|
2000
|
|
|
Alabaina, oraindino ez da
|
etorri
geratzeko.
|
|
|
Hontza oheburura
|
etorri
eta basoa ekarri zizun,
|
|
|
" Ba al dakizu nora
|
etorri
zaren, seguru?".
|
|
|
Amerikatik
|
etorri
bezain laster prestatu nintzen bidaia horretarako: bizikleta, motxila, lotarako zakua eta trasteak.
|
|
|
Detaile horiek ez dira ahazten: noiz eta nola
|
etorri
zitzaizkidan bila... Nire taldekidea atxilotuta zeukaten ordurako; txakurrek eurekin ekarri zuten gurera, eta etxeko atean deitzera behartu.
|
|
|
Noizbait ireki zuten atea soplete horrekin, libratu zuten bidea, eta sartu ziren polizia nacionalak. Ziegetara
|
etorri
zitzaizkigun fusilekin apuntatuz. Ilaran atera gintuzten galeriatik kanpora.
|
|
|
Hamargarrenean sendagilea, zerbitzuburua eta lau kartzelero
|
etorri
zitzaizkidan txabolora. Zer gertatzen zitzaidan galdezka.
|
|
|
Lelo eta kontsigna haietako batzuk, manifestaldietan eta oso ohikoak direnak, edonork aise ikasteko modukoak ziren, memorian itsaskorrak. Horrela bada, asteburuak joan eta asteburuak
|
etorri
denbora aurrera zihoala, hilabeteak ere joan ziren, negua eta udaberria igaro ziren, eta uda heldu; negu oso hotzak bezala, oso beroak dira udak Herreran, baina ilunabar freskagarriekin; uda hartako ilunabar beranduetan leihoetan egoten ginen elkarrekin berbetan; eta halako batean ohartu ginen, gure senideek oihukatzen zituzten leloak entzuten genituela kanpoan astegunetan ere. Ordu haietan ez zegoen han gure ahaide edo lagunik.
|
|
|
Hanka egin du gure ondotik, eskulanen aretoko atea ireki duten bezain laster. Itsasontziak egiteko materialak eta lanabesak lortzeko borrokan dihardu eguna joan eta eguna
|
etorri
. Katalogo eta materialak eskatuta, eskalan egiten ditu itsasontziak.
|
|
|
Lehenagotik hasiko naiz, gerraren hasieratik. Asturiasko CNTkoak
|
etorri
ziren laguntzera, eta gure aita ere CNTkoa zen. Ordiziako jauntxo batek bazuen denda bat...
|
|
|
Tailer horren kargu egitera joan zen gure aitona Madrilera. Hari horri jarraituz bide batez, urte mordoa geroago, ni Carabanchelen preso nengoela, osaba Jesusen semea, neure lehengusua alegia, bisita egitera
|
etorri
zitzaidan bere alaba txikiarekin. Halaxe esan zidan:
|
|
|
– Arreba Nieves
|
etorri
zaidak, bere alabarekin eta suhiarekin... eta hauen bi haurrak ere bai!
|
|
|
Gure amak jakin zuen Donostian gaixorik nengoela, baina hain gaizki nengoenik eta gutxiagorik ere ez; ezta sanatoriora joatekoa nintzela ere. Andazarraten nengoela jakin zuenetik, ahal zuen guztietan
|
etorri
zitzaidan, hutsik egin gabe, jakiz kargatuta: eltzekaria, fruta...
|
|
|
Urte haietako miseria eta lazeriaren ispilu garbia zen leku hura. Donostiako osaba eta amona platano kiloarekin bisitan
|
etorri
zitzaizkidan hartan, harmailetan behera jaisten ari ginela, nik ere eskua barandan ipinita nuela, baranda hura gaixoek ukitzen zutela eta eskurik han ez ezartzeko esan zieten. Apestatuak ginen gaixook, tuberkuloso apestatuak.
|
|
|
Ezkontza egunerako prestatu zidan amarrua, bere azken lakioa: jaunartzeko unean ostia atzamarretan zuela
|
etorri
zitzaidan, hura irentsaraztera. Bistan da, hura ez zen eztabaidan hasteko momentua; denen aurrean nik ezezkoa egin nion mutur aurrean jarri zidan ostiari, burua alde batera eta bestera jiratuz.
|
|
|
Aldaketa, alegia. Esango nuke, gerraoste luzean mugarri izan zirela 60etako lehen urteak; hutsune bat betetzera
|
etorri
zen mugimendu hura: pizkundea.
|
|
|
eskuak atzean, aldakak dantzatzen, musajea bihurritzen. Patioaren alde batetik bestera bi hiru joan
|
etorri
egin orduko, besoak eta eskuak halako moduz mugituz ari zaio trabestia esplikazioren bat ematen. Ez dut uste asko aztoratuko duenik Ordiziako txapelduna.
|
|
|
Reizabalek adierazi dio, agian ez dela ustekabekoa izango Martutenera eramatea. Epailea ere
|
etorri
zaio gorabehera horren inguruan zerbait jakin nahian.
|
|
|
Nirekin
|
etorri
eta
|
|
|
Udaletxe aurrean, plaza nagusian, haize leunaren menpe zebilen paper batek bereganatu zuen nire arreta. Margaren gutunaz oroitu eta ideia zoro bat
|
etorri
zitzaidan burura: Lauaxetaren agerpena izango ote zen Margak Lizardiren omenezko monumentuaren ondoan akaso aurkituko nuela iragartzen zidan" arrastoa"?
|
|
|
Morroi honen alde ezer gutxi honezkero, nire ustez. Hemendik lehenbailehen ospa egitea izango duk onena, auto bat
|
etorri
baino lehen. Oraindik garaiz gaudek.
|
|
|
Nahi duzunean
|
etorri
. Itsasoari begira egongo naiz, begiak galduta, eta kontatzeko zerbait izango dudala agintzen dizut.
|
|
|
Hilerrietako hilkutxen barruan lurperatutako hilotzak ekarri nituen gogora, edozein biziren hezurren ikara eragingo lukeen lur buztintsuaren azpiko hezetasuna gozoro berenganatzen. Lauaxetaren poema bateko hitzak
|
etorri
zitzaizkidan burura –testuingurutik kanpo horiek ere, beste bat baitzen poemaren gai nagusia–, Antton Valverdek jarri zien musikaz lagunduta: " Antxe makur zaite, oi buru neurea,/ geure lur amaren besarte gozoan!".
|
|
|
– Ez jakiat, Julen, ez jakiat. Gernikan atxilotu ninduenekoa
|
etorri
jatak burura metraileta horreek ikusi dodazanean. Berpiztu nintzanetik ez nok ezer egiteko edo inori laguntzeko gauza izan.
|
|
|
Ez zekiten, ordea, Lauaxeta auto stop egiten ari zela, euripean, Goizuetatik Hernanira joateko. Horretaz jakitun, guregana
|
etorri
eta argazkiak egiten zizkigutela irudikatu nuen, eta biharamuneko azalean Lauaxeta eta biok euripean auto stop egiten agertzen ginela. " Orduan ez zian ezertarako balio izango Lauaxetaren lagun izateak", esan nuen neure artean.
|
|
|
Harkaitz Canori buruzko goraipamenetan ere bat
|
etorri
ginen hirurok.
|
|
|
Haren poemak euskaratu zituen, gutunak idatzi zizkion... Nik uste dut Lorcak ez ziola sekula kasu handirik egin Lauaxetari, ez zuela aintzat hartu ere egin bere poemen euskarazko itzulpena, ez zuela Lauaxetarekin mintzatzeko interesik txikiena ere izan Bilbora
|
etorri
zenean. Baina Lauaxetak ez zuen horregatik etsi.
|
|
|
Geroagoko konturik ezin nuen batere oroitu. Manuel Lasartek" Basarri bateko mutilzar edarizale bati bere auzotar baten erreguz" jarritako bertsoetako bat
|
etorri
zitzaidan gogora, auskalo nondik heldutako errieta edo zigor bat balitz bezala: " Zorioneko edariak/ ditu indar ugariak,/ ez dira beti ondo konpontzen/ gizona ta biak.
|
|
|
– Ederki baliatu haiz nire mozkorraldiaz, ezta? –esan nion, errieta eginez bezala, baina arin, haserre handirik erakutsi gabe– Nork esan zian hiri nik Donostiara
|
etorri
nahi nuela?
|
|
|
– Barkatu, Estepan. Seko ahaztua nuen zerbait
|
etorri
zait burura bat batean eta...
|
|
|
On Kixoteren erara abiatzea gustatuko litzaidakeela pentsatu nuen, jomuga zehatzik gabe, ongintza xede bakar, bidez bide, neure indar eta borondatez okerrak zuzentzeko eta behartsuei laguntzeko prest. " Sancho Panza bikain askoa
|
etorri
zaidak ondora, arranopola!", esan nion neure buruari burlaizez, ondoan zurrungaka nuen laguna gogoan. " Bilatu diagu honentzako asto egokia!"
|
|
|
Poliki poliki, bere onera
|
etorri
zen. Lauaxetaren ohe gainetik jaitsi eta nor bere ohean sartu ginen.
|
|
|
– Ikusten diat ez duala denbora alferrik galtzen Egunkaria utzi duanetik –komentatu zidan, nire diosalari erantzun eta nire parera heldurik, egun batzuk lehenago arte nire zuzendari izandakoak– Ez haiz leku txarrera
|
etorri
gosaltzera, alajaina!
|
|
|
Aurpegi mehe eta garbia, betaurreko biribilak, ile laburra atzeraka orraztua, arropak ere dotoreak oso, gorbata eta guzti, baina aspaldiko moldekoak... Bazkalorduan, lankideekin batera, delako Estepan Urkiaga haren kontura barre pixka bat egiteko moduan izango nintzela
|
etorri
zitzaidan burura.
|
|
|
Barne iraultza bat izan zen nire erraietan. Haurtzaroko eta nerabezaroko oroitzapenak
|
etorri
zitzaizkidan trumilka gogora ondorengo egunetan, aspaldiko partez, indartu eta biziberriturik. Margarenak batez ere, Margak Zeanurin, Gorbeiapeko sagasti hartan," Ikusi nahi al dizkidazu?" galdetu zidan lehen egun urrun hartakoak bereziki.
|
|
|
Ez zaitez, haatik, berehala eta zuzenean
|
etorri
.
|
|
|
Umetu. Negarra
|
etorri
zitzaidan begietara. Eta kantuak, ozen, ezpainetara.
|
|
|
– Tira, garai batean Tolosan bizi nintzen eta toki hau oso maitea nuen... –esan nuen nik, artean ere neure onera guztiz
|
etorri
gabe– Gainera, jakinekoa da –atera zitzaidan, solemnitate arrotz batez, eskuak askatu orduko– euskal bide guztiak Lizardirenganaino heltzen direla.
|
|
|
Besterik ez dut nahi. Horretaraxe
|
etorri
naiz urrutitik, bidez bide. Hainbeste denboraren ondoren...
|
|
|
Ama zenarekin egin nuen amets. Ohe ondora
|
etorri
eta ea zeren zain nengoen esaten zidan behin eta berriz, hiltzeko behingoz, hil egin behar nuela derrigor, dena prest zegoela eta ni hiltzea baino ez zela falta. Ni hiltzeko prestatu nintzen, amak esaten zidan bezala, eskuak bular gainean gurutzatuta, baina ez nekien nola hil.
|
|
|
Bizi izan ez duenak ez daki: eguna joan eta eguna
|
etorri
, urteetan eta urteetan, hainbeste liburu eta aldizkari, hainbeste margo, eskultura, instalakuntza eta perfomance, hainbeste kanta, disko eta sinfonia, hainbeste aktore, pailazo eta txotxongilo, hainbeste aurreskulari, zamaltzain eta koreografo, hainbeste kopla, bertso, bertsopaper eta txapelketa, hainbeste sariketa, antologia, izendapen, omenaldi, hileta eta urteurren... Zertarako baina?
|
|
|
Egunkaria ko erredakzio nagusia ez zegoen artean ere, urte batzuk geroago egongo zen bezala, Andoaingo Gudarien etorbidean, Lasarte Orian baizik, baina hara lan egitera joaten ginenok gudaritik zertxobait behintzat bagenuela sinetsirik nengoen hasierako garai hartan. Koldo Izagirre idazlea erredakzio nagusira
|
etorri
zen aurreneko zenbakia plazaratu zen egunean, guri zorionak ematera. Hori ez zen gero ahuntzaren gauerdiko eztula!
|
|
|
" Henri?", esan zuen Luzik; izen hark apur bat iratzarri ote zuen. " Itzalpean bolada bat eginda gaur arratsean
|
etorri
da ta, gurekin egingo du lo". " Baai", esan zuen Luzik jentilki; hala ere, ez zitzaiokeen iruditu egundoko idea.
|
|
|
Hura mendian beleei begira dago, hura ez da ezerekin enteratzen"; trago bat edan eta: " ateraiozu, Luzi, Xani jateko zerbait; bide luzea eginda
|
etorri
da ta". Xanek ez zuela behar adierazi zuen.
|
|
|
" Hark?", galdetu zuen Xanek. " Henrik", esan zuen aitatxik; beraz Lazarok haren bila
|
etorri
zela kontatu zien; ez zen komeni, agian, berria hala hala heda zedin; hotsa behar ez ziren belarrietara heldu zitekeen; alta, bazitekeen zaharrak datu berriren bat ematea; bazirudien zerbait esatekoa zuela; izan ere, antiojoak jarri eta, eskuaz apurtxo bat hurbiltzekoa eginez: " ixilpeko obra batzuk egin zituen", esan zuen; sekretuka, hurrean zen etsairen batek adi balezake lez; ordea beraiekin Ivan txikia besterik ez zen; esan zituen hitz haiek Xanengan sortzen zuten efektua ikustearren pixka batean isilik egon eta gero:
|
|
|
Eta, xuxurlo batean, amatxik adituko ez zuelakoan, ustekunde zentzugabea, edo aitzitik, aditu egingo ziola ederki jakinda, eta beraz gaiztoki: " Tematia da, gaixoa", esan zion Xani; ez zituen aprezio handian emaztearen arretak;" lehengoan", segitu zuen," edan xamartuta
|
etorri
nintzen eta, berak oheratu ninduen"; eta, kariñoz bezala: " gaixoa", errepikatu zuen.
|
|
|
Halako batean, burua jaso gabe: ...u bihurrikatuek goaitean zeuden piztiak begitandu zitzaizkion eta, atzera egin zuen; bere besoaz amatxirena apur bat loxinkatu zuen; agian lagun erakuspen sinple hartaz lortuko zuen, ez zedin ez une hartan amatxi bera ere zurrundu, nola baitzen aparientzia noiznahi gerta zitekeela; bitartean, aitatxi sofatik jaiki zen, xarraka xarraka koarto ilun batera joan, handik kojin bat hartuta poliki poliki
|
etorri
, berriz sofaratu zen;" zer egin du?", galdetu zuen, begiratu nahi ezik, kezkatuta amatxik. " Kojin bat hartu du", esan zuen Xanek.
|
|
|
" Beste kojin bat hartu du", esan zuen Xanek. " Ondo dago", esan zuen amatxik, esperantza poxi batekin; alabaina, armariora beste joan
|
etorri
bat egin zuen aitatxik; koadro txiki bat zekarren oraingoan; sofan jarri zen, hura besartean zuela begiak itxi zituen; eta, Xanek ez baitzuen ezer esaten: " orain, zer egin du?", galdetu zuen amatxik.
|
|
|
Hartan Ivanek, burua amatxi zaharragana jasoz, beheitixko, baina Xanek aditzeko maneran: " Henriren bila
|
etorri
da", esan zion. " Ui", esan zuen amatxi zaharrak," ze kasualitatea".
|
|
|
" Eli", esan zuen Mariak," zer egiten dun hemen?". " Manuelari ilea moztera
|
etorri
naiz", esan zuen Elik. " Ez hidanan esan", kejatu zitzaion amatxi zaharrari Maria.
|
|
|
" Ikusi zaitudanean", esan zuen," pentsatu dut: nobioaren bila
|
etorri
da". Elik barre sotila egin zuen.
|
|
|
" Ez dakit", esan zuen Xanek. " Nahi baduzu nire etxera
|
etorri
", esan zion Elik. Xanek begiratu zion.
|
|
|
Raissarenak ez bezalakoak, fijatu zen; bereak, Xanenak bezalakoak, bestalde. Raissa
|
etorri
, Xanen aldamenean jartzera zihoala, alabatxoak: " Ura", eskatu zuen.
|
|
|
Neskatilak zurezko zalditxoaren isatsa erakutsi zion, zerda gogorrez egina; bere besoen artean katutxo bat bezalakoxea zen, soil soilik ron ron egitea falta zitzaion. Laster Raissa
|
etorri
zen atzera. Azal koloretua zeukan; aztoratuxe agian:
|
|
|
" Hago", esan zuen;" hi ez al haiz lehenago Garijorekin zebilena?"; Xan akongojatuta zegoen; bitartean Leok mukiak zurrupatu zituen; bistan da biktima bakarra ez izateak kontsolatu egiten zuela;" okupa hadi horretaz", esan zion Bonifaziok bere lagunari, eta Xani: " hi
|
etorri
nirekin".
|
|
|
Kale nagusiko oinezkoek gora begiratzen zuten, lerroan zirenek ere bai; orain pixka bat egin, oinetakoak astindu zituzten. Laster oso, kale nagusitik barrena gazte andana bat lasterrean
|
etorri
, batzuk beherantza segitu, beste batzuek parke inguruan posizioak hartu zituzten. Lerrokoak une batez elkarrengana inguratu ziren, geroxeago, egonean egon ziren bezain isilik, emeki emeki, inguruko karriketara barreiatu ziren.
|
|
|
Zuzendaria prest dago zu barkatzeko, orain, zeure kabuz, nirekin itzultzen bazara. Informean, kolaboratzen baduzu, pena arintze aldera, esango dugu, konparazio, nahasketaldi batean, hirira zeure ama ikusteko asmotan
|
etorri
zarela; bestalde, biok dakigunez, ezinezkoa dena... Alferrik tematuko zara.
|
|
|
" Ahal baduzu itxoin... Oraintxe ezin dela
|
etorri
", esan zion Xani;" nahi baduzu eseri"; Xan aulki batean jarri zen; berriz ere telefonora: " bai...?
|
|
|
Batek edo bestek begiak apur bat jaso zituen, Xani begiratu distraituak, agian pixka batekoak emanez. Neska bat
|
etorri
zitzaion: panpina aurpegia zuena, ile tente batzuk, zango luze bi gona laburretatik behera.
|
|
|
Xan paretari begira gelditu zen. Laster neska
|
etorri
zen, mahaiaz beste aldean, bere aurrean jarri, inprimaki batean zerbait izkribaturik: " Zure izen abizenak?", galdetu zion.
|
|
|
Argi ta garbi: " Zu zertara
|
etorri
zara?", galdetu zion. " Lagun bat ikustera etorri naiz", aitortu zuen Xanek;"... hala ere", erantsi zuen," hemen nagoela, zerbait izanez gero...".
|
|
|
" Zu zertara etorri zara?", galdetu zion. " Lagun bat ikustera
|
etorri
naiz", aitortu zuen Xanek;"... hala ere", erantsi zuen," hemen nagoela, zerbait izanez gero...". Noski, desorduko gogokeriak ziren:
|
|
|
Belarri batean zintzilikario bat zeukan. Xan saiatu zen gogoratzen; ez zitzaion, ordea, adin ezin zehaztuzko aurpegi haren atzean, aurpegi gazteago bat gomutara
|
etorri
. Une bateko isila hautsiz:
|
|
|
" nik gauza horietaz ezer ez jakitea nahiago nian. Nik Henri, bera lana zela ta auzora
|
etorri
eta, bertatik ezagutzen nian. Gero, auzoko mobida batzuetan ibili gintuan...
|
|
|
Kontuz etorriko zineten! ’, esan zioan; ‘ez al dituzue atzean izango...! ’ Ama horrelakoa baita, bar bar bar, eta: ‘Ri ra joan zinen, guk ez genekien ezer, gauean
|
etorri
ziren’, hala etorri zituan-eta beste gau hartan sekretako txakurrak, atea hautsi, aita sutan jarri zuan, ateratzeko! ateratzeko etxetik eta pertsonak sartu behar diren bezala sartzeko!
|
|
|
Kontuz etorriko zineten! ’, esan zioan; ‘ez al dituzue atzean izango...! ’ Ama horrelakoa baita, bar bar bar, eta: ‘Ri ra joan zinen, guk ez genekien ezer, gauean etorri ziren’, hala
|
etorri
zituan-eta beste gau hartan sekretako txakurrak, atea hautsi, aita sutan jarri zuan, ateratzeko! ateratzeko etxetik eta pertsonak sartu behar diren bezala sartzeko!
|
|
|
ateratzeko etxetik eta pertsonak sartu behar diren bezala sartzeko! Buruan kolpe bat jo ziotean, gero Henriren gela azpikoz goiti jarri zitean, paper eta zinta batzuk hartuta joan zituan; eta, handik bi hiru egunera osaba Eusebio
|
etorri
zuan, hark esan ziguan, ondo eta toki seguruan zela Henri, geroztik ama gau ta egun begira zegoan, ordu orduoro irratiko boletinak aditzen zitian, bat hil zutela hemen, bi detenitu zituztela han... Eta, Henri etorri zen beste hartan, bada, amak:
|
|
|
Buruan kolpe bat jo ziotean, gero Henriren gela azpikoz goiti jarri zitean, paper eta zinta batzuk hartuta joan zituan; eta, handik bi hiru egunera osaba Eusebio etorri zuan, hark esan ziguan, ondo eta toki seguruan zela Henri, geroztik ama gau ta egun begira zegoan, ordu orduoro irratiko boletinak aditzen zitian, bat hil zutela hemen, bi detenitu zituztela han... Eta, Henri
|
etorri
zen beste hartan, bada, amak: ‘Baina esan, esan:
|
|
|
Henri aulkiño batean jarri zuan ohearen ondoan, ama besoetan hartu zian, kulunkatu zian, hura berriro lokartu zen arte. Eta, Henri atzera mahaira
|
etorri
zenean, hutsik atzeman zian bere platera. Pitita, sabel ustel hark, bereekin ez aski eta, Henriren platereko spaghettiak ziplatu zitian.
|
|
|
Xan lotsatuta zegoen. Hargatik laga zuen, zuhurki, apal batean kaiera; alabaina, orduan
|
etorri
zen Eli. " Eskerrak hor zinen", esan zuen eta, kaierari gain begiratu bat emanik, Xan beldur zen bezala burla adierazi gabe:
|
|
|
Ilea lisatuz, zain bezala, eta aldi berean, bere munduan, urruti bezala zegoen. Bat batean, ostatutik dei hotsak
|
etorri
ziren: era lehorrean, Eliren presentzia galdeginez.
|
|
|
Eli!"; Xani begia kinatu zion; Eli etorrita, harekin zerbait jardun zuen; Eli sukaldera zihoala: " la ostia gintuan", esan zuen; luze gabe
|
etorri
zen Eli, ertzak kixkorturik zeuzkan aldizkari bat ekarriz; Lazarok bere hatz larriekin orriak farrasta farrasta pasatu zituen;" hemen duk", esan zuen; foto batean kirolari batzuk ageri ziren: mutil mordoxka bat, batzuk pikotxean, beste batzuk zutik, oro galtza motzetan, oro gris tono bereko kamisetez; alde batean, zutik, neska bat zegoen;" ezagutzen al duk?", galdetu zion Lazarok.
|
|
|
Xan durduzatuxe zegoen. Behintzat ja hiru nesken aldamenetik igarotzen ari zen, ja igaro egin zen, ez baitzitzaion ahora berbarik
|
etorri
... Aditu zituen bere gibelean barretxo batzuk.
|
|
|
Behin haraino iristen saiatu ninduan, baina iluna zegoan eta, barrika baten kontra muturrekoa hartu nian"; berak fuerte mintzo, besteek barre lasaiak egiten zituzten; lepamotzaren aldamenean, Xanen alderaxeago zena sudurmako, hortz maketsa zen; egun pare bateko bizarra, lepoan, txaketaren azpitik, zapi gorri bat ageri;" zazpi barrikatatik eman ziguan edatera", segitzen zuen lepamotzak," mozkortu baikinen ederki!"; urdea esan eta alua esan, puruetatik erre eta kopetatik edaten zuten;" Eli!", hots egin zuen lepamotzak;" ixurtzan beste ttantta bat hona, kopa hustu egin dun-eta". Barrako neska botilarekin
|
etorri
, hiru kopak bete xamartu zituen, hiru gizonek bozkariozko irrintziez alabatu zutena. Berbetan segitu zuten.
|
|
|
" Ez behintzat", esan zuen Xanek; kafeari eraginik, begi erdiz Eliri begiratu, lepo zerrenda bat ikusi zion; apur bat aztoratu zen; zerbait esan nahi izan zuen; alta, bere ahotik berak espero ez zituen hitzak atera ziren: " lagun baten bila
|
etorri
naiz". Eli, beragana jiratuz:
|
|
|
Xanek buruaz baietz egin eta: " Orain
|
etorri
naiz", esan zuen," barruan bolada bat eginda". Beheitixko esan zuen, hala ere besteek aditu egin zioten, orain haien aurpegietan harridura antzeman zitekeen, agian errespetoa.
|
|
|
Pasiloan urrats batzuk aditu ziren, norbaitek atea pixka bat ireki, barrura begiratu, ezer esateke, atzera pasiloan ezkutatu zen; Elik eta bere ahizpak ez zuten erreparatu, ez zioten behintzat hari garrantzirik eman. Euren berokiak erantzi gabe, ez ziren segurrenik luzerako
|
etorri
. Xan apur bat mendratuta zegoen:
|
|
|
Xan ere jaiki zen. Elik bere ahizpa konkorraren besoetan laga eta, berari
|
etorri
zitzaion. Begian malkoa ikusi zion, hatz batekin xukatu zion.
|
|
|
" Hi haiz, hortaz, Xan", esan zuen; Xanek mormor batekin eman zuen baietza;"... Motan zeldari su eman ziona"; Xanen begiek diz diz egin zuten;" Etxezurian latzak pasatuko hituen...", esan zuen; Xanek ez baitzuen ezer esaten: "
|
etorri
", esan zuen," goazemak sukaldera. Hemen satorrak ematen diagu"; gero, pasilo luzean zebiltzala:
|
|
|
" Bi egun lehenago
|
etorri
zuan etxera. Orduan bera ihesi baina lokalizatzeko moduan zegoan eta nik, lagunen bidez aita ingresatuta eta oso gaizki zegoela abisua helarazi nioan eta, hala etorri zuan.
|
|
|
" Bi egun lehenago etorri zuan etxera. Orduan bera ihesi baina lokalizatzeko moduan zegoan eta nik, lagunen bidez aita ingresatuta eta oso gaizki zegoela abisua helarazi nioan eta, hala
|
etorri
zuan. Anaia zaharra kanpoan zegoan eta etxean, haren seme alaba txikiak eta ama eta ni neu gintuan.
|
|
|
Anaia zaharra kanpoan zegoan eta etxean, haren seme alaba txikiak eta ama eta ni neu gintuan. Bazkalaurrean
|
etorri
zuan, lagun batekin: Pitita, igual ezagutuko duk"; Xanek ezezkoa egin zuen;" eta, bezperan izan zuan, jendarmeek hiru lagun utzi baitzituzten hemengo polizien esku, haietako bat Asier, auzokoa, eta huelga deia eginda zegoan, goizaldetik zeudean karreterak moztuta.
|
|
|
Pitita, igual ezagutuko duk"; Xanek ezezkoa egin zuen;" eta, bezperan izan zuan, jendarmeek hiru lagun utzi baitzituzten hemengo polizien esku, haietako bat Asier, auzokoa, eta huelga deia eginda zegoan, goizaldetik zeudean karreterak moztuta. Hamaikak aldean zibilak trenbidea garbitzen aritu zituan, eta trenez
|
etorri
zituan ba haiek"; konkorrak erre egin zuen; belarrak bizkortuta: " atea ireki nuenean", esan zuen," hasieran ez nian ezagutu.
|
|
|
" Bakarrik egon al zen?", galdetu zuen Xanek. " Orduan bai; lehenago, pare bat alditan, beste mutil batekin
|
etorri
izan zen. Henri... gure aitaren laguna zen-eta".
|
|
|
Lupok zerbait esan zion Beleri; edo, mintzatzen ariko bailitzango aho keinu batzuk egin zituen, haren bozaren hotsa ez baitzen bederen Xanengana heldu. Beharbada harrituta zeuden Xan,
|
etorri
berritan, beraientzat apika hain heltzen gaitza zen Junerekin hala hala ari zela ikusiz. " Mutil hura", esan zuen Xanek," hitz egidazu beste mutil hartaz".
|
|
|
" Afalondoan, ba, haiek joan egin ziren. Gero beste behin mutil harekin berarekin
|
etorri
zen. Komedorean, eztabaidan aritu ziren; ematen zuen zerbait zela ta ez zeudela ados.
|
|
|
" Joan zen egunaz... gogoratzen al zara?", galdetu zuen Xanek. " Goizean goiz izan zen; gizon bat bere bila
|
etorri
zen; nik leihotik ikusi nituen; kotxean joan ziren". " Gizon hura lehenago ikusita al zeunden?".
|
|
|
Guztiarekin, ez zuen Xanek erabat izutu nahi, azken batean, seinale handirik ez eman arren, bistan baitzen mutilak zerbait esan gura zuela; izan ere, azkenean, urdurixko: " Zu... zerbaiten bila
|
etorri
zara, ala?", galdetu zion Belek. " Zerbait?", galdetu zuen Xanek; ez zuen badaezpada erabat ukatu nahi.
|
|
|
" Zerbait?", galdetu zuen Xanek; ez zuen badaezpada erabat ukatu nahi. " Ez al zara... gauza baten bila
|
etorri
–", galdetu zuen Belek; Xanek galde aurpegia jarri zuen;" barkatu", esan zuen Belek;" noski gaizki aditze bat izan da. Kontua da gu... oraintxe, sukaldean Junerekin ari zinela, ba... ez ginen entzuten ari baina, aditzea iruditu zaigu... gure ezagun bat aipatu duzula"; Xan isilik zegoen, Belek zer besterik esango;" Henri", esan zuen Belek, eta Xani so gelditu zen.
|
|
|
" Noski", esan zuen Garik;" zein taldetakoa, ordea, inork ez zakik"; zigarrokina lurrera bota zuelarik, Xan pixka batean hura zelan kontsumitzen zen begira egon zen; pi pi pi bat aditu zen; Garik gerrian zuen mobila zen; nonbaitetik erreklamatzen zutela ta, jaiki eta: "
|
etorri
", esan zion Xani; ironia aire batez: " Bonifazio ezagutuko duk".
|
|
|
Xanek begiradaz, une batez, bere estima adierazi nahi izan zion; neskak berriz, idor begiratu zion. Plazara gizon gazte batzuk
|
etorri
ziren lasterka, elur pilotekin jolasten aritu ziren. Kaskamotzak ziren, seguru aski soldaduak, permisoarekin etxera etorri zirenak.
|
|
|
Plazara gizon gazte batzuk etorri ziren lasterka, elur pilotekin jolasten aritu ziren. Kaskamotzak ziren, seguru aski soldaduak, permisoarekin etxera
|
etorri
zirenak. Neska, Xan bezala, haiei begira zegoen; une batez hark lotu zituen.
|
|
2001
|
|
|
Adiskide, debaldeko eta euskal literatura nehondik ere aberasten ez duten hainbat orrialderen buruan adiskiderik geratzen baldin bazait bederen, adiskide beraz, nolaz eta nondik dakidan hain segurki eskatuko didazu menturaz. nukeen arren, ez naiz aztia, gasnak ez nau pertzepzioaren ateen haraindira eroaten, telepatia zein sinpatiaren ordez laketago zait urdepatia, are gutxiago ez naiz X3C izarbeletik
|
etorri
eta idazlez itxuraldatu den V kuskandela ikaragarria. Ezer ez naiz eta badakit.
|
|
|
Euskal Herriaren alde batetik bestera dolorezko auhenak hedatu ziren. Lurraldearen sei hegaletarik, kultur munduko Ospetsuak
|
etorri
ziren Balantsunen ehorzketara, prentsa idatzia, ahozkoa eta telebistako kamera bat segitu zen hilerriaren erraztatzen. Etxegorri bikario ohiak, ez hain aspaldi kalonje izendatuak egin zuen predikua, herriko haur koruak, artzain artistak moldatu kanta deiadarkatzen zuela.
|
|
|
Igandeetan hain zuzen ere, jaikitzen ginenean, arratsalde minean, ardikia jaten genuen. Tizi Ouzoutik
|
etorri
Tahar haragi saltzailea behin harritu nuen, urdekia eskatu nionean.
|
|
|
eskerrak guztiei. Bukatuko dut erranez gure gaurko lau artzain poetak dohainik
|
etorri
direla, artearen amodio soilez. Txaloak otoi!
|
|
|
–Orduan, utz gitxatxu lanean –bukatzen zuen hautetsiak, aita bihotz zabal baten maneran mintzatuz; eta fedea oparitzen genion, gusturik hoberenean, geroaren bermatzeko beste" habiarik" ez geneukalako, V izeneko eta kuskandel itxurako estralurtarrak barbaria honetarik gure salbatzera
|
etorri
artean.
|
|
|
–Ez bazina
|
etorri
, hor berean hilen nintzen; mila esker!
|
|
|
Denak, abertzaleak barne, abere zaleak ziren arraiki eta baiki, naski. Ospakizunen harian anitzetan, Hiritik
|
etorri
olerkari ofizialek Joanesen erranak eta abestiak, amildegietan jartzen zituzten, seriatzen, berriz moldatzen eta munduko edozein mikro populuren egitekoekin abilki erkatzen, ikus entzuleria funtsean harrituz. Elite ikasiaren soaren menpe lerratzen zen, bestela justifikaziorik ez zuen gure kultura herrikoia.
|
|
|
Batek kontatzen zuen bezpera gauean, hedexuriak
|
etorri
artean, norbait egon zela bere biziaren arriskuan Nafarroa karrikaren erdian etzanik. Mokofin baten irria ebaki nuen bortitz orduan.
|