|
2000
|
|
|
Eta hats hartzen dut gaur, konparazione, eta airea hartzen dut, baina aire hori bertze batek hartu zuen atzo, eta bertze batek hartuko du bihar. Eta ni hemen nago, zu hor zaude eta
|
hura
han dago, eta aireak bereizten gaitu, baina baita aireak elkartzen ere, zeren aire beretik hats hartzen dugun.
|
|
|
Eta, lurra gorrotatzen eta behin eta berriro maradikatzen nuela, ukabilaz jo nuen, kolpatu nuen eta astindu nuen, eskuak eta besoak mindu arteraino. Zeren ni ni bainintzen, eta lurra lurra, eta
|
hura
han zegoen eta ni hemen, eta nik etsai nuen lurra. Lehengo astean, berriz, zelai hartarat joan nintzen paseoan, eta, gaztaroko pasadizo hura gogoratzen nuela, leku bertsuan etzan nintzen.
|
|
2006
|
|
|
Ez zen egia urtean behin edaten zuena eta hura dena, baina lobak, Billek, ez edatearen kontu hura dena egia izan zedin nahi zuen, sinetsi beharra zeukan, eta egun
|
hartan
han zegoen sozioa, osaba eta bion aurrean, poltsikoa billetez beterik eta bere onean, baina beste behin, hara!, ni neu bakarrik joan eta sozioak egundoko biharamunarekin zegoela aitortu zidan. Gabonak izan gabe.
|
|
2008
|
|
|
JULIA. Egia da. Egun
|
hartan
han egon nintzen.
|
|
2009
|
|
|
Amak ez zion, ordea, ezer eskatu.
|
Hura
han egotea besterik ez zuen nahi, nonbait, ezer esan gabe, ezta azken musua ematerik ere. Ez zion begirik kentzen senarrari, ahulenaren, gaixorik edo mehatxaturik dagoenaren alde eginez beste seme alaba maiteak deskuidatzen dituen ama batek bezala.
|
|
2010
|
|
|
Mahai baten aurrean jarriko litzateke, herritarren eskariei erantzuteko. Herritarrak joango lirateke opari eske, eta, babes ofizialeko etxebizitzen zozketetan bezala,
|
hura
han egongo litzateke, paparra gizen, zuri bai, zuri ez, opariak lagunen artean banatzen.
|
|
|
Ziur nago ez dakidala zer den zuk hor sentitzen duzuna, beraz, ezin dut inbidia errealik sentitu. Sara Xian ezagutzen baldin badut, gerta daiteke une
|
hartan
han egon ez izanaren penak harrapatzea...
|
|
|
" Iruaingo hau orain dela ehun urte baino gehiago egin omen zitean, don Carlos erregearen gerra hartan". Begi zabalik nengoen, gutxiena espero nuen zulo
|
hura
han egotea, nik lo egiten nuen gelan. " Ikusten duk estalki hau?
|
|
2011
|
|
|
Autotik poltsa bana eskuetan jaitsi eta, etxe aurrean nintzenean, familia errumaniarrarekin egin nuen topo; umeak aurrean eta gurasoak atzetik, oinez abiatu ziren errepidean behera, herrirantz. Atari aurrean Irene zegoen, lehenengo solairuan bizi zen emakumea, zapatengatik igarri nion herrira joan behar zuela, baina une
|
hartan
han zegoen, zigarro bat erretzen, geldi.
|
|
|
Anton trebea zen hala arrantzan nola arrainak suetean atontzen, eta asko ikasi nuen
|
haregaz
han egon ginen garaian. Hasieran gogorra egin zitzaidan arrantza.
|
|
2012
|
|
|
Niri ere, euskararen imurtzi latz hori nuela eta, Donostiako Lasallen Atxagari bezala, deituko zidaten «casero» edo antzeko zerbait, Nafarroa, Aragoi eta Valentziako eta mutiko bizkaino haietako gehienek ez baitzekiten gure «casero»ren esanahia, baina superbibentziarako dohain egokiagoduna izan nonbait asteasuarra baino eta ez nintzen enteratu, eta ez enteratzeaz aparte ikaragarri gustatzen zitzaidan erdaraz aritzea, saltsaren erdian egotea esango luke gure anaiak, baina erdi erdian.
|
Hark
han egon zen denbora pittinean pasa omen zituen lotsak nirekin. Gazte hazitan amak jositako galtzak egin gora eta berna hezurrak bistan nituela aurkitzen omen ninduen beti istilu guztien erdian.
|
|
|
Gatza egin eta patatak egurrezko koilararekin bitan eragin ostean, ura bota zien Margaritak; irakinaren ostean perrexila erantsi eta itxarotea baino ez zen gelditzen. Bekokiko izerdia lehortzeko buelta ematean ikusi zuen arto irinarekin prestaturiko orea; ahaztuta zeukan
|
hura
han zegoela. Ez zen ausartu ukitzen; ezagutua zuen halakoa erabiltzen taloak egiteko, baina berak ez zekien talorik egiten.
|
|
2013
|
|
|
Fraidea koldar hutsa zela pentsatu zuten indioek, beldurrak akabatzen zegoelako bidaltzen zizkiela opariak, eta orduan eta gehiago lotsagabetu eta erasoak errepikatu zituzten kristauen rancherietan. Bi soldadu besterik ez zeuzkan Luyandok, misioko indioak kikilduta zeuden, eta ondoko misiora jotzea erabaki zuen, Guadalupera, bolada
|
hartan
han baitzegoen Sistiaga. Biak elkarrekin itzuli ziren San Ignaciora.
|
|
2014
|
|
|
Produktore txikiek handiei aurre egiteko baliatu behar dugu harreman hori, gainera. Handiak merkeago egingo ditu gauzak igual, baina
|
hura
han dago; eta guk konfiantza eskaintzen dugu.
|
|
2015
|
|
|
Bera ona da, baina ez da horretarako; eta gobernutik Ana Jainkoaren Amarena kentzea bi egunengatik. Briandagatik halako presa harturik, laster eramango baitu? burugabekeria da; eta hura eramatea oso gogor egiten zait, izan ere, fundazioren baterako laster batean berriro ateratzeko ez bada, ni beldur naiz toki hartan ez ote dudan ikusiko, dagoen
|
hura
han egonik.
|
|
|
Berorren aitatasunak badaki Briandak idatzi zidala, agindu diezaiodala, fraide oinutsetako inori ere ez emateko ezer; eta beste moja batek, haiekin gehiago gastatu zela gaixotasun guztiekin baino, eta ugari izan ziren urte hartan. Nik uste dut, ene aita, hara santa Klara joango balitz ere (pertsona
|
hura
han dagoen bitartean eta mojen artean halako setakeria dagoen bitartean), falta ugari aurkituko lituzketela.
|
|
|
Betor nire zigilua, ez baitut onartzen heriotzaren zigilu hori, bihotzean izatea nahi nukeenaz eta San Ignaziok bere bihotzean zeramanaz baizik. Inork ez beza ireki kutxatxoa (otoitzaren paper
|
hura
han dagoela uste baitut) berorrek izan ezik, baina zerbait ikusten badu, ez biezaio esan inori. Kontu izan, ez diot horretarako baimenik ematen eta ez da komeni ere; berorrek Jainkoaren zerbitzurako litzatekeela uste badu ere, beste eragozpen batzuek ezin onartuzkoa egiten dute; eta berorrek zabaldu egin duela jakin baneza, ez nioke berriro erakutsiko ezer.
|
|
|
Dagoen
|
hura
han egonik: Gaspar Villanueva aitor entzule eta kapilaua han egonik.
|
|
2016
|
|
|
" Nahi duzu sokaz baliatu?" Nik, nire burua esku hutsez frogatu nahian: " Ez milesker!" Eta laster, nire ahulezia aitortuz" Ez. mementoan!" Ezezagun
|
hura
han egon zen nik pasaia zaila iragan arte, gero baizik ez zuela biltzen bere soka.
|
|
2017
|
|
|
Margolanean hainbat emakume ageri dira, hitzarmenaren baliozkotasunaren lekuko gisa. Egun
|
hartan
han zeudenak ez ziren emakumeak, ordea, historialarien arabera. Jaurerriko herri guztietako alkateek egin zuten bat ekitaldi hartan.
|
|
|
Hutsetik sortutako herri
|
hartan
han zegoen mundu zabalaren itzala, eragin nabarmen askorik gabe, itxuraz, ez bazen aipatzeko bat: nik ezin nuela txineraz hitz egin haiekin, eta haiek ezta ere euskaraz nirekin.
|
|
|
Galderak egin zizkidan, nor nintzen, nondik nentorren, nola aurkitu nuen hura. Neure buruari hamar urte geroago egindako grabaketa batek erantzun zion, ez une
|
hartan
han zegoen niak. Anbulantzia heldu zen, ama plastikozko zorro batean sartu eta handik eraman zuten, morgera, autopsia egin ziezaioten.
|
|
2019
|
|
|
Donostiako Egia auzokoa zen. Nik Gladys ezagutzen nuen, egun
|
hartan
han nengoen, ene besoetan hil zen. Biharamunean gure beste lagun bat atxilotu zuten, neska abokatua.
|
|
|
Sei urte ia informaziorik ez zenuen herrialde batean. egunero aurkitzen duzu zerbait berria, eta zenituen uste orokor haiek ere, eroriz joan dira denborarekin. txineraz ikasi duzue bostok, alaba zaharrenak izan ezik,
|
hura
han baitago euskal herrian. Sei urte, baina mugimenduan:
|
|
2020
|
|
|
Bada, gaur egun ere, harriek gordetzen dituzte haien arrastoak: “Harria lantzen zutenek markak egin behar izaten zituzten harrietan, egun
|
hartan
han egon zirela frogatu eta zegokiena kobratzeko. Gaur egun ere, orduko marka asko gordetzen dira bertan”.
|
|
|
Berehala ikusi nuen. Inongo unetan ez bainuen izan
|
hura
han egongo ez zen zalantza izpirik. Jende gehiegi zegoen, dena den.
|
|
|
Mariannek azukre pixka bat gehixeago botatzen du zorrotxotik kikarara eta eragin egiten dio. Azkenean Conne  llengana jasotzen ditu begiak
|
hura
han dagoela konturatu balitz bezala.
|
|
|
|
Haren
han egotea arrapostua ote. Batik bat zutitu eta gidariari galdetu hion.
|
|
2021
|
|
|
Haren tamainak fundamentu itxura ematen zuen, baina pintura zuria zen, maiz berritua eta garbitua, ibarreko beste etxeen artean gailentzen zuena Rhineko gaztelu bat bere herrian gailentzen den bezala. Familiek miretsi egiten zuten etxe zuria, eta aldi berean seguruago sentitzen ziren
|
hura
han egoteagatik. Autoritatea eta kultura hezurmamitzen zituen, zuhurtasuna eta manera onak.
|
|
2022
|
|
|
Eta besoan atximur egiten zidalarik, herri honetan asko erabiltzen baita haur gaiztoei besoan atximur egitearen hori, esan zidan ea zer esango lukeen aitak, zer esango liken hire aitak etxeko harrietan pintada bat ikusiko balu gaizki haziak deitzen diguna. Erraietatik irten zitzaidan ahizpari purrust egitea,
|
hura
han zegoelarik pixa usainarekin eta beti bezala oheari josita. " Itxi ezan ahoa, inozoa, jada eulirik ere ez zain inguratzen eta!".
|
|
2023
|
|
|
Eta atzeman zuelarik, hiru ukaldi jo zizkion buruan harri batez, bat lehenik, beste bat gero, eta haren ondoren beste bat, sarrera bortxatu ezin zuen leku bakarrean harri ukaldika barneratu nahi izan balu bezala. Isekaz eta eseritako musikariz betea zen buru hura, xaramelak puntuan, eta orduko
|
hartan
han zeuden, halaber, bi biolin, biola bat eta kontrabaxu bat, festa noiz hasiko zain.
|
|
|
Nik urtebete egin nuen atzerrian, Iparraldean. Urte
|
hartan
han zegoen Kokotxa, eta noski, ezagutu nuen. Hura desagertu baino hiru hilabete lehenago, ordea, Hegoaldera egin nuen muga pasa, eta guardia zibilek zauritu eta atxilotu ninduten.
|