|
2000
|
|
|
Ez pentsa alferrik eman ditudanik azken hilabete hauek: buruari majo
|
eragin
diot, beti ondorio berdinera iristeko: ez daukat ezer Txema kenduta.
|
|
|
Baina, erran bezala, ez guztiz. Izan ere, bekaitzak
|
eragin
lehen dezepzionearen ondotik, sosegatzen nintzen, behatzen nion aitak egin presentari, eta ohartzen nintzen ezen hobe zela etxe hartan bigarren izaitea hirugarrena baino, nola baitziren gure etxeko morroi neskame ezkonduen haurrak, haietarik nehork ere ez baitzuen halako jostailurik, guztiak ere hutsaren hurrengo; eta jostailua eskuan hartu, eta haur haienganat joaiten nintzen, ni haiekin nahaste...
|
|
|
—Baina han daudela, hemen daude eta! —eta haien ikusteak halako zirrara
|
eragin
zidan, non, begia teleskopiotik kendu gabe, eskua luzatu bainuen oharkabean, haien ukitzeko asmotan edo.
|
|
|
Eta lehenik kontatuko dizut, nola lehengoan, ez dakit eguraldi ezin hezeagoa izan genuelako edo, erreumaren seinaleak eta ondoreak areagotu zitzaizkidan, eta nola aitona Nikolasez oroitu nintzen oharkabean, baita gaitzak
|
eragin
zion dolorezko doloreaz ere. Eta, segidan, Publilio Siriarraren hitzak etorri zitzaizkidan gogorat:
|
|
|
Oroit dezaket, konparazione, nola irakatsi zigun latineko dikzionarioa erabiltzen eta nola egun haietan erran zigun ezen dikzionarioa hitzen logela zela, eta hantxe genuela hura, guk noiz zabalduko zain, hitzek ezkutatzen zituzten ametsak eskura genitzan. ...ikzionarioa baso bat ere bazela, non pagorik lerdenenaren iduriko hitzak aurki genitzakeen edo belarrik xumeenaren idurikoak; eta zerurat beha zeuden hitzak zeudela, eta lurrari beha zeudenak eta lurrean sartzen zirenak, bertze hitzen ongarri bihurtzeko; eta hitz gozoa, komunzki eta eskuarki, ederra zela, eta hitz garratza eta pozointsua, itsusia; baina bazirela hitz gozoak, gozoaren gozoaz gibela
|
eragin
ziezaguketenak, okaztagarri egin arteraino, nola izan ohi baitziren usu gorteko poeten hitzak, kapare eta handikien zerbitzuetarat zeudenenak eta haien faboreen eskertzeko skribatzen eta deklamatzen zutenenak, eta bazirela hitz garratzak eta pozointsuak ere, garratzaren garratzaz eta pozoinaren pozoinaz eder bihur zitezkeenak, nola gertatzen baitzen osaba Joanikotek hain atsegin zituen Rabelaisen... Eta hitz bat ez zela berdin non paratzen zen, hitz baten edo bertze baten aitzinean, zeren, batekin dir dir egin zezakeen arren, bertzearekin, aldiz, net itzal baitzitekeen...
|
|
|
Baina, deusetan aitzinatu baino lehen, derradan ezen Salamancarako bidea Burgostik egin nuela eta ez nukeela ahantzi nahi, halatan, bertako katedralak
|
eragin
zidan zirrara eta inpresionea... Ordea, Burgosko katedralarekin korapilatzen hasi baino lehen, natorren zuk Salamancako unibertsitatean eman zenigun lehen eskolaren deskribatzerat, alde batetik, zeren abiapuntu ezin hobea izan baitaiteke, eta, bertzetik, zeren eskola hura ere ezin hobeki etor baitakiguke, katedralari buruzko gogoeta egiteko bide batez, eta haren signifikantzaz mintzatzeko, zeharka bada ere.
|
|
|
—Baina, baldin Mattinek tigrea ikusi badu, nola aitortzen baitu, tigreak
|
eragin
behar izan dizkio zauriak, edo tigrearen spirituak, hik nahi duana... —eta, halatan, aitak berdintsu eta orobatsu segitu zuen tigrea maradikatzen, egun batean bai eta hurrengoan ere bai.
|
|
|
Eta aita Bartolomek bereari eutsiz, berriro erran zuen orduan ezen mutila exor tzizatu behar zela eta berak exortzizatuko zuela, zeren zalantzarik ez baitzuen ezen deabruak
|
eragin
izan zizkiola zalditik erori zenetik izan zituen dar dar haiek guztiak, eta zeren lehenbailehen egotzi behar baitzitzaion demonio gaixto hura gorputzetik, mutilak onerat eginen bazuen; eta amak baietz erran zion, eta aitak ez zuen ezetzik erran, muturra okertu bazuen ere.
|
|
|
Eta munduaren kontzepzione berri honetan eta magiarekin zerikusirik ez duten numeroen errealitate horretan —zeren eta ni ez bainaiz Ficino edo Pico della Mirandolaren eskolakoa eta ez baitut aritmologia mistiko misteriotsurik sinesten—, goia eta behea eta koadroaren alde guztiak mugimenduak lotzen ditik... eta arestian aipatu numeroen zurrunbiloek lotzen ditiztek. Eta zurrunbilo horiek, pintorearen odolean ere sartzen direlarik, gorputzean eta kontzientzian tenpesta eta ekaitza
|
eragin
ziezaioketek. Zeren gizona baretasuna eta jabalaldia izan baitaiteke, baina ekaitza ere izan daitekek:
|
|
|
Ez zion errana akabatzeko betarik eman, zeren aitak, iragarri bezala, albo baterat egin, zangoari bira
|
eragin
, eta sekulako ostikoa eman baitzion Xalbadorri, zeinak, esku ukondoen gainean aitzinaka erori ondoren, oinazturak harturik bezala zutitu eta ihes egin baitzuen, lasterka, txakur minduaren antzera.
|
|
|
Eta marinel guztiak osabaganat hurbiltzen hasi ziren, eta Arkimedesek bere buztanari
|
eragin
zion, haize errota baten hegala iduri, harik eta berriro osabaren aitzinean paratu zen arte, haren gainerat jauzi egiteko.
|
|
|
Zeren eta Veneziarat heldu, eta... Baina nola egin aitzina, Veneziak
|
eragin
zidan zirrara aintzakotzat hartu gabe?
|
|
|
Baina, gaiari lotu aitzin, erran behar ote dizut zer zirrara
|
eragin
zidan Floren tziak, bere karrikekin eta plazekin, eta bere edifizio ezin ederragoekin. Hango elizak eta hango palazioak, hango eliz orratzak, kupulak eta campanellak...!
|
|
|
Deabru tipi batek bere sutegia eraiki ote zuen, bada, ene buruan? Zeren eta halakoa baitzen ene buruko berotasuna, baita beroak
|
eragin
zidan min itsusi hura ere! Eta, ai, nola eskertu nion amari egun haietan ene ondoan egon izana!
|
|
|
—Eta hala, bada, heldu zen, bai, halako batean, izurritea —erran zuen amak— Eta aita Bartolome egun haietarik batean Iruñatik etorri, eta ikusi zuenean izurriteak
|
eragin
miseria, erran zuen, ukabilak hertsatzen zituela: " Urbiainek ez du konponbiderik izanen, Pagabasoko leizea estali arte!" Baina aita jesuitak mintzagai gehiago zituen, itxura batean, bere zakuan, eta hala aritu ginen orduan ere honetaz eta hartaz... eta, Iruñarat itzuli aitzin, galdetu zidan:
|
|
|
Eta goganbehartsu nintzen, bada, oker ari ote nintzen, eta goganbehartsu nintzen, halaber, azken urte haiek gezur handi baten gainean eraiki ez ote nituen. Oker edo zuzen, ordea, egin beharrekoa egina zegoen, eta, jauregia erdi hondaturik zegoela, ez nuen gibela egin... eta trabailariek, halatan, handik bizpahiru hilabeterat akabatu zuten lana —eta, nekeak
|
eragin
bertze isilune batean atseden hartzen zuela, segitu zuen—: Lana akabatu baino bizpahiru egun lehenagokoa izan zen ustekabekoa!
|
|
|
Jaun André: gutitan
|
eragin
izan didate hain min handia hitz batzuek, nola eragin baitzidaten nafar haren hitzek. Baina zer egin nezakeen nik, disimulatu baizen?
|
|
|
Jaun André: gutitan eragin izan didate hain min handia hitz batzuek, nola
|
eragin
baitzidaten nafar haren hitzek. Baina zer egin nezakeen nik, disimulatu baizen?
|
|
|
Zeren nik, nengoen puntuan nengoela —are gehiago indiar gorri haien munduak
|
eragin
zidan lehen liluramenduaren ondotik— nekez uler bainezakeen neure paradisua, libururik edo biblioteka on bat gabe; Joxe Aberasturi bizkaitarrak nekez uler zezakeen berea, bere ametsetako Potosi hartarik urrun, zilarrezko ezpata gogoan; eta Antonio Ibarbia gipuzkoarrak, finean, nekez uler zezakeen paradisurik, Tomas Morok bere Utopian deskribatzen zuenarekin zerikusirik ez zuenik, liburu hura...
|
|
|
Baina bada bizitzan epe bat eta aro bat, zeinean haurra apurka gizontzen den, eta bertze aterbe batzuk bilatzen dituen, ohartu ere gabe batzuetan, baina baita ongi oharturik ere bertzeetan, nola izan baitzen ene kasua. Eta, hala, osabak jauregiko ziegetarat ustekabeko bisita hura egin zidanean, ene baitan zerbait hautsi, eta haustura hark marra hura eta zigilu hura
|
eragin
zizkidan denboraren bidean, aditzerat emaiten zidatenak ezen epe bat akabatu eta bertze bat hasterat zihoakidala. Eta bi aro haien arteko muga eta zedarria sekeretu bat zen, osaba Joanikotek jakinarazi zidana!
|
|
|
Eta zeren haren urruntasun hura urtu nahi bainuen jada neure bihotzaren arragoan, nola urtu ahal izan bainuen istant labur hartan, eta zeren neure mundurat ekarri nahi bainuen mundurat ekarri ninduena... Ordea, nola erakarriko nuen nik ama hotz eta urrun hura neure mundurat, baldin hura egur junt eta hezea bezalakoa bazen, su handienak ere nekez
|
eragin
ziezaiokeena, eta baldin nik ezin eskain baniezaiokeen neure bihotzeko su tipia baizen?
|
|
|
Eta hiru egunez ibili nintzen emazteki harekin horrela, atseginez atsegin, kasik pentsaturik ezen hartaz amorosturik nengoela, harik eta, halako batean, ohiko narda eta betiko higuina jaundu zitzaidan arte —bertzeen aurkako narda eta neure buruaren aurkakoa, jaun André—, halako moldez, non, handik aitzina, haren perfumeak ere ez baitzidan oka egiteko gogoa baizik
|
eragin
, harekin batean nigargura ere guztiz nagusitzen zitzaidala, ene haragia egur heze bat balitz bezala, gar egiten zuenean ere nigar egiten zuena.
|
|
|
Honainokoan ederki ohartuko zinen bezala, Axularren skribatzeko moldeen eta stiloaren oihartzunak nabarituko dituzu enean, eta horrek ez zaitu gehiegi harrituko, beharbada, zeren, nahiz eta aitzinetik ere aditua nuen, geure prezeptore jaun Marcel izan zenaren eskutik, erretore saratarraren fama on famatua, zuhaurk egin baininduzun, bertzalde, haren miresle, Salamancako Unibertsitatean irakasle izan zintudanean, ongi dakizun bezala. ...n zuk artean, ez hainbertze haren dotrina, eta nihaur ere —zer bertzerik iguriki zenezakeen, bada, eneganik? —, halatsu naukazu, hark adierazi zituenetarik gero eta apartatuago eta urrunago, halako moldez, non gezurra erranen bainizuke, baldin aitortuko ez banizu ezen Gero ren aldikako berrirakurraldiek, liburuaren mezuaz eta signifikantzaz denaz bezainbatean, irri maltzur eta maliziosik
|
eragin
izan didatela, zeren eta, bertzenaz, betiko dotorezia eta elegantzia edireiten baitiot, neuretzat anitzetan amestu izan dudan prosaren etsenplu eta jarraibide. Beraz, Sarako maisuari buruzkoan, bi ikusmolde horiek ditut nagusi:
|
|
|
" Zeren, Joanes apez izaitekotan, zinezko apez izaitea nahi nuke, Jainkoak zinez eta minez deitua..." — laguntzan etorri zitzaizkidalako eta aterabide bat eskaintzen, nondik ihes egin ahal izan bainuen. Eta haren besoetarat joaiteko gogoa piztu zitzaidan... eta, irriren batek haren urruntasuna hauts zezakeelako ustean, hari beha ere egon nintzen istant batez, baina amak ez zuen irririk egin, eta marmolaren hoztasunak gibelat
|
eragin
ninduen berriro, neure tokian geratzen nintzela.
|
|
|
Emazteki hark egin zuen deiadarra...! Eta deiadar hark istantean
|
eragin
zidan bozkarioa eta alegrantzia...! Eta haren aurpegia eta betartea, exagerazioaren eta soberaniaren keinu hartarat bildua, eskultore anonimo batek gorputz hartan izuaren arima zizelkatu balu bezala, supituki eta deblauki...!
|
|
|
aitzitik, ene paretik iragaiterakoan, bertze alderat so egin zuen, adierazten zidalarik, halatan, ezen haserreturik eta enkoniaturik zegoela enekin, gonbidatu guztiak bezperan kakalarrian jarri nituelako, eta ez zidala huts hura barkatzen. Eta amaren minak mina
|
eragin
zidan neuri ere eta kulpant eta hobenduri sentiarazi ninduen.
|
|
|
Egia, bat eta bakarra da, ez dakit oraino nola. Zeren behin baino gehiagotan aditua bainuen nik, orduko, sententzia hura, ez objekzionerik ez salbuespenik onartzen ez zuena, baina enegan deus berezirik
|
eragin
ez zuena. Lehenengo aldiz, ohartzeko moduan, don Frantziskori aditu nion, bere modu partikular hartan:
|
|
|
Deusez: zer beldur
|
eragin
izan didan luzaroan, hartaraz gero heriotzarekin lotu izan dudan hitz horrek! Gaur, ordea, laket eta atsegin dut, zeren, zer da, bada, gure mundua, formen mundua?
|
|
|
—Bai, fidatzekoak dituk orain ere sainduen erlikiak...! Lehengo batean ere, konparazione, hor ikusi nian Florentziako karriketan ijito iduriko gizon bat, Avilako santaren ile baten erlikia zuena, ez dakit zenbat mirakulu
|
eragin
zituena... haietarik bat karsoil bati, zeinak gauetik egunera ilez eta biloz beterik ikusi ahal izan baitzuen bere burua, halako moldez non baitzirudien ezen mendi gorri bat zegoèn lekuan baso ezin abartsuago bat sortu zela... Baina hik badakik, Joanikot, ezen santaren mirakulurik handiena, halarik ere, haren erlikien ingurukoa dela, zeren, munduan dabiltzan menbroak, ileak, hortzak eta hezur guztiak juntatuko bagenitu, Avilak ehun santa Teresa izanen bailituzke egun, bakarra izan beharrean...
|
|
|
Felisaren heriotza... Eta zer zirrara
|
eragin
zidan berri ilun hark, eta nola malenkoniatu ninduen... eta zenbat nigar purpuila isuri nituen haren tonbarat joan nintzenean! Zeren eta, dakizun bezala, Felisa izan nuen nik, neure lehen urteetan, ama bihotzeko eta odolaren erdiko; eta haren bularreko izan nintzen, eta haren bularrek zaindu ninduten.
|
|
|
Eta, neure Felisa galtzen nuela —ene haurtzain eta inude izan zena—, nola areagotu zitzaidan bertze amaren beharra —neure egiazko amarena: andere Grazianarena! —, zeren, Felisak enegan utzi zuen hutsaren betetzeko, non aurki nezakeen, bada, andere Graziana baino pertsona egokiagorik, doiagorik eta justuagorik, andere Grazianak
|
eragin
zidan urte luzeetako hutsa Felisak berak bete zuenez gero?
|
|
|
Pedro Huizirekin sasoin hartan desgogara zebilelako ote zen eta erakutsi nahi ziolako ezen Pedrok ere iragan zezakeela marra bere pinturetan, nola berak iragan baitzuen amorioan? Edo, Maddalenentzat sentitzen zuen amorio hartan kausitu ote zuen osabak beharrezko ukendua, zeinak Pedroren urruntasunak bihotzean
|
eragin
zion zauriaz senda baitzezakeen. Baina ez ote nindoan urrunegi, eta ez ote zen hura osabaren bertze josteta bat, zeren atsegin baitzuen jostetan ibiltzea?
|
|
|
Nola hitzez erran behako triste bezain eder hura, eder bezain triste, eta nola hitzez erran hark barrenean
|
eragin
zidan sentimendua?
|
|
|
Zer zirrara eta zer bihotz haustea
|
eragin
zizkidan osaba gartzelatik ateratzen ikusteak, paperezko txano irrigarri hura buruan, eta bere longain hori harekin, zeinak deabru batzuk baitzituen aitzin gibelean josirik, sugar gorrien artean! Eta zeinen gaitz eta penos sentitu nintzen!
|
|
|
Izan ere, ez ote da beldurra zinez zaldi bat? Eta zaldia geure meneko dugunean, erdiesten dugu harat edo honat irioitea eta bideratzea; eta ikusten dugularik ezen geure meneko dugula, ausartzia eta adorea
|
eragin
diezazkiguke. Bere meneko egiten gaituenean, aldiz, zoratzen da eta zoratzen gaitu.
|
|
|
Eta karrika haietan bi emazteki ikusi nituen, ikusi orduko gorputzean halako dardara berezia
|
eragin
zidatenak, eta erranarazi zidatenak: " Tentagarriak, zatozte eneganat eta ez iragan aitzinat, zeren ostatu bila bainabilkizue, eta zeren ez baitago zuen besoak baino ostatu hoberik".
|
|
|
Erran dizut, izan ere, nola ibili nintzen egun hartan, desiraren albardak karga karga eginik, imajinazinoaren labe gero eta beroagoan iduri lizun bati bertze bat zerraiola; eta nola, nengoen puntuan nengoela, otso gose sabel uzkur bat bainintzen, golos eta lamiti, Mignonen gorputza haginkatzeko prestik, zeren haren haragi giharrak bildots batenak izan baitzitezkeen, edo oreinkumearenak bezain samur, uxter eta sasoal, hala, iduri lizun haietarik bakoitzak iratzartzen zizkidan apur bat nerbioak, sutzen zidan apur bat odola, ernarazten eta kilikarazten zizkidan apur bat burmuinak, berretzen eta emendatzen zizkidan neure gizonezkotasun ustezkoari zegozkion humoreak, ene izter arteko poltsatxoetarat biltzen zirenak, iduri bakoitzari humore xorta bat balegokio bezala... harik eta, iduriz iduri eta xortaz xorta, neure gizonezkotasunaren poltsatxoak lehertzeko puntuan sumatu nituen arte, ubideari gainez egiterat doakion uholdearen gisarat. Eta are gehiago kilikatu ninduen, gelan sartu bezain sarri Mignonek ezpainetan eman zidàn musu luze hark —marrubiak edo mugurdiak ote ziren ezpain haien fruituak, jaun André? —, zeinak hatsaren estualdi hura
|
eragin
baitzidan. Eta Mi gnon ohean etzan zen, eta nik, neure buruaren jabe ez nintzela, haren gainerat egin nuen, herstura hertsi hartan ezin dorpeago...
|
|
|
Alde bakarra, ohe ondoko besaulkiaren hutsa. Bakartasunak hainbateko bihotz ikara
|
eragin
zidan. Oihu egitekotan nengoela, komunetik heldu ziren hotsek Kristinaren berri eman zidaten.
|
|
|
kirologia, radiestesia, alkimia, bidaia astralak, filosofia tibetarra eta, hutsik egin gabe, horiei denei zegozkien" Taldeak". Kezka bakarra nuen, alegia, horiek guztiek nigan eta nire bizian ahalik eta
|
eragin
gutien izatea. Behin hartara ezkero, gainera, makurragoa zen Kristinaren zaletasunarenganako arretarik den mendrena erakustea.
|
|
|
" Polizi iturrien arabera, bere hartatik —metro bi baino gutxiago, seguraski— eta buruz buru egindako bi tirok
|
eragin
zioten heriotza. Ondorio horiek, dena dela, azaleko azterketatik ateratakoak baino ez dira, autopsiaren eta forentsearen gainerako lanen emaitzak jakinarazten ez diren artean".
|
|
|
Buruari
|
eragin
zion, baiezkoan.
|
|
|
Charlyrena markatu nuen lehenik. Bederatzi numeroek beren onera itzuli bitartean konposatu zuten sinfonia laburrak halabereko arrailadura
|
eragin
zion korridoreko isiltasunari. Konpainia telefonikoaren erantzungailu estandarrak ongi etorri egin zidan lineaz bertzaldetik.
|
|
|
Unaik are eta kemen handiagoz
|
eragin
zien bere robotaren beso zangoei. Munstroaren etsai ikusezina sekulako harroaldia hartzen ari zen.
|
|
|
Haren eskuak mehatxukor
|
eragin
zion pistolari.
|
|
|
Bat bateko iluntasunak eta hersturak hartaratua, izu laborriaren putzura erori nintzen. Heriotza bala baten azkartasun urrikalgarriak
|
eragin
beharrean, itomen luze eta anker baten esku etorriko zitzaigun, beraz. Ahotik biraoka, eskuak eta belaunak higatu beharrean eman nituen ate itxi berriari bulka eta saka.
|
|
|
Mugikorra eskuan zeraman —laranja kolorekoa zen— eta aurpegia zurbilduxea. Ukabil bilduari
|
eragin
zion, hatz lodia tente behe aldera, zirko erromatarretik gurera zabaldutako heriotza keinu ezagunean.
|
|
|
Zuzenketa berantiarrak irri motz bat
|
eragin
zion, ni are ergelago sentiaraziz. Harriko laburra amaiturik, mandarra kendu eta paretako gakotik zintzilikatu zuen nire aldera etorri aitzin.
|
|
|
Eguraldia solas? Senak bertzera
|
eragin
zidan.
|
|
|
Neure burua zuritzera, banantzeak poltsikoan
|
eragin
zuloa aipa nezake. Baita neure bakarrean pisu batean sartzeko ahalbide falta edo alokairuen prezio neurriz kanpokoa ere.
|
|
|
Hein berean ihardetsi behar, eta gerri liraina inguratu nion. Desarra gozo baten gisara
|
eragin
zidan haren larru-azalaren uki guriak blusa baporetsuaren ehun mehearen azpian. Ongi kobratu ote ziguten dudak nituelako aitzakian, berriz ere ireki nuen kartera:
|
|
|
Harrigarria ongi plantatutako titi pare batek
|
eragin
ditzakeen mirariak! Nik, bederen, ez nuen neska gora-nahia hain errukarri egiten.
|
|
|
Bortz minutu iraganda, ez nintzen oraino karrikaren buruan. Ibilitakoan gibelat egin eta atariraino itzuli ez itzuli nengoela, motor baten hotsak zauria
|
eragin
zion karrika isilari.
|
|
|
Eztabaidan ikusi nituen atariaren parean, zer zioten entzun ahal izan gabe. Keinuetatik konprenitu nuenez, Ximurrak etxera igo nahi zuen, baina Kristinak hatza eskumuturreko erlojura eramaten zuen eta buruari ezker eskuin
|
eragin
. Nire lagunak, halako batean, autora jo, atea hertsi eta burrunbaka azeleratu zuen.
|
|
|
Edurne/ Ixter puxkaren irribarrea arrosazko ukabilkada bat izan zen mutur muturrean. Ez zidan minik eman, baina bai hainbateko burtzoroa
|
eragin
. Neska suen aitzinean zen, xigortzen ari ziren ogien begira.
|
|
|
Bateria jole batek ziriei bezala
|
eragin
zion Eskalatzaileak bere bolalumari.
|
|
|
Dokumentua gorde eta bilatzaileari berriz ere lana emateko asmoz
|
eragin
nion xaguari," Fitxategia" zitzaion laukitxoaren gainean. Pantailako laukiaren behe aldeak jo ninduen begietara.
|
|
|
Betaurreko zaharrak ez ziren nik erran tokian, mahaiaren laugarren kajoian baizik. Begi aitzinean lainoa bat batean aienatzeak istant bateko xoradura
|
eragin
zidan.
|
|
|
Ateraldiak ez zion irribarrerik
|
eragin
.
|
|
|
Tupustez, Kristinaren eskua nirearen gainean sumatu nuen. Ez dakit zerk
|
eragin
zidan une hartako zirrara, ezusteko ukipen epelak edo mezuak berak.
|
|
|
Gernuari, kondoi jadanik erabilezina gehitu nion, hondarreko. Hainbat hilabetetako joan etorrien bidai lagunari nire begiradaren omenaldia eskaini nion, urari
|
eragin
aitzin. Gero, ordezkoa ezarri eta korridorera itzuli nintzen, behin betikoz gizon aritzeko prest.
|
|
2001
|
|
|
Eta orain biak, hiria eta motoa madarikatzen zituen. Horregatik, logela txukuntzen hasi zenean, armairuaren gainean plastikoz estalita zeukan kaskoa aurkitzeak negarra
|
eragin
zion.
|
|
|
Ezpainak gorri biziz margotu zituen eta zigarro beltzaren keak mina mozorrotu zuen. Minbiziaren harrak edo desamodioaren sugeak, ez zekien zerk
|
eragin
zion oinaze handiena.
|
|
|
Gelatina pusketak egin arte atzamarraz
|
eragin
. Argindarra hedatu arte, arnasari eutsi.
|
|
|
Total, ziztu batean kenduko zizkidan guztiak! Nik uste dut horrek ere
|
eragin
zidala, eta barruko arroparekin nuen obsesioaren jatorria senarraren jarreran ere bazegoela. Hori dela eta, izugarri gustatzen zitzaidan barruko arropa guztiak hartu, eskuz garbitu eta zintzilikatzea.
|
|
|
Klitoria nire hatzaren konplize. Azkar
|
eragin
, segi, banoa, banoa... Eztanda egin dut.
|
|
|
–Ez, horrek Expediente X dirudi. Baina, eta hau gaizki pentsatzen hastea da baina, kanpoko norbaitek
|
eragin
beharrean barruan zihoanak eragin bazuen istripua. Arantxak hain zuzen?
|
|
|
–Ez, horrek Expediente X dirudi. Baina, eta hau gaizki pentsatzen hastea da baina, kanpoko norbaitek eragin beharrean barruan zihoanak
|
eragin
bazuen istripua. Arantxak hain zuzen?
|
|
|
–lehertu da Anartz, bere fantasietatik bortizki aterea– Hori duk interesa Armendarizekin, ezta? Bere heriotzak hainbeste
|
eragin
badik zergatik ez haiz joan hiletara. Gaur arratsaldean zuan!
|
|
|
–Ba juxtu, bere heriotzak asko
|
eragin
didalako –erantzun du Tasiok lehor.
|
|
|
Zenbakia markatu eta berehala, onartzen dut, beldurtu egin nintzen. Istripua nik
|
eragin
nuela eta zerbait gerta zekidakeela pentsatzen hasi nintzen. Espetxea.
|
|
|
Beharbada desegokia gertatu den irribarrea
|
eragin
dit horregatik ikuskizunak. Heriotzak, pentsatu dut, bere mingostasuna galtzen du hein batean eskelak koloretako txintxetez josten dituztenean.
|
|
|
Hiru zumo egiten zizkion Marcosek egunero Mariari eta arropak garbitu eta bazkariak eta oheko izarak lisatu eta botikak eman eta Lucas jagon eta arropak balkoian eskegi eta irratia piztu eta dialari
|
eragin
eta gauzak kontatu eta etxea garbitu eta komunera eraman eta liburuak irakurri eta gitarra jo. Eta kantatzen zion María pintó una raya sobre la raya que otro pintó, y dijo que era una foca bailando...
|
|
|
Ordenagailuari
|
eragin
zion liburuzainak eta informazioa pantailan agertu zenean:
|
|
|
Asian 1997an sortu zen diru larrialdia izan da egoera honen eragile. Krisiak batez ere emakumeei
|
eragin
die. Filipinasen, Indonesian eta Tailandian emakume askok beren gorputzak saldu behar izan dituzte familia man tentzeko, haurrek eskola utzi eta prostituziora jo.
|
|
|
Lata berotu zenean egur batekin
|
eragin
zuen galipota, bigundu zela frogatzeko. Eta paper tolestu batetik helduta eman zidan:
|
|
|
Goiok koilaratxoaz kafea
|
eragin
zuen:
|
|
2002
|
|
|
Alexek barre egin zuen. Eztula
|
eragin
zion barreak, baina hala ere karkaraz jarraitu zuen.
|
|
|
bizitza guztiak, guztionak, oso antzekoak dituk... ikuspegi zehatz batetik hartuta: denek ditiztek aukerak... edo aukerak izateko aukerak –irribarrea
|
eragin
zioten bere hitzek– Aldea, alde ia bakarra, hauxe duk: ostiakoa hartzeko prest hagoen edo ez.
|
|
|
Alexen eskua gerrian sumatzeak karranpa
|
eragin
zion Mirariri. Ez zuen nahi.
|
|
|
Alexek bizkarrari
|
eragin
zion.
|
|
|
‘Eta orain, errege erregina agurgarriak, printze printzesak, duke dukesak, konde kondesak eta jaun andre guztiak, froga guztien gaineko froga: euliaren froga! ’ Igo zen, lehenik, espainiarra oholtzara; ekarri zuten kaxa txiki bat, euli bat gordetzen zuena; ireki zuten kaxa; atera zen eulia; egin zuen hegan... baina espainiarrak, orduan, behin
|
eragin
zion ezpatari, eta euliak goitik behera egin zuen; eta espainiarrak harro baino harroago esan zuen: ‘Euli horrek ez dik gehiago pentsatuko’; arrazoi zuen; begiraleak bertatik bertara frogatu ahal izan baitzuen euliak burua errotik moztua zuela.
|
|
|
‘Euli horrek ez dik gehiago pentsatuko’; arrazoi zuen; begiraleak bertatik bertara frogatu ahal izan baitzuen euliak burua errotik moztua zuela. Igo zen, ondoren, frantsesa, oholtzara; ekarri zuten beste kaxa txiki bat, beste euli bat gordetzen zuena; ireki zuten kaxa; atera zen eulia; egin zuen hegan... baina frantsesak, orduan, bitan
|
eragin
zion ezpatari, eta euli hark ere goitik behera egin zuen; eta frantsesak harro baino harroago esan zuen: ‘Euli horrek ez dik aurrerantzean hegan egingo’; arrazoi zuen; begiraleak bertatik bertara frogatu ahal izan baitzuen euliak erroerrotik moztuta zituela bi hegalak.
|
|
|
‘Euli horrek ez dik aurrerantzean hegan egingo’; arrazoi zuen; begiraleak bertatik bertara frogatu ahal izan baitzuen euliak erroerrotik moztuta zituela bi hegalak. Igo zen, azkenik, euskalduna oholtzara; ekarri zuten beste kaxa txiki bat, beste euli bat gordetzen zuena; ireki zuten kaxa; atera zen eulia; egin zuen hegan... baina euskaldunak, orduan, beste bitan
|
eragin
zion ezpatari, eta euliak... euliak hegan segitu zuen, arestian baino azkarrago, hori bai: tximistak hartua, itxura batean!
|
|
|
Jauzi izugarria egin zidan bihotzak, adrenalinak aortaren eta arteria koronarioen artean zirkuitu labur bat
|
eragin
izan balit bezala, halakorik esan badaiteke behintzat. Disimulatzen ahalegindu nintzen, ezjakinarena eginez.
|
|
|
Bi hatzaz heldurik, ezker eskuin
|
eragin
zion ene sudurrari, ezin amoroskiago.
|
|
|
–Lasai. Ez esan ezer, bihar damua
|
eragin
diezazukeenik... –esan nion– Eta orain, bazkal dezagun, ongi iruditzen bazaizu.
|
|
|
Betea. Noizbait ikusi izan nuen, baina ez zidan horrelako inpresiorik
|
eragin
: bertatik bertara ikusi ez nuelako, beharbada, orduan bezala.
|
|
|
Baina Sarak ahul eta makal segitzen zuen eta, badaezpada ere, analisi batzuk egin nizkion. Globulu zuriak neurriz behera zituen, baina ez beheregi, asaldatzeko moduan ez behintzat, nahiz eta, teorian, goitik behar zituen, katarroak
|
eragin
ziezaiokeen infekzioagatik. Eta orduan esan nion:
|
|
|
Hamabi, gehienez? Noiz lehertuko zitzaion odolean zeraman
|
eragin
atzeratuko bonba?
|
|
|
Sarak, Leirek eta hirurok. Izan ere, hiesari buruzko batzar batetik Altzara itzuli ondoren, etxean telebista ikusten ari nintzèn egun batean, zirrara bortitza
|
eragin
zidan irudi batek: nexka beltx bat zen, hiesak joa.
|
|
|
Behin faltatuko nion errespetuan Pantxikeri, eta orduan faltatu nion, haren hitzek
|
eragin
zidaten nahigabeak nahigabeturik:
|
|
|
Baina artean ez nuen beste berri are zoritxarrekoagoa jaso, handik astebetera jakin bainuen Leire ere seropositiboa zela. Gure haur txikiak
|
eragin
atzeratuko bonbat bat zuela, alegia, odolean! Eta gaitza garatu zuela, noizbait!
|
|
|
Kontua da ekitaldiaren aurretik jakin zuela ama hil berri zitzaiola –edo emaztea izan ote zen? –, eta hala ere ekin egin ziola, heriotzaren aurkako garaipen txikia lortuz. Ni, jakina, ez nintzen profesional bat, baina odolean neraman ofizioa, eta halaxe ekiten nion Ekain eta Leire ikasle nituèn saio haietan, heriotzaren itzala neure gain nuela, noiznahi lehertuko baitzitzaion Leireri odolean zeramàn
|
eragin
atzeratuko bonba.
|
|
|
peritonitisa. Izan ere, amaren egoerak txarrera egin zuen, eta hala egon zen egun batzuetan, hil ala bizi, apendizitisak peritonitisa
|
eragin
ziolako. Haiek egunak, haiek...!
|
|
2003
|
|
|
Kuriosoena da eltxoek iturgintzako nozioak dituztela. Izan ere, denbora apur bat pasatzen da iturriko giltzari
|
eragin
eta ura irteten hasten denera arte. Denbora apur bat.
|
|
|
Operazioa arin egiten saiatu zen Matias, ahotsak hurbilegi egon baino lehen. Orduan ahots zaharrak kisketari
|
eragin
zion, ahots zaharrek izaten duten desparpajoaz. Definitiboa izan zen:
|
|
|
Edo krek beharbada. Zarata hura bere eserialdiak
|
eragin
zuela pentsatu eta berehala altxatu zen, eta berehala begiratu zion bere jesarlekuari eta labezomorro lehertu bat ikusi zuen, tripak kanpoan. Zuriak ziren labezomorroaren tripak.
|
|
|
Gidariak laguna agurtu eta ateak ixteko palankari
|
eragin
zion. Une hartan emakume bat agertu zen hutsetik, berrogeitaka urtekoa.
|
|
|
Gidariak erretrobisoretik ikusi zuen guztia, eta buruari
|
eragin
zion," Jainkoarren" esan nahi balu bezala, edo" Hamaika ikusteko" esan nahi balu bezala. Lotan zegoen gidaria.
|
|
|
Jolasa zen gomazko pilota armada batetik bestera botatzea, etsaiaren soldaduak hankaz gora uzteko, harik eta bietako bat soldadurik gabe gelditu arte. Pilota barruko sugeak haginka ere egiten zien lantzean behin soldaduei; ez gorroto berezia zielako, baizik eta euren lanbideari buruzko gogoeta
|
eragin
nahi zielako; hau da, plastikozko soldadu izatetik plastikozko suhiltzaile edo plastikozko postari izatera pasatu zitezen.
|