|
2004
|
|
|
Hik badakik hor barruan daukaana —esan zion ukuiluko atea zabalduz. Inbitazioa onartu eta barrura sartu zen La Vache, eta haren atzetik abiatu ginen beste sei beltzok; guretzat baitzen
|
egun
hartako banketea, ez gorrienzat. Baldin eta Bidanik edo beste gorriren batek sartzekoa egiten bazuen, Bizkarrokerrek makilazo bat ematen zion beste alde batera bidaliaz.
|
|
|
Gaurko egunetik begiratuta, bizitzak ematen duen esperientziarekin, ez nuke banketetzat hartuko
|
egun
hartan Balantzategin egin genuen jatea. Azken batean, pentsua besterik ez zen, aldian behin Chevrolet kamioi batek zakutan ekartzen zuena.
|
|
|
Nire lehen banketeko
|
egun
hartan, oso gustura egon nintzen. Eta ez bakarrik jan kontuagatik, baita Genovevak salan jartzen zituen diskoengatik ere.
|
|
|
Egia handia da Pauline Bernardettek
|
egun
hartan adierazi zidana, neronek ikusi nuen garbi asko mendi mendian pasatako bolada hartan. Hasiera batean, luze egiten zitzaidan denbora, eta ahal izan guztietan freskura zeukan txoko bat aurkitu eta bertan gelditzen nintzen lotan.
|
|
|
Udazken hasiera hartako
|
egun
haizetsu batean izan zen. Banenbilen hara eta honaka Haundiak kantatzen zuen balkoipe hartan, eta hor non norbait gainera erortzen zaidan.
|
|
|
Gutxi gorabehera, bi
|
egun
ibili nintzen modu txar hartan. Azkenez, loaldi luze baten ondorenean, lasaiago sentitu nintzen.
|
|
|
Honek hirurogei bat urte zituen, eta —azal txurikoa, aurpegi edo lepoko zaintxo urdinak agerian uzten zizkiona— botila kristalarekin eginak ziruditen antiaju berde batzuk zeramatzan. Bai
|
egun
hartan eta bai gero, halaxe ikusiko nuen beti, antiaju berde haiekin, begiak ezkutatuta.
|
|
|
Ala norbaitek, aurreneko aldiz, lagun bezala tratatzen ninduelako? Ez dakit, baina nolanahi ere
|
egun
hura handia izan zen nire bizitzan.
|
|
|
—Esan, bada. Nagoen aspertuarekin, edozein gauza entzungo nuke —esan nion
|
egun
hartan.
|
|
|
—Ez da jaikitzeko ordua, lagun, baizik eta aspaldi egindako promesa betetzeko ordua. Gogoratzen al zaizu otsoen
|
egun
hartan esan zenidana?
|
|
|
—Hain zinen flakaturik lehen aldiz elkarrekin ezagutu ginelarik, aspaldiko
|
egun
hartan! —suspiriatzen du orduan moja ttikiak— Baina ni bizi nizano ez zira goseturik izanen, Mo.
|
|
|
hitzak sentimenduaren errainu apal direla, eta oihukatzen dudan" Biba Balantzategi" bakoitzagatik ehun biba gehiago dauzkadala bihotzean. Eta ez zure garai haietan den dena jolasa eta gozamena izan zelako, zeren, zuk badakizu, gerra osteko
|
egun
haietan poza adina izan genuen pena, eta askotan, pena hori latza izan zen. Bai, hamaika kolpe hartzeko jaioak gara.
|
|
|
Ondorio hau gaur ateratzen dut, memoriak idazten ari naizela eta dakizkidanak dakizkidalako; baina
|
egun
hartan harlauzak, asperkeriaren harlauza astunak, ez zidan inolako aukerarik luzatu. Bi hortzaundiei begiratu eta buelta bat eman nuen inguruetatik, ea La Vache ikusten nuen zelata lanetan.
|
|
|
Eta artean, bost bat ordu gelditzen ziren iluntzeko. Zein
|
egun
luzeak, udazken hartakoak!
|
|
|
Gero eta neure buruaren jabeago, behi beltzok egindako banketea gogoratu zitzaidan, eta
|
egun
hartan gertatutako guztia: menditik jaitsitako zaldiak, zaku kargaketa, Genovevak eta Bizkarrokerrek mendiko haiei eman zieten afaria.
|
|
|
harroputz eta basatitzat aipatzen ninduten, La Vacheren pareko eginez eta erakutsiz, hein berean, noraino nengoen aldatua. Eta, atarian istant batzuk zain egon eta gero,
|
egun
hartako banketea ere neure kolorekoentzat zela jakin nuenean, tente jarri eta harro harro sartu nintzen barrura.
|
|
|
Nolanahi ere, eta profeziak profezia,
|
egun
hartako banketean ez zen ezer berezirik pasa, eta aurrekoaren berdin berdina izan zen xehetasun guztietan. Gauarekin batera, zaldien pauso dotoreak entzun genituen, eta Bizkarrokerren agurra:
|
|
|
Gu beltzok ate parean eta sartzeko prest jarri ginen, zeren aspaldi hartan gu izaten baikinen beti banketerako aukeratuak. Ordea
|
egun
hartan kontrakoa izan zen. Bizkarroker arba batekin zirika hasi zitzaigun apartatzeko esanez.
|
|
|
Guztia apirileko beste
|
egun
lanbrotsu haietako batean hasi zen, presakako kargaketa haren segida segidan. Usandizagak mendikoei esan bezala, lehenbailehen egin behar zen lan hura, Antiaju Berde eta gainerako sikarioak Burgosko ospakizunean ziren bitartean.
|
|
|
La Vache ere erne eta pentsakor zegoen. Eta behi makalak berdin, edo hori zirudien behintzat, beraiek ere sumatzen zutela bankete
|
egun
haren berezitasuna.
|
|
|
Seguru La Vachek alde egitea lortuko zuela. Ordea
|
egun
hartan ez nintzen gogoeta hori egiteko gauza izan, ez nuen behar adina logikaz pentsatu, eta guardiek ezin izandakoa egin nuen, laguna ukuiluan sartu. Jakina, ez zen nire eskaera bakarrik izan, Antiaju Berdek beragana egin zuen mugimendua ere izan zen.
|
|
|
Aurrean zeukan ganbelari begiratzen zion. Hutsik zegoen,
|
egun
hartan ez genuen pentsurik izango. Eta ez zuen konprenitzen, hura ere ez zuen konprenitzen.
|
|
|
—Ene lagun maitea —esan zidan
|
egun
haietako batean— Orain bizi duzuen egoera parentesia besterik ez duzu. Genoveva kartzelara eraman dute, beharbada denbora luzerako, eta nagusi berriren bat azalduko da noiz baino noiz Balantzategin.
|
|
|
Goiz batez, oharra jaso eta handik astebetera izango zen, traktore ttiki bat ikusi nuen karretera utzi eta Balantzategiko haran aldera egiten. Traktore berri berria zen, kolore gorrikoa,
|
egun
hartako eguzkiarekin izugarri ondo ematen zuena, eta bi gizon zekartzan gainean. Bi gizon gazte.
|
|
|
Mutilen herrian pasatako guztia ez dut esango. Nahita ere, ezinezkoa litzateke, zeren udako
|
egun
haietan sentitu eta ikasi nuen guztia ez bailitzateke entziklopedia batean kabituko; baina, hori alde batera, esan dezakedan guztia ere ez dut esango. Izanez ere, zergatik ibili luzamendutan, xehetasunez xehetasun, egia esaldi bakar batekin erabaki ahal denean?
|
|
|
Pentsa noradinokoak ziratekeezun kolpu haik egiten zituzuen hots eta durrunda, non herri hartan eta kolpuek iraun zizien hirur egunetan, ez baitzen lo egiten ahal. Ihurk ere ez zizun
|
egun
haietan lorik egin, ezta enperadoreak berak ere. Eta Eutropiok?
|
|
2010
|
|
|
Joan etorria
|
egun
betekoa izan zen, eta denetara, Etxepareren arabera, 357 km-koa. Kanbo izan zen bai abiapuntua eta bai amaiera, baina xede nagusia Loiolako santutegia.
|
|
|
Alabaina, dortoka erraldoiak ziren janari nagusia, apoarmatuak. Artean ugari zirelarik, Darwini Lawsonek esan zionez, nahikoa zen egun biko ehiza, asteko hurrengo bostetan dortokakia jateko; dena dela, dortoka kopurua nabarmen behera eginda zegoen, zenbait urte lehenago
|
egun
bakar batean gutxienez 200 bat meta baitzitezkeen fragata baten sotoan. Areago, dortoka erraldoi horietariko asko erraldoiak ziren benetan, gizon bi behar izaten zirelarik tripaz gora jartzeko, eta sei bat gizon dortoka altxatu ahal izateko.
|
|
|
Armand Daviden bidaia kaierak dioskunez, martxoaren 23an itzuli ziren hamar
|
egun
lehenago bidali zituen ehiztariak, eta besteak beste" hartz zuri" gazte bat ekarri zioten. Harrapatu, bizirik harrapatu zuten pataria, baina tamalez hil egin zuten errazago garraiatzearren.
|
|
|
Uda betea izatera, uztaila edo abuztua, hotelean mugimendu handia egongo zen, eta bezeroen oihuak zein autoen motor hots edota bozinak entzun izango genituen. Baina
|
egun
hartan teilatupeko gelaxkak urna bat ematen zuen, isiltasuna bildu eta metatzen zuena. " Nola hartuko duzu mendeku?
|
|
|
" Nire osaba Antoniorena da. Jaramako Frontetik bidali zuen 1937ko martxoaren 21ean."" Udaberria hasten zen
|
egun
berean", esan nuen. Tontoki, orduan ere.
|
|
|
" Halaxe da. Udaberria hasi zen
|
egun
berean idatzi zion aitari", esan zidan. Zinta beltza kokatu zuen buruan, ilea begi aurrera ez erortzeko, eta irakurtzen hasi zen.
|
|
|
Bere gelan aurkitu nuen ama, oso dotore jantzita. " Zer
|
egun
da gaur?", galdetu nion. " Ez al dakizu?
|
|
|
" Beste astebete hemen, eta erotu egingo naiz", adierazi zion Juani. " Hiru
|
egun
, eta abiatu egingo gara", agindu zion gazteak.
|
|
|
Bere bizitza gogoratu zitzaion orduan don Pedrori: eta Winnipegen ikusi zuen bere burua Jolinshua cheff indiarrarekin kafea hartzen; Alice Armen ikusi zuen meatoki barru barruan sartuta eta ruglar silver deitzen zitzaion zilar gorriaren zain zabala aztertzen; Prince Ruperten ikusi zuen
|
egun
oso batez elurretan galduta ibili ondoren. Eta erabaki zuen:
|
|
|
Goiz batean txapligu hotsa entzun genuen. " Lau
|
egun
falta dira festetarako, eta dagoeneko hasi dira iragartzen", esan zidan Lubisek. " Festa berezia izango da aurtengoa —esan nion— Jende izugarri etorriko da Uzkudun hori ikustera.
|
|
|
Eginak nituen aurrez sartu atera batzuk, sekula ez ordubete baino gehiagokoak, eta iruditzen zitzaidan osaba Juanek handitu egin zuela itxitura hartan egotearen zailtasuna. Baina,
|
egun
hartan, bigarren ordua oso astun egin zitzaidan, lehenengoa baino bost bider gehiago, eta hirugarrena, itogarri. Pentsatu nuen agian ohituz joango nintzela, eta hurrengo orduak, nola basokoak hasierako igoeraren ondoren, samurragoak izango zirela; baina gogoeta hura egin eta minutu gutxira kanpoan nengoen, ohe gainean etzanda.
|
|
|
Bere anaiarengana jiratu zen abiatu aurretik. " Ez zara etxean azaldu joan deneko hiru
|
egun
horietan. Ama oso haserre daukazu!" Pantxok amorrua hartu zuen:
|
|
|
Begiak hamar
|
egun
behar izan zituen sendatzeko, eta bitarte horretan Iruainen geratu nintzen. Ez nuen Angel ondoan nahi, edo, areago, bakarrik egon nahi nuen.
|
|
|
Badakizu, don Jaimek baditu urte batzuk, ez da gu bezala gaztea egun osoan batera eta bestera ibiltzeko." Entzundakoak pentsamendu berri bat ekarri zuen don Pedroren burura. Susmatzen zuen gazte hark eta bere lagunek egindako ibilaldiaren jitea, eta harrituta zegoen bere
|
egun
osoko bakartasunarekin. Non sartzen zituzten atzemandako besteak?
|
|
|
Ez nuen hartaz gehiago pentsatu nahi. Ez
|
egun
hartan. " Nik neronek ere behin baino gehiagotan joan behar izan dut hotelera —esan zidan Lubisek— Pantxori asko gustatzen zaio hara igotzea.
|
|
|
Promotoreak ez zuela halako galdera konkreturik nahi adierazi zuen erantzunaren ondoren, ez lehen
|
egun
hartan, eta jantokiko mahai nagusian eserita zegoen talde batengana luzatu zuen besoa. Hantxe zeuden Berlino eta nire aita; baita Degrela koronela ere.
|
|
|
Teresak irribarre maltzurtxo bat eskaini zidan: " Nola zen, ba, David, niri hainbeste gustatzen zitzaidan Hesseren esaldi hura,
|
egun
hartan euliak ere aspertzeraino errepikatu nizuna?". " Zergatik dago nigandik urruti zoriontsu izateko behar dudan guzti guztia?", adierazi nion.
|
|
|
zintaz jabetutako mutilak eta haren egile izandako neskak erretratu bat egiten zuten elkarrekin, eta ziurtatuta gelditzen zen hartara" egun bateko nobiotza". Festetako lehen
|
egun
hura bukatu arte, elkarrekin jarraitu zuten neskak eta mutilak.
|
|
|
" Atzo eta herenegun, esate baterako, ia egun osoan aritu nintzen ordenagailuan, eta ez nuen aparteko nekerik sentitu."" Oso albiste ona da —esan du berak. Zain gelditu naiz— Zer irudituko litzaizuke ebakuntza 23an egingo bagenu?"" Zer
|
egun
da?" Jakina, ez zitzaidan ardura, baina buru barruko kilkerra hots batean hasi zait ebakuntza hitza entzun orduko, eta ez dit galdera hoberik egiten utzi. " Astelehena", erantzun dit berak.
|
|
|
Zain geratu naiz, pixka bat urduri. Imajinatzen nuen gure burkide bizitzako zein
|
egun
berezi azalduko ziren testu haietan. Gladysek —klubeko kiderik adintsuena da, laurogei urte ditu— broma egin dit nire oinaren mugimendua zela-eta.
|
|
|
Ez nuen erabakia gauzatzeko aukerarik izan. Hiru
|
egun
geroago, trenean gindoazela, polizia batek pistola batekin apuntatu zigun Trikuri eta bioi, eta nik kolpe bat eman nion eskumuturrean arma kentzeko, erreflexu hutsez, nire giharrek artean ez zekitelako, edo onartu ez zutelako, buruak pentsatu eta erabakitakoa; baina ez nuen, zorionez, poliziaren ekintza zapuztu. Eta izan nuen, geroago, zalantzarik, batez ere Trikuren garrasiak entzuten nituenean tortura geletan, eta Altzurukuko muinoan hartutako erabakia barregarria eta higuingarria begitandu zitzaidanean.
|
|
|
Errua gurea ere baduk. Lubisi buruzko susmoak astoa hoteleko dantzaldian azaldu zen
|
egun
hartan hasi zituan. Miss Obabaren paper haien banaketa entrenamendu moduko bat zela zabaldu zuan herri guztian.
|
|
|
Ezin zait
|
egun
hartakoa ahaztu. Three Riverseko medikuaren etxetik atera eta Stonehamera gentozela, errepidean aurrera jarraitzeko gogoa sortu zitzaigun Mary Anni eta bioi.
|
|
|
Azterketa batzuk egin behar zituzten ikasle errepikatzaileak izango ginela. Eta hamarren bat
|
egun
izango genituela ekintza burutzeko.
|
|
|
Zehatza izan zen. Carlosek ez zuen" prestakuntza" beste kezkarik, eta behitegiko lana bukatu orduko planoak aztertzen hasten zen (Madrileko ministerio baten eraikuntzakoak,
|
egun
haietan), edo teoria ikasten(" Kolonialismoaren ondorioak Hirugarren Munduan"). Beste muturrean, Josebak ez zien minutu bakar bat ere eskaintzen borroka kontuei.
|
|
|
Afari harekin bukatu zen
|
egun
hura, hain luzea, hain erabakigarria. Astebete geroago poliziak Bartzelonarako gau espresoan atzeman gintuen, eta kartzelara joan ginen.
|
|
|
Uztaileko hirugarren astea zen, ez ziren hamar
|
egun
ere zerrategiko hizketalditik. Ohi bezala, Iruainera jo nuen frantseseko klasea bukatu ondoren.
|
|
|
Stonehameko aurreneko urteetan osaba Juanek eta biok izaten genituen eztabaidetan nik
|
egun
hartakoa aurpegiratzen nion batzuetan, esanez bere kontaerak kolpe handia eman zidala; baina, nahiz hori egia izan, berak ondo jokatu zuelakoan nago: Angeli buruz erne izandako susmorik gabe ez nukeen borrokarik egingo.
|
|
|
Azkenean, xendaren aldia izan zen. " Basoaren goiko aldera iritsiko gara gaur", esan zidan Lubisek hamar bat
|
egun
pasatakoan. Eta lortu genuen helburu hura ere, batzuetan zeharka aurreratuz, inolako biderik gabe.
|
|
|
" Alde batera, harritu egiten nauzu, David —esan zidan haietako
|
egun
batean Lubisek, Iruainera itzuli eta zaldiei zela eranzten ari ginela— Oso pozik ikusten zaitut gure artean. Ez nuen esango."" Zergatik, Lubis?"" Ez dakit, ba.
|
|
|
" Ez zara gogoratzen? Aurrenetako
|
egun
batean frantsesaren eta ingelesaren ebakeraz hitz egin zenigun, ingelesa zailagoa zela, eta Readingera joan behar izandako batean gertatutakoa azaldu zenuen. Redin esan eta inork ez zizula ulertzen.
|
|
|
Oso azkar hasi gara. Maitasuna lehenengo aldiz egin dugun
|
egun
berean." Jiratu eta zakarrontzira abiatu zen berriro. " Zertara zoaz?", galdetu nion.
|
|
|
aritzen da bizpahiru minutuz hizketan, ematen dio musu, eta bidera ateratzen da berriro. " Zer moduz dago zure laguna?", galdetu nion
|
egun
hartan. " Ondo", erantzun zidan.
|
|
|
" Hay mucho inocente en el mundo", erantzun zion osabak. Efrainek pentsatu zuen
|
egun
haietan telebistan maiz azaltzen zen Texaseko preso bati buruz ari zela, zeini heriotza zigorra emango baitzitzaion aste hartan bertan. " Ytambien mucho culpable, patron", esan zuen Efrainek, osabari altxatzen lagunduz.
|
|
|
Bazen denborarik, Mary Annekin lotuko ninduen haria besterik ez nuen behar. New Hampshire Stonehametik bost mila kilometrora zegoen, baina gutun batek bi edo hiru
|
egun
bakarrik behar zituen tartea gainditzeko.
|
|
|
Hamarren bat
|
egun
geroago Mary Anni idatzi nion esanez eraman nuela Daviden liburua Obabako liburutegira, eta oso ondo babestuta gelditu zela han. Adierazi nion, halaber, liburuaren fotokopiak atera nituela niretzat.
|
|
|
Galdera bat egin nahi nizuke aspaldiko lagun bezala. Aterako al zinateke nirekin paseo bat ematera
|
egun
hauetako batean?". Postal batean kopiatu eta bidali egin nahi nion.
|
|
|
Hemen al zaude, oraindik!", hots egin nuen. Zimurtua zeukan aurpegia, beste
|
egun
hartan baino askozaz ere zaharragoa ematen zuen. " Gu basoan hilko gaituk!", esan zidan.
|
|
|
Zergatik deitu ote zion horrela galdetu nion neure buruari, eta ez Obaba Ranch edo zerbait antzeko. Gutxiena pentsatzen nuen egun batez bertan biziko nintzela; Stoneham rantxo honetan berrituko nituela
|
egun
haietako gertaerak, baita une hura bera ere, eta aldameneko gelan Liz eta Sara nire bi alabak egongo zirela telebista ikusten: hain arrotzak mundu harekiko non nire oroitzapenen errelatoa, inoiz irakurriz gero, asmaketa irudituko zaien.
|
|
|
" Virginia, gau bero honetan luma hartu eta zuri galdera bat egitea bururatu zait. Aterako al zinateke nirekin paseo bat ematera
|
egun
hauetako batean?".
|
|
|
Denboraren kontzientzia hartu nuen. Esana zidan osaba Juanek, rantxoan urtebete egin eta opor egun batzuk hartzeko kontua aipatu nionean, hamar
|
egun
pasa nitzakeela San Frantziskon, baina gero itzuli egin nuela, data haietan tokatzen zelako, Three Rivers gure herrian, Community Recognition izeneko ospakizuna. Osabak nire ezaguera eman nahi zuen han, ea lagunak egiten nituen" denbora libre guztia mexikarrekin pokerrean alferrik galdu gabe".
|
|
|
" Zenbakiak azaltzen direnean, seinale txarra —esan zidan behin Joseba nire lagunak idatzi nahi zuen poema bat zela eta— Oso ona den zerbait galtzera goazenean, kontatzen hasten gaituk. Horrenbeste
|
egun
eta bukaera iritsiko da, esaten zioagu geure buruari. Eta egoera oso txarrean gaudenean, berdin, bukaerarako falta dena kalkulatzen diagu.
|
|
|
San Frantziskon, 1983ko udaberrian, oporretako seigarren eguna bukatu eta hotelera erretiratu nintzenean, zenbakiak inoiz baino biziago hasi zitzaizkidan buruan jiraka. Egia zen hirian lau
|
egun
gelditzen zitzaizkidala; egia zen New Hampshire bost mila kilometrora zegoela. Bestalde, nire bizitzako hirugarren harreman sentimentalaren aurrean nengoen, eta ordu arteko joera nagusituz gero —bakarra ere ezin nezakeen jo ontzat—, arrakasta aukera oso txikia zen, ehuneko hogeiren inguruan ibiliko zen.
|
|
|
Ondo nenbilela esan nion. Rantxotik kanpora bederatzi
|
egun
neramatzala pentsatu nuen, ez bederatzi urte. Baina behartu egin behar izan nuen neure burua zenbakiak benetako neurrira ekartzeko.
|
|
|
" Nik ere aktore izan nahi diat, horiek bezain zoriontsu izateko". Ali McGrawk
|
egun
hartan zeraman gabardina gogoratzen ahalegindu nintzen. Ez zen Mary Annena bezalakoa, transparentea, zuria baizik, esne gain kolorekoa.
|
|
|
Eskolatik ateratakoan aitarengana joaten baita entseatzera." Esaldia kostata bukatu nuen, Davidek ahoa tapatu nahi izan zidalako. " Zer ederra litzatekeen gure lehen
|
egun
hau musikarekin bukatzea! —hots egin zuen maistrak— Zergatik ez diguzu pieza bat jotzen, David?"
|
|
|
Inoiz baino zehatzago ikusi nuen dena, haizeak atmosfera garbitu izan balu bezala. Baina
|
egun
hartan ez zen haizeagatik; Davidengatik zen. Berari buruz pentsatzen ari nintzen:
|
|
|
Oso tipo osasuntsu eta kirolaria bada ere —herri osoak dakienez—
|
egun
haietan bulegoan bizitzen ari ginena eramangaitza izango zen edozein pertsonarentzat, eta gureak azkar egin behar zuen espazio itxi hartan" ezertan ere ez" jarraituz gero. Aurki gaixotuko ginen, ondoren zein ondorioz lagunak izateari betiko utziz.
|
|
|
Dei labur eta lehor gehiegi,
|
egun
bakar baterako.
|
|
|
Polito! Hiru
|
egun
dauzkagu.
|
|
|
Deseatzen nengoen Robertok alde egiteko, baina ez zuen imintziorik egiten. Nire
|
egun
hartako bazkaria ere ez zegoen batere garbi, zer eta norekin. Tira, leka hiper egosiak eta edonorekin.
|
|
|
Begi oihan berdedun neska beltzarana. Robertori eta bioi nola bota zigun, lehen
|
egun
hartan:
|
|
|
Zorionez
|
egun
hartan dena aldatu zen, betiko aldatu ere," nor da" galderari erantzun okerra eman niolako eta nire lehen hitz garbiak" Putrearen Kobratzailea" izan ziren, protokolo modura erabiltzen genituen" komertzial bat" hitz aseptikoen ordez.
|
|
|
Itxuraz Robertorekin ari naiz, sakonean
|
egun
hura daukat gogoan etengabe.
|
|
|
Koldo hori supergizona da eta hiru
|
egun
lehenago Irantzuk ere Donibane Lohitzune aipatu zuen.
|
|
|
Udaberriko jaiari esker maiatzeko
|
egun
hartan urte batzuk lehenagoko giro errepikaezina berreskuratu genuen, beharbada hogeita bost urte lehenago gaztetxean ibilitako adinkide asko oso aspaldiko partez elkartu ginelako eta egun batez lortu genuelako laurogeiko hamarkadara bueltatzea ere, garai hartan bezala oraindik zoragarri dagoen San Martin hariztian.
|
|
|
1934an Lehen Eusko Antzerti Eguna antolatu zuen Arrasateko Euskaltzaleak taldeak. Antzezlan osoak, bakarrizketak edota elkarrizketak taularatzen ziren
|
egun
honek antzerkia sustatu eta zabaldu nahi izan zuen, aski arrakasta bilduz.
|
|
|
Segidan izan ziren beste saio batzuk: Donostian bost
|
egun
geroago, Bilbon bederatzi, urrian iritsi zen Iruñera eta azaroan Gasteizera.
|
|
|
Aranak, aldiz, guztiak harritu zituen diskurtso zorrotz eta argigarriaren bidez; ortografiari buruz aritu ordez, egoeraz mintzatu zen, azterketa politiko eta soziolinguistikoa eginez eta hizkuntzaren bizi baldintzak garbiki azalduz. Ortografia konpondu beharrekoa zen, baina ez zen garrantzitsuena, ez eta
|
egun
bakar batean erabakitzeko gaia ere, haren ustez; horregatik, hainbat proposamen aztertzeko urte beteko epea aurreikusten zuen, erabakia hurrengo bileran hartzeko.
|
|
|
Lurraldean zehar ere zabaltzen ziren kantak eta euskalkiak, bistan da, ez ziren oztopo, ez eta hizkuntza desberdinak ere. Ezkondu eta
|
egun
berean alargundu den neskaren istorioa, Europako herri ugaritako ahozko literaturan ageri da (Espainolezko La enamorada de un muerto, adibide). Hona bertso bat:
|
|
|
Portaliala joan zite, ahizpa maitea ingoiti horra duzu Atharratzeko jauna. Othoi erran izozu ni eri nizala, zazpi
|
egun
horietan ohian nizala.
|
|
|
" Ui, Oi! Honek
|
egun
ere badu nahikoa!". Bixentek so zikin batekin hitzetik hortzera:
|
|
|
Praktika sozial/ soziologiko bati lotu gauza da ipar/ hego eta aberats/ pobre testuinguruan. Sartuko girea beltzaturik bertso saio batetik
|
egun
batez?
|
|
|
Hala, bada, printze guztiz maitea, Dogo txit argia, zaudete lasai, bai Veneziako bai Dalmaziako hizkuntza eta kulturen jabe haziko baitira zuen mutilak, Europako ohitura on eta kristautasunaren legeen arabera, zuen sendiaren baitara itzuliko diren egun dohatsuaren zain. Nik esan gabe ere ohartuko zineten zuen prestasunaren mende dagoela, neurri handi batean,
|
egun
hori lehenago edo beranduago iristea. Nolanahi dela, afera honek guztiak denentzako amaiera zoriontsua izango duelakoan, zuen oinetan muin eginez agurtzen da zerbitzari guztiz txipi eta umil hau, zeuen erresuma eta familientzako bake, osasun eta oparotasunezko nire desiorik onenak opatuz, eta gauza bera opa dizue Aljerko buruzagi nagusi eta Istanbuleko Sultanaren armadaburu Khair ad Din jaun ahaltsu eta errukitsuak, Bizargorri ezizenaz ezagunago izango zaizuenak.
|
|
|
Spliteko printzeak, berriz, gutun guztiak ezagutzen zituen, bai Chiarak idatzitakoak, bai hari bidalitakoak. Ez zen berez aita muturluze horietakoa, nahiago zukeen semea bere kasa arduratu izan balitz emaztegaiarekiko tratuaz, baina Simeonek garbi utzi zuen, ez lehenengo
|
egun
hartan bakarrik baizik birritan, berari bost axola zitzaizkiola gutun txatxu haiek, eta egin zezatela gura zutena, berari bakea emanda.
|
|
|
Venezian nor den oro etorri zen
|
egun
hartan Palazzo Ducalera, hiriko jaun nagusiak antolatu zuen festara. Han ziren
|
|
|
Kezka horien artean etorri zen egun argia, baina egun berri bakoitzak bere nekeak eta ardurak ekarri ohi ditu, eta
|
egun
hark ere uste ez bezalako gorabeherak ekarri zituen. Goizean goiz, beste itsasontzi bat ikusi zuten beren popa aldean.
|
|
|
—Joan behar dut
|
egun
hauetako batean, edertasun ugari dagoela esan baitidate. Baina nago, Veneziako perlarik ederrena Aljerrera ekarri berri dugula.
|
|
|
Bere gudaldi, lapurreta edo itsas operazioetatik itzulita, Harena bisitatu zuen
|
egun
haietako batean Bizargorrik. Ama eta emazteak agurtu zituen, banan banan, denentzat izan zuen hitz goxo bat, baita laztan bat bere ume txikientzat ere; familia osoa agurtu ondoren, Fatimak esperantzatxo bat gordetzen zuen arren, azken ohaideetako bat hautatu zuen loaldia goxatzeko; gero, berriz, kuluxkatik jaiki zenean, bahitutako neskaz galdetu zuen, eta harekin egon zen puska batean hizketan.
|
|
|
Sentipen kontrajarrien nahas mahasa, gehiago. Atsedentxo baten bila jo zuen
|
egun
hartan Harenera, bere eginkizun larrien artean tarte bat horretarako eginda. Behar zuen, gizonezkoen mundu gogorretik emeen txoko emera igaro, burdinaren kolpe zorrotzetik baratzeko laztanen leunera; urrearen gosetik larruaren asera; ez zen sexua bakarrik:
|
|
|
" el clero esp. pueda causar las felicidades fisicas y morales de lospueblos". 10 dobloiko saria irabaziko zuen dirkurtso hoberenarenagatik Pedro Diaz de Valdesek, Bartzelonako inkisidore
|
egun
haietan, eta gero apezpiku:
|
|
|
Gauzabat segurra beti Frantzia ari dela soldado galtzen. Hogoi bat
|
egun
barne hemen berean joan dira hiruz palau. Eta maluruski ez dire menturaz azkenak.
|
|
|
Marokok mugimendu nazionalistara deitu eta, Sahara okupatzeko martxa baketsua antolatu zuen, Martxa Berdea deitu zena. Milioi erdi marokoar sartu ziren Saharan
|
egun
haietan. 1975eko azaroan, Francisco Franco hilzorian zegoela, Espainiak Marokoren eta Mauritaniaren eskuetan utzi zuen lurraldea.810 Frente Polisarioko 30.000 errefuxiatu basamortura erretiratu ziren, Aljeriaren babespean.
|
|
|
Albert Einstein instituzio politiko eta judizial supra estatal handia azkartzeko ideiarekin zebilen
|
egun
haietan. Estatuen gainetik, gizakia gizakiarekin bezala estatuek elkarrekin borrokan ari zirenez gero, estatu orokor bat nahi zuen mundurako, juezaren papera egingo zuena nazioartean.
|