|
2000
|
|
|
Ez da esentzialismoaren kontua, hizkuntzaren dialektika baizik: hizkuntzaren bitartekotzarik gabe ez genuke geure giza izaerarik garatuko, eta izaerahorren berezitasuna, besteak beste, hizkuntzaren nortasun jakinak txertatzen dioezarian-ezarian sozializazio-jardunari. Nazio-identitearen sisteman ez dago hizkuntzabakarrik, jakina; baina, euskaldunon kasuan,
|
euskararik gabe
, zertan datza geureherrikidetasunaren muina?
|
|
2001
|
|
|
hiz  kuntzaz lirateke orain ezberdinak. Gainerakoak gorabehera, eta gainerakoak ez dira hutsaren hurrengoak, ez dut uste, ez dugu uste,
|
euskararik gabe
deus denik euskal kulturaren izena eskubide osoz har dezakeenik. Eta Euskal Herriko Unibertsitatean, geure eskuan bagenu ere, ikas-eta irakasgai izan daiteke euskara:
|
|
|
Baina mintzairak eman zezakeen autentizitateak ez zuen nehola ere unibertsaltasuna ekidin behar eta euskal kultura
|
euskararik gabe
plazaratzen ahal zela ondorioztatzea erdietsi zuten jakintsuek, beso zainartak, ginarretako doloreen eta esku ahurretako katx odoltsuen beldurrik eza zen ber. Harri batez bi zozo ehoz, hautetsiei nahikoa zitzaien laborantzaren subentzionatzea, Herriarekin eta Jainkoarekin bakean jarduteko.
|
|
2002
|
|
|
Beharbada nahikoa zela erizten zutelako gaztelerazko katean egiten ziharduten ahaleginarekin. Kontua da beste behin euskaldunok
|
euskararik gabe
bizi behar genuela egunerokotasuna.
|
|
|
hizkuntzaz lirateke oraindesberdinak. Gainerakoak gora-behera, eta gainerakoak ez dira hutsaren hurrengoak, ez dut uste, ez dugu uste,
|
euskararik gabe
deus denik euskal kulturaren izena osozhar dezakeenik. Eta Euskal Herriko Unibertsitatean, geure eskuan bagenu ere, ikaseta irakas -gai izan daiteke euskara:
|
|
|
/ Esaten dutenez/ aurrerabidea/ elkar jan horretan/ oinarritu da mendetan zehar", kantatzen zuen, ironia karga handiaz, Ruper Ordorikak). Euskararekin edo
|
euskararik gabe
, jendeak elkarrekin komunikatzen jarraituko du, zailtasun gehiagorekin edo gutxiagorekin, aurrerantzean ere. Jendeak jende izateari eusten dion bitartean, behintzat.
|
|
|
Ghettoa edo ghettizazioa aipatzeak ematen du EuskalHe rria
|
euskararik gabe
ere izan daitekeela edo erdal hizkuntzek Euskal Herrian duten nagusigoa Euskal Herria euskaldun izatea bezain bidezkoa dela, eta, beraz, euskaraz ari diren hiztun eta eremuak direla egoera normalizatutik at ala legitimatutako egoeraren kontra, korrontearen gora, ari direnak.
|
|
2003
|
|
|
Baina, zer da euskal kultura euskaldunarentzat
|
euskararik gabe
–Eta erdaldunarentzat?
|
|
2004
|
|
|
Gramatikaren bitartez euskara ikasi egiten dela frogatu zuen. Zentzu honetan aitzindaria izan zen, herriarekiko bere sentimenduak erakutsi zituen, herriak
|
euskararik gabe
ez zuela izaterik zioen; hizkuntza galtzen denean herriaren arimaren puska bat galtzen dela zioen. Kontzientzia hori oso sartua zeukan eta hizkuntzaren balio historikoak eta bere esanahiak lotu zituen.
|
|
|
Zaharra dugu jadanik esaera: euskara ez da dena Euskal Herrian, baina
|
euskararik gabe
ez dago Euskal Herririk?. 219
|
|
|
–Euskaldunen eta euskaltzaleen artean ere arriskutsutzat jotzen den ghettoari buruz zerbait komentatu nahi nuke. Ghettoa edo ghettizazioa aipatzeak ematen du Euskal Herria
|
euskararik gabe
ere izan daitekeela edo erdal hizkuntzek Euskal Herrian duten nagusigoa Euskal Herri euskaldunon izatea bezain bidezkoa dela, eta, beraz, euskaraz ari diren hiztun eta eremuak direla egoera normalizaturik at ala legitimatutako egoeraren kontra, korrontearen aurka, ari direnak?. 437
|
|
|
Nork noren izana biltzen du hor bere baitan? Euskaldunak sortu du euskara, bai, jakina, baina euskalduna zer da hor
|
euskararik gabe
–Hor ez dut nik sumatzen euskararen tresna-izaerarik.
|
|
|
Asmo orren bidez euskaldun geientsuenen biotz-gogoak beste lakotu zitun Arana Goiri k, Onek piztu zuen argi berriaren izpietara, Euzka di euskotar egin zuten Irakaslearen ikasle purrukatuak» (246). Aldizkari hau izango da, jeltzaleen artean bederen bai, Arana Goiri euskaltzalea baino ha rago joango direnak, errebindikatzean
|
euskararik gabe
ez dela Euskal Herri rik, euskararik gabeko euskal kultura ez dela benetakoa eta, azkenik, Euskal Herria euskarak salbatuko duela. Honetaz beste nonbait ari baikara (247), esa na bego horretantxe.
|
|
|
Euskalduna izatea,
|
euskararik gabe
, ez dut ikusten. Pluralismoa euskararik gabe zer da?
|
|
|
Euskalduna izatea, euskararik gabe, ez dut ikusten. Pluralismoa
|
euskararik gabe
zer da. Garai batean, gure ekintza guztiak bitartekoak izan dira beti euskaraz aritzeko eta aurrera ateratzeko.
|
|
|
Euskal kantagintza berrian ere, joaten ginenok musikazale baino euskaltzaleak ginen. Kantua bitartekoa zen, han esaten ziren gau" Pluralismoa,
|
euskararik gabe
, zer da?" zak beste inon ez baitziren esaten, ez zeuden esaterik, ez musikan, egunkarietan, ez inon. Gaur egungo euskal kulturgintzak kalitatearen bidetik jo beharko du, ezinbestez.
|
|
2005
|
|
|
EAEn, Haur Hezkuntzaren mailan, euskarazko irakaskuntzak% 83 osatzendu, B eta D ereduak baturik. Nafarroan, ikasleen% 50 G ereduan eskolatzen ari da, hau da,
|
euskararik gabe
;% 25 A ereduan, euskara ikasgaia izanik; eta gainerako% 25 D ereduan. Iparraldean, aldiz, ikasleen% 15 euskaraz ikasten ari da, bainagehienak,% 78, X ereduan, frantsesez;% 7 A ereduan dago, euskara ikasgaiadutela.
|
|
|
Horretan ez naiz aldatu. Niretzat, nire mentalitatean ez dago abertzaletasunik
|
euskararik gabe
. Mila bider esan izan dut:
|
|
2007
|
|
|
Beharbada, Lasarte-Oria kolore anitzekoaren gainean bat gehiegi nabarmendu ez zedin esan dute hori, baina egia garbi aitortzen duenak esan beharko du politikan ere euskara defenditzearren sartu zela. Ikurriñak, batzokiak eta gaineratikoak ez ziren deus harentzat
|
euskararik gabe
. Gerra zibilak erbesteratu bazuen ere, ez zuen albora utzi euskararen aldeko grina; Caracasen jarraitu zuen lanean, beti ildo beretik, euskara ipar zuela; ez zuen zentzurik Euskal Etxeak euskararik gabe.
|
|
|
Ikurriñak, batzokiak eta gaineratikoak ez ziren deus harentzat euskararik gabe. Gerra zibilak erbesteratu bazuen ere, ez zuen albora utzi euskararen aldeko grina; Caracasen jarraitu zuen lanean, beti ildo beretik, euskara ipar zuela; ez zuen zentzurik Euskal Etxeak
|
euskararik gabe
. Izaera zorrotzeko gizona omen zen; hori begi-bistakoa da, geldokeria ez da bide estu eta luzerako anoia.
|
|
|
Herriko Taberna batean" kaña" baten eskatzea ekintza euskalzalea izan daiteke ere haien baitan. Euskaldunak dira
|
euskararik gabe
eta aski zaie. Euskara dakitenak ez dituzte baitezpada beti maite, kontzientzia txarraren kilikatzaile bihurtzen baitira euskaraz hitz egiten entzute soilarekin.
|
|
2008
|
|
|
–Gainera, burujabetasuna, independentzia, eta gainerako guztiak soberan daude
|
euskararik gabe
. Euskararik gabe ez dago ez burujabetasunik ez kristorik?.
|
|
|
–Orduan[
|
euskararik gabe
], hor izango da lur zati txiki bat, bere mendi, herri, erreka eta jendetzarekin, baina ez da izango Euskal Herririk?.
|
|
|
Gure errealitaterik nagusiena gaztelaniaz edo frantsesez sortzen dugu. (...) Hizkuntzaren gizarte balioaren kontzientzia-galeraz gain, euskal hiztunok ohitzen ari gara normaltasun osoz gurea kontsideratzen dugun hori
|
euskararik gabe
egitera (adibidez, euskal abertzaleen ikuspegitik egindako gaztelaniazko produkzio eredu ezberdinak)?.
|
|
|
Has gaitezen atzetik aurrera: , ohitzen ari gara normalean gurea kontsideratzen dugun hori
|
euskararik gabe
egitera?. Hain zuzen ere euskararik gabeko euskal kirolariak dauzkagun bezala Euskadi Irratiko uhinetan, euskararik gabeko euskal kultura, zinea, antzerkia, eta azken batean, euskararik gabeko Euskal Herria asmatu dugu.
|
|
|
Bat nator Gotzonekin;
|
euskararik gabe
ez gara izanen gaur egun garena. Beste zerbait izango gara, baina ez euskaldunak.
|
|
2009
|
|
|
Batek baino gehiagok nabarmendu zuen Adegiko presidentea hara joan izana, lehen aldiz zegoen horrelako gune batean. Han zen baita ere Zamudioko ITP enpresako Giza Baliabideen zuzendaria, eta Xabier Erize Nafarroako Kutxaren ordezkari gisa, CAN
|
euskararik gabe
irudikatzen ez zuela.
|
|
|
" Euskarari buruz izan ditudan sentimenduak oso sakonak izan dira beti, hemen, Euskal Herrian, gure hizkuntza beti izan da zanpatua. Horrela neure izaera
|
euskararik gabe
ez zen ezer izango, hau da, neure kultura, musika, ohiturak, ea..., desagertu egingo lirateke eta horregatik diot hori".
|
|
|
Niretzat euskara bizitzaren ardatza da?, eta gero: . Nire mentalitatean ez dago abertzaletasunik
|
euskararik gabe
. Mila bider esan dut:
|
|
|
Gure lehentasun nagusietako bat euskara babestea eta bultzatzea zen, zeren eta, printzipio bezala, argi baikeneukan
|
euskararik gabe
ez zegoela Euskal Herririk. Argi geneukan, halaber, ez bazen euskarazko komunikabiderik sortzen euskarak ez ziola bereari eutsiko.
|
|
|
Zelan da posible oraindik ere Arabako euskalduntasuna zalantzan ipintzea? Zer egin behar da zenbaitek uler dezaten
|
euskararik gabe
ezin dela Araba ulertu. Zer irakatsi edota irakasten da ikastegietan zenbaitek euskararekiko inolako atxikimendurik ez edukitzeko?
|
|
|
Herritar elebidunik gabeko elebitasuna itxurakeria eta erretorika hutsa dela ohartarazi behar ditugu. Elebakarrak ulertu behar du bere esku dagoela neurri handi batean hizkuntza-bizikidetzan aurrerapauso sendoak ematea, eta elebidunak ulertu eta baloratu behar du elebakarrak euskara ikasteko egiten duen ahalegin ikaragarria, are handiagoa
|
euskararik gabe
, ia Euskadi osoan inolako deserosotasunik gabe, bizitzea guztiz posible duenez gero.
|
|
|
Eskerrik asko Socori, beste hainbat gauzaren artean berari zor baitiot jakitea zeinen zaila den eta zenbaterainoko ahalegina eskatzen duen etxetik euskaraz tutik jakin ez eta heldutan, irakaskuntzan eta lagunartean euskara erabiltzeko batere modurik ez izanda, halere, euskaldun berri izatera iristeak, non eta gaur oraindik
|
euskararik gabe
bizi litekeen Herrian. Guztiok, baina batez ere euskaldun zaharrok, zorretan gaude euskaldun berriekin, hizkuntza bizikidetza ahalbidetzeko berealdiko ahalegina egin dutelako.
|
|
|
Gaztelania nahiz euskara, bi-biak erabili ahal izan behar dira eremu publikoan, baina gezurretan ibili nahi ez duen orok onartuko ahal du gaur egun
|
euskararik gabe
eta gaztelaniarekin bakarrik guztia dagoela eskuragarri eremu publikoan, baina, aitzitik, euskaraz baliatu nahi duenak zailtasun eta ezintasun nabariak dituela gune asko eta askotan. Kontua ez da gaztelania erabiltzeko aukerak murriztea edo ezabatzea, euskara erabiltzekoak bermatzea baino.
|
|
2010
|
|
|
Niretzat, Txillardegirentzat bezala, hor kulturak, eta batez ere hizkuntzak, garrantzi handia du. Euskal Herria
|
euskararik gabe
independentziaren alde egongo zen. Ez dut uste.
|
|
|
elebidun guztiak ez dira neurri berean elebidun. elebitasunaren hazkundea fenomeno urbanoa da, batez ere. garai bateko elebidun gehienak herri txikietan bizi ziren (baita orduan oraindik bazeuden euskal elebakarrak ere), euskal hiztunak nagusi ziren guneetan, eta adin guztietako elebidun gehienek euskara zuten lehen hizkuntza. errotik aldatu da hori urte gutxian. egungo elebidun gehienak hamar mila biztanletik gorako hiriguneetan eta hiriburuetan bizi dira, euskara erabiltzeko aukera gutxiago dituzten herrietan, eta, arestian esan bezala, hogeita hamabost urtez behetiko elebidun gehienek gaztelania dute lehen hizkuntza. horrek guztiorrek zuzenean eta modu erabakigarrian eragiten du euskararen erabileran. beste hitzetan esanda: hazkundea behar du euskarak, masa kritikoa handitu beharrean da, baina hazkunde sozial orok saihetsezina du hazkunde-krisia.
|
euskararik gabe
bizitzea nagusiki euskaraz bizitzea baino askoz errazagoa den gizarte batean, ezinezkoa da elebidun guztiak —euskaldun zaharrak bezala euskaldun berriak— neurri berean izatea elebidun eta denek euskara gaztelania bezainbeste edo gehiago menderatzea eta, gainera, naturaltasunez erabiltzea. zirkunstantzia hauetan —ez dago besterik— urtea joan eta urtea etorri, hazi eta hazi, des... Munduan barrena, ordea, prestigio sozialik ez duen hizkuntzari gibela eman ohi zaio familian, belaunez belaun gertatu beharreko transmisioa hautsiz. hori ere gertatu izan da euskararen historian. galerak izan ditu euskarak familian, etengabe gainera, hiru lurraldeetan. euskal autonomia erkidegoan bertan ere halaxe gertatu da duela hamar urte arte. alabaina, gaur egun, bi gurasoak elebidun direnean, erabat bermatua dago euskararen oinarrizko transmisioa eaen, baita nafarroan ere, baina oraindik galerek diraute iparraldean. euskaraz bikotekideetako batek baino ez dakienean, ordea, ez da gauza bera gertatzen:
|
|
|
Quéheille: Euskal kultura ez da bizitzen ahal
|
euskararik gabe
|
|
|
Eta aurten hemen euskara ikasi nahi dutenei laguntza eskaini dugu gau-eskoletan ibil diten. Urrats sinplea, ttipia, arizale horiei ulertarazteko euskal kultura ez dela bizitzen ahal
|
euskararik gabe
. Hori ez da enetako posible.
|
|
|
Ez da hau ehunekoei edo demokraziari lotua, ez da bozkatuz deliberatzen. Ez nabil euskara ez dakitenei amengatu nahian, baina onartu behar dute
|
euskararik gabe
baldin badaude hemen zerbait ihes eginen zaiela, ez dutela dena jakinen eta kontrolatuko. Kolonien denbora fini da.
|
|
2011
|
|
|
195196): " Ghettoa edo ghettizazioa aipatzeak ematen du euskal herria
|
euskararik gabe
ere izan daitekeela edo erdal hizkuntzek euskal herrian duten nagusigoa euskal herria euskaldun izatea bezain bidezkoa dela, eta, beraz, euskaraz ari diren hiztun eta eremuak direla egoera normalizatutik at ala legitimatutako egoeraren kontra, korrontearen gora, ari direnak. honenbestez, hizkuntza nagusiek ematen duten mailari eta erosotasunari muzin eginez hizkuntza minorizatuaren aldeko apustua... Irudiekin jarraituz, zergatik ez aldarrikatu euskarak bizi behar duen basamortuan euskal unibertsitatea, euskararentzat irabazitako beste eremu guztiak bezalaxe, Prognosia egitea ez da, ahuldutako hizkuntzen bilakaera kontuan, batere lan erraza.
|
|
2012
|
|
|
Gabezia hori, modu nabarmenagoan herri eta auzo euskaldunenetan azaltzen da. " Inork ez du esplikatzen herri horietan
|
euskararik gabe
zaila izango zaiela herri-bizitzan beste bat gehiago izatea, muga guztiak eraistea" (uNzALu/ eLkoro 2010: 5). Auzoko herri horiei begira diseinatu bazen ere, eremu ez hain euskaldunetan ere ari da froga modura, Agurain lekuko.
|
|
|
Besteak beste, hizkuntz identitatearen inguruan betidanik izan dugun korapilo logiko maltzurraaskatuz: «independentziarik ez,
|
euskararik gabe
; euskararekin, independentziarik ez».
|
|
2013
|
|
|
Ignacio Suarez Castejon (Nafarroa) «Euskara ikastera nire herriaren hizkuntza izateak bultzatu ninduen. Bigarren arrazoia da
|
euskararik gabe
ez dagoela Euskal Herririk. Eta, garrantzitsuena, Erriberan euskararen presentzia ezinbestekoa dela».
|
|
|
Gaztetan" euskara ondo menderatzeko beharra" sentitu zuen eta hor hasi zen bere ibilbidea euskararekin. Orain ez luke ulertuko bere bizitza
|
euskararik gabe
. Epaile, irakasle, telebistako hainbat saiotan kolaboratzaile?
|
|
2014
|
|
|
Lingua Vasconum, Lingua Navarrorum, zer arraroa,
|
euskararik gabe
, Nafarroa. Horixe 1992an Nafarroa Oinezek Bianan Bernardo Atxagaren kantuan izan zuen leloak.
|
|
|
Navarro euskaraz mintzo zena zen. Gauzak asko aldatu dira, Nafarroa ez da euskara bakarrik, baina ez dago Nafarroa ulertzerik, ez atzo ez gaur,
|
euskararik gabe
. Nik ez nuke nahi biharko nafar askok euskara gauza arrotz edo desatsegintzat jotzerik.
|
|
|
Euskarak lana aurkitzeko balio duela uste dute, baina zalantzak dituzte, ez dute oso garbi ikusten. Gainera
|
euskararik gabe
euskalduna izan daitekeela iritzi diote, 3,38ko puntuazioarekin, baina ziurgabetasunera hurbilduz.
|
|
|
Azkeneko item honek,"
|
euskararik gabe
euskaldun izan naiteke", batez besteko 3,38ko puntuazioa lortu du baina bariantzari (1,57) begiratuta esan daiteke euskararekiko lotura afektiboa aztertzeko erabili den I. bloke honetan ez-adostasun edo iritzi desberdin gehien bildu duena dela item hau, edo bestela tarteko zenbakira asko hurbildu dela. Euskararekiko jarrera positiboa izanda, gazteek iritzi desberdina dute euskalduna zerk egiten duenaren inguruan.
|
|
|
A, B eta D (Eusko Jaurlaritza, 1983). Gainera, zenbait arrazoiren bidez
|
euskararik gabe
salbuetsiriko ikasleriak X eredua osatzen du.
|
|
|
Euskara ttikitan ikasia, arroztu zitzaion hiriko giroan eta eskolan. Bainan aitak konpreni arazi zion
|
euskararik gabe
ez zitekeela apeztu eta bera hasi zen euskara lantzen euskarazko liburuekin eta zenbaiten laguntzarekin, hala nola Eihalarre Gorriaineko Pierre Bidonde apezgaiarekin.
|
|
|
Txapelgo honen 37.edizioa izanen da eta hamabi herrialde izanen ditu partaide. Cancungo Moon Palace hotelean eginen dira saioak eta hemen ere antolatzaileek webgune bat prestatu dute (Mundialmusmexico2014.com) espainolez, frantsesez eta ingelesez, batere
|
euskararik gabe
. Zorte pilotari eta muslarier!
|
|
2015
|
|
|
Eta orduan oposaketa deitu zuen, oposaketa-lehiaketa zuzenago esateko, eta nik merezimenduen sailean puntu aunitz neuzkan, topea baino gehiago, esperientziarengatik. Jende ugari hurbildu zen feria-lekura azterketa egunean, bostehunetik gora oposiziogile; batzu-batzuk oso urrundik etorriak, atzerritik eta Espainiatik, baina
|
euskararik gabe
, arimarik gabe, begirik gabe, biluzik, itsu eta lizun, endes, zilarraren azpian ustel. Ez denak, jakina, ez guzti-guztiak, baina bai asko eta asko:
|
|
|
Liburu horretako 393 orrian, berriz, zera dio: ?(...) ez dut uste, ez dugu uste,
|
euskararik gabe
deus denik euskal kulturaren izena eskubide osoz har dezakeenik. (...)?.
|
|
|
Haren esaldia Euskotarren Aberria Euzkadi da zuztar guztiak eragin zituen XX. mendearen hasierako gizartean. Baina euskara helburu politiko horren ardatzik handienetako bat da, ez dago Euskadirik
|
euskararik gabe
, euskarak egiten gaitu euskaldun?. Etxebarriaren ustetan, Sabino Aranaren eraginik handiena euskarari dagokionez,, abertzaleen kontzientzietan egin zuena izan zen. Abertzalea izateko euskalduna izan behar zelako mezuak jende asko erakarri zuen gure hizkuntzara.
|
|
|
Aukera aurkeztu zitzaion guztietan, hizkuntzen berezkotasuna, berezitasuna eta beharrezkotasuna azpimarratu zituen. Eta ez zuen paradarik galdu
|
euskararik gabe
euskaldunonak eta Euskal Herriarenak egin duela behin eta berriz gogorarazteko. Txillardegirengan eta bere inguruko giroan euskarak leku zentrala betetzen zuen.
|
|
|
Aresti ez zen euskaldun jaio, ez zeukan euskara amatzat. Gaztelania, frantsesa eta ingelesa ikasi zituen, eta hala ere euskarak hainbesteraino erakarri zuen, halako atraktiboa zeukan beretzat gure hizkuntzak non bizia eman baitzuen euskara janez, edanez, irentsiz, ikertuz, handituz,
|
euskararik gabe
ezin biziz, euskara sudurrupatuz, euskara zainetan injektatuz, abertzale erdaldunen aurka eta euskaldun epel guztien aurka eta gazte ausarten alde jokatuz. Borondatea erantsi zion euskaltasunari, kausalitatea.
|
|
|
Euskal nazioaren bereizgarri nagusia zein den galdetuko bagenu, gehiengoak euskara dela erantzungo liguke. Gurean oso zabaldua dagoen ustea da
|
euskararik gabe
naziorik ez dagoela, eta alderantziz, abertzalerik gabe euskararenak egingo lukeela. Ezkontza horrek, baina, badu bere historia.
|
|
|
Beraz, zenbaki hutsei begiratuta, dilema bat planteatzen zaio abertzaletasunari: euskara muga izan liteke, bai, baina
|
euskararik gabe
zer/ zenbat galtzen du?
|
|
2016
|
|
|
Eta herrien askatasunean amets egitea zilegi denez, ez dagoela herririk aitzina egin dezakeenik hainbeste presoren eta iheslariren arazoari irtenbidea eman gabe iruditzen zait.Urtarrilaren 9an Bilboko kaleetan manifestaldia dago beren alde, eta arduradun politikoek, kolore desberdinetakoak, pertsonalismoak alde batera utzirik, hortxe egon beharko lukete, ezen herriaren onbeharrez jardungo dutenean arazo larri honi irtenbidea eman nahien, orduantxe soilik askatuko baitira indarrak gure herrian eta aitzina egingo baitu.Bestela, ez da egongo ez burujabetzarik, ez independentziarik, ez ongi-izaterik, konturatu gabe gizartea zauriturik dagoelako larriki arazo honexegaz. Euskararen egoera ere ez da normalizatuko, eta denok dakigu
|
euskararik gabe
ez dagoela Euskal Herririk. Eta presoz eta iheslariz Euskal Herriko askatasunik ere ez.
|
|
|
Barren-barrenean lehertutako gurari-eztandak(...) Txomin Iturberen deiadarrak abertzale batzuen asmoak lotsaizunetan jarri nahi dituela dirudi: Gainera, burujabetasuna, independentzia, eta gainerako guztiak soberan daude
|
euskararik gabe
. Euskararik gabe ez dago ez burujabetasunik ez kristorik153.
|
|
|
Eta uda zetorrenean baserrietara jotzen genuen, eta abar. Hau bai, eta
|
euskararik gabe
Euskadik sentidurik ez lukeela esatea, kulturalismoa, dela esaten bazaigu,, kulturalistak?
|
|
|
Irakurtzen ahal zen adibidez: " euskaraz bizi nahi dut"," pilota"," korrika" edo" zer litzateke Euskal Herria
|
euskararik gabe
"...
|
|
2017
|
|
|
" [Galdera]: Ezin al genuke hori egin
|
euskararik gabe
–[kultur adierazpenei buruz ari gara] [E10]:
|
|
|
172. Ni neu sinetsirik nago,
|
euskararik gabe
laster Madrilgo kolonia kultural hutsa izango ginatekeela, probintzietako basamortu kultural espainol eta frantsesen antzera?. Joxe Azurmendi, Hizkuntza, nazioa, estatua, Elkar, 2017, 54.
|
|
|
Beraz, sentimenduak baino askoz gehiago. Ni neu sinetsirik nago,
|
euskararik gabe
laster Madrilgo kolonia kultural hutsa izango ginatekeela, probintzietako basamortu kultural espainol eta frantsesen antzera. Kantaldiak berak hango taldeekin antolatuko lirateke.
|
|
2018
|
|
|
Norabide berean, Iparraldeko biztanleen herena hartzen duen BAM (Baiona-AngeluMiarritze) eremua pairatzen ari den presio demografikoa handia da. Azken urteetan, kanpotik eta
|
euskararik gabe
bertaratzen diren gero eta biztanle gehiago erakartzen ditu eremu horrek.
|
|
|
Batetik, Iparraldeko biztanleen herena hartzen duen BAM (Baiona-Angelu-Miarritze) eremua pairatzen ari den presio demografiko handia. Azken urteetan, kanpotik eta
|
euskararik gabe
bertaratzen diren gero eta biztanle gehiago erakartzen ditu eremu horrek. " Lortu dugun kontsentsuari esker, bat datoz hizkuntza politikarekin, eta seme-alabak euskara ikas dezaten nahi dute" nabarmendu zuen Bergék.
|
|
|
Euskara galtzen ari gara, euskara galtzen bada Euskal Herria galduko da, Euskal Herria galtzen bada euskaldunok galduko gara. Euskarak egiten gaitu, euskara da gure identitatearen funtsa,
|
euskararik gabe
ez gara, ez dugu lurrik, ez dugu historiarik.
|
|
2019
|
|
|
ingurune digitala zabaltzen ari da, eta sortzen ari diren eremu berrietan euskara kanpo ari da gelditzen: automobil edo telebistak interfazez hornituta datoz, baina
|
euskararik gabe
. Berdin bideo-joko plataforma, etxeko gailu adimendunak, eta bestelako inguruneak ere.
|
|
|
Iritsi bezain laster ulertu nuen ezinezkoa zela euskara Euskal Herririk gabe eta Euskal Herria
|
euskararik gabe
ulertzea, berehala ulertu nituen Xalbadorren Herria eta hizkuntza bertsoak, Mikel Laboaren kantaren bidez ezagututa “Herria da gorputza, hizkuntza bihotza/ bertzetik berextean bitarik bakotxa/ izaite horrendako segurra hil hotza”, hizkuntzara hurbildu beharra sentitu nuen, euskal kultura hobeto ulertzeko, herriaren parte sentitzeko. Horrela hasi nintzen euskaltegira joaten eta ikasten nuen apurra beti erabiltzen.
|
|
2020
|
|
|
Emakume hura ez zen bereziki abertzalea, baina modu naturalean eusten zion antzinako euskaldunen hizkuntz komunitatearen kontzeptuari: argi zuen
|
euskararik gabe
ez zela vasca. Haren ustez, vasco izatea euskalduna izatea zen, hizkuntzaren jabe izatea.
|
|
2021
|
|
|
Euskal kultura existitzen da, jakina, euskararen kultura existitzen delako. Galdetzen badidazu norainokoa den kultura hori, ea euskal kulturarik dagoen
|
euskararik gabe
, edo euskal kultura soilik den Euskal Herrian gauzatzen dena, orduan erantzuna zailagoa da. Edozein kasutan, ez da ilusio politikoa (Urkiza).
|
|
|
Bestalde, bat gatoz Iztueta Azurmendik (op. cit.: 296) egiten duen eztabaidaren abiapuntua egokitzeko proposamenarekin: hots," euskal kultura posible al da
|
euskararik gabe
–" galderatik partitu beharrean," euskara posible al da euskal kulturari buruzko diskurtso jakin bat gabe?" galderatik abiaturiko eztabaidan sakontzea esanguratsuagoa dela uste baitugu. Hala ere, hezkuntzari dagokionez, euskaraz gain, euskal kultura zer beste ezaugarrik ere gorpuztuko duen-balego-adosteko beharra ikusten dugu, lehenik eta behin, ikastetxeetan euskal kulturak zeharkako elementu behar duen heinean, eztabaidari dagokion dimentsioan eta kontzertatutako gutxieneko argumentuez erantzun ahal izateko; bestetik, gazteei euskal kultur erreferente berriak horren arabera proposatu eta horiek jorratu ahal izateko; hirugarrenik, bide horretan, nerabea euskal kultur komunitate baten parte, kontsumitzaile nahiz sortzaile, izateko oinarri epistemologikoa, baina, aldi berean, motibazionala osatzeko; eta, azkenik, bere identitatearen eraikuntzan euskarri garrantzitsu bihurtzeko.
|
|
|
Galdetu bestela Navarra Sumako ekuazioaren barruan sartzen diren homoei, zergatik ari diren lingua navarroruma Nafarroako eskoletan irakastea eragozten. Zer arraroa
|
euskararik gabe
Nafarroa, abestu zuen orain ez aspaldi homo gazte histrioniko batek. Baina ez.
|
|
|
Egitasmoaren bultzatzaileen esanetan, euskara «Nafarroako nortasunaren berezko parte» da: «Ezin baita bata bertzea gabe ulertu,
|
euskararik gabe
Nafarroa, Nafarroarik gabe euskara».
|
|
|
Hizkuntzarekin berdin gertatzen da. Haientzat haien inguruak ez du logikarik
|
euskararik gabe
. Euskaraz hitz egiten dute haien parte delako».
|
|
|
Kontrakoa entzuten dudanean, arriskuan dagoela edo mendebaldeko euskarak edo euskalki batek edo herri batean hitz egiteko duten modu batek kalte egiten diola, ez dakit ezta zer pentsatu ere. Inperialismo linguistiko espainiarraren eta jakobinismo frantziarraren arazoa ulertzen dut, horko arerioak ezagutzen ditut, 6 eta 13 urte bitartean gure ama egunero jo zuten eskolan euskaraz jakitearen bekatuagatik, akordatzen naiz Euskaldunon Egunkaria itxi zutela irratian entzun nuen une terrorifikoarekin, ikusten dut Mundakan belaunaldi oso bat
|
euskararik gabe
geratu zela, diktadura terrible baten erruz. Hori ulertzen dut.
|
|
|
Literaturak euskal izaera (paisaiak, iruditeria, bizitza...) jaso dezake
|
euskararik gabe
–
|
|
|
Bertsolaritza izan daiteke
|
euskararik gabe
, edo, beste era batera galdetuta: zer dakarkio euskarak bertsolaritzari?
|
|
|
Hortaz, aspaldian desagertu edo inoiz ez dela existitu dioen argudioa ez da historikoa, eta agerikoa da politika mota jakin batek sortu zuela gurean. Azken finean, historikoki bi belaunaldi baino ez dira igaro
|
euskararik gabe
.
|
|
|
Jaurlaritzaren arabera, 2014ean etorkinen% 62 biltzen zuen sare publikoko A ereduak, beste muturrean D ereduko kontzertatuak% 2.4 biltzen zuelarik. Eskolak, sare pribatuan, publikoan zein kontzertatuan, immigranteen partikulartasun kulturalak zein sinesmenak ez errespetatzeaz gain-ez baita benetako inklusiorik gertatzen-, ez ditu euskalduntzen eta, ondorioz, hizkuntz-segregazioa dakar, aukera gutxiago baitituzte aurrera egiteko
|
euskararik gabe
. Gizartean bizi dugun desberdinkeriak bere isla duen arren eskolan, azken honek borrokatu beharko luke, gizartearekin talka eginez bada ere, desberdinkeriarekin bukatzearen alde.
|
|
|
Beste alde batetik, Markel Olano Gipuzkoako diputatu nagusiak nabarmendu duenez, Gipuzkoaren “izaera eta bilakaera historikoa aztertzeko garaian, funtsezko elementua da euskara eta euskal kultura”. “Gure lurraldearen iragana eta oraina ezin da ulertu
|
euskararik gabe
. Hala da, gutxienez, Antzinarotik, liburu honen argitan.
|
|
2022
|
|
|
Milako bat presunek manifestatu dute Tuteran," Hordago" ekimenaren deiari jarraikiz euskararen alde, euskararen zonifikaziok gure hizkuntza diskriminatzen eta baztertzen duela aldarrikatzeko" Beratik Kortesera gora euskara" oihukatuz. " Ez da aski erraitea euskara alemana edo frantsesa bezain errespetagarria dela, ez da Nafarroarik
|
euskararik gabe
, ez eta euskararik Nafarroarik gabe".
|
|
|
Oposizio haietarako euskara lehenetsi genuen guk, baina ez Euskadi Irratirako bakarrik, Radio Euskadirako ere bai. Izan ere, guk sinisten genuen euskaratik egin behar genuela Euskadi Irratia —Euskadi Irratia, Radio Euskadi eta Gaztea horren barruan ulertuta—, herri honetan,
|
euskararik gabe
ez goazelako inora. Radio Euskadin bazegoen euskara mailarik ez zuen jendea, eta haiei bi urtean euskarazko beharrezko profila eskuratzeko aukera eman zitzaien.
|
|
|
«Erderaz hobeto moldatzen den, inguru erdalduna daukan eta ustez
|
euskararik gabe
bizi daitekeen euskaldun batek zergatik egingo du euskaraz?». Egun galdera pertinentea dena hemendik bi hamarkadatara ere izango dela uste du Garikoitz Goikoetxea Uemako teknikariak; are, egungo joerak adierazten duen honetan profil horretara hurbiltzen direnen kopurua areagotzen ari dela.
|
|
|
Ikastetxeen alde bakarrik egitearekin ez dela aski erakusten dute emaitzek, hortaz. Euskal Herri luze-zabalean
|
euskararik gabe
eroso bizi gaitezkeen bitartean, egoera horri kostata egingo baitio aurre irakasle batek. Euskara aholkulari batek.
|
|
|
Oposizio haietarako euskara lehenetsi genuen guk, baina ez Euskadi Irratirako bakarrik, Radio Euskadirako ere bai. Izan ere, guk sinisten genuen euskaratik egin behar genuela Euskadi Irratia —Euskadi Irratia, Radio Euskadi eta Gaztea horren barruan ulertuta—, herri honetan,
|
euskararik gabe
ez goazelako inora. Radio Euskadin bazegoen euskara mailarik ez zuen jendea, eta haiei bi urtean euskarazko beharrezko profila eskuratzeko aukera eman zitzaien.
|
|
2023
|
|
|
Euskara da, alabaina, Euskal Herriaren zimendura,
|
euskararik gabe
ez baita Euskal Herririk. Baina mendeetako altxor hori nahi daukute behin betikoz suntsitu.
|
|
|
Era horretan, euskara batua eta euskalkiak elkarren kontrako beharrean elkarren osagarri gisa ikusi beharra azpimarratu zuen Igone Etxebarriak (1988-2002 tartean EITBn hainbat ardura postu izandakoa, hizkuntza zaintza eta kalitatearekin lotuta): " euskara baturik ezin da egon euskalkirik gabe, ze orduan ez litzateke euskara izango, eta
|
euskararik gabe
ez dago batasunik(...). [Euskalkiak eta batua] elkarren kontra ikustea kaltegarria da euskararentzat" (Etxebarria 1996, 552).
|
|
|
Integrazio fase horietan ez zuten apenas bertako euskal gizartearekin harreman zuzenik izan, ez bazen lan-merkatuko eta administrazioko eliteek ezarritakoak. Harrera-gizarteko egoera soziolinguistiko eta ekonomikoak ahalbidetu zuen integrazio laboral horren arrakasta
|
euskararik gabe
eta euskaldunekin ia harremanik izan gabe garatzea, alegia, arrakasta laboral eta soziala euren artean egitea.
|
|
|
«Nafarroa euskara da, eta euskara, Nafarroa», laburbildu du. «Abestian esaten zen bezala, Nafarroa
|
euskararik gabe
ez da arraroa, sorionik gabe ez da arraroa: euskararik gabe, Nafarroa ez da».
|
|
|
«Abestian esaten zen bezala, Nafarroa euskararik gabe ez da arraroa, sorionik gabe ez da arraroa:
|
euskararik gabe
, Nafarroa ez da». Horregatik, «eskubide berdintasuna» eskatu du euskaldunentzat:
|
|
|
«Arrazoia sinplea da, nahiz eta errealitateak buruhauste asko sortzen dizkigun. Gure herria ez dugu
|
euskararik gabe
ulertzen; euskaraz bizi gara, euskaldunak gara, zazpi lurraldeetakoak. Beraz, argi dugu gure nazioa Euskal Herria dela».
|
|
|
Burujabetzaren auzian, Etxaburuk ezinbestekotzat jo du hizkuntza: «Euskal Herria ez da herria
|
euskararik gabe
, eta harekiko oldarraldiak onartezinak dira». Horregatik, bat egin du Euskalgintzaren Kontseiluak azaroaren 4rako deitu duen manifestazioarekin, eta euskararen aurkako «erasoak eta mespretxuak» salatu ditu.
|
|
|
Ia
|
euskararik gabe
eskolan
|
|
|
Euskara eta kultura gure aberriaren erdigunean kokatu zituen ETAk, eta ukaezina da horrela izaten jarraitzen duela. Ez da Euskal Herririk
|
euskararik gabe
. Baina euskalgintzak jakin behar du (eta zorionez jakin izan du) bestelako borroka eta esparruekin bat egiten.
|