|
2000
|
|
|
Gatazka horretanetengabeak dira nortasun horien eraikuntza eta desegituraketa prozesuak, nortasunakez baitira betiko emanak, eta gizarteko prozesuen barnean kokatzen baitira. Izan ere, behin eta berriz
|
ikusten
ari gara nolako esfortzuak egiten diren estatu espainol etafrantsesetik, esaterako, beren nortasun nazionala finkatzeko, eta horrekin batera euskalnortasuna desagerrarazteko. Era berean ez dira txikiagoak Euskal Herritik nortasunpropioari eusteko eta, neurri berean, ezarri nahi zaizkigunak desegiteko egiten direnahaleginak.
|
|
|
Hobeto esanda, bi aldagai horien arteko lotura modu ezberdinetan agertzen da herrialdearen arabera. Hegoaldeko herrialdeetan ezda bien arteko loturarik
|
ikusten
: izan ere, Bizkaia eta Araban populazioaren erdia daetorkina, baina euskal herritartasuna etorkin gutxi duten Iparraldeko herrialdeetanbezain hedatuta dago, hedatuago kasu batzuetan.
|
|
|
Antzeko zerbait gertatzen zaigu hizkuntzarekin: Iparraldean nortasunak gora egiten du euskaldunen kopuruak gora egiten duenean, Hegoaldeko herrialdeetan harreman hori hain argia ez dela
|
ikusten
dugun bitartean.
|
|
|
Bosgarren atalean Euskal Herria hedabideetan nola islatzen den aztertzeari heldudio Jose Inazio Basterretxeak, baina azterketa oso grafikoa eginez: eguraldi mapekbirsortzen duten eremu geografikoa sozialki esanguratsua izanik, Euskal Herrianirakurtzen den prentsak eta
|
ikusten
diren telebista nagusiek zein eremu geografikoislatzen duten erakusten digu modu oso eskuragarrian.
|
|
|
Arabari dagokionez, lehenik eta behin, EL CORREOren nagusitasuna
|
ikusten
daguztiaren gainetik. EL PERIODICO DE ALAVA, probintzibakarra, askozaz atzeragodator irakurle kopuruari dagokionez.
|
|
|
Bizkaian ere, EL CORREOren nagusitasunak baldintzatu egiten du, neurri handibatean, herrialde horretako panorama. Izan ere, hamar egunkari irakurleetatik seik ELCORREO leitzen dute, ondoko taulan
|
ikusten
denez. Horrez gain, herrialde horretakopopulazio erdiak (%49, 8) egunerokoa du periodikoak irakurtzea.
|
|
|
– Ikus entzuleen erantzun oparoena jasotzen duen eguna, igandea du telebistak, minutu kopuruari dagokionez, 220?; eta larunbatetan telebista gutxixeago
|
ikusten
bada ere, gainontzekoetan, lanegunetan alegia, 200 minutu pasatxo ematenditugu telebistaren aurrean.
|
|
|
Bizkaiari dagokionez, taulan
|
ikusten
den modura, audientzia handiena eskuratzenduten hiru kanalak (TVE1, Tele eta ETB2) kopuru bertsuetan mugitzen dira. Pittinbat gutxiago du Antena kateak eta geroago datoz TVE2, ETB1 eta telebista lokalak (guztira% 6,2 aipagarriaz).
|
|
|
Aipatu ditugun puntuez gain, ETBren kanal biak
|
ikusten
dituztenen profil sozio demografikoa eta Euskal Autonomia Erkidegoko gainerako biztanleek dutena antzekoada, bai rol familiarrean eta bai klase sozialean, zein bizilekua duteneko herrialdearidagokionez.
|
|
|
Egunkariz egunkari begiratuta, berriro ere
|
ikusten
ditugu antzekotasunak etaezberdintasunak. Lehenen artean, jadanik aipatu ditugun hiru joera hauek:
|
|
|
Albisteetako gertaerak jazo diren lekuari erreparatu beharrean gertaera horiekeragina izan duten tokiari begiratzen badiogu, egunkari bien arteko antzekotasunaesanguratsua da oraindik, baina ez hain erabatekoa, 4 taulan
|
ikusten
dugun legez.GARAk, bere lehiakidearen aldean, Gipuzkoa eta Nafarroa lehenesten ditu (eta neurritxikiagoan Bizkaia eta Araba). Euskarazko egunkariak, ordea, Iparraldean eraginaduten albiste gehiago argitaratzen ditu GARAk baino.
|
|
|
Eta horiek gaurko egituraketa juridiko politikoa islatzendute. Nolabait esateko, hemen
|
ikusten
da, era grafiko batean, politika litekeenareneremua den bitartean, ekonomia benetan denaren eremua dela.
|
|
|
Goiko taulari begirada azkar bat emanez
|
ikusten
den legez, kanal batean sendoagertzen den generoak ez du leku gehiegirik bestean; eta alderantziz. Hori, behin bainogehiagotan aipatu dugun osagarritasuna prime time aldian areagotu egin izanarenadierazgarria besterik ez da.
|
|
|
Ezberdina izan daiteke, ordea, Iparraldeko albistegiaren kasua: Iparralderako deskonexiorik egiten ez denez, Iparraldeko lagunek Gipuzkoako albistegia
|
ikusten
dute deskonexioen orduan. Era berean, Iparraldearen berri Euskal Herri osora hedatzen daIparraldearen Orena saioaren bitartez.
|
|
|
kiroletan agertzen dira gehienbat Euskal Herria eta Espainia lotuta, bai eta neurri txikiagoanpolitikan ere. Kirolaren kasuan, bestalde, hauxe
|
ikusten
da: Espainiarekin soilik (beraz, Euskal Herriarekin ez) zerikusia duten albisteen kopurua handiagoa da gai honeninguruan gainerakoetan baino.
|
|
|
...liko europarrari ere lehen Estatuena bakarrik zen ikus entzunezkoa gizarte balio batzuk bideratzeko funtzioa atxikitzen dizkiona; eta azkenik, gero eta indar handiagoarekin, ikuspegi ekonomiko industriala ere, zeinetik lehiakortasunean irabaztea, garapen teknologikoa sustatzea eta enplegua sortzea diren lehentasun larrienak, horretarako Europar mailako ikus entzunezko enpresa taldeak eratu beharra
|
ikusten
delarik.
|
|
|
Nola eragiten dute prozesu hauek Euskal Herrikokomunikazioaren egituran? Zeinen eskuetan daude Euskal Herrian irakurtzen denprentsa, entzuten den irratia edo
|
ikusten
den telebista. Zer nolako itxura erakustendute bertako komunikabideek enpresa ikuspegitik aztertuta?
|
|
|
Elebitasuna aukera pertsonala denez, elebitasunaren gauzapen edo erabilpena gizakiaren aukera pertsonala denez, euskaldun elebidunak berakdu giltza, erraz asko kontsumi baititzake bai euskarazko produktu mediatikoa baierdara hutsezkoa ere. Gaur gaurkoz, komunikazio enpresek ez dute euskal hiztunarenmerkatu kuota galtzeko arriskurik
|
ikusten
, erdaraz ere gustura irakurtzen baitu euskaldunak. Bestalde, zenbait kasutan, euskaldun elebiduna kontzientzia politiko argia duenpertsona denez (berdin ezkerrekoa zein eskuinekoa), sarritan sentitzen du zor moralenbat bere alderdiko prentsarekin:
|
|
|
d) Bigarren maila batean gelditzen dira, oso atzeraturik gelditu ere, erakundeetakoordezkariak. Desberdintasun txikia
|
ikusten
da erakundeak publikoak ala pribatuakizatearen arabera; errazago, hala ere, mintzakide euskalduna erakunde publikoetanaurkitzea.
|
|
|
Euskarari buruz jarduterakoan, euskarakbalio estatistiko aipagarria du orrialde nafarretan: gai honi buruzko hamar albistetatikhiruk
|
ikusten
dute argia euskaraz.
|
|
|
eskuineko nazionalistek baino gehiagoerabiltzen dute Mundokoek euskara beren orrialdeetan. Mundon, iritzi tankerakoartikuluak dira argia euskaraz
|
ikusten
duten informazio inputik gehienak. Gaieigagozkielarik, Mundok euskaraz argitaratzen dituen artikuluak, kulturari buruzkoakdira, batez ere.
|
|
|
Protagonisten arloari begiratuz gero, erraz asko
|
ikusten
da egunkari honenorrialdeetan kultura eta hezkuntza mundukoak direla euskal hiztunak. Euskarazgutxien egiten dutenak, politikariak, administrazioetako ordezkariak, ekonomialariaketa kirolariak dira.
|
|
|
Oso artikulu gutxiargitaratzen dituzte egunkariok euskaraz. Gure lagineko datuek erakusten dutenarenarabera, badirudi Deiak bere ideario nazionalista ahaztu duela, Diario Vascok ezdakiela bere orrialdeek Hegoaldeko lurralderik euskaldunenean
|
ikusten
dutela argia, eta Mundok nahiz Paisek erkidego elebidunetan saltzen ari direla.
|
|
|
Horrela, Bidasoaz iparraldeko Euskal Herriaren kasua hor dago, beregordintasun osoan, Parisek entzungor egin dielarik sarri euskal erakunde politikoen etakulturalen eskakizunei. Bada gure artean, bestalde, probintzia bakarra
|
ikusten
dueniklurralde bakartzat: eredu horretako adibiderik argiena, beharbada, beste zenbaitsentsibilitate foralistaren artean, zenbait arabarren eskakizuna da.
|
|
|
Beste batzuek, bestalde, zazpi osagaiko multzoa: abertzaleak. Azkenik, multzo hutsa
|
ikusten
dutenak ere badaude: Euskal Herriadetektatu ere egiten ez dutenak.
|
|
|
Ikus dezagun gure inguruko prentsak zelan
|
ikusten
duen Euskal Herria, zelanmarrazten duen Euskal Herria bere mapetan, bere eguraldi tarteetan zelan ikusten duenEuskal Herria: bai Iparraldea baita Hegoaldea ere.
|
|
|
Ikus dezagun gure inguruko prentsak zelan ikusten duen Euskal Herria, zelanmarrazten duen Euskal Herria bere mapetan, bere eguraldi tarteetan zelan
|
ikusten
duenEuskal Herria: bai Iparraldea baita Hegoaldea ere.
|
|
|
Arabar egunkari honek multzo bakuna
|
ikusten
duen horietarikoa da. Foralismouniprobintzionalistak gidatutako orrialdeetan, bere inguru geografiko eta politikoguztietatik aparte isolatutako Araba bat ikus dezakegu.
|
|
|
Beste egunkari nafar honek Espainia barneko Nafarroa autonomikoarena izandaitekeen mapa erakusten du. Baina Nafarroa hori erren
|
ikusten
dugu.
|
|
|
Administratiboki de facto existitzen ez denak argia
|
ikusten
du egunerokodonostiarrean. Hegoaldeko balizko antolaketa politiko idealaren marrazkiaren aurreanaurkitzen gara Diario Vasco ren orrialdeetan.
|
|
|
Egunkari honetan, Espainiako marko juridiko politikoaren barruko EuskalHerritzat har genezakeenaren aldeko sentsibilitate informatiboa
|
ikusten
dela iruditzenzaigu.
|
|
|
Hala ere, Hegoaldeko lau lurraldeak modu nabarmenean erakusten dituen mapaberezituan, Nafarroa txikiegia
|
ikusten
dute askok, ez bakarrik iparraldeko nafar lurrak (Nafarroa Beherea) falta direlako, Espainiako Nafarroa bera ere grafikoki azpidimentsionaturik agertzen delako baizik. Nafar azaleraren errepresentazio mediatikotrukatuaren aurrean gaude?
|
|
|
Goiko mapa horren barruan, bestalde, ez da ezelako Lurralde historikoren artekomuga marrarik
|
ikusten
, ez Erkidegoen artekorik ezta Estatuen artekorik ere.
|
|
|
El Mundon, argi eta garbi
|
ikusten
ditugu Bizkaia, Gipuzkoa, Nafarroa, Araba, Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoa.
|
|
|
Hasiera horretan, hitzezko agurrarekinbatera, telebista irudiaren animazioari esker, pantailan Atlantikotik Mediterraneoitsasora hegaz joango litzatekeen balizko txori hegalariaren begien bitartez ikusitakolur eremuak erakusten dira: zezen larrua txori begiz
|
ikusten
da. Balizko hegaldiakbigarren urratsari zabaltzen dizkio ateak.
|
|
|
Beraz, zenbait kasutan eskaintzen den informazio praktikoak irudiaren erabakiortasuna baldintzatzen etalausotzen du. Hain zuzen, maila sinbolikoan Zazpiak bat
|
ikusten
da (mapa); maila pratikoan, ordea, informazioak Mendebaldeko hiru lurraldeak hartzen ditu bakarrik gogoan kasu horietan.
|
|
|
Ez gara zaldunak. Egunero
|
ikusten
dugu batek bestea, zertxo garen. Halakoxeadaukagu hemen historia ere atzean.
|
|
|
Hala erakustendigu behin eta berriro nazionalitate bikoitza duten pertsonen jarduerak, bai EuskalHerrian, eta bai, beste testuinguru batzuetan, inmigrazioaren inguruko ikerketa lanek ere azaltzen dutenez. Instrumentalizazioa, ordea, ez da beti begi onez
|
ikusten
. Ezta estatua nolabait kolokan jartzen duten ekimenak ere.
|
|
|
dagoen edozeren soberania erregulatzen dituzten. Ondorioz, gutxiengoek ez dituzte beren eskubide efektiboak babesturik
|
ikusten
nazioartekolegean. Berez, bere 50 urteko ibilbidean, Nazioarteko Justizia Korteak ez du gutxiengoen arazo bat bera ere ikusi, eta Giza Eskubideen Korte Europarrak, hau ere50eko urriaren 4an sortua, ez du gutxiengoei buruzko aurrikuspen araudirik.
|
|
|
Berez, beren burua desberdin (hizkuntza, erlijio, etnia, eta abar tartean direla)
|
ikusten
duten taldeak soilik inplikatzen dira beren ezaugarri funtsezkoak babesten, estatu bateko herritar gisa integratuak egon zein egon ez.
|
|
|
batzuk estatuarekinindentifikatzen dira eta beste batzuk estatutik bereizten dira, honela, taldeen kokapen horiek beren talde identitatearen autoestimarako funtsezko funtzioak betetzendituztelarik. Bigarrenean, aldiz, Berry-ren identifikazio estrategiak
|
ikusten
saiatukogara, horren ondorioz azalduz ezen berezko hizkuntza duten gutxiengo egoerandauden taldeek identitate estrategiatarako funtsezko tokia beteko dutela gatazka egoeretan, hain zuzen ere, norbere eta beste taldearekiko identifikazio eta estereotipoetan.
|
|
|
Aurrez aurre ditugun estatuekin, nahiko gauza zailada hori. Dena den, gure ustez, horrelako prozesu batek ez dauka atzerapausorik.Garai batean euskal herritar askok esan zuten Euskal Herrian zeuden eskola nazionalak ez zituztela begi onez
|
ikusten
, eta beren ikastola propioak antolatu zituzten.Urteak pasatu dira, eta marko arrotz batetik datozen erakundeek subentzionatu egiten dituzte ikastolak gaur egun. Bide praktikoen bitartez ematen diren pausoak, berehorretan gelditzen dira. Bai Madril eta bai Paris guk hartutako erabakiak errespetatzera behartu behar genituzke.
|
|
|
Lehen aukerak egingarriagoa dirudi, baina, geroanproiektatzen bagara, zer aukera egonen da, epe luzera, Euskal Herri batua eraikitzeko? Nik, Iparraldetik, horrelako eskema bat arriskutsua
|
ikusten
dut, kasik esangenezakeelako, hogei urteren buruan gure euskalduntasuna desagertua izanen dela.Maila apalenetan ere, Estatu frantziarrak inongo borondaterik ez du gure euskalizaera onartzeko. Beraz, gaudenean jarraituz, hogei urteren buruan hemengo lurraldea da Euskal Herri gisa kontsideratu, euskaraz hitz egin dezaketen hamarbat pertsona bakarrik egongo direlako.
|
|
|
Argudio politikoak dira euskal selekzioa egingarri ala ez egingarri egiten dituenak. Eskubide bat eskubidea da, eta kitto; baina espainiarrek eta frantsesek ezgaituzte euskaldun gisa
|
ikusten
.
|
|
|
teamendu bat egiteko gaibaldin bagara, hau da, euskal gizarteari guk nahi duguna bakoitzaren ongizatea bermatzea dela demostratzeko gai baldin bagara, eta hainbeste eskatu deneskubidea aplikatuta, egoera demokratikoagoa lortzeaz gain, ongizate baldintza hobeak lortzen dituela
|
ikusten
baldin badu, euskal gizarteak ez dio ezgaur ez etorkizunean eskubide horri uko egingo. Erakunde berriak sortzeak lagunduko ote lukeen?
|
|
|
Guk onartzen badugu, Erkidego Autonomikoan, eta zuek onartzenbaduzue, Nafarroan, organo komun bat egin dezakegu, eta organo horrek hartukoditu zuek eta guk adostutako gaiak. Hori nafarrei planteatuz gero, eta nafarrek horionerako izango dela
|
ikusten
baldin badute, guk Erkidego Autonomoan horrekemaitza onak ematen dituela demostratu izan dugulako, ez ote lukete onartuko. Iparraldean, berriz, kontzientzia mailako lan oso gogorra egin behar da. Ikusaraziegin behar zaie, euskalduna izateak zer esan nahi duen.
|
|
|
Eta horrez gain, Departamenduaren eskakizuna bultzatu behar dugu, bertako jendeak tresna propioekinemaitza hobeak lortzen direla ikus dezan. Gainera, nafarrekin osatu dugun organokomunak emaitza onak ematen dituela
|
ikusten
badute, gureganako desioa piztukozaie pixkanaka.
|
|
|
Bi aurpegien jainkoa, bakearena eta gerrarena.Errepresentazio klasikoan Heraklito beti negarrez ari da; Demokrito, aldiz, beti barrez. Edonondik
|
ikusten
dituzuela, edozein unetan begiratzen dituzuela ere, bakoitza beti berbera da: Heraklito negarrez, Demokrito barrez.
|
|
|
Kohut ek bere azken lanean garatutako teorian pentsatzenari naiz; teoria horren arabera, irribarre egingo dion Beste bat subjektuarentzat azaleratzea da psikoanalisiaren helburua (1). Amets errepikakor bat jasaten zuen paziente baten forman, oso adibide polita jartzen du; bizkarra ematen dion pertsonaiabat
|
ikusten
zuen beti amets horretan, jasaten zuen oinarrizko errefusa nolabait gorpuztuz horrela. Kohut ek sendatutzat ematen du pazientea, honek azkenean ametshau egiten duenean:
|
|
|
–Esaldi bat eskaintzerik badut??: Terapeutak
|
ikusten
duena edo susmatzenduena argi esan, bezeroari so, eta sakon dezakeen esaldi bat proposatuz.
|
|
|
Terapeuta askok ametsetan, mezu bat?
|
ikusten
dute. Gestalt Terapianmezua existentziala da, norberaren existentziaren natura, hots, nola existitzen garen.
|
|
|
Hasieran, bezeroak ametsetan agertzen diren pertsonaia eta gauzak deskribatzen ditu, alegia, ametsetan bere burua nola kokatzen duen eta agertzen direnpertsonaia edota gauzak ere nola
|
ikusten
dituen. Adibidez,, orain hormarengainean nago?,, menditik behera noa, emakume bat dago nire ondoan...?
|
|
|
Ametsa orainean kontatzen da, momentu horretan gertatzen ari balitz bezala, lehenengo pertsonan: , gizon bat
|
ikusten
ari naiz, belauniko dago zulo bategiten.?
|
|
|
Hala izanik, beharren zikloa betetzeko zailtasunakizango ditugu eta, ondorioz, autorregulaziorako dugun gaitasuna etenik geratukoda. Perls ek horrela
|
ikusten
du autorregulazioa: –Kanpoko erregulazioa versusautorregulazioa (barnekoa), hau da patologiaren gertakizun garrantzitsuena.
|
|
|
Moduhonetan, ikuspuntu honek pertsonak gizabanako izaera eta izaera soziala ditueladio. Aintzinako psilologiek pertsonaren bizitza gizabanakoaren eta inguruarenarteko etengabeko gatazka gisa
|
ikusten
zuten. Guk, bien arteko harremanarenondoriotzat ikusten dugu, behin eta berriz aldatzen ari den eremuan?. 12
|
|
|
Aintzinako psilologiek pertsonaren bizitza gizabanakoaren eta inguruarenarteko etengabeko gatazka gisa ikusten zuten. Guk, bien arteko harremanarenondoriotzat
|
ikusten
dugu, behin eta berriz aldatzen ari den eremuan?. 12
|
|
|
gaizki begiratutasenti tzen bada, bere agresibitatea eta begiak ere kanporatzen ditu: jada, berak ezdu?
|
ikusten
––zeharka begiratzen du, bestearen begirada interpretatzen du...?,, ikusia?
|
|
|
Anbibalenteen artean, beste kasuetan bezala, joera defentsibo nabarmena sumadezakegu. Haiengan
|
ikusten
diren dependentziazko eta haserrezko nahasketakmurriztu dezake, frustratua dagoen haurra gaizki tratatzeko edo abandonatzekoprobabilitatea. Hala ere, haur anbibalenteen kasuan, ekidileekin konparatuz, defentsak ez daude hain organizatuta, eta haurrak ez du bere sentimentuen kontrolesturik.
|
|
|
Gehiago deskribatuz, irudimenezko pertsonaiek ez dute pertsona bat edo pertsona baten bizitzaren alderdi bat derrigorrez errepresentatzen; gainera, beti ez datozbat ageriko eszenako pertsonaiekin; bertan izan daitezke edota baita honela azalduere: pertsonaiarik ez egotea, pertsonaiaren zatia, pertsonaia zatiez osatua izatea... Batzuetan subjektuaren irudimenezko pertsonaiak daudela
|
ikusten
dataldekideengan;, eszena dramatikora bidea irekitzeko modu desegokia, da hori (Martinez Bouquet, 1977 116 or.).
|
|
|
Aita eta amarekiko sentimenduanbibalenteak sortzen dira, gorrotoa maitasuna, beldurra desira?, eta gatazkakonpontzeko modua, gurasoekin benetan dituen desirak asetzeari uko egin eta berenian introjektatzea da. Beste modu batera esanda, bere amarengandiko asetasunikez duenean, bere bakardade sentipenetan, haurra, bere buruaz arduratzera eta bereasetzeak bilatzera bultzatua
|
ikusten
da, ordura arteko ase iturria eta bestehirugarren horren presentziaz konturatzen delarik.
|
|
|
Alkoholikoa eta alkoholiko ohia biak onuradun ateratzen dira eta lehenak bigarrenaren gisa egiten du eta sendatzeko lan egin dezakeela
|
ikusten
du, besteak burutu duelako; gainera, horrela besteak ulertua dela ikusten du.
|
|
|
Alkoholikoa eta alkoholiko ohia biak onuradun ateratzen dira eta lehenak bigarrenaren gisa egiten du eta sendatzeko lan egin dezakeela ikusten du, besteak burutu duelako; gainera, horrela besteak ulertua dela
|
ikusten
du.
|
|
|
Txillardegiri irakurriz argi ulertugenuen elebitasunaren tranpa, gure egunotan ere oraindik Euskal Herrian argi ezdagoena, eta egunero entzuten ditugun diskurtso moduetan gehiegi argitu gabedagoena. Elebitasun edo eleaniztasun pertsonala eta elebakartasun soziala elkarrekinbateragarriak direla
|
ikusten
dudan modu berean, eleaniztasun kolektiboan oinarriturikoproiektuaren gezurra sumatzen dut argiro, eta hori benetan kezkatzen nauen arazoa da.Jakin baitakit gure herriaren (berr) eraikunta nazionaleko proiektuan argi ez dagoenpuntua dela, lurraldetasunaren eztabaida gero eta argiago dagoen arren. Lurraldetasunaren arazoa eta bertako hizkuntzaren arazoa txanpon beraren bi aurpegiak baitira, hizkuntzak bere lurraldea behar baitu.
|
|
|
1960 urtearen hastapenak du
|
ikusten
, hain zuzen, Hegoaldean ETAren sortzeaeta Iparraldean, denbora berean, Enbatarena. Txillardegi, oraindik guztiz hermetikoaden estatuaren mugen gainetik, abertzalismo berri bat eraikitzen ari den Euskal Herrikobi eskualde horietan naturalki instalatuta dago jadanik.
|
|
|
txipiroia bere tintabeltzean! Urduri egon nintzen, lehendabiziko aldiz
|
ikusten
bainuen nire harridurako, eta beste zerbait ekarri zidaten. Ez dago burgoi eta harro egotekorik, baina hara geldituzaidan oroitzapena, beste guztiak itzaltzen dituela zoritxarrez, ahalkearen ondoriozduda barik!
|
|
|
Hala ere, ez nuke aipatu gabe utzi nahi, berari buruz pentsatzen dudan bakoitzeanburura datorkidan irudia. Lehenengo eta behin Jone
|
ikusten
dut. Ez dut esango (mozkortuta ere ez), gizon handi guztien atzean emakume handia dagoela, hori ergelkeriahutsa delako.
|
|
|
Azkenik, Txillar intelektuala
|
ikusten
dut, intelektualak soilik izan daitezkeenmota bakarrekoa: ezkertiarra eta kontsekuentea, duina eta koherentea.
|
|
|
Bistan da, irudimenarekin batera, errealitate ikusgarriaren elementuek ere osatzendituztela sinboloak. Bi alderdiak nola uztartzen diren
|
ikusten
saiatuko gara mito zenbaiten transmisioan; haien sortzeko mekanika eta araudiak ikertzera joan gabe, soilikgure hurbil eta diren kasu eta une batzuetara mugatuko gara.
|
|
|
(31,8). Herri Baltikoetan erakunde publikoek harturiko neurriak ezagutuz,?... geureinguruan
|
ikusten
dugun txepelkeria ezin larriagoa, datorkio gogora (7, 7).
|
|
|
artikuluari kontrapuntu kritikoak jarri beharrean aurkitzenda: . Berriro
|
ikusten
dugu harrituta, normalkuntzarako bidean oso garrantzitsu direnHezkuntza, Osasuna eta Ertzaintzaren alorrak, orain arteko Plangintzatik at utzidirela. Zergatik?
|
|
|
Noiz arte? Honekin loturik, Ertzaintzan sartzeko euskalduntasunaderrigorrezko baldintza ez dela
|
ikusten
dugu;, meritu, hutsa baizik.
|
|
|
Diglosia elebitasunari lotzen zaionean arrisku berezia
|
ikusten
du Txillardegikhizkuntza ahularentzat, Erramun Baxok-en artikuluaren irakurketaren sintesi gisa:. Galdera larri asko Baxoken lanaren ondorioz. Eta erantzun sendo batzuk ere bai:. Elebitasuna arriskugarria da hizkuntza ahulagoarentzat, diglosiak hizkuntzaindartsua indartzen baitu, eta ahula ahultzen??
|
|
|
Horretaz jabetuta, jende gutxitxo
|
ikusten
zuen Jose Luisek gure artean, aldizkariaren lehen zenbakian salatzen zuenez: –... oso kontzientzia urria dago gureartean euskararen erabilpena ezinezko egiten duten baldintzei buruz.
|
|
|
Batetik haize mota bakoitza banan banan aztertuko dugu. Hori
|
ikusten
da ondokotaulan:
|
|
|
jabe omen direnak, eta Espainia edo Frantziako naziokideen etakomunikabideen laguntza dutela. Baina gizartearen gehiengoa praktikoa izaten da, etagalera garbia
|
ikusten
ez badute, ez dute beren gorputzaren aurka jokatuko. Jakintzaarloan, gainera, ez dute aberastasun handirik eskaintzen gure bi menperatzaileek.
|
|
|
Horren ihesi joan da, bakardadera, hain zuzen. Basoanetzanda, txingurri, kakalardo eta beste mila xomorroren lan eskergak
|
ikusten
dituharat honat, belar artetik irten, belar artean atzera galdu, beren eginahal itsu inkontzienteetan denak ahalegintzen, ez zergatik ez zertako, zentzurik gabeko existentziak, inguratzen duen zentzubako, munduaren irudi bikaina??. Kierkegaard-ek Iraultzaondoko Europako errestaurazio giroan idazten du, eta jendearen apatia bera kritikatzendu.
|
|
|
Burgesa ez da nahimen handiko kapitain libre bat, arimatxikiko merkatari makoa baizik. Jende kikila baino ez du inguruan
|
ikusten
. Gizonenpentsamenduak, far failak bezain mehe, hauskorrak; gizakiak berak, farfaileroak.Mengelak, bekatariak izateko ere.
|
|
|
Hezur eta mamizko gizaki horren exibiziobat da (beraz, autorearena!) Unamuno-ren obra osoa. Eta seguruenik ez da izankasualitatea, Kierkegaard-ek bere tesi doktorala Sokrates-en ironiari buruz egitea.Bakarrik, gizakiaren existentzia konkretu hori, anbiguoa modura
|
ikusten
da; atzemanezinezkoa begiespen intelektual batean, arrazoimenaren sistema batean. Hein honetanbeharbada existentzialismoa pentsaera filosofiko arrunt bat da historian (oroit Sokrates, San Agustin) 4 Nolanahi ere, Hogeigarren Mendearen erdialdean, bi MunduGerrekin?
|
|
|
Ulertzen du orain, gertatu zaion fiaskoa erezergatik izan den: gizakiak egiaz maite duena absolutua izaki, Mirenez maitemintzean, absolutuaren gaitasunak eratxiki zizkion hari, liluraturik9 Hots, maitaleak, ez dauzkandohainak
|
ikusten
dizkio maiteari. Gero, errealitatea ametsak baino apalagoa aurkitzenda, eta desengainua dator.
|
|
|
–Erlijiozkoa daberez gizonaren hutsunea?, ondorioztatuko du Leturiak. Bi alde on
|
ikusten
dizkioLeturiak erlijioari. Bat:
|
|
|
Aita sinetsita zegoen, bere hain errazaberastea Jainkoari zor ziola, baina mendeku gisa, bere bekatu barkaezina zigortzeko, eta familiaren gainean Jainkoaren madarikazioa zegoela. Haurrak, bata bestearen ondoren denak hiltzen ari ziren gazterik, bost zaharrenak hilak ziren, ama ere hil zen, etaaita konbentziturik zegoen, bizirik geratzen ziren bi gazteenetarik ere inor ez zela Jesukristoren adinera helduko; eta bera, urre guztiarekin, bakarrik geratuko zela munduan, bere zorigaitz guztia
|
ikusten
, azkena bera kondenaziora joateko. Aitarekin izandakoelkarrizketa honek?, lurrikara??
|
|
|
Lemus au Lemoiz dezue. Ta erri txiki ontan euskera galtzen
|
ikusten
du. Ortik negarrata narda.
|
|
|
Orain arte argi esan ez badut ere, sumatuko zenuten dagoeneko, neronek Txillardegi
|
ikusten
dudala, historikoki eta hein handi batean, baina ez bera bakarrik, euskara eta askapen politika suturatzeko joeraren abiapuntuan. Baina, nire irudiko, ezkontza hori ezinbesteko bihurtzeak ez die, ez euskarari ez eta askapen politikari, onik ekarriko.
|
|
|
Horixe da Peter Auer ek10 etabere eskolakoek Gumperz en eta Blom en elkarrizketa mailako erabileraren azalpenarileporatzen diotena. Alternantzia kasu bakoitzaren adiera, alternantziak sortu duentestuinguruari estu estu atxikia
|
ikusten
du P Auer-ek. Bestela esanda, alternantziabatek zeri erantzuten dion jakiteko, sortu duen testuingurua aztertu beharra dago.
|
|
|
UEUren jardunaldietan hasieran (gogoan erabil bedi 1987.urteko proposamen hura) eta ELE aldizkarian geroago (1992) nekaezin ibili da Txillardegi euskal azentueraren arazoa plazaratzen eta ingurukoak kinatzen. Azkenaldion laneskerga horren emaitzak, neurri handi baten, trapazeri, ei esker,
|
ikusten
hasi gara; bidehonetan lehen urratsak baino eman ez ditugula jakin arren.
|
|
|
–Belatxe, an e halako e, harrobi zahar bat dago, eta han Belatxen, orain beleak hemendabiltza, baina lehenago belea hemen gutxi
|
ikusten
zen, beleak han egoten ziren, beno, hori izan da sasoia, Solluben ardia eta ganadu asko egon denean, beleak ona etorribeharrik ez du eduki, ze bertan edukitzen dute jaten eta, bada orain Solluben ez dagoezer, hara Belatxera joan, guztiz arrisku handia egon!, baina guztizko arriskua, inoiz joannaiz, eskola galduta ere, bele habiak egoten ziren han, ezta?, eta huraxe habia hartzeko?
|
|
|
Ondoko adibideetan
|
ikusten
den moduan, berba bakartuen konfigurazioakaztertzeko, gorago esan bezala, silaba azentudunean H*+ L azentu tonuduna txertatzendela proposa dezakegu; oraingo kasu honetan azentu erakarria unitate osoaren azkensilaban egongo litzateke kokatuta:
|
|
|
Azentu lexikal bat egonez gero, H*+ L tonua silaba azentudunean txertatzen da, ondoko grafikoan
|
ikusten
den moduan, eta H tonutik L tonura doan beherakada askozbortitzagoa da arteragoko kasuetan baino.
|
|
|
Ondoko irudian
|
ikusten
den moduan, esaldiaren eskuinaldeko muturrean L% ertztonua txertatu litzateke:
|
|
|
Honela mintzo zaigu Txillardegi gai honen inguruan:. Meillet' ek, esate baterako, anitz izkribu egin du hizkuntzei buruz; eta bat berezikimundu guziko hizkuntzei buruz, oso ezaguna. Hizkuntza askoren kondaira ezagutuarren, halere, eta askotan egia garbi erakutsi arren, bere chauvinismoa dala bide, ezdu garbi
|
ikusten
kakoa; eta hizkuntzen galtzearen kariak < asko eta nahasiak> zaizkio.Halere hitz guziez argitzen du egia: < politikazko erakunde baten indarra, zibilizaziobaten balioa, gertuko arrazoiñak edo kariak izan ditezke; baiña funtsezkoa hau da: lurralde zabal batean eraikitzen dan hizkuntzak baliotasun paregabea du>.
|
|
|
Pelikula guztiak proiekzio gelatik zetorren makinaren etengabeko zarataz lagundurik
|
ikusten
ziren. Halaber, filmen luzeraren arabera, pelikula guztietan hiruzpalauatsedenaldi uzten ziren, bakoitza hamar bat minutukoa, pelikula bobina aldatzekoadinakoa.
|
|
|
Ez behintzat era dramatikoan; antifrankista etahorrexegatik astindua izan ondoren, herria etsipen natural batez bizi beharreanaurkitzen zen eta zinema ere zerbait on ekar zezakeen kontsumo produktu bat bezala, ikuskizun gisa onartzen zen. Ildo horretatik, gizarte kezka gehiegirik gabe hautatu, proiektatu eta
|
ikusten
ziren Sin novedad en el Alcazar (1958/03/23) bezalakopelikulak.
|
|
|
Laugarrenik, konkista Estatuaren krimen modura
|
ikusten
dut. Konkistak Herriendesjabetze politikoa, etnozidioa, kolonizazioa, instituzioen ordezkapena eta ustiapenaeragiten ditu.
|
|
|
Gure konkistatzaileek, espainiarrek eta frantziarrek, ez eskuinekoek ez ezkertiarrek, borroka nazionala ez dute
|
ikusten
klase sozialen epifenomeno bat modura, eta, are gutxiago, ez dute beren estrategia klase sozialen borroka modura lekuratzen.Zergatik guk, euskaldunok bakarrik, borroka nazionala klase sozialean urtzen duenerredukzionismo horretan erori behar ote dugu, beste inor erortzen ez denean. Gainera, gatazka muga sozio-ekonomikoetan ezarri nahiko luketen espainiarrek berekere, IUkoek adibidez, azken batean...
|
|
|
–Harrapakaritza?, batez ere, jarrera kolektibo modura, bai arazo politikoetan baigizarteko arazoetan, bai pertsonaletan?
|
ikusten
dut. Harrapakari jarrera Neolitikoanhasi edo, bederen, indartu egin zen.
|
|
|
ez kapitalistek, ezkomunistek, gogoratu Sobiet Batasunak eta Txinak konkista arloan eginikoak?, ezdemokratek, ez faxistek, ez protestanteek, ez Erromako Elizak, ez... Herrien nortasunean edo identitatean ere, munduan zehar. Euskal Herria salbuespenetakoa da, konkistarekiko identifikazioa zeharo zabaldurik
|
ikusten
da. Herri gehienak konkistatzaileak izan dira noizbait.
|
|
|
Ekonomialariek monetako kopuru bat zela uste zuten, ondokokasuan egiaztatzen zela uste zutelarik: A k banku billeteko formapean erretiratzen dubere gordailua, eta beraren hornitzaileak forma beraren menpe berriz eratzen du, banku berean edo beste batean?; B n gordailaturiko billeteek aktibo bat osatzen duteberaren kutxan; honela
|
ikusten
da, gutxienez hola dirudi, jendearekiko bankuenzorraren kontrapartida monetako kopuru baliokidea dela, jendeak bankuetan ezarrikolukeena.
|
|
|
Horrela
|
ikusten
da ezen kapital monetario bat, denbora kapitalean deskontatua, behin betiko finkatua dela inbertsio ondasunetan.
|
|
|
Honela
|
ikusten
da, ezen monetaren eginkizunik nagusiena merkantziak berenartean homogeneo bihurtzea dela. Ezein dimentsio unitariok ezin du ondasunen dimentsio fisikoaren aniztasuna kontuan eduki.
|
|
|
Gaur egun, kristautasunaren eraginez apika, denbora iraganetik etorkizunera doanerreka legez
|
ikusten
da eskuarki; lan honetan barrena, ordea, Kojeve ateistakazterturiko giza denboraz arituko gara, Txillardegik aipatu nahikunde berezi horrekinbatera abiatzen eta hezurmamitzen baita. Denbora gizatiar horrek etorkizuna duabiapuntu, eta, iraganetik igarota, orainaldian amaitzen da:
|