
1.Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute pertsona orok hezkuntzarako duen eskubidea.Adostu dute hezkuntza bideratu
|
behar dela
gizakien nortasuna eta gizakiaren duintasunaren zentzua erabat garatzera, eta hezkuntzak indartu behar duela giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen errespetua.Orobat, adostu dute hezkuntzak pertsona guztiak gaitu behar dituela, eragingarritasunez parte hartzeko gizarte aske batean, ulermena, tolerantzia eta adiskidetzea ahalbidetzeko nazio guztien artean eta arraza-, etnia-edo erlijio-talde...
|
|
|
1.Itun honetako estatu alderdiek aitortzen dute pertsona orok hezkuntzarako duen eskubidea.Adostu dute hezkuntza bideratu behar dela gizakien nortasuna eta gizakiaren duintasunaren zentzua erabat garatzera, eta hezkuntzak indartu
|
behar duela
giza eskubideen eta oinarrizko askatasunen errespetua.Orobat, adostu dute hezkuntzak pertsona guztiak gaitu behar dituela, eragingarritasunez parte hartzeko gizarte aske batean, ulermena, tolerantzia eta adiskidetzea ahalbidetzeko nazio guztien artean eta arraza-, etnia-edo erlijio-talde guztien artean, eta Nazio Batuen jarduerak sustatzeko, bakea izatearen alde.
|
|
|
a) Lehen irakaskuntza nahitaezkoa eta eskuragarria izan
|
behar da
denentzat, dohainik;
|
|
|
c) Goi-mailako irakaskuntza ere denentzat eskuragarri izan
|
behar da
, bakoitzak duen gaitasunaren arabera, horretarako egoki diren baliabide guztiak erabiliko direla, eta, bereziki, dohaineko irakaskuntza arian-arian ezarriko dela.
|
|
|
d) Lehen hezkuntzako zikloa osorik egin edo amaitu ez duten pertsonei begira, ahal den neurrian, oinarrizko hezkuntza suspertu edo indartu
|
behar da
;
|
|
|
e) Modu aktiboan jarraitu
|
behar da
eskola-sistema garatzen, irakaskuntzako ziklo guztietan, beken sistema egokia ezarri behar da, eta irakasleen baldintza materialak etengabe hobetu behar dira.
|
|
|
e) Modu aktiboan jarraitu behar da eskola-sistema garatzen, irakaskuntzako ziklo guztietan, beken sistema egokia ezarri
|
behar da
, eta irakasleen baldintza materialak etengabe hobetu behar dira.
|
|
|
e) Modu aktiboan jarraitu behar da eskola-sistema garatzen, irakaskuntzako ziklo guztietan, beken sistema egokia ezarri behar da, eta irakasleen baldintza materialak etengabe hobetu
|
behar dira
.
|
|
|
3.Itun honetako estatu alderdiek konpromisoa hartzen dute, ikerketa zientifikorako eta sormen-jarduerarako
|
behar den
askatasuna errespetatzeko.
|
|
|
1.Inor ez da kondenatuko egite edo ez-egiteengatik, halakoak gauzatzeko unean ez bazen horien inguruko deliturik zuzenbide nazionalaren edo nazioarteko zuzenbidearen arabera.Halaber, ez da ezarriko delitua egin zeneko garaian zein zigor aplikatu eta horren aldean astuna den zigorrik.Delitua egin ostean legeak xedatzen badu zigor arinagoa ezarri
|
behar dela
, xedapen hori onuragarri izango da delitugilearentzat.
|
|
|
...rritako murrizketek bakarrik murritz dezakete eskubide horren egikaritza, murrizketok gizarte demokratiko batean beharrezkoak direnean, segurtasun nazionala, segurtasun publikoa edo ordena publikoa dela eta, edo enparauen osasun nahiz moral publikoak edo eskubide eta askatasunak babesteko.Artikulu horrek ez du eragotziko lege-murrizketak ezartzea eskubide horren egikaritzari, eskubideok egikaritu
|
behar dituztenean
indar armatuetako eta poliziako kideek.
|
|
|
1.Haur guztiek eskubidea dute, inolako bereizkeriarik gabe, arraza, larru-kolorea, sexua, hizkuntza, erlijioa, jatorri nazionala edo gizarte-jatorria, ekonomia-maila edo jaiotza dela bide, adingabearen egoerak
|
behar duen
babes-neurriak izateko, familiak eskaini beharrekoak eta gizarteak nahiz estatuak eskaini beharrekoak.
|
|
|
1.Hutsune bat adierazten bada 33 artikuluarekin bat etorriz, eta ordeztu
|
behar den
kidearen agintaldia ez bada amaitzen hutsune hori sortu eta hurrengo sei hilabeteetan, Nazio Batuetako idazkari nagusiak hori berori jakinaraziko dio itun honetako estatu alderdietako bakoitzari; estatu alderdi horiek, hutsunea betetzeko, hautagaiak aurkeztu ahal izango dituzte bi hilabeteko epean, 29 artikuluaren 2 paragrafoan xedatutakoarekin bat etorriz.
|
|
|
Inork ez du torturarik pairatuko, ezta tratu edo zigor krudel, anker edo apalesgarririk ere.Bereziki, inori ez zaio ezarriko esperimentu mediko edo zientifikorik, baldin eta halakoak jasan
|
behar dituenak
askatasunez adostasunik ez badu ematen.
|
|
|
3.Arau-hauste penal baten ondorioz atxilotuta edo preso dauden pertsona guztiak atzerapenik gabe jarriko dira epailearen edo eginkizun judizialak gauzatzeko legeak baimendutako beste funtzionario baten esku, eta atxilotu edo preso horiek eskubidea izango dute zentzuzko epean epaiketa izateko edo aske gelditzeko.Epaiketa izan
|
behar duten
pertsonen aurre-neurrizko espetxealdia ez da izan behar erregela nagusia, baina pertsona horien askatasuna berme batzuen mende izan daiteke, berme horien helburua bada akusatua epaiketa-ekitaldian edo eginbide prozesalen edozein unetan ager dadila ziurtatzea eta, hala denean, epaitza betearaztea.
|
|
|
3.Arau-hauste penal baten ondorioz atxilotuta edo preso dauden pertsona guztiak atzerapenik gabe jarriko dira epailearen edo eginkizun judizialak gauzatzeko legeak baimendutako beste funtzionario baten esku, eta atxilotu edo preso horiek eskubidea izango dute zentzuzko epean epaiketa izateko edo aske gelditzeko.Epaiketa izan behar duten pertsonen aurre-neurrizko espetxealdia ez da izan
|
behar
erregela nagusia, baina pertsona horien askatasuna berme batzuen mende izan daiteke, berme horien helburua bada akusatua epaiketa-ekitaldian edo eginbide prozesalen edozein unetan ager dadila ziurtatzea eta, hala denean, epaitza betearaztea.
|
|
|
Ulerturik, gizabanakoak, beste gizabanako batzuei eta bere erkidegoari begira eginbeharrak izateagatik, ahaleginak egin
|
behar dituela
itun honetan aitortutako eskubideak sustatu eta betetzeko,
|
|
|
Estatu alderdiek errespetatuko dituzte, gurasoen, edo, hala denean, tokiko ohiturak ezarritakoaren arabera, familia zabalaren edo erkidegoaren, tutoreen edo legearen arabera haurrez arduratu
|
behar diren
beste pertsona batzuen ardurak, eskubideak eta eginbeharrak, haurrei, euren gaitasunen bilakaerarekin bat etorriz, jarraibide eta orientazio egokiak emateari dagokionez, haurrek konbentzio honetan aitortutako eskubideak egikari ditzaten.
|
|
|
...rabakitzen dutenean, aplikagarri diren lege eta prozedurekin bat etorriz, banantze hori beharrezkoa dela haurren interes gorenari begira.Erabaki hori beharrezkoa izan daiteke kasu jakin batzuetan, hala nola, gurasoek haurrei tratu txarra ematen dietenean edo haurrei begira arretarik jartzen ez dutenean, edo gurasoak bananduta bizi direnean eta haurrek bizilekua izateko tokiari buruz erabakia hartu
|
behar denean
.
|
|
|
2.Estatu alderdiek errespetatuko dituzte, gurasoen eta, hala denean, lege-ordezkarien, eskubide eta eginbeharrak, haurrak zuzentzearen inguruan euren eskubidea egikaritu
|
behar dutenean
, haurren gaitasunen bilakaerarekin bat etorriz.
|
|
|
2.Prestazioak eman beharko dira, hala
|
behar denean
, kontuan hartuz baliabideak eta haurren eta haurren mantenuaz arduratzen diren pertsonen egoera, bai eta haurrek edo haur horien izenean zein prestazio-eskabide egin eta eskabide horri begira garrantzitsua den beste edozein inguruabar ere.
|
|
|
1.Estatu alderdiek adostu dute haurren hezkuntzak helburu izan
|
behar duela
:
|
|
|
b) Haurrei irakastea giza eskubideak eta oinarrizko askatasunak, eta Nazio Batuen Gutunean jasotako printzipioak errespetatu
|
behar dituztela
;
|
|
|
c) Haurrei irakastea errespetatu
|
behar dituztela
euren gurasoak, euren kultura-nortasuna, hizkuntza eta balioak, eurak bizi diren herrialdeko balio nazionalak, euren jatorrizko herrialdeko balio nazionalak eta beste zibilizazio batzuetako balio nazionalak;
|
|
|
e) Haurrei irakastea ingurumen naturala errespetatu
|
behar dutela
.
|
|
|
Jakinik, familiak, gizartearen oinarrizko talde gisa eta bere kideen hazkuntza nahiz ongizaterako inguru natural gisa, eta, bereziki, haurrei dagokienez, erkidegoan dituen ardurak bere gain hartu ahal izateko, behar adinako babesa eta laguntza izan
|
behar duela
,
|
|
|
Aitortuz, haurrak familia batean hazi
|
behar dutela
, euren nortasuna oso-osoan eta modu harmoniatsuan garatzeko, zoriontasun-, maitasun-eta ulermen-giroan,
|
|
|
Kontuan harturik, haurrak erabat prestatuak izan
|
behar dutela
, gizartean bizitza independentea izateko, eta Nazio Batuen Gutunean aldarrikatutako idealen espirituan oinarrituta hezi behar dutela eta, bereziki, bakearen, duintasunaren, tolerantziaren, askatasunaren, berdintasunaren eta solidaritatearen espirituan, Aintzat harturik, haurrei babes berezia emateko beharrizana adierazi dela 1924ko Ginebrako Adierazpenean, haurren eskubideei buruzkoan, eta haurre...
|
|
|
Kontuan harturik, haurrak erabat prestatuak izan behar dutela, gizartean bizitza independentea izateko, eta Nazio Batuen Gutunean aldarrikatutako idealen espirituan oinarrituta hezi
|
behar dutela
eta, bereziki, bakearen, duintasunaren, tolerantziaren, askatasunaren, berdintasunaren eta solidaritatearen espirituan, Aintzat harturik, haurrei babes berezia emateko beharrizana adierazi dela 1924ko Ginebrako Adierazpenean, haurren eskubideei buruzkoan, eta haurren eskubideei buruzko Adierazpenean, 1959ko azaroaren 20an Biltzar Orokorrak onartutakoan, eta beharrizan hori aitortu dela Giza Eskub...
|
|
|
Aintzat harturik, haurren eskubideei buruzko Adierazpenean aipatutakoaren ildotik, «haurrek, heldutasun fisiko eta mentalik ez dutenez, babes eta arreta berezia
|
behar dutela
, bai eta legearen babes egokia ere, jaio aurretik nahiz ostean»,
|
|
|
Aitortuz, munduko herrialde guztietan daudela baldintza oso gogorretan bizi diren haurrak, eta haur horiek arreta berezia
|
behar dutela
,
|
|
|
Jakinik, langile migratzaileen eta horien familiakoen eskubideak toki guztietan ez direla behar bezala aitortu, eta, ondorenez, nazioarte-mailako babes egokia
|
behar dutela
,
|
|
|
Aintzat harturik, migrazioak sortzen dituen giza arazoak harik eta larriagoak direla migrazio irregularraren kasuan, eta, ondorenez, jakinik neurri egokiak hartzea bultzatu
|
behar dela
, langile migratzaileen mugimendu eta iraganbide klandestinoak saihestu eta ezabatzeko, aldi berean ziurtatuz langile horien oinarrizko giza eskubideak babesten direla,
|
|
|
Jakinik, horren guztiorren ondorioz, langile migratzaileen eta horien familiakoen eskubideak nazioarte-mailan babestea lortu
|
behar dela
, oinarrizko arauak berretsiz eta ezarriz, aplikazio unibertsala izango duen konbentzio zabal batean,
|
|
|
e) «Langile ibiltariak» dira langile migratzaile guztiak, estatu batean ohiko bizilekua izan arren, beste estatu batera edo batzuetara bidaiatu
|
behar dutenean
, aldi laburretarako, euren jardunbidea dela eta;
|
|
|
ii) Epe mugatu eta zehaztuan gauzatzen badituzte lanbide-jakitateak, merkataritzako jakitateak, jakitate teknikoak edo beste mota bateko jakitate oso espezializatuak
|
behar dituzten
lanak; edo
|
|
|
eta enplegurako estatutik irten
|
behar badute
egonaldiko baimenaren epea agortu ondoren, edo lehenago, baldin eta aipatu zeregin edo eginkizun zehatza edo lana egiteari uzten badiote;
|
|
|
d) Errefuxiatuak eta apatridak, salbu eta kasuan kasuko estatu alderdiaren legeria nazionalean edo estatu horretan indarrean dauden nazioarteko tresnetan ezarri denean pertsona horiei ere konbentzio hau aplikatu
|
behar zaiela
;
|
|
|
a) Artikulu honetako 3 paragrafoan jaso gabeko lan edo zerbitzuetarik edozein, normalean halakoak gauzatu
|
behar dituela
justizia arrunteko erabaki baten ondorioz atxilotuta dagoen pertsona batek edo gerogarrenean baldintzapeko askatasun-egoeran utzi den pertsona batek;
|
|
|
6.Arau-hauste penal baten ondorioz atxilotuta edo preso dauden langile migratzaileak eta horien familiakoak atzerapenik gabe jarriko dira epailearen edo eginkizun judizialak gauzatzeko legeak baimendutako beste funtzionario baten esku, eta atxilotu edo preso horiek eskubidea izango dute zentzuzko epean epaiketa izateko edo aske gelditzeko.Epaiketa izan
|
behar duten
pertsonen aurre-neurrizko espetxealdia ez da izan behar erregela nagusia, baina pertsona horien askatasuna berme batzuen mende izan daiteke, berme horien helburua bada akusatua epaiketa-ekitaldian edo eginbide prozesalen beste edozein unetan ager dadila ziurtatzea eta, hala denean, epaitza betearaztea.
|
|
|
...al baten ondorioz atxilotuta edo preso dauden langile migratzaileak eta horien familiakoak atzerapenik gabe jarriko dira epailearen edo eginkizun judizialak gauzatzeko legeak baimendutako beste funtzionario baten esku, eta atxilotu edo preso horiek eskubidea izango dute zentzuzko epean epaiketa izateko edo aske gelditzeko.Epaiketa izan behar duten pertsonen aurre-neurrizko espetxealdia ez da izan
|
behar
erregela nagusia, baina pertsona horien askatasuna berme batzuen mende izan daiteke, berme horien helburua bada akusatua epaiketa-ekitaldian edo eginbide prozesalen beste edozein unetan ager dadila ziurtatzea eta, hala denean, epaitza betearaztea.
|
|
|
7.Langile migratzaileek eta horien familiakoek pairatu
|
behar dutenean
enplegurako estatuan edo iraganbideko estatuan zein lege izan indarrean eta lege horiek jasotako atxiloketa edo espetxealdietarik edozein, izango dituzte estatu horietako nazionalek egoera berean daudenean dituzten eskubide berberak.
|
|
|
1.Langile migratzaileak edo horien familiakoak ez dira kondenatuko egite edo ez-egiteengatik, halakoak gauzatzeko unean ez bazen horien inguruko deliturik zuzenbide nazionalaren edo nazioarteko zuzenbidearen arabera; halaber, ez da ezarriko halakoak gauzatu zireneko garaian zein zigor aplikatu eta horren aldean astuna den zigorrik.Delitua egin ostean legeak xedatzen badu zigor arinagoa ezarri
|
behar dela
, xedapen hori onuragarri izango da interesdunarentzat.
|
|
|
2.Langile migratzaileak eta horien familiakoak estatu alderdi batetik kanpora daitezke legearen araberako agintari eskudun baten erabakia bete
|
behar denean
bakarrik.
|
|
|
...artuz kasuan kasuko estatuetan aplikagarri den legeria eta kasuan kasuko nazioarteko akordioak, eta estatu horiek aduana-batasunetan parte hartzearen ondorioz dituzten betebeharrak, eskubideak eta zergak ordaintzetik, inportatu edo esportatzeagatik euren jabetzako gauzak eta etxeko tresnak, bai eta enplegurako estatuan ordaindutako jarduera gauzatzeko onartuak izan ondoren jarduera hori gauzatzeko
|
behar den
ekipamendua ere:
|
|
|
a) Ez dituzte ordainduko antzeko inguruabarretan nazionalek ordaindu
|
behar dituzten
zerga, eskubide eta kargak baino handiagoak edo astunagoak;
|
|
|
3.Langile migratzaile bat edo horren familiako bat kanporatu
|
behar
ote den erabaki behar denean, kontuan hartu behar dira izaera humanitarioko inguruabarrak eta, baita ere, kasuan kasuko pertsonak enplegurako estatuan bizitzen daraman denbora.
|
|
|
3.Langile migratzaile bat edo horren familiako bat kanporatu behar ote den erabaki
|
behar denean
, kontuan hartu behar dira izaera humanitarioko inguruabarrak eta, baita ere, kasuan kasuko pertsonak enplegurako estatuan bizitzen daraman denbora.
|
|
|
3.Langile migratzaile bat edo horren familiako bat kanporatu behar ote den erabaki behar denean, kontuan hartu
|
behar dira
izaera humanitarioko inguruabarrak eta, baita ere, kasuan kasuko pertsonak enplegurako estatuan bizitzen daraman denbora.
|
|
|
– Estatu alderdiek bermatuko dute haur desgaituek eskubidea izatea, bai iritzia askatasunez eman dezaten, eurengan eragina duten gai guztien inguruan, iritzi hori
|
behar den
moduan kontuan hartuko dela, aintzat hartuz haurraren adina eta heldutasuna, gainerako haurren baldintza berberetan, bai eskubide hori egikaritu ahal izateko euren desgaitasunaren eta adinaren arabera laguntza egokia jaso dezaten ere.
|
|
|
c) Pertsona desgaituek zein eskuragarritasun-arazoren aurka borrokatu
|
behar duten
aintzat hartu eta arazo horiek ukitutako pertsona guztiei prestakuntza eskaintzea;
|
|
|
– Inork ez du torturarik edo bestelako tratu edo zigor krudel, anker edo apalesgarririk jasoko.Bereziki, inori ez zaio ezarriko esperimentu mediko edo zientifikorik, baldin eta halakoak jasan
|
behar dituenak
adostasunik ez badu ematen, askatasunez eta esperimentu horren inguruko informazioan oinarrituta.
|
|
|
b) Emango dituzte pertsona desgaituek, euren desgaitasunaren ondorioz beren-beregi
|
behar dituzten
osasun-zerbitzuak, horien artean izango direla detekzio eta esku-hartze goiztiarra, bidezkoa denean, eta desgaitasun-mota berriak agertzea ahalik gehiena prebenitzeko eta murrizteko zerbitzuak; pertsona horien artean izango dira haurrak eta pertsona nagusiak ere;
|
|
|
j) Aitortuz, pertsona desgaitu guztien giza eskubideak sustatu eta babesteko beharrizana, barnean direla babes handiagoa
|
behar dutenak
,
|
|
|
o) Kontuan harturik, pertsona desgaituek modu aktiboan parte hartzeko aukera izan
|
behar dutela
politikei eta programei buruzko erabakiak hartzeko prozesuetan, eurak zuzenean ukitzen dituztenetan barne,
|
|
|
r) Era berean aitortuz, haur desgaituek oso-osoan izan
|
behar dituztela
giza eskubide eta oinarrizko askatasun guztiak, gainerako haurren baldintza berberetan, eta gogoraturik estatu alderdiek horren inguruan hartu zituzten betebeharrak haurren eskubideei buruzko Konbentzioan,
|
|
|
x) Jakinik, familia gizartearen berezko unitate kolektibo eta funtsezkoa dena, eta familiak eskubidea duena gizarteak eta estatuak babes dezaten, eta pertsona desgaituek eta horien familiakoek behar adinako babesa eta laguntza izan
|
behar dutena
, familiek lagundu ahal izateko pertsona desgaituek euren eskubideak oso-osoan eta baldintza berberetan izateari dagokionez,
|
|
|
«Diseinu unibertsal» gisa ulertuko da produktuen, ingurunearen, programen eta zerbitzuen diseinua, halakoak pertsona guztiek ahalik eta gehien erabil ditzaketenean, moldatu beharrik gabe, eta espezializatutako diseinurik gabe.«Diseinu unibertsalak» ez ditu baztertuko desgai diren pertsona-talde berezientzako laguntza teknikoak, halakoak
|
behar direnean
.
|
|
|
f) Ikerketari eta diseinu unibertsaleko ondasunen, zerbitzuen, ekipamenduaren eta instalazioen garapenari ekitea edo halakoak sustatzea, konbentzio honetako 2 artikuluko definizioarekin bat etorriz, betiere, horiek ahalik moldaketarik txikiena eta kosturik txikiena
|
behar dutenean
pertsona desgaituen beharrizan bereziak asetzeko; halakoen eskuragarritasuna eta erabilera sustatzea; eta diseinu unibertsala sustatzea arauak eta jarraibideak egiten direnean;
|
|
|
e) Aitortuz, desgaitasuna etengabeko bilakaera duen kontzeptua dela, eta horren eragiletzat elkarrekintza hartu
|
behar dela
, bateko, gabeziak dituzten pertsonen, eta, besteko, pertsona horiek gizartean bete-betean eta eragingarritasunez parte hartzea, gainerakoen baldintza berberetan, saihesten duten jarrera-eta inguru-oztopoen artean,
|
|
|
Estatu alderdi bakoitzak beharrezko neurriak hartuko ditu, pertsona bat aske utzi
|
behar denean
, askatze hori gauza dadin pertsona hori benetan aske utzi dela egiaztatzen duten modalitateekin bat etorriz.Estatu alderdiek, orobat, beharrezko neurriak hartuko dituzte, pertsonei bermatzeko, aske uzteko unean, osotasun fisikoa eta euren eskubideen erabateko egikaritza, kalterik egin gabe pertsona horiek legeria nazionalaren ondorioz izan ditzaketen betebeharrei.
|
|
|
c) Aldez aurretik eta
|
behar den
moduan aurkeztu bazaie estatu alderdi interesduneko organo eskudunei, esaterako, ikerketak egiteko ardura duten agintariei, aukera hori dagoenean;
|
|
|
2.Urteko txostenean estatu alderdi baten inguruan argitaratutako oharra aldez aurretik iragarri
|
behar zaio
estatu alderdi horri; estatu horrek zentzuzko epea izango du erantzuteko, eta eskatu ahal izango du bere iruzkinak eta oharrak txostenean argitaratzea.
|
|
|
1.Estatu alderdi bakoitzak
|
behar dena
xedatuko du, bere jurisdikzioa ezartzeko derrigorreko desagertzeari buruzko delituaren gainean, hurrengo kasuetan:
|
|
|
...k hala justifikatzen dutela, pertsona hori atxilotuko du edo legezko bestelako lege-neurri batzuk hartuko ditu, pertsona horren presentzia ziurtatzeko.Atxiloketa eta gainerako neurriak gauzatuko dira estatu horretako legeekin bat etorriz, eta halakoei eutsiko zaie pertsona horren presentzia, prozedura penalean, berau beste estatu baten esku uzteko prozeduran edo estradizio-prozeduran, ziurtatzeko
|
behar den
epealdian bakarrik.
|
|
|
2.Agintari horiek euren erabakia hartuko dute, edozein delitu astuni aplikatu ohi zaizkion baldintza berberetan, estatu horretako legeriarekin bat etorriz.9 artikuluko 2 paragrafoan jasotako kasuetan, epaitzeko edo erruztatzeko
|
behar diren
frogen maila ez da izango 9 artikuluko 1 paragrafoko kasuetan aplikatzen den maila baino hertsitasun gutxiagokoa.
|
|
|
3.Derrigorreko desagertzearen delitua dela bide ikertutako pertsona orok bidezko tratua jasotzeko bermeak izango ditu prozedurako fase guztietan.Derrigorreko desagertzearen delituagatik epaitu
|
behar den
pertsona orok berme judizialak izango ditu, legeak ezarritako justizia-gorte edo-auzitegi eskudun, independente eta inpartzialean.
|
|
|
b) Sarrera izatea, aldez aurretik agintari judizialak hori baimenduta, hala
|
behar denean
, eta baimen hori ahalik azkarren emanik, edozein atxilotze-tokitan eta desagertutako pertsona egon daitekeen beste edozein tokitan, horretarako zentzuzko arrazoiak daudenean.
|
|
2011
|
|
|
Protokolo hau indarrean jarri eta seigarren urte-hasieratik aurrera, Batzordea Konbentzioaren aplikazio edo interpretazioaren inguruko edozein gatazkari konponbidea aurkitzeaz ere ardura daiteke, gatazka hori aipatutako Konbentzioaren alderdi diren estatuen artean suertatzen denean edota estatu horietako batzuk edo guztiak Protokolo honen alderdi ez direnean ere, estatu horiek gatazka hori Batzordearen esku jartzea adosten badute. Batzordearen Erregelamenduak zehaztuko du estatuen arteko akordio horrek zein baldintza bete
|
behar dituen
.
|
|
|
3 Artikulu honetako 2 paragrafoan ezarritakoari kalterik egin gabe, gutxienez Batzorde kideen heren batek uste duenean gai bat berak aztertu
|
behar duela
Protokolo honetan ezarritakoa aplikatuz, buruak kide horiek hala eskatuta, Batzordearen bilera baterako deialdia egingo du ondorio horietarako.
|
|
|
Aintzat harturik instrumentu horiek hedatze ekonomikorako nazioarteko programa zabalago baten zati gisa ikusi
|
behar direla
, enplegu osoa, ekoizpenekoa eta askatasunez aukeratua oinarrian duena,
|
|
|
a) Lanaren Nazioarteko Erakundearen Konstituzioaren 22 artikuluaren arabera aurkeztu
|
behar dituzten
oroitidazkietan azaldu beharko dute, Hitzarmen honen aplikazio esparrutik kanpo dauden jarduera alorretan adingabeen eta haurren lan edo zereginen egoera orokorra eta Hitzarmen honetako xedapenen aplikazio zabalago baten bidean zein aurrerapen lortu dituen;
|
|
|
3.Nazio legeriak edo agintaritza eskudunak, enplegatzaileak eraman
|
behar dituen
eta agintaritza eskudunaren eskura jarri behar dituen erregistro eta beste dokumentuak zein diren zehaztuko ditu.Erregistro horiek izena eta abizenak eta adina edo jaiotze data adierazi beharko dituzte, halakoa posible den neurrian, behar bezala ziurtatuak eta hamazortzi urte baino gazteago diren pertsonen datuak bilduko dituzte, horiek enplegatzaileak zuzenean enplegatuak izan edo berarentzat la...
|
|
|
3.Nazio legeriak edo agintaritza eskudunak, enplegatzaileak eraman behar dituen eta agintaritza eskudunaren eskura jarri
|
behar dituen
erregistro eta beste dokumentuak zein diren zehaztuko ditu.Erregistro horiek izena eta abizenak eta adina edo jaiotze data adierazi beharko dituzte, halakoa posible den neurrian, behar bezala ziurtatuak eta hamazortzi urte baino gazteago diren pertsonen datuak bilduko dituzte, horiek enplegatzaileak zuzenean enplegatuak izan edo berarentzat lan egiten dutenak.
|
|
|
...ak, hitz honen zentzurik zabalenean, euren egokitzapenerako gero eta eragingarriagoak diren bideak eskaintzen dizkiete gizon eta emakumeei; bideok, aukera ematen die horiei, ez bakarrik duintasun eta eskubideetan berdinak jaiotzen direla baieztatzeko, ezpada ere giza talde guztiek nazio mailan eta nazioartean kultura nortasuna eta berezko kultura bizitzaren garapenerako duten eskubidea errespetatu
|
behar dutela
aitortzeko, kontuan izanda talde bakoitzari dagokiola askatasun osoz erabakitzea ustez euren nortasunarentzat ezinbestekoak diren baloreak mantentzea nahi duten, eta hala denean, eurok moldatzea edo indartzea.
|
|
|
...e guztiek, erantzukizuna dute herrialde guztietako hezkuntza baliabideak arrazismoari aurre egiteko erabil daitezen ahalegintzeko, batik bat programa eta testu-liburuetan giza batasunaren eta aniztasunaren inguruko oinarrizko ezagutza zientifiko eta etikoak jaso daitezen lan eginez eta edozein herriren aurkako bereizketa gorrotagarririk ager ez dadin; helburu horiekin, irakasleen heziketa ziurtatu
|
behar dute
; eskola-sistemaren baliabideak biztanleria talde guztien eskura jarri, arraza izaerako inolako murrizketa eta bereizkeriarik gabe; era berean, eta arraza edo etnia talde jakin batzuei ezarritako murrizketak konpontzeko neurri egokiak hartu behar dituzte, murrizketa horiek heziketa maila eta bizi-mailari dagozkienean, bereziki haurrei horien transmisioa saihesteko helburuarekin.
|
|
|
...ikoak jaso daitezen lan eginez eta edozein herriren aurkako bereizketa gorrotagarririk ager ez dadin; helburu horiekin, irakasleen heziketa ziurtatu behar dute; eskola-sistemaren baliabideak biztanleria talde guztien eskura jarri, arraza izaerako inolako murrizketa eta bereizkeriarik gabe; era berean, eta arraza edo etnia talde jakin batzuei ezarritako murrizketak konpontzeko neurri egokiak hartu
|
behar dituzte
, murrizketa horiek heziketa maila eta bizi-mailari dagozkienean, bereziki haurrei horien transmisioa saihesteko helburuarekin.
|
|
|
3 Aholkatzen zaie komunikabide handiei eta horiek kontrolatzen dituztenei edo horien zerbitzura daudenei, bai eta erkidego nazionalen barnean antolatutako talde orori, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalean jasotako printzipioak behar bezala kontuan izanda, batik bat, adierazpen askatasunaren printzipioa, elkar ulertzea, tolerantzia eta pertsona eta giza taldeen arteko adiskidetasuna susta ditzatela, eta berebat, arrazismoa, bereizkeria eta arraza aurreiritziak ezabatzen lagun dezatela, batez ere saihestuz, pertsonak eta giza talde ezberdinak modu estereotipatu, partzial, aldebakarreko edo maltzurrean aurkeztea. Arraza eta etnia taldeen arteko komunikazioa elkarrekiko prozesua izan
|
behar da
, hain zuzen ere, ahalbidetzen duena euren nortasuna oso-osorik adieraztea eta hala ulertuak izatea, erabateko askatasunez. Horren ondorioz, komunikabide handiak komunikazio mota hau errazten duten pertsonen eta taldeen ideietara zabaldu beharko lirateke.
|
|
|
...atik bat hezkuntza, kultura eta informazioaren esparruan, arrazismoa, propaganda arrazista, arraza bereizketa eta apartheida saihestu, debekatu eta ezabatzeko xedearekin; era berean, ezagueren eta natur zientzia eta gizarte zientzietako ikerketen emaitzen zabalkundea bultzatuko du, horien helburuak direla arraza aurreiritzien eta jokabide arrazisten arrazoiak eta euren prebentzioa, kontuan izanda,
|
behar den
moduan, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalean eta Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunean jasotako printzipioak.
|
|
|
Neurri politiko, ekonomiko eta sozialekin batera, zuzenbidea da norbanakoen artean duintasuna eta eskubideetan berdintasuna lortzeko bide nagusienetako bat, eta propaganda, antolakuntza eta eginera oro baztertzeko, horiek arraza eta etnia taldeen ustezko nagusitasunean oinarritutako ideia eta teoriek bultzatzen dituztenean edota arraza gorroto edo bereizkeria justifikatu edo eragin nahi dutenean. Estatuek neurri juridiko egokiak hartu beharko dituzte eta euren zerbitzu guztiek neurri horiek bete eta aplikatzen dituztela zaindu, kontuan izanda,
|
behar den
legez, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalean jasotako printzipioak. Neurri juridiko horiek esparru politiko, ekonomiko eta sozial egoki batean barneratu behar dira, beraien aplikazioa aldezteko.
|