|
2017
|
|
|
Informazio behar hau (edo beste era batean esanda, ezagutza hutsunea) 2 galdera motatan sailka dezakegu: «Orokorrak» (ingelesez «Background» bezala izendatuak), arazo kliniko bati buruzko (gaixotasuna, tratamendua?) ezagutza orokorra behar dugunean sortutako galderak, edo «Espezifikoak» (ingelesez «Foreground»), paziente baten egoerari buruzko ezagutza zehatza behar dugunean sortutakoak.Galdera orokorrek bi atal dituzte: galdetzaileari dagokiona (nor,
|
zer
, nola, noiz, non, zergatik) eta arazo klinikoari dagokiona (gaixotasuna, tratamendua, etab.), galdera hauei testuliburu bat kontsultatuz erantzun dakieke (adibidez, espezialitateko eskuliburu bat). Galdera espezifikoak, berriz, praktika klinikoan sortzen dira, eta hauentzako erantzunek paziente jakin bati buruzko erabakiak hartzen laguntzen dute (2).
|
|
|
Eraginak hartu eta 5 minutura agertzen dira eta 1 ordu iraungo dute. Eragin horiek oso aldakorrak dira kontsumitzaile batetik bestera eta, gainera, ezinezkoa da aldez aurretik jakitea
|
zer
eragin agertuko diren. Gaindosiaren ondorioz, logura, hipotonia, buruko mina eta nahasmena agertuko dira.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, ezbaian dagoen kontua da ea sexuak
|
zer
eragin izan dezakeen bihotzekoen heriotza tasan. Ikerketa ezberdinek hilgarritasun tasak adinarekin doitu ondoren ondorio ezberdinak atera dituzte, hala nola van der Meerek argitaratutako metaanalisiaren (9) arabera, sexua konfusio faktorea den bitartean, American Heart Associationek 2016an ateratako adierazpenean dio adinaren eta sexuaren artean interakzioa dagoela.
|
|
|
Tumoreek zein estresak garunean eragindako aldaketa batzuk aztertu ostean, garuneko egitura horietan eta odolean zitokina mailak zehaztea da hurrengo urratsa, datorren hilabeteetan egingo duguna. Horrekin, aztertu ahal izango dugu
|
zer
erlazio duten zitokinek garunean zein jokabidean ikusitako aldaketekin.
|
|
2018
|
|
|
Nahiz eta estres kronikoaren eta depresioaren arteko lotura frogatzen duen ebidentzi kliniko zabala egon, oraindik ezezaguna da depresiodun gaixoetan ikusi diren kortisol maila altuek gaitza eragiten duten ala gaitzaren ondoriozko produktuak diren. Hori dela-eta, garrantzitsua da HPA ardatzaren hiperaktibitate eta/ edo kortisol maila altuek depresioa eragin dezaketen jakitea, eta hala izatekotan,
|
zer
mekanismoren bidez gertatzen den. Horren harira, azken urteetan glukokortikoideen kontzentrazio altuek gaixo deprimituen sistema immunean eragin ditzaketen asalduretara begira daude zientzialariak.
|
|
|
Programa horren helburuak hauek izan ziren: patologiak jarduera fisikoaren bitartez hobetzea, jarduera fisikoa egiteko ohitura sustatzea,
|
zer
nolako jarduera fisiko mota egin behar zuten erakustea, eta, horrela, programa bukatzean beren kabuz jarduera fisiko egokia egiteko gai izatea. Patologiak hauek ziren:
|
|
|
Beste alde batetik, diabetesa zutenen% 13,9k ez zekien ariketa fisikoak
|
zer
eragin duen gluzemian,% 3,8k ez zekien hitz horren esanahia, eta% 1,3k erantzun zuen handitu egiten duela. Jarduera fisikoak gluzemian nola eragiten duen ez zekiten parte hartzaileen artean, pertsona nagusi gehiago(% 23,5) ageri ziren adin ertainekoak(% 10,5) baino.?
|
|
|
Eta janari mota horrek, obesitateari dagokionez, paper garrantzitsua hartzen du (19). Bigarrena izan daiteke gazteek ezagutza edo informazio handiagoa izatea eta hobeto jakitea
|
zer
den elikadura ona, bai eta beren jatekoarekin kritikoagoak izatea ere.? –
|
|
|
Diabetesa pairatzen zutenen artean, deigarriena da% 3,8k ez zekiela
|
zer
zen gluzemia; horren arrazoiak bi izan daitezke. Alde batetik, posible da pertsona horiek hitz hori ez ezagutzea.
|
|
|
Mallekin EGIa tratatzeko kirurgia burutu ostean, haren kokapena eta ibilbidea zehazki kontrola ditzakegu ekografiaren bitartez, baita ahalegina egitean denbora errealean
|
zer
gertatzen den ikusi ere. Emaitza txar edo onak balora ditzakegu (genua galtzen duen ala ez, hurrenez hurren) eta konplikazio edo inkontinentziaren berragerpenaren aurrean erabakiak hartzen lagun diezaguke.
|
|
|
Gernua
|
zer
maiztasunekin galtzen duzu?
|
|
2019
|
|
|
RWDen potentziala ikusita nazioarteko zenbait instituzio saiatzen ari dira arestan aipatutako desabantailak murrizten eta interes taldeei mesfidantza sorrarazten dizkien zalantzei konponbide bat aurkitzen: interes taldeek RWEa kontuan har dezaten, erabakiak hartu aurretik RWEa lortzeko prozesu osoa ulertu behar dute, pausoz pauso,
|
zer
galderari erantzuna eman nahi zaion zehaztuz lehenengo, eta emaitza eta ondorioekin jarraituz:
|
|
|
Baldintza horietatik nagusienak gardentasuna eta zehaztasunak dira, eta horretarako zenbait pauso proposatzen dira: kanpotik etorritako aditu bat; analisiaren protokoloa argitaratu edo erregistratzea analisia egiten hasi aurretik; arestan aipatu bezala, datuen iturria eta datuak nola eta
|
zer
baldintzetan sortzen diren ondo ezagutzen duen profesional bat; datuen garbiketa zorrotza eta transformazio prozesu zehatza egin, gero populazio, interbentzio eta emaitzen definizioa fidagarriak eta estandarizatuak izan daitezen (aldagaien estandarizazioa ez egitearen arriskuaren adibide bat farmako batekiko atxikimendua definitzeko erabiltzen diren neurri ezberdinak dira). Erabilitako definizioaren arabera, emaitzak erabat ezberdin sor daitezke.
|
|
|
Gainera, oinarri oinarrizkoak dira ikaskuntza esperientzia kliniko zabalagoetatik abiarazteko. Inguruabar desberdinetan aukera klinikoek
|
zer
eraginkortasun duten ulertzeko kontuan izan behar diren faktoreen konplexutasuna handituz doa, horrexegatik, datu baseetaz eta kalkulu ahalmenaz aldi berean baliatu ahal izateko, aplikazio zabaleko IKTak behar dira derrigorrean. Nahiz eta bere horretan nahikoa ez izan arreta medikoaren kudeaketa hobe batek eskatzen duen informazioa sortzeko, beharrezkoa da bet ikasten ari den osasun sistema baten etengabeko hobekuntzarako.
|
|
|
Osasunean eta arreta medikoan gastatutako diru kopuruen zati txiki bat soilik, hamarren bat baino gutxiago, agian, zuzentzen da arreta medikoan zerk funtzionantzen duen hobeto ikastera: zerk, norentzat eta
|
zer
baldintzatan.
|
|
|
Nork defnitzen du ongizatea
|
zer
den, osasuna zer den. Zientzia kategoriak dira, baita sozialak eta politkoak ere; hau da, gizarte barruko botere kategoriak dira.
|
|
|
Nork defnitzen du ongizatea zer den, osasuna
|
zer
den. Zientzia kategoriak dira, baita sozialak eta politkoak ere; hau da, gizarte barruko botere kategoriak dira.
|
|
|
Kutsadura atmosferikoak tiroidean eragiten du, azken urteotako ikerketak agerian uzten ari direnez. Lan honetan aztertu nahi izan dugu jaioberriaren orpoko odolean neurtutako T4 hormona tiroideo totalean
|
zer
eragin ote duten jaio aurretiko 2.5 µm-ko edo gutxiagoko diametroko partikulekiko (PM2.5) zein aireko nitrogeno dioxidoarekiko (NO2) esposizioek. Aztertutako lagina Gipuzkoako INMA ikerketatik atera dugu.
|
|
|
Hiritarrek,
|
zer
ezaguera maila dute antibiotikoen inguruan?
|
|
|
Eta
|
zer
egin genezake osasun langileok gure egunerokoan?
|
|
|
5 Euskadin
|
zer
–
|
|
|
Egoera fisikoaren hobekuntzak, dena den, beroaren aklimatazioan laguntzen du (65). Beheko taulan ditugu azken urteetako Behobia/ San Sebastian 20 km-ko lasterketan egindako artatzeak eta
|
zer
eragin izan duen ingurugiroko tenperaturak osasun arreta kopuruan (66).
|
|
|
Ultramaratoia maratoia baino luzeagoa den lasterketari deitzen zaio. Gaur egun lasterketa mota hauek gorakada handia izan dutenez, osasunean izan ditzaketen ondorioak aztertzeko helburuarekin artikulu hau idaztea pentsatu dugu, alde batetik, bibliografiak
|
zer
dioen ikusiz, eta, bestetik, 2017 urtean antolatu zen Ehunmilaklasterketa multzoan egindako artatzeak aztertuz. Uptodate erabiliz, bilaketa egin dugu kirolaren inguruan dauden gaixotasunei buruz eta multzoka aztertu eta ondo xehatu ditugu.
|
|
|
Idatzi honen asmoa da iraupen luzeko lasterketek osasunean izan ditzaketen ondorioak aztertzea. Hasteko, orain arteko bibliografiak
|
zer
dioen jasotzen du. Eta, ondoren, Ehunmilak Ultra Traileko korrikalarien artatze datuak aztertzen ditu; horretarako, 2017ko datu bilketa baliatuko dugu.?
|
|
|
Eta, horrez gain, lasterketak izaten diren inguruneagatik (3). Izan ere, askotan zaila da leku horietara behar den baliabidez iristea (irisgarritasun murritza dute); eta gainera, esparru geografiko handia hartzen dutenez, kontuan izan behar da
|
zer
eragin duten eguraldi txarrek eta ingurumeneko arrisku handiek.? –
|
|
|
Irudi horretan biltzen dira
|
zer
aldagai ager daitezkeen EKGan, Europako kontsentsuaren arabera.
|
|
|
Baina bihotzeko gaitzen bat izandako zenbait kirolarirekin, ez dago argi
|
zer
muga jarri horien ariketa fisikoari. Bana banako balorazioa egin behar da, kontuan izanda zer gaitz izan duten, horren ondorioak, aldi bereko beste gaitzen bat izan duten, eta hartu beharreko botiken albo ondorio posibleak.
|
|
|
Baina bihotzeko gaitzen bat izandako zenbait kirolarirekin, ez dago argi zer muga jarri horien ariketa fisikoari. Bana banako balorazioa egin behar da, kontuan izanda
|
zer
gaitz izan duten, horren ondorioak, aldi bereko beste gaitzen bat izan duten, eta hartu beharreko botiken albo ondorio posibleak. Behin azterketa orokorra eginda, kirolariaren eta medikuaren artean hartuko dira erabakiak.?
|
|
|
Horrek hasiera batean begi bistakoa dirudien arren, komunikazio prozesua asko zailtzen duen faktoreetako bat da (20). Adinaz gain, garrantzitsua da ezagutzea haur edo nerabe bakoitza garapen kognitiboaren
|
zer
fasetan aurkitzen den (2, 9, 12, 14, 16, 19, 22, 23). Teoria kognitibo guztietatik, ezagunenetakoa J. Piaget psikologoaren teoria da (12).
|
|
|
Entzute aktiboa izango da osasun profesionalari
|
zer
esan behar duen erabaki eta esan nahi duena adierazteko une egokia identifikatzen lagunduko dion tresna nagusia (20).
|
|
|
Egoera terminalean dagoen haurrak eta nerabeak heriotzaren inguruko galderak osasun profesionalari egitea erabakiz gero, galdera hori nondik datorren, edota gai horrek gaixoari
|
zer
eragiten dion aztertu behar da (30, 31). Horretarako, galdera baten bidez erantzutea gomendatzen da, adibidez,. Gai horren inguruan hitz egin nahi al duzu??
|
|
2020
|
|
|
Testuinguru honetan AKTP primarioa jasaten duten pazienteen% 40 arteria koronario anitzen gaixotasuna (HAG) du. Ez dago argi
|
zer
egin, pazientea hemodinamikoki egonkor egonda, arteria ez errudunekin. Entsegu kliniko berriek birbaskularizazioa osatzearen aldeko datuak agerian utzi dituzte.
|
|
|
Paziente horiek, soilik arteria errudunaren buxadura duten pazienteekin alderatuz, hilkortasun, MIA errepikari eta birbaskularizazio tasa handiagoak dituzte eta, azken finean, pronostiko okerragoa dute (1). Infartuarekin erlazionaturiko arteria lehenbailehen ireki beharra dago, baina oraindik ez dago argi
|
zer
egin, pazientea hemodinamikaren aldetik egonkor egonda, buxadura nabarmenak dituzten arteria ez errudunekin.
|
|
|
Kasu horretan, arreta espezializaturako agendak %hitzorduetako eskuliburuetan% kontsultatuko dituzte hitzorduen kudeatzaileek, eta aukerarik badago, hitzordua horietan eman; betiere zera egiaztatuta: horrek ez dakarrela luzaroago itxaron beharra, eta hala balitz, erabiltzaileari jakinaraziko zaio eta berak erabakiko du
|
zer
egin.
|
|
|
Bertatik, eskura dauzkaten datuen argitan, erakunde barruko beste osasunzentro batera joateko aukera eskainiko diote pazienteari. Kasu honetan ere, berak erabakiko du
|
zer
egin.
|
|
|
sinetsi egiten dugulako, pazienteari berak hautatutako hizkuntzan arreta ematea, euren eskubidea izateaz gain, kalitatezko zerbitzuaren adierazle dela. Dena den, oso inportantea da profesionalei informazioa ematea, baita argi azaltzea ere
|
zer
eskatzen zaien, eta adostutako eran jokatzea".
|
|
|
Galdera Pertsonak (nori): edonor. Interbentzioa(
|
zer
): protoien ponpa inhibitzailea. Konparaketa:
|
|
|
Galdera Pertsonak (nori): edonor. Interbentzioa(
|
zer
): txertaketa (edozein txerto). Konparaketa:
|
|
|
Galdera Pertsonak (nori): edonor. Interbentzioa(
|
zer
): txertaketa (edozein txerto). Konparaketa:
|
|
|
Galdera Pertsonak (nori): edonor. Interbentzioa(
|
zer
): protoien ponpa inhibitzailea. Konparaketa:
|
|
|
Kasu horretan, arreta espezializaturako agendak %hitzorduetako eskuliburuetan% kontsultatuko dituzte hitzorduen kudeatzaileek, eta aukerarik badago, hitzordua horietan eman; betiere zera egiaztatuta: horrek ez dakarrela luzaroago itxaron beharra, eta hala balitz, erabiltzaileari jakinaraziko zaio eta berak erabakiko du
|
zer
egin.
|
|
|
Bertatik, eskura dauzkaten datuen argitan, erakunde barruko beste osasunzentro batera joateko aukera eskainiko diote pazienteari. Kasu honetan ere, berak erabakiko du
|
zer
egin.
|
|
|
sinetsi egiten dugulako, pazienteari berak hautatutako hizkuntzan arreta ematea, euren eskubidea izateaz gain, kalitatezko zerbitzuaren adierazle dela. Dena den, oso inportantea da profesionalei informazioa ematea, baita argi azaltzea ere
|
zer
eskatzen zaien, eta adostutako eran jokatzea".
|
|
|
Deskribatzea
|
zer
emaitza lortu dituen XTPk, eta, zehazki, nola parte hartu duen farmazia komunitarioak programa honetan.
|
|
|
Ikerlan honen xedea droga honen kontsumoaren ondorioz sorturiko kalteei aurre egiteko Snoezelen terapiak
|
zer
rol duen aztertzea da. Zehatz mehatz adimena, mugimenduen koordinazioa, oreka eta antsietate/ depresio prozesuak aztertuko dira.
|
|
|
Denek baietz diote. Batek, kasu batzuetan helburuak lortu ez arren, aurrerago esku hartzeko atea irekia uzten dela nabarmentzen du. Lan saretik
|
zer
baloratzen duzu?
|
|
|
• Edukiak lantzeari dagokionez, BBB praktikaren parte gisa, larrialdi egoera baten aurrean telefono mugikorrak erabiliz eta aplikazio batzuk ezagutuz
|
zer
urrats egin behar diren azaldu zen, eta laster iktusaren detekzioari buruzko argibide batzuk sartuko dira.
|
|
|
Transmisioan eten bat egon dela esaten dute euskal kulturgintzan ari direnek, eta
|
zer
esanik ez hazieraeta heziketa gaietan. Lehendabizikoz besoetan hartzen duten haurra euren lehen da hainbat gurasoren kasuan.
|
|
|
Lehendabizikoz besoetan hartzen duten haurra euren lehen da hainbat gurasoren kasuan. Haur bat
|
zer
den ez dakiten emakume asko, eta are gizonezko gehiago. Haur baten garapena eta beharrak nolakoak diren ideia gutxi duten gurasoak.
|
|
|
Nora, haurra ondoezik sumatzen dutenean? Nora,
|
zer
egin ez dakitenean. Bada, lehenen lehenik, Googlera:
|
|
|
■ Like ak:
|
zer
dira eta zertarako behar ditugu?
|
|
|
Yuval Noah Harari historialariak" XXI. menderako 21 lezio" liburuan dioen bezala, nor zaren eta benetan
|
zer
nahi duzun jakiteko, zure buruak nola pentsatu eta nola jarduten duen ezagutu duzu. Erresilientzia deituriko atalean, baliabide zaharren erabilera gomendatzen du, hala nola meditazioa, gure adimenaren behaketa zuzena gauzatzeko.
|
|
|
• Ikasleek ulertzea jazarpen egoeretan taldeak
|
zer
rol betetzen duen.
|
|
|
" Jakingo duzunez, zure gelako neska bat txarto ari da pasatzen. Zure ustez,
|
zer
egin dezakezu hobeto senti dadin?".
|
|
|
Lehen Mailako Arretako erizain baten gainbegiratzepean, EfiKroniK ariketa fisikoko programa berritzaileak gaixotasun ezberdinak dituzten pertsonengan (minbizi solidoak, hematologikoak, birikietako gaixotasun buxatzaile kronikoa eta eskizofrenia)
|
zer
nolako efektua duen zenbatetsi nahi da, ohitura osasuntsuak sustatzeko interbentzio ohikoekin alderatuta (ariketa fisikoa, dieta orekatua eta tabakoa erretzeari uztea).
|
|
2021
|
|
|
Erantzun terapeutikoa egokia bada, ez da hain garrantzitsua kontuan hartzea medikamentuak noiz eman behar diren edo
|
zer
interakzio izan ditzaketen.
|
|
|
Momentu hartan ezagutzan oinarritzen ez den beste giro batzuetako eztabaida bihurtua zen euskarak osasun arretan izan behar zuen paperari buruzko afera. Argi geneukan"
|
zer
nahiago: osasun profesional ona ala euskalduna?" galdera oker formulatuta zegoela, antzua zela eta gure hiztegitik ezabatzeko arrazoi akademiko zientifikoak proposatu behar genituela.
|
|
|
Bestalde, egindako 2SMR analisiak lotura genetikoak ezarri ditu endometriosiaren eta hainbat ezaugarriren artean, aldaera genetikoak (SNPak) bitarteko gisa erabiliz. SNP konkretu horiek zeintzuk diren eta erlazio genetiko horretan
|
zer
nolako ekarpena duten aztertzea izango litzateke lan honen hurrengo pausoa. Horrela, genetikak endometriosian duen ekarpena hobeto ulertu genuke.
|
|
|
Menopausiaren adinari dagokionez, aldiz, ikerketa batzuek endometriosia menopausia berantiarrarekin erlazionatzen dute (11, 12) eta beste batzuek menopausia goiztiarrarekin (13, 14). Berriro ere, patologia horien eta ezaugarri menstrualen arteko lotura
|
zer
nolakoa den oraindik ez da argitu, ez eta erlazio horiek jatorri genetikoa duten ere.
|
|
|
Alpha (B.1.1.7), Beta (B.1.351), Gamma (P.1), Delta (B.1.617.2) eta Omicron (B.1.1.529). Aipatutakoez gain beste aldaera batzuk daude, interesekoak ere, baina momentuz ezin da aurresan
|
zer
eragin izan dezaketen osasun publikoan eta horregatik
|
|
|
I (Intervention, esku hartzea):
|
zer
esku hartze ikertu nahi da. C (Comparison, konparazioa):
|
|
|
O (Outcome, emaitzak):
|
zer
emaitza neurgarri bilatzen dira?
|
|
|
Beraz, nabarmendu beharra dago txerto guztiek erakusten duten eraginkortasuna oso erabilgarria dela SARS CoV sortutako pandemiari aurre egiteko eta aukera ezin hobea dela talde immunitatea sortzeko. Bestalde, nahiz eta aurretiko datuak argitaratuta izan, orain arte eraginkortasuna ez dago guztiz finkatuta populazio azpitaldeen artean.Hala ere, oraindikzaila da aurresatea
|
zer
txerto den komenigarriena adin tarte bakoitzerako. Gainera, oraindik ez da ikertu nola aldatu/ mantentzen den eraginkortasuna denboran zehar; ikertzeke dagoen puntu garrantzitsu bat da hau ere.
|
|
|
Berrikuspen hau lagungarria izan dakieke etorkizunean hirugarren adineko pertsonekin lan egingo duten profesionalei. Izan ere, hirugarren adineko pertsonen erorketa arriskua gutxitzeko asmotan jarduten dutenean, profesional horiei jarduera fisikoko programak
|
zer
ezaugarri (jarduera mota, saioen iraupena eta maiztasuna, etab.) izan behar dituen jakiteko baliagarria izango zaie berrikuspen hau. Bestalde, aztertutako ikerketetan azaltzen diren programa motak hobeto ezagututa, eurek komenigarria ikusten duten erara moldatu ahal izango dituzte, programaren alde txarrak saihestuz eta onak indartuz, programa hauetatik ahalik eta etekin handiena ateraz.
|
|
|
Hala ere, berrikuspen honetan aztertutako ikerketek metodologia ezberdinak erabili dituzte, interbentzio ariketari, iraupenari eta maiztasunari dagokienez, besteak beste. Heterogeneotasun horren ondorioz, ez da posible izan ziurtasunez zehaztea
|
zer
ariketa mota diren eraginkorrenak pertsona nagusien erorketa arriskua edo intzidentzia gutxitzeko. Berrikuspen honetan aztertutako ikerketa guztietan badago gutxienez esku hartzearen fase bat (ikerketa gehienetan esku hartze osoa), non talde esperimentalean monitoreen begiradapean burutu diren jarduerak.
|
|
|
Ariketa fisikoa aukera erabilgarria eta potentzialki errentagarria izan daiteke adinekoen erorketa kopurua gutxitzeko. Hala ere, eztabaidagai da adineko pertsonen artean erorketak gutxitzera bideratuta dagoen ariketa fisikoez osatutako programak
|
zer
nolako ezaugarriak izan behar dituen.
|
|
|
Pertsona nagusien erorketa intzidentzia eta arriskuen gaiak garrantzi handia hartu du zientziaren ikuspuntutik eta gai honi buruzko literatura zientifikoa asko handitu da azken hamarkadan. Hala ere, adineko pertsonen erorketak gutxitzera bideratuta dagoen ariketa fisikoak
|
zer
nolako ezaugarriak izan behar dituen ez dago argi. Bestalde, ariketa programa eraginkorrenak zeintzuk diren jakitea oso interesgarria gerta dakieke pertsona nagusien erorketa arriskuak gutxitzeko lan egiten duten adituei, zahar etxeetako arduradunei, etab. Beraz, lan honen helburua da berrikuspen sistematiko bat egitea pertsonen erorketa intzidentzian eta arrisku faktoreetan osagai anitzeko ariketa programek duten eraginaren inguruan.
|
|
|
6 Nori,
|
zer
eta nola
|
|
|
Farmako hauek preskribatu ahal izateko jarraitu beharreko pausoak protokolizaturik egon arren (ikus" Nori,
|
zer
eta nola" atala), farmazietatik egindako ikerketa desberdinetan kontraindikazio erlatiboak
|
|
2022
|
|
|
Gogoan dut hartu nuen lehenengo deia; argi azaldu zidan zein zen bizi zen egoera. " Hitzordua lortzeko
|
zer
egin behar dut poliziari deitu. Ez dago eskubiderik!
|
|
|
Ez duzue lotsarik!" Oihukatu zidan. Eta pentsatu nuen;
|
zer
gertatzen da hemen?
|
|
|
7 Eta orain
|
zer
–
|
|
|
COVID eta gero,
|
zer
–Galdera horretatik abiatuta zer ikasi eta zer hausnartu izanen dugu martxoaren 25ean eta 26an Atarrabian eginen dugun Osasun Jardunaldian.
|
|
|
COVID eta gero, zer? Galdera horretatik abiatuta
|
zer
ikasi eta zer hausnartu izanen dugu martxoaren 25ean eta 26an Atarrabian eginen dugun Osasun Jardunaldian.
|
|
|
COVID eta gero, zer? Galdera horretatik abiatuta zer ikasi eta
|
zer
hausnartu izanen dugu martxoaren 25ean eta 26an Atarrabian eginen dugun Osasun Jardunaldian.
|
|
|
Gogoan dut hartu nuen lehenengo deia; argi azaldu zidan zein zen bizi zen egoera. " Hitzordua lortzeko
|
zer
egin behar dut poliziari deitu. Ez dago eskubiderik!
|
|
|
Ez duzue lotsarik!" Oihukatu zidan. Eta pentsatu nuen;
|
zer
gertatzen da hemen?
|
|
|
Pandemia globalaren ostean,
|
zer
–Gehiago ikasi genuen itxialdiko asteetan, gerora desikasi duguna baino.
|
|
|
7 Eta orain
|
zer
–
|
|
|
Beraientzat antolatuta dugu gaixotasun anitz kronikoen zirkuitua. Duten prozesuen gainetik
|
zer
edo zer azaltzen bada eta desorekatzen badira, telefonoz estekako erizainarekin kontaktatu dezakete eta behar izatekotan, haurra ospitalera hurbildu daiteke, eguneko ospitalean badute ohe bat beti prest. Talde honetan astero eguneko ospitalean zain barneko medikazio berezia jaso behar duten pazienteak aurkitzen ditugu.
|
|
|
Beraientzat antolatuta dugu gaixotasun anitz kronikoen zirkuitua. Duten prozesuen gainetik zer edo
|
zer
azaltzen bada eta desorekatzen badira, telefonoz estekako erizainarekin kontaktatu dezakete eta behar izatekotan, haurra ospitalera hurbildu daiteke, eguneko ospitalean badute ohe bat beti prest. Talde honetan astero eguneko ospitalean zain barneko medikazio berezia jaso behar duten pazienteak aurkitzen ditugu.
|
|
|
EPIa nola jarri eta kendu behin eta berriro berrikusten, galdera anitz buruan, baina ekarriko zituen aldaketa guztien kontzientzia barik. Eta azkenean olatua iritsi zen, eta a
|
zer
olatua, sinesgaitza benetan, lan txandako 3 gaixo berri sartzen ziren, denak batera eta denak oso larri, lan txanda amaigabeak, denetara iristeko gaitasuna ez izatearen beldurrez.
|
|
|
egunak behar zituen albistea aztertzeko, artikulu zientifikoa ondo irakurtzeko... Eta erredakzioan, kazetari xumeok, albistearen berri eman behar genuen,
|
zer
, eta genetikaz arrastorik ere izan gabe, lau orduren bueltan, egunkaria errotatibara bidali aurretik. Ordutik, harremanak jorituta sumatu ditugu eta, orain, pandemiaren berri emateko garaian informatu ahal izan da, hein handi batean, zientzialarien ekarpenari esker:
|
|
|
sare horri estu atxikita. Zientzialarien eran, beste eragile askorengana ere jo behar izan da(
|
zer
ez du zipriztindu COVID izurriak), eta jarrera, oro har, antzekoa izan da: eskuzabala.
|
|
|
Instituzioetako ekarpena ere ezinbestekoa da osasun krisi baten jarraipena egiteko. Eman dira prentsaurrekoak, jarri dira bideak izurriaren jarraipenerako datuak emateko, helarazi dira argibideak birusa hesitzeko
|
zer
egin behar zen esateko... Baina informazioan kale egin da askotan, erabakien zergatia ematerakoan ere bai.
|
|
|
Datuen eguneroko jarraipena egiten, eta datuak interpretatzen ere bai ahal izan den guztietan. Zailtasunak izan dituzte askotan administrazioaren partetik, gardentasun falta; datuak berandu heldu direlako, edo ez dutelako esplikatu datuen atzean
|
zer
dagoen. Datu publiko eta irekiak sortzeko kultura eta praktika falta ikusi dute.
|
|
|
" Arratsalde batean hiru erabaki aldaketa zeuden. Hau da, hiruretan heltzen ginen eta hiruretan bagenuen
|
zer
egin isolatu horiekin eta nola antolatu, eta erabaki bat zen, bostetan beste bat zen eta zortzietan beste bat. Eta hurrengo egunean lanera iristerakoan beste bat zen.
|
|
|
Orduan, harremana, maitekorra izateko ahalegina egin arren... (...) Han agertzen zara, guztiz plastikatuta, eta hori da. batetik betaurrekoak, betaurrekoak lausotzen zaizkigula, min ematen digutela belarrien atzean, bestetik ez dakit
|
zer
. Orain tratua ezin da berdina izan.
|
|
|
Egoitzako kalitatezuzendariak hamar prozedura edo protokolo inguru egin zituen. Noski, nik banekien
|
zer
egin behar nuen pertsona batek COVID pasatu ondoren, baina ni pertsonaren zain nengoen laguntza emateko, ez gorpu bat eramateko. Egokitzen zara, baina oso gogorra da."
|
|
|
5 Ondorioak COVID inguruan ezagutza handiagoa, orduan eta kezka txikiagoa. Orokorrean OPSaren balorazio ona. Zita lortzearen zailtasuna, iraganeko eta etorkizuneko beharrei erantzuna eta aseguru pribatua izateak eraginik ez dutela dirudi. Eta gero,
|
zer
–Harremanak hobetzeko lanean jarraitu beharra dago.
|
|
|
hasierako uneak harridura, jakin mina, laguntzeko nahia, ikusmina, beldurra sortarazi zuten. Ez genekien
|
zer
egin behar genuen, eta nola.
|
|
|
Gauzak baretzen hasi zirenean agendak aldatu behar zirela ikusten zen, jendea berriz osasun etxeetara etortzeko, eta horrela egin zen, baina oso tarte gutxi utzi zuten horretarako; 5 paziente egunean, eta gainontzekoa telefonikoa edo beraien etxeetan. Ez zitzaigun gustatu, baina onartu genuen,
|
zer
gerta zitekeen ikusteko.
|
|
|
Zirkuituetan COVID
|
zer
ikustekorik izan dezakeen edozein sintoma duten pazienteak ikusten ditugu (marrantak, eztarriko minak, eztula, tripako minak, sabeleko minak, buruko minak, sukarra, goitikoak, behekoak eta abar) Bertan testen bidez egiten dugu diagnostikoa, eta jarraibideak azaltzen dizkiegu. Negatiboak direnei, sintomen arabera gomendioak ematen dizkiegu, eta beharra ikusten dugunean, medikuengana bideratzen ditugun.
|
|
|
Koordinazioa ezinbestekoa da. Eta administratiboekin,
|
zer
esanik ez. Beraiek kudeatzen dituzten agendak, eta osasun etxea orokorrean.
|
|
|
Telefono bidezko giza katea 4 edo 5 egunean behin egiten genuen. Kate lana zen buelta osoa ematen genuen denak
|
zer
moduz zeuden ikusteko."
|
|
|
Praktikak egitera etortzen ziren IKASLEEI galdetzen genienean, gutxiengo batek zion familia mediku izateko aukera ikusten zuela etorkizunean, nahiz eta gehiengoak esaten zuen ez zuela uste hain garrantzitsu eta anitza zenik gure lanbidea, harrituta geratzen dira ikusita nola ezagutzen dugun pazientea, bere familia, bere harremanak, eta ikusten dute
|
zer
eragin estua eta sakona dagoen maila ekonomiko eta kulturalaren etagaixotasunaren artean (ezaguna da gene kodeak baino gehiago eragiten duela posta kodeak gaixotzeko eran) eta uste zuten baino eraginkorragoa eta erakargarriagoa zela gure betebeharra.
|
|
|
Eta honekin esan nahi dudana da
|
zer
inportantzia gutxi ematen zaiola gure espezialitateari unibertsitatean, baina badut esperantza Nafarroako Unibertsitate Publikoan hasi den Medikuntzagraduan ez dela berdina izango, eta, dakidanaren arabera eta ikusten dudanaren arabera, ikasleak lehenengo kurtsoetan hasten direla praktikak egiten eta kontaktua izaten Osasun Etxekoekin eta ezagutuko duten heinean maitatuko ote duten.
|
|
|
Eta gure Osasun Etxeko lankide guztien artean
|
zer
nolako indarra eta batasuna sortu zen, (ahizpatasuna esaten dena?) inoiz ez bezalakoa (hasi garbiketan ari direnekin, gizarte langilea, erizain, administrariekin zein medikuekin) eta aukera izan genuen ere barre egiteko zenbait atsedenalditan.
|
|
|
5 Ondorioak COVID inguruan ezagutza handiagoa, orduan eta kezka txikiagoa. Orokorrean OPSaren balorazio ona. Zita lortzearen zailtasuna, iraganeko eta etorkizuneko beharrei erantzuna eta aseguru pribatua izateak eraginik ez dutela dirudi. Eta gero,
|
zer
–Harremanak hobetzeko lanean jarraitu beharra dago.
|
|
|
Pandemia globalaren ostean,
|
zer
–Gehiago ikasi genuen itxialdiko asteetan, gerora desikasi duguna baino.
|