|
2000
|
|
|
Dena dela, Z. ARGIAk nazioarteko gaiei antzeman daitekeen garrantzia ematen bazien ere,
|
etxekoei
gehiago, bistan da. Eta horrela, irailaren 20ko zenbaki horretan plazaratzen zuen azalean, etxeko hiru gai azpimarratzen zituen:
|
|
|
Baina,
|
etxekoei
kasu egin behar badiet, iduri du ezen akats batekin jaio eta kolpe hark akasgabetu ninduela, edo hala uste izan zutela haiek. Eta, handik harat, gauzen ikasteko ere halako erraztasun baten jabe, aitzina eta aitzina egin nuen, halako suertez, non bederatzi urterekin bainekien apez don Frantziskok —Mattin eta bion lehen prezeptoreak— jakin zezakeen guztia, nominatiboak eta genitiboak, kredoak eta gloriak.
|
|
|
Eta hala erdietsi zian Nafarroa Garaiako erregeordeak har zezan eta errezibi zezan. Eta, erregeordeak skribatu gutuna
|
etxekoei
irakurri ondoren, eni beha paraturik, erran zidaan: " Hi, Nikolas, seme bakarra haiz eta oinordekoa haiz, eta enekin etorriko haiz".
|
|
2001
|
|
|
Goraintziak
|
etxekoei
|
|
|
Radhak ahalegin guztiak egin zituen gizonari eta gizonaren
|
etxekoei
atsegin egiteko. Goizeko lauretan jaikitzen zen eta lanean hasi, bere gizonaren hamar ahaideei gosaria eta beste beharrezkoak gertutzeko.
|
|
|
Makila batez astindu du amak koltxoi guztien artile zapaldua eta arratsalde osoa utzi du dena harrotzen eguzkitan. Ilun  tzean, albainorratzez birjosiko die koltxoi etxola  bana
|
etxekoei
. Gauean, bere etxea hutsaren truke eman zuen ardiaren ipuina kontatuko dio amamak neskatila ile horiari, hark amamak txapinak egiten dituen bitartean.
|
|
|
Aita gaixotu egin da, eta amak hogeitaka urtez gordeta eduki duen maistra titu  luari hautsak kendu dizkio oposaketak prestatzen  hasteko. Anaia arrebak klase partikularrak ematen hasi dira
|
etxekoei
laguntzeko.
|
|
|
Utz ditzagun itxurakeriak lagunartean behintzat: ez dakit kanpotarrei ziririk sartuko diegun, kanpoetan ere jendea ernatzen hasia omen da?;
|
etxekoei
ez, behinik behin. Utz ditzagun kixotekeriak, zentzatzeko ordua badugu eta.
|
|
|
Liburu kontu hori bakarrik hutsa litzateke. Berdin gertatu da
|
etxekoei
, adiskideei, nagusi zerbitzariei, eta gainerakoei idazterakoan. Usuago  erabili da han euskara zeregin horretan, aise usuago, hemen baino.
|
|
|
Eskutitz batean ere horixe eskatu nien
|
etxekoei
Oñatik, Burgosko probintziatik: Tolosako merkatura bertsosaltzaileren bat azaltzen bazen, kanta papera erosteko faborez, eta bidaltzeko.
|
|
|
Gaztaroko urteak, be rriz, harat honat eman zituen Zavalak, apaiz ikasketak egiten Jesuitekin. Lehenago ere esan dut ez dela gure gizona jendaurrera azaltzeko zalea, baina, hala ere, non edo han irakurria nuen
|
etxekoei
beste inori ezer esan gabe alde egin eta sartu zela Zavala jesuitetan. Kontu hori aipatu diodanean, ez digu horretaz deus ere esan nahi izan:
|
|
|
Lan hau ez da hooligan baten lana: txalo
|
etxekoei
eta txistu kanpokoei. Futbolarekin zerikusia duen irudiahartu dugunez, segi dezagun joko zelai berean.
|
|
|
Egun bakarra ez zitzaigun aski iruditu, ez kanpokoei ez
|
etxekoei
. Eta nola aunitz ekarri baitzuten eta ez zen deusetik falta, bigarren eta hirugarren egunean ere igualtsu ibili ginen.
|
|
|
Gero ardiak akatzen hasi zen eta
|
etxekoei
hozka egiten.
|
|
2002
|
|
|
Baina, bai zera! Andresek ez eban halango berbarik aitatu, lehenengotan burle egin eutsiela,
|
etxekoei
azaldu eutsen arren.
|
|
|
Eta horrela, arrazoi batzuengatik edo besteengatik, eta barru barruan zerbaitek laguntza espezializatuaren beharrean gaudela eta
|
etxekoei
eta adiskideei gure arazoak kontatzea aski ez dela esaten digun arren, larregi atzeratzen dugu psikologoarenean hitzordua hartzea eta gehiago ezin dugunean eta sufrimendu eta ezegonkortasun psikologikoaren sintomak amesgaizto bihurtzen direnean joaten gara.
|
|
2003
|
|
|
Gabonetan
|
etxekoei
eta lagunei ahogozagarriez betetako mahai batekin harrera egitea sustrai sakonak dituen ohitura da gure gizartean.
|
|
|
Ez zitezkeen beraz beti berri onak Ameriketatik gure gazteek
|
etxekoei
igortzen zizkietenak. Hala nola, Buenos Airesetik, 1842an, Hazparneko Katxok bidali zituelarik, bizpahiru ehun etorkinekin Montevideora heltzean hondatu zen itsasontziaren kantuak.
|
|
|
Baina maitasunaren bidean bezala ez ote da ba sinesmenaren bidean ere lehentasunik? Ez ote zaie egundainotik hurbilekoei eta
|
etxekoei
zor maitasuna, lehenik. Egia da ere ordea, irakaspen eder horiek, mila estakururengatik eta interes zehatz batzuen eraginez, ahanzten dituztela usuegi gure doktore irakasle maisuek.
|
|
2004
|
|
|
Gero, tropela pasatu behar zenean, kalera irteten ziren Rähkmäe eta etxekoak, eta animatzen hasten ziren, aupa hau eta aupa bestea, denak animatzen zituzten, eta gero Rähkmäek agur esaten zien
|
etxekoei
, esaten zien eskerrik asko teagatik, eta etxekoek erantzuten zioten txokolatea ere bagenuen, eta Rähkmäek pentsatzen zuen egunen batean frantsesa ikasi zuela, ez zelako normala tea edatea txokolaterako gogoa dagoenean. Eta agur, eta agur.
|
|
|
Gau hartan, afalorduan, guztia azaldu nien
|
etxekoei
. Ez nuen dudan jartzen anai Jaxintok injustizia handia egin zidala, eta injustiziak eragindako suminetik kontatu nuen kontatu beharrekoa.
|
|
|
Santa Isabel egunean izan zen –uztailaren 2an–, herriko jaietan, zeinetara auzotar ugari bildu baitzen, baserritar asko ere bai, harri apustua ikustera edo bertsolariak entzutera. Lanez gainezka geunden, eta ni ere hantxe nengoen,
|
etxekoei
laguntzen. Une hartan, ama, amona eta hirurok sukaldean geunden –ama amonak zartagin eta eltze artean, eta ni merkrominarekin, baso baten ertz hautsiarekin egindako zauritxo bat sendatzen, primeran oroitzen dut xehetasun hori–; barran, berriz, aita eta Emma ari ziren, bezeroen eskariei aurre egiten.
|
|
2005
|
|
|
Bi lan baititut orain: izan ere, kanpokoa bukatu orduko,
|
etxekoei
ekin behar izaten diet. Ez nuen uste, egia esan, ezkontza beste gulag bat izan zitekeenik?
|
|
|
ere beren esker ona adierazi lukete; izan ere, inoizez bezala, Alardearen aitzakian biltzeko eta antolatzeko aukera izan baitute, etahori bai dela aurrerapauso historikoa!). Bigarrenik
|
etxekoei
, bere unean emandakobabesa eta erakutsitako ausardiagatik. Hirugarrenik, inoiz Alarde bat ikusi ez duten, baina haren espiritua gertuko askok baino askozaz hobeto ezagutu eta ulertu dutenBilboko bi abokatuei.
|
|
|
Iragarria zen arren, gau hartan gertatu zenak uholdea ematen zuen. Baionako Besten karietara Paristik etorri eskale taldea karriketan eske zeuden
|
etxekoei
eldarnioka hasi zitzaien, zakurrak haien aurka haiatzen eta noizbait lekutuko zituztela mehatxatzen. Behin edo bietan ele gogorrak jazarri ziren, kolpeak banatzen eta biltzen zituztela.
|
|
|
Baina ni Peter nauk eta ez Pierra bortizki azpimarratzen zuena ez zen isiltzen, dena laido eta irain, bideak hemen izpirituak bezain hertsiak zirela oihuka. Karkara gordina askatzen zuen noiztenka,
|
etxekoei
maleta hanpatu batetik ilkitzen zituen opariak banatzen zituela: Maianari ile lehortzeko makina, Sebasi palm agenda elektronikoa, Kastelari usain on karioa, Xarlesi Tarantinoren Pulp Fiction en DVDa, Jessicari Britney Spearsen MTVko unplugged ekitaldiaren bideoa, Graxiri New Yorken enkantean erositako Sam Sheparden Moon Light Chronicles antzerki famatuaren eskuizkribua, Beinat eta Edmeari pantaila lauarekiko telebista, eta zoritxarrean ihalozka zebilen Ttotteri James Ellroyren nobela berria, ingelesez.
|
|
|
Urteak egin nituen herritik kanpo ikasle, eta hiriburuko auzo honetan gelditu nintzen bizitzen. Argitaratzen hasi nintzen, eta
|
etxekoei
bisitan itzultzen nintzenetan behialako lagunek tabernara eramaten ninduten esanez" Hau idatzi behar duk, entzun ezak...", edo" Kontatu duan hori ez zuan horrela gertatu, niri galdetu behar hidan horretaz, mareajerako trepeta guztiak prestatzen ari gintuan moila berrian ontzi holandarrak hondoa jo zuenean bokalean...". Gurasoek, ordea, bestelako juzkua egiten zuten nire idatziez," Orain ere egin omen duk!", edo" Harrotu beharra huen kontu hori!".
|
|
|
Are karminago egin zuten negar Luziana Rouraren adiskideek. Nemesio Arozena lehorreratu zen Taboadaren atzetik, eta ehorzketa
|
etxekoei
egin zien aurre matxetea ez baina mailu zintzelak eskuetan. Auto berriaren ondoan zeukaten katabutaren estalkiaren gainean makurtu zen, lau kolpetan eten zuen gurutzea.
|
|
2006
|
|
|
Zuk ere ezagutuko zenituen horrelako kasuak, eta erraz imajinatuko dituzu
|
etxekoei
egin nizkienak; ez zaitut, beraz, xehetasunekin aspertuko. Paradisua eta infernua, txanponaren bi aldeak ezagutu nituen denbora gutxian:
|
|
|
–Ongi dagoela erran
|
etxekoei
.
|
|
|
Batean lauzpabost gaztaina, beste batean txorizo muturra, hirugarrenean sagarrak eman zizkiguten. Zekenak ziren tokietan, Paulok beste bertso bat gehitu zion kantuari, prakak jaitsi eta
|
etxekoei
ipurdia erakustearekin batera:
|
|
|
Ostatura bidean, postetxe paretik pasatu nintzen. Segurtasun neurri guztien kontra bazihoan ere, telegrama bat bidaltzekotan egon nintzen
|
etxekoei
Angeloren berri emanez. Amona Erikaren helbidera, jakina.
|
|
|
Halako lekuetan koska
|
etxekoei
zer eroan izaten delarik, alabarentzat zer erosi ez dut zalantzarik egin. Badira hor hartzak, trapuzkoak.
|
|
2007
|
|
|
Udalak Txaber Oregiren senide eta lagunei elkartasuna eta berotasuna agertu gura izan die halako momentu latzetan. Era berean, zaurituei “azkar” eta “guztiz” osatzea opa die, euren
|
etxekoei
ere babesa adieraziz.Minutu bateko isilunea egin zuen udalbatzarrak Txaber Oregiren omenez.
|
|
|
Mezu guztiak amodiozko mezuak ziren: bikotekideei, seme alabei,
|
etxekoei
–
|
|
|
–Hor dago Andromeda, bai?, azaltzen nien
|
etxekoei
; baina osoki sinetsi gabe itzultzen ginen etxera.
|
|
|
Dirua lortzeko modu hoberen bat topatzean, badakik kontu hauek utzi egingo ditudala. Hi lasai!, hor goiko
|
etxekoei
mesede bat egingo zieagu: telebista eta musika katea hartuta, zabor pila batetik babestuko ditiagu.
|
|
|
Lankideak pozik daude haien bizimodu apalen pizgarri den urtean behineko afariaren atarian. Gauerdirako etxean izango dira, edandako alkoholak horditurik baino haien bihurrikeriak hanpaturik, eta agian amodioa egingo diete
|
etxekoei
oherakoan. Baina batez ere, hurrengo emisio denboraldian kafe makinaren bueltan maiztuko dituzten pasadizoetarako ematen dute afariok.
|
|
2008
|
|
|
Markel. Logelan bakarrik egotea gustatzen zaio, eta argi utzi die
|
etxekoei
: hara ez da inor sartu behar haren baimenik gabe.
|
|
|
Umetan entzuten nebazan, entzuten genduzan, euskerazko pitxiak jasoten ahalegindu naz; esaera bereziak, tresnen izenak, eta berben musika bera be bai, nahiz eta hori lortzea zaila izan. Behin behar horretan ibili eta gero, ez jatan bidezkoa begitantzen ordenadorearen disko gogorrean gordetea edo
|
etxekoei
oparituz konformatzea. Euskaldunok daukagun altxorrik ederrena, geure hizkuntza, aberastu eta zabaltzeko grinak ekarri nau plazara.
|
|
|
Taldeak bi urteko epe honetan alboan izan dituztenei eskerrak eman nahi izan dizkie ohar baten bitartez: Eskerrik asko
|
etxekoei
, lagunei, etsaiei, ezagunei, ezezagunei, zuenera gonbidatu gaituzuen antolatzaileei, gure emanaldietara hurreratu zareten guztiei, gure diskoa entzun eta liburua irakurri duzuenoi, gure emanaldien berri iragarri duzuenoi... Bitartean, bihotz bakartien klubeko atzeko ateak zabalik dirau.
|
|
|
Eibar atzean sartuta, kontraerasora garbi irteten zen, zelaia eta baloia
|
etxekoei
lagatuz. Hala ere, Willy atezainaren inguruetara hurbildu zirenetan arriskua sortu zuten.
|
|
|
Gutxi behar izan zuen Almeriak
|
etxekoei
errealitatea erakusteko. Talde andaluziarrak keinutxoa bakarrik egin eta zazpigarren minuturako kolpea eman zion Athletici min egiten duen lekuan.
|
|
|
Egia zen izebak zin egin zuela, bat bateko uholde batek aitona eta astoa eraman zizkiòn hartan, aitona edana zihoan, baita bekatu mortalean ere ondorioz, elizak irakatsiaren arabera? nahiz eta apaizak
|
etxekoei
besterik ere esan zien: ezagutzen zenuten aitona, haur bat bezalakoa zen batzuetan, inkontziente samarra, eta horregatik, beharbada, bekatu arina egin zuen mortala egin beharrean, oso litekeena da?; egia zen, beraz, izebak zin egin zuela ez zuela bizitza osoan ardo tantarik probatuko, ezta otorduetan neurriz bezain atseginez edaten zuèn ohiko baso hura ere, bere promes hura aitonaren arimaren salbazioaren lagungarri gerta zitekeelakoan, baita purgatorioko penen ezabagarri ere, baina egia zen, halaber, ardoa ez zela pattarra, ezta pattarra ardoa ere, halako eran, non, horrelakoetan, kontzientzi arazo handirik gabe edaten baitzuen pattarra, ongi kostata, hori bai, pattarra suzko labana bat bezalakoa egiten baitzitzaion, zintzurretik urdailerainoko bidea erretzen ziona.
|
|
|
Itzuli ziren, beraz, Nazario eta Ismael etxera, jakinarazi zieten
|
etxekoei
jakin beharrekoa, apaiza ere sukaldean zegoen, aitarekin mahaira eserita, biak ere txorizo eta arrautza frijituak jaten, pitxer bat sagardo mahai gainean?, eta bakoitzak bere erreakzioa izan zuen. Berri ona entzun orduko, izebak eskuak sabelera eraman eta halaxe zuen:
|
|
|
titiriteroek ekarri zutèn hura, gogoratzen al haiz? . Bost titiritero etorri dira, eta??, esan niean nik
|
etxekoei
, etxeratutakoan;. Sei!?, zuzendu huen herorrek;. Bost!?, esan genian Ismaelek, Honoratok eta hirurok batera; baina hik orduan: –Eta tximua???.
|
|
|
Gero, bildu ziren sukaldean guztiak, morroia izan ezik?. Maiorazkoa ni neu naiz, bai, baina zuekin kontsultatu nahi nuke?? esan zien anaia zaharrenak,
|
etxekoei
sukunzatarrak eta sukunzatarrei etxekoak aurkeztuta gero?, eta Nazariok bere asmoak erakutsi zizkien.
|
|
|
Agertuko zela eta, ekin omen zioten eguerdikoari. Orduak aurrera, agertzen ez eta sakonagoa bihurtu omen zitzaien kezka
|
etxekoei
. Bila irten eta aurkitu zutenerako, ordea, berandu.
|
|
|
Burutazio burugabea izango zen, baina ziurra. Eskura nituen ihesbideak(
|
etxekoei
deitu, ospitalera joan) aztertu ondoren, bertan geratzea erabaki nuen. Senide eta adiskideak agurtzeko gutun luze bat idatzi nuen, oraindik gordetzen dudana, eta nolako hiletak nahi nituen argitu nien.
|
|
|
Denok telebistari begira bageunden ere, osabak ez zion hari begiratzen. Pilotarien gorabeherei kasurik egin gabe guri beha geratu zen partida osoan, telebistari so egin beharrean
|
etxekoei
begira.
|
|
|
Zaharrenek ez zuten irlatik atera nahi, bertan uzteko esaten zieten
|
etxekoei
, hantxe hil nahi zutela beren senide eta lagun hildakoen ondoan.
|
|
|
«Al leer que estudiais francés ó inglés ¿ sabes, Teresa, lo que me ha ocurrido? Que las últimas cartas que me escribas allá el fin de curso, estén escritas la una en francés y la otra en inglés»338 Eta Azkuek bere
|
etxekoei
ere Tours-etik gutun banaka batzuk frantsesez idatzi zizkien, arrebek hizkuntza hau praktika zezaten339.
|
|
|
(gogor) Entzun egin duzu, ba! Miserablea izan behar da
|
etxekoei
lapurtzeko?!
|
|
|
Garrantzitsuena? Momentuan momentua bizitzea eta batez ere, gurasoei, anaiari,
|
etxekoei
... biziki maite ditugula erratea, nahiz eta hitzak haizeak eraman, ekintzek bertan itsasten dituztelako. Eta zoriontsu egitea ni egin nauten bezala eta Geroak orain egingo nauen bezala.
|
|
|
umea zela zakur zahar handi eta gaixo bat ikusi zuen basoan. Otsoa ikusi zuela esanez txantxa egin nahi izan zien
|
etxekoei
. Jendea basora abiatu zen, eta han zakur zahar bat hilotz topatu zuten, odoletan, hozkaka erdi janda.
|
|
|
Ez al zaizu iruditzen garai haietako indarra galdu dugula? Erdipurdiko atzerritarrek ez al diete bidea ixten
|
etxekoei
–Matxin
|
|
|
Isilik zeuden, ordea. Batzuk sakelakoa atera zuten; «azken deia» egiten ari zirela bazirudien ere, ziurrenik «berandu noa» esaten ariko ziren
|
etxekoei
. Niretzat behintzat, trenbide erdian geldirik egon ginen 15 minutuak etengabeak izan ziren.
|
|
|
Splitter, ordea, hazi egin zen, eta irentsi egin zituen biak. Greenek eutsi zien
|
etxekoei
, baina Baskonian askok laguntzen zuten. Splitterrek 18 puntu eta 10 errebote lortu zituen, Teletovicek 19 puntu eta lau hiruko, Rakocevicek 16 puntu, eta Prigionik 12 puntu eta 8 asistentzia.
|
|
|
Geroxeago jalgiko da zugan, Manoli, eta zureengan, Inaziok eta zerorrek elkarrekin sutsu bizi izan duzuen sinesmena. Berak lagun egingo dizue zuri eta
|
etxekoei
. Ez da oinazea uxatuko, baina oinaze hori eramateko emango dizu adorea eta gantzua.
|
|
|
Etxean osaba Bixente, izeba Ursula, Ismael, Beñardo –Honorato hamabost urte bete ahala joan zen seminariora (berrogei bat egun lehenago, beraz), herriko apaizak bultzatuta– eta morroia aurkitu zituzten. Gero, bildu ziren sukaldean guztiak, morroia izan ezik –" Maiorazkoa ni neu naiz, bai, baina zuekin kontsultatu nahi nuke..." esan zien anaia zaharrenak,
|
etxekoei
sukunzatarrak eta sukunzatarrei etxekoak aurkeztuta gero–, eta Nazariok bere asmoak erakutsi zizkien.
|
|
|
Itzuli ziren, beraz, Nazario eta Ismael etxera, jakinarazi zieten
|
etxekoei
jakin beharrekoa –apaiza ere sukaldean zegoen, aitarekin mahaira eserita, biak ere txorizo eta arrautza frijituak jaten, pitxer bat sagardo mahai gainean–, eta bakoitzak bere erreakzioa izan zuen. Berri ona entzun orduko, izebak eskuak sabelera eraman eta halaxe zuen:
|
|
|
titiriteroek ekarri zutèn hura, gogoratzen al haiz? " Bost titiritero etorri dira, eta...", esan niean nik
|
etxekoei
, etxeratutakoan;" Sei!", zuzendu huen herorrek;" Bost!", esan genian Ismaelek, Honoratok eta hirurok batera; baina hik orduan: " Eta tximua...?".
|
|
|
Egia zen izebak zin egin zuela, bat bateko uholde batek aitona eta astoa eraman zizkiòn hartan –aitona edana zihoan, baita bekatu mortalean ere ondorioz, elizak irakatsiaren arabera... nahiz eta apaizak
|
etxekoei
besterik ere esan zien: ezagutzen zenuten aitona, haur bat bezalakoa zen batzuetan, inkontziente samarra, eta horregatik, beharbada, bekatu arina egin zuen mortala egin beharrean, oso litekeena da–; egia zen, beraz, izebak zin egin zuela ez zuela bizitza osoan ardo tantarik probatuko, ezta otorduetan neurriz bezain atseginez edaten zuèn ohiko baso hura ere, bere promes hura aitonaren arimaren salbazioaren lagungarri gerta zitekeelakoan, baita purgatorioko penen ezabagarri ere, baina egia zen, halaber, ardoa ez zela pattarra, ezta pattarra ardoa ere, halako eran, non, horrelakoetan, kontzientzi arazo handirik gabe edaten baitzuen pattarra, ongi kostata, hori bai, pattarra suzko labana bat bezalakoa egiten baitzitzaion, zintzurretik urdailerainoko bidea erretzen ziona.
|
|
|
Behin batez, egun osoa ehizen pasaturik, Gorrail etxerat zoan eskuak hutsik. Goseak kitzikatzen bazuen,
|
etxekoei
deus ez ekartzeak dolumin handiagoa ematen zion, zeren eta ez bazen adiskideekin ongi gobernatzen, senar eta aita gisa edonor balio zuen.
|
|
2009
|
|
|
Baina halako batean, heldu zitzaion mundu honetatik joateko garaia. Hil baino pixka bat lehenago lasai bizitzeko esan zien
|
etxekoei
, bera ere lasai zihoala mundu honetatik eta.
|
|
|
Bizitzako ohikundeekin lotutako ospakizunetan, lehenengo eta behin, normala denez, etxekoek hartzen zuten parte, izan ere, gertakari horiek batez ere
|
etxekoei
eragiten diete eta. Baina auzokoak ere modu berezian integratzen dira ospakizun horietan.
|
|
|
Begoña eta Urkiolan atera ohi zitzaizkien mezak defuntuei. Sinestea zegoen, mezarik atera ezean hildakoen arimak
|
etxekoei
agertzen zitzaizkiela. Eta mitologiari dagokion atalean sartuko ditugun hainbat kasu batu ditugu.
|
|
|
Bazkaria atontzen auzokoek laguntzen zieten
|
etxekoei
, baina tabernetan egiten hasi zirenetik, beharrik gehiena tabernarien esku lotu zen. Gauza logikoa dirudi, etxekoentzat horren momentu mingarriak izanda eta horren lanpeturik egon beharra, gainera.
|
|
|
Barrikan erromeri modukoa egoten zen meza ostean. Mutilek San Blas zintxek erosten zituzten,
|
etxekoei
ekartzeko eta baita neskei oparitzeko ere. Egungo San Blas kordoien aldean zintak erabiltzen ziren antzina.
|
|
|
Lehenengo koplari edo solista, eta errepikapenean garaitikoak. Agur egiten zieten
|
etxekoei
, Santa Agedaren martirioak koplatzen zituzten, banan bana etxeko guztiei kantatzen zieten, eskea egin eta esker ona edo esker txarra erakusten zuten. Jasotako sariaren araberakoa izaten zen taldearen eskerra.
|
|
|
Detaile modura esan dezagun, bulda pagatzeak gauza askotarako balio zuela. Esaterako, bulda ordainduz gero, ez ei zitzaien
|
etxekoei
lamiarik irteten.
|
|
|
Elaiak mesede handia egiten die
|
etxekoei
eltxoak eta beste mamarro batzuk harrapatzen dituelako. Elaiaren faltak uda eulitsuak dakartza, lekukoen esanetan, eta egoera deserosoa izaten da aldea etxeetan.
|
|
|
Familiaren jabetzakoa dena ondasun tronkal edo enborreko moduan hartu izan da beti. Juridikoki
|
etxekoei
lotuta ageri da, eta ezin igaro liteke beste inoren eskuetara senide tronkalen baimen barik.
|
|
|
Kridu edo kriedu eta krieda formak erabiltzen dira ahoz Jataben neskame eta morroiei esateko. Morroi berba be erabiltzen da,
|
etxekoei
lanean laguntzen eurekin batera bizitzera etorritako kanpoko beharginari esateko, edo modu generikoagoan, klase sozial altukoa ez den edozein ezezaguni esateko.
|
|
|
Lau etxeetako produktuek ongi emanak eduki dituzte etiketak, baina CONSUMER EROSKI k arrisku bat ikusi die Byly eta Taky
|
etxekoei
: txokolate usaina du Byly k eta fruitu gorrien lurrina Taky k, eta horrek oso erakargarri egiten ditu haurrentzat.
|
|
|
Bisitariak baino ausardia gehiagorekin, Rimas Kurtinaitisen jokalariek erraztasun handiagoarekin saskiratu zuten, bilbotarren defentsak eskaintzen zituen doikuntza ezak baliatuz. Txus Vidorretaren jokalarien gogortasun ezak
|
etxekoei
markagailuan nagusitzea ahalbidetu zien. Atsedenaldian, sei puntuko aldea Lietuvosentzat (33).
|
|
|
Eibarren egoera larriagoa da Albaceteren aurkako partidaren ondoren. Tochek eta Alañaren golek garaipena eman zioten
|
etxekoei
oso gauza gutxi egin zituen Eibarren aurrean.
|
|
|
Santiago kantxan jarri eta Splitterrek larregi sufritu zuen taulapean eta hasierako minutuetarako hiru falta zituen brasildarrak. Gainera, etengabeko jokalari aldaketek partidaren erritmoa kontrolatzea ahalbidetu zien
|
etxekoei
. TAU Baskonia gainditzea, ordea, ez da batere erreza, eta Dusko Ivanovicenek saskiratze trukaketari eutsi eta lehen laurdena abantailarekin amaitzea lortu zuten (23).
|
|
|
Baskonia hasieratik defentsa gogorra egiten hasi zen eta 0 aurreratu zen. Bartzelonak azkar murriztu zituen aldeak, baina minutuak aurrera joan ahala
|
etxekoei
asko kostatzen zitzaien saskiraketak lortzea. TAUk ongi zaintzen zituen defentsako erreboteak eta azkar ateratzen zen kontraerasora.
|
|
|
Bigarren zatiaren hasieran Betisek nagusitasuna erakusten jarraitu zuen, baina Real Unionek badaki futbolean ondo egiten eta
|
etxekoei
baloia lapurtu zien, etxeko zaleak urduri jarriz.
|
|
|
Beregain bizitzea ezer baino maiteago zuelako, inoren dirurik hartu nahi ez. Ez eta bere
|
etxekoei
edo lagunei eskatu ere.
|
|
|
traidore eta etsaitzat dute? baina nik ez, joan ere, joan bainintzaion gutxi batzuetan bisitan, aitak
|
etxekoei
bota zigùn mehatxua?. Domingo ez da jada etxekoa, eta ez du etxekoen bisitarik merezi! Beraz, badakizue?!??
|
|
|
–Nola botako dut neure burua trenbidera, bizitza oso bat badut aurretik, eguzki ibiltariak eta ilargi beteak zerumugan!? esan zuen bezperan, baina zer eguzki ibiltari eta zer arraio zen hura, baldin eta leihotik sartutako lehen eguzki hark suzko oinazearen zirkulu perfektuaren antza bazuen!;. Nola botako dut neure burua,
|
etxekoei
sekulako disgustua emango diet-eta!, esan zuen bezperan, baina ez al zen hobe bizitzarekin bukatu eta disgustu bakar bat eman, bizitzan mila disgustu eman baino?;. Eta egin beharreko urratsa emakume batentzat gehiegizkoa bada, birentzat agian ez??
|
|
|
apatikoagoa, nolabait esatearren: ...inguruarekiko eta besteekiko ardura gehiegizkoak buruko astuntasunaren astunagotze bat balekarkio bezala; esan nahi baita muinoian sentitzen zuèn mina minagotu egin zitzaiola Domingori, mina gainditzeko moduan zegoen arren, gainditu!; orbetarrak, izan ere, bere lekuan egon ziren, istripua gertatu zenetik Domingori eta Domingoren osasunari begira gau eta egun, eta bera ere bere lekuan egongo zen,
|
etxekoei
hura zor zien, zer gutxiago!; Domingok, beraz, ez zuen hitz egiteko gogorik, lasaigarriek ere sorgortasunaren eremura zeramaten?, eta irriak banatzen zituen batez ere, bere minaren gaineko irriak, orbetarren berbaroa entzuten zuen bitartean, amaren ahotsa erdigune eta ardatz: iruditu zitzaidan, bai, trena eliza bihurtu eta arrosarioa errezatu genuèn hartan mirariaren atarian geundela, eta horratx, azkenean sendatu egin zaigu Domingo!, zeren Reginak ez baitzuen zalantzarik egiten mirari bat izan zela, Jainkoak egina eta zeruko Ama Birjinaren bidez lortua?
|
|
|
galdu behar izan bazuen ere? Aitak halaxe aitortu zien behintzat
|
etxekoei
, Gabino etxeratu zèn egun berean:
|
|
|
Martxa militarrak atseginago zituen arren, Nazario Orbek atseginez entzun zuen Haendelen musika: ...zaion bitartean, baina, Reginaren irudiak hartu zion burua, begiak emazteari emanak zituen behinik behin?, garai batean maiteminduta zegoenean bezala, hain ikusi zuen emaztea lirain eta dotore, doluz jantzita zihoan arren, eta beltzez goitik behera beraz, bazuen Reginaren itxurak halako aura misteriotsu bat, bere emetasunarekin lotua eta heriotzaren eremutik ateratzen zuena?, eta hain bere lekuan,
|
etxekoei
zentzuzko hitz haiek zuzentzen zizkiela, positiboak bezain itxaropentsuak; Nazariok ederki ikusten zuen emaztearekiko urruntze bat gertatu zitzaiola azken bolada hartan bien artean amildegi zeharkaezin bat ireki balitz bezala; memento haietan, baina, denborak bat batean atzera egin eta haragiaren muinean sentitu zuen Nazariok, argiz gainezka zituen begiak, emazteak, artean ere, erremediorik gabe erakartzen zuela:
|
|
|
Udazken neguetan sukaldean errezatzen zuten arrosarioa, baita afaldu ere sarritan, labe piztutik hurrean; arrosarioa errezatu ez beste, berriz, eskari eta erregu berezi batzuk egiten zituzten, ahaideen edo etxeko lagunen alde, honi ezbehar bat gertatu zitzaiolako, eta hari gripeak eraso ziolako?, aitagure, agurmaria eta glorien xuxurla etengabean; eskari haietan lehena Gabinoren aldekoa zen, jakina? eta orduantxe gertatu zen gertatzekoa, larunbat bateko afalaurrean, aita lanetik itzulita gero, noiz eta Teofilo Maria aulkitik zutitu, labera hurbildu, eta,
|
etxekoei
begira, hala esan baitzuen:
|
|
|
–Bai, egun batean han azaldu zen, eta hantxe jarraitzen du. Osabak esaten du familian pirata bat izan genuela orain dela berrehun bat urte, eta haren arima ote den, itsasoan berrehun urtetan ibili ondoren etxera itzuli dena, atseden hartzera eta
|
etxekoei
babes ematera. Osabak behin ikusi zuen, eta nik beste behin, bere izara zuriarekin?
|
|
|
ikurren ikur eta bereizgarrien bereizgarri, baina ez zuten Euskal Herria ahazten. Aberri Handia eta aberri txikia bereizten zituzten, nolabait esatearren, txikia Handiaren mende ulertzen bazuten ere?, halako eran, non amak euskaraz egiten baitzuen seme alabekin, nahiz eta ez aitak?. Euskara erlikia bat da, eta erlikiak ere inportanteak dira? esaten zien honek
|
etxekoei
, haatik?, ez zekielako; eta esaten zuen: –Espainiako probintzia txikiena gara, baina handienetakoa gure gizonen merituei dagokienez:
|
|
|
eta memento hartan, Ana Kareninaren tokian jartzen saiatu zelako edo, hain zen erraza, zinez, munduarekin eta munduko pena guztiekin bukatzea!?, urrats bat aurrera egin zuen, heriotzaren presentzia zorabio bat zen, balaztaren burrunba kirrinkariak zorabioago egiten zuena?, baita bi atzera ere jarraian, bat bateko beldurra, bizi senak eragindakoa, nagusitu balitzaio bezala, begiak lekuetatik aterata; une hartan, beraz, Ada beldur zen, beldurra berehala estaltzen ahalegindu bazen ere burura zetorkiòn pisuzko argudio andanarekin, hain da zorrotza eta hain adimentsua bizi sena, non beldurra eragin orduko asmatzen baititu pisuzko argudiorik pisutsuenak beldurraren lotsa ez izateko?: . Nola botako dut neure burua trenbidera, bizitza oso bat badut aurretik, eguzki ibiltariak eta ilargi beteak zerumugan!?;. Nola botako dut neure burua,
|
etxekoei
sekulako disgustua emango diet-eta!??; Adak, gainera, nerbioak airean zituen, nola ez, bada, segundo hamarren batean ohartu bazen ezen bizitzatik heriotzarainoko tarteak hari baten mehetasuna zuela!?, baina bizi senak bizitzaren aldeko hautua egin zuenetik, Adak bazuen ipar bat, nora bildu baitzitzaizkion kontzientearen eta inkontzientearen indar guztiak, nerbioek eragin ziezaioketèn nahaste bor...
|
|
|
tasunaz, beste inola ezin baita, sostengatu duten
|
etxekoei
: muxu bana.
|
|
|
GERMAN. Gauza bakarra eskatzen dizut: ez eman minik
|
etxekoei
.
|
|
|
GARI. Hilda nago. Esan nire
|
etxekoei
asko maite ditudala.
|
|
|
¿ Que medidas ha tomado nuestro gobierno para garantizar en aquel Imperio la vida de los españoles, aquienes se dan las más grandes ventajas de marcha y los mayores obstáculos para su regreso? »49 galdetzen zuen Cola y Goitik bere artikuluetako batean. Itzul zitezkeenak, berriz, Amerikan irabazi zituzten sos guztiak gastaturik itzultzen ziren, zorrak eginez edo
|
etxekoei
dirua eskatuz ere: «Vende todos los muebles, si es preciso y mandame para costear el viaje, pues aquí no puedo vivir ni un día mas» eskatzen zion El Gorbea n emigrante batek bere emazteari, Bueno Airesetik bidalitako gutun baten bidez50 Itzultzean berriz, irudi penagarriak errepikatzen ziren portuetan eta itzulitako askok jendearen edo autoritateen laguntza behar izaten zuten, prentsan agertzen denez behinik behin.
|
|
|
Javi Lopezen jokalariak ezin dira aurkariari begira zelairatu. Hasieratik erakutsi behar diete
|
etxekoei
oso lehia garrantzitsua dela. Zirt edo zart egiteko garaia aspaldi heldu zitzaion taldeari, baina azkenaldian, ez du ezer egin.
|
|
|
Aritz Regurero hernaniarra izan zen epailea. Partidu lasaia tokatu zitzaion. Hiru txartel hori atera zizkien
|
etxekoei
: Nafarreteri, Alzolari eta Manu Diaz entrenatzaileari, protesta egitearren.
|
|
|
Guardia Zibilak zirela esan dute baina ez dute hori baieztatzen zuen ezer erakutsi", Amnistiaren Aldeko Mugimenduak salatu duenez. Iturri berberen arabera, paper bat erakutsi diete bere
|
etxekoei
, eta" ETAkoa izateagatik edo ETAri laguntzeagatik" atxilotze agindua zutela esaten zen bertan. Bitartean, inkomunikatuta daukatenez, Acero" torturatua izateko arriskua" dagoela salatu du Uribe Kostako AAMk.
|
|
|
Gogo eta zentzu handiagoz jokatu zuten; Athleticek, berriz, ez zuen inoiz bere jokoa inposatu. Egia da
|
etxekoei
zegokiela jokoaren ekimena, eta ondo hartu zuten erantzukizun hori. Zuri gorriak, ordea, ez ziren kontraerasoan jokatzeko gai izan.
|
|
|
–Independente sentitzen zen, besteentzako lan egitea esklabotza bezala ikusten zuen. Beti esaten zuen naturak bizitzeko aski ematen zuela, eta oso harro zegoen
|
etxekoei
inoiz ez zitzaielako mokadu bat falta izan?.
|
|
|
Bigarren zatian ondo egindakoa okertu egin zuten, ordea, azken jokaldi horretan. Erasoan falta egin, eta 29 segundoko baloi jabetza eman zieten
|
etxekoei
. Hutsartea, tentsioa, eta, bere txarrean, azken defentsa ona.
|