|
2000
|
|
|
Gau osoa
|
eman
dut
|
|
|
Noraeza amaitu zen:
|
eman
nion zure izena.
|
|
|
Min
|
eman
zidan abiadurak
|
|
|
Pausoa
|
eman
eta bat,
|
|
|
Japoniatik ekarritako arrautzak ikusia naiz! Guairako kaia itsasontziei erantzun
|
eman
ezinik izaten zen; kaian husteko lekua egin zain egon behar zuten itsasontziek, barratik kanpora. Hogeita lau ontzi zenbatuta nago han, itsasoan, portuan lekua egin zain.
|
|
|
Indarberritu nintzen haren etxean hiru egunean, Bartzelonara abiatu aurretik. Egun bakarra
|
eman
nuen Bartzelonan, eta hotelean lo egin. Gironara bitartean geldialdi batzuk egin, eta iritsi nintzen azkenean Olotera.
|
|
|
Ez dute beste kultura eta herri batzuetakoek adinako espanturik eta zalapartarik sortzen. Ezta hurrik
|
eman
ere. Arreta pizten digun gauza da.
|
|
|
Lurrera jaurti ninduten. Egundoko kulatazoa
|
eman
zidaten matrailean, begi ondoan. Eskuturrak lotu ordez, atzamar lodi biak lotu zizkidaten zepo txiki batekin, eta halaxe erabili ninduten lehen egunetan.
|
|
|
Sala hartan nengoela ikusi nuen Ballesteros komisarioa, zutabearen kontra jartzen eta, oniritzia emanez bezala, beste txakurrei keinuak egiten. Ondoren lotu ninduten bizkarra zutabearen kontra nuela, eta aurrez aurre abiadura hartuta etorriz, ostikada
|
eman
zidan barrabiletan taldeko buru egiten zuenak. Hiru aldiz errepikatu zuen ekintza!
|
|
|
Keinu adierazgarria egin zion buru egiten zuen hark, eta keinu hura geratu zitzaidan buruan. Eta, jakina, ostera noiz deituko eta piztia mozkor haiengana noiz eramango ote ninduten zain
|
eman
nuen gau osoa, erabat urduri eta egonezinean. Zain egote horixe da, agian, egun haietatik dudan oroimen latzenetako bat.
|
|
|
Bi hilabeteren buruan eramango ninduten neu ere Herrerara, azken epaiketa amaitu ondoren. Negu betea zen, beraz, eta Herrerara sartzean soinean neraman guztia kendu zidaten, baita txapela ere, eta buzo bat
|
eman
zidaten janzteko.
|
|
|
Jateko moduan ez behintzat. Ez zidan pena makala
|
eman
.
|
|
|
Ilaran atera gintuzten galeriatik kanpora. Harmailetan behera nindoala, egundoko kulatazo bi
|
eman
zizkidan txakur batek sorbaldan, eta bi zartada haietatik ezkerraldean eman zidana izugarria! Urteetan egon nintzen ohean ezkerreko aldearen gainera etzan ezinik, min ematen zidalako.
|
|
|
Ilaran atera gintuzten galeriatik kanpora. Harmailetan behera nindoala, egundoko kulatazo bi eman zizkidan txakur batek sorbaldan, eta bi zartada haietatik ezkerraldean
|
eman
zidana izugarria! Urteetan egon nintzen ohean ezkerreko aldearen gainera etzan ezinik, min ematen zidalako.
|
|
|
Biluzik nengoela, irribarre egin zidan kartzelero batek; hurreratu zitzaidan, kendu zizkidan betaurrekoak sudurretik eta puskatu egin zituen lurrean. Buzo urdin bat eta udako zapatilak
|
eman
zizkiguten, ez barruko arroparik ez galtzerdirik. Egin kontu negu gorria zela, sekulako hotza egiten duela Manchako basa herri hartan, berehala izozten direla patioko putzu zulotxoak.
|
|
|
Hasi zitzaizkidan lotsagabekeria eta burlaize galantarekin. Baina kontua da, hamaikagarren egunean
|
eman
egin zidatela txapela, eta orduan jaitsi nintzen patiora. Arropak eta beste gauza batzuk ere eman zizkidaten.
|
|
|
Baina kontua da, hamaikagarren egunean eman egin zidatela txapela, eta orduan jaitsi nintzen patiora. Arropak eta beste gauza batzuk ere
|
eman
zizkidaten. Falta ziren batzuk, tartean irratia eta zenbait liburu.
|
|
|
Txapatuta egoteaz gain, ate joka ere jarduten genuen, ordu jakinetan, egunean zenbait aldiz. Ostikoka, komuneko ateaz, ahal zenuenaz jotzen zenuen txaboloko atea,
|
eman
ahal guztian ematen. Lau moduluetako lagunak, denok ordu beretan eta batera ateak modu hartan kolpatuz, egundoko durundia eta zarata ateratzen genuen.
|
|
|
kokotsa, ilea, begiak, ahoa... Halako batean amaitutzat
|
eman
nuen emakume aurpegia, erliebean egina. Baina txapeoak aurrera jarraitu behar zuen, eta ate jotzeek ere bai.
|
|
|
Bortxatzaileak, salatariak eta giza-lakasta modu guztiak izaten dira kartzeleroen konfiantza dutenak, inolako duintasunik ez dutenak gehienetan; kartzeleroak ere ohartuko ziren horiekin ezin zutela euskal presoon aurkako gerrarik egin espetxeetan. Dena dela, preso sozialak gure aurka erabiltzeko saiakerak inoiz ez dituzte amaitutzat
|
eman
. Hor daude Puerto edo Alcalako kasuak, Ermuko mamuarekin batera indartzen saiatu zirenak, eta abar.
|
|
|
Errusiara, Ingalaterrara, Frantziara eta abar. Gure izena ere
|
eman
zuten, anaia eta biona, Errusiarako. Baina gure amak ez zuen egon behar guztiz konbentzituta, eta irtenaldi hura, adio hura, atzeratzen eta atzeratzen joan zen, joatekoak joan eta gu bertan geratu ginen arte.
|
|
|
Gironatik Bartzelonara joan ginen. Tren geltokian bertan
|
eman
genuen gaua. Egunkariak, aldizkariak eta horrelakoak saltzen zituen emakumeak utzi zigun txoko bat lo egiteko, mostradore moduko baten abaroan.
|
|
|
Elkarri gabonak
|
eman
eta nor bere txabolora erretiratu gara. Ziegan, ateak itxi dizkigutenean, koadernoa hartu dut eta honainoko zirriborro hauek idatzi ditut.
|
|
|
Donostia hustu beharra heldu zen halako batean; ihesari
|
eman
beharra berriro ere, soinean generaman apurrarekin. Ez dut gogoan trenez, autobusez edo oinez, baina Zumaiara jo genuen.
|
|
|
Egonezinean
|
eman
nituen Bonxeko azken egunak, kunda heldu zen arte. Fiti, Joxe eta Errotarekin azken solasalditxoak egin nituen leihoetatik, adio gisa, auskalo noiz arte; Itziarri ere agur, bisitetako kabinetako leihotik.
|
|
|
Gerra aurretik aritzen zen lantegian ez zuten aita onartu. Aitonak, orduan, bere tailertxoa
|
eman
zion, josteko makinak konpontzeko eta saltzeko zeukana. Sasoi hartan miseria handia zegoen bazterretan, eta jendeak saldu egiten zuen etxeko josteko makina piezaren bat izorratutakoan.
|
|
|
13 zenbakiko 3aren gainean beste 3 bat ipini nion alderantziz, 8 bilakatzeko. Eta hor noa estankora;
|
eman
diot txartela hango andreari; eta hark: " norena da hau?"; eta nik:
|
|
|
Primerako eta segundako ofiziale postua eskaintzen zuten. Miru isatsa
|
eman
zidaten egiteko; ar eta emearena egin behar nituen, eta baita egin ere. Lehen edo bigarren mailako ofizialearenik ez zidaten eman, baina bai hirugarren ofizialearena.
|
|
|
Miru isatsa eman zidaten egiteko; ar eta emearena egin behar nituen, eta baita egin ere. Lehen edo bigarren mailako ofizialearenik ez zidaten
|
eman
, baina bai hirugarren ofizialearena.
|
|
|
Egun batez, Asteasuko Korta hori aitzurrarekin ari zela, hurbildu egin zitzaion gure zakurra. Kortak aitzurkada
|
eman
zion buruan, eta akabo gure txakurra! Seko akabatu zuen.
|
|
|
Horretarako egoten zen zineman, eskolako maisua egoten zen moduan, txapel oker bikotea, gazteak esertzen ziren inguruan. Behin, Ordiziako zinemara sartuta –Raza filma
|
eman
zutela esango nuke; Alfredo Mayo, Jose Nieto eta aktore horiek zirela uste dut–, iskanbila itzela piztu genuen. Zinemako arduradun Antolinek esan zien guardia zibilei ni izan nintzela zalapartaren sortzailea.
|
|
|
Zinemako arduradun Antolinek esan zien guardia zibilei ni izan nintzela zalapartaren sortzailea. Kuartelera eraman ninduten, zaplada batzuk
|
eman
zizkidaten han, eta 250 pezetako isuna ezarri.
|
|
|
Amore
|
eman
zuen, amorrarazita baina... Ezkontza egunerako prestatu zidan amarrua, bere azken lakioa:
|
|
|
Faktoriak berak
|
eman
zidan ostatua Parisen, galego batekin eta andaluz batekin. Manolo zen galegoa, eta andaluziarra Eusebio.
|
|
|
Ezer asko gabe joaten zen hara jendea. Eusebio horrek, esate baterako, aldatzeko arroparik ere ez zeukan; neuk
|
eman
nizkion; oinetakorik ere ez, etxean egoteko zapatila pare bat besterik ez; baina labana handi bat bai ordea, bandoleroen tankerakoa, beti aldean erabiltzen zuena. Egun batez, lanera bidean, autobusera igo eta, ez dakit nola, nahi gabe inondik ere, oina zapaldu nion han zihoan arabiar bati.
|
|
|
Goizeko lauetan astoekin lanera zihoazenean ere kantari joaten ziren. Kilo bat mahats eskatu, saltzaileak bost pezeta zela esan, zuk hogei durokoa
|
eman
, eta hark: " Tira, emango didazu bihar".
|
|
|
Egunkarietan irakurtzen nuen protestan zebiltzala, eta greban. Lehenago ere gertatu ziren halakoak, eta hasieran inork ez zion bestetan ez bezalako garrantzirik
|
eman
. Protestaldiak, itzali ordez, pizten eta berotzen joan ziren, antolatzen, langileekin bat egiten.
|
|
|
Bolada txarra zeraman Maria Victoriak, gero eta okerrago, baina lanean jarraitzen zuen hala ere. Ez baikenuen uste hain gauza larria izango zenik, hurrik
|
eman
ere.
|
|
|
Hemengo jendeak ez du, itxura denez, orduak eta orduak patioan paseatzen igarotzeko ohiturarik. Itzuliren batzuk
|
eman
eta ostera barrura sartzen da jendea. Telebistaren parean eserita ematen dute denbora.
|
|
|
Jendearen atzetik edo artetik ezin nezakeen nahi beste gozatu. Orduan, makurtu eta lau hankan, errepide ertzera heldu nintzen, baina justu txapel okerraren ondora heldu; eta hala makurtuta ikusi ninduenean, egundoko kulatazoa
|
eman
zidan goitik behera bizkarrean. Hura zartakoa eman zidana.
|
|
|
Orduan, makurtu eta lau hankan, errepide ertzera heldu nintzen, baina justu txapel okerraren ondora heldu; eta hala makurtuta ikusi ninduenean, egundoko kulatazoa eman zidan goitik behera bizkarrean. Hura zartakoa
|
eman
zidana.
|
|
|
Baina Erauskin jaitsi egin zen zuhaitzetik. Mutikoari epelak
|
eman
zizkion baserritarrak, arropa guztiak kendu ere bai, eta ondoko errekara bota azkenik, Alkarte errekara, oker ez banago.
|
|
|
Beste egitekorik ez daukanez, hari batzuez eta kartoiez gerrikoren bat edo beste egiten aritu da. Koldo ere eskulanak egitera joaten hasi zen lehengo astean, baina ezezkoa
|
eman
diote gaur; ezin daitekeela joan, zerrendan ez dagoelako. Karlos da joaten uzten dioten bakarra.
|
|
|
Beste batzuekin mintzatu da ondoren, txapelaren gerizpean irribarre zantzoa duela. Horrela aritu da goizean, Puertoko kartzelaz eta lezioak
|
eman
asmotan hurbildu zaion matrikulatu uste batekin: zazpi urte daramala kartzelan eta Antxoni hau eta hura esplikatzen.
|
|
|
Preso ohi haietako bat egun batzuk igarotzen geratu zen Ordizian. Baina ogia lortzeko eskean aritzea ez zen nahikoa izango, eta, zerbait egiten hasita, Ordiziako elizaren irudia egin zuen buztinaz, dotore egin ere; jateko zerbaiten truke
|
eman
zuen.
|
|
|
arabiarrak, latinoamerikarrak, beltzak... Eskua
|
eman
diote banan banan.
|
|
|
Irakasle oso ikasia ez zuen izan behar emakume hark. Batuketa xumeren bat aginduko zizun arbelera aterata;
|
eman
dezagun, hamaika gehi hamahiru idatzi eta zenbat zen kontua egiteko agintzen zizula; eta zuk, berdin hogeita zazpi ipintzen zenuela;" ondo" esango zuen," ederki". Eta horrelaxe kontu guztiekin.
|
|
|
Izan ginen taberna guztietan telebistako kate bera zegoen piztuta, ETB, euskarazkoa, futbol partida bat ematen ari. Atsedenaldiko tartean, ordura artean sekula ikusi gabea nuen iragarki bat
|
eman
zuten. Dotore jantzitako dozena bat lagun ageri ziren zein bere sakelako telefonoaren bidez hizketan, gizonezko gorbatadunak batzuk, gona motzeko emakumeak besteak, seriotasun osoz lanean gogor ari ziren exekutiboak guztiak itxuraz; inpentsan, baina, gizon gorbatadun haietako batek, telefonoa barik maskor bat zuen belarri ondoan eta, bere zorion aurpegiari kasu egitera, liluratua zegoen entzuten ari zenarekin.
|
|
|
Lauaxeta lo utzirik, Goizeder niregana etortzen sentitu nuen gero, begiak erabat itxita nituela, esna nengoela igar ez zezan. Musu leun eta gozo bat
|
eman
zidan masailan. Orduan begiak ireki eta neure ezpainekin Goizederrenak bilatu nituen.
|
|
|
Baita aurkitu ere. Musu gozoa
|
eman
genion elkarri. Baina gero Goizederrek, ezer esan gabe, esku batekin ahoa estali zidan eta, bizkar zorroa hartuta, alde egin zuen.
|
|
|
Gorantz abiatu aurretik, ordu laurden inguru
|
eman
zuen Lauaxetak ostatuko komunean, garbiketa eta bizar mozketa lanetan. Nik bitartean, baxoerdi pare bat hartu eta ostatuko Diario de Navarra ko gurutzegrama egin nuen.
|
|
|
Pena
|
eman
zidan Goizeder gu biokin ez izateak. Bezperan ezagutu genuen arren, aspaldiko lagun estimatua genuela iruditzen zitzaidan, gurekin behar genuena.
|
|
|
" Ezin izango dik jende askok esan Lauaxetarekin batera auto stop egiten ibili denik", esan nion neure buruari. Banuen, gainera, azken egunak mendian
|
eman
eta gero, jende artean galtzeko gogorik, eta oroitzapen onekin lotzen nituen nik Hernaniko tabernak, haietara jotzen baikenuen ia beti lankideen arteko afariak egiten genituenean.
|
|
|
Arrazoia
|
eman
zioten denek Arrateri.
|
|
|
Halaxe egin genuen. Bezperako ibili aldrebesen berri
|
eman
zidan Lauaxetak. Hernanitik Donostiara nola heldu ginen azaldu zidan.
|
|
|
Isilune baten ondoren, joan beharra zuela adierazi zigun. Besarkatu eta musu
|
eman
zidan ezpainetan. Trabatu egin ziren gure mihiak; lotsagorritu, urduritu eta larritu egin zen Lauaxeta.
|
|
|
Zer gehiago eska niezaiokeen artista bati, idazle bati, poeta bati? Aspaldian inork
|
eman
ez zidana ematen ari zitzaidan Lauaxeta.
|
|
|
– Azken 60 urteak hilda
|
eman
dituzu. Izan al duzu Jaungoikoaren berririk?
|
|
|
Aurki entzun ziren berriro gela hartan Lauaxetaren zurrunga leunak, argia itzali bezain laster ia ia. Nik loak ezin harturik jarraitu nuen artean ere luzaz, biharamunetik aurrera
|
eman
beharreko pausoez gogoetan. Nora jo?
|
|
|
Hasieran ez nion utzi nahi izan, nik bidaia egunkaririk batere gabe egitea bainuen erabakia. Baina, eztabaida txiki baten ondoren, amore
|
eman
behar izan nuen, gizon harentzat egunkariak ezinbestekoak zirela jabetuta. Eta, egia esanda, neuri ere tentagarria egiten zitzaidan egunkariak, mundu zabalari buruzko txosten txiki eta eroso haiek, eskura izatea.
|
|
|
Gosaria amaitu, ordaindu eta kalera irtetear ginela ikusi nuen Martxelo aurreko kalean. Erakusleihoko beiratik zehar ikusten genuen gizon hura nor zen adierazi nionean, niri aurrea harturik, irten eta harengana zuzendu zen berehala Lauaxeta, bostekoa
|
eman
eta bere burua aurkezteko prest, baina Martxelok ez zion jaramonik egin. Lauaxetak Martxeloren gorputza nola zeharkatzen zuen ikusi ahal izan nuen neure begiekin.
|
|
|
Frontoitik gertuko baratze batean andre zahar bati laguntzen ari zen mutikoa gu frontoira joan ginenean, baina, pilotazale amorratua izaki nonbait, berehala inguratu zen guregana. Ikusle eta epaile izan genuen gure arteko partidan, baita bataren nahiz bestearen botilero ere, oso herabe eta hitz gutxikoa izanagatik ere aholkuak
|
eman
baitzizkigun, eta amaitu genuenean Lauaxetarekin jokatu nahi izan zuen. Berehala ikusi zen ez zegoela kolorerik, askoz gehiago zela mutikoa Lauaxeta baino, pilotari ematen zizkion zartada ikusgarriekin Lauaxeta batetik bestera ezinean lasterka egitera behartzen baitzuen.
|
|
|
Nolanahi ere, Lauaxetak nire ondoan jarraitu beste erremediorik ez zuen, eta niri pozgarria zitzaidan hura aldamenean sentitzea. " Biziek ezin
|
eman
dezaketen laguntza eta babesa ematen ditek hildakoek", pentsatu nuen," edo berpiztuek, hobeto esanda. Etorkizunik gabeko adiskidetasuna, askatasun osoko intimitatea, biziekin inola ere ezin iritsia."
|
|
|
Sorkunderen senarra izan behar zuen, dudarik gabe, lanetik itzulia. Sorkunderengana inguratu eta musua
|
eman
zion. Umetxoari kontuak egin zizkion.
|
|
|
Bostekoa
|
eman
zidan berriz ere, aterantz jo aurretik. Gogor estutu zidan eskua oraingoan ere, eta lehengo irri bitxi bera egin zuen esku lotuei begira.
|
|
|
Zer nahi ote zuen benetan? Zer gertatuko ote zatekeen begien bistatik bidali beharrean haren proposamena astiro entzun eta baiezkoa
|
eman
banio. Telefonoz deitzen zidaten bakoitzean gizon hura izango zela pentsatzen nuen, eta ilusionatu eta urduritu egiten nintzen, nerabe maitemindu berri baten antzera.
|
|
|
Irailaren amaierako egun batean utzi nuen lana eta biharamun goizean aski goizik alde egin nuen etxetik, bakarrik eta oinez, Inazio Loiolakoak bezala, hari buruzko liburu baten izenburuak dioenez. Ez nekien zenbat denbora emango nuen etxetik kanpo, eta ez nion inori abisurik
|
eman
. Nori emanik ez nuen, izan ere.
|
|
|
Edo, tira, zehatzago esateko, bere burua Lauaxeta zela esanez aurkeztu zidan iruzurti absurdu hura! Oraingoan gorbata gabe zegoen, baina ez haatik zarpail, ezta hurrik
|
eman
ere.
|
|
|
Eskua
|
eman
zidan, tinko eta indartsu, eta, aurreko aldian bezala, irri egin zuen elkarrekin lotutako esku biei begira.
|
|
|
Isil isilik monumentuaren ondoan behera begira
|
eman
zuen Lauaxetak tarte bat, eta baita neuk ere haren ondoan.
|
|
|
" Assentiré de grat", zioen kantuak," Gogo onez onartuko dut". Bai baitzekien poetak, bai baitzekien kantariak urria dela
|
eman
zaion erremusina: une baten aberastasuna, besterik ez.
|
|
|
Bergarako kartzela zaharra izandako etxea ikusten izan nintzen biharamunean, Angiolilloz oroiturik, Cánovas del Castillo hiltzeagatik garrotez exekutatu zuten anarkistaz, kartzela hartako ziega batean
|
eman
baitzituen hark azken egunak. Angiolillo Ernioko bileran parte hartu zutenetako bat izan zitekeela otu zitzadan, eta horrek, inolako oinarri logikorik gabe, kartzela zaharraren inguruetan Lauaxetaren berri izan nezakeela pentsatzera eraman ninduen.
|
|
|
Misterio bat da hori guztia niretzat. Hil eta gero Lauaxetak ezerez huts eta ilun batean
|
eman
zituen 60 urte Gernikan berpiztu artean. Nik, aldiz, beste era bateko bizipena izan dut heriotzaren ondoren, horrela esaterik baldin badago.
|
|
|
Orain hurrengoan Lauaxetari asto baten gainera igota egin nion argazkia. Ez zuen berehala amore
|
eman
. Behin baino gehiagotan eskatu behar izan nion.
|
|
|
Herriko kaleetan barrena, lanak ematen zizkion Lauaxetari benetan Gernikan zegoela sinesteak. Batez ere erlauntza itxurako etxe eskerga haien artean ibiltzeak ikaratzen zuen, baina autoen abiadurak ere
|
eman
zion sustorik.
|
|
|
Handik gertu zegoen plazako banku batean patxadaz eserita, ertzain autoko txoferrak begiratu egin ziola ekarri zuen gogora; gero Juntetxeko sarrerako ertzainarekin mintzatu zela; eta, azkenik, liburu dendako saltzaileak berak eskatutako egunkaria
|
eman
ziola. Jendeak bera ikusi eta entzun egiten zuen beraz.
|
|
|
Hantxe zegoen, benetan, bizirik. Poza
|
eman
zion horrek, halako barne indar bat sentitu zuen, osotasuna, ilusioa.
|
|
|
Egun osoa
|
eman
zuen batetik bestera Bilbo berritu eta moderno hartan barrena, begiak zabal zabalik, bere garaiko eraikin zahar berraurkituei zein eraikin berri estonagarriei miraz begira. Politikaren inguruko kezkak ere ahaztu zituen, eta harridura etengabearen zorabioan murgiltzen utzi zion bere buruari.
|
|
|
Afan hartan, hauts pila ateratzen ari zen. Oroz gain, Xani haren janzkerak
|
eman
zion atentzioa: mahonezko galtzak, baiki, txaketa beltz zabal bat ere bai, ordea.
|
|
|
" Hala ere", esan zuen Xanek, orain masa paletarekin onduz, kolpe bizika eraginez, gero bizkor bizkor llanarekin paretan hedatuz. Aitatxik amore
|
eman
zuen; kritiko segitzen zituen Xanen desmartxak, amusaturik agian; hargatik, Xan kapazoko hondarrak batzen ari zela: " Hor", agindu zion eskailera burutik, eta berriz ere:
|
|
|
Halako batean: " Listo!", esan zuen Elik; eskuaz azkeneko ukituak, agian ukitu informalxeago batzuk
|
eman
zizkion. Kanpoan euria ari zuen.
|
|
|
Eskuman ere, ate hura baino bere alderaxeago, beheko suaz beste aldean, mahai sendo, luze bat zegoen; haren izkina batean, paretaren kontra, emakume zahar bat eserita zegoen; Xani begira baina, Xanek: " Gabon", esan zionean, hark ez zuen enteratu zen seinalerik
|
eman
. Fogoien aldean, etxekoandrea eltzekoari eragiten ari zitzaiola, beste emakume bat:
|
|
|
Lupok, molde onean, zerbait aipatu ziolarik, osabak: " Bistan da", esan zuen, eta ahoa bete jaki zuela esplikazio nahasi bat
|
eman
zuen, Belek eta Lupok hala ere, arreta handiz aditu zutena; lan kontuak ziratekeen, kontu tekniko samarrak, ezin konprenituzkoak Xanentzat.
|
|
|
" Ez", esan zuen Xanek," ni ez naiz... berez ni... ez naiz lanean ari". " Baina hik lehenago ez al duk izena
|
eman
...?". " Bai, neska batek galdetu dit...", esan zuen Xanek.
|
|
|
Gizon haiek, edari makinatik kafe bana ateraz, kontu kontari, irri egiten zuten. Xanek egunkariko lehenengo orrialdeari behako bat
|
eman
zion. Titular handiak, euskaraz, bonbardatze batzuen berri ematen zuen; zehaztu ere egiten zuen bonbak non jausi ziren; ordea, leku izen hura ez zuen Xanek behin ere aditu; fonetika, hala ere, ezaguna zitzaion.
|
|
|
Fenwich baten atzean, txoko gorde samar batean gelditu ziren. " Orduan", esan zuen Garik, zigarroari azken zupako bat
|
eman
eta lurraren kontra zapalduz," Henri ezagutzen duk?". " Aldi batez... harekin ibili ninduan", esan zuen Xanek; pausalditxo bat egin zuen eta:
|
|
|
Kirol poltsa batekin, zerbait ari ote ziren, nik orduan ez nekian ezer. Susmoa banian noski, ez ninduan itsua"; zigarreta itzalia arrabiztu zuen, bere azazkal horixka biribilen artean kondar hari heldu, zupadako bat
|
eman
eta, segitu zuen:
|
|
|
" Harrezkero", esan zuen," guk ez diagu ikusi. Handik gutxira berriz, kasernako leherketa hura izan zuan eta... hi orduantsu atzeman hinduten ala?"; Xanek baiezkoa egin zuen;" ba, beharbada jakingo ez duana duk, Henrik egun haiek, edo aste haiek, ez zakiat, herritxo batean
|
eman
zituela, hemendik ez urruti. Eta, leherketa izan zen egun hartan, herri hartako ostatuan zela, ostalariari (nire ezaguna dena, nik hau berak esanda zakiat) esan ziola, tipo bat han bazterretan ostuka ikusi zuela; bere kusan ote zebilen; eta gure etxeko telefonoa eman zioan, edozer gertatzera guri abisu emateko"; apur batean isildu egin zen, gero jaiki egin zen eta:
|
|
|
Handik gutxira berriz, kasernako leherketa hura izan zuan eta... hi orduantsu atzeman hinduten ala?"; Xanek baiezkoa egin zuen;" ba, beharbada jakingo ez duana duk, Henrik egun haiek, edo aste haiek, ez zakiat, herritxo batean eman zituela, hemendik ez urruti. Eta, leherketa izan zen egun hartan, herri hartako ostatuan zela, ostalariari (nire ezaguna dena, nik hau berak esanda zakiat) esan ziola, tipo bat han bazterretan ostuka ikusi zuela; bere kusan ote zebilen; eta gure etxeko telefonoa
|
eman
zioan, edozer gertatzera guri abisu emateko"; apur batean isildu egin zen, gero jaiki egin zen eta: " egon hadi pixka batean", esan zuen.
|
|
|
" Qui?", Xanek. Xanek ez zuen noski ezagutzen, besteak berriz ez zion bistan zenez bere izenik
|
eman
nahi. " Qui êtes vous?", galdetu zuen emakumeak.
|
|
|
Eta, neska ere zutundu zenez, bistan dena Xani pasoa emateko, Pitita eta biak abiatzeko tenorea zela ulertu zuen Xanek. Neskak bostekoa
|
eman
zion Xani: hala nola, ofizio lagunak izanik, negozioren bat arrañatu berri balute bezala; Iharrak berriz, jaiki gabe, eskua jasoz baina kontaktua, menturaz, ebitatuz:
|
|
|
Auto gutxi zela, bai. Horrek
|
eman
zion atentzioa. Jende gutxi zebilela ere bai:
|
|
|
Eta, gizon bat ez ote zen beraiei begira gelditu. Pititak baina, hartan erreparatu bazuen, ez zuen erakutsi, ez zion behintzat garrantzirik
|
eman
, brasta brasta segitu zuen.
|
|
|
Agian Elik berataz zerbait esan eta zerbait hark grazia egiten zion, menturaz alkoholaren efektuz. Behinik behin, aurrera pauso bat
|
eman
eta: " Xan", esan zuen; ezagutzen ote zuen?;" Xan, adiskide", esan zuen; bistan da, txerbelduta zegoen;" zer kontatzen didak?".
|
|
|
" zer behar duk?", galdetu zion. " Ezer ez", esan zuen Xanek; baina, Lazaroren aurpegi garratza ikusirik, amore
|
eman
zuen. Lagun haietako batek egin zuen barrarakoa.
|
|
|
Neska ile beltz, aurpegi zuri, elastiko urdin ilunaz jantziriko batek atenditzen zuen barra. Xan harengana heltzen ari zela, hark berari begiratu arin bat
|
eman
eta, barratik irtenda, hiru gizasemeengana joan zen, kopa bana eramaki. Handik atzera barrara heldu zelarik, aurpegi zupatuko hark bere begi beltzak neskaren ipurdian tinkaturik zeuzkala drolekeriaren bat esan, hiru lagunek barre egin zuten.
|
|
|
Neskak, pausaldiño baten ondotik: " Hori bertan
|
eman
dudan denboragatik da"; eta, jarrera pixka bat aldatuz, orain eskuaz kokotsari eutsiz: " zuk ere ez duzu ber bertakoa ematen", esan zuen.
|
|
|
" nagusiak zokondo batean baitauzka jasota botilarik onenak. Behin haraino iristen saiatu ninduan, baina iluna zegoan eta, barrika baten kontra muturrekoa hartu nian"; berak fuerte mintzo, besteek barre lasaiak egiten zituzten; lepamotzaren aldamenean, Xanen alderaxeago zena sudurmako, hortz maketsa zen; egun pare bateko bizarra, lepoan, txaketaren azpitik, zapi gorri bat ageri;" zazpi barrikatatik
|
eman
ziguan edatera", segitzen zuen lepamotzak," mozkortu baikinen ederki!"; urdea esan eta alua esan, puruetatik erre eta kopetatik edaten zuten;" Eli!", hots egin zuen lepamotzak;" ixurtzan beste ttantta bat hona, kopa hustu egin dun-eta". Barrako neska botilarekin etorri, hiru kopak bete xamartu zituen, hiru gizonek bozkariozko irrintziez alabatu zutena.
|
|
|
Agian begiak apur bat kristaldu, agian Xanen ezpainetara begira zegoen. " Henri?", esan zuen; hatza masailean zuela, pentsakor
|
eman
zituen segundo batzuk;" entzuna dut, bai; hemen ibiltzen zela uste dut... denbora batean". " Orain ez?", galdetu zuen Xanek.
|
|
|
" Mmm". " Bere neska laguna", esan zuen Lazarok; Xani hura miresteko tartetxo bat
|
eman
eta: " gero hura laga zian", segitu zuen;" edo neskak laga zian bera, jakin zuenean...
|