|
2000
|
|
|
Kristautasunak garai batetik hona hotzaldi handia izan du gizartean eta alde horretatik bertsolaritzan ere derrigor behar zuen hotzaldia, bertsolaritza gizarteari lotuta doalako. Garai batean bertso paperak Jainkoari argitasuna eskatuz hasten ziren eta gaur horri ez zaio kasurik egiten, hoztasun hori
|
etorri
delako. Gainera bertsolariak zerbait esan egin behar du eta askotan mahaian apaizen bat baldin badago, haren gorabeherak kantatzeko aitzakia bihurtzen dira, jendeari barrea eragiteko.
|
|
|
Justu gu bertsotan hasi ginen garaian, hasi zen jendea kantatutako egunean etxeratzen. Kotxeak beranduago
|
etorri
ziren, baina motoak baziren... Baina ordura arteko ohituretan herri batera bertsotara joan eta iluntzean etxera alde egitea pekatu handia zen!
|
|
|
Orain tabernan ez du inork bertsorik eskatzen. Orain plazako lanak egin, soldatatxoa kobratu eta iluntzerako
|
etorri
liteke etxera. Alde horretatik asko irabazi dugu.
|
|
|
Baina duela 19 urte istripua izan nuen kotxearekin, istripu handia gainera, Amurizaren ezkontza despedidatik Durangotik bueltan. Eta gaixoetxetik etxera
|
etorri
nintzenean, denbora nolabait pasa egin behar izaten zen eta nire bizimodu eta zaletasunen gorabeherak idazten hasi nintzen. Ordurako gainera Uztapidek liburua aterata zuen, eta zera pentsatu nuen:
|
|
|
Gero Aita Zabala bisitan
|
etorri
zitzaidan egun batean eta denbora zertan pasatzen nuen galdezka hasi zitzaidan. Eta ea erakutsiko al nizkion nik idatziak.
|
|
|
Eta horixe izan zen nire hasiera. Gero Aita Zabalaren bidez
|
etorri
zitzaidan aukera eta egunkarian idazten hasi nintzen.
|
|
|
Ez, beranduegi
|
etorri
zen euskara batua nik euskara batuan egiteko. Nik ikasi nuen apurra herriko hizkuntzan ikasi nuen.
|
|
|
Hori oso gogorra zen garai hartan. Soldadutzatik
|
etorri
eta hango bizimoduaz bertso batzuk jarri nituen. Bertso horiek Arantzazuko aldizkarian argitaratu ziren.
|
|
|
Baina larrosarik ez dago arantzarik gabe. Hemen larrosa asko
|
etorri
da, asko. Garai batean zeinek esango zuen udaletxetik ikurrina zintzilik ikusiko genuenik!
|
|
|
Lapurditik Nafarroa Beheretik paseaz Zuberora
|
etorri
zinen eta bertakotu. Nola ikusten duzu Zuberoa?
|
|
|
zigor bataloietan eta urte batzu geroago Francoren aurkako erresistentzian Bigarren Gerrate Mundialak erdi erdian harrapatu zuelarik. Eta tartean hainbat joan
|
etorri
Estatu Batuetara, Paris eta Londresera, Ozeaniako itsasoetan gerra eginez... soldadu yanki gisa! Hau amaitu zenean Mexikon eta Estatu Batuetan bizi izan zen baina beti ere Europara askotan etortzen zelarik eta Euskal Herriko egoerari buruz aski kezkatuta zegoela...
|
|
|
Hurrengo hamarkadan ekingo zitzaion berriro lanari eta «Lerro» moduan sinatzen zuen marrazkilariak alero botatzen zuen berea. Baserri giroak, bertso munduak... oraindik pisua bazuten ere, gai berriak
|
etorri
ziren bultzaka (twist a, kasu, beheko irudian ikusten denez).
|
|
|
Bitxia da armonikaz bakarrik disko bat kaleratzea. Nondik
|
etorri
zitzaizun ideia?
|
|
|
Sintaxian ere leku desberdinetako ereduek izan dezakete lekurik. Batua esan denean, eredu bakar baterantz egin dugu guztiok, horrela
|
etorri
delako, eta eredu horretan erdialdeko euskalkiak dira nagusi.
|
|
|
Gehiegikeria gure aldetik
|
etorri
dela ikusten da, ez dugu jakin izan eredu literariora joten. Bizkaierak baditu klasiko modernoak Mikel Zarate, Txomin Agirre, Amuriza eta egon da fonetismorako joera.
|
|
|
a behar zuten hitzen zerrenda. 82an atera zen lege horrekin Pedro Miguel Etxenikeri behin baino gehiagotan entzun diot euskara batua ofizial egin zen; gero hori bat
|
etorri
zen eskolan euskarazko hiztunak lortzeko egin zen ahaleginarekin, ereduena eta abar. Beraz, administrazio zein irakaskuntzan estandarraren aldeko apustua egin zen.
|
|
|
Sermoia ia laburra iruditu zitzaidan. Eta gogora
|
etorri
Pablo Sorozabalek bere familiaren giroaz eta euskal izaeraz idatzi zuena: «
|
|
|
Gora doa gainera, hemendik kanpo jeneroa nolabaiteko krisian dagoenean. Ez dira alferrik
|
etorri
telefono erotikoak, film pornografikoak eta Internet. Literaturak badu, ordea, euskarri berriek ez duten elementu bat:
|
|
|
han denak ginen pertsonak, eta nik ez nuen sentitzen «Ni naiz emakume bakarra». Hori gero
|
etorri
zait. Haiek pertsona sentiarazten ninduten, eta hori eskertuko diet. Gero ez, geroztikan talde gehientsuenetan arraroa sentitu izan naiz, arraroa batez ere ez baduzu ahaleginik egiten arrarotasuna disimulatzen, eta nik ez dut ahaleginik egin.
|
|
|
Sagar bilketan, sagar jotzerakoan, dolarean eta upel betetzerakoan egin zuen eguraldia oso euritsua eta hotza izan zen; guztiz mesedegarria sagardogintzarako. Sagarrak sagastietik erdi garbiak
|
etorri
ziren. Hotz egiten zuenez, ernamuinak eta legami basatiak ez ziren ugaldu.
|
|
|
«Gizon zuzena loratzen da nola palmondoa» esaera jasoa du Ibon Sarasolak bere Euskal Hiztegian eta horixe
|
etorri
zitzaidan burura negu hotz honetako lehengo egun batean. Donostiarrak ikuskizunak antolatzen iaioak direna badakigu honez gero euskaldunok; dirua soberan eta... esango luke baten batek.
|
|
|
Su etenaren hausturak eta atentatu honek, usteak erdia ustela duela erakutsi du. Atentatua HBk Eraikitzen ildo politiko berriaren lehen zatia amaitu duenetik aste batzuetara
|
etorri
da, euskal gizartea eta ezker abertzalea Oldartzeneko garaietara itzularaziz.
|
|
|
1918an, Eusko Ikaskuntzaren sorrera biltzarrean, Tomas Etxeberriak euskal biblioteka berezi bat sortzeko asmoa plazaratu zuen; logikoa da bi kasuon artean paralelismo garbia ikustea, hots, gurea ere biblioteka nazionala bilakatzeko bokazioz etortzea. Baina orduan ez zen
|
etorri
, eta hurrengo laurogei urtetan ere ez. Zergatik?
|
|
|
Nik uste afizioa aitonarengandik
|
etorri
zaidala. Ni mutil koxkorra nintzela hura egoten zen sehaska eragiten eta bertsoak kantatzen zizkidan:
|
|
|
Lehenago beti erriertan egoten ziren etxeratzeko. Oraingo goizeko bostak baino beranduago ziren orduko hamabiak; berandu xamar, aldera etxeratzen banintzen «bart berandu
|
etorri
haiz!» hasten zitzaizkidan marmarka, «izango huen, bertsoa edo txorakeria!». Gero, bertsotan hasi ginenean etxean giro ona izan genuen, baina hasieran bertsolarien erreferentzia txarra zuten, Zepaiena eta antzerako bertsolari alprojena.
|
|
|
Donostian eginiko omenaldietan jende gehien bildu zena izango zen, seguru asko. Ni gustora egon nintzen, oholtza gainean aulkian eserita, baina gero han zer edo zer kantatu beharra
|
etorri
zenean, gaizki pasa nuen, gero! Nik ordurarte pasa nuen une gogorrena izango zen hura.
|
|
|
Eta han egiten nuen aizkoran, lanak eraginda. Apustua jarri genuenean, berriz, bi aldiz
|
etorri
zen Urrestilako Keixeta aizkolaria gure etxera, ni entrenatzera.
|
|
|
Nik uste dut Euskal Herria bere tokira eramango baldin bada, horiek denek elkarrekin joan behar dutela. Nahiz gauza batzutan hain ondo
|
etorri
ez, uste dut elkarrengandik hurbil ibili behar dutela. Eta horixe daukat beldurra, ez direla hala ibiliko.
|
|
|
Beranduago
|
etorri
ziren biotopo babestuak, azalera txikiko guneak dira, baina, balio biologiko handia izan ohi dute, babes figura honetan aurkituko ditugu, Biasteriko aintzirak, Leitzaran ibaia, Itxina edo Inurritza. Baliabideen ustiaketa mugatuko da biotopoetan, ustiapen hori eta babestu nahi diren balio ekologikoen kontserbazioa bateragarriak direnean izan ezik.
|
|
|
Haiek dira boterea. Betidanik izan dutelako agintea edo
|
etorri
berriak direlako.BBVA T aparamen berriarekin aurkeztu da. Aukera ezin hobea profitatuz hemendik aurrera, batera, kontrolatuko dituzte, besteak beste, telebistako kate pribatu guztiak, internet, prentsa idatzia, irratiak eta abar.
|
|
|
Horregatik miretsi ditugu batzuk, lotsa eta beldurrik gabe esan beharrekoa adierazten dutelako. Sarritan borroka galduetatik
|
etorri
garelako eta adiskideen hitzek galdu dutelako herri hau, idazle gazte batek aipatu bezala. Idazterako orduan kontatuko dugunean ez ezik generoari ere erreparatzen diogu baina.
|
|
|
Besterik ezean, eskerrak Vladimir-en ekitaldietara
|
etorri
ez ezik, inguruko herrietatik zein presondegi eta erbestetik lubaki honetatik hitzen bidez erresistentzia posible egiten duzuenoi. Gunter Grass-ek aipatu bezala literaturak iraungo badu, era subertsiboan iraungo duelako.
|
|
|
Batzuetan gertatu da nobelaren kapitulua idatzi eta bertako pasarte batekin ondo datorren argazkia aukeratu dudala eta hortik abiatuta egin dudala ipuina. Beste batzuetan lehen elementua argazkia izan da eta ondoren
|
etorri
da ipuina eta hortik kapitulua. Egia esan, nahiko erraza gertatu zait
|
|
|
Baina gero proiektua gauzatu egin behar da. Poza izugarria izan zen saria eman zidatenean, baina erantzukizuna ere gainera
|
etorri
zitzaidan. Nire esku zegoen eta apurka apurka idazten joan nintzen
|
|
|
Parisen sortu zen eta 43 urte dauzka. Aita euskalduna zuen eta 1965ean
|
etorri
zen bizitzera Euskal Herrira. Soziologia ikasketak egin ditu eta beste mahaingurukideek ez duten ikusmolde bat badu euskalduntze alfabetatzeaz aritzeko:
|
|
|
Euskal sozialistek, eta sozialista arabarrek zehazkiago, Udal eta Foru hauteskundeen ostean iragarria zuten zerrenda bozkatuena errespetatuko zutela; Arabako Batzar Nagusietakoa, kasurako. Gero
|
etorri
zen IUrekin sinaturiko ituna.
|
|
|
80ko hamarkadan argitaratu zuen Sarasolak" Grimm Anaien Ipuinak" bilduma, bi liburuxkaz osatua. Ondoren
|
etorri
dira hainbat egokitzapen. Horietako bat da Ttarttalok kaleratutako" Kontaidazu ipuin bat", Mitxel Muruak itzulia.
|
|
|
Gertakizun eder hau irakurtzean, berehala
|
etorri
zitzaidan burura halako beste bazkari baten beharra. Hona hemen bada nire aholkua Iparraldeko ABko Richar Irazustari.
|
|
|
Hizkuntza plangintza eskatzeko deiadar kanpaina abiatu du Euskal Konfederazioak. Ipar Euskal Herriko hautetsiekin bilduko da bakoitzak bere egituran euskararen alde har dezakeen konpromisoa bere egin dezan eskatuz," Estatutik
|
etorri
behar duenaren beha egon gabe". Kanpaina ekainaren 10ean amaituko da Baionan egingo den manifestazioarekin.
|
|
|
Halakoak santuhartu galantak zeuzkala esaten zen. Baina gaurkoan santuhartuez ez baizik eta santuen bizitzaz arituko naiz, gogora
|
etorri
baitzait Santa Genobebaren bizitza (eta heriotza) taldean irakurriz nola negar malkotan hustutzen ginen. Gero, zer esanik ez, Santa Agedaren bizitzak baino gehiago heriotzak ere edozeini sortzen zion oilo ipurdia.
|
|
|
" Bertakoak nazka nazka eginak gaude egoera honekin. Edozeini galdegin eta gauza bera esango dizu" eta dendako leihotik Brazomar hondartza ingurua, etxe berriz josia dagoena seinalatu digu, Bilbo Handitik
|
etorri
direnak han bizi direla esanez. Osasungintzaz aritu ondoren garraioaren gaia aipatu du.
|
|
|
Castro Urdialesen erroldaturik ez dauden 20.000 horien artetik gehienak Bilbo Handitik
|
etorri
dira, Ibar Ezkerretik bereziki. Zonaldeko bizi kalitateak behera eta etxebizitzen prezioek gora egin ahala, Castroko bizi kalitateak eta etxebizitza merkeek erakarrita hurbildu da hainbat eta hainbat bizkaitar.
|
|
|
Batez ere, tradizio herrikoian oinarritutako literatura izan dut gustuko. Hortik
|
etorri
zitzaidan gogoa. Bilketa horiek guztiak berandu hasi ziren ematen fruituak, ordea.
|
|
|
Garruze, Bunuze, Donapaleu, Urdiñarbe, Bildoze... herri ugaritatik etortzen dira ikasleak Donaixtira. Bederatzi ikasle Amikuzeko ama ikastolatik
|
etorri
dira, beste lau Sohutakotik, lau Donibane Garazikotik eta bi Orzaizeko ama ikastolatik.
|
|
|
Coloradoko Boulder hirian jaioa duela 43 urte, hizkuntzalari gisa egin du bere ibilbidea. Umetan Angolan bizitakoa, Francoren azken urtean Iruñeara gaztelera ikastera
|
etorri
eta orduan entzun zuen euskara lehen aldikotz. Liluratua, bere kasa ikasteari ekin zion.
|
|
|
Bertan mexikar ligan parte hartu zuten eta baita 1938 irabazi ere (egileak lortutako azken informazioek datu hau ukatu egiten dute eta nahiz eta liburuan agertu, hurrengo ediziorako zuzendu nahi du). Azkenean, kanpoko zein barruko presioen eraginez, eta" Euzkadi" ren lehenbiziko misioa alde batera geratzen ari zenean, selekzioaren autodisoluzioa
|
etorri
zen, 1939ko abuztuan.
|
|
|
Norgehiagoka San Mamesen jokatu zen eta 4 0eko emaitzak euskal jokalarien nagusitasuna erakutsi zuen. Hurrengo partidarako beste bi urte itxaron behar izan ziren, oraingoan Errumaniaren aurka jokatzeko, baina arazoak beste behin ere taldeetatik
|
etorri
ziren, hauek jokalariak uzteko oztopo bat baino gehiago erakusten baitzuten. Askotan gertatzen den moduan, Euskal Selekzioaren aldeko hitzak hortxe geratzen ziren, hitzetan.
|
|
|
Algorta sorlekua aspaldi utzi bazuen ere, bizkaieraz mintzo da oraindik Garbi Losada antzerki zuzendaria. Pedagogia Donostiara ikastera
|
etorri
eta bertako Egia auzoan bizi da egun, Jose Antonio Vitoria laguna eta Tomas 4 urteko semearekin. Ados Teatro bere konpainia garai gozo batean dagoela harrapatu dugu," Manolito lau begi" antzezlanak antzerki talde orok behar duen bultzada eman die-eta.
|
|
|
Gustukoa nuen arren, antzerkirako grinak gehiago ahal zuen. Koldo anaia ere, Biologia ikasi ondoren, hona
|
etorri
zen laborategi batean lan egitera. Ondoren Tanttakan hasi ginen.
|
|
|
Hirugarren taldea, bi ETAko disidenteak ziren, klandestinitatean eta borroka armatuan zailduak. Laugarren taldea, LAIA EZ ingurutik
|
etorri
zen. Urola bailara eta Pasaia/ Errenteria eta Tolosaldean burutu zituzten Autonomoek beren lehen ekintzak, klase enpresarialaren kontra zuzenduak nagusiki.
|
|
|
Hendaiako bertso eskolan hasi nintzen, nire aitak ematen zituen kurtsoetan, hamaika urte arte. Gero koloka une bat
|
etorri
zen, eta Oiartzungo eskolara joan nintzen. Han etxean bezala hartu ninduten; oso talde giro ona zegoen.
|
|
|
Ametsekin batera, hamabi urte arte Hendaiako bertso eskolan egon nintzen. Baina taldea hautsi zen eta nik pilotari nion lehentasuna eman, duela ia hiru urte arte, non berriro Hendaiara
|
etorri
bainintzen bertsoa ikastera. Duela hiru urte norbaitek esango balit Nafarroako Bertsolari Txapelketan parte hartuko nuela egun batez, barre egingo nion aurpegira!
|
|
|
Gero eskailera
|
etorri
zen; eta orain kasik hobe litzateke eskailera izango balitz. Zergatik?
|
|
|
Oinetakoen sektorea behera
|
etorri
den arren, Zuberoa ipar barnealdeko lehen arro industriala da, eta bere garapen gaitasuna bizirik dago hainbat aktibitate eta eremutan. Horiek horrela, birmoldaketa plan bat abian jarri da bertako enpresak garapen molde berri batean indar daitezen; era berean, Zuberoa kanpoko enpresen helburua izan dadin prospekzio bat burutu nahi da.
|
|
|
Horrela ulertu behar da diskurtso bortitza, uholde gisa gure gainera
|
etorri
dena, galdutako denbora korrika eta presaka irabazi nahiko balute bezala. Ulertezina dena, baita azalpenik ez duena ere, azaltzen saiatu dira iritzi publikoan eragin nahirik, buruan dituzten neurri murriztaileak kosto politikorik txikienarekin onartzeko bidea izan dezaten.
|
|
|
Fisika. Ongi
|
etorri
Bio etxera
|
|
|
" Harizpe" z geroztik, ikustez bederen, herri guztiek egin dute" Harizpe" ren hainbat berdin. Nehor ez dela gibelera
|
etorri
erran nahi dut: jantzien aldetik, ikuskizunaren legearen aldetik, berrikuntza sortzeko ideien aldetik...
|
|
|
40 urte beranduago, hala ere, debekua
|
etorri
zen. Esparru zientifikoan, Gabriel Nahas eta A. Campbellek kalamuaren kalte organikoen inguruko ikerketak burutu zituzten.
|
|
|
Arantzazuko batzarrea egin ondoren, Euskaltzaindiak eskerrak agertu nahi dizkie
|
etorri
diren nahiz beren iritziak bidali dituzten guztiei. Lehenik ikusi duguna da guztion ustez gure hizkuntzaren batasuna behar beharrezkoa dugula.
|
|
|
1990ean gertatu zena behin betiko finkatua geratzea nahi du berak. Hots, Bernard Marie auzapeza ohia eta Didier Borotra ez ziren bat
|
etorri
Udal Casinoaren proiektuan, eta desadostasun hura medio miarriztarrek Borotraren alde ebatzi zuten. Alta, ukaezinezko udal krisi bat jasan izan genuen.
|
|
|
Handik egun gutxitara, hilaren 19an zehazki, jaso behar zuen ezustekoa gainditzeko balioko ote zion. Izan ere, Munduko Pilota Txapelketa inauguratzera joan eta, ez zitzaion, bada, euskaldun bat, Joseba Elosegi jelkidea, bere buruari su eman eta ia ia gainera
|
etorri
–
|
|
|
Bertako tailu gotikoek atentzioa ematen dute. San Inazio haurtzaro eta gaztaroan maiz
|
etorri
zen Olatzeko Amari otoitz egitera.
|
|
|
Zer iritzi duzu zure atzetik
|
etorri
diren Kultur sailburuez?
|
|
|
Axular, Leizarraga... Gero
|
etorri
zen ARGIA, baina Zeruko ARGIA ere Kaputxinoek sortu zuten, e! Frankismoan erresistentzia nagusia apaizena izan zen.
|
|
|
Hasi da Karlistada, argi dago sartu garela. Hemengoak garenak eta kanpotik
|
etorri
direnak zatituta gaude, eta orain dela 150 urte bezala, txuriak eta beltzak. Hori ez da aldatu.
|
|
|
Hegoaldera etortzean bizi izan nuen giro aldaketa benetan latza izan zen: nire gurasoak beste aldean gelditu eta ni osaba batzuen etxera
|
etorri
nintzen, batxilerra ikastera, hango ikasketak ez baitzizkidaten onartu. Jesuitetan sartu ninduten, eta hura beste giro bat zen:
|
|
|
Iparraldean gertatu dena da euskotar jendea gutxiengoa dela, kanpotar asko
|
etorri
delako bertara bizitzera. Joan zaitez Miarritzera:
|
|
|
Gonbite bat da gure hizkuntzarekin, eta inguruan ditugun erreferentziekin, gure hitz egiteko modua sortzeko. Inoiz
|
etorri
behar du horrek eta etorriko da, azkenean hor daude Euskaltzaindia eta gauza horiek guztiak, baina hanka zabaldu eta puzker bat lasai botatzeko aukeraren bat dugu, bestela beti zuzentasunari lotuta ibili behar badugu azkenean nazkatu eta ito egingo gara.
|
|
|
Beti ere euskal konfliktoari irtenbide bat atxemateko asmoz (PS, RPR eta berdeekin topaketak). Garai hartako asmoetarik bat prefektoarekin topaketa lortzea izan bazen ere, ez genuen lortu honek fermuki ukatu baitzigun bilera (kasualitatez, topaketa eskaera honen onarpena behin su etena hautsita
|
etorri
zen!).
|
|
|
Baina euskarri berrietako produktuetan dago hutsunea eta guk horri erantzun nahi diogu. Ni hona
|
etorri
nintzenean euskaraz horrelakoak eskura ezinak ziren. Hemengo gazte informatikari batzuk haiek horrelako produktu bat garatzeko gauza zirela esan ziguten eta Aldunditik apustu handi bat egin genuen:
|
|
|
1949an, Indiak bere independentzia lortu zuenean, maharajak ez ziren ahatik desagertu, aipatu 279 horiek ez, behintzat. Urteak urteak
|
etorri
, han jarraitu zuten beren pribilejio guztiekin, harik eta 1970eko" irailaren azkeneko egunetan, Indira Gandhi Lehendakariak, Nehru aundiaren alaba danak, erabaki zorrotza artu zuan" arte. Zein erabaki?
|
|
|
Eguraldi igarleak ez zuen hala ere asmatu. Gerra Zibilaren aurretik gertatu baitzen hau eta ez zen oso eguraldi onik
|
etorri
Madrila. Meteosaten laguntzarik ez zuten artean.
|
|
|
Bertsolari batek Lizardiren izenik ere ez zuen jakingo. Ni beti harritu izan naiz kubatarrak edo Alpujarrakoak
|
etorri
direnean: haiek batbateko jardunaren tartean Lorcaren poesiak kantatzen zituzten mahaian zutituta, eta haiek jardineroak ziren.
|
|
|
Amurizak egin zuen ekarpenik handiena izan zen bertsoa botatzetik bertsoa antolatzera pasa zela, nolabait. Bertsoa antolatu, eta ez errimak
|
etorri
ahala bota. Horrek errimak hierarkizatuta edukitzea eskatzen du.
|
|
|
Zure atzetik beste belaunaldi bat
|
etorri
zen. Egaña, Sarasua, Peña, Lizaso...
|
|
|
80 txapelketak Xabierrek irabazi zituen, eta hor dago bide horren proposamena bere osoan ikusi nahi duenarentzat. Gero
|
etorri
da Andoni eta belaunaldi hori, eta 80tik 90era Xabierrek egindako eraginaren sedimentazio bat izan da: Xabierrek irekitako bide berria hedatzen da eta hortik bakoitza bere estiloa hartzen joaten da.
|
|
|
Ez da harritzekoa, 86ko eta 89ko txapelketan bi bandazo egotea; 86koan, atzera piska bat lehengo sisteman anklatuta dagoen bertsolari baten alde, Sebastian Lizaso. Freskoa da, bertsoa
|
etorri
ahala bota egiten duena... eta 89an, berriz, nahiz eta eskola zaharrekoa izan, Amurizaren bidea oso ongi asimilatutako bertsolari bat, Jon Lopategi. Ikusi besterik ez dago finalean, bederatzi puntuko bertsoan, puntu motzak nola josi zituen:
|
|
|
Telebistaz lehengo bertsogintza emango balitz, publiko berria ez litzateke etorriko eskaintza horretara. Publiko berria
|
etorri
zen bazegoelako belaunaldi oso bat ordura arte bertsolaritzara hurbildu gabeko jendearen mezuak era txukun batean eman zitzakeena. Arrakasta horregatik izan zen.
|
|
|
Lehengo ikastetxeetatik ez genekien, noski, baina gaurko haur eta gazteen artean ere, zenbatek ikasten du Nafarroari Gaztelako armadak kendu ziola bere burujabetza? (...) Zenbatek daki euskara nafar gehienena izatetik gutienena izatera agintari espainiar eta espainiarzaleen bortxatze eta zanpatzetik
|
etorri
dela? (...) Lotsatu egin luke zenbait gaurko jauntxo agintedunak, gaur euskaldunak lau garela eta euskaragatik lan egitea eta sosa gastatzea baliogabekoa dela erraten duenean.
|
|
|
Konparazione, Hungariak frantses behikiaren inportazioa debekatu zuen eta Errusiak frantses behikiaren kopuru erosketa gutxitu zuen. Jean Galvany laborantza ministro frantsesaren lehen neurria
|
etorri
zen: behien elikadurarako erabilitako irin guztiak debekatu zituen.
|
|
|
Azaroaren amaieran Departamenduak txostenaren finantza aldea onetsi zuen, abenduaren 18an Akitaniak egin zuen bezalaxe, baina arazoa Parisetik
|
etorri
da, Frantziako Estatuak ez baitu finantzaketaren bere zatia betetzeko asmorik. Horrela adierazi zuen Jean Jaques Lasserrek erregio eta departamenduko kontseilariak.
|
|
|
Nafarroako agintari politikoek euskararen inguruko berri beltzak bata bestearen atzetik sortzen diren honetan, adierazpen mediatikotara mugatutako erantzunak ere porrostadan
|
etorri
dira. Kasu hauetan erranza eta merkea da erantzuna ematea, gaia pil pilean dagoelarik kazetariek adierazpen eta prentsaurreen arrantzan aritzen direlako.
|
|
|
Baina beste arazo batzuk kanpotik
|
etorri
dira eta bi motatakoak dira horiek. Alde batetik euskaltzalea ez den edo euskararekin kontakturik ez duen maliziarik gabeko zenbait jende arruntarengan, ezezagunaren aurrean sortzen ohi diren mesfidantza, zalantzak eta uste okerrak agertu dira, eta nahasmen interesaturako eremu ezin hobea bilakatu dira.
|
|
2001
|
|
|
Lan ederra
|
etorri
zaigu arteaz bizi garenoi Guggenheim museoarekin! Jende guztia esaldi beraiek errepikatzen etortzen zaigu:
|
|
|
Inoiz ez dugu arte galeria bat barrutik ikusi, artelan bat erosi edo aldameneko kultur etxean dagoen erakusketara sartu, baina Bilboko Guggenheimen egon gara. Ez dago gaizki, baina gero ez
|
etorri
azalpenak eskatzen.
|
|
|
EAJk Estatutu berri bat eta lurralde zatiketaren aldeko apustua egiten badu, ez dabil bakearen alde, horrela gatazka beste 30 urtez luzatzeko baldin tza sozialak birsortzen direlako. Zer bidetik
|
etorri
zen su etena Euskal Herrira. Burujabetzaren aldeko itun abertzale batetik, Lizarra eta Udalbiltzatik.
|
|
|
giza lengoaiak makina lengoai bihurtu behar dira, makinak oraindik jendearen hizkera arrunta ulertzen ez duelako. Oso aditu ez denari, itzulpen automatikoa harira
|
etorri
orduko, alorraren alde bat baino ez zaio burura etorriko: makinak berez itzultzea, bakarrik, jende laguntzarik gabe.
|
|
|
Mariano Izetaren heriotza eta Nafarroako Gobernuaren azken erabakiak euskararen inguruan bat
|
etorri
dira denboran, baina ez dakit kasualitateak eraman dituen hortara ala bigarrenak ekarri duen lehena. Izan zitekeen.
|
|
|
" Francori oso ondo
|
etorri
zitzaion guk Sobiet Batasunaren aurka Eurokopa irabaztea"
|
|
|
Gainera, historian zehar, eguneroko praktikan, lau foru administrazioak Estatuko arauak berridaztera dedikatu dira. Eta Estatuko arautegitik zertxobait aldendu direnean berehala
|
etorri
dira inguruko autonomiak, Estatua edo Europar Batasuna errekurtsoa sartzera, azken egun hauetan berriz ere gertatu den bezala. Hau gutxi bazen, Madrili kupo bat ordaindu behar diogu gure burujabetza ukatzeko Estatuak erabiltzen dituen tresnak ordaintzeko.
|
|
|
Eta horrela, Superkongresua delakoak berezko izaera bereganatu du ustekabean. Gure harriduraz kazetariak (irratiak, prentsa eta abar) ere zuzenean Superkongresuaz galdezka
|
etorri
zaizkigu.
|
|
|
Plan horiek 3.870 milioi pezetako finantzaketari esker gauzatu ziren. Horietako 1.550 milioi INEMetik
|
etorri
ziren hala ere, beste 3.500 eskatzen zitzaizkion, 1.320 milioi Eusko Jaurlaritzatik, eta 1.000 milioi Europako Gizarte Fondotik.
|
|
|
" Euskal Aditza bizkaieraz". Horren ondotik beste batzuk
|
etorri
ziren, besteak beste," Oletako euskal aditza" eta" Aitortu... zer dala ta" (itzulpena). Euskal kulturaren alde lan handia egindakoa izaki, Urrezko Luma saria jaso zuen eta ohorezko itzultzaile izendatua izan zen.
|
|
|
Horretan datza han errespetua. Espainiara
|
etorri
delarik, agian estetika moduan hartu dute hori eta hasieran behintzat hartan zentratu dira. Hain potoloa da kontu hori, ez zaigula gustatzen.
|
|
|
Hala ere, medikuntzaren aurrerapenak etengabeak ziren, eta XX. mendearen bigarren erdialderako gaixoei askoz errazago, merkeago eta erosoago suertatzen zitzaien pilula bat hartzea bainuetxe bateraino hurbiltzea baino. Gainera, urte horietan jendea kostaldeko turismo guneak deskubritzen hasi zen, eta doako hondartzaren aldean ordaindu beharreko bainuetxeen gainbehera
|
etorri
zen. Bata bestearen atzetik Euskal Herriko terma guztien ateak ixten joan ziren, gaur egun geratzen zaizkigun Nafarroako Fitero, Lapurdiko Kanbo eta Gipuzkoako Zestoa izan ezik.
|
|
|
Eta" chateau" a ekarri zuten, alegia, bodega bat bere lursailekin. Baina gero formula hori gainbehera
|
etorri
zen. Errioxako bodega denak Haro inguruan kokatu ziren, trenbidea bertara iristen zelako.
|
|
|
Armando Llanosek ikertu zuen, eta badirudi birpopulazio garaiko nekropoli bat dela, X. XI. mendekoa. Arabiarrak
|
etorri
zirenean, herri osoak ihes egin eta hustu egin zen; baina X. mendean arabiarrak Ebro utzi eta Duerora jo zuten, eta jendea (uste dugu iparraldetik) birpopulatzera etorri zen. Esaten denez Erramel izeneko arabar konte bat jarri zen bertan bizitzen, eta horregatik du izena" Remelluri":
|
|
|
Armando Llanosek ikertu zuen, eta badirudi birpopulazio garaiko nekropoli bat dela, X. XI. mendekoa. Arabiarrak etorri zirenean, herri osoak ihes egin eta hustu egin zen; baina X. mendean arabiarrak Ebro utzi eta Duerora jo zuten, eta jendea (uste dugu iparraldetik) birpopulatzera
|
etorri
zen. Esaten denez Erramel izeneko arabar konte bat jarri zen bertan bizitzen, eta horregatik du izena" Remelluri":
|
|
|
Burgesia eta ezker kolaboratzaileen arteko itun bat izan zen, Moncloako ituna. Eta handik
|
etorri
ziren Konstituzioa eta Estatutua. Trantsizioa bukatu zen, faxismotik burgesia demokratikoa etorri zen bezalakoa izan zen eta puntu.
|
|
|
Eta handik etorri ziren Konstituzioa eta Estatutua. Trantsizioa bukatu zen, faxismotik burgesia demokratikoa
|
etorri
zen bezalakoa izan zen eta puntu. Akatsa defizit demokratikoa dugula hainbeste denboran mantentzea izan da.
|