|
2000
|
|
|
Hemen larrosa asko etorri da, asko. Garai batean zeinek esango zuen udaletxetik ikurrina zintzilik
|
ikusiko
genuenik! 59ko Ordiziko txapelketaren ondorenean Agirre, Azpillaga, Ugarte eta ni Donibane Lohizunera eraman gintuzten bertsotan egitera eta han ikusi genuen lehenbiziko aldiz ikurriña udaletxetik zintzilik.
|
|
|
Eskuineko haitzetan geratuko da Amaburuko trikuharria, baina historiaurreko beste oroitgarriak aurkitu nahi baditugu, Otaltzuko lepotik Mallurketako patarra igotzea nahikoa izango da, gailurrerako bidean hiru trikuharri topatzeko. Otaltzuko lepoan bertan, Jaurerria mugatzeko altxatu zen harlauzazko hesia
|
ikusiko
dugu lehen aldiz, igoera osoan jarraituko duguna. Mallurketak ikusmira ederra eskainiko digu:
|
|
|
Bai Mallurketatik bai Erreparatzea aldetik, aise iritsiko gara Meateko lepora. Gaur egun aurriak besterik ez badira ere, lepoan
|
ikusiko
ditugun txabolak eta trikuharriak igarobide honek mendetan zehar izandako garrantziaz hitz eginen digute. Zenbat lagunek, zein garaitan eta egoeratan iragan zuten leku hau?
|
|
|
Praktikatzen duenak halaxe egiten du gainera, eredu jasoa praktikatzen da. Bizirik dagoen idazle ezagun bat aipatzearren, Agustin Zubikarai, sekula ez duzu
|
ikusiko
|
|
|
Batasuna, bestetik, erdi inguruko euskalkietan oinarritu da eta horrek nahitanahiez dakar, euskalki horiek gertuago daudela baturako aukeratu den morfologiako eredutik, muturretako euskalkiak baino. Beraz, beren burua urrunen
|
ikusiko
dutenak bizkaiera eta zuberera dira; Nafarroan ere bai, batez ere eredu horretatik zenbat eta urrunago egon. Horrez gain, morfologiarako ezinbestekoa den eredu batu horri, gehituz gero lexikoan hartu den jokabidea, askok pentsatzen du «euskara batua berdin gipuzkera».
|
|
|
Alde horretatik, unean uneko pentsakerak, ideologiak, gaurkoetatik zein desberdinak diren ere garbi ikusten da. Eta mende bat barruko euskal herritarrek nola
|
ikusiko
gaituzte gu?
|
|
|
Beste ehun urte bizi jakiteko. Dena den, uste dut heriotzaren eta autokonplazentziaren artean kulunkatzen dabilen gizarte bat bezala
|
ikusiko
gaituztela, eta beldurtzen nau epaiak.
|
|
|
urtebete beranduago Ategorrietako Jai Alai irekitzeko asmoa zuen, beraz, ez zuen inongo lehiarik nahi. Hurrengo atal batean
|
ikusiko
dugunez, nahiz eta udaletxearen ezetza jaso, Jai Alai pilotalekua guztiz arrakastatsua gertatu zen.
|
|
|
Babes figura baten jabe izateko ohorea duten inguruneak izendatzerakoan, historikoki izan duten bilakaera aztertzen badugu, irizpideen eboluzio garbia eman dela
|
ikusiko
dugu. Mende honen hasieran ingurune naturalak babesteko arrazoi nagusiak estetikoak ziren (paisaje politak itsusien aurrean), beranduago, 70eko hamarkadaren inguruan irizpideak askoz ere materialistagoak ziren eta, ehiza espezien presentzia eta basoko egur baliabideak ziren eremu naturalak babesteko arrazoi nagusi.
|
|
|
Pauso bakoitza, hurrengoaren aurrean, kontu handiz eman ezazu eguraldi umela denean irristakorra bihurtzen baita galtzada. Burua altxatuz aldiz, haritz eta sasiek inguratzen gaituztela
|
ikusiko
dugu. Berauek, txori txikien babesleku dira eta txonta, txantxangorri, txolarre eta kaskabeltzak bidelagun izango ditugu.Beste leku askotan ez bezala, hesi biziak ugari dira eta Leitzako herria ikusteko itzultzen bagara, aurreko mendietan lurren banaketa hesi bizien bidez egiten dela nabaria da.
|
|
|
Bidegurutzea dugu hau (1,75 km) eta iturri albotik doan bidea jarraituko dugu. Gero, ezkerreko bidetik itzuliko gara, baina hori aurrerago
|
ikusiko
dugu. Ondoren, igaroko ditugun lurrak iratzediak dira eta garo meta edo iratze metaz josirik daude.
|
|
|
Azpibasoa belar urri batzuetara murrizten da, ez baita erraza itzalpean bizitzea, batez ere eguzkitik datozen izpiez elikatzen diren landareentzat. Jarraian, egin berria den borda bat
|
ikusiko
dugu. Garbi dago borda hau ez dela artzainak erabiltzeko egin.
|
|
|
Baina guk pistan ezkerraldera jarraituko dugu eta hemen kilometro bat egin ondoren, ezkerrera jarraitzen duen gurdi-bidean sartuko gara. Berehala marra hori eta zuriak
|
ikusiko
ditugu eta bide egokian goazela baieztatuko dugu. Larreetan behera sastraka batzuk behatuko ditugu; ipar ipuruak (Juniperus communis) dira.
|
|
|
Ahalegin berezi bat egin genuke, lehengo bestean ez bada ere, indarberritu dadin. (...) Aproba egizue eta
|
ikusiko
duzue zein joko polita den. Gainera, hiztegia ugaritzeko eta erreflexuak azkartzeko, berebizikoa.
|
|
|
Hain gutxi ote ginen galderari loturik
|
ikusiko
dugu badaudela datuak, hori ezeztatzen dutenak, agertzen dutenak gazte produkzio bat badagoela, nahiz eta erabili izan diren adibideak beti berak izan: Lubakitarren belaunaldikoek ateratako hainbat liburu, izen famatu batzuk, fotokopia edo fanzineetan kaleratutako literatura eta baita poesia esperimentalean jarduten duten hainbat eredu ere.
|
|
|
Kubako giroa ezagututa, Elianek non
|
ikusiko
lituzke txotxongiloak gusturago Kuban edo Miami-n?
|
|
|
Zeren eta ez da aski Elizaren indarraz hitz egitea, egun mass medien indarraz hitz egitea ez den bezala. Ala, telebistako saio horiek inork
|
ikusiko
ez balitu egingo ote lirateke. Galdera da, beraz, zer on egiten zion orduan santuen bizitzak/ heriotzak horren berri entzuten zionari?
|
|
|
Bertaratu eta Padre Basabe, Javier Echevarria edo Bilbao kaleak topatuko ditu. Peru Zaballo polikiroldegia iragartzen duen bide seinalea
|
ikusiko
du edota Ocharan gaztelurako bidea erakusten duena. Modas Iturriaga irakurriko du denda baten atean, Almacenes Aguirre beste batean.
|
|
|
Izan ere, Internet ezinbestekoa izango da domotikaren garapenean. Horrela, beste herrialde batetik gure web orrian sartuta, etxeko lorategia ureztatu ahal izango dugu, edota etxean instalatuta dauden kameren bitartez, gure etxea nola dagoen
|
ikusiko
dugu. Edota sendagileak gaixoa etxean dagoela erietxetik zaindu.
|
|
|
" Aurki" bilatzailea eta halako ekimenak aipagarriak dira. Oso baikorra naiz, euskaldunen artean komunikazioa izugarri erraztuko du sareak; jendeak ez du oraindik antzematen, baina hamar urte barru
|
ikusiko
duzu.
|
|
|
Eta presoen askatasuna ez da garaipen politiko militarraren ondorioa. Epe laburrean edo ertainean, indar harremanak ez dira independentzia eta sozialismoaren alde, eta nekez
|
ikusiko
ditugu Espainia eta Frantziako gobernuak eta militarrak garaituta, Euskal Herriko independentzia onartzeko behartuak eta, ondorioz, preso guztiak askatzeko dokumentua izenpetzen. Helburuek mantentzen gaituzte, haien bila mugitzen ari gara, baina ez da oso egokia horien lortu arte presoek dauden egoeran jarraitu behar dutela onartzea.
|
|
|
Hala ere, publikoa erakartzaren aitzakian ezin da edozer egin, zenbait publiko mota baitago. Antzerki esperimentala ere behar beharrezkoa da, baina publikoak erraz
|
ikusiko
duen obra bat egiteak ez du esan nahi esperimentazioarik ezin egon daitekeenik.
|
|
|
Jabego pribatu hau igarotzeko hesiaren ondotik igotzen den bidea jarraitu behar duzue eta bertatik segi berriro uraren ondora jaitsi arte. Itsasadarrera iritsi baino piska bat lehenago, mendian gora abiatzen den bide bat
|
ikusiko
duzue. Hauxe da abialekura itzultzeko erabili behar duzuen bidea, baina oraindik ur ondotik piska bat gehiago jarraitzeak merezi du.
|
|
|
Ikusgarria. Aurrean, berriz, Aran uharteak
|
ikusiko
ditugu. Denbora eta dirua geratzen bazaigu, oso interesgarria izan daiteke hiru irla horietara hurbiltzea.
|
|
|
Ez dut uste horrek bertsozaletasuna emendatzen duenik, baina bai, dudarik gabe, laguntzen duela. Haurren mailan, datorren ikasturtean
|
ikusiko
da eragina, bertso eskolan ikasle gehiagok bere izena ematen duenez jakitean.
|
|
|
Bada, hara zer zenion elkarrizketa hartan bertan: " Erretiratzeko asmoa ere badaukat, eta
|
ikusiko
dugu, aurten edo hurrengo urtean edo, denbora gutxi gelditzen zait jada. Laster erretiratzeko asmoa dut".
|
|
|
Zergatik? Partidarik onenak orduan
|
ikusiko
liratekelako. Orain ikusi dugu, bi talde daudelakotz, sailkatu gabe geratu direla finala jokatzeko irrikitan zeuden pilotari batzuk.
|
|
|
Bi gazte marginalen istorioa du kontagai. Egun batean, batek, hiesa duela jakitean,
|
ikusiko
du nola nahigabe bere ametsak momentu batean pikutara joan daitezkeen. Hala ere, gaitzaren gaia azaletik baino ez da ukituko.
|
|
|
2) H ren hauzian, izan diren iritziak entzun ondoan, erdi-bide bat aukeratu da hasteko: alegia, begi onez
|
ikusiko
lukeala Euskaltzaindiak letra hori bi bokal berdin nahiz ezberdinen artean erabiltzen astea. Honek ez du esan nahi gorago jo nahi dutenen saioak ez direla ongi ikusiak izango.
|
|
|
Oilo arrazak ere industrializazioak eraso zituen. Oilategira begiratuz gero, hegazti uniformatuak
|
ikusiko
genituzke. Tamaina eta kolore berekoak.
|
|
|
Izan ere, Oiartzunaldean hasiko dugun bidea nafar Bidasoaldetik segitu, Lapurdi Garaian barneratu eta azkenik Baztanen bukatuko dugu, hau da, herrialde bakoitzean euskal nortasuna bizi bizirik mantentzen den eskualdeetan zehar. Oiartzundik ekarriko gaituen Aritxulegi mendate bihurgunetsuaren ostean, Lesaka, Bera eta Etxalar herrietako etxe eta baserri ederrak
|
ikusiko
ditugu, geroago azken herri honetako usategi ospetsuak bisitatzera joango garelarik. Lapurdin dagoeneko, bertako herririk polit ederrenetako batetik pasako gara, Ainhoatik, hain zuzen.
|
|
|
Argentinakoaren aurretik, irailaren 19an Barakaldoko Sozial Antzokian grabatu eta 22an emititzekoa zen saioan hemengo euskaldunok kanal hau ezagutzeko aukera ere izan genuen, Argentinakoaren aurretik. Txoria, beraz, hemendik aurrera hegoamerikar ahoskeraz kantatzen
|
ikusiko
dugu.
|
|
|
Baina egungo egoeran, bereziki ETAk bere jarduerarekin jarraitzen duen bitartean, argi dago EAJ eta EA ez direla Udalbiltzaren hasierako garaira itzuliko. Hor
|
ikusiko
da, beraz, zenbait proiektu aurrera eramateko EHk duen indarra. Edozein modutan, eremu labankorra da, ez bailitzateke egokia euskal hautetsiek sortu duten lehenbiziko erakundea EHren banderapean bakarrik geratzea.
|
|
|
Edonondik St. Madalein eliza neogotikoaren kanpandorre lerdena
|
ikusiko
dugu.
|
|
|
Baina horrek hobetu beharreko alderdiak erakutsi dizkigu eta Gabonetarako beste bat kaleratuko dugu. Hemendik euskarri berri horien promozioa egiten badugu, gero enpresek
|
ikusiko
dute hor badagoela zabaltzen ari den merkatu bat. Lehentasuna eman nahi izan diegu produktu horiei.
|
|
|
Durango Elorrio errepidean eskuinera, segituan Atxondoko bailara idilikoaren kartela
|
ikusiko
dugu eta 1,5 kilometro barru udalerri zoragarri honen erdigunean sartuko gara, Apatamonasterion alegia. Bertan San Pedro parrokia eta jauregi dorretxea bisita ditzakegu.
|
|
|
Gaztea bere beroak bizi du, Goenkalen muztioa hartuta" Carla" noiz
|
ikusiko
," Kapitain Frakasa" ren konplejuaz," aise eman zenidan eskua" madarikazioka," hamaseigarrenean, aidanez"," Kareletik" behera bota beharrean" hori egina zagok, txapas!" esango dion itxaropenez. Pena da abertzale erdalduna bere egoak bizi duela, herri hau bere lumak bizi duenean.
|
|
|
Beste aukera bat zera izan daiteke, Korreo kale honetan sartu, eta berehala eskumara egin, zuzenean Plaza Berrian aterako baikara. Azokaren eraikina
|
ikusiko
dugu hor. Azken hau atzean utzi eta eskuinerantz joz hiria zeharkatzen duen kale errepide nagusira aterako gara, eta gure aurrean Corazonistas eliza eta gaur egungo udaletxea agertuko zaizkigu.
|
|
|
Azkenik, Tolosako bisitaldia bi hauen ezkerraldean hurbil dagoen eta hasierako abiapuntutik ere gertu geratzen den Euskal Herria plazan buka genezake. Arkupedun enparantza itxi honen alde batean Justizi Jauregi zaharra
|
ikusiko
dugu. 1853ko neoklasikoa, material hobeko bi solairu dituenez inguruko beste eraikinetatik nabarmentzen da.
|
|
|
1853ko neoklasikoa, material hobeko bi solairu dituenez inguruko beste eraikinetatik nabarmentzen da. Alde modernoan hainbat etxe burges eder ere
|
ikusiko
duzue.
|
|
|
Bertan Ertzilla ibaia jaiotzen da eta kilometro bat geroago (bere ezkerraldetik segitu dezakegu) lurpean desagertzen da. Hala ere, lehortutako ubidea beste kilometro bat segitzen badugu, berriz ere sortzen dela
|
ikusiko
dugu, ia herriaren parean.
|
|
|
Horrela, errepidearen bidegurutzearen beste aldean bata bestearen alboan Beotibar pilotaleku ospetsua, 1904ko Artxibo Probintzialaren aurrealde ederra eta San Frantzisko komentuaren eraikin trinkoa
|
ikusiko
ditugu, eta gure atzera so eginez aldiz, neoklasiko isabeldar estiloko Kultur Etxea (Gipuzkoako Diputazioa izandakoa) eta bere ondoan antzina hiriko sarrera adierazten zuen Gaztelako atea.
|
|
|
San Migelera eraman gaituen bidetik, elizara iritsi aurretik (300 metro lehenago) eskuinean beherantz doan bide bat
|
ikusiko
zenuten. Seinalizaturik ez dagoen arren, hormigoizko plakez egindako bide horretxek zuzenduko gaitu Uharte Arakilera.
|
|
|
2 kilometro geroago, Abaltzisketa herritxo lasaiko San Joan Bataiatzailearen eliza ondotik (XIII. mendeko elizpe erromanikoa) Amezketarantz zuzenduko gara. Jaitsieran, alde batetik Txindoki bera eta bestetik bailaran zehar sakabanatutako baserri multzoa
|
ikusiko
dugu. Pernando Amezketarra pertsonaia bitxiaren jaioterrian Jauregi Etxea, San Bartolome eliza (dorre ederra) eta San Martin baseliza ikus ditzakegu.
|
|
|
Autobidetik at jada, Ozaeta norabidea hartu, ezkerrera, eta laster (Maturanara iritsi baino pixka bat lehenago) Garaioko Parkean barneratzen den bidea
|
ikusiko
dugu, kartel marroi batek seinalatua. Izena eman dion antzinako herria zegoen lekuan kokatua, 120 hektareako penintsulatxo batean, edonolako zerbitzuz hornitutako parke hau dago, egunpasa burutzeko eremu bikaina.
|
|
|
Beste hiru kilometrotara ordea, Kurtzeta Mendatearen jaitsiera nabarmenean, errepidearen beste aldean behatzen hasiko garena Legutioko edo Urrunaga urtegi ikusgarria izango da. Horretarako begiratoki handi bat ere
|
ikusiko
dugu.
|
|
|
Dena den, argi
|
ikusiko
dugun moduan, herri honetako erakarpen turistikorik garrantzitsuena urtegia bera da eta bere inguruan egin daitezkeen txangoak. Horrela, urtegia Bilborantz inguratuz, lehenbizi Ollerias (Buztingintza Museoa) auzoa pasatu eta ibilbidea Elosu auzunean buka dezakegu.
|
|
|
" Jende gazteak dantzaren mundua zeinen zabala den eta zer aukera ematen dituen
|
ikusiko
duela espero dut. Gazte batzuek txapelketak bakarrik daudela ikusten dute".
|
|
|
" Umeen edo gazteen artean bada euskaldun publiko naturala. Beraiek errazago
|
ikusiko
dute filma(" Karramarroen uhartea") euskaraz gaztelaniaz baino".
|
|
|
Bestalde, bilduma honetako hiru ipuinetan tradiziozko ipuinak oinarritzat hartu eta hankaz gora jarri ditu: " txikitako ipuinak hartu, astindu bat eman eta ipuinok hankaz gora jartzeko." Joera hau Mailuix Legorbururen ipuin batzuetan ere
|
ikusiko
dugu. Honela, joko ederra sortzeaz gain, ohikoa denari beste ikuspegi batetik begiratzeko beharra azpimarratzen du.
|
|
|
amodiozko gai bat jorratzetik genero beltza jorratzera igaro baita. Eleberri honetako pertsonaiak bat batean hilketa bat ikertu beharrean
|
ikusiko
du bere burua. Xabierrek aspaldian ikusten ez zuen anaiaren heriotzaren berri izan zuen.
|
|
|
gero eta marjinatu gehiago dituen gizartea, hirugarren munduaren egoeraren okertzea ekarri duena, eta lehen munduaren barruan ere desorekak areagotu egingo dira. Honela, Ipar Amerikako eskuindarrek zerbait egiteko beharra
|
ikusiko
dute: hortaz, boterea bereganatzeko diktadura ezarri beharrean izango dira.
|
|
|
Mikel, Zuria Beltz taldeko baxujolea da eta musikaz gain, parrandan besterik ez dabil. Gau horietariko batean ETArekin zerikusia duen gazte bat ezagutuko du, eta era inkonsziente batez, itzulbiderik ez duen egoera batean sartuta
|
ikusiko
du bere burua.
|
|
|
Dakusagunez, bigarren eleberri honetan lehen eleberriko ezaugarriak errepikatzen dira. Eta gauza bera
|
ikusiko
dugu, trilogiaren hirugarren eleberrian ere: Bidean ihes... (1996)
|
|
|
Nobela honek bi pertsonaia nagusi ditu: bata, Ladix Petrirenekoa da, bera baita Santa Luzia
|
ikusiko
duen pertsonaia bakarra (Santa Luzia ermitatik alde egin ondoren); bigarren pertsonaia nagusia On Benjamin apaiza da. Hau pertsonaia gatazkatsua da, izan ere, fedearen inguruko zalantzak izango baititu, liburuan zehar zalantza hauen nondik norakoak ikusi ahal izango ditugu.
|
|
|
" Thriller" a
|
ikusiko
genuke agian, Julen Azkue erresistentziako editore heroiko eta Zubeldia zentsore kolaborazionista soil egingo bagenitu. Beharbada, bere osoan ez hartzera, drama existentzialistaz edo kostunbrismo modu baten ekarriaz hitz egingo genuke.
|
|
|
Hasiera batean narratzaile estradiegetikotzat dugun narratzaile orojakileak kanpo eta barne fokalizazioa darabil pertsonaien gorabeheren berri emateko. Ondoren
|
ikusiko
dugun bezala, barne fokalizazio horren bidez, pertsonaien sentimendu, zalantza eta beldurrak ezagutaraziko dizkigu. Are gehiago, zenbaitetan pertsonaiei hitza ematen die:
|
|
|
Gerturatzen da egunanazioen liga edo alianzada,
|
ikusiko
deguna.
|
|
|
bere ekarpena egingo du euskarazko apostolutzaren arloan, euskal prosa aberatsa, ezpal eta hari ederrekoa erabiliz, bestalde. Gainera Bartolome, gero
|
ikusiko
dugunez, aipaturiko gehienak baino originalagoa da bere lanean, haien lanak, kasurik gehienetan, gaztelaniazko edo frantsesezko lanen itzulpenak edo moldaketak baitira; benetako predikari eta hizlariak, ordea, bere beretik ematen daki eta horrek askoz ere handiagoa eskatzen du?
|
|
|
Zentzu honetan eremu publikoaz dugun ulerkera Habermas ek azaltzen duenaren ezberdina da.Irakurleak
|
ikusiko
duenez, hemen komunikatu aditzak, harremanetan jarri, esan nahi du, eta ez. Habermas en lanetan bezala?
|
|
|
Segidan
|
ikusiko
dugunez, eskaintza aldetik orokorrak diren eta era irekian transmititzen duten sei kanalak dira Hego Euskal Herrian audientzia handiena inguratzendutenak. Gainera, Madrildik emititzen dutenen audientzia %69, 6ra heltzen da.
|
|
|
egunkariek Euskal Herria islatzean azpimarratzen dituzten erreferentzia eremuak gehiago baldintzatzen ditu hedabideen ideologia politikoak beren hedaduraren araberako izaerak baino. Zehazkiago, gaur egunEuskal Herria zatikatzen duen egituraketa juridiko eta politikoaren onarpenak edoharen aurkako jarrerak baldintzatzen dute, neurri handi batean, hedabideek gure herriazeraikitzen duten irudia, hurrengo atalean
|
ikusiko
dugun legez.
|
|
|
GARAk, Baionan delegazioa eduki arren, oso informazio gutxi eskaintzen die, ordea, Iparraldeko biztanleei beren inguru hurbilaz: bere artikuluen %2, 6 baino ez (geroago
|
ikusiko
dugu, ordea, Ipar Euskal Herrian gertatu baina eragina Hegoaldean erebaduten gertakariek presentzia handiagoa dutela egunkari honetan). Gainerako egunkarientzat, Ipar Euskal Herria ez da erreferentzia eremua.
|
|
|
Frantzia, oro har, beste edozein estatu bezala tratatzen da, Euskal Herrianinolako presentziarik ez balu bezala. Hurrengo lerroetan
|
ikusiko
dugunez, alabaina, EUSKALDUNON EGUNKARIAk Frantziari buruz argitaratzen dituen albisteetan, oro har, Espainiari buruzkoetan sumatu dugun joera bera antzematen da: hots, ekonomiatik birsortzen da Euskal Herriaren eta Frantziaren arteko lotura hori, nagusiki.
|
|
|
Beraz, nortasunak bezalaxe, erreferentzia eremuak biribil zentrokideen itxuranantola daitezke. Hortaz, egunkariek darabiltzaten erreferentzia eremuen analisiakerakutsiko digu zein eremu hartzen den garrantzitsu edo esanguratsutzat, eta zein ez.Artikulu edo albiste baten erreferentzia eremutzat, aipatzen den gertaerak edo gaiakeragina edo lotura duen eremua hartzen badugu, orduan egunkari bakoitzaren erreferentzia eremu nagusiak
|
ikusiko
ditugu. Horixe da 1 grafikoan ikus dezakeguna.
|
|
|
EUSKALDUNONEGUNKARIA eta GARA. Bi egunkari hauek, aurrerago
|
ikusiko
ditugun aldeak dituztelarik, mundua dute bigarren erreferentzia eremu, eta gaur egun Euskal Herria barneanhartzen duten bi estatuak (Espainia eta Frantzia) ez dituzte erreferentzia eremu esangu
|
|
|
Prime time orduetan pantailaratzen diren generoen errepasua egin ondoren, programazioaren urrezko orduek aurkezten duten erreferentzialtasuna nongoa etazelakoa den
|
ikusiko
dugu. Izan ere, audientzia handiena erakartzen duten ordu horiekdira, Eastman eta Ferguson parafraseatuz, kanalaren irudia eraikitzeko lanetan pisuhandiena daukatenak.
|
|
|
Informazio saioen kasua guztiz bestelakoa da, jarraian
|
ikusiko
dugun legez.
|
|
|
Albisteetako gertaerek eragina duten eremuari begiratuz gero, kanal bien artekozenbait ezberdintasun erakusten digute datuek: batetik, gaztelaniazko albistegietaneuskarazkoetan baino presentzia handiagoa dute eragina herrialde oso batean dutengertaerek (geroago
|
ikusiko
dugunez, hau kirolei buruzko albiste kopuru ezberdinarekinloturik dago). Bestetik, euskarazko albistegietan Euskal Herri osoan eragina dutengertaerei buruzko albisteek agerpen handiagoa dute gaztelaniazkoetan baino, aldenabarmenez gainera.
|
|
|
Eguraldiari eta trafikoari buruzko albisteetan, egunkarietan ez bezala, ez duguEspainiaren erreferentziarik aurkitu (apur batzuk soilik, eta Espainiarekin batera EuskalHerriarekin zerikusia duten berriak izaki). Gai honen inguruan Euskal Herria ia bakar bakarrik aipatzen da (geroago
|
ikusiko
dugu Euskal Herriaren zein zati edo mailaagertzen den gehien). Berdin gertatzen da euskararen inguruko gaietan, eta neurri apalago batean gizarte gaietan ere.
|
|
|
Hauek telebista digitalera igarotzeko egindituzten saioak oso mugatuak dira, oso tarte txikia geratzen baitzaie. Halaber, aurrekotaldeen dibertsifikazio politikak gero eta gehiago zuzentzen dira eremu geografikotxikiak bereganatzera, kateak, sareak edo zerbitzu orokorrak antolatuz, gero EuskadikoAutonomia Erkidegoaren kasuan
|
ikusiko
den bezala.
|
|
|
Zenbait keinu egiten dira, aurrerago
|
ikusiko
den bezala, zerbitzu eta programazio lokal, erregionaledo, orokorrean, hurbiltasuneko eta asoziatibotasunaren garrantziari dagokielarik, betiere herritarrenzerbitzurako programazioa sustatzeko ikuspegitik. Alabaina, ikusiko den bezala, formulazioak oso ahulaketa orokorrak dira.
|
|
|
Zenbait keinu egiten dira, aurrerago ikusiko den bezala, zerbitzu eta programazio lokal, erregionaledo, orokorrean, hurbiltasuneko eta asoziatibotasunaren garrantziari dagokielarik, betiere herritarrenzerbitzurako programazioa sustatzeko ikuspegitik. Alabaina,
|
ikusiko
den bezala, formulazioak oso ahulaketa orokorrak dira.
|
|
|
Kontzentrazioari dagozkion betebeharrak ere oso garrantzitsuak dira, eta geroenpresa egitura aztertzean
|
ikusiko
den bezala, eragin handia izango dute.Horien artean honakoak azpimarra daitezke:
|
|
|
Eta Nafarroako Legebiltzarrari dagokionez, beste gehiengo abertzale bat posible balitz, bere garaian egin zen kooperazio organoa egin litzateke. Hori gauzatuta balego, eta nafar populazioak zein ondoriopositiboak ekartzen dizkion
|
ikusiko
balu, askoz errazago ulertuko luke guk planteatzen duguna, alegia Dieta Komuna Erkidego Autonomikoaren eta Nafarroaren artean.
|
|
|
Hori 1967an gertatu zen. Hamar bat urte geroago,
|
ikusiko
genuen berriz ere, JoseLuis ezkerreko abertzaleen artean, beharrik!?, zeinetatik hainbatek eta hainbatek argieta garbi aldarrikatzen baitzuten berenak egiten zituztela Marx-en ideiak eta bideak.
|
|
|
Lehenik eta behin, arbaso identifikatuen garaian kokatutako mitoak
|
ikusiko
ditugu.
|
|
|
Bestalde, Euskararen berreskurapen prozesuari begira guztiz ezkor eta aurpegiiluneko
|
ikusiko
luketenen aurka, bestelako aurpegiaz ageri zaigu Txillardegi, JosuneAristondo ren. Euskararen Normalizazio bidean urrats berriak, izeneko artikuluarenberri ematean:
|
|
|
Erreferentzia hauen arabera landu diraaurreko lerroetan. Sailkapen hau taula batean laburbiltzea interesgarritzat jotzen dugu.Horrela, zein haize motak duen izen ugarien
|
ikusiko
da batetik. Eta zein erreferentziaden erabiliena bestetik.
|
|
|
Ematen du, idazten du Kierkegaard-ek (Egunkaria, 1835), paganoen aldean kristautasunak zikiratu egin dituela gizonak (oroitMirande). Eta, batere iraultzailea ez den arren (48ko Iraultzan ongi
|
ikusiko
da), nahiago du Iraultza, gehiegikeria guztiekin, oraingo geldotasun hila, inolako grinarikgabekoa eta zozoa baino, barnean karakterrik eza ageri duen axalkeria dotorearekin. (Unamuno heretikoa bada, hobe Unamuno, katolizismo sor eta antzua baino, protestatuko du Txillardegik, Elizak Unamuno dezanean).
|
|
|
Inork zalantzan jar dezake nikhemen emandako azalpena, baita egindako corpusaren hautaketa eta honen sailkapenaere. Zilegi da bestelako iritzirik izatea eta gustura
|
ikusiko
luke egileak halakorik.Ahozkotasuna eta maila diskurtsiboa jorratzen hasi berriak gara, eta oraingoz inork gutxik heldu dio gaiari21 Errealitatea, ordea, oso da desberdina, erdal operatzaileak geroeta gehiago erabiltzen ditugu geure diskurtsoan, eta euskarazkoak gero eta gutxiagoeta zabarrago.
|
|
|
Nor zen legezko agintaria eremu horretan, Gotzaina alaMinistroa? Martinez Anido k, bere prozedura eta tankerarekin garbi utzi nahi izanzuen zinezko aginteduna zein zen, nahiz eta
|
ikusiko
dugunaren arabera, zirrikituren batere irekita utzi zuen(?,.. y unicamente, por excepcion...?).
|
|
|
Horregatik, 1939ko urriaren 29an Serrano Suñer ek Katalunia eta Euskal HerrikoGotzainei konfiantzazko galde gutun bat zuzendu zien, denen arteko adostasun batenbila. Aginduak eman ordez, gutun honetan galdetu egiten zen, ea bertan aurkezten zien (eta geroago
|
ikusiko
dugun) erabilpen irizpidea onargarri izan zekiekeen ala ezgaldetu, alegia.
|
|
|
Horrez gain, ohiko hizkuntz tradizio bien ondoan, Gasteizko Diozesiaren 1937koegoera instituzionala ezin da aipatu gabe laga, hilabete haietako testuin guru politiko instituzionala argigarria baita hemen
|
ikusiko
ditugunak hobeki balioesteko.
|
|
|
Berehala
|
ikusiko
dugunez, debeku hori zekarren agiriko mami politikoa pasartehonetan zegoen laburbilduta: ... no toleren al clero de esta provincia el empleo de otroidioma que no sea el español en lasplaticas y sermones...
|
|
|
Sortua izan baino lehen, bera edukitzea posible izanen balitz, moneta zenbakihutsa dela
|
ikusiko
litzateke eta, are gehiago dena, ondasun errealekin inolako loturarik onartzen ez duen zenbaki bat. Egunero, emisio baten objektuak izan bainolehenago, moneta unitateak oraindik ekonomiarekin ez dute ezelako zerikusirik.Ekonomia ez dagokie zenbaki hutsei, bankuetan gordailatutako produktuak errepresentatzen dituzten zenbakiei baizik, enpresek produkzio faktoreei ordainketa korronteakzor dizkieteneko bankuetan, hain zuzen ere.
|
|
|
Lehendabizi ekonomian moneta beharrezkoa dela frogatuko dugu, kontsumotarako zeininbertsiotarako diren produktu fisiko (eta zerbitzu) ezberdinen artean homogeneotasunalortzeko, guztiak neurgarri bihurtzearren. Geroago, egungo banku moneta lehengomoneta metalikoaren garapen abantailatsua delako zio nagusia
|
ikusiko
da.
|
|
|
Laster erakutsiko dugu ezen, jaso diren ideien kontra, herrialde bakoitzekomoneta emititzen dutenak gordailu bankuak (edo banku bigarrendarrak) direla, bankuzentralek konpentsazio mekanismoan parte hartuz. Gordailuen biderkatzailearenarazoa ere
|
ikusiko
da.
|
|
|
Gonbidapen haren azpian garbi uzten zidan harekin joan beste erremediorik eznuela, fraidea
|
ikusiko
banuen. Hala bada, esandako egun eta orduan abiatu ginen AitaArbizu eta biok, komentukoen R.
|
|
|
Teoria azalpen hutsetatik argibide konkretuetara joaz, pare bat adibide jarriko dugu. Galdegaiari dagokionez, ondorengo bi esaldiok bereizteko etenak (azentu eta doinuerarekin batera) duen garrantzia
|
ikusiko
dugu:
|
|
|
Ondoren, gaur egun irratietan informazio iturri nagusi ditugunak
|
ikusiko
ditugu banan banan, bakoitza apur bat azalduz. Iturri hauek ohikoak diren arren, irratien tipologian gorabehera handiak ikusten dira beraiek erabiltzeko orduan.
|
|
|
irratitik ematen den informazioaren gutxieneko unitate estrukturala, zeina laburra, xehea eta formalki neutroa baita. Albistea informazioaren oinarrizko generoa da eta nahiz eta telebistako eta prentsa idatziko albistearekin ezaugarri komunak eduki (egiatasuna, berritasuna, gaurkotasuna eta interes orokorra), egitura desberdina dauka, segidan
|
ikusiko
dugun bezala. Bestalde, komeni da argi uztea, notizia informazioa dela beti, baina informazio oro ez dela beti albistez janzten (Merayo, 1992, 177).
|
|
|
Pantaila txikien bidez jasoko diren irudiak, mapak eta datu grafikoak irratiaren kontzepzio berrira garamatzate, multimedia den irratira hain zuzen ere. Antzeko prozesua
|
ikusiko
duke prensa idatziak ere, zeren Internet deritzon sareak idaztankera estatikoa ere aldatu baitu.
|
|
|
Ondoren, zientzia horien emari batzuk, kontzeptu honi buruzkoak?
|
ikusiko
ditugu, aportazio horiek irratiaren ikuspuntutik eginak izanik.
|
|
|
Hau da, modernizatze prozesuak, industrializazioak eta tartean dauden klase interesek estatu nazioaren markoa behar dute; honek, gauzatu dadin hain zuzen, bere gobernupean duen gizartearen homogeneitatea bultzatzearen premia dauka, besteak beste honek kontzientzia nazionala sortzen duelako. Eta bera ideologikoki legitimatzeko eta baita homogeneizatze prozesua bideratu ahal izateko ere, hezkuntza sisteman aurkituko du aparteko tresna (gero
|
ikusiko
dugu zein baldintza bete dituen hezkuntza sistemak, alde horretatik arrakastatsua izateko). Azken finean, testuinguru honetan, nazioa boterearen teoriaren bilaketaren markoan definitzen da, edota, hobeto esanda, legezko boterearen titularraren definizioan20.
|
|
|
Horra hor non aurkitzen dugun berriro komunitatearen elementua. Izan ere, eta inongo zalantzarik gabe, hizkuntza edozein giza taldearen lokarri indartsua dugu; askok hizkuntza komunitatean
|
ikusiko
dute nazioaren ezaugarririk funtsezkoena. Beste batzuk, nazionalismoa integrazio politiko gisa ulerturik, integrazio politiko horrek berekin dakartzan ezinbesteko prozesuen artean, hizkuntzaren finkapena garrantzitsuenetarikoa dela uste dute48 Estatu Nazioari dagokionez, eta arestian aipaturiko gizartearen modernizatze prozesuarekin lotzen den kultur homeogeneizatzeari helduz, garbi asko ohar gintezke alde horretan hizkuntzak duen garrantziaz.
|
|
|
Hizkuntzaren finkapena dela eta, eliteen zeregina guztiz funtsezkoa da. Euskal Herriko testuinguruan nabarmena da euskarari dagokionez, euskarari dagokionez eliteen jarrerak zein neurritaraino izan ziren determinatzaileak
|
ikusiko
dugu.
|
|
|
Horrela, hamaika erreforma eta araudi izan arren, Moyano legeak jasotzen zituen oinarrizko printzipioek indarrean iraun zuten eta, oro har, antolakuntza egiturak mantendu ziren: epaimahaiak, azterketak eta, gure ustez, gero
|
ikusiko
dugunez, eragin handia izango zuen oposizioen zentralizazioak. Baina ez zen ez hori maila profesionalera mugatzen zen kontrol sistema; Irakasle eskolak, oposizio sistema eta hezkuntza arloko administrazio egituraren barruan kokatzen zen egitura burokratiko eta funtzionarialaren antolakuntzarekin, Moyano legeak irakasleria Estatuaren zerbitzura jartzeko bidea eskaini zuen, eta Estatuak benetan bere kontrolpean jarri zuenetik aurrera (hau ez da XX. mendearen hasiera arte gertatuko240),, nazioaren?
|
|
|
Rocíoren erreferentzia erabili zuen tipo argalak nirekin berbetan hasteko, alegia Killarneytik ezagutzen ninduela, Rocío euren lagun egin zelako eta hori dena. Niri betidanik gustatu zait jendea ezagutzea, eta gehiago orain, badakidalako jende hau ez dudala berriro inoiz
|
ikusiko
, eta horrek barruak askatzeko modua ematen du. Sekretu denak azal daitezke, biharamunean dena ahaztuta egongo den ziurtasunarekin.
|
|
|
Segituan gogoratu naiz Duncan eta bere lagunez. Beharbada hitzaldian
|
ikusiko
nituen berriro. Egia esan behar badut, horrek ez zidan kilika berezirik sortzen, batez ere gaueko liskarra gogoratuta.
|