|
2008
|
|
|
osotasunezko pertzepzioa zilegi ez egitea. Presentzia oso sendoa izan arren, ezinezkoa suertatzen da
|
bat
batean beraien forma osoki jasotzea. Unitateen antolakuntzaren dinamikotasunak gure begirada ere mugimenduan jartzen du, eta puntu edo plano batek beste batera eramaten gaitu, bueltaka eskulturaren kanpoko aldetik, une oro beraien forma aldatuz doan bitartean.
|
|
|
Horrela bada, Belisana Diana bezain arrunta bilaka daiteke.
|
Baten
batek aukera lezake izena haren zentzu mugatu eta berezian, jatorri zeltari atxikirik, baina gehienek zentzu arruntez hautatuko lukete, hau da, modan dagoelako, pertsona ospetsu baten izena delako, berria delako...
|
|
|
Gartzea, Eneko, Hobeko, Andere, eta abar.
|
Baten
batek iraun du abizen gisan.
|
|
|
Deitoragarria da halaber zenbait elkarte euskaltzalek, hala nola Seaskak(...) batere irizpiderik gabeko zerrendak barreiatu izana...» Knörrek, nahasmendua? areagotu duten liburuetako
|
baten
bat aipatzen du, eta salatu ez direla «sexu bereizketaz axolatzen». Baina kasu guztietan bestelako irakurketa egin daiteke, Knörrek berak aipatzen duen «interes biziaz»:
|
|
|
Orduan zuen amets bat egin nehoiz Rustichellori aipatu ez ziona», 26 or.); baina atal bakoitzaren barnean, ahots narratiboa anizten da: ...ratzea konta dezan, Kogatrak berak orduantxe kontatu duelarik modu kasik berdinean, abantzu hitzez hitz. Nabari da Le Devisement du Monde honela parodiatuz, A. Arkotxa anitz jostatzen dela, idazteko mekanismoak desmuntatuz, adibidez tresneria narratiboak (ahots narratiboak, istorioaren ganoragabeko iragaitea, ametsa eta delako «errealitatearen» nahasketarengatik) eta ipuinen ohiko gaiak (bidaia,
|
bat
bateko maitemintzea, miresgarritasuna). Bere palinpsestoa liburu egin idazkera ekoizpen bat bezala aurkeztuz («nehoiz ahoskatua», 25 or.), jatorrizko testua errespetatzen ez duena, eta Marko Polo gizon erreala fikziozko pertsonaia bilakaraziz, A. Arkotxak joko liluragarritzat erakusterat ematen digu gizakiaren saiakera naturala errealitatea hizkuntzaren bidez islatzeko:
|
|
|
asmamen eta fantasiatik, idazleak bere egin duen bilaketaren errealitate autobiografikorantz: lehen Septentrio n, antzinako itsasgizonen kondairen ondotik, eleberri labur errealista bat dator, gero eguneroko baten zati bat eta
|
bat
bateko poetikoak, iparipar kanadiarreko inguru garaikidetik jalgiak. A. Arkotxa bere antzinekoen ondorio bererat halabeharrez heltzen da halere:
|
|
|
Goienetxeren hurrengo agerpenean, 1896ko maiatzaren 29an64, oraingoan ere
|
bat
batean eta lehenagoko beste inolako berririk gabe, ondokoa irakurri dugu:
|
|
|
Eta
|
bat
batean, 1900eko urtarrilaren 19an Goienetxeren heriotzaren berri ertuna, blaust:
|
|
|
4 Aktibo ukiezin guztien artean, lidergo faktorea bereziki garrantzitsua da, bai enpresaz kanpoko ingurumarian gertatutako aldaketei aurre egiteko (ingurune eta antolakuntza aldaketak), baita enpresak berak dauzkan baliabide ekonomiko edo aktibo erreal guztiak arrakastaz kudeatu edo lideratzeko ere(
|
batik
bat aktibo intelektualak eta aktibo emozionalak).
|
|
|
Orobat, zuzendariek,
|
batik
bat enpresa korporazio handietakoek, eragina dute jakintzaren sorkuntzan. Horren harian, nazioartean eragin handia izan duten enpresa, zuzendari eta ideien zerrenda luzea egin genezake.
|
|
|
Gainera, hazkunde garaietan izandako hiriaren hedapenak hiriaren erdian kokatu zituen lurzoru horiek. Horrela,
|
bat
batean, industria birmoldaketan liberatutako hainbeste eta hainbeste hektarea industrial ohik aukera berri asko eskaintzen zizkioten hiriari.
|
|
|
Horietariko gehienak eskala handiko hiri garapen proiektuak aurrera eramateko erabili dira15 Dena den,
|
baten
batean etxebizitzak eraikitzeko tarterik egin da. Hala Abandoibarran16 nola Zorrotza eraberritzeko aurkeztu den proiektuan.
|
|
|
Nolanahi ere, lurzoru marroietan garatutako proiektu hauek globalizazio neoliberalaren garaian aplikatutako hiri politika berri bati erantzuten diote17, eta noski, baita testuinguru horietan eraikitako etxebitza garapenek ere. Ez dira, hain zuzen ere, Bilbao Metropolitarreko etxebizitza beharrei erantzuteko edota etxebizitza sistema orekatuago bat ahalbidetzeko egin, baizik eta bizi dugun globalizazio neoliberalaren garaiko hiri arteko konkurrentzia edo norgehiagokaren logikari eta eliteen lehentasunei erantzuteko egin dira
|
batik
bat.
|
|
|
Zorrotzako kasuan, berriz, tarte handiagoa egin nahi zaio etxebizitzari, eta
|
batik
bat, etxebizitza babestuari. Horretarako, Eusko Jaurlaritzak abiatu ditu bertako lurzorua erosteko izapideak.
|
|
|
Lurraldeko Zatiko Egitasmoak (LZE) eta Lurraldeko Arloko Planak (LAP). Eta bestetik, EAEko etxebizitza politika aztertu da,
|
batik
bat babes ofizialeko etxebizitzen eraikuntzan oinarritu den etxebizitza politika, hain zuzen ere.
|
|
|
Laburbilduz, ondoriozta genezake gure erakundeen esku hartzeko proposamenetan gero eta gehiago jasotzen direla etxebizitzen diseinuari eta energia beharrei buruzko kezkak eta lur kontsumoaren inguruko kezkak.
|
Batik
bat, lehenengoari buruzkoak, eraikuntzan jasangarritasun irizpideak barneratzeari lotuak eta energia kontsumo murriztuari txertatuak.
|
|
|
Azkenik, beste lehengai preziatu bezain garestia den horren inguruko eztabaida akademikoa dago, lurraren ingurukoa alegia. Berriz ere,
|
batik
bat hiri eredu estentsiboa edo hedakorra erabili duten herrialdeetan, hiri lurrak halako zabalerak hartu dituen horietan, hiriaren garapen ereduaren inguruan hausnarketa ugari egiten ari dira. Izan ere, kasu batzuetan, beste erabileretarako lurrik, gabe?
|
|
|
Horrek, beraz, eraikuntzako alderdi teknikoak jorratu ditu
|
batik
bat. Eta bestetik, birgaitzearen eta eraikitako hiriaren aprobetxamenduaren alorrak indarrean den planaren baitan jaso dira, hala nola birgaitzea eta hiri eraberritzea, eta hutsik dauden etxebizitzak alokairu babestura mobilizatzea.
|
|
|
Emakumeen jatorriari erreparatuz gero eta genero erlazioak kontuan hartuta, biztanleria immigrantearen arteko desberdintasun egoerak gertatzen direla ikusi dugu, hala ere, ezin da esan ezaugarri kulturalak jokabide jakinaren eragiletzat hartu direla. Dena den, pentsatzen dugu migrazio prozesu batetik igarotzen ari diren jatorri desberdineko emakume batzuen errealitatera hurbiltzea, euren historiak nahiz bizitzak ezagutuz eta
|
batik
bat eruren errealitateak eta bertan aurkitzen dituzten errealitateak, lagungarria izan dela, alde batetik homogeneotasunaren irudia desegiteko; beste alde batetik, beren ongizate maila adierazteko eta ulertzeko, eta azkenik, etorkizunari begira jarduteko proposamenak diseinatzeko.
|
|
2009
|
|
|
(10) adibidean, The Hobbit en 6 kapituluko esaldi baten itzulpena ageri da, Ibarretxe Antuñanoren lan batetik hartua (2003: 161). Argi ikusten da euskarak ingelesak bezala joka dezakeela Bideari buruzko espresioekin, aditz
|
bati
bat baino gehiago lotuz.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi helburu horiek oso zehaztuta zeudenik, horrexegatik euskal etxe bakoitzaren bilakaerak ibilbide bana hartu ohi du. Baina hala ere, guztiak puntu
|
batean
bat zetozen: kanpoko kolektibitate hauen euskaltasunaren defentsan.
|
|
|
Horren aurrean, 1850eko hamarkadatik aurrera, Ipar Euskal Herriko Elizaren elizbarrutiko agintariek Amerikara euskal etorkinentzako misiolariak bidaltzeko erabakia hartu zuten, bertan (Argentinan eta Uruguain,
|
batik
bat) euskaldunen aldeko eliza praktikak eta instituzioak sor zitzaten. Horrela, 1852tik aurrera Baionako apezpikuak bidalita, Migel Garikoitz apaiz baxenabartarrak sortutako Betharrameko Jesusen Bihotz Sakratuko kongregazioko lehen misiolariak Buenos Airesera heldu zirenetik, Hego Amerikako eskualde haietan euskaldunen «laguntza espiritualaz» arduratu ziren:
|
|
|
oro har, kanpotik etorritako taldeek harrerako gizarteetan oso lanbide esparru mugatu eta definitu batean espezializatzeko joera erakusten dute. Euskaldunak, esaterako, Estatu Batuetan artalde handien artzaintzan aritu dira
|
batik
bat. Argentinan, aldiz, esne industria de facto euskal etorkinen monopolioa izan zen XX. mendearen azken laurdenetik XX. mendearen azken herenera arte.
|
|
|
Baina zer gertatu zen Montevideon finkatuta zeuden euskaldunen artean? Zergatik euskal etxerik ez izatetik
|
bat
batean bi izatera pasatu ziren. Zein izan ziren horien bultzatzaileak?
|
|
|
Natura guneetako toki biztanleriaren papera, izan ere, erabakigarria gertatzen da bai izendatze prozesuan zehar bai natura baliabideen babesean eta lurralde kudeaketan. Gogoan izan behar da NEB jakinaren izendapenak jarduera eta erabileraren gaineko murriztapenak dakartzala, zeinak
|
batik
bat tokiko biztanleek pairatzen dituzten. Hortaz, biztanleok kaltetuak diren heinean, parkeen izendatze prozesuek erresistentzia jaso dezakete.
|
|
|
Horri lotuta, NEBek aisialdi funtzioa ere betetzen dutela adierazi behar da. Zentzu horretan, natura guneek ongizatez hornituko dituzte beren bisitariak, baina bestalde, bisitarien ekarpenek eragin sozioekonomiko positiboa izan dezakete inguru hurbilean zerbitzu sektorearen bitartez
|
batik
bat.
|
|
|
landa inguruko habitata hobetzeko azpiegituren sustapena, jarduera ekonomikoen dibertsifikazioa eta giza baliabideen prestakuntza lanpostuak sortzeko helburuarekin. Ingurumen eta baliabide naturalen inguruko jarduera lerroa berorien babesa sustatzera eta bioaniztasunaren kontserbaziora zuzendua izan zen,
|
batik
bat, eremu babestuen sorreraren bitartez.
|
|
|
XIX. mendean patronatu gehienak desagertu ziren; gutxi batzuek iraun zuten ordea XX. mendera arte eta
|
baten
bat mende horretan sortua izan zen. Kasu horretan dago Nafarroako Urraulgoitin dagoen Santa Fe ermitari dagokiona42 Vatikanoko II. Kontzilioak() eskatu zien patrono partikularrei (jauntxoei) beren presentazio eskubideei uko egiteko.
|
|
|
Desamortizarioaren giro horretan Elizaren ondarearen inguruan emandako urrats garrantzitsu bat Espainiako erreinuaren eta Egoitza Santuaren arteko 1851ko martxoaren 16ko Konkordatua izan zen. Garai moderno eta garaikideetan, Elizaren eta Estatuaren arteko harremanak konkordatuen bidez arautu izan ziren askotan, hau da, bi botereen arteko hitzarmenen bidez. Eta,
|
batik
bat, Estatuak Elizako goi karguak izendatzeko nola parte hartuko zuen antolatzeko xedearekin. Frantzian, adibidez, 1610ean Frantzisko I.ak eta Leon X.ak egindako konkordatuak baimena ematen zion Erregeari gotzain eta abadeak izendatzeko proposamenak egiteko.
|
|
|
Hori ekiditeko, Elizari bere ondasunak eta hamarreneko errentak kentzearen truk, Estatuak Eliza Katolikoaren kultu eta klero gastuak sarreren pentzudan ordaindu behar zituen. Bestalde, 1837ko uztailaren 29ko Legearen desamortizazio neurriak ez ziren
|
bat
batean indarrean ezarri. 1840ko udan legearen desamortizazio manuak indargabetu ziren eta, geroxeago, Esparteroren 1841eko irailaren 2ko Legeak oso osorik jarri zuen indarrean Mendizabalen 1837ko Legea, eta ordutik aurrera lege horrek zeharoko eragingarritasuna izan zuen.
|
|
|
Erdi Aroko mundua eta kultura eta zibilizazioaren ibilbideak, neurri handi batean, Elizaren eskuetan hobeto gordeta eta seinalizatuta egon izan dira, barruan atxikita dagoen ondarearen tamaina eta kalitateagatik. Aipatu beharra dago erakunde politikoek,
|
batik
bat Nafarroan eta Araban, ondarea zaintzeko, zaharberritzeko eta katalogatzeko emaniko laguntza ekonomiko oparoa. Korronte kultural eta turistiko handia egituratu da Done Jakue bidearen eta Nafarroako monumentu erromanikoen inguruan, gero eta publiko orokorrago eta espezializatuagoa erakartzen duena.
|
|
|
Geografia aniztasun hori zaindu eta begiratu beharra dago, pixkanaka pixkanaka desegiten eta hondatzen ari baikara. Tamaina handiko errepideek, zubiek, komunikabide handiak eraikitzeak(
|
batik
bat lurrekoak), energia berritzaile berrien beharrak eta natura berreskuratzeko lanek, ingeniaritzako eta eraikuntzako lan eskergak gauzatzera garamatzate, kutsadura larria eta paisaia desitxuratzea dakartenak.
|
|
2010
|
|
|
Iparraldetik, J.L. Davantek zerbait idatzi dit eta artikulu bakana. Zure inguruan, artikuluren bat argitaratzear
|
baten
batek balu, onartuko nuke. Dena dela, argitaratu egingo dugu.
|
|
|
Lotura hori aztertu behar zen eta balio handiagoa eman behar zitzaion, garai hartan interesgarriak ziren balioak berreskuratzeko (bertakoa, Erdi Arokoa, erlijiosoa eta abar). Pentsamendu berri hark monumentu historiko artistikoei buruzko hainbat azterlan argitaratzea ekarri zuen, estilo gotikokoak
|
batik
bat, baina baita monumentu haiek iraunarazteko beharra ere. Horri esker, monumentuen zaharberritzea sortu zen.
|
|
|
Kostuen aldetik, berriz, antzeko zerbait gertatzen da balioztapenen balioak disparekoak direlako oso. Kostuen zenbatekoa (zeharkako kostuena,
|
batik
bat) NEBan ezarritako babes neurriek (eta ondorioz, murriztapenek) eta bertako jarduera ekonomikoen izaerak baldintzatuko dituzte neurri handian (Barreiro et al., 2004). Aukera kostua, sarritan, ez da kalkulatzeko erraza, eta egiten den kasuetan eremuaren erabilera eta jarduera ekonomikoaren oso mendekoa da.
|
|
|
6 Agerkariguztiekaurreikusibainobaloraziohobeajasodute, hurbiltasuneko informazio lantzen eta euskara sustatzen betetzen duten funtzioagatik
|
batik
bat. Izan ere, bi horiek dira irakurleek balorazio positiboa egiteko erabili dituzten arrazoi nagusiak.
|
|
|
Ondoren, eremu honetan burutu diren ikerketa esperimental esanguratsuenak deskribatuko dira animalien ereduan oinarrituta, berau izango baita lan honetan erabiliko den eredua. Ikaskuntza pertzeptiboa animaliekin bi modu ezberdinetan ikertu da,
|
batik
bat: estimuluen aurreko aurre esposizio ez indartuaren efektua egiaztatuz, eta hauen ondorengo bereizketa edo erantzun baldintzatuaren orokortze maila neurtuz.
|
|
2011
|
|
|
Ikergai den katea ez ikusteko ematen dituzten arrazoiak generoari lotutakoak dira
|
batik
bat. Ermuko ikastetxean burututako mutilen eztabaida taldeko kideek «pinpirin» moduan sailkatzen dituzte Hannah Montana, Los Magos de Warverly Place, Zack y Cody eta Sunny entre estrellasHannah Montana teleserieak eta neskentzat mutilentzat baino aproposagoak direla diote.
|
|
|
Eta horiexek dira hain zuzen ere eztabaida taldeetan neskek aintzat hartu zituzten ezaugarriak.
|
Batik
bat protagonisten izaera dibertigarria eta telesailetako nesken arteko adiskidetasun harremanak azpimarratu zituzten eztabaida taldeetako neskatoek. Deigarria da, ordea, kapituluen edukiaren azterketan emakumeen estereotipoari egotzitako ezaugarrietako bat inbidia izanik, eztabaida taldean liskar horiek inork aipatu ez izana.
|
|
|
Lan honen helburu nagusia berrikuntza sozialaren teoriak tokiko ekonomia garapenari eskaintzen dion balio erantsia aztertzea da.
|
Batik
bat tokiko garapenean parte hartzen duten eragileen arteko trukeek eta ekinbide kolektiboak tokiko garapen horretan duten ekarpena izango da aztergai. Berrikuntza sozialaren kontzeptu zabala tokiko garapenaren ikuspegitik zedarritzen eta mugatzen saiatuko gara lehenik eta behin.
|
|
|
giza kapitala, kapital ekologikoa, gizarte kapitala edo kapital instituzionala eta enpresa kapitala. Ezberdintze honekin berrikuntza kapital pribatuaren logika hutsetik haratago dagoela adierazten da,
|
batik
bat. Berrikuntzaren garapenerako beharrezko den kapitalak ezaugarri multidimentsionalak ditu; elkarren arteko interakzio indartsuek bere mugen definizioa zaila dela adierazten digute, are gehiago giza kapitalaren kasuan.
|
|
|
Errituen azterketan, hermeneutika kriptikoetatik egindako sinboloen azterketei darien anbiguotasuna ahalik eta gehien ekiditeko, indizeak erabiltzen dira. Indizeak erreferenteak dira eta,
|
batik
bat, autoerreferenteak, errituari buruz mintzo baitira zuzenean eta klabe binario batean. A. R.
|
|
|
SOVen eta ELAren organoen zenbakiak falta direnez, eta
|
batik
bat, 1933ko Euzko Langilliaren zenbakiak falta direnez, ezin dezakegu sindikatuaren eboluzioa aztertu prentsaren bidez. Horrez gain, bigarren faktore batek azterketa hau baldintzatzen du. Izan ere, Euzkadi egunkariak ideologo eta idazleak (euskal nazionalismoaren mugimenduaren adierazpen nagusia), informazio eta iritzi dinamikoak eta orduko gizarte eta lana zituen ardatz.
|
|
|
g. Ohiko telebistaren kontsumitzaile handiak dira, beraz, Leintz bailarako nerabeak. Interneten ere, sare sozialen bidez
|
batik
bat, ikus entzunezko produktu ugari kontsumitzen dute. Alabaina, eta nahiz eta gehienek ikus entzunezko edukiak sortzeko teknologia eskura izan, oraindik ez dituzte baliatzen digitalizazioaren panorama berriak eskaintzen dituen aukerak; alegia, ez dutela interaktibitatearen aukera ustiatzen, are gutxiago ikus entzunezko ekoizpenik Sarera igotzen.
|
|
|
Ondoren, esan bezala, Maria Luisaren aroa letorke, haren heriotzaraino luzatuko litzatekeena, hau da, XIV. denboraldira arte. Garai horretan Maria Luisaren sendia zabaldu egin zen,
|
bat
batean ezagutzen ez zitzaion alaba Julia agertu baitzen Arralden. Pertsonaien sailkapenaren araberako hirugarren aroa madariagatarrena da.
|
|
|
Psikopatek nortasun antisozialaren nahastea pairatzeko aurredisposizio konstituzionala dute eta osagai biologikoak dituzte. Soziopatak, berriz, biologia aldetik normalak dira, baina sozializazio maila kaskarra lortu dute eta haurtzaroko esperientzia negatiboak eduki dituzte, guraso eredu txarrak eduki dituztelako
|
batik
bat.
|
|
|
Pertsona arteko ikuspegitik, etorkizunean antisozial izango den haurraren gurasoak tarteka hezitzaile zorrotz bihurtzen dira. Arduratzen ez diren guraso izatetik, guraso zorrotz izatera pasatzen dira
|
bat
batean. Iraunkortasunik gabeko heziketa horrek erresumina sortzen du.
|
|
|
Hala, komunikazio arazoek tratu txarren azaleratzea oztopa lezakete. Alde horretatik, elkarrizketatuen ustez, ezinbestekoa da osasun arloan ari diren profesionalak halako portaera bortitzei buruz sentsibilizatzea,
|
batik
bat larrialdietako zerbitzuetan ari direnak, uler dezaten genero indarkeria ez dela pertsonei erantsitako auzi bat, osasun arazo bat baizik. Horrez gain, Mendebaldeko osasun sisteman nagusi den ikuspegi organizista beste kulturetako osasun moldeetara zabaldu behar dela deritzote.
|
|
2012
|
|
|
Bilbok azken hamarkadetan (1975etik gaur egun arte) jasandako garapena(
|
batik
bat urbanoa eta hiri paisaiarena) artean nola islatu den eta islatzen den agerian jartzea izango da ikerlan honen helburu orokor eta nagusia. Era berean, aztertuko dugu nola tratatu dituen adierazpen artistikoak XX. mendearen amaieran hiri paisaiari dagozkion gaiak, mende horren bukaeran izan diren estilo eta kode aldaketekin batera.
|
|
|
Gauzak horrela, artean, eta era berean, gizartean eta hiriaren historia urbanoan
|
batik
bat, azken urteetan gertatu diren aldaketak sumatu ahal izango ditu lan honetan barneratzen denak.
|
|
|
Ez zaigu esaten Bilboko zein auzotan ateratako argazkiak diren, are gehiago, ezta Bilbon ateratakoak diren ere. Guk, ordea,
|
baten
bat identifikatzea posible izan dugu. Horrela, esan genezake, lehenengo argazkia Deustu ingurutik aterata dagoela, bosgarrena Jesusen Bihotzean kokatua dagoen eskultura izan daitekeela, bederatzigarrenak Plaza Barria erakusten digula, eta hamargarrenak Atxuri erakusten diguna.
|
|
|
Handik gutxira, nik neuk, 1969an, Parisko Euskal Etxean, Leizaola lehendakariaren aitzinean, K. Mitxelena «euskara batu» horren defentsa sutsua egiten ikusi eta entzun nuen, euskal unibertsitario batek EAJ salatu zuenean «euskara batuaren» aurka zebilelako; K. Mitxelenak hitza eskatu eta ihardetsi zion, esanez, berak zekienez, bota ez bazuten behintzat, EAJkoa zela eta «euskara batuaren» aldekoa zelaNi.kneukorobatikusietaentzunnuenAntwerpengoetxeanF.Krutwig, «euskara batu» horren aurkako kritika egiten; 1975ean, Maite Idirinekin Iparraldeko ikastolen alde Flandrian egiten zen kantaldira joanik, amaitzean, hurrengo egunerako bere etxean bazkaltzeko gonbitea luzatu zigun. Modu eta giro ederrenean euskal kulturako berriak komentatzen ari ginela, «euskara batua» egiten zihoan bide lasterra aipatu genuen; F. Krutwigek, hori entzutean,
|
bat
batean sutan jarrita, esan zigun «euskara batua» (Lapurdiko klasikoen eredukoa, berak proposatzen zuena) atzeraka ari zela, «euskara txillardegianoak» aurre hartu ziolako.
|
|
|
Gardentasunez jokatuz, enpresa barneko trabak eta hesiak ezabatzen ditu, lankide guztiengana zabalduz beharrezko zaien informazio eta ezagutza oro, halatan denak proiektuaren partaide senti daitezen eta erabaki egokienak har ditzaten.
|
Baten
batek pentsa lezake informazioa ezkutatzeak boterea dakarrela («jakintza boterea da»), baina lider «bisiodunak» ongi daki arrakastarako gakoa, hain zuzen ere, informazioa eta ezagutza denen artean zabaldu eta sozializatzean datzala: Saratxagaren esanetan (2007:
|
|
|
aukeren aldeko apustua egitea inplikatzen du, besterik gabe: hala nola ibilaldi edo paseo atsegin bat egitea, egunean barazki edota fruitu gehiago jatea, astiro eta patxadaz arnasa hartzea, musika lasaigarria entzuteko beta hartzea, aldiro aldiro hamar minutuko hausnarketa egitea, edo egoera beroetan «behatzaile» lana egitea(
|
bat
batean erreakzionatu beharrean).
|
|
|
Amnistia Franco hil aitzinetik ere oposizioaren errebindikazioen baitan izan arren, Franco gabeko frankismo garaian (1975eko azarotik 1977ko ekainera bitartean) bilakatuko zen mobilizazio soziopolitikoaren ardatz, Euskal Herriko eta Espainiako dinamika politikoa baldintzatuko zuten auzi nagusietako bat bilakatu ere. Euskal Herrian
|
batik
bat, atzerabiderik ez zuen amnistiaren aldeko «kontzientzia orokorra» onduz joan zen, poliziako barne aldizkarietan nabarmendu bezala20 Amnistiaz gain, Franco hiltzeak zabalduriko aroko protestek espazio publikoa eskatzea izan zuten ezaugarri nagusi. Aitzineko urteetan hasia zen prozesu hori, baina 1976ko lehendabiziko hilabeteetan areagotu egin zen.
|
|
|
«Euskadiri ez dio eragiten indultu horrek»27 Beraz, uztaileko lege dekretuaren bidez hainbat preso politiko karrikaratzeak ez zuen balio amnistiaren aldeko mobilizazioak gelditzeko. Harrezkero,
|
batik
bat Euskal Herriko eskaera bihurtu zen amnistia. Testuinguru horretan, herrietako besta nagusiek garrantzi berezia izan zuten, inguratu zituen politizazioarengatik, batzuetan bat batekoa zena.
|
|
|
Harrezkero, batik bat Euskal Herriko eskaera bihurtu zen amnistia. Testuinguru horretan, herrietako besta nagusiek garrantzi berezia izan zuten, inguratu zituen politizazioarengatik, batzuetan
|
bat
batekoa zena. Hondarribiko (Gipuzkoa) besten baitan, Pertur askatzearen alde bat batean eginiko manifestazioa desegiten ari zenean, Jesús María Zabala CCOOeko kidea hil zuen tiroz Guardia Zibilak.
|
|
|
Testuinguru horretan, herrietako besta nagusiek garrantzi berezia izan zuten, inguratu zituen politizazioarengatik, batzuetan bat batekoa zena. Hondarribiko (Gipuzkoa) besten baitan, Pertur askatzearen alde
|
bat
batean eginiko manifestazioa desegiten ari zenean, Jesús María Zabala CCOOeko kidea hil zuen tiroz Guardia Zibilak. Mobilizazioak areagotu egin zituen horrek, eta hurrengo egunetan batzarrak, lanuzteak eta manifestazioak ugaritu ziren.
|
|
|
Espainiako demokrazia parlamentarioa ekarri zuen aldaketa politikoaren prozesuari buruzko ikerketak ezagutza eta sakontze maila handia erdietsi du hondar urteotan. Izan ere, aitzinetik eginiko ikerketaren babesik eta,
|
batik
bat, dokumentazio oinarririk gabeko ikuspegi orokorrek ardazturiko hasierako fasea gainditu egin da. Jauzi hori kopuruz zein kalitatez egin da, lan anitz plazaratu direlako, eta, kasu batzuetan, ikuspegi iradokitzaileak ekarri direlako.
|
|
|
Egoera horri erantzuna emate aldera, Carrero hil ostean eraturiko gobernuak, Carlos Arias Navarro presidente zuenak, parte hartze bideak zabaltzea ahalbidetzeko erreforma programa garatzeko borondatea agertu zuen, betiere erakunde frankisten markoaren baitan. Dena den, 1974ko otsailaren 12an zabaltze programa iragartzearekin batera hasi zen aroan mobilizazio soziopolitikoek goiti egin zuten,
|
batik
bat Euskal Herrian, bata bertzearen ondotik etorri ziren gobernuek euren egitasmoak arrakastaz burutzea galaraziz4 Bertze leku batzuetan (hala nola Vallès edota Baix Llobregat Kataluniako eskualdeetan) gertatuko zen antzera, lan gatazkek, protestaren eragile nagusia zirenek, elkartasuna lanpostutik harago hedatzea eta finkatzea izan zuten ezaugarririk behinena. Euskal Herrian, gainera, lan gatazka anitzek zera ekarri zuten:
|
|
|
1976ko uztailaren 1ean Arias Navarrok hartaraturiko dimisioa emateak eta presidente berria, harrigarriro, Adolfo Suárez izendatzeak (hilaren 3an) bigarren mailako pertsonaiez osaturiko gobernua eratzeko bidea eman zuen. Gobernu berriaren ildoa ezezaguna bazen ere, Suárez aitzineko gobernuan Movimientoko idazkari nagusi ariturik eta hura izendatzea presidente
|
batik
bat sektore erreformistek gaizki harturik, nekez aurreikus zitekeen aldaketa handirik gobernuaren politikan. Presidente berriaren nahia zeinahi zelarik ere, laster egokitu behar zien bere ekinbidea herritarren sektore garrantzitsu baten aldarrikapenei.
|
|
|
Nahiz eta gobernuak libertateak onartzea atzeratu, Euskal Herriko protestek inposatu egin zituzten, osorik inposatu ez arren. Mobilizaziorako CCOOek zuten gaitasun handiak beldurturik,
|
batik
bat, legeztatu zuen PCE Suárezen gobernuak (Marín Arce, 2006: 92; Sartorius eta Sabio, 2007:
|
|
|
PCE hauteskundeen ondoren legeztatzeko aukera aintzat hartzen zuela gobernuak, baita militante komunistak bertze sigla batzuen pean aurkeztea baimentzea ere. Hipotesi horretan, eroso sentitzen ziren oposizioko alderdi batzuk eta Mendebaldeko kantzelaritzak,
|
batik
bat AEB Ameriketako Estatu Batuetakoa (Sartorius eta Sabio, 2007: 736).
|
|
|
Izan ere, testua ondokoaren emaitza izan zen: azkenean aurkeztu zituzten bi lege proposamenak51 alderatu zituen ad hoc eraturiko batzordearen akordioarena, alde batetik; eta
|
batik
bat Euskal Herritik zetozen zenbait ahots kritikok eraginiko presioarena, bertzetik. Ahots horiei guztiei esker, hiru muga datako aplikazio eremua ezarri zuten azkenean, zeinak 1977ko ekainaren 15a baino lehenago pertsonen aurka buruturiko biolentzia larriko ekintzengatiko auzipetuak karrikaratzea aurreikusten zuen, baldin eta «libertate publikoak berrezartzeko edota Espainiako herriendako autonomia aldarrikatzeko xedea» antzematen bazen ekintzaren oinarri (1.b art.).
|
|
|
Era berean, protesta artean mobilizatu gabe zeuden Estatuko bertze lurralde batzuetara hedatzea nekez entelegatuko litzateke antifrankismoak betidanik babes handien izan zuen eremuetan lorturiko indarra kontuan hartu gabe. Beraz, aldaketa politikoa ezin da azaldu
|
bat
bateko fenomenoa izan balitz bezala, ezta gobernu eliteek aitzinetik planifikaturiko prozesua izan balitz bezala ere. Aitzitik, 1960ko hamarraldia abiaburu duen mobilizazio ziklo luzearen ondorioz interpretatu behar da, nagusiki, jatorria Francoren hondar urteetan duena, eta azkeneko erasoaldia monarkiaren gobernuen agintaldietan duena.
|
|
|
Hurrengo hilabeteetan, auzipetuen izenak diktaduraren aurkako borrokaren ikur bilakatuko ziren, Euskal Herrian, batez ere. Soldata mugei buruzko dekretu berriak eta,
|
batik
bat, salbuespen egoerak iraun bitartean, polizia nonahi zabaltzeak eta berau basakeriaz aritzeak aitzineko hilabeteetan Gipuzkoan eta Bizkaian langile mugimenduak erdietsia zuen indarra ahuldu egin zuten11, baina ezin izan zituzten protestak isilarazi. Aurreikusiriko gerla kontseiluen aurkako protestek hartu zuten orduan mobilizazioaren lekukoa.
|
|
|
|
Bat
bateko aldarte aldaketak
|
|
|
Antza denez, desberdintasun horiek estres egoerei aurre egiteko modu desberdinen eta pubertaroan gertatzen diren aldaketa hormonalen ondorioa izan daitezke (Angold, Costello, Erkanli eta Worthman, 1999). Gainera, nerabeen artean neskek behagarriak ez diren sintomak aurkezten dituzte
|
batik
bat, eta, mutilek, aldiz, behagarriak direnak (Abad, Forns eta Gómez, 2002).
|
|
|
Botikekin batera edo botikarik gabe, tratamendu psikologikoak garrantzi handia du depresio kasuetan. Aldartean hobekuntzak eman daitezen, esku hartze psikologikoan
|
batik
bat kognitibo jokabidezko teknikak erabiltzen dira. Méndez en (2007) arabera, depresioaren prebentzio eta tratamendurako arrakasta gehien duten teknika kognitibo jokabidezkoak lirateke ondorengoak:
|
|
|
Ezgaitasuna aztertzen dihardut Gizarte Zientzien ikuspegitik, eta egoera hori paradoxikoa gertatu ohi da. Zenbait kasutan, lankideak ez dira nire aztergaia bestelako zapalkuntza batzuen maila berean kokatzeko gauza; beste batzuetan, lankideek nire ikerlanaren aldeko jarrera erakutsi ostean, jarrera teorian on hori erabat antzu eta huts bihurtzen dute
|
bat
batean, bazkaltzen hasi eta otorduetako portaera arauak tarteko, garun perlesiadunak, hots, nik, elikatzeko zailtasunak ditudanean.
|
|
|
Nolanahi ere, hezkuntza sistema garaikideak ez ditu besterik gabe hurbiltasun ziurtagiriak banatzen.
|
Batik
bat baliabideak helarazten dizkie ikasleei, baina asimetrikoki, eta, beraz, ikasle guztiek ez dute lortzen baliabide mota eta bolumen berdina eskuratzea. Lau baliabide nabarmenduko genituzke:
|
|
|
Nolanahi ere, orain arte kontuan hartu ditugun osagaiekin genituzke azaldu gure ikerketan aurkitu ditugun hainbat fenomeno. Orain arte esan dugunarekin,
|
baten
batek pentsa dezake ikerketa honetan deskribatzen ari garen hezkuntza sistema makineria estratifikatzaile zorrotz perfektua dela. Kutsu determinista hori du korrespondentziaren teoriak.
|
|
|
Ikertu ditugun IAPetan hain presente dagoen prekarizazioa
|
batik
bat kultura bat dela esango genuke: prekarietatearen kultura.
|
|
|
Martin Ugalde Kultur Parkea 20.000 metro karratuko orubean kokatuta dago: lehen fase batean 7.000 m2 eraberritu ziren,
|
batik
bat enpresen alokairuko lokal moduan egokituak, baina baita bilera, batzar eta beste ekintzetarako gela balioaniztunen eskaintzarekin osatuak; aurrerago beste 6.000 m2 gehiago egokitu ziren.
|
|
|
Egunkari mota bakoitzaren (ideologia eta hedapen eremua kontuan izanda) eta ebaluazioaren arteko erlazioa aztertuz, desberdintasunak aurkitu ziren egunkarien artean (X2 (9)= 248,91; p< 0,000) (ikus 3 irudia). Izan ere, Estatuko eskuineko egunkariek batez ere legearekiko aurkako ebaluazioa adierazten zuten(% 81,5); Estatuko ezkerrekoek, aldiz,
|
batik
bat legearen aldeko ebaluazioa agertzen zuten(% 60,5), tonu deskribatzailearekin konbinatuz(% 30,2). EAEko egunkariei dagokienez, modu deskribatzailea eta aldekoa ziren nagusi; halere, ezkerrekoen kasuan, batik bat aldeko ebaluazioa agertzen zen(% 46,7) eta eskuinekoen kasuan deskribapena(% 45,7).
|
|
|
Izan ere, Estatuko eskuineko egunkariek batez ere legearekiko aurkako ebaluazioa adierazten zuten(% 81,5); Estatuko ezkerrekoek, aldiz, batik bat legearen aldeko ebaluazioa agertzen zuten(% 60,5), tonu deskribatzailearekin konbinatuz(% 30,2). EAEko egunkariei dagokienez, modu deskribatzailea eta aldekoa ziren nagusi; halere, ezkerrekoen kasuan,
|
batik
bat aldeko ebaluazioa agertzen zen(% 46,7) eta eskuinekoen kasuan deskribapena(% 45,7). Bestaldetik, EAEko egunkarietan Estatuko egunkarietan baino iritzi kritiko gehiago agertzen ziren iritzi artikuluetan, ezkerrekoetan% 23,4 eta eskuinekoetan% 17,1 izanik.
|
|
|
Moraltasunaren markoak gertaera edota arazoa moraltasun edota preskripzio sozial edo erlijiosoen ikuspuntutik aztertzen du. Kazetariek izaten duten objektibotasun beharrak eraginda, marko hau zeharkako moduan agertu ohi da, beste norbaiti egindako aipamen edota inferentziaren bidez
|
batik
bat.
|
|
|
Honako hauek hartzen ditu kontuan: denboran zehar aldaketarik dagoen ala ez, ekintzak iraupenik duen ala
|
bat
batekoa den, ekintza horretan helbururik dagoen ala ez, eta abar. Hori dela eta, ahalegin bat egin da aditzen sailkapena egiteko orduan sailkatze irizpideak argitzeko, eta kontuan hartu dira hiru ezaugarri hauek+/?
|
|
|
Ezaguna da, izan, udalek zein foru administrazioek gaztelania erabiltzen zutela hizkuntza idatzi gisa, ahozko eredu nagusia euskara bazen ere. Iparraldean idatzizko tradizio luzeagoa izan dute, eta hura erroagoturik dago; hala ere, erlijio testuak eta literatura sormena lantzen zituzten
|
batik
bat. Zer esanik ez Hegoaldean, literatur lanak alde batera utzita, eskasa baino eskasagoa izan baitzen XIX. mendeko hango euskarazko ekoizpena:
|
|
|
Oraindik ere Modernitatean bezala askeak eta autonomoak direla uste duten, baina ez diren, gizabanakoak ekoizten dira, egungo instituzioek holako subjektuak nahi baitituzte; baina, orain, askatasuna eta autonomia ez dago rol finko batek determinaturik, abenturak eta esperimentazioak baizik, jada ez zaio diziplinarik ezartzen subjektuari, ez da subjektu esperimentaturik behar; kontrara, motibatua eta esperimentazio berriak izateko irrikan dagoen subjektua baizik?. Bestetik, Modernitateko errelato handiek ere galdu dute beren garrantzia eta jada gizakiak proiektu handiekiko itxaropena galdu du; egun, jainkozko planekiko zein plan naturalekiko mesfidantza nagusitu da, eta horri guztiari lehen aipaturiko autoritate eta hierarkizazioarekiko mesfidantza gehitzen badiogu, gizakia bakarrik aurkitzen da
|
bat
batean kanpoan bestelako oinarririk aurkitu beharrarekin.
|
|
|
Haatik, datuek aipatu joera erakusten duten arren, fenomeno orokorra den azpiordezkaritza hori elkarte jakin batzuetan gauzaturiko gainordezkaritza sektorialarekin batera agertzen dela ohar gaitezke. Gertakari hori, emakumez osaturiko elkarteetan ez ezik, ongintzako elkarteetan, osasunezko elkarteetan eta zaintzakoetan gertatzen da
|
batik
bat (ikasleen gurasoen elkarteetan, drogen aurkako taldeetan, eta abar). Halatan, ikusten dugu egiaztapen kuantitatibo hutsak ezin duela partaidetzaren asimetrien arrazoia azaldu, genero ikuspegia erabiliz ez bada.
|
|
|
Postua betetzeko orduan gehien bat gizonak dira, Eta, ez dakit, lan egiteko orduan(...) gu gara
|
batik
bat lanean dihardugunak, ez? (Eztabaida taldea 2, M).
|
|
2013
|
|
|
187) asimilaziotik kultur aniztasunerako igarobidea nabarmentzen du azken mende laurdenean jatorri Amerikako Estatu Batuetan, Kanadan eta Australian, eta horrek etorkinei euren etnia oinordetzako alderdi batzuk mantentzea bermatzen zien. Aitzitik, Australian, europar nortasuneko, eta britainiar jatorririk gabeko, klubei izendapena aldarazi izana ikuspegi horren aurkaria da,
|
batik
bat euren oinordetzaren euskarri esanguratsuenetakoa izaki. Christ Hallinan ek eta John Hughson ek dioten moduan (2009:
|
|
|
XX. mendearen amaiera arte futbol klubak
|
batik
bat inguruko futbolariez hornitzen baziren, nazio taldeak ildo berean, herrialdearen gehiengoaren izaera etnikoaren isla zurruna ziren zelaian, taldearen osaerari zegokionez. Raffaele Poli-k arrazoitzen du agintariek gizartea ahalik eta homogeneoen egiteko gurariaz futbolean kluben mailan eta selekzioetan eragin zutela.
|
|
|
Ez zegoen dena galduta, berriz, baldin eta bere lanarekin jarrai zezakeen ikasle edo dizipulurik aurkituko balu. Nietzsche bizitza galtzearen beldur zen, berarekin bere pentsamenduak desagertuko lirateke-eta;
|
baten
batek jarraitu behar zuen haren lana. 1882an ezagutu zuen Lou Andreas Salome izeneko gaztea bilakatu zen bere azken aukera (Deleuze, 1971:
|
|
|
|
Bat
batean Zaratustra-k txakur baten oihua entzuten du; garrasi lazgarriak errealitatera itzularazten duenean konturatzen da ate handia eta ipotxa desagertuak direla. Zaratustra bakardadean aurkitzen da berriz, jakin barik amestu omen duen horrek zer esan nahi dion.
|
|
|
Azkenik, Zaratustra-k burua haginkatzeko agintzen dio artzainari. Halaxe egiten du artzainak,
|
bat
batean. Une horretan bertan jabetzen da artzaina pentsamendu arriskutsuenaz, betiereko itzuleraren ideiaz.
|
|
|
Jende asko trebatu zen ikus entzunezkoetako profesional gisa 80ko hamarkadako lehen urte haietan. Batzuen batzuk ezagun egin dira telebistagintzan, pantaila aurrean lan egiten dutenak
|
batik
bat: Maialen Iriarte, Josetxo Lizartza?
|
|
|
Bikoizketaren urte oparoetan, eta
|
batik
bat sistema analogikoekin lan egiten zenean, sarritan, bikoizle bat bi filmetan batera aritzen zen ahotsa jartzen. Horrek zailtasun handiak eragiten zituen produkzioa programatzeko orduan, bikoizle bakoitzaren lan agendarekin kontatu behar zen eta.
|
|
|
Euskal Herrian, ikus entzunezkoetan itzulpen gehien bikoizketarako egin da, telebistan
|
batik
bat. Baina azpidatziak ere badituzte teleikusleek.
|
|
|
Kulturen arteko hesiak gainditzeko ere oso egokia da: jatorrizko bertsioaren hizkuntza entzun/ ikasteko,
|
batik
bat gure eguneroko bizimoduan eta lanbidean aplikatu behar badugu. Ondo legoke geure hizkuntzari horrenbesteko arreta eskainiko bagenio, bide batez esanda.
|
|
|
Jatorrizko bertsioaren soinua jaitsi egiten da eta xede hizkuntzakoa goratu, ondo eta garbi entzun dadin.
|
Batik
bat dokumentaletan aplikatu den itzulpen eredua izan da hau. Itzulpen mota honetan sinkronia ez da erabatekoa:
|
|
|
Telebistetako emankizun zerrenden zati handi bat kanpo produkzioko fikzioarekin osatzen da. Halaxe ETBn ere,
|
batik
bat, 1983tik hasi eta hurrengo hiruzpalau urteetan, emisioko ordu gehienak kanpoan erositako programekin osatzen ziren. Horrek esan nahi zuen euskarara itzuli, egokitu eta bikoiztu egin behar zirela aurretik.
|
|
|
La Granja historiagilearen arabera, alderdi ekintzaileak ez zuen ia indarrik izan nekazaritza giroetan; Bizkai eta Gipuzkoako inguru urbano eta industrialetan lortu zuen oihartzuna,
|
batik
bat. Afiliatu kopuruari erreparatuta, milaka gutxi batzuk baino gehiago ez ziren izan Errepublikaren garaian.
|
|
|
Ideologiari dagokionez, EAE/ ANVk ez zuen teoriko handirik izan.
|
Batik
bat, EAJ/ PNVtik bereizten saiatu zen. Abertzaletasunaren munduan haustura teoriko sakona ekarri zuen.
|
|
|
Analisia
|
batik
bat gela barruko interakziotik eratorritako errealitatearen azterketan zentratzen da, ikasgela barruan, irakasleak darabiltzan estrategia diskurtsiboak aztertu eta gelako giroa aztertzean. Irakasleari egindako elkarrizketa ere aztertu da transkripzioen bidez.
|
|
|
Kamera, zabaltzan kokaturik, panoramika mantso baten bitartez New York hiriko eraikin garaiak erakusten doakigu pixkanaka pixkanaka. Eta,
|
bat
batean, ezustean sartzen da Raziel eszenara; beltzez jantzita eta begitarte tristez. Aingeruaren aurpegiaren lehen planoak haren atsekabea biluzi egiten du eta musika malenkoniatsu bat jabetzen da soinu bandaz.
|
|
|
Hala, olatu, euri, txori eta abarren kolorezko proiekzioak daude. Baina,
|
bat
batean, hiru exekutibo (Anartz Zuazua, Iker Bereziartua eta Koldo Almandoz bera) agertzen dira eszenaren erdian. Eskulangilearen aurretik pasatzen dira eta elkartzea ikaragarri hotza da.
|
|
|
DHE/ DMD elkartean, EAEn, emakumeen parte hartzea gizonena halako bi da alde handiz; emakumeak izan dira, gizonak baino askoz ere gehiagotan, arrazoi nagusia errukia duten eutanasia praktiketan esku hartu dutenak edo zainketa lanak egin dituztenak. Horregatik, bereziki emakumeengan pentsatuta, sufritzailerik handienak baitira, indar egin nahi dut besteentzat kosturik izango ez duen kalitateko heriotza horretan;
|
batik
bat, mendekotasun aldian eta hiltzeko azken uneetan.
|
|
|
lortzeko. Aurreko guztia ahaztu gabe, indar egin nahi nuke beharrezkoak diren eskubideak benetan bete daitezela eskatzeko?
|
batik
bat, gaixoak tratamenduari muzin egiteko duen autonomiari dagokiona, 2002/ 41 Legeak jasotzen duena?, sarri askotan ez baitira betetzen ezagutza faltagatik edo/ eta ideologiagatik, hala medikuen aldetik nola familiakoen partetik ere, maiz ez baitiote jaramonik egiten hil hurren dagoenaren aldez aurreko borondateari. Horixe da, hein batean, DHE elkarteak sortu zenean begiz jotako helburua; alegia, «duin hiltzeko behatoki bat» eratzeko proiektua.
|