|
2000
|
|
|
Gure armak ez dira pistolak. Gure armak dira teknologiarenak, unibertsitatearenak, kontzientzia,
|
hizkuntzarenak
...
|
|
|
Umearen ikerketen emaitza da jakituria corpus inplizitua sortzea, soinuak ekoizteko dituen mugei buruzkoa, eta muga hauekkontuan hartzean ematen diren itxuraldaketa edo aldaketei buruzkoa. Osotoro ondorioapelaezinak sortzen ditu mugapen honek, ezen, mintzatzen ikastearekin batera, umeakbere
|
hizkuntzarenak
direnak ikasten ditu soilik, eta ikaspen esfortzua errentagarriegiteko, berauek praktikan erabil daitezen nahiko du. Baina konstrikzio (mugapen) hauek ezin dira beti eta edonola erabili; hizkuntza bakoitzak bere arautegia duenez (hamaikagarren atalean aipatutakoa), hiztunak jakin behar du nola jokatu soinu elkarketa posible bakoitzarekin (noski; eta jakin zein soinu elkarketa ez diren posible berehizkuntzan).
|
|
2001
|
|
|
Eta, axulartarrek behintzat gehiago begira behar luketena, lege horiek ez dira literatur
|
hizkuntzarenak
: herri hizkuntzarenak dira huts hutsik.
|
|
|
Eta, axulartarrek behintzat gehiago begira behar luketena, lege horiek ez dira literatur hizkuntzarenak: herri
|
hizkuntzarenak
dira huts hutsik. Literatur hizkuntzan zein den hitz eta orazioen lekua, banan banako estatistikak bakarrik erakuts lezake.
|
|
|
Hiztunenak dira eskubideak, eta ez
|
hizkuntzarenak
. Bat datoz honetan iritzi emaile gehienak, hizkuntza periferikoez ari direnean behintzat.
|
|
|
euskal hiztunoi baliagarri zaizkigun kontuei begiratu behar genieke gehiago, eta gutxiago, berriz, askoz gutxiago, kanpora begira normaltasun itxura egiteari. Hiztunonak baitira eskubideak, ez
|
hizkuntzarenak
. Ez dezagun euskara hainbeste maita:
|
|
2005
|
|
|
Esan bezala, bilduma honetako ipuinek badakarte aldea orain arte ikusi ditugun beste egile batzuen lanekiko. Hauek, generoaren ezaugarrien aldetik, garatuagoak agertzen dira, deskripzioak eta gertaerak eurak narratiboagoak egiten dira, ordura arte ohikoak ziren gaietatik (arazo sozialak,
|
hizkuntzarenak
eta politikoak) urruntzen dira, tesi ipuinetik urruntzen dira eta bada ahalegin berezia ipuingintza klasikoa euskal letretara ekartzeko.
|
|
2006
|
|
|
Ingelesaren eta euskararen bi doinuak, biak ama
|
hizkuntzarenak
, biak akats gabeak. Baietz esan nizun.
|
|
2007
|
|
|
alegia, hizkuntzak bereizaeraren ezaugarria eransten dio gizarteari, horrela, hizkuntza frantsesak sortzendu neurri ohargarri batean herri eta herritar frantsesaren nortasun frantsesa?, etagizartearen izaera nazionalari darion identitate kolektiboak eransten dio bereberezko ezaugarria hizkuntzari. Elkarrekiko jardunean dihardute bi dimentsioek: kolektibo orokorrak batetik,
|
hizkuntzarenak
bestetik. Hizkuntzaren fenomenoa, alderdi horretatik begiratua, ezin da gizartearen identitate ekonomiko, politiko, sozial, juridiko, historiko, sozial, kultural eta lurraldezkotik bereizi eta eten.Bizitza sozial eta pertsonalaren dimentsio horietan gauzatzen da hizkuntzarenkomunikazioa, eta komunikazio horretan darabilgun hizkuntza barne harremanestuz loturik dago dimentsio horietan nagusi diren identitate, balio, interes, helburueta atxikimenduekin.
|
|
|
lekuak diferentziarako, indeterminaziorako, kritikarako, hizkuntz jokoan eta joko batetik at beste joko batean egon litezke, baina beti hizkuntzaren barruan. Ene munduaren mugak ene
|
hizkuntzarenak
dira (5 6) 1450 Eta merezi du ohartaraztea, hizkuntzaren eta pentsamenduaren berdinketak nahitaez ez duela hizkuntz determinismo edo erlatibismoaren filosofiarik adierazten, gogoratzeko.
|
|
|
Populos, ô Galle, memento» goiburua darama esanahitsuki tituluaren azpian558, eta, jendetasunezko diosalaren ondoren Berlingo Akademia konbokatzaileari, liburua bera hitzokaz hasten da: «Le temps semble être venu de dire le monde français, comme autrefois le monde romain»559 Rivarol ez da mugatzen frantses hizkuntzaren bikaintasunak festatzera, edozein
|
hizkuntzarenak
bezalaxe munduan, ezpada bere egiazko gaia da nabarmentzea frantsesaren gehiagotasunak beste guztien gaingoitik eta enparatu gaixuon ezaintasun biluzgorriak frantsesarekin konparazioz: ingelesa, bihurri, literatura narraseko560; italianoa, feminino eta zerimoniatsu, poesiarako bakarrik malgu, ezgauz prosa zainarterako, etab. (berriro ere bide batezkoaren aitzakia profitatzeko:
|
|
|
Arrazoimenak bere legeak dauzka: pentsamenduarenak; pentsamenduaren legeak dira
|
hizkuntzarenak
, hau da, hizkuntzaren «oinarriko» lege horiek, forma gramatikalek hotsetan ageriratzen dituzte (behar dituzte). Hori egingo ez balu, hizkuntza bat ulertezina izango litzateke; hitz mordo kaotiko bat izango litzateke, pentsamenduaren lotutasun edo koherentziarik gabe.
|
|
|
Azpimarratu behar da, baina, hizkuntz eskubideak —baita euskal kasuan ere— ez direla
|
hizkuntzarenak
berarenak baizik eta hizkuntza hau edo bestea hitz egiten duten pertsona eta komunitatearenak. " Hizkuntza ez da hor goian bi hegalez airean dabilen izpiritu mehea", honela Mitxelena," baizik eta hemen behean, gizatalde batean, oinak landaturik dituen zer bizi edo sendo bat:
|
|
2008
|
|
|
Bistan denez, esperientzia horietan ere hizkuntzari buruzko tresna kontzeptua dago tartean: hartara,
|
hizkuntzarenak
itxaron lezake geroko gerotan, aurretik iraul dezagun egoera menderatu hori, hizkuntza ez da eta egoera menderatu horren barne osagarria. Hizkuntzak, dirudienez, kanpotik dihardu, eta lanabes mekaniko baten eginbidea betetzea dagokio.
|
|
|
Garaiko abertzaletasunari berea eman zion noski, baina egutegiaren zereginean lehentasuna
|
hizkuntzarenak
zuen López Mendizabal-entzat, hor retan Euskal Esnalearen arrasto bera segiz: –Gaurko euzkeldun geyenai galde egiyozute euzkera ez idazten, baizik irakurtzen badakiten eta ezetz erantzun go dizute.
|
|
|
– Egoki funtzionatzen du
|
hizkuntzarenak
ez diren arloetan.
|
|
2011
|
|
|
Ez dago esan beharrik pentsaera horiek erabat kontrajarriak egon daitezkeela, eta oraintsu arte halaxe egon direla, orain bertan ez esateko. Ekonomiaren zoriak gure pentsaera moldatzen badu, zergatik ez du moldatu behar
|
hizkuntzarenak
–
|
|
2012
|
|
|
Edozein nazionalismok sustraiak bilatzen ditu, eta sustrai kontuetan aukera arbitrarioak egiten ditu. Euskal nazionalismo tradizionalak lurraldetasunaren mugak foru propioak zituzten probintzietan ezarri zituen, eta bistan dena muga horiek ez direla, adibidez,
|
hizkuntzarenak
. Nafartasun euskalduntasun berri horrek Nafarroako Erresumaren garai bat hautatu du, bai eta arbitrarioki ere, bere ustez erreinua izateak burujabetasun gehiago dakarrelako foru lurralde izateak baino...
|
|
2013
|
|
|
Ezer egiten ez badugu, sekula ez dugu lortuko parekotasunik, berdintasunik; euskara beti bigarren mailako hizkuntza izango da, eta euskal hiztunak, bigarren mailako herritarrak. Eta
|
hizkuntzarenak
egin dezake denbora izan baino lehen. Hizkuntzen hierarkia, eskubideen hierarkia, baita osasun arretan ere..
|
|
2014
|
|
|
Rattik hori ulertzen duen bezala,, tutti i popoli della terra devono avere un giorno indipendenza e libertà? 1262 Nazio bat, Estatu bat. Estatuaren mugek nazioarenak izan behar dute(
|
hizkuntzarenak
). Alemaniak Kieletik Insbruckeraino eta Akisgrametik Vienaraino hedatu behar du (Austria desagertu egiten da).
|
|
|
Garbi esateko: autore alemanontzat nazioaren mugak
|
hizkuntzarenak
dira; baina nazioarekin Estatua ulertzen bada, Estatuaren mugak hizkuntzarenak direla edo izan behar dutela esaten duen autore aleman ganorakorik, nik ikusi dudala, ez dago bat bakarra; aitzitik, tesi, aleman, horren bozeramaile bezala beti aipatuak aurkitzen diren autoreak. Fichte, Mommsen, Treitschke, etc.?, haien testuak irakurtzen badira, guztiz kontrarioa espreski esaten dutela denek egiaztatzen da.
|
|
|
Garbi esateko: autore alemanontzat nazioaren mugak hizkuntzarenak dira; baina nazioarekin Estatua ulertzen bada, Estatuaren mugak
|
hizkuntzarenak
direla edo izan behar dutela esaten duen autore aleman ganorakorik, nik ikusi dudala, ez dago bat bakarra; aitzitik, tesi, aleman, horren bozeramaile bezala beti aipatuak aurkitzen diren autoreak. Fichte, Mommsen, Treitschke, etc.?, haien testuak irakurtzen badira, guztiz kontrarioa espreski esaten dutela denek egiaztatzen da.
|
|
|
Lurkarta bat begiratzea aski da apika. Bismarck kantzelariak eta Moltke jeneralak 1871ko garaipenarekin Alsazia Lorrena galdegiteko eman dituzten arrazoiak estrategiko hutsak izan dira991 Intelektual prusiarrek orobat, A. Wagner, H. von Treitschke, Mommsenek, arrazoi estrategikoak bakarrik alegatu dituzte euren idazkietan Alsazia Lorrena alemanaren alde, ez odolaren edo arrazarenak, ezta
|
hizkuntzarenak
ere (eta horregatik Belfortek Prusia izan behar du, bere balio estrategikoagatik, hizkuntzaz frantsesa izan arren, ez dute lortuko, Frantziarentzat ere balio estrategiko berdina duelakoxe, Estrasburgok baino askoz gehiago) 992 Arrazoi estrategikoak izan dira Straussek Renani azaldu dizkionak ere, ez nazionalitateen printzipioarenak, Renanek nahiago bazuen ere bestela ikusi.
|
|
|
Era askotariko sintomak dira eskizofrenikoak ager ditzakeenak: hautemateari dagozkionak (entzumen haluzinazioak, pentsamenduaren oihartzuna?), pentsamenduaren formarenak (pentsamendu zatikatua, inkoherentea?), pentsamenduaren edukiarenak (eldarnioak?),
|
hizkuntzarenak
(mututasuna, ekolalia?), afektibitatearenak (eutsi ezina, anbibalentzia?), bulkadenak eta borondatearenak (anbijoera, abulia?), psikomotorrak (manierismoak, estereotipiak, ekopraxia, azinesia, katatonia, argizariaren malgutasuna, asaldura psikomotorra?).
|
|
2015
|
|
|
Baina egoera ez da hori,, beste prozedura bat...? esango dute.Genero gaiak bezala, eta ingurumenaren babeserako neurriak bezala, nik
|
hizkuntzarenak
ere estrategikoki, prozeduraz planteatuko nituzke modu lotuan, askotan. Ingurumen eraginen azterketa bategin behar bada, hizkuntzen eraginen azterketarekin lotua izaten saiatuko nintzateke, eta horrekelkarreraginen azterketa probokatuko luke baita.
|
|
|
Sinbolismoak, oro har," (aurrean) ez dena" adierazteko gaitasuna izaki, adierazle iraunkorrak hobesten ditu, hara hona eramangarriak. Nagusiak,
|
hizkuntzarenak
dira, hitzak jakina.
|
|
2017
|
|
|
Toponimiaren iraunkortasunaren arrazoiak bilatzen hasi aurretik,
|
hizkuntzarenak
berarenak bilatzen ahaleginduko gara. Gauza jakina da hizkuntzak, beste edozer bezala, aldatuz doazela denborarekin.
|
|
|
George Harrisonek Abbey Road era eramandako sitar hura: zergatik iritsi ziren musika estudiora Indiako tresnaren hotsak eta ez hura erditutako
|
hizkuntzarenak
–
|
|
|
Beraz, edozein hizkuntzaren bizitza bermatzen duten eragileak motibapena, ezagutza eta erabilera dira. Hauetako batek huts egiten badu,
|
hizkuntzarenak
egin du, kultura bizien zerrendatik desagertzeko bidean gertatzen da, hirurak estuki loturik daudelako, lehenengo irudian (1) ikus dezakegun eran.
|
|
2018
|
|
|
59) ideia bat ekarri genezake mahai gainera. Honek, gorputzaren erabilerak eta
|
hizkuntzarenak
harreman estua daukatela azpimarratzen baitu. Hala nola, esan daiteke gorputz espresio ezberdindu honek, eragina izan lezakeela hitanoaren erabileran, edota honen erabilera ezean.
|
|
|
Gobernuak kontrolpean daukan lurraldean jartzen ditu bere legeak.26 Carre de Malbergek27 dio lurralde batean bizi diren herritarrei inposatzen zaizkien arau multzo bat baizik ez dela zuzenbidea, eta hori da Estatu batek duen autoritatea. Adibidez, 1861ean Italia batu zenean, nahiz eta lurraldearen mugak eta
|
hizkuntzarenak
bat zetozen, herritarren artean ez zegoen oraino batasun sentimendurik. Lurraldearen eta identitatearen arteko harremanaren bilakaera sistema politikoaren egonkortasunaren araberakoa dela dio Cavazzak.28
|
|
|
Militarrak etxe barnean egonik,
|
hizkuntzarenak
egina zuela aiseki ulertu genuen. Erron, hiru herritar oihanean epaitza egiten ari zirelarik, aski izan zuen batek gurdiko behiei aida!
|
|
2019
|
|
|
Mundu globalizatua gidatzen duten dinamika nagusien albo kalte bat bizidunen eta kulturen aniztasuna suntsitzea da. Horregatik du euskararen aldeko HPPk horren garrantzia handia gurean, izan ere, euskalgintzaren ‑sozialaren eta instituzionalaren‑ ahaleginik ezean gure
|
hizkuntzarenak
egin du. tetik eratortzen da hppren garrantzia (Larrea eta Bilbao, 2010: 231). hori ukatu gabe, hizkuntza gutxituen kasuan ere hppak berebiziko garrantzia du, gutxienez estatuen auzian bezainbestekoa edo are handiagoa, hizkuntza horiek arriskuan edo egoera zaurgarrian daudelako.
|
|
|
231). hori ukatu gabe, hizkuntza gutxituen kasuan ere hppak berebiziko garrantzia du, gutxienez estatuen auzian bezainbestekoa edo are handiagoa, hizkuntza horiek arriskuan edo egoera zaurgarrian daudelako. Izan ere, mundu globalizatua gidatzen duten dinamika nagusien albokalte bat bizidunen eta kulturen aniztasuna suntsitzea da. horregatik du euskararen aldeko hppk horren garrantzia handia gurean, izan ere, euskalgintzaren sozialaren eta instituzionalarenahaleginik ezean gure
|
hizkuntzarenak
egin du.
|
|
|
Berez, haurraren mugen baitan aniztasun denak leudeke: fisiko eta kognitiboak, arrazarenak, kulturalak, genero eta afektibitateenak, desberdinkeria sozialarenak edota
|
hizkuntzarenak
ere. Honela, egiazki haurrengan/ haurrekin pentsatutako espazioak (akaso lekuak M. Augerekin erranda) denontzako irisgarri izanen lirateke, haurren neurrira egindako atea edozeinek zeharka baitezake arazorik gabe.
|
|
|
Gero, 1 eta 2 pertsona izenordainekin konparatu, singularrekoak zein pluralekoak; ez bakarrik haien arteko morfologia, baita beren erabilera ere, aldez aurretik jakiteko aditz jokoetan sartuak diren edo ez; eta, gero, izan aditzaren 1 eta 2 pertsonako adizkiekin konparatu aztertzen ari zaren
|
hizkuntzarenak
.
|
|
2020
|
|
|
Gernikako bonbardaketa, esku pilota eta euskal rock erradikala, besteak beste. Kulturaren zatiak ordubete irauten zuen, eta
|
hizkuntzarenak
, ordu erdi. Gainera, gutxi ginenez, ezin ginen euskaraz asko aritu.
|
|
|
Erabat aldatu dira esparru publikoan errealitatea sortu eta gizarteratzeko baldintzak; erabat aldatu da komunitateen oinarrizko kohesio maila; erabat aldatu dira gizartezko jokabideak eta erabat aldatu da gizakiok komunitatearekin dugun harremana (baita komunitate politikoarekin ere). Esfortzu handia egin dugu alor ezberdinetan (hezkuntzan, administrazioan, komunikabideetan, herri ekimenean...), baina nazio kulturalaren garapen baldintzak (eta, beraz,
|
hizkuntzarenak
) eraldaketa sakonak bizi ditu, globalizazioa bitarteko. Horrek komunitatearen garapen baldintzak birpentsatzera eraman gintuzke.
|
|
|
Eta naizela diodan idazle euskaldun honek berretsi egin du egun batzuk lehenago Laboaren kontzertuan egindako hautua: euskara hutsez sortu, eta, aurrerantzean, nireak izango dira soilik hautu horren mugak, ez
|
hizkuntzarenak
. Euskara hutsez munduko edozein lekutan transmititzea lortzen ez badut, unea irakurtzen jakin ez dudalako da, beti dagoelako publiko ororekin zarena izanik bat egiteko modu bat.
|
|
|
Garaiari aurre hartu baino, gaiari aurrez aurre begiratzeko generaman atzerapenari erremedioa jarri zion Iturbek bere larrutik bizi eta idatzitako istorio esanguratsu honetan. Amatasuna inguratzen duen hipokrisia soziala eta bere inguruan ardaztutako egitura maltzurrak baita
|
hizkuntzarenak
ere seinalatu eta agerian jartzen ditu antzezlanak, bilduma honetan jasotzen diren pertsonaietako gehienek konpartitzen duten ezaugarri bat aurreratuz: errebeldia.
|
|
2021
|
|
|
Hizkuntzalari gehienek diote hizkuntzak azkarregi bestelakotzen direla hori posible izateko. Baina, hizkuntza talde jakin batean antzinatasun handia nabarmendu duen azterketa genetiko berri baten arabera, litekeena da hauen ezaugarri bereizgarrietako batzuk jatorrizko ama
|
hizkuntzarenak
izatea. Hegoaldeko Afrikako hizkuntza klikdunez ari gara (Khoisan taldekoenak, hots, Khoin, Hottentots eta San populuenak)".
|
|
|
â³ Berez bai. Gertatzen dena da gero munduan, hontan, berdindu egiten direla, edo munduak, honek, berdindu egiten dituela; mundu ofizialak berdintzen dituela mundu potentzial
|
hizkuntzarenak
, hiz  kuntzenak. Ez beti ere, baina batzuetan bai.
|
|
|
ALDIRI izan da salbuespena. Arrazoi haiek guztiak ase egin ditu urte luzeetan, bai akademikoak, bai arkitektonikoak, bai eta
|
hizkuntzarenak
ere.
|
|
2022
|
|
|
Auzi horien artean,
|
hizkuntzarenak
Txillardegiren «militantzian» izan zuen garrantzia nabarmendu du Agirrek. Alor horretan izan zuen aitzindaritzak «egiteko modu bat» ere ezarri zuela uste du:
|
|
|
Auzi horien artean,
|
hizkuntzarenak
Txillardegiren «militantzian» izan zuen garrantzia nabarmendu du Agirrek. Alor horretan izan zuen aitzindaritzak «egiteko modu bat» ere ezarri zuela uste du:
|
|
|
Begizta elebakar honetatik ateratzeko, eskubideak bermatuko dituzten proposamen eta ekintza politiko argiak behar ditugu, ez dugu gutxieneko adostasunik behar, pertsonen eskubideak eta
|
hizkuntzarenak
ere betetzen direla bermatu behar dugu. Ezin dugu ahaztu eskubideak ez dituztela lege proposamen bidez ematen; nolanahi ere, bide horren bidez aitortzen dira, azken batean, pertsonek dituzten eskubideak, udalak, autonomia erkidegoak edo kokatuta dauden estatuak edo nazioz gaindiko edozein erakundek aitortutakoak.
|