|
2002
|
|
|
Ez zalakoan ba zalakoan, Emeren maite muxinak izki egiten eutsan. Izan be,
|
haregaz
egin izan zituan lehenengo neska mutil autuak; harek begiak edegi eutsazan, nunbait. Lehenengo emakume usaina, lehenengo igurtziak.
|
|
2003
|
|
|
Pidal...): Euskereak ba ei dauka zer ikusirik Espainian antxinan egin zan iberiku
|
haregaz
. Aldikada baten hipotesi honek indar haundia izan eban; baina gaur iberiku hizkuntzaren testu zaharrak irakurten ikasi dabe jakitunek, eta ez ei dauke euskerearen antz handirik!
|
|
|
Beronen idatziok be beteten dabe, gure ustez, berak literaturan bilatu gura izan dauena: edertasuna bilatu eta
|
haregaz
gozatuarazoteko; horretara sortu ditu irakurleak, eta bilduma hau be, batez be lehenengo partea, berebizikoa da zeregin horretarako.
|
|
|
soinu (ritmo) ta kolorearen bitartez bokalak dauke honetan zeresan handia! agertzen edo aitzen emoten dau olerkariak bere bihotzaren izkutua: neolitiko aroan agertzen dan arte
|
haregaz
ez ete dauko zerikusirik? (o.c., 139 or.).
|
|
2005
|
|
|
Eurena zabaldu eta barruko edukina, apurra, abuztua zan ezkero, hustu eban lehenengo, albokoenaren giltza atera eta bardin egin eban
|
haregaz
. Carmenenean kusan ebilala, hara non datorren kaletik bera," Egun on, Juan"," Egun on, Carmen", zer moduzkoak eta udako eguraldiaren aipamenak eginda, agur esateko, laster arte.
|
|
2006
|
|
|
Azken baten, ez neukan bape argi nork nori parkatu eutsan. Eskutitzotan, berak salatu baino lehen egiten neban lez, ikasle
|
haregaz
izandakoak ez ebala gure artekoagaz zerikusirik azaltzen ahalegintzen nintzan, behin eta barriro ahalegindu be. Hondino maite nebala ikusiarazo gura neutsan.
|
|
|
Bai, morroia etorri jatan eskuan dolar bategaz sarrera erosteko asmoz edo, baina nik banekian marru hutsa baino ez zana. Eukan trazea eta berbeta ulertezin
|
haregaz
. Zu!
|
|
|
Baina ez, han ez dago; norbait bada zutunik, arrotz, harmailetatik uretara begira, beharbada lehenago bidaiak erreparatzen itxi ez deustan bat, baina ez da Raymond. Puta honek barriro atzea emon deust, baten batek nik baino diru gehiago eskeini eta
|
haregaz
joan da, beti egiten deust bardin. Aurrera egin dot ezinbestean, bertan bakar bakarrik lotu da arrotza eta biharamunean hodei artean gelditu jat galdera, nor zan bera?
|
|
|
Artean, harrikoa egiteari itxi barik, barrearen beste ertzetik gizonak amorruz entzuten eban emaztearen barriketea. Hantxe bertan emongo eutsan gustura zaplastadea, bere ustez zoro hutsa zan morroi
|
haregaz
berba egiteari behingoz itxi eion. Baina, horretan, Michelen betiko aipuak entzuteaz nazkatuta edo, botila bete ardao lagun ebala, bakarrik laga eban.
|
|
2007
|
|
|
Urak liluratu egiten zaitu, hipnotizau. Beragaz batera eroango zaituala pentsau lei, barneak oihu txikiak sortzen dauz,
|
haregaz
inguruagaz, bat egiteko garrasika.
|
|
|
Egunak inportanteak dira, baina denporea ez dozu minututan kontetan, barruko denporan baino. Ordu bi bategaz jarduten, ordubete eta erdi pentsetan,
|
haregaz
berbetan, bi jateko leku bat topetan, beste bi lo egiteko lekuaren bila... Denporea ederra egiten jatzu.
|
|
2008
|
|
|
Leihoetako eta eskilarako alkantzutik urrunera geratzen ziranak eskuratzeko, igitai bat lotzen geuntsan haga bati eta
|
haregaz
moztu, beheko aldean izara baten batzeko, beste biren artean. Holan ez ziran mailatzen.
|
|
|
Eta halantxe joan eta etorten zan guri laguntzen pausoz pauso goitik zaindari, pauso bakotxean, gora eta behera, agur egiten euskun bitartean. Berba be bai
|
haregaz
guk. Asko nasaitzen ginduzan goiko bidelagun biribilak.
|
|
|
Begoñako Ama eta
|
haregaz
joian karabana txistu baten pasau zan gure arkupetik be. Kamioi baten ganean Ama Birjinea eta atzetik beste hiru edo lau auto, motor banaka batzuk eta bizikletadun asko, atzean ez geratzeko ahaleginetan.
|
|
|
Gitarra bat be ezagutu neban nik etxean. Jose errimea zan
|
haregaz
entrenetan. Besteok treinta y tres baino ez genduan ikasi, baina harek apur bat gehiago be bai.
|
|
|
Etxekooi be gogor egiten euskun zaunka, tonto arraioak. Ez ginan, bada,
|
haregaz
geldituko! Berez aldendu zan; basora joan eta etxera bidea ahaztu edo.
|
|
2009
|
|
|
Etxeratzen ixten baeutsan, bildur zan okerrekoren bat egin ez egion. Ixten ez baeutsan, ostera, betekada handirik ez eukan ahuntz
|
haregaz
.
|
|
|
Kukubeltxu ebilen pozik txilibitu
|
haregaz
! Ordutan igaroten eban gozoagorik Bizkargi aldeko larretan!...
|
|
|
Jajai!... Tximinoi bat baino motzago zan
|
haregaz
–!...
|
|
|
Jesussss! Ez dakit zelan otu jakon be gure Praiskuri andra
|
haregaz
ezkontzea. Tximinoi bat bera baino be motzagoa ei zan eta.
|
|
|
Ganbe aldea, auzo baino ibar da gehiago: auzo txiki mordoa dauka barruan, eta herriz hondino urte asko ez dala Mungia zan, honek inguruan zituan uri auzo ugarietariko bat, nahi
|
haregaz
mugakide be ez izan: Larrabetzu, Fika Gamiz eta Fruiz Morgaz besteko inguruetan.
|
|
2011
|
|
|
Honeek beharrok, lurra ereiteko moduan itxi arte egin behar izaten ziran. Soloa prest egoanean, markadorea pasetan zan, eta
|
haregaz
eginiko ildoetan hazia ereiten zan.
|
|
|
XX. mendearen erdira arte gitxi gorabehera. Oihala Gernikan erosten zan, jostunak
|
haregaz
soinekoak egin egizan. Aurrez eginiko erropak erostea gauza barria da gure lekukoentzat.
|
|
|
Bertan egoala laminak agertu ei ziran jateko eske, beste behin be. Apraizetako mutilak etxekoei esan ei eutsen, burduntzia surtan gori gori egin eta
|
haregaz
jaten emoteko laminei, horretara ahoa erre eta ez zirala gehiago jateko eske agertuko eta.
|
|
|
Beste barik, hari be, urrunetik be entzungo zan plastakoa. Gogoratzen da orain be matrailako
|
haregaz
geroago" Miss Durango" izendatu eben Balierreneko Mari Karmen.
|
|
|
Handik urte askotara, bere bizitzako azkenengo urteetan ziharduala, Gasteizen ikusi neban. Zelan gogoratzen zan Durangoko Akademiako urte
|
haregaz
eta ni sartu orduko igaro zituan urte hareekin! Hunkigarria izan zan biontzat azken topaketa hori!
|
|
|
Hartuta neukan erabakia: diru nahikoa aurreratzen nuenean, emakume
|
haregaz
etzango nintzen ohean. Ziur nengoen emakumeen gainean jakin beharreko guztiak ondo asko erakutsiko zizkidala.
|
|
|
erdaraz bazen, erdara garbian, eta, euskaraz bazen, euskara garbian egiteko esaten zigun. Lagun handia nuen Eztebe eta, euskara eta erdara, biak ikasi nituen
|
haregaz
jardunean.
|
|
|
Eta esan eta izan. Hogei urte bete nituenerako
|
haregaz
ezkondu ninduan. Franciscoren familia behartsua duk, baina jende zuzena eta zintzoa eta, ezkondu ginenean, hona etortzeko eta hemen errementeria zabaltzeko dirua eman zigutean ene gurasoek.
|
|
|
Francisco antzua duk eta berak ere onartzen dik bere muga. Hau, egia esan, ene susmoa baino ez duk, baina uste diat beti eduki duela ni galtzeko beldurra, beste norbait ezagutu eta
|
haregaz
alde egingo ote nuen kezka.
|
|
|
–nikek
|
haregaz
egon. Soldaduen aurkako eraso hauek baretzen direnean, nikek hari ikusi bat egiten joan.
|
|
|
Zimelduta eta zimurrez beteta zeukan. Betikoa ematen zuen, mundua egin zenean,
|
haregaz
batera sortutakoa. Gure iraganaz itaundu zigun, ordu arte eroandako bizimoduaz.
|
|
|
urrea osten. Eta, ziurrenera, Narvaez eta Nuño Enriquez ere
|
haregaz
batera zeuden. Baina zer apukadu zitzaion Narvaezi?
|
|
|
Filipuren mezua irakurri eta gero, paper zati
|
haregaz
batera bidali zizkidan gauzak begiratu nituen. Behar beharrezko gaiak ziren:
|
|
|
Kotoia da bestea. Lur sail zabalak uzten dira kotoia landatzeko, eta
|
haregaz
egiten dira oihalik gehienak.
|
|
|
Gogoeta horiek buruan, Gamarrako bidea hartu nuen. Banekien Eztebek, afalostean, kortako beharrak egiten zituela eta hara jo nuen
|
haregaz
berba egitera. Zentzu handiko mutila zen, ni baino zaharragoa eta helduagoa.
|
|
|
Badiat osaba bat ikazkina eta lagunen baten bila zabilek txondorrak egiteko basoan. Egingo diat
|
haregaz
berba eta esango zioat aurkitu diodala laguna. Zer diok?
|
|
|
Anton trebea zen hala arrantzan nola arrainak suetean atontzen, eta asko ikasi nuen
|
haregaz
han egon ginen garaian. Hasieran gogorra egin zitzaidan arrantza.
|
|
|
Gainera, laster egiten zuen neskaren gelarako joan etorria. Ez zen
|
haregaz
berbetan egoten eta ez zegoen bien arteko hartu emanik.
|
|
|
–Kapitainagaz ez dut uste sekula gorabeherarik eduki zuenik. Guk ez daukagu
|
haregaz
hartu emanik. Benetan zer apukadu den ez dakit, baina edozer jokatuko nuke Nikolasen alde.
|
|
|
Ahotik berbarik ez, baina begietatik malko lodi ugari isuri zitzaizkidan. Antonen gorputzean bilatu nuen babesa eta luzaro egon nintzen
|
haregaz
besarkatuta.
|
|
|
Anton ere, azken batean, senide moduan ikusten nuen, anaia nagusia balitz legez. Asko ikasi nuen
|
haregaz
eta hark ere ni anaia txikitzat hartzen ninduen. Ene akatsak zuzentzen zituenean, sekula ez zidan esaten berba bat gogorra.
|
|
2012
|
|
|
Behia gaixorik paretan zanean bere, ahal dala etxeko erremedioak erabilten ziran osatzeko. Kasurako, behiak ugatzarraina, utzerriñe, errapeko gaixoa eukanean bere, koipe gaza txarriaren koipe urtua berotzen eben eta
|
haregaz
igurtzen eutsien errapea. Gaixo larria zanean beterinarioa etorten zan.
|
|
|
Gaur egun gero eta txarri gitxiago hilten da, baina prozesua ez da asko aldatu lehendik eta gaurrera. Txarritokiko atea edegi eta matarifeak gantxoa samatik sartu eta
|
haregaz
tiran kanpora ateraten eban; hiru lau lagunen artean aurreko eta atzeko kaderetatik oratu eta mahai baju baten ganean ipinten eben etxunda. Mahaiak beti eukiten eban aurbeheratxua, txarria hobeto odolutsitu eiten.
|
|
2013
|
|
|
San Martin (11an) zegaz, San Roman (18an)
|
haregaz
eta Santa Katalina (25an) beragaz.
|
|
|
Joan dan mendean andrek trentzeagaz batzen eben ulea; trentzeagaz moñoa egin eta
|
haregaz
buruko painelua ipinten eben. Domeketan painelu zuria edo kolorezkoa, eta
|
|
2014
|
|
|
Nire inguruan, ostera, laborantza izan da nagusi. Horregatik, gorta txikiagoa izaten da, eta
|
haregaz
batera eskaratz eta logela bat ere beheko solairuan egoten dira. Goikoan gainerako logelak eta ganbara".
|
|
2015
|
|
|
Guntzurrunak garbitzeko, arto bizarra egosita hartzen zan, eta erreumearentzat erromerua eta pulmonia bedarra alkoholetan sartu eta
|
haregaz
igurdiak egiten ebezan mina egoan lekuan.
|
|
|
Promesea egiten eutsien Ama Birjinari, eta medailea ipinten eutseen zinta azulagaz. Hilean baten
|
haregaz
medaileagaz komulgetan eben. Estandartea be baeukien, eta egun seinaladuetan ateraten zan.
|
|
|
Labatik ateraten zanean, garandu egiten zan eskuz: lehenengo artaburuari eskuaz garaua kendu eta
|
haregaz
burutxeagaz lagunduta garantzen ziran hurrengoak. Astoa be erabilten zan artoa garantzeko, egurrez egineko patadun kaxoi antzekoa.
|
|
2016
|
|
|
Entzun ditut, baina, gurasoak euren artean hizkuntza ohituren inguruko elkarrizketak izaten: " bai, harek oso ondo daki, baina ez dakit ba, baserriko jente askok lotsia eukitzen dau gero euskeraz berbetako"" beste
|
haregaz
erderaz ibili za ta, zelan ba?"," joeria dauko harek, itzela eta, jarritxu azkenien nik be...". Eta horrela, etxean entzundakoetatik ikasi dut.
|
|
2017
|
|
|
Kilometro batzuetan, trenbidea eta errepidea alkarren ondotik joiazanez, hara non ikusten dodan gure lagunen kotxea. Eskuetan neukan bizikletea puzteko bonbea eta
|
haregaz
keinuak egiten neutsezan, baina ez dot uste ikusi ninduenik.
|
|
|
–Bai, eee, kalmantiek eta emoten izen doztezen, depresiñuentzako tratamentue edo haulako geuzetxuek. Ta
|
haregaz
osatu nitzen. Tratamentugaz ni arregla ein nitzen ta hobetuten jun nitzen egunerik egunera.
|
|
2018
|
|
|
Logelatik bainugelara eta bainugelatik logelara, ez zuen inorekin berba egin gura izaten. Arropen armairua irekitzean, Gaizkarekin bizitako arratsaldeen falta igartzen zuen, kuleroak eskutan eta galtzontzilloak buruan, jostunari ostutako oihal eta prenda guztiak, eta desiratzen zuen logelatik ihes egitea, enkontru klandestino labur bat, bandido
|
haregaz
, eta buelta, inor enteratu barik. Logelako minutu bakartiak eternalegiak ziren irudimenari aske fantaseatzen ez uzteko, irudikatuz zelan kontatuko zion Gaizkari notizia, emaginak aste hartan eman ziena, Gaizkari ahalik eta ilusiorik handiena eman ziezaion.
|
|
|
Izarori kontatu ziotenez, andra hark burua galdu zuen, beti marmarrean ibiltzen zen eta berba txarrak baino ez zituen dezentzia eta manera onak berak bezala ulertzen ez zituzten beste guztientzat. Eta beraz ez egiteko kasurik amari buruz gaizki esaka entzuten bazuen nonoiz, ez zuela ezer jakin gura ez bere alabaz, ez bere ilobaz, ez familia drogadikto
|
haregaz
zerikusirik zuen ezeregaz. Atso alargun hari tartera mugitu zitzaiola bere lekutik eta gurasoak pertsona onak zirela eta asko maite zutela bera, euren bihotzeko Izaro.
|
|
2019
|
|
|
Urtebete daroate ekoizteko finantzazio bila, eta azkenik errodatuko balitz baliteke nik 30.000 euro jasotzea lan horregatik. Diru asko dela ematen du, baina kontua da nik 5 urte eman ditudala
|
haregaz
, eta egia esan oraintxe etorkizun iluna dauka proiektuak".
|
|
2020
|
|
|
Eskatzailearen ezkontidea –non eta ezkontza deuseztasun, banantze edo dibortziorik izan ez den– edo
|
haregaz
izatezko bikote legez bizi dena.
|
|
|
Bentzenotik aparte, zein beste osagai detektatu dira. Bentzenoagaz lotuta edo
|
haregaz
zerikusia izan dezaketen toluenoa eta estirenoa agertu dira. Ematen du euren artean erlazioren bat dagoela beti, eta, beraz, baliteke jatorri bera izatea.
|
|
2021
|
|
|
Ubidetik Saldropo zeharkatu eta Arangureneraino, normalean, pare bat ordu behar ziran bidealdi hori egiten. Engrazi heldu zanean, Jesusak ikaratuta urten eutsan portalera, ea denporale
|
haregaz
zelan etorren itaunduez, eta berak:
|
|
|
Gure auzokoa zan, beraz, eta iluntzeetan, idiak kortaratu eta gero, beragana joaten nintzan, haren aholkuak eta ahokadak entzuten. Etxean ez eben ondo ikusten ni hara joatea, berbakera lohia eukalako, eta uste ebelako nik
|
haregaz
txarto ikasiko nebala. Mateo beste anaia mutilzahar bategaz eta bien loba mutil bategaz bizi zan.
|
|
|
Solo guztia ebagi neban eta traktorearen burdiko kartolen pareraino be ez neban bete. Banekian
|
haregaz
bakarrik ez neukala behientzat nahikoa jatekorik. Baina ordua zan eta Altzuagara joan behar neban bazkaritarako.
|
|
|
Baina etxe aurreko zelaian, aska aldeko errekea zabal etorren bide zati baten, eta handik pasetako txarto egoan, sotanak eta kapak bustiko ziralako. Lasterbide bat egoan, gu danok ibilten ginana, artez artez etxera joiana, baina aska aldeko erreka hori kanal estu batean kurutzatzen zan lasterbide
|
haregaz
. Bagoaz handik eta kanal hori pasakeran, hor non sartzen dauen hankea kanalean ehunda berrogei kiloko gizon zatiak!
|
|
|
Hain zuzen ere, Espainiako gobernuak oinarrizkoak ez ziren aktibitate ekonomiko guztiak bertan behera uztea agindu zuelako. Errege dekretu
|
haregaz
, gobernuak bazuen langileak kaleratzeetatik babesteko gutxieneko asmo bat. Eta araudi horretan azpimarratzen denez, kotizazioek indarrean jarraitu behar zuten, inolako salbuespenik barik, nahiz eta ERTEan egon.
|
|
2022
|
|
|
Eta gizon horrek, beharra eskatu eutsien orduan, ba," Topatuko dautsiet!". Andreari tripapeko ulea (ilea) atara eta agindu eutsien
|
haregaz
katea egiteko. Eta baebiltzan ule horregaz, baia ezin.
|
|
|
Joan ziren ibaian gora eta orain Mundaka den lekuan jarri ziren, eta horregatik deitu zuten Mundaka. Neska hori ernaldu zen eta ez zuen esan nahi nork ernaldua zen, eta bere aitak deserriratu zuen eta lagunek han utzi zuten eta Eskoziara itzuli ziren, salbu
|
haregaz
gelditu zirenak.
|
|
2023
|
|
|
Gernika ondoan dago Arratzu,
|
haregaz
errepidez eta oinbidez lotuta. Zenbat aldiz joan ete dira arratzuarrak anexinoaren bitartez.
|