|
2000
|
|
|
Urteroko kontua dugu izeiona. Gabonetako beroaldian edozer gauza etxeratzen dugu eta urtarrileko hotzarekin estrapozo egitean, txoroaldiak hutsegiten duenean, izeiarekin zer
|
egin
ez dakienaren mozolo muturraz harrapatzen gaitu urte berriak. 2.000.a sona handikoa izango da baina ez da desberdina izan.
|
|
|
Horien ezaugarri nagusia autoritarismo errepresiboa izan da, eta jarrera horrekin kutsatu dituzte erakunde unibertsitarioaren partaide eta gestio organo asko eta asko; gainera, horrekin batera eta aldi berean, izugarrizko sumisioa agertu dute espainiar estatuko botere zentralen aurrean. (...) Aurreko hamar urte horiek lotsagarriak izan baitira, Euskal Herriaren eskari nazionalekin zerikusirik izan duten arazoak elkarrizketa bidez ebazteko inolako ahaleginik
|
egin
ez delako unibertsitatean egin behar litzatekeen modura. Hemendik aurrera UPV EHU gobernatu nahi duen taldeak, ez luke ahantzi behar unibertsitate hau Euskal Herrian kokaturik dagoela, eta gure herriaren zerbitzurako izan behar lukeela(...)».
|
|
|
Didaktika alorraren egoerari garrantzi berezia eman zaio joan den asteburuko mintegian eta berrikuntza ugari ipiniko da abian hemendik aurrera. Horrek ez du esan nahi orain arte esparru horretan ahaleginik
|
egin
ez denik. 1995ean didaktikaren inguruko lehen tailer nazionalak egin zirenetik planteamentu didaktikoak bateratu eta zehaztu egin dira.
|
|
|
Azken batean, lehendakariak dio proiektuak mahaigaineratu behar direla eta gero hitza herriari eman. Eztabaidarako, EAJk oraindik zehaztasun osoarekin
|
egin
ez duen proposamen zehatza egingo luke. Baina eztabaidarako gogorik eta jarrerarik ez dagoenean, izenen eta zenbait kontzepturen inguruko eztabaidetan erortzeko arriskua dugu.
|
|
|
Niri pertsonalki asko lagundu didate. Literaturan aurrera
|
egin
ez dutenek ere gogoratzen dituzte. Literaturaren barruan 3 edo 4 dibisioak dira, nork bere zelaian jokatzen dituenak, ez du asko ardura zer egiten duzun, txarregia edo onegia den... diluituta geratzen da taldean.
|
|
|
" Liburu hau ez diagu aterako. Baina
|
egin
ezak beste bat hobea eta argitaratuko diagu". Ez zen txeke zuri bat izan, baina konfiantza jarri zuten nigan.
|
|
|
Hainbat bidetatik etorritako taldeak bildu ziren autonomoetan. ETAren VI. biltzarraren ostean, V. batzarrarekin eta eta VI.arekin bat
|
egin
ez zuten militanteak ziren talde batean; herri langilearen borroka ekintza armatuaz osatu nahi zuen. Beste talde bat, herriz herriko asanblea jendetsuen arieran sortu zen; herriaren eremu askeak borroka armatuaren laguntzaz lortuko zirela mantentzen zuen.
|
|
|
Momolo deitzen zioten, berezko izena Joseba zuenik gogoratu ere egin gabe. Seigarren mailaren hasieran ordea, erabat aldatu zen Momolo eta lagunek bere kontura barrik
|
egin
ez zezaten bihurrikeriak eta gaiztakeriak egiten hasi zen...
|
|
|
Bai, ni burugogorra naiz, baina askotan konturatzen zara zuk daukazun irudipen horrekin gauzak ez direla ondo ateratzen, eta orduan oroitzen zara hark esandakoarekin. Eta Martin Ezkurrarekin hori gertatu izan zait, entzun bai, kasurik
|
egin
ez eta gero berak esandakoa egitera behartua egotea.
|
|
|
Hemendik denbora gutxira bertoko pertsona euskaldun nagusiak ez direlako gure artean egongo eta" arrazoitu digu Alberto Martinez de la Cuadra Lagatzuko kideak. Bestenaz, Bizkaia partean gure hizkuntzak tokian tokiko euskararen galera eta erdararen nagusitzearekin tupust
|
egin
ez eze, aurre ere egin behar dio, etorkizunean gaur bezain bizi iraun gura badu bederen. Iñaki Gaminde ikerlariaren iritziz," Zamudioko eta beste hainbat herritako euskara euskararen egoera orokorragaz batera doa.
|
|
|
Ez naiz sentitzen Chevenementengandik hurbil nahiz bere dimisioa errespetuz hartzen dudan, ezta hurbil ere Lionel Jospinengandik. Korsikako aferan ez nator bat Jospinekin, aldez aurretik, segurtamenik izan gabe, indarkeriari uko
|
egin
ez dion mugimendu klandestino batekin eztabaidan hasi, eta hartara, demokraziaren arauak hautsi dituelako. Lehen ministroaren ekimen hau presidentziarako bozei begira eramandako estrategiaren barnean kokatu behar da.
|
|
|
Baina ordubeteko iraupena duen film bat egin duten lehen aldia izan da. Urbek dioenez," guztiontzat apustu handia izan da, zerbait berria delako, orain arte
|
egin
ez den zerbait. Egindako lanarekin oso gustura gelditu gara denok, eta ziur gaude arrakasta izango duela".
|
|
|
Horrek lanketa bat eskatzen du. Hori beste bertsolariek ere egiten zuten baina karrera bat
|
egin
ez duenak ez dauka metodorik, baliabiderik, errekurtsorik nolabait zabaltzeko. Konparazio bat eginez, gure hizkuntzan literatura jasoa bertsolaritzatik oso aparte egon da.
|
|
|
Zergatik? Karrera bat
|
egin
ez duenak ez duelako ahalmenik bai hizkuntza bereko edo besteetako baliabideetara pasatzeko.
|
|
|
Azken batean, Euskal Herriko bizimoduko esparru guztietan gertatu zen aldakuntza. Ikaragarrizko hazkundea izan zuen euskarak bitartean, baina, ni neu, hazkunde hori itsu itsuan eta bururik gabe
|
egin
ez ote zen nago... Egia esan, ez zen beste aukerarik, hil edo bizikoa baitzen haztea.
|
|
|
edukinaren aldetik gaizki eginda dago. Adin Txikikoen Legea oraindik
|
egin
ez den lege bat da. Aurreko legearen bidez Adin Txikikoen arazo larriari erantzun eta tratu sakon bat eman nahi zitzaion.
|
|
|
Ez omenzaizkie iruditzen ez moderno, ez nahiko postmoderno, ez iraultzaile eta gutxiagoaskatzaile. Hasi besterik
|
egin
ez den mende honetako gaitza, nazionalismoek dakartena omen da. Literatura penintsularraren kasuan, kontua ez da bakarrik nazionalistak gaiztoak izatea; aplikatu zaizkien amalgama psiko antropologikoen arabera, gaixoak izatera ere pasatu dira.
|
|
|
Orain artean inolako bereizketarik
|
egin
ez bada ere, mota honetako agirietanaipatzen den nortasuna, identitate edo nortasun formala3 izendapenaz ezagutzeaproposatzen dut (klase, etnia edota genero identitateak erabiltzen diren moduan), nolabait bereiztearren. Norbanakoaz gaindiko erakunde batek, kasu honetan estatuaz ari gara?
|
|
|
Ametsetan, egoera gatazkatsuen mezuak, hutsuneak, beharrak, betegabeko egoerak etanortasunaren zati desintegratuak azaltzen dira. Esalen en zegoenean Perls ekametsekin lan egitea nahiago zuela esaten zuen, beraietan gure bizitzan faltandagoenaren,
|
egin
ez dugunaren eta bizitzan ekiditen dugunaren mezu existentzialaagertzen baita. Ametsetan, alienatuta dauden gure nortasunaren zatiak berriroasimilatzeko eta lortzeko materiala dagoela uste zuen.
|
|
|
Aretoan, hormetan inguruz inguru josirik zeuden bankuez gainera, 130 aulki ipiniziren. Bestalde, eta aulkiek ikararik
|
egin
ez zezaten, haien artean listoi luze batzuezlotuta utzi ziren lerroka.
|
|
|
Kontzentrazio partzelarioa
|
egin
ez balitz, nekez iraungo zukeen Karrantzako baserriak gaurdaino.
|
|
|
Baina (eta hemen hasten da kontatzeko zailena, hain zuzen ere zoragarriena delako) Ralphek ez zuen Lahincheko bidea hartu, Galwaykoa baino. Izugarri beldurtu nintzen; erabat paralizatuta nengoen eta oihuka hasiko nintzatekeen Ralphek furgoneta bide ertzean geratu eta hain ezti berba
|
egin
ez balit. Batez ere bere begirada zintzoak lasaitu ninduen.
|
|
|
Eta ikusita ze txapa ari zitzaidan ematen, kakatara bidali dut birritan pentsatu gabe. Zer dela-eta etorri zait bestela aurreko gauean berbarik ere
|
egin
ez zidan hau. Eta gainera, akordatu naiz ez nagoela etxean, eta oraindik ez zaidala ezer txarrik gertatu, baina dena da posible, ezta?
|
|
|
Ez zuen beste ezer nahi, ispiluarekin lortu nuen perikitoak behar zuen guztia. Inongo etologo, ornitologo, zoologo edo biologok
|
egin
ez zuen aurkikuntza. Aurrean zuen txoriarengana joaten zen, konkistaren jokoa hasten zuen, abestien bitartez komunikazio sistema konplexu bat jarri zuen martxan...
|
|
|
Aurreko esaldi hori idatzi nuenean, Cashelen, luze hitz egin genuen Rocíok eta biok. Eta ez dakit zelan, agian kontatzeko gauza gutxiegi izatearen beldurrez, Irlandara etortzean bururatu ere
|
egin
ez zitzaizkidan arrazoiak bota nizkion bidaia hau justifikatzeko. Badakizu, Bitakora laguna, egunerokotasunetik deskonektatzea zela abenturatxo honekin nahi nuena.
|
|
|
Ireki nuen meza liburua eta bi marrazki haiek ikusi nituen: ezkerreko orrian hamar harroineko zubi bat zegoen, hamarrak numeratuak eta hamar manamenduak signifikatzen zituztenak; zubi azpian infernu izugarri bat zegoen eta zubitik gizon emakumeak eta neska mutilak zihoazen, xuxen baino xuxenago, bekaturik
|
egin
ez zutelako eta zubia, halatan, osorik zegoelako; eskuineko orrian, berriz, antzeko marrazkia zegoen, baina zubiak zartatuak eta hautsiak zituen pilareak eta harroinak, eta zubia goiti beheiti zihoan, baita zubitik zihoazen jendeak ere, infernuko garretarat... Eta nik, istant batean, goiti beheiti zihoazen jende haien artean ikusi nuen neure burua, eta are gehiago asaldatu nintzen...
|
|
|
Eta ni, nola jaun Marcelen eraginagatik edo biziki maite bainituen erretorika eta oratoria, gogara egoiten nintzen haien diskusioneak eta ateraldiak entzuten... edo, hobeki, gogara egoiten nintzen alde batetik, baina ez bertzetik, zeren eta, anitzetan, erdibitua bezala sentitzen bainintzen. Eta ez noren alde
|
egin
ez nekielako, zeren eta hamarretik bederatzitan osaba Joanikoten aldeko izaiten bainintzen, baina ama ikusten nuelako guztiz aita Bartolomeren alde, haren hitz neurtuak —neurriz beti ere gure ama! — eta haren keinu iheskorrak —zeinetaz arras jabetzen bainintzen ni, ez dakit bertzeak— testigu eta lekuko... Eta aita Bartolomez jeloskor sentitzen nintzen orduan, ikusten nuelako, halaber, ezen amaren bakardadea apezaren hitz suzkoetan sutzen zela eta deusezten.
|
|
|
Eta lur sendo hura fedearen aieru eta seinale zen, federik gabe ez baitzegoen deus ere eraikitzerik. Edo, bertzela adierazirik, lur sendo hura behar zuen fedearen katedral hark azpian eta oinarrian, egin bitartean edo egin orduko desegin ez zedin eta zerurat egin baino lehenago lurrerat
|
egin
ez zezan. Zure irakaspen hartan, aldiz, lur sendoaz baino areago lur mugikorrez mintzatu zintzaizkigun.
|
|
|
Eta iduritu zitzaidan ezen ur garden haietan ediren nuela aitzinagoxe
|
egin
ez nion galderaren ihardespena... eta sinetsi ere nuen ezen anaia Elbirari zerbait egiterat entseiatu, eta Elbirak ezetz erran ziola, ni maite ninduelako, eta hargatik eman ziola anaiak belarrondokoa.
|
|
|
Eta, saindu
|
egin
ez nindutenean, gaitz erdi!
|
|
|
HUNKITURIK geratu ginen, zer
|
egin
ez genekiela...
|
|
|
—Eta, uholdeari buru egiteko, biok garamatzan untzi tipi hori baizik ez diagu, buruz gidatzen jakin behar duguna, uholdeak irents ez dezan eta hondoratzerat
|
egin
ez dezan. Eta, horrela, nola Noeren denboretan ere uholdea iragan zen eta hala lehorreratu ahal izan zuen bere untzia Ararat mendian, gureak ere aurkituko dik noizbait bere Ararat mendia, libertatearen mendia...
|
|
|
Eta segidan kontatu zigun bertze nonbait aditzerat eman dizudana: alegia, handik bizpahiru egunetarat, jende printzipal haren hobeki hartzeko, zirimonia maisu bat helduko zitzaigula, Bordeleko jaun bat, Louis Delapierre zeritzana eta kortesi arauei buruzko gaietan jakintsu baino jakintsuago zena, hain inportant zen alor hartan nehork ere huts
|
egin
ez zezan.
|
|
|
Eta zer
|
egin
ez nekiela, zeren, alde batetik, gaitz hark ez baitzuen ez medizinarik ez sendagarririk guztiz ematu eta sendatuko zuenik, eta zeren, bertzetik, ahalke bainintzen, jakinik ezen, baldin marinelei erraiten banien, irri eginen zidatela, edo, okerrago, ospitaleren baterat igorriko nindutela, gaitza kutsakorra zelako, bizpahiru egunetan utzi nuen auzia bere kasa, ea orban narriotsu haiek kentzen eta d...
|
|
|
Eta literaturaren ikuspuntutik, zer erranen dizut, bada? ...azteko eta arintzeko... nahiz eta aditzerat eman behar dizudan, bertzalde, ezen orriotan edirenen duzun luma ez dela urrezkoa, eta ez dela, halatan, Petrarcarena, Danterena edo Cervantesena, ezta Rabelaisena edo Périgordeko jeinuarena ere, jakina, eta, beraz, ene hitza ez dela, haien kasuan bezala, Jainkoak edo goiargiak ukitua eta, finean, beldur naizela arindu nahi nizùn lana eta zama astunago
|
egin
ez ote dizudan, eta bihurtuko ez ote zaizun liburua, halatan, rudis indigestaque moles1 bat, Ovidiok zioen bezala.
|
|
|
Halarik ere, bazekiat ezen Italiatik enegatik etorri hintzela, eta, halatan, enea dela kulpa eta hobena, eta ez dudala desenkusarik... —eta, behakoa zorrozten ziola, artean guztiz etsitzerat
|
egin
ez balu bezala, akabatu zuen—: Baina jakin ezak, halaber, ezen, egunen batean gauzak bertze alderat ikusten badituk, ene etxeko ateak zabalik izanen dituala, eta hire studioa berdin...
|
|
|
Zeren ez uste ezen Mattini nion gorrotoa eta herrazko herra ni mundurat etorri orduko biribildu zitzaidala, ezta gorroto biribil balizko hark erabaki zituela ere ene handik aitzinako urratsak, halabeharrez; ez dizut erranen, halaber, maitatu baizik
|
egin
ez nuela, zeren baitakizu nolakoak izaiten diren umeen arteko harremanak, orain maite du batak bertzea eta orain gorrotatzen du, orain akort eta alegera daude eta orain eta haserre, eta, beraz, badirudi ezen badela aldi bat onerizkoarentzat eta bertze aldi bat gaitzerizkoarentzat, eta bata bertzeari darraiola, nola itzala gorputzari. Baina sentimendu hauen joan jinetan, edo joan jin hauen gainetik, uste dut, orobat, ezen beti ere mintza daitekeela jokamolde orokor batez, eta oker handirik gabe erran diezazuket ezen ene jokamolde hura maitasunezkoa izan zela.
|
|
|
Eta, zer
|
egin
ez nekiela, logelarat itzuli nintzen berriro. Eta ohean sartu, eta ezin kendu izan nuen iduri eta figura hura burutik:
|
|
|
...en, eta mahaien inguruan marinelak, guztiak lurrezko pitxer tipi batzuetarik biera edaten —edo garagarnoa deitu ote genioke, jaun André, zeren garagarraren arnoa den? —, eta guztiak ere eskua dantzan, batzuk pipa erretzen ari zirelako, eta bertzeak emaztekien popako zein brankako altxor ezkutuen xerka zebiltzalako, zeren munduan ez baitago marinelik bere bizitzan altxorren batekin amets
|
egin
ez duenik.
|
|
|
Eta neuri ere zeinen barrenerat sartu zitzaizkidan hitz haiek, jaun André, eta zer ondore oneko gertatu zitzaizkidan, nahiz eta hortzak estutu behar izan nituen, odolak masailetan eztanda
|
egin
ez ziezadan, kapitaina nesken kontu harekin hasi zitzaidanean! Eta marinel zaharraren hitzek Piarres Oihartzabal kapitainaren adimendua argitu zuten, eta enea ere argitu zuten... eta bide bat ere erakutsi zidaten, nondik egin behar bainuen handik aitzina, ene mundu hertsi hura zabalduz joan zedin.
|
|
|
Hitzik gabe geratu nintzen, eta, zer
|
egin
ez nekiela, besagainak goratu nituen, ergel batek bezala; eta kapitainak, ene mamirik gabeko behakoan eta ene besagainen keinu dorpe hartan ene ergelkeria irakurtzen zuela, erran zidan:
|
|
|
Eta itzuli ginen Amsterdametik Donibane Lohizunerat... eta, handik hilabeterat, Ho lan da eta Frantziaren arteko gerla piztu aitzin, Alemaniarantz abiatu ginen —bar katuko ahal didazu, jaun André, baldin, bertze anitzetan bezala, aipatu baizik egiten ez badizkizut hango hiriak, batetik, zeren, bertzenaz, gogaikarri bihurtu arteino luzatuko bainintzateke, eta bertzetik, zeren, liburu osoan bezala, neure burua eta neure kontzientziaren joan etorriak nahi bainituzke kontakizunaren ardatz—, Hanburgoko porturat lehenik eta Lübeckekorat gero, non, ahantzirik hilabete batzuk lehenago Amsterdamen egin nuen promesa, Ama Birjinari eta saindu guztiei xuxendua —zertarat behartzen ninduen, izan ere, promesa hark, baldin ez Ama Birjinari ez sainduei ez erretauletako imajinei debozione partikularrik ez banien, eta baldin promes hura egin banien, bertzalde, ez konbentzimenduak konbentziturik, baina beharrak beharturik? —, pentsa dezakezun bidetik bideratu bainituen neure poltsako sosak eta gainezka nituen indarrak, Bako eta Venus gidari nituela berriro ere, kurkaz kurka eta haragiz haragi. Eta lagunek, jakinik ezen, geure Amsterdameko egonaldian, ez nintzela Mignonekin baizik ibili, eta hitz eman nuela eta zin
|
egin
ezen ez nintzela bertze nehorekin ibiliko hare kin baizen, ikusten zutelarik hitza guztiz jan nuela, berriro hasi zitzaizkidan zirikatzen handik eta hemendik, erraiten zidatela: " Baina ez al huen aitortzen ezen, Mignonekin heure gauzatxoak egin hituenean, zeruan sentitu hintzela, eta nekez ibili ahal izanen hintzela, hartaraz gero, bertze nehorekin, zeren eta infernua izan baitzitekeen zeru hartarik kanpoan egon zitekeen gauza bakarra?
|
|
|
printzesa, erregina eta enperatriz; ordea, hagitzez ere inportantagotzat nituen nik istant hartan neure galtzoin zahar haiek, zulo eta guzti, munduko printzesa, erregina eta enperatriz guztiak baterat baino. Eta, zer
|
egin
ez nekiela, barren leihoa estaltzen zuen errezela bildu, sudurra atera... eta leihoaren bertzaldeko korridorerat egin nuen; eta, korridorean aitzina egiterat nindoanean, bururatu zitzaidan ezen leihoko errezel hura erabil nezakeela neure lotsarien estalkitzat... eta tiratu nuen errezeletik bortizki... baina hiru gizon iritsi zitzaizkidan orduan, supituki eta deblauki, korridorearen bertze puntati... Eta, gizon haiekin baterat etxeko gela zabalago baterat ninderamatela, horma baten kontra jarri gintuzten guardiek laurok, eta bertze bi gizon gehiago.
|
|
|
Poztu nintzen, bigarren kontratua bururatzean, hirugarrenik
|
egin
ez ziotelarik.
|
|
|
—Zer
|
egin
ez nekiela nengoan —Ximurrak pausarik ez bere kontakizunari—, seme alabak kanpineko igerilekuan ito, eta haiekin batera andrea eta izeba ere bai, edo neronek burua urkatu itzala ere ematen ez duten pinu ziztrin horietariko batetik. Baina oporretan hago.
|
|
|
—Bakarrik
|
egin
ezak orduan —gainezka egiten zion destainak— Ni ez nagok inorekin zorretan. Ezta harekin ere.
|
|
|
Hamaikak ederki jota zeudela atera ginen ostatutik. Hurrengo pausoak artaz prestatuak nituen, deusek huts
|
egin
ez zezan. Jatetxe japoniar ireki berri batean erreserbatua nuen mahaia.
|
|
|
Bi lanak jadaneko irakurriak eta erkatuak zituen noski. Koipe jario lotu nintzaion, Ttipirekin sekula huts
|
egin
ez zidan jukutria.
|
|
|
Trabes egin nezakeen, ordea, gogo gorputzen aginduei amore emanez gero, denek batera ezarriko zidatela soa. Ezin, beraz, neure koldarkeriari leporatu, ezpain marrubitsu horien zaporea neure hartan dastatzeko urratsa
|
egin
ez izana. Anak berak arindu zidan irabazitakoa galdu gabe nola jokatu asmatzeko lana:
|
|
|
—Zomorroi kaka halakoa! Arratsalde osoa
|
egin
ez nian ba haren ondotik, telefonora jarri ere ez zitzaidala. Lanpetuegi zegoan Sanjose aluxka hori eskolatzen.
|
|
|
Togasek bisaia ilundu zuen lehen aldiz bulego itogarri horretara sarrarazi ninduenetik. Barneko beiratetik harata, erredakzioan, doi doian ohekide
|
egin
ez nuen neska nekusan, bere mahaira jarria, norbaitekin telefonoz kalakan. Kamiseta arrosa zeraman, nik gehien maite nituenetarik, eta berak ere —hau marka! —, dutxatu berriaren itxura guztia agertzen zuen bazkalondoko ordu hauetan.
|
|
|
—Jakina ez dudala uste, baina ez susmagarri ez gertatzeko ahaleginik
|
egin
ez dualako... Kasua ixtekotan dagoelako baizik.
|
|
|
Negar egiteko puntadan ematen zuen, eta nik ez dut pairatzen inork nire aitzinean negar egiterik. Unaik berak ere zer
|
egin
ez dakidala uzten nau negarrez hasten zaidanean. Zoo bat erosiko nioke horrelakoetan, lehoiak eta guzti erosi ere, malko zurruztari langa eman diezaion.
|
|
|
Hogei urteen marra zeharkatu ez duten gaztetxo aterpegabeak bagina bezala, haraino orduko, elkarri harturik genion, zehatz mehatz, gure gorputzen hozka mutur ororen izaria, balentria handiagoen atari. Egin, igogailuan berean
|
egin
ez bagenuen, ez zaio saio faltari egotziko, emakumearen lankidetza ezari baizik: ezin hark egoeraren seriotasunak eskatzen zuen bezalako jarreran iraun, irri ajataka alkoholikoetan eztanda egin gabe.
|
|
|
Zergatik txulatu zizkigun txartelak bost aldiz? Zergatik desbideratu zen trena hainbat aldiz eguneroko ibilbidetik, lanen eta greben eta matxuren aitzakian, azken hogei urtean halakorik sekula
|
egin
ez bazuen. Non geunden orain?
|
|
|
begi berri haiek onez eraman zezaketen letra multzo bakarra eta ez ordu laurden batez baino denbora gehiagoz kirol egunkarietakoa zen, eta hizki larriak soil soilik. Kultura txirotze hari bai iritzi zion benetan tristea eta penagarria, eta analfabetismoaren atarian sentitzeak seko hondoratu zituen haren animo lehen ere ajetuak, eta halaxe, beste zereginik gabe eta oharkabean, negarrari eman zitzaion luzaroan, eta, halako batean, artean ordu txikietan, besaulkitik jaiki, eta, ordura arte sekula
|
egin
ez bezala, telebista piztu zuen; han ikusi zituenak eta hura ikusten berak egin zituenak geldi bitez geure artean, ez dira-eta lau haizetara barreiatzekoak.
|
|
|
Baina inork santujaletzat har ez gaitzan edo zer zitalagotzat, eta iradoki besterik
|
egin
ez dena eta bere horretan ere nahikotxo badena, ulertu nahi duenarentzat esplizitatzera joz, eta ez noski halako morbo arrazoigabe batek bultzaturik, beste erremediorik ez dagoelako baizik, bada astelehen goizeko berrikuntza azaltzea dagokigu orain, ordu txikietako filmarekin zerikusi estua gordetzen duena, eta bere gordintasun guztian jakinaraziko zaiona irakurleari. Hara:
|
|
|
Eta une batez malkoei eutsi nahi izan banien ere, berehala negarrez hipaka hasi nintzen. Karmelo hasieran zer
|
egin
ez zekiela geratu zen, baina gero niregana hurbildu, eta besarkatu egin ninduen, maitasuna ez, baina kontsolamendua besterik eskain ez zezakeen besarkada batez (hain zuzen ere nik gutxien behar nuena).
|
|
|
Teresaren hitzak entzundakoan, zer
|
egin
ez nekiela geratu naiz. Bidailagun batzuk baz  kaltzera joateko jaisten ikusi ditut eta, lasterka, komun batera joan naiz babestera.
|
|
|
Ez zen nire asmoa. Baina gero, batere desatsegina
|
egin
ez zaidan isilune luze baten ondoren, neure burua berriro harrituz, honela galdegin diot:
|
|
|
Ez dakit zer pentsatu: gizon hori hasiera beretik egin zitzaidan susmagarria (haren ezinegona, haren galderak, gau eta egun eguzkitako betaurrekoak eta soil soilik epaiketarako eranzten duen sonbreirua jantzirik eramatea, bere burua etengabe ezkutatu nahi balu bezala nahiz eta gisa horretan nabarmendu besterik
|
egin
ez, fiskala izateko erakutsi zuen grina, biboteordea probatzearena, pistola eramaten dutenen keinu ezaguna...). Baina berriro diot, Mexikoraino egin nahi duen bidaiari susmo txarra hartu arren, ez dakit zer pentsatu.
|
|
|
Edozein modutan, ni entzuten egon nintzen, Rakeli buruzko galderaren bat egiteko aukera noiz etorriko, baina halako batean, itxuraz gura barik, bere zigarroaz niri atzamar bat erre, eta ahora eraman ez zidan ba! Lizun hasi zitzaidan, eskumuturretik heldu, eta atzamarra miaz  katuz, baina ni zer
|
egin
ez nekiela geratu nintzen. Futxo eta errefutxo!
|
|
|
Une hartan zer
|
egin
ez nekiela geratu nintzen, auto batek errepideko putzu baten gainetik igaro, eta frakak blaitzen dizkizunean baino haserretuago ezdeusago. Are okerrago autobuseko hartan nire ttikitasunaren, nire desanparoaren lekukoak asko gehiegi zirelako; eta haien begietan irribarre makurren bat, haserre keinuren bat sumatu nuelako sortzen ari nintzen atzerapena zela eta.
|
|
|
Baina zapore erresumin hura (ez dakit zerk eraginik, baina gero eta lagun gutxiago genuen), orduan hain handia iruditu zitzaidana, hutsa zen gerora Dabidek sortu zidanaren aldean, hain zuzen ere egia aitortu, eta beste neska batekin hartu emana oheratu zela onartu zuenean (ez dakit zerk eraginik, baina gero eta bakarrago nengoen). Gau hartan eta batez ere harrezkero piztu
|
egin
ez ziren lagunen lanparak bezain ilun geratu nintzen, eta bete betean dastatu nuen irainaren zaporea. Baina are okerrago sentitu nintzen Dabidek" Hala ere, oraindik maite zaitut" esan zidanean.
|
|
|
Hitz batez, idazle orok behar duen komunikazio tresna ez zen oraindik sortua. Alde horretatik, bidezkoa da, agian, Unamuno —eta Baroja ere bai— kritikatzea literatur euskara batu horren proiektuaren alde saiatu ere
|
egin
ez zirelako. Eta beharbada arrazoirik ez dugu faltako.
|
|
|
Estatuaren gainegitura politikoak, euskara zapaltzen eta baztertzen jardun beharrean, hura bere administrazioan onartu eta irakaskuntzan bultzatu balu, berehalaxe agertuko zatekeen hizkuntza estandarizatzeko premia. Baina euskaraz diogunez, joanak joan eta balizko oleak burdinarik
|
egin
ez daroa, gauzak ez ziren horrela izan, eta, beraz, alferrik da orain izan balizko horiekin burua nekatzea.
|
|
|
Baina paradoxa bada ere, otsoen anaia egiten da. Pudore handi bat dago, ene aburuz, Montoiaren poesiaren funtsean, gainez
|
egin
ez diezaion gorde egiten duen lurreko kondenatuekiko elkartasun handi bat, arauak eder deklaratu duen ororen gorrotoa delako berea.
|
|
|
Alta, Gernika-ren desagertzearekin, erbesteko publikazio interesgarrienetariko bat galdu zen, dudarik gabe," uno de los mas grandes hitos vasquistas y universalistas", Miguel Pelay Orozcoren hitzetan11 Aldizkari honek aniztasuna eta unibertsaltasuna proiektu batean batzea lortu zituela azpimarratu behar dugu, gainerako aldizkariek azaldu ere
|
egin
ez zituzten helburuak. Horren arabera, esan ahal dugu esperientzia hori ez dela oraindik behar den adina ikertu eta estudiatu.
|
|
|
Esperantzaz —eta baita xalotasunez ere— beteriko garai batean (1978an) argitaratu zuen bere kasa Bernardo Atxagak liburu txiki, eder, eszeptiko eta ironiko bat, Etiopia. Gure kulturaren establishmenak jaramon handirik
|
egin
ez bazion ere, eragin berezia ukan behar zuen obra hark, esan bailiteke gure egungo poesian dabilen joeren aniztasuna eta noranahiko asmoa, ahalegin pertsonal hari zor zaizkiola.
|
|
|
Eta, ondorioak berak atera ahal baldin baditu, nola hunkitu ahal izango dute bera ondorioek? Bera hunkitzen duena berak
|
egin
ez duena izango da! Akaso azaldutako (berak edo beste batek azaldutako) hipotesiak hunkitzen du bera, ala hipotesira eramaten duen materialak?
|
|
|
Ez da basoilarrik kantuan
|
egin
ez dizunik,
|
|
|
ezta usapalik ere zugatik negar
|
egin
ez duenik.
|
|
|
Han egun batzuk igaro eta ostera Puerto Ayacuchora buelta, kroaziarraren lana zain baineukan. Sei aste inguruko bidaia izan zen, inori aipatu ere
|
egin
ez nion ibilia.
|
|
|
Asturiasko CNTko haiek heldu ziren herrira, eta jauntxo horren etxeari lehergailuak ipini eta dena leherrarazi nahi izan zuten, familia osoa barruan zela. Gure aita aurrean plantatu omen zitzaien, eztabaidan aritu ziren, eta azkenean konbentzitu egin zituen halakorik
|
egin
ez zezaten. Ez zen ezer gertatu.
|
|
|
Urteak dira aurrez aurreko bisitarik
|
egin
ez duela Antxonek. Herreran horrelako bisitarik ez zegoelako, eta Castellonen arazoren batzuk jartzen hasi zitzaizkielako denei eta gehiago eskatu ez zuelako.
|
|
|
zer
|
egin
ez dakigula.
|
|
|
Espaloirik gabeko bideetan, oinezkoak diosala zor dio parean edo inguruan egokitzen zaion oinezkoari; gizalegeak hala agintzen du. Nik diosal egin nien ondoan egokitu zitzaizkidan ibiltari eta baserritar guztiei, eta baita neuri haiek ere, baina diosal bakoitzaren ondoren, nahiz eta diosala neure begiekin ikusi eta neure belarriekin entzun berria izan, ibiltariaren edo baserritarraren keinu jator hura nire irudimenaren iruzurra baino ez zelako goganbehar absurdua izaten nuen, ibiltariak edo baserritarrak benetan diosalik
|
egin
ez zidalako susmo deserosoa, ez hark nire aurka ezer zuelako, ikusi ere egin ez ninduelako baizik, haren mundutik eta haren pertzepziotik at nengoelako.
|
|
|
Espaloirik gabeko bideetan, oinezkoak diosala zor dio parean edo inguruan egokitzen zaion oinezkoari; gizalegeak hala agintzen du. ...guztiei, eta baita neuri haiek ere, baina diosal bakoitzaren ondoren, nahiz eta diosala neure begiekin ikusi eta neure belarriekin entzun berria izan, ibiltariaren edo baserritarraren keinu jator hura nire irudimenaren iruzurra baino ez zelako goganbehar absurdua izaten nuen, ibiltariak edo baserritarrak benetan diosalik egin ez zidalako susmo deserosoa, ez hark nire aurka ezer zuelako, ikusi ere
|
egin
ez ninduelako baizik, haren mundutik eta haren pertzepziotik at nengoelako.
|
|
|
" Ez al gara joango?", galdetu zuen Xanek. " Horren perrakeriak entzuteko?", esan zuen Garik;" ni ez noak; hik nahi duana
|
egin
ezak"; baina, Xanek inorakorik egiten ez zuenez, berriz ere besotik atxikiz, pieza handi batera eraman zuen;" hemen egongo gaituk", esan zuen," erauntsia pasatu bitartean".
|
|
|
Anartean ahizpa liburu bat zabaldu eta, kanpo argi motelaren pean begiztatzen hasi zen. Xanek, apur bat zer
|
egin
ez zekiela, bere sudurra, gero bere kokotsa igurtzi zituen. Elik zigarro batto eskaini zion; sua emandakoan pixka bat elkarrengana bildu, gero berriz ere bereizi ziren.
|
|
2001
|
|
|
Ez du horrek esan gura baina, ezer
|
egin
ez denik. Gaikako monografiak, azterketa, argitalpenak... hor daude, baina non eta nondik sakondua asko daukan gaia da itsasoa:
|
|
|
Norbaitek esaten duena, aberats ez direnak ez dira nahi ez dutelako, ezin dutelako baizik. Ez eta ere ahalegiñak
|
egin
ez dituztelako".
|
|
|
Eta amesgaizto handi handi bat izan du Ninak. Ez zaio batere gustatu, jakina, baina berarekin zer
|
egin
ez dakienez, etxean gordeta dauka, sekula egin behar ez dena. Baina halako batean mister Daffodilek duen denda bereziaren berri izango du eta bere arazoa konponduko da.
|
|
|
Euskal Telebistarentzako lanik
|
egin
ez duen euskal gidoilari bakarrenetarikoa zara. Posible da hori horrela gertatu eta gainera arrakasta lortzea?
|
|
|
«Biblia osoa»k dedikazio gehien muntaiaren garaian eskatuko dit, hau da, bizpahiru hilabetez. Gainera orain arte inoiz
|
egin
ez dugun zerbait egiteko asmoa dugu Kanpingagsen lehen antzezlan honetan. Beste konpromiso batzuei aurre egin ahal izateko eta nolabaiteko askatasuna izatearren cover edo ordezko aktore batzuk trebatuko ditugu.
|
|
|
Baina I data historikoa bihurtu da. Estatu Batuetako muin politiko, ekonomiko eta militarraren aurkako erasoak ekonomi jardueraren erabateko geldiunea eragin zuen, haren kudeatzaileek zer
|
egin
ez zekitela geratu balira bezala. Ekonomiak sentiberatasun handia erakusten du politikaren gorabeheren aurrean, eta oraingo honetan, Estatu Batuetan gertatu denak, hain ustekabekoa eta ikaragarria izanik, bete betean jo du munduko ekonomia.
|
|
|
Eta agortuta dago, funtsean, iruzur egin digutelako. Jakinekoa da Nafarroan Amejoramendu Legea herritarrek bozkatu ere
|
egin
ez zuten legea dugula, eta Iparraldean berriz, Frantziako Estatuak ez duela Iparraldea Euskal Departamendu bezala ere onartzen. Hau da egungo «herri argazkia».
|
|
|
Dagoeneko subjektu objektu dikotomia apurtua dagoenez, hiz11 Mende hasiera honetan" begiaren diktadura" horren kontrako erasoak Arte guztietan ikus daitezke. Adibide bat jartzekotan, Zinemaren kasuan aipagarria da dagoeneko 1929an Buñuelen" opera prima" n, Un chien andalous filman," begiak" jasaten duen erasoa. kuntzak munduaz hitz
|
egin
ez diezagukeen moduan (cf. Wittgenstein,) Literaturak gizakiok" munduan egote" fenomenologikoa azaldu besterik du egin, horretarako, nobelaren" forma" edo egitura izango delarik oinarri.
|
|
|
Balio handiko gauzak segurtasun kutxan gordetzea gomendatzen badute eta hala
|
egin
ez eta lapurreta gertatzen bada, ez da kalte ordainik jasotzeko eskubiderik izango.
|
|
|
Nolanahi ere, batzuetan balioaz azpitiko tasazioa uste txarrez
|
egin
ez zenez edo egiazko baloretik %25ean bakarrik aldendua zenez, konpainia askok kapitalen konpentsazioa aplikatzen dute, gastu osoaren mugara gerturatuz.
|
|
|
Bestelako zerbait gertatu da, hau da, epaileak neskatxaren zaintza gauzatzeko ama izendatu du, umearen elikabidea ordaintzeko pentsioa ordaintzeko beharra aitari ezarri eta bisitak egiteko eskubidea aitortu dio, banandu zenez geroztik horrelakorik
|
egin
ez badu ere.
|
|
|
Marka afektatuaren jabe den enpresak demanda jarri zuen UCE eta TVEren aurka, UCEren salaketa zuzena ez zela eta TVEk behar ziren egiaztapenak
|
egin
ez zituela uste zuelako, salaketa administratiboa artxibatu egin zela kontuan izanik.
|
|
|
Edo gauza bera dena, ospitaleko praktikarik
|
egin
ez eta, gainera, oinarri oinarrizko prestakuntza baizik ez dute eta mediku horietako bati arazoren bat sortzen zaionean ohikoagoa da konponbiderik bilatzen ez jakitea, espezialitatean ez baita zaildu.
|
|
|
Konpainia batzuetan ordaindu egiten da, deirik
|
egin
ez arren.
|
|
|
Gaur egun, spray horiek ozonozko geruzari kalte
|
egin
ez baina negutegi eragina areagotzen laguntzen duten hidrokarburoak daramatzate eta, beste alde batetik, lainoztaturiko produktuak sua ukitzen badu, eztanda egin dezake ontziak.
|
|
|
Gauzak horrela, merezi du on line erosketak bakarrik ordaintzeko berariazko txartel bat eskuratzea, modu horretan eragiketa bakoitzaren gertu gertuko jarraipena egin eta okerreko kargurik
|
egin
ez dizutela egiaztatu ahal izango duzulako.
|
|
|
Ideiarik ez dut, casting ik
|
egin
ez dudanez ez dakit ezer... (Arreta marrazkian) Biharko biñeta al da?
|
|
|
Badakit tranpa egiten ari naizela: susmatu baino
|
egin
ez, Hamaika PausotikBihotz birako aldea zertan konkretatzen den, eta hala ere jardun egin behar. Etatranpa egin nahian ibili naiz, garbi baitago Bihotz bik proiektatzen duen irakurle mota(, irakurle inplizitua?) goragoko informazio horren berri baduen irakurleheldua dela.
|
|
|
Ingurunetik isolatuta, hozkailuetan edo 4 °C tik gorako tenperatura ez duten lokaletan hamabost egun baino gehiagoan eta hogeita hamar baino gutxiagoan eduki behar badira, arrautza hoztuak dira. Arrain eta itsaski freskoa Arrainari dagokionez, freskoaren kontzeptua hura kontserbatzeko eragiketarik
|
egin
ez duten harrapaketei aplikatzen zaie; hala ere, izotz zatitu purua edo gatzarekin nahastua gehitu daiteke, edo itsas urarekin edo gatzun hoztuarekin kontserbatu arrantza ontzietan. 1999an, arrantzako produktuak normalizatzeari eta tipifikatzeari buruzko araudia sartu zen indarrean, eta freskoak, hoztuak eta egosiak bereizten zituen.
|
|
|
Era berean, hainbat freskotasun kategoria ezartzen ditu, eta, produktuen arabera, Estra, A, B edo Ez Onargarria izan daitezke. Arrainaren kontzeptu freskoa kontserbatzeko eragiketarik
|
egin
ez zaien harrapaketei aplikatzen zaie. Arrain zuria (bakailaoa, legatza, japuta, oilarra, etab.) APARTEKOTZAT hartzen da baldin eta larruazalak ezaugarri egokiak baditu, espezie batzuentzat izan ezik, pigmentu bizia eta tornasolatua bada.
|