|
2000
|
|
|
Etorkizuna orain daramagun bidetik imajinatzen dut nik, proiektu honetan ahal den bertsolari eta bertsozale gehien inplikatuz, bertsolarigoaren protagonista izanez bakoitza bere ahalean,
|
batzuk
bertsotan, besteak irakasten, antolatzen, komunikabideetan, Elkartearen zereginetan... Bertsolari batek baino gehiagok Elkarteari eskatzetik Elkartearen proiektuetan bustitzeko urratsa ematera pasa behar du.
|
|
2002
|
|
|
Bai... baina
|
batzuek
bertso... aldrebesak egiten dabez, eta geroago glask! eta heriotzeagaz ordaindu dauala esaten dabe bizirik geratzen diranek.
|
|
2003
|
|
|
Etxean, gure aita bertsozalea zan, baina ez bertsolaria. Zirikatzaile ona beste
|
batzuk
bertsotan jarteko, berak aurretik zelako halako bertso modukoren bat botata. Behin baino gehiagotan, Gabon eta, auzoko gizonak eta gazteak batzen ziran gurean, afal ostean, eta eurotariko bik edo hiruk eten ezineko jardunean ekiten eutsen bertsotan.
|
|
2006
|
|
|
Ez dugu metafora gaiztorik eginen, eta ez dugu esanen ber  tsolariek beste diziplina eta arte bide
|
batzuekin
bertsoa traizionatzen âadar kontuaz ari baikaraâ dutenik. Ez.
|
|
2008
|
|
|
Oso giro polita sortzen da, musika eskolako eta ikastolako ume guztiek kantuak ikasten dituztelako. Jendeak esaten dizu kantu batzuk ezagutzen ez zituela eta beste
|
batzuetatik
bertso batzuk baino ez zekizkiela. Politena izan da ikustea leku batzuetan inbento honen filosofia ondo asmatu dutela.
|
|
|
Diploma banaketaren ostean, Jon Sarasuak eta Iñaki Urruzolak graduondorako idatzitako hereserkia kantatu zuten irakasleek eta ikasleek ere izan zuten protagonismorik.
|
Batzuk
bertsotan aritu ziren, beste batzuk kantuan eta egon zen ipuinak kontatu zituenik ere. Huheziren egoitzako kapera berrituan egin zen ekitaldia.
|
|
|
Horregatik, Ahaide Nagusien Gerren garaiko kantoreen hondarretatik zuzenean Etxeparerengana salto egin beharrean, Durango aldeko olerkari goliardo batzuen inguruko azalpen nahasi bat inprobisatu dut: Unibertsitateko liburutegitik XIV. mendeko poeta aleman
|
batzuen
bertso ingelesera itzuliak kopiatu, leku eta giro erreferentzia batzuk aldatu, eta gure Erdi Aroko lirika profanoaren gailurtzat aurkeztu dizkiet ikasleei.
|
|
2009
|
|
|
Bertsolari batzuk, baina, ez dira ondo moldatzen saioetan, bertsoak sortzeko gaitasun handia eduki arren.
|
Batzuk
bertso idatziak edo bertso jarriak ontzen hobeak dira.
|
|
|
Orotara, 14 bat talde dira Ipar Euskal Herriko hiru probintzietan. Larzabaleko ikasle
|
batzuk
bertso eskoletan dabiltza, hain justu. Horiek horrela, ikasi, entzun eta, azkenean, gozatzeko ordua izan zuten atzoko saioa.
|
|
2010
|
|
|
Hainbeste apaizek kutsaturik edo, neronek sartu dizkizut ukitu ttiki
|
batzuk
bertso pare horretan, gero ikusiko duzun zinezko dokumentua ezagutu ostean. Huxkeriak izanagatik, hortara hobeki ulertzen direla uste baitut pasarte horiek, nola mamiz hala neurriz.
|
|
2012
|
|
|
Bertsolaritza txikitatik ezagutzen dudan arren, 13 urterekin eman genuen koadrilan eta futbolean batera genbiltzan lagun
|
batzuek
bertsotarako jauzia. Kasablankako gaztetxean hasi ginen, Ander Lizarralderen gidaritzapean; bertatik Portuko sotora eta ondoren bertso eskolara.
|
|
2013
|
|
|
Adibidez, alegien multzo mardulean ez da J. A. Mogel, Iturriaga edo Uriarteren ordena bereko kide zen J. M. Zabalaren izenik agertzen, alegia gehienen egileak haiek izanik; ez bide zekien norenak ziren. Egile
|
batzuen
bertso sorta guztiak ere ez ditu biltzen Uriartek, nahiz asmo hori zukeen.
|
|
|
XVII. mendearen azken aldera, zuzenbide zibil erromatarra Europako iparraldeko kultura protestantean sartu zen, aldez aurretik Europa katolikoan sartu zen bezala. Horren ondorioz, laburpen txikiak zabaldu ziren, zuzenbide horren oinarrizko atalak jendearengan hurbiltzeko, Erakundeak batik bat, baita ikasleei halakoak buruz ikasten laguntzeko; laburpen horietako batzuk aforismoen bitartez idatzi ziren, eta beste
|
batzuk
bertsoz. Digestoa oso luzea zenez gero, beste modu batera jardun behar zen; horrenbestez, ahaleginak egin ziren irudien indarraz baliatu eta bertara bildutako gaiak ezagutarazteko.
|
|
2014
|
|
|
Lazkanoren kasuan aldiz, aldatu da eguneroko jarduna. "
|
Batzuk
bertsoetatik bakarrik bizi dira, baina ez da nire kasua", bere bizimodua nolabait" eten" egin behar duela esan du txapelketa garaian," bertsoari denbora eskaini ahal izateko".
|
|
|
Zeiharka agertzen dira toberen aipamenak dokumentu urri batzuetan. Hala nola Manex Etxamendi bertso jartzailearen Tobera munstra
|
batzuez
bertso paperetan43 Ez zen Etxamendi bat bateko bertsolaria. P. Lafittek egin zuen haren bertsoen bilduma eta Guicher i bertso sorta hori aipatu.
|
|
|
Horrekin batera, azken txapelketa nagusian esperimentazioaren alde egin zuen Lujanbiok bertso batzuetan, hizkuntzaren eraikuntzaren perfekzioari hainbeste begiratu gabe. Txapelketan eta lehiaketaren esparrutik kanpoko saioetan, mugimendu feministaren testuinguruan kokatzen diren bertso esperientzia
|
batzuetan
bertsoaren forma eta edukiarekin esperimentazioa gertatzen ari da halaber.
|
|
2015
|
|
|
Urrutiko zamaontzietatik garia, garagarra eta artatxikia ari dira jaisten gazte gihartsuak portuan. Andre
|
batzuk
bertsotan ari dira, sareak josi bitartean; beste batzuk sardina, hegaluzea eta bisigua saldu nahian dabiltza, hara eta hona doazen oinezkoak oihuka erakarriz. Horretarako garaia dute orain.
|
|
|
Bada bertan bertso gogoangarririk. XX. mendearen hasieran soldaduska egin nahi ez eta Australiara ihes egiten duten mutrikuar
|
batzuen
bertso tristeak ere badaude bertan.
|
|
2016
|
|
|
Horretaz gain, Joxanek bertsozaleon iruditegi kolektiboaren inguruan ere badu zer esana. Izan ere, beti irudikatu dugu Txirrita doinu jakin
|
batzuekin
bertsotan, baina, berez, hori ez da horrela, eta atzean dagoen lana aldarrikatzen du. “Grabaketa bat kenduta, Txirritaren bertso guztiak idatziz jaso ditugu; Antonio Zabalaren bitartez, adibidez.
|
|
2017
|
|
|
" Xabier Lete abeslariak bialdu digun karta batean, era ontan mintzatzen da: " Julian Lekuona ta nik, garai bateko bertsolari aukeratu
|
batzuen
bertsoak kantatzeko asmoa aspalditik genuen. Ez, alegia, bertsolariei beren tokia kendu naian, gaurko jendeari garai bateko bertso zarrak erakusteko ta abesteko asmoz baizik:
|
|
|
Auzoak ez dio laguntzen bertsolaritzari, baina gutxiago laguntzen du bertsolaritzaren diskurtsoak berak: gazteen artean lautik hiru omen dira euskaraz konprenitzen ez dutenak, eta konprenitzen duten horietako
|
batzuk
bertso saiora hurbildutakoan, zer eta maiz purrustaka hartu.
|
|
|
|
Batzuk
bertsoak bota, besteak, sari legez, barre pranko.
|
|
2018
|
|
|
Baina esfera publikoan hizpide dena ez da nahitaez jendearen gehiengoari gehien interesatzen zaiona.
|
Batzuk
bertsoa kantatzen hasteko abiadurari buruz ari ziren bitartean, publikoaren gehiengoari hori ez zaio axola, edo ez gehiegi behintzat. Publikoaren gehiengoari batez ere umorea, hunkitzeko gaitasuna eta irudimena axola zaizkio.
|
|
2019
|
|
|
Arestian esan bezala, lehen urratsa hezkuntza arautuan egiten dute gaztetxo gehienek. Hara baino lehen eta gero ere, ordea, badituzte beste bide
|
batzuk
bertsoaren eta bertsolaritzaren berri izateko eta hartaz gozatzen hasteko. Sare sozialak, komunikabideak, lagunarteko harremanak… Ez dago horiei ihes egiterik.
|
|
2020
|
|
|
Goizean iritsi eta Deia ko albiste bana ematen zigun. Euskarara itzuli, berari pasatu eta gidoia prestatzen zigun… Bolada batean albistegi
|
batzuk
bertsotan eman behar genituela ere tematu zen. Gogoan daukat San Juan bezperan horrela egin genuela.
|
|
|
Baina bada besterik. Xabier Letek kanta
|
batzuk
bertso moldean egin zituen. Ez dira gutxi:
|
|
|
Nik ikasi nuen Etxepare lizeotik ere galdegin dute bideo baten igortzea, nahi duguna kontatzeko. Badira hamar bat bideo, non
|
batzuk
bertsotan ari diren, bertzeak errezeta batzuk erakusten. Badugu gure hezkuntza aholkulariaren bideo bat ere, tomateen landatzen, eta irrigarria da pixka bat.
|
|
|
Datozen egunetan, berriz, #EtxetikMundura egitasmoan parte hartuko duten sortzaileak gehiago izango dira: Tomas Lizarazu abeslaria musika saio txiki bat eskainiko du eta Erniarraitz bertsozale elkarteko bertsolari
|
batzuek
bertsoak eskainiko dituzte. Emanaldi guztiak 20:00etan hasiko dira.
|
|
|
Tomas Lizarazu abeslariak, eta Andrea Pozo eta Jose Mari Unanue bikoteak kontzertu txikiak eskainiko dituzte. Lurdes Sudupek, bestalde, liburu aholkuak egingo ditu, Iñigo Galdosek musika emanaldi txiki bat eta Erniarraitz bertsozale elkarteko bertsolari
|
batzuek
bertsoak eskainiko dituzte. Emanaldi guztiak 20:00etan hasiko dira.
|
|
|
Bertso klasikoak ere bildu eta kantatu zituen, Antton Valverderekin batera. Antzinako kontu batzuen kronika egin zuen garaiko bertsolari
|
batzuen
bertsoak kantatuz. Horrela dakigu Txirritak noiz ikusi zuen lehenengoz trena:
|
|
2021
|
|
|
Antton Haranburu zen buru[...]. Bolada batean albistegi
|
batzuk
bertsotan eman behar genituela ere tematu zen. Gogoan daukat San Juan bezperan horrela egin genuela[...].
|
|
|
Hori horrela, aurreko saioan poemen interpretazioarekin egin genuen jardueraren antzeko ariketatxoa egitea proposatzen dizuet orain. Zuetako
|
batzuek
bertso eskolan egingo zenuten horrelakorik. Nik hitza botako dizuet, eta errima duen beste hiruzpalau bilatu dituzue, eta orri batean idatzi.
|
|
|
herriko kontuak, batzarrak, festetan, gabonetan, kalez kale joan aurretik bertan elkartzen gara ere hortik hasteko. Urte
|
batzuetan
bertso saioak eta txapelketaren bat ere egin zen bertan, baina horretaz gain, afariak, gosariak eta horrelakoak egiten dira. Elkargune bat da.
|
|
2022
|
|
|
Gainera, 2011ko udaz geroztik, herriko jaietan Kultur Etxeko liburutegiak babestutako eta kudeatutako errezitaldi bat egiten dugu. Bertan, gure liburuak edo beste poeta
|
batzuen
bertsoak aurkezten ditugu; horretaz gain, jaien programaren barruan, aldizkarian gune bat dugu, non herria eta bisitariak gonbidatzen ditugun jarduera liriko musikal desberdin honetara etor daitezen.
|
|
|
Berdin dio elkarte, taberna edo areto batean izan, isilune zirraragarriak bizitzen dira. Nik ezagutzen ditudan
|
batzuk
bertso saioetan bakarrik egoten dira isilik. Une batzuetan bertsolarien burmuin hotsak entzun daitezke (soinua eginez) eta bertsoa kantatzen ari diren bitartean ere entzuleek bost zentzumenak horretan; hitz bat galtzen badut ea usaindu dezakedan behintzat.
|
|
2023
|
|
|
Plazaren araberako martxan “gehiago edo gutxiago” aritzen da bertsotan: “Sariketarik edo saiorik ez badugu, aste
|
batzuetan
bertso eskolarik ere ez dugu egiten, eta izanez gero, geure buruari presio pixka bat egiten ahalegintzen gara. Hori bai, saiatzen naiz bertsoa buruan izaten, eta saioetara joaten”.
|
|
|
Badira salbuespenak, zirrikituetatik arnasa har  tzen: Argia aldizkarian irten dira gurean nik ezagutzen ditudan artikulu kritiko gutxi batzuk (Juan Gorostidirenak, besteak beste), Gara n aleren bat, erdi galdua, Segurolaren Koiteretzia narrazioan zerbait, bertsolari apur
|
batzuen
bertsoetan zenbait salaketa; erdaraz, Integral aldizkarian eta France Soir en bideoetan elkarrizketa batzuk, besteak beste. Badira gehiago, dexente gehiago, baina aztarrika jardun behar aurkitzeko, oiloak zizare bila bezala.
|