|
2000
|
|
|
Planta hauetan plastikoa, metala eta brika sailkatzen dira eta material bakoitza leku desberdinetara bidaltzen da birziklatzeko. Plastikoa garbitu, txikitu eta urtu egiten da eta plastikozko
|
gauzak
egiteko erabiltzen da, berriz ere. Metalak txatartegietara bidaltzen dira eta metalurgiarako balio izaten dute.
|
|
|
Bi moldeak ezberdinak dira, eta biak behar eta balio dutela uste dut; biak beharrezkoak dira herri batean nire gustuz. Kalitatezko
|
gauzak
egiteko kantura emana bizi behar da, profesionalizatu. Berzaitzek bazuen hori, ez guk ez naski.
|
|
|
Guk
|
gauzak
bizi izan ditugu osoki. Guk abesten genuen bizi genuen herria, bizi ginen moldean sentitu eta abesten genuen.
|
|
|
Orokorki irabazten ari garela uste dut; optimista naiz. Duela hogeita hamar urte abertzaleek erraiten genituen
|
gauzak
egun sozialistek eta eskuindarrek asumitzen dituzte nolabait. Ez dute ukatzen euskalduntasuna bederen.
|
|
|
igaro ditugu, eta ezin esan
|
gauzak
zeudenean jarraitzen dutenik. Inongo dudarik gabe, nahiz ete hamalau hilabeteko bake otorgatuaz asko gozatu, esan behar dugu atzera pauso nabarmenak ikusi ditugula, eta batez ere, batzuen bilakaera politiko eta ideologikoan eten handi bat eman dela, eta larriago dena, inboluzio prozesu batean murgildu direla.
|
|
|
|
gauzak
badiruri.
|
|
|
Beharbada guretzako merkeak, txarrak edo ez dakit zer diren, baina gure gazteak horrelako gauzekin engantxatu egiten dira. Holako
|
gauzak
ere behar dira eta euskalkiek mendeetako hizkuntz herrikoia gorde dutelako, ikertu eta aztertzeko modukoak dira. Bestela, gazteleratik egindako itzulpenetik harantza ez doaz.
|
|
|
Edozein modutan, hori ere nahiko normala da, orain hasi dira erabiltzen euskalkiak eta horrelako
|
gauzak
gertatzea normala da. Euskara batuarekin ere egon ziren halakoak.
|
|
|
Mitxelenak berak esaten du, XVII. mendean Bizkaiko euskara eta Lapurdikoa XX. mendean baino gertuago zirela. Orduan,
|
gauzak
ondo bidean euskalkiak bateratuz edo urreratuz joan lirateke. Baina bateratzekotan badaude zaindu liratekeen gauza batzuk.
|
|
|
esan behar denik. Hori da guk ulertu duguna eta modan ipini ditugun
|
gauzak
. Ikasleei jartzen diezu testu bat euskara batuan jartzeko eta
|
|
|
Osagilearengana joatean euskalkia interesgarria da, bai ume zein edadeko pertsonekin. Edadeko jende askori gertatzen zaio erdararekin, jakin badaki baina ez du erraztasunik
|
gauzak
azaltzeko. Medikuari
|
|
|
Hasieran baino aukera gehiago dago gaur egun eta, alde horretatik,
|
gauzak
hobeto egin dira. Hasieran, gainera, eskolan batuaz egin behar zen, nahiz eta andereñoa Motrikukoa izan eta klaseak ematen Deban egon.
|
|
|
Kontuan hartuta, gutxienez hiru estatutan aleman estandarra dela hizkuntz ofiziala, han ere gertatuko dira antzerakoak. Hara joan eta akademian ikasitako aleman estandarra erabiltzen hastean, Suitzara zoaz eta ulertu egiten dizute, baina badira
|
gauzak
desberdin esaten dituztenak, antzagatik konturatzen zarela. Interes pittin bat badaukazu eta kontu horietan arreta berezia jarri behar dela esan badizute, ez dago alfabetatze ikastaro berezirik egin beharrik.
|
|
|
Umeek eta bertakoek ikusten badute badagoela bertakoa ikasteko interesik, horrek berak dakar bertakoaren prestijioa. Hitz batzuk ikasi, egituraren batzuk... gehiago bada hobeto, baina horrek
|
gauzak
asko erraztuko lituzke.
|
|
|
Euskara da eta. Horrek esan nahi du euskalkietan badagoela zati handi bat guztiok ulertzeko modukoa; lexiko kontuak gorabehera, barneko gramatika horretan baditugula guztiontzat funtsezkoak diren
|
gauzak
eta
|
|
|
euskara batua zer da? Batzuentzat, euskalki guztietatik
|
gauzak
hartu eta hori testu batean erabiltzea da batua. Ni neu ez nator bat, hori naturaltasuna galtzea da.
|
|
|
Uste dut badagoela autokonplazentziarako joera oso zabaldu bat, nolabait kanpora begira normaltasun itxura bat eman nahia, funtzionarizazioak berarekin ezinbestean dakarren ideologia bat. Baina gero
|
gauzak
oso bestela dira. Ez da Iparraldean euskara apapa badoala jakitea bakarrik.
|
|
|
ETA desagertzen den unetik etorriko zaizkio aukera handienak Euskal Herriari: euskal abertzaleok zentzuzko
|
gauzak
elkarrekin egiten hasten garen unetik, gizarteari bere interesak hobekien defenditzen ditugunak gu garela erakusten diogun unetik...
|
|
|
Datu hauek jubeniletik gorakoenak dira eta noski, hor haurren datuak ez dira kontuan hartzen. Zorionez adin horretan
|
gauzak
aldatzen ari dira eta gero eta ume gehiago ari da pilotan jolasten.
|
|
|
Orain berriro ere egoera aldatu egin da eta batez ere telebistaren eraginez. Eskoletan egiten ari diren lana ere oso garrantzitsua da, baina telebistaren eraginez
|
gauzak
aldatzen ari dira. Telebistaz gehien eskuz ezker paretan ikusten da eta gaur egun jokamolde horretan aritzen diren eskola guztiak bete egiten dira.
|
|
|
Azkeneko urte honetan nik uste dut
|
gauzak
asko hobetu direla enpresen artean. Enpresen arteko harremanak onak dira, ez dago inolako arazorik.
|
|
|
Enpresak onak baldin badira ez da kaltegarria. Asegarce sortu zenean
|
gauzak
nabarmen aldatu ziren eta gero Aspe sortu zen. Gaur egun egoera orekatua dagoela uste dut.
|
|
|
Hala nola Jean Jacques Manterola ODACE batasunaren (Organisation de Developpement, Action et Cooperation Economique edo Garapena, Ekimena eta Elkarlana Ekonomikoaren aldeko Erakundea) arduradunak dioenaren arabera, jendea hasi da bilkura publikoetan asko parte hartzen eta geroari buruzko gogoetaldiaren benetako partaide izaten. Geroan,
|
gauzak
aldatuko dira Zuberoan. Horrela uste du behintzat Anne Marie Thornary, PCD (Projet Collectif de Developpement edo, Garapen Xede Amankomuna) proiektu ekonomikoaren eramaileak:
|
|
|
Ikuspuntu horretatik, gaiak konplexua dirudien arren, praktikan
|
gauzak
askoz ere sinpleagoak dira. Natura eta Baliabide Naturalak Kontserbatzeko Nazioarteko Batasunak (NKZB UICN), 5 kategoria besterik ez ditu aholkatzen, bertako giza-presioaren arabera mailakatuak.
|
|
|
Eta hori den dena zergatik? Saia gaitezen
|
gauzak
ematen, adibidez: arropa, janaria, jostailuak, liburuak, lan tresnak...
|
|
|
Gure botoa jaso eta segidan alde egiten dute bat, bi, lau urterako beren eserlekuetara, momentuan momentuko erabakiak hartu eta indarrean jartzera, behin baino gehiagotan partidu bati botoa eman dion pertsona hori ezin harrituago uzteko bada ere. Izan ere, hauteskunde kanpainetan politikariek esan ohi dituzten
|
gauzak
maila jakin batean kokatu beharrekoak baitira ia beti: beste partidu politikoen deskalifikazioa, lau ideia orokor bezain sinple eta, hori bai," Guk geurean jarraituko dugu bide onetik baikoaz", beti ere goi maila batean, oso altutik doan mailan, oso urrun ikusten diren helburu batzuen atzetik beti...
|
|
|
Adibidez, lehenengo elefanteak ikusi genituenean basamortuan, gidariak isilik egoteko esan zigun. Kamioi ireki batean egon arren, guztiak
|
gauzak
komentatzen hasi ziren. Taberna batean geundela zirudien, herriko jaien egun nagusian.
|
|
|
Eskatzea libre da baina zentzuzko
|
gauzak
esatea libreagoa behar luke izan. EAJk zenbait gauza behintzat argi dauzka:
|
|
|
Taktika bat izan daiteke, bidea leuntzeko modu bat. Ez da ezer fetitxe moduan hartu behar,
|
gauzak
erraztu eta hitz egiteko aukerak eman behar dira.
|
|
|
Hor, beharbada, bi kultura desberdinen aurrean gaude, ezker abertzalearena eta gurea. Ezker abertzaleak ustezko emaitza praktikoen behar gorria dauka eta guk beste era batera egiten ditugu
|
gauzak
. Batera dela eta, urteak daramatzagu euskal presoen giza eskubideen alde eta hor jarraituko dugu; baina zerraldoak bero daudenean ezinezkoa da gizartearen atxikipena sortzea.
|
|
|
Enpresetan erabiltzen diren gai edo substantzia toxikoek 8.500 langileren heriotza eragiten dute urtero Espainian, osagai horiekin edukitako kontaktuak eta horiekiko esposizioak dakartzan gaixotasunen ondorioz, Comisiones Obreras (CCOO) sindikatuak aurkeztu eta Ingurugiroko Agentzia Europarrak (AEMAk) jasotako datuen arabera.Produktu kimiko arriskutsuen erabilerak (eta kanpora askatzeak) badu eraginik baita langileen ugaltzeko gaitasunean ere. Kalkuluen arabera, 70eko hamarkadatik hona gizonezko langileen esperma mililitroko espermatozoideen kopurua ia milioi batean gutxitu da, eta Espainian
|
gauzak
horrela jarraituz gero, horrek ia erabateko antzutasuna ekarriko luke berrogeita hamar urte barru.Dena den, jende arruntarentzat eta horien artean gutariko gehienak sartzen gara, arrisku toxikoa, mende amaiera honek uzten duen herentziarik okerrenetako bat, ia ezezaguna da. Merkatu europarrean 70.000 gai toxiko komertzializatzen dira, eta gehienetan, gizaki eta gainerako organismo bizidunentzat landare eta animalientzat dituzten eragin kaltegarriak ez dakizkigu zein diren.
|
|
|
Beraz, Nigeriako tribu batean sortutako bat Bilbaoko San Frantzisko karrikan erroldatuta badago, euskal herritarra da, eta euskalduna eskuara ikasi badu, baina nehola ere ez baskoa. Garbi al daude orain
|
gauzak
–Herritarasuna oso kontzeptu prosaikoa da.
|
|
|
Eskual Etxea ez da kanbiatu, baina jendearen bizimoldea biziki kanbiatu da. Duela 40 urte eskualdunek berek galde egiten zituzten
|
gauzak
ez dira gaur egun galde egiten.
|
|
|
Kontsultategi horrek eginiko txostenean egiaztatu egiten da Europak sarean mugitzeko dituen ohiturak nabigatzera eta mailak igortzera mugatzen direla. Lehen fase hau guztiz gaindituta dago Estatu Batuetan, baina Europan pixkanaka pixkanaka aldatzen ari dira
|
gauzak
. Ildo honetatik, internauten kopurua asko handituko dela iragarri dute, egun 47 milioi badira 2003 urterako 70 milioi izango baitira.
|
|
|
Lehen haurtzaroa luzeagoa izaten zen, gaur egun, 12 urteko haurrak jauntxoak dira; lehen aldiz, inozentzia hori 14 urte arte heltzen zen. Hala ere, 3 eta 8 urte bitarteko umeek samurtasuna erakusten dute gure ikuskizun baten aurrean eta, eskerrak Jainkoari, hain zuzen, telebistan ematen dituzten
|
gauzak
zeharo ikaragarriak direlako. Orain Pokemon izeneko marrazki bizidunak daude modan.
|
|
|
Logikoki, tabu asko puskatzen ditugu horrekin, eta batez ere, edukietan baino, jarreren eremuan egiten dugu lan. Oso desberdina da
|
gauzak
horrela kontatzea edo irakasleak arbelera joan eta esplikatzea. Hor dago gakoa.
|
|
|
Hasieran teklak sartu behar zituen, baina erabakia momentuko gauza izan zen. Grabaketa giroan sartuta gustura zaude eta aurretik pentsatu gabe horrelako
|
gauzak
irteten dira.
|
|
|
Egun haurrek entrenamendu handia dute. Ikastolan ez zaie erakusten" a"," i" puntuarekin," o" borobila...
|
gauzak
beste era batera lantzen dira eta irudimen handiagoa dute. Gainera telebistak eta umearen ulermen ahalmena asko garatu dute
|
|
|
Horren guztiaren atzean badago kontu garrantzitsu bat, geure buruari lora gehiegirik bota barik, bertsolaritza gustatzen dela eta
|
gauzak
serio eta txukun egiten direla elkartean. Jaialdiak behera joan dira eta hurbilpena da orain helburua, bertsolariak badagoz eta alde guztietan jendea suspertu behar dugu, inplikatu, beste era batera saioetara joango ez litzatekeen jendea hurbildu
|
|
|
Baztertze hori eragin duen beste arrazoi bat ere badago: museoak dirua xahutu besterik egiten ez duten
|
gauzak
bezala hartu dira. Hori guztia dela eta, ezin ditugu museoak galtzen utzi, etekina atera behar diegu eta errentagarri bihurtu.
|
|
|
Azkenean, hasierara bueltatzea izan zen aukeratutako bukaera. Orain buruan badut ipuin bat eta horren inguruan izango da,
|
gauzak
elkarri lotzearen, zirkulua osatzearen inguruan.
|
|
|
Baliteke bizkaieraren alde jardundakoak gainontzeko sektore euskaltzaleetatik oso bereizita egon izana, elizaren inguruan antolatuta eta atzerakoi etiketa ere izan dute. Baina horren erreakzio edo, bizkaierazko zantzuak desagertarazi dira euskara batutik, ez Euskaltzaindia edo beste inoren aholku edo aginduz, ezpadaze" amaitu" ren ordez" bukatu" aukeratuta batuan diharduen bizkaitarrak," itzali"" amata" ren lekuan, eta gaizki eginez
|
gauzak
txarto egin beharrean.
|
|
|
Euskal jokalarien lagun arteko lehen bi partidak ere Kataluniaren aurka izan ziren, 1916an, eta mediterraniarrak errebantxa gogoz bazeuden
|
gauzak
ezin okerrago atera zitzaizkien, Bartzelonan 1 irabazi zutelako, eta Bilbon, berriz, 5
|
|
|
Nik ez dut esan nahi hori egin behar denik edo ez. Baina tresna bat da
|
gauzak
egin ahal izateko.
|
|
|
Baina idazle profesional esaten diogu askotan mila gauza akzesorio idaztetik bizi denari ere, gero bere
|
gauzak
idazteko denborarik ez duenari. Idazle profesional mota hori da nik nahi ez dudana.
|
|
|
Beraien
|
gauzak
idaztetik bakarrik bizitzeko aukera izango luketen idazle profesionalak ere harrapatuta daude. Mila hitzaldi eta konpromiso dituzte.
|
|
|
Horrek ere badu zerikusia irakurle potentzialarekin eta merkatuarekin. Liburu bat egin eta jakingo bazenu urtebetean horrekin 600.000 ale salduko dituzula,
|
gauzak
asko aldatuko lirateke.
|
|
|
Gauden tokian egonda eta daukagun historia edukita, ahalegin handia egiten da eta proportzio horietan
|
gauzak
ez daude gaizki. Proportziorik ez duena produzitzen diren liburuen harrera da.
|
|
|
Ondo iruditzen zait halako kontrolak pasatzea. Txirrindulariak
|
gauzak
hartzen hasi zirenetik, halako errezeloa baitago kirolariekin. Duela hiruzpalau urte, Etxebeste aizkolariak ere zer edo zer hartu eta sari guztiak kendu zizkioten.
|
|
|
Presioa, norbere buruarekiko jartzen diren mugen araberakoa da. Nik, hamasei urterekin eta orain arte, nahiko lasai hartzen ditut
|
gauzak
, eta kanpotik ez dut uste edonork presio askorik sartu diezadakenik.
|
|
|
Are argiago izateko, Miarritzen Abertzaleen Batasuna (Lizarra Garazi akordioaren sinatzailea) UDFko Didier Borotra auzapezarekin batean ari da udala gobernatzen. Nik Nicole Fontaine Europako Legebiltzarrean entzuten dut tarteka marteka, biolentzia kondenatzen ez dutenekin elkarlanean ari direnek sinesgarritasun demokratikoa lausotzen dutela, eta nik gogoratzen diot
|
gauzak
ez direla hain sinple. Ez diot aurpegiratzen bere alderdikide batek, Didier Borotrak, ABko Jakes Abeberrirekin itun bat duela; ez dut hemengo alderdi estatalek darabilten manikeismoa erabiltzen.
|
|
|
Pilotan jokatzen ari zarela jendeak aholku asko ematen dizkizu, bai Martin Ezkurrak, baita kalean jendeak ere. Bai, ni burugogorra naiz, baina askotan konturatzen zara zuk daukazun irudipen horrekin
|
gauzak
ez direla ondo ateratzen, eta orduan oroitzen zara hark esandakoarekin. Eta Martin Ezkurrarekin hori gertatu izan zait, entzun bai, kasurik egin ez eta gero berak esandakoa egitera behartua egotea.
|
|
|
Plazako, frontoiko botilleroak badu inportantzia, baina benetako lana aurrekoa izaten da. Aurretik zaintzen bada eta
|
gauzak
ongi egiten badira, aukera handiak izaten dira gauzak ongi ateratzeko. Ibili izan naiz botillero, ez orain, aspaldiko urtetan ere, nire anaiarekin, Urzainkirekin eta koadrila oso batekin... eta haiekin lan asko egiten nuen entrenamenduetan.
|
|
|
Plazako, frontoiko botilleroak badu inportantzia, baina benetako lana aurrekoa izaten da. Aurretik zaintzen bada eta gauzak ongi egiten badira, aukera handiak izaten dira
|
gauzak
ongi ateratzeko. Ibili izan naiz botillero, ez orain, aspaldiko urtetan ere, nire anaiarekin, Urzainkirekin eta koadrila oso batekin... eta haiekin lan asko egiten nuen entrenamenduetan.
|
|
|
Profesionala niretzat lanbidea ondo egitea da, ez dirua kobratzea, baina ulertzen dut ere profesionalak kobratu egin behar duela. Arkeologo horrek indusketa bat egin ondoren beste indusketa batera joatea nahi du, dirua irabaztera, ez da esertzen lasai laborategi batean ateratako
|
gauzak
aztertzeko. Indusketa horietatik ateratzen diren gauzak biltegietan almazenatzen dira eta ez dira aztertzen, ez dira publikatzen, ez dakigu ezertxo ere horiei buruz.
|
|
|
Arkeologo horrek indusketa bat egin ondoren beste indusketa batera joatea nahi du, dirua irabaztera, ez da esertzen lasai laborategi batean ateratako gauzak aztertzeko. Indusketa horietatik ateratzen diren
|
gauzak
biltegietan almazenatzen dira eta ez dira aztertzen, ez dira publikatzen, ez dakigu ezertxo ere horiei buruz. Horregatik esaten dut arriskugarria dela arkeologia hori.
|
|
|
Nire ustez, bai eleberriari, bai antzerkiari, biziberrituko badira, zinematik edateko garaia iritsi zaie. Orain arte zinemak pinturatik nahiz eleberritik hartu ditu elementuak, eta zinemak aukera gehiago dauzka
|
gauzak
kontatzeko antzerkiak baino, denbora eta espazioari dagokienez bereziki. Bada, hor egon liteke koska.
|
|
|
Hemen oso maiz gertatzen da: lagun talde bat elkartu eta lanean gogo biziz hasi arren,
|
gauzak
ez badaude kontratu batean zehatz mehatz jarrita, alferrik izaten da ahalegina".
|
|
|
Lertxundirenak euskararen inguruko eztabaida ordenatzeko planoa, gidoia, ezartzen digu, eta euskara zehar lerro erabatekoa da gure gizartean, liburuan ongi frogatzen denez. Saizarbitoriarena, berriz, eskarmentu pertsonalari lotuago dago, eta intuizio aberasgarriz(
|
gauzak
ikusteko modua aldarazten diguten intuizioak dira, nire hiztegian, aberasgarri). Zein bere aldetik, ordea, azken aspaldion euskararen inguruan egin den ekarpenik aipagarriena osatzen dute bi liburutxook.
|
|
|
Animazioa eta fikzioaren artean dagoen ezberdintasuna nabaria da, kamara mota bat edo bestea erabiltzen duzu, pausoz pausoko kamara edota kamara arrunta. Fikzioan adibidez, mugitzen dena jasotzen duzu eta animazioan aitzitik, guztiz kontrakoa, objektiboaren aurrean mugiarazi egiten dituzu mugitzen ez diren
|
gauzak
. Irudiari kutsu berezi bat ematen diozu.
|
|
|
Bigarren talde bat eratu da bestalde,' Inozentak' deitzen dena. Ber printzipioa dute, aktualitateko
|
gauzak
lantzen dituzte, eztabaida eta elkarrizketa eran. Berezitasun bat dute, musika eremua lantzen ari da.
|
|
|
Hemezortzi urteko ibilbidean euskal antzerki jardunaldi hauek sendotu egin dira; alabaina, hastapenak xumeagoak izan ziren. Euskarazko antzerkia makal zebilen 80ko hamarkadaren inguruan, eta
|
gauzak
aldatzeko asmoz, Azpeitiako Antxieta antzerki taldearen zuzendari Imanol Eliasen ekimenez Euskadiko Euskal Antzerki Topaketak antolatu ziren estreinakoz. Antxietakoek antzezlan berriak egiteko irrika zuten eta baita beste taldeekin euren esperientziak elkartrukatzekoa.
|
|
|
Alde ederra dago 1990 urtean lehen alea kaleratu zutenetik, orduan 6.000 profesional ingururen datuak baino ez baitzituen eskaintzen. Dena den,
|
gauzak
argiago izan ditzagun, oraingo gida hau hiru atal eta koloretan banatu dute: horia, arlo profesionalari eskainia dago; zurian, profesional horiek herrika sailkaturik daude, eta urdinean, Euskal Herri osoko posta kodeen zerrenda ematen da.
|
|
|
Ez dut inongo oztoporik. Ikus dezatela
|
gauzak
diren bezala. Ez da ezer asmatu behar.
|
|
|
1995ean manifestazio historikoa egin zen ofizialtasunaren alde Uvieun (Oviedo) eta mugarri hartatik oro har aurrera joan dira
|
gauzak
, lehenagoko" urrats bat aurrera, bat atzera" dinamika behin betiko etenda. PP gobernuan, adostasun osoz Bablearen erabilera eta sustapenerako legea onartu zuten orain urte bi, baina administrazio horrek berak errekurritu egin ditu aurrerago joan gura izan duten udalak.
|
|
|
Beti esaten zen gudari batailoietan soldadu baino kapilau gehiago zeudela. Eta gaur egun, ikuspegi abertzale batetik Setien apezpikua izan da
|
gauzak
argien esan dituena. Historiak esango du" hark hitz egin du!".
|
|
|
Hala ere, dena esatera, EHren eratzearen lehen fasean
|
gauzak
modu natural batez egin ziren, tirabirak izan arren, ikuspuntuen aldaketa nahiko baikorrak izan ziren. Su etena indarrean izan zen bitartean, prozesuak espektatibak eta hipotesiak sendoki bermatu zituen.
|
|
|
Zer zela-eta? " Garai batean isildu bearra zegoan", baina," Konzilioa ezkeroz
|
gauzak
erabat aldatu dira eta egia esateko bat baiño geiagoren pena eta zoritxarrerako. Erriko eskubideak, gizonarenak, nor bere izkuntzarenak eta abar" etaz ari zen.
|
|
|
Garai hartan telebista kate bakarra zegoen, txuribeltzean eta egunean hiru ordu bakarrik emango zituen. Orduan nahitaez bestelako
|
gauzak
egiten dituzu: futbolean aritu, kalean jolastu edo etxera iritsi orduko liburu bat irakurri.
|
|
|
Euskal kultura gauza txikia da, baina zenbait jende ere harrapatzen du. Franco hil ondorengo garaiak ziren,
|
gauzak
zeuden bezala zeuden. Bazegoen poeta, kantari... mugimendu bat.
|
|
|
Gai bat interesatzen zaidanean horri buruz idatzi dutenen erreferentziak bilatzea: literatur literatura ez diren
|
gauzak
eta saiakerarekin zerikusi gehiago dutenak, edo kazetaritza erreportaje liburuak... Hortik asko irakurtzen dut.
|
|
|
Berez badira horrelako
|
gauzak
, baina nik ez ditut ezagutzen. " Nobela a la carta":
|
|
|
Originaltasuna da dagoen tradiziotik liburuari zure ahotsa jartzea, zure ikuspuntu berezitxoa... Betiko
|
gauzak
hartu, erreziklatzeko zure batidoran sartu, eragin eta hortik ateratzen dena, zure izaeraren zati bat horri eranstea, ez besterik.
|
|
|
Autonomia Estatutua jarri zenetik urte piloa pasa da, gaur egun Euskal Herrian ez dakit zenbat mila jende itzulpenetik bizi gara, aldez edo moldez, itzuli eta itzuli, ikasi dugunak. Eta
|
gauzak
horrela 20 urtez egon ondoren, orain jarri dute itzulpengintza eskola. Pentsa idazle eskola noiz etorriko den!
|
|
|
Beti aportatzen dira
|
gauzak
. Gauza da zein hizkuntzaatik zein hizkuntzara itzultzen den.
|
|
|
Ikastola gehienetan Bertsularien Lagunak elkarteak ikastaroak ematen ditu. Hendaia, Ziburu eta Baionan ez ezik, barnealdean ere
|
gauzak
serioski mugitzen hasi dira. (...).
|
|
|
Asmatzea baino berrasmatzea zailagoa da. Norberak era batean egiten eta ikusten ditu
|
gauzak
, eta abesteko eta abestiak egiteko modu hori oso pertsonala da.
|
|
|
Ez zen saldu izugarri, baina bere burua salbatu zuen diskoa izan zen, eta gehiago, eta hori asko da hemen. Betiko
|
gauzak
saltzen dira eta gainontzekoa arriskua da. Nirekin Esan Ozenkik arrisku handi bat hartu zuen.
|
|
|
Munduko arazoak, ONU tik pasa gabe, bi hauen artean erabakitzen dira. Are gehiago,
|
gauzak
horrela jarraituko dute Txinari leku bat ematen etzaion neurrian. Txinari ateak itxiaz nola pentsa diteke Vietnamgo arazoa zuzentzea?".
|
|
|
Halako intuizio bat sortzen da: garai berri hauetan eta
|
gauzak
zihoazen moduan, edo autoantolatzen gara mugimendu kultural moduan bertsoaren transmisioa eta hedapena ziurtatzeko, edo bestela ez diogu etorkizunari aurre egingo. Esan liteke bertso mundua nahi genuen lekura joan dela, ez dakigu ongi edo gaizki, baina azken 15 urtetan nahi genituen pausoak eman ditugu mugimendu bezala.
|
|
|
90eko hamarkadan, gizartearen zatiketa politikoaren ondorioz, bertsolariari
|
gauzak
esateko eta interpretatzeko oholtza gainean zuen askatasuna ez zitzaion normaltasunez onartzen eta horrek bere ondorioak izan zituen. Seguruena kolektiboki erasan horiek bertsolariak baino gehiago Elkarteak jasaten zituen, Elkartea baitzen proiektuari tira egiten ziona, eta erasoaren atzaparkadak berari joaten zitzaizkion.
|
|
|
Euskalgintza eta kulturgintza aurrera atera nahi bada, herri honen borondatea da artikulatu behar dena, eta ez administrazioaren borondatea bakarrik. ,
|
gauzak
hoberantz doaz baina oraindik zer egin eta zer hobetu asko dago.
|
|
|
Ahozko transmisio naturaleko metodologia eraman da bertso eskoletara. Ez da gehiago ikertu nola landu behar den, nola sekuentziatu
|
gauzak
, zer eduki diren ezinbestekoak gazte batek bertsogintza ezagutzeko... eta hala ere, emaitzak oso positiboak izan dira. Baina etorkizuneko erronka nagusia hori da:
|
|
|
Hori izan da eragile nagusia gazteak bertsolaritzarekiko atxikimendua izateko, horretan jarduteko... Bertsolaritzak goren mailako izena galtzen badu, nahiz eta bere xarma ez galdu, bertso eskolen elikatze prozesuak askozaz ere lan gehiago egitea eskatuko du, eta
|
gauzak
oso garbi eduki ditugu. Parakaidismoa ez da izango soluzionatuko duena, baina espontaneitatea ere ez da izango errealitate eta behar horri erantzungo diona.
|
|
|
Kartzelan gogoeta egin nuen forma eta abarri buruz. Eta forma aldetik zabalpide batzuk emateko oso bide erraza ikusten nuelako egin nituen
|
gauzak
, kontzientziaz. Bat batekotasunak normalean inertzia bat darama eta bideak estutu egiten dira ez badituzu zabaltzen.
|
|
|
Azken hamabost urteotan zaildu egin da lehenez gainera bertso lana. Ingurugiroa trinkoa ez denean, jaialdietan alegia, entzuleak batak era bateko
|
gauzak
eta besteak beste era batekoak entzun nahi ditu. Bertsotan ongi egitea ez da aski horrelakoetan.
|
|
|
XIX. mendeko ipuin bilketetan, Iparraldean batez ere, ipuin bat agertzen da Drakularen istorioa dena, maitemindu eta posesioaren gorabehera berbera kontatzen duena. Baina hortaz jabetzeko, lehendabizi ikusi behar dugu tradizio europearra ez dela guretzat arrotza, eta jakin behar dugu gure tradizioko
|
gauzak
beste herrialdeetan egiten den bezala irakurtzen. Zoritxarrez gure tradizioa zentzu linguistiko soilean irakurri dugu, edo zentzu etnografikoan, baina ez dugu oraindik ere gure tradizioaren irakurketa literariorik egin.
|
|
|
Eta gero" Bat, zero" berriro ere da laura etortzeko modu bat, gutxi gorabehera berriz ere generoei buruzko kontua. Baina irakurketa egin baldin bada hasieratik, hara iristen denak gutxi gorabehera jakin behar luke jada nola ikusten ditudan
|
gauzak
.
|
|
|
Espainiako lehen kasuen agerpenak, aldiz, Hegoaldean izan du eragina. Nahasmendu honetan
|
gauzak
argitu asmoz, egungo egoeraz gain, gaixotasun honen arrazoiak bilatu ditugu iraganean, pentsuak izan duen eragina aztertu dugu eta gizakiari ekarri dizkion ondorioak ere ditugu mintzagai.
|
|
|
Espainia bakarra hartzen dute kontuan, bere menpean hartzen dituen nazionalitate ezberdinak zanpatu nahian, hauen Historia ahantzi nahian. Oraindik ez dute ulertu lurralde bakoitzaren ezberdintasunak aberasgarriak direla, pertsonen arteko ezberdintasunen gisara, iritzi ezberdinek ez digutela beldurrik eman behar, baizik eta
|
gauzak
beste ikuspegi batetatik ikusteko lagungarriak direla, beste nazioenganako begirunea areagotuz, gizabanako bakoitza aberatsagoa bilakatuz.
|
|
|
" Uri orretan erabakitzen dan auzian, 16 euskaldun abertzale dira epaituak, beren erriaren nortasuna iritxi naiez ari izan duten azpilanarengatik. Lan orretan, ba dira ilketak, atrakoak... orrelako burruka batek geienetan berekin izaten dituan
|
gauzak
. Ba da munduan amaika orrelako auzi!
|
|
|
Indarkeria tartean sartzen bada, akabo. Ez dut pentsatzen ere desobendientzia zibilaren bidez
|
gauzak
berehala konponduko direnik, baina are gutxiago indarkeriaren bitartez. Praktikoak izan behar dugu, zentzu honetan (erabilpen politikoa alde batera utzi behar baita) nik indarkeriari egiten diodan gaitzespenaren barruan praktikotasuna azken mailan jartzen dudalarik.
|
|
|
Jose Ramon Zabalaren ustez, Sarrionandiak ipuingintzaren arloan ongi merezia du ospea, narrazioak borobil egituratzeko dohaina du, hizkuntzarekiko maisutasuna du eta azkenik," egilearena berarena den tonua edo
|
gauzak
esateko modua edo literatur estilo nahastezinaren jabe da".
|
|
|
Liburua egiterakoan egileak hitzak aintzat hartzeko premia sentitzen duela dio, oraindik munduko
|
gauzak
izenda daitezkeela sinesteko. Izan ere Sarrionandiak liburu honen xede eta ilusio handia zera omen du egileak berak dioenez:
|
|
|
Izan ere Sarrionandiak liburu honen xede eta ilusio handia zera omen du egileak berak dioenez: " mintzairak oraindik balio duela eta munduko
|
gauzak
hobetu daitezkeela" sinetsi nahi du.
|
|
|
Nahi duena adierazteko estilo zuzena, hizkera lotsagabea, gordina erabiliz. " Idazkera laua da, hau da,
|
gauzak
modu errealean daude idatzita. Era berean, idazkera sutsua da, pasioa agertzen dute hitzek." (Egunkaria XI) Gainera, elkarrizketa biziak eta kaleko hizkera darabiltza narrazioaren erritmoa bizkortzeko.
|
|
|
Casablanca, Hamlet,... baina, filme askoren aipamenak egitean ere, hauek ere desitxuratuko ditu, kontrastearen bidez sentsazio ezberdinak iradokiz, eta gogoetara bultzatuz. Izan ere, batzuetan
|
gauzak
zuzenki adierazteko joera nabaria den arren, beste zenbaitetan iradoki besterik ez dira egiten. Bestalde, zentzugabekeriaren zantzuak han hemenka tartekatzen dira, askotan pertsonaiak errealitate eta fantasiaren mugetan murgilduz.
|
|
|
Elkarrizketa batean honakoa aitortu zuen: " Berez naiz esaera errazak eta sinpleak egitearen zale.(...) Baina zergatik kontatu behar dira
|
gauzak
ahalik eta zailen. Erraz kontatuta uler balitezke eta esanahi berdina baldin badute, askotan, grazia gehiagorekin gainera..." (Habe 219)
|
|
|
Dialogia, beraz, pentsatzeko modu integratzailea da: goi mailako kontzientzia bakar bat onartzen duten ikuspegien aurka agertzen da, hauen arabera onarturiko kontzientzia hori dutenak bakarrik izango lirateke
|
gauzak
neurtzeko gai (gizarteko talde batzuk ahotsik gabe geratuz). Mundua aldiberekotasunean ulertzeko aldarrikapena egiten da.
|
|
|
SAN MARTÍN, Juan: Bidez. Gure herriko
|
gauzak
. Donostia, 1981.
|