|
2015
|
|
|
Horretan badabiltza zenbait, eta hortxe abiatzen da nire bertsoarekiko aferaren bigarren partea, aurreko urtekoa, berriketa apasionatua hain gustuko dudan arren alde zaharrean hainbeste aldiz isildu behar izan nintzenekoa, edo areago, hitzik gabe gelditu nintzenekoa ez nekielako zer esan, ez bainekien ezer, beste hizlari apasionatu
|
batzuek
euren artean eztabaidatzen zuten bitartean, artean kalapita hauspotzen zuen azken txapelketa nagusiaren harira, zer zegien Ametsek bertsotan eta zer zemaion Maialenek bertsoari; nola hark, artisau, harria apart zizelka zezakeen, baina zelan honek, kolpe lehorra emanda, krak, arrakala zezakeen guztia; urtetako tradizioa hautsiz bertso saio batera baino gehiagotara joan nintzenekoa (hori baino lehe...
|
|
|
Badakigu bertsolari asko gai dela bertso jarrien mugatik nahiko hurbil dagoen bertsoa bat batean kantatzeko. Gai da pentsamendu abstrakturako, badaki idatzizko forma eta figura literario
|
batzuk
erabiltzen. Noski!
|
|
|
Nekeza izango zenaren zantzu guztiak genituen, baina desertuan osatzen diren ispilu ilusio bat besterik ez zen izan, eta segituan batu zitzaizkigun entzuleak eta kuriosoak lurrean inprobisaturiko oholtzaren inguruan. No woman, no cry, Lily Marlen edota Habanera bezalako doinu bertsotuak izan ziren entzungai,
|
batzuk
aipatzearren, edota Euskal Herrian euskaraz, Xalbadorren heriotzean edo Lau teilatu kanta mitiko bezain hunkigarriez babestu genituen beroaren preso ziren zaleak.
|
|
|
Ezagutu genituen euskal diasporako belaunaldiak eta euren kezkak.
|
Batzuek
etorkizun iluna ikusten zioten euskaltasunaren jarraipenari, eta beste batzuek, gazteenek akaso, argi utzi ziguten gogoz eusten zietela gure kulturaren sustraiei. Ezagutu genuen Jaialdi handia, eta baita tamainaz hain handia ez den baina akaso edukiz josita dagoen beste bat ere.
|
|
|
Ezagutu genituen euskal diasporako belaunaldiak eta euren kezkak. Batzuek etorkizun iluna ikusten zioten euskaltasunaren jarraipenari, eta beste
|
batzuek
, gazteenek akaso, argi utzi ziguten gogoz eusten zietela gure kulturaren sustraiei. Ezagutu genuen Jaialdi handia, eta baita tamainaz hain handia ez den baina akaso edukiz josita dagoen beste bat ere.
|
|
|
Burua altxatu eta lagun guztiak ikusten nituen AEBak eta aireportua erdibitzen dituen marraren beste aldean. Behin eta berriz saiatu nintzen azaltzen Euskal Kultura grabatzeko intentzioa besterik ez nuela han, baina, nonbait, nire kamera profesionalak beste intentzio
|
batzuk
nituela pentsarazten zion gizon hari. Azkenerako, itzultzaile bat ekarri zuten eta hamaikagarrenez, gaztelaniaz, zertara nentorren azaldu ostean, utzi zidaten Estatu Batuetako lurra zapaltzen.
|
|
|
Saioa aurrera joan ahala, inor grabatzen ari ote zen begira ibili nintzen, eta saioa amaitzean, audio teknikariari ere galdetu nion, baina ez dut uste inork grabatu zuenik, norbaitek mugikorrean edo grabatu ez bazuen behintzat”. Agirrek pena du bere hasierako edo sari banaketa
|
batzuetako
irudi edo bideorik ez gorde izana.
|
|
|
|
Batzuk
aipatzekotan, Miren Artetxe hizkuntzaren berreskuratze prozesuan bertsolaritzaren transmisioaren eraginari buruzko ikerketa egiten ari da eta Xenpelarreko datu baseetarako sarbide zuzena du. Nerea Elustondo berriz, 1994tik 2014ra bitartean emakumeen plazetako presentziaren bilakaera aztertzen ari da bertako informazioarekin.
|
|
|
berak niri orijinalak ematen dizkit eta nik berari horiek denak kopiatuta eta beste bertso asko ematen dizkiot.
|
Batzuek
nahiago izaten zuten orijinalarekin geratzea, eta, orduan, ez nuen errespetatu beste erremediorik izaten. Tarteka nik enkuadernatu ere egiten nizkien bueltan itzulitako kopia horiek.
|
|
|
Funtzio sozial eta funtzio emozionalean kokatu nahia adibideekin erakutsi zuen: “Oso desberdina da joatea Itureneko ganbarara inauterien bueltako ospakuntza horretara edo joatea antzoki baten barruan egiten den ostiral bateko saio batera, jendea asteguneko lanak bukatuta doanean zu eta beste
|
batzuk
entzutera. Kasu bakoitzak bere funtzioa dauka, eta nire burua horretarako kokatzea izaten da neure ahalegina”.
|
|
|
‘Zergatik ez nabli ondo? Zergatik ez naiz gustura sentitzen? ’ Agian, saio mota
|
batzuetan
ez zara gustura sentitzen, eta gogoeta horiek egiten dituzu. Beti ez bada, ia beti, norberaren barruan daude erantzunak.
|
|
|
“Anitz lantzen da alde intelektuala bertsotarako orduan, eta nik uste dut landu behar dugula inteligentzia emozionala anitz. Iruditzen zait gure txoko horretan inteligentzia emozionalari orri
|
batzuk
utzi behar zaizkiola, eta, justuki, ez dira boligrafoarekin betetzen diren orriak; beharbada, zuri geratzen diren orriak dira, buruan ibili behar diren kontuak”, hausnartu zuen horretaz Barrosok. Era bertsuan mintzo zen gaiaz Agirre ere:
|
|
|
Azkenean, arinago ez bada, beranduago, barruan daukazun horrek irten egiten du. Agian,
|
batzuei
ez –‘zorionak! ’ –, baina nik uste dut zure bizitzako uneren batean barreak, negarrak, maitasunak, gorrotoak, haserreak, penak… irten egin behar dutela. Bestela, zer nabil bertsotan… robotekin?
|
|
|
Generoa gero jarri diogu. Emozio
|
batzuk
atxiki zaizkie emakumezkoei eta beste batzuk gizonezkoei: gizonei, oldarkortasuna eta poza; eta emakumeei, tristura eta beldurra.
|
|
|
Generoa gero jarri diogu. Emozio batzuk atxiki zaizkie emakumezkoei eta beste
|
batzuk
gizonezkoei: gizonei, oldarkortasuna eta poza; eta emakumeei, tristura eta beldurra.
|
|
|
“Gizonezkoetan nik dudarik ez daukat azkeneko 20 urteetan sekulako aldaketa eman dela zentzu horretan. Uste dut asko landu dutela
|
batzuek
. Nire ustez horiek askotan biluzten dira.
|
|
|
Uste dut oso oso erabaki kontzientea egin dutela”, jarraituko zuen. “Uste dut bertsolari
|
batzuk
liberatu egin direla eurek sentitzen dutena adierazi dezaketela ikusi dutenean”, biribilduko zuen Vazquezek. Emakumezkoetan, berriz, alderantzizko joera ikusi du Agirrek:
|
|
|
“Gure ezintasun eta ahultasunak ezkutatzen gehiago ibili garela ikusi dut, eta gizonezkoak alderantziz. Irudipena daukat neskak ibili direla gehiago hori estaltzen, eta mutil
|
batzuk
kontzienteki kontrakoan”.
|
|
|
Odei Barroso eta Amaia Agirre bertsolariak gaztetxoekin jarduten dira bertso irakasle. “Hor ikusten dut zein garrantzitsua den inteligentzia emozionalaren lanketa adin horretan, gerora beste tresna
|
batzuk
izan ditzaten”, ikusia du Barrosok. Agirre saiatzen da lantzen, baina ez du lan erraza.
|
|
|
“Haurrak ere 20 dituzu, hogei mundu dituzu, hogei emozio memento berean… Kudeatzen aski zaila egiten zait, baina indar handia egiten dut nik emozioak lantzen”. Agirrek kasu
|
batzuetan
bere “kopiak” egin dituela igarri du: “Nik ditudan gabezia berak atera direla batzuetan”.
|
|
|
Bizipenek juzku potoloetatik xehetasunetara eraman dezakete bertsolaria Elortzaren iritziz: “Bizipen
|
batzuk
behar dituzu gai berbera ere benetakotasunetik lantzeko. Azkenean, benetakosuna ez du zertan izan zuri gertatzen zaizun gauza zehatz bat.
|
|
|
Adinari bizipenei maila gehitu zion Amaia Agirrek: “Hiru bertso sortzeko ezintasunetik hasten gara sekulako bidaia egiten, eta asmatzen ditugu gauza
|
batzuk
gure egunerokotasunarekin ez daukatenak zerikusirik”.
|
|
|
“Edo guztiz bereizten dut, edo, bestela, badakit tripetatik kantatuko dudala”. Gai
|
batzuen aurrean
“zeharo” ekidin ohi du errealitatea, badakielako errealitateak eramango duela nahi ez duen leku batera. “Gainontzean, normalean, oso tripetatik kantatzen dut”.
|
|
|
Alde razionala gailentzen edo inposatzen da, alde horretatik. Hori menperatu ahala, beste arlo
|
batzuei
atentzio handiago eskaini ahal zaie”, ebatzi zuen Durangon (Bizkaia). Nonbaiten entzuna zuen adin batera arte —hogeita hamar bat urtera arte zela oroitzen zuen— gaien bila ibiltzen dela, eta adin horretatik aurrera gaiak segika izaten direla.
|
|
|
Azkenik, bertsogintzara ekarri zituen emozioak: “Helduok memento batean emozio hori identifikatzen dugu, konektatzen dugu, eta badauzkagu baliabide
|
batzuk
hori kanporatzeko. Bertsolaritzaren kasuan, gai baten aurrean emozio hori identifikatzen dutenean, emozio hori hitz bihurtzen dute, eta une batean kanporatu egiten dute”.
|
|
|
Bere burua ez du prest ikusten emozio guztiak kaleratzeko. “Nire borroka psikologiko
|
batzuk
ez ditut kaleratzen; nahiz eta horiei lotutako emozio batzuk bizi, beste zerbait kaleratzen saiatzen naiz batzuetan. Delikatua da, norberarentzat ere oso gogorra izan daiteke”, bizi du Barrosok.
|
|
|
Bere burua ez du prest ikusten emozio guztiak kaleratzeko. “Nire borroka psikologiko batzuk ez ditut kaleratzen; nahiz eta horiei lotutako emozio
|
batzuk
bizi, beste zerbait kaleratzen saiatzen naiz batzuetan. Delikatua da, norberarentzat ere oso gogorra izan daiteke”, bizi du Barrosok.
|
|
|
“Nik ez nuke nahi bertso bat negarrez kantatu, ahal banu. Ni naiz zentsuratzen duena nire burua gatazka psikologiko
|
batzuei
bide ez emateko bertsotan. Hori autozentsura da, eta nik egiten dut.
|
|
|
Ezin du gai askotan lasai kantatu. Hargatik, gai horiei tiraka kantatu ala ez kantatu erabaki borrokan aritzen da, eta gai
|
batzuk
ekidin egiten ditu, jakin dakielako kostatu egingo zaiola eta negarrari diola eutsi. “Jende batentzako oso ondo dago hori, egin behar da, baina beti ez naiz ni izango negar egingo duena:
|
|
|
“Jende batentzako oso ondo dago hori, egin behar da, baina beti ez naiz ni izango negar egingo duena: batzuetan, pentsatzen dut ni horrelakoa naizela, erraz egiten dudala negar, eta nik ez daukadala errurik beste bertsolari denak harrizkoak badira; beste batzuetan, aldiz, beste
|
batzuek
egin dezatela negar pentsatzen dut”.
|
|
|
Publikoaren aurrean hori horrela kantatzeko, adibidez, niretzat oso gogorra da. Barrera psikologiko
|
batzuk
oraindik kostatzen zaizkit gainditzea”, argitu zuen. Fisikoaren gainean barre egiteko edo zein neska ederra den kantatzeko hautua egiten du gehienetan.
|
|
2016
|
|
|
Iturriaga: “Zadgek esaten du arazo psikologiko guztiak ez direla indibidualak,
|
batzuk
kolektiboak direla eta kolektiboki tratatu behar direla”
|
|
|
Etno psikiatrak genozidioen biktimen seme alaben ametsak ikertu zituen eta ohartu zen haiek ere beren gurasoek garatutako beldur eta sindrome berak garatzen zituztela. Zadgek esaten du arazo psikologiko guztiak ez direla indibidualak,
|
batzuk
kolektiboak direla eta kolektiboki tratatu behar direla.
|
|
|
Unai Iturriaga: Nahiz eta inoiz serioski horretan pentsatzen jarri ez zaren, gauza
|
batzuen
erantzuna edo oinarri teorikoa topatzen duzu. Gure umezaroa oraindino garai hori zen, 1974koa naiz ni.
|
|
|
Etxe askotan gertatu da hori.
|
Batzuek
kontatu egin dute. Besteek, batere ez.
|
|
|
Besteek, batere ez. Eta beste
|
batzuek
erdia kontatu dute. Horiek dira sendatu behar diren zauriak.
|
|
|
Ximunek pentsatzen du onartezina litzakeela irakasle horrek «tontoa zara ala judua zara?» esatea.
|
Batzuk
horrelakoak nolako inpunitatearekin esaten dituzten eta besteek nolako normaltasunez onartzen ditugun, hoztasun pixka batekin begiratuta, harritzekoa eta asaldatzekoa da.
|
|
|
Altsasun guardia zibilarekin izandako iskanbilen harira, Francisco Marhuendak honako txioa sareratu zuen duela aste
|
batzuk
: «Es gente que tiene odio injustificado a España.
|
|
|
|
Batzuen
inpunitatea eta besteen onartzeko gaitasuna. Tribuak azala gogortuta dauka.
|
|
|
Bai, zalantzarik gabe. Hori ezinbestekoa izan da isiltasun hau mantentzeko, motibo asko direla eta; konplizitatez, beldurrez, lotsaz… antzerkian agertzen dira horietako
|
batzuk
. Horrek guztiak osatu gaitu.
|
|
|
Geroago aztertu da, beste denbora batean, beste bortxa
|
batzuen aurrean
izan dugun jarrera horrek baldintzatu ote duen. Erasotzen denaren arabera jarrera bat edo bestea izan ote den.
|
|
|
Antzezlana nahiko korala da, pertsonaia dezente daude. Pertsonaia nagusi
|
batzuek
daramate haria eta horren inguruan mugitzen dira gainontzekoak. Baina metafora horiek etengabe erabiltzen ditugu.
|
|
|
Igor Elortza: Gainera, aipatu ditugun beste metafora
|
batzuk
tratatzeko aukera ere ematen du. Zeintzuk dira gure herriaren traumak?
|
|
|
Igor Elortza: Bertso
|
batzuk
badaude, kantu zaharrak. Hortik aparte, antzezlanak bertsotik eduki dezake ezer ez eta dena.
|
|
|
Gure bertso jarduna oso tokian tokikoa eta unean unekoa da. Beharbada, kasu
|
batzuetan
larregi komunikabideek ipinitako agendaren mendeko ere bai. Horrek ere baditu bere makurrak.
|
|
|
Igor Elortza: Lana banatu dugu, bakoitzak pertsonaia
|
batzuk
hartu ditu eta, uneren batean, bakoitza bere etxeko bakardadean aritu da lanean. Baina, gero, egoerak trukatu ditugu, pertsonaiak gurutzatu ditugu, egoerak partekatu… Eta biok batera aritzeaz gain, lantalde guztiarekin ere egon gara, aktoreek egin dituzten egonaldietan.
|
|
|
Unai Iturriaga: Herri bakoitzak bere drogak dauzka eta ez gara konturatzen gauza
|
batzuk
gainetik kendu ezean dugula aurrera egin herri bezala modu osasuntsuan. Batzuetan jendeak uste du aukera bat dela:
|
|
|
Horrek, hala ere, baditu bere aldagarriak.
|
Batzuek
aldizkari mota horiek erosten dituzte, baina bada beste zaletasun mota bat gure artean oso zabaldua: Tertulia megafatxak entzuteko zaletasuna.
|
|
|
Duela urte eta erdi inguru etorri zitzaien Fuchs Elortza eta Iturriagari oinarrizko ideia
|
batzuk
besapean hartuta. Gidoia idazteko modua oso bizia izan da.
|
|
|
Ximun Fuchsek bazituen oinarrizko ideia
|
batzuk
zuengana hurbildu zenean, bazekien zeri buruz idatzi nahi zuen.
|
|
|
Antzezlanaren abiapuntuan Ximunen familiako istorio
|
batzuk
daude. Bere bi aitonek gerraren ondorioak modu basatian jasan zituzten.
|
|
|
Hasiera batean, omenaldi
|
batzuk
antolatu zitzaizkion Leteri. Musika emanaldiak ere egin ziren:
|
|
|
Xabier Lete gogoan lehenik, urtebetez; Sortuko dira besteak iritsi zen ondoren. Ziklo horrek eman zuen berea, eta, ondoren, beste gai
|
batzuk
lantzeari ekin zioten ikuspuntu ezberdinetatik, hala nola musika, literatura, eta horretaz gaindi, Goikoetxearentzat aspektu garrantzitsua dena zinez: Lete eta antzerkia.
|
|
|
Antzerki genero zehatza da: pertsonaia zehatz
|
batzuekin
, epaiketa bat… Obra horren amaieran, lan osoaren heren bat hartuz, Txirritaren “asto lasterra” sartzen dute. Gerora, Xabierrek zati hori hartu, aldatu, handitu eta Gabon, Txirrita sortu zuen.
|
|
|
Bere bertsoez gain, pasadizoek eta umoreak ezagun bihurtu zuten inguruan.
|
Batzuek
, beharbada, irudi apur bat txukunagoa edo zuzenagoa zeukaten; Txirritak ez. Sagardotegira joan eta baserria zeukala ere ahazten zuen.
|
|
|
Horretaz gain, Joxanek bertsozaleon iruditegi kolektiboaren inguruan ere badu zer esana. Izan ere, beti irudikatu dugu Txirrita doinu jakin
|
batzuekin
bertsotan, baina, berez, hori ez da horrela, eta atzean dagoen lana aldarrikatzen du. “Grabaketa bat kenduta, Txirritaren bertso guztiak idatziz jaso ditugu; Antonio Zabalaren bitartez, adibidez.
|
|
|
Gu gara Txirritari melodiak jartzen dizkiogunak, eta hori Xabier Lete eta Antton Valverderen lanaren eragina da; disko bat kaleratu zuten Txirritaren bertsoekin. Melodia
|
batzuk
moldaketak ziren, baina berriak ere sortu zituzten”. Goikoetxeak garbi dauka konposatzailearen figura itzalean geratzen dela gehiegitan:
|
|
|
Bere garaiko semea zen, onerako eta txarrerako. Arduratuta nengoen, ez bainekien jendeak nola hartuko zuen ikusmolde hori, umore hori, garai hartako izate hori… Baina jendeak badaki antzerkia eta pertsonaiak bere testuinguruan kokatzen, eta gainera, kontu
|
batzuetan
ez du gaurkotasunik galdu”.
|
|
|
Antzerkia, deuseztik izatera 1976an argitaratu zen, eta zentsura indarrean zegoen oraindik. Liburuak pasa zuen kontrola, baina ez osorik; Estatuak bertso
|
batzuk
zentsuratzea erabaki zuen. Baina ez Leteren ezer… Txirrita zentsuratu zuten!
|
|
|
|
batzuk
ezindu itzuli ziren
|
|
|
Egia esan, Galesen ez ditut oso konpartituak sentitzen nire kezka hauek, eta hemen berriz, munduan beste leku
|
batzuetan
gertatu zaidan bezala, ikusi dut nire ideiak ez direla hain eroak, eta egin, egiten direla.
|
|
|
Oraindik geratzen zait fedea gizakiarengan, eta nik nahi nuke elkartasuna eta bakea denentzat, ez
|
batzuen
bakea.
|
|
|
Ezin dut Gales ordezkatu, zeren, ni, seguru asko, askoz politikoagoa naiz hizkuntzarekin eta herriarekin beste
|
batzuk
baino.
|
|
|
Autobus gidaria bera, irla i tik a-ra ezagutzen zuena, baina sekula irlatik atera gabea. Lehen pertsona tantak azaltzen ziren aterpetxeko ateetatik, hots gehiago egiten zuten tanta
|
batzuek
besteek baino. Austriarrak mendi puntatik herrira bezala hitz egiten zuten, Galeskoek ezpainetatik belarrira.
|
|
|
Alondrek “eskerrik asko benetan” esan ziguten eta geuk ere zainetan, benetan generaman eskerrik askoa. Pentsa, konturatu gabe pluralean idazten hasi naiz, orain dela hitz
|
batzuk
.
|
|
|
Eta harremanaren uharte txiki horretatik bizi izan nuen inprobisatzaileen astea, inguruaz gehiegi ohartu gabe, gogoa Zipren. Horregatik, zerbait idaztekotan, uste dut inprobisazioaz eta gure Donostiako egonaldiaz baino, zintzoagoa dela, ene aldetik, uharte hari buruzko gogoeta
|
batzuk
idaztea. Batetik, gure herria bezala muga batek zatitutako uharte bat delako.
|
|
|
Eta bestetik, aktualitatearen mapatik desagertua dagoen gatazka min bat bizi duelako. Hona hango gogoeta
|
batzuk
, honako ere egun batean balio dezaketenak.
|
|
|
Egia baita, funtsean, zipretarrak dira oro, baina gatazka zertan datzan azaltze aldera, izen eta abizen deitu beharra izan dut jendeari, eta Zipren ez da beti sinplea abizenaren hautua. Horregatik, erro kulturala baliatzea deliberatu dut, zipretarrak oro, baina
|
batzuk
iturri kultural greziarreko zipretarrak, eta besteak iturri kultural turkiarreko zipretarrak. Bi isuriak naro nahasten diren aintzira bat baita Zipreko uhartea.
|
|
|
Ene gogoan isuri kulturala da pertsona baten baita marrazten duen pintzelik garrantzitsuena. Gainontzekoa ez da marko bat besterik, interes historiko
|
batzuen arabera
emandako forma politikoa, botere joko zahar edo berri bat. Funtsa, isuri kulturala da, eta haren baitan, mintzoa.
|
|
|
“justizia ezinezkoaren tokia”. Historiaren arrasto
|
batzuk
jaso ditzan jendeak. Bizi denak.
|
|
|
Iñaki Gurrutxaga: Badauzkagu kanta finko
|
batzuk
, eta beste periferiko batzuk. Saiatzen gara entseguetan horiek aldiro aldiro berritzen, ez gelditzeko herdoildurik.
|
|
|
Iñaki Gurrutxaga: Badauzkagu kanta finko batzuk, eta beste periferiko
|
batzuk
. Saiatzen gara entseguetan horiek aldiro aldiro berritzen, ez gelditzeko herdoildurik.
|
|
|
Kanta denak defendagarri izaten saiatzen gara. Jai giroa sumatzen badugu, jai girokoagoak diren kantuak jotzeko joera daukagu; jendea geldoago egongo dela aurreikusten badugu, berriz, beste
|
batzuk
sartzen ditugu…
|
|
|
kontzertu bakoitza bazen letra berri bat egiteko motibazioa. Bigarrena gehiago izan da zer gai landu nahi izan ditugun, eta gai horiei buruz letra
|
batzuk
idaztea. Dena joan da batera.
|
|
|
Neurri batean boterearen aurka egitea da. Guk badauzkagu botere txikiak, eta botereak gugan sortzen ditu inertzia
|
batzuk
ohartzen ez garenak. Horri aurre egiteko modu bat bada ironia:
|
|
|
Gizartea asko oinarritzen da botere harremanetan. Gu ere memento
|
batzuetan
boterean gaude, eta beste batzuetan azpian gaude.
|
|
|
Sarriegi eta Dorronsororen saioan, Dorronsorok hautatzen zituen bertsoetarako doinuak eta Sarriegik doinu horretan kantatzen zuen bertsoa. Haurren arreta eurenganatu zuten
|
batzuek
eta besteek, eta gonbidatuei errimak jartzen eta haiekin hitzen jolasean ere aritu ziren.
|
|
|
Berbarako, aurreko urte batean Pirritx, Porrotx eta Marimototsen Munduko loreak kantaren bideoklipa ere egin zuten. Orduko hartan beste herri
|
batzuk
izan zituzten aztergai.
|
|
|
Proiektu baten aurrean, haurrekin gaia adosteko bidea defendatu izan dute
|
batzuek
. Adosteko bidea ez dela guztien interesekoa irizten dio Gonzalezek, euren interesa “denengana iristea” da.
|
|
|
Proiektua garatzerako orduan, gurasoen parte hartzea “handia” da. “Gai batzuetan guraso
|
batzuek
parte hartzen dute, eta beste batzuetan beste batzuek. Beti oso harrera ona edukitzen dugu.
|
|
|
Proiektua garatzerako orduan, gurasoen parte hartzea “handia” da. “Gai batzuetan guraso batzuek parte hartzen dute, eta beste batzuetan beste
|
batzuek
. Beti oso harrera ona edukitzen dugu.
|
|
|
Gure familiak bertsozale(
|
batzuen
ustetan bertsolari ere bai) izatearen fama izan du herrian eta inguruan. Baina nik uste eszena berdintsuak toki askotan errepikatuko zirela Euskal Herrian zehar.
|
|
|
Hasteko eta behin, ez zen bertsolari ‘profesionala’ izan behar bertsotan aritzeko: behin ordu
|
batzuetatik
aurrera, edozeinek egingo zizun bertsotan. Toki askotan, baserritar batzuk nekez itzuliko ziren azokatik etxera, tarteko tabernan bertsotan egin gabe.
|
|
|
behin ordu batzuetatik aurrera, edozeinek egingo zizun bertsotan. Toki askotan, baserritar
|
batzuk
nekez itzuliko ziren azokatik etxera, tarteko tabernan bertsotan egin gabe. Esan daiteke bertsoa guztiz funtzionala zela:
|
|
|
Lehen ziklo osoa betetzen zuen bertsoak, hau da, bertsoa entzun edo irakurri, herriak gogoan hartu eta kantatu. Inori ez zaio burutik pasatzen bertsolariek kantaturiko bertso guztiak gogoan hartzen zirenik; ez horixe; baina, han eta hemen,
|
batzuek
eta besteek, sorta politak bai. Gainera, beste kontu bat ere bazen:
|
|
|
Orain, Antonio Zavalaren hitz
|
batzuk
gogoratuko ditugu. Hauek ere Esnalenen ildo beretik:
|
|
|
Ez dut esango, Patziku Perurenak bezala, ‘bertsolaritza Txirritarekin amaitu zela’; bai, ordea, lasai asko, bertsolaritzaren aro bat eta bertsolaritza molde bat (bertsolaritza ez orientatua) harekin amaitu zela. Horren harira, amaitzeko, Bernardo Atxagaren hitz
|
batzuk
gogoratuko ditugu: «Jakina den bezala, joan den mendeko 30eko hamarkadan hasi zen ikuspuntu aldaketa hura 60koan gorpuztu zen, eta erabat indartu, mende bukaeran».
|
|
|
publizitate gehiago lortu beharra zegoen, derrigor. Lan hori ez zitzaidan batere gustatzen, baina sos
|
batzuk
irabazteko aukera ematen zidanez, bada, aurrera berriro ere.
|
|
|
Beste
|
batzuek
gurasoen tabernan udaran lagundu ohi duten lez, niri aldizkarian honetara eta hartara jartzea tokatu izan zait. Makina bat saio egindakoa naiz telefonoz harpide ehizan, Vodafoneko komertzial hegoamerikarrak bezain setati.
|
|
|
Datorren urtean Durangoko Azokan Bertsolari aldizkariaren standean egiten dudan hogeita bosgarren urtea izango da. Udarako lana izan behar zuena udara mordo bateko (eta negu
|
batzuetako
) lan bihurtu da, itxura iraunkorragoa zuten beste batzuk baino askoz luzeagoa (nire harridurarako). Izatez, eman izan dit astia, tarteka, erabat aspertzeko ere:
|
|
|
Datorren urtean Durangoko Azokan Bertsolari aldizkariaren standean egiten dudan hogeita bosgarren urtea izango da. Udarako lana izan behar zuena udara mordo bateko (eta negu batzuetako) lan bihurtu da, itxura iraunkorragoa zuten beste
|
batzuk
baino askoz luzeagoa (nire harridurarako). Izatez, eman izan dit astia, tarteka, erabat aspertzeko ere:
|
|
|
Duela urte
|
batzuk
Sarasuak Amaren Sua kontrajarri zion Arestiren Aitaren Etxeari. Aberrigintzari zegozkion haiek neure kontuei aplikatuta, barkatuko ote dit Jonek, nolabaiteko masokismo honek (sosek ez dute ezer askotarako ematen), Amaren Su horrekin zerikusirik izan dezakeelakoan nago.
|
|
|
Bertsolarik badauka hori. Adituek diote papera luxu bihurtuko dela etorkizunean; gutxi
|
batzuen
kapritxo. Bertsolariren kalitateak eta bilduma izaerak ematen du horretarako bidea ere.
|
|
|
Kanpoko inprobisatzaileen maila (ordura arte gutxiesten nuena) zenbateko altua izan zitekeen ikasten hasi nintzen. Las Tunaseko Cornito hartan jakin nuen bazirela beste gune
|
batzuk
munduan, guri Belodromoak edo Bertso Eguneko afalosteak sentiarazten digutena sentiarazteko gai. Orduan konturatu nintzen gure mundu txiki hau beste planeta txiki batzuen lehengusua dela.
|
|
|
Las Tunaseko Cornito hartan jakin nuen bazirela beste gune batzuk munduan, guri Belodromoak edo Bertso Eguneko afalosteak sentiarazten digutena sentiarazteko gai. Orduan konturatu nintzen gure mundu txiki hau beste planeta txiki
|
batzuen
lehengusua dela. Bakoitza, bere baobab eta arrosekin.
|
|
|
Ale
|
batzuen
berezitasun
|
|
|
Haren alboan, diru kontu prosaikoak hizpide, Xanti Jaka. Haien akuilupean aritzen ginenon artean, Laxaro Azkune, Kristina Mardaras, Andoni Egaña, Koldo Tapia eta ni neu ginen, nire akorduan, gune guneko planetak, nahiz beste satelite
|
batzuk
ere izaten ziren tartean, sartu irtenean. Talde horrek zehazki noiz arte iraun zuen, horixe ez dakit garbi, baina bai dozena bat urte baino gehiago aritu ginela; dezentez gehiago, seguruenik.
|
|
|
Joxeanek erretiroa hartu zuen duela urte
|
batzuk
, baina dagoela lasai, eskatzen (ia) bera bezain artista den ondorengoa utzi baitu aldizkarian. Joxean erretiratuta Bertsolarirako lanetatik betiko libre ginelakoan nengoen, Antxokaren eskaera jaso nuenean, iazko azaro abenduan, oker ez banago.
|
|
|
Urteena omen da kargamenturik txarrena, baina gehitu horri birus suntsiezin
|
batzuen
kargamentua, eta hortik atera kontu, zer nolako aldartean nengoen ni, Antxokaren “proposamena” jaso nuenean: indarrez urri eta kemenez urriago.
|
|
2017
|
|
|
Aurreko hamarkadako bi txapeldun handiak erretiratuta edo erdi erretiratuta, txapelketa horietako gainerako sailkatuei erreparatuta ez da zaila hautagai
|
batzuk
irudikatzea.
|