|
2000
|
|
|
Zergatik txulatu zizkigun txartelak bost aldiz? Zergatik desbideratu zen trena hainbat aldiz eguneroko ibilbidetik, lanen eta greben eta matxuren aitzakian, azken hogei urtean halakorik sekula
|
egin
ez bazuen. Non geunden orain?
|
|
|
begi berri haiek onez eraman zezaketen letra multzo bakarra eta ez ordu laurden batez baino denbora gehiagoz kirol egunkarietakoa zen, eta hizki larriak soil soilik. Kultura txirotze hari bai iritzi zion benetan tristea eta penagarria, eta analfabetismoaren atarian sentitzeak seko hondoratu zituen haren animo lehen ere ajetuak, eta halaxe, beste zereginik gabe eta oharkabean, negarrari eman zitzaion luzaroan, eta, halako batean, artean ordu txikietan, besaulkitik jaiki, eta, ordura arte sekula
|
egin
ez bezala, telebista piztu zuen; han ikusi zituenak eta hura ikusten berak egin zituenak geldi bitez geure artean, ez dira-eta lau haizetara barreiatzekoak.
|
|
|
Baina inork santujaletzat har ez gaitzan edo zer zitalagotzat, eta iradoki besterik
|
egin
ez dena eta bere horretan ere nahikotxo badena, ulertu nahi duenarentzat esplizitatzera joz, eta ez noski halako morbo arrazoigabe batek bultzaturik, beste erremediorik ez dagoelako baizik, bada astelehen goizeko berrikuntza azaltzea dagokigu orain, ordu txikietako filmarekin zerikusi estua gordetzen duena, eta bere gordintasun guztian jakinaraziko zaiona irakurleari. Hara:
|
|
|
Eta une batez malkoei eutsi nahi izan banien ere, berehala negarrez hipaka hasi nintzen. Karmelo hasieran zer
|
egin
ez zekiela geratu zen, baina gero niregana hurbildu, eta besarkatu egin ninduen, maitasuna ez, baina kontsolamendua besterik eskain ez zezakeen besarkada batez (hain zuzen ere nik gutxien behar nuena).
|
|
|
Teresaren hitzak entzundakoan, zer
|
egin
ez nekiela geratu naiz. Bidailagun batzuk baz  kaltzera joateko jaisten ikusi ditut eta, lasterka, komun batera joan naiz babestera.
|
|
|
Ez zen nire asmoa. Baina gero, batere desatsegina
|
egin
ez zaidan isilune luze baten ondoren, neure burua berriro harrituz, honela galdegin diot:
|
|
|
Ez dakit zer pentsatu: gizon hori hasiera beretik egin zitzaidan susmagarria (haren ezinegona, haren galderak, gau eta egun eguzkitako betaurrekoak eta soil soilik epaiketarako eranzten duen sonbreirua jantzirik eramatea, bere burua etengabe ezkutatu nahi balu bezala nahiz eta gisa horretan nabarmendu besterik
|
egin
ez, fiskala izateko erakutsi zuen grina, biboteordea probatzearena, pistola eramaten dutenen keinu ezaguna...). Baina berriro diot, Mexikoraino egin nahi duen bidaiari susmo txarra hartu arren, ez dakit zer pentsatu.
|
|
|
Edozein modutan, ni entzuten egon nintzen, Rakeli buruzko galderaren bat egiteko aukera noiz etorriko, baina halako batean, itxuraz gura barik, bere zigarroaz niri atzamar bat erre, eta ahora eraman ez zidan ba! Lizun hasi zitzaidan, eskumuturretik heldu, eta atzamarra miaz  katuz, baina ni zer
|
egin
ez nekiela geratu nintzen. Futxo eta errefutxo!
|
|
|
Une hartan zer
|
egin
ez nekiela geratu nintzen, auto batek errepideko putzu baten gainetik igaro, eta frakak blaitzen dizkizunean baino haserretuago ezdeusago. Are okerrago autobuseko hartan nire ttikitasunaren, nire desanparoaren lekukoak asko gehiegi zirelako; eta haien begietan irribarre makurren bat, haserre keinuren bat sumatu nuelako sortzen ari nintzen atzerapena zela eta.
|
|
|
Baina zapore erresumin hura (ez dakit zerk eraginik, baina gero eta lagun gutxiago genuen), orduan hain handia iruditu zitzaidana, hutsa zen gerora Dabidek sortu zidanaren aldean, hain zuzen ere egia aitortu, eta beste neska batekin hartu emana oheratu zela onartu zuenean (ez dakit zerk eraginik, baina gero eta bakarrago nengoen). Gau hartan eta batez ere harrezkero piztu
|
egin
ez ziren lagunen lanparak bezain ilun geratu nintzen, eta bete betean dastatu nuen irainaren zaporea. Baina are okerrago sentitu nintzen Dabidek" Hala ere, oraindik maite zaitut" esan zidanean.
|
|
2001
|
|
|
Marik delako basurdearen letaginak jaso ditu herentziaz. Amak eman dizkio, aitaren oroimenean, ekaitz  beltzaren itzalak  kalterik
|
egin
ez diezaion. Marik, orain, lepoan jarri nahi ditu zintzilik, iduneko baten antzera.
|
|
|
Aldian aldikoa bakarrik hartu. Gero, aukeratu duzun  piezako oihal zati hori puntada sendo eta ezkutuez josi den dena; arropa  hori eramango duena zeu nahiz beste bat asko hazi arren, josturek teinkik
|
egin
ez dezaten, ezta alozek, krak!
|
|
|
harri  tzekoago da familiak ez oroitaraztea. Onek eta etxekoek
|
egin
ez dutena, beraz, gaiztoek eta arrotzek egin.
|
|
|
Gizon begiragarria da egiazki, beste edozein adina, Gandhi indiarra, baina ezin ditzaket ontzat har liburu honek aurrealdean dakartzan haren hitzak4 Ez da egia, aurrenik, europarrok makinak egin ditugunik, makina besterik
|
egin
ez dugula adierazi nahi bada. Askozaz goragokoa den jakintza baten umeak baizik ez dira makinak eta jakintza hori ez du aginte  goseak ekarri, jakin goseak baizik.
|
|
|
Etxeberri medikuak, bide berrien froga etxean baizik
|
egin
ez zuelarik, geurera etorri zitzaigun: badakigu Larramendi ezagutu zuela eta hau haren hiztegiaz, non dagokeen ongi ez dakigunaz, baliatu zela.
|
|
|
Sainduier ere
|
egin
ezak(!) heure ezagutzia.
|
|
|
Garate jaunak azpimarratu izan duen gure kulturaren gailur horretan  ari direlako lanean, 1794 bitarte horretan, eta gure bitarteko izan zirelako kanpotarrekin. 1800 inguruan agertzen baita Humboldt gure artean eta honek, gure berri jakin ondoren, euskararen berri onak zabalduko ditu Europan eta Europaren eranskinetan, ia aipamen soiletan gelditu ziren lehenagokoek
|
egin
ez zuten bezala. L.M. Siculok esan nahi dut edo Bonaventura Vulcaniusek, Merulak, Scaligerok eta bestek, Adelung Vater, Â Humboldten bultzagile gertatu zirenak barne.
|
|
|
Nik (eta barka behin eta berriz harri horretan behaztopa egiten baldin badut, baina Le moi est haïssable esan zuena ez zen Artetxeren gogokoa, bere Saint Cyran irakurri duenak dakienez) ez ditut gauzak horrela ikusten. Herriaren alde egin behar nituenak eta
|
egin
ez ditudanak ikusten ditut, lotsaz nahiz beldurrez, eta, horiek nahikoa ez balira, egin behar ez nituenak eta beldurrez nahiz lotsaz egin ditudanak. Nor naiz, beraz, herri oso bati kontuak eskatzeko?
|
|
|
Horrenbestez sortzen da espiral prozesua: erabat menderatzen du alde batek iritzi publikoa eta isiltasuna nagusitu da bestean (bere ahotsari uko
|
egin
ez dion gutxiengo batengan izan ezik, baina gutxiengo hori isolatuta dago gizartean). Gehiengoaren iritzi giroaren gaineko pertzepzioak ez du esan nahi iritzi hori denik benetan gehiengoarena.
|
|
2002
|
|
|
Jainkoek barre egin ohi omen dute gizabidearen arrakala horiei erreparatuz; hain ozenki egin ere, non haien barrearen oihartzuna ludi osoan aditzen den. Gizakiak, errekastoak ez bezala, galdutako adorearen oroiminez eta algara jainkotiarraren lotsaz, Babelgo dorreak eraiki ohi ditu, fortunaren mende dauden ekintzek ostera gainez
|
egin
ez dezaten.
|
|
|
Aulkia hankaz gora geratu duk, eta mahaia herren. Maritxu, zer
|
egin
ez dakiela, hik botatako aulkia eta hondatutako mahaia zuzentzen ari duk. Hik, bien bitartean, botaka egin duk.
|
|
|
Zer
|
egin
ez zekienetan ateratzen zuen karta erakutsi zidan aitak:
|
|
|
Gizartearen aldetik, urte luzeetan enantzu handiko guraso militanteak izan ditugu gure inguruan. Militante eraginkorrak, berak hasi direlako zenbaitetan hizkuntza ikasten, edo militante pasiboak, berek
|
egin
ez zutena ororen gainetik bere seme alabek egin dezaten nahi dutelako, gogozko tokian maldarik ez delakoan eta hizkuntza osmosi bidez beretuko dutelakoan. Horrexegatik matrikulatzen dituzte euskal eskoletan.
|
|
|
Beraz, nik uste dut hizkuntza dela, behar luke izan behintzat, abertzaletasunaren ezaugarri oinarrizkoa eta ideologia hau bermatzen duen argumentu funtsezkoa. Abertzalearen ikuspuntutik diot hau, nahiz abertzale anitz, batez ere abertzale ofizial anitz, ez datozen bat honekin, praktikan ikusten da hori, ez baitute inoiz ere ahalegin txikienik
|
egin
ez haiek ez haien seme alabek hizkuntza hau ikasteko. Nekez esan dezakete, hortaz, euskara dutela haiek ere beren ideologiaren euskarri.
|
|
|
Alde horretatik arrazoi osoa du Zuazok egungo euskara ahularen egoera batasunean erabili izan den ereduarekin lotzen denean. Baina, gutxienez, onartu dugu Euskaltzaindiak proposatu duen ereduaren interpretazio batek, Euskaltzaindiak berak inoiz ere
|
egin
ez duenak, ekarri duela gaitz hori. Hori arraitu nahi izan nuen, eta aldi berean salatu ez bainintzen batere gertatutako horrekin ados, 1994an Euskaltzaindiak Leioan egin zuen batzarrean" euskara batu idatzia" eta" euskara batu soziologikoa", ez dakit horiek diren hitzik egokienak, bereizi nahi izan nituenean.
|
|
2003
|
|
|
Ez duk arazorik izango. Hain zuzen ere emaztea haur esperoan dagoelako etorri natzaik, orain tiro non
|
egin
ez daukaalako. Egidak...
|
|
|
Berak, baina, ez zuen hura gaizki ikusten, eta halaxe esaten zion emazteari; konpromisoa ondo zegoela, gizarteko eta eskolako arazoen aurreko sen  tsibilitatea txalotzekoa zela eta beste hamaika kontu. Baina gehiago ere bazegoen, emazteari horretaz inoiz hitz
|
egin
ez dion arren. Berak uste zuen semea, ikasle ona izaki, ez zela inoiz ibiliko manifestazioetan poliziarekin harrika, ez zela inoiz arituko autoen atzetik koktelak jaurtitzen eta, âfaborez! â, ez zela inoiz kapaz izango autobus bati su emateko.
|
|
|
Manu eta Joxe zer
|
egin
ez dakitela gelditu dira. Manu bere etxeko telebistan Meteoro ikustera joatea proposatzekotan dago, berak bakarrik dauka-eta bigarren kanala, baina Aitor azaldu den toki beretik gazte koadrilla bat iritsi berri da.
|
|
|
" Kroma, joan hadi hara. Kroma,
|
egin
ezak hori". Baina Kromagnonen iritziak hutsaren hurrengo balio zian beti.
|
|
|
Eskua dardaraka ari zaio Idoiari. Hor dago, tiro
|
egin
ez egin. Umeak ostikoka baztertuz hurbildu da Jon, eta tiro egi dio lokian, inpentsan.
|
|
|
Ikurrak, sinboloak errespetatuak izan daitezen sortu genituen; hala
|
egin
ez dezanak, bere gain hartuko ditu ondorioak.
|
|
|
Ikurrak, sinboloak errespetatuak izan daitezen sortu genituen; hala
|
egin
ez dezanak, bere gain hartuko ditu ondorioak.
|
|
|
ez Jainkoa. Dagoeneko jaiotzetik hartzen dugu denok oinordetzan Adan eta Eba gure gurasoek egindako jatorrizko  bekatua, eta beste inolako bekatu larririk
|
egin
ez badugu ere, horrek azal lezake jasaten dugun gaitzaren zergatia. Baina jasaten den gaitz fisikoa, sufrimendua, garbiketa tresna da aldi berean:
|
|
|
Edonola ere, ondo bereiztu behar da, batetik, Eliza den erakunde hori âbeti gaztelania erabili zuenaâ, eta bestetik, euskara lantzearen lan mardulari ekin zion elizgizon euskaltzaleen taldea. Beraz, norbaiti errua botatzekotan, euskararen alde ezer
|
egin
ez zutenei bota litzaiekeela irizten dio J. Azurmendik (1992: 467): " Lotsagarri ez da apez horiek beren eginkizunaren altueran egon badira.
|
|
|
Elizak mendeetan izan duen monopolio ideologikoa galdua badu ere, ez dakigu, hala ere, gaurko egunean gustura sentituko ote litzatekeen Pio Baroja bezalako idazle bat, XX. mendearen hasieran jada euskal ikuskera katoliko hertsiari aurre egin zion euskal idazle nagusia. Katolizismoari kontra
|
egin
ez ezik, Barojak" benetako euskal mundu jatorra" osa  tzen zuenaren ideia irauli zuen, eta balio kristau estutzaileei balio pagano askatzaile eta alaiak kontrajarri zizkion, Nietzscheren erara. Elizaren babes eta agintaritza esturik izan ez balu, Euskal Herria zer izan zitekeen irudikatu zuen Barojak:
|
|
|
Sermoi askotan guraso edo inudeen deskuidu eta axolagabekeriari egozten zaio umeen gaitza; Jainkoaren borondatea izango da, bestela, edo gurasoen bekatuen ordaina: biraoka aritu direlako, edo" matrimonioco gauzac" beharrezko diskrezioz
|
egin
ez dituztelako, esaterako. Ikus ditzagun argudio horiek lehen aipatzen hasi garen Zabalaren sermoiaren jarraian:
|
|
2005
|
|
|
Lotara joan ginenean, Idoia nire ohera etorri zen; bion zakuak elkarri lotuta, zorro handi bat osatu genuen. Ez genuen ezer egin, besarkaturik egon besterik; ni zer
|
egin
ez nekiela nengoen, gugandik oso gertu lotan zegoen jende haren erdian. Idoiak berehala hartu zuen lo, baina niri asko kostatu zitzaidan; alde batetik, bero nengoen, eta, bestetik, gihar bat ere mugitzeko ezgauza, arestian ikusia genuen hodeizko lastaira bigun haren gainean kulunka bagenbiltza bezala.
|
|
|
Adela eserlekutik altxatu, eta kanpora irteten da. Ni atearen atzean geratzen naiz, entzuten, ez hala erabaki dudalako, baizik eta handik mugitzea bururatu ere
|
egin
ez zaidalako.
|
|
|
Barrutik herren
|
egin
ez banu, berehala ahaztuko nituen biak ala biak, eta barkatu ere egingo nien; aitzitik, hainbeste denbora igarota, oraindik pizturik daude gorrotoaren txingarrak nire baitan. Denborak aurrera egin ahala, benetako gorrotoa, benetako amodioa bezala, gorpuztu egiten da.
|
|
|
Ez zen zaila izan leihatilara iristea, ez baitzegoen oso goian; harri kaskarrez eginiko hormaren irtengune ugarien artean, baneukan zeri heldu gorakoan. Barrura sartuta, leihatila itxi nuen, neurekin neraman esku argia piztu, gainaldean eskua ipini, lurrera baino argi
|
egin
ez zezan, eta eskailerara joan nintzen; esku argia itzalita, ilunpetan igo nintzen ganbaratxora, pauso bakoitza ondo bermatuz, maila bakoitzaren sendotasuna ziurtatu eta gero. Gora iritsirik, esku argia piztu, eta kutxek hantxe jarraitzen ote zuten begiratu nuen; dena berdin
|
|
|
Orain, urrundik, pentsatzen dut ez nuela hala jokatu behar. Hala ere, norberak hartu behar du egiten dituen astakerien ardura, kontzientziaren barruan eduki, bere buruaren benetako irudia beti agerian izateko, subkontzientean disimuluan ezkutatzen ibili gabe, nahiz eta larritasun existentziala jasanarazi, edo etikaren babesik gabe umezurtz utzi, egin beharrekoa
|
egin
ez dugula sentiarazi, jainko babeslerik gabe baztertu... halakoetan ez baitago errukiz babestuko gaituen guraso jainkorik, gure historia berdindu eta garbi utziko duenik.
|
|
|
|
egin
ez ditudan poemek.
|
|
2006
|
|
|
Asebeteta dagoenaren irribarretxoa zuen Damasok margoan. Niri iruditu zitzaidan bere buruari iruzurrik
|
egin
ez ziolako zegoela pozik une hartan; nahikotuta, baina pozik.
|
|
|
Mikelek ez al du Gorkarekin horretaz hitz egin? Beharbada, Gorka da oraindik Xabierrekin hitz
|
egin
ez duena. Argi geratu zen hauei besterik ez geniela erakutsiko etxea, eta hauek hartuko ez balute ez genukeela salduko.
|
|
|
Aitak ez zuen ezer esaten, ezta kontrakorik egiten ere. Nire besoei oratuta segitzen zuen, nik ez egitekoren bat
|
egin
ez nezan seguru asko. Bultza egin nion gorputz osoaren kolpe batez.
|
|
|
Orduan jaso nuen burua. Aita zer
|
egin
ez zekiela geratu zen, lorategian satorren bat antzematen zuenean bezain geldi. Cherubini rena esaterakoan bezalako xalotasunez begiratu zion amak.
|
|
|
Amonaren etxeko aldaba jo zuten. Gurasoak ere han zeuden ni bisitatzera etorrita, eta elkarri begiratu zioten, zer
|
egin
ez zekitela. Istant bateko estura izan zen, laster amonaren ahotsa entzun baikenuen bera zela esaka.
|
|
|
Nire historiak isiltasuna behar luke aterpe: judua nintzela jakin nuen artekoak kontatzerik merezi ez duelako, eta ondorengo nire jokabidearekin aurretik egindakoa barkatzeko meriturik
|
egin
ez dudalako. Ez dakit, bada, zergatik ari naizen.
|
|
|
Pasaportearen bila. Oraindik
|
egin
ez badute, bere horretan uzteko eskatuko diet.
|
|
|
Autoaren burrundara estali zenean, piano jolea pieza bukatzen ari zen, eta ezin jakin berriro akats bera egin ote zuen, edo akatsa gainditu zuelako jarraitu ote zuen aurrera. Neska piano joleak oraingoan akatsik
|
egin
ez duelako bukatu dik pieza, erabaki nuen. Ezagutzen ez nuen beste pieza bati ekin zion segidan.
|
|
|
Horrela ezagutu nuen Andreas Keun, eta hitzari hitz, armadan izena eman nahi zuten hiriko gazte boluntarioen arduradunetako bat zela atera nuen haren solasetik. Hegazkinlari izateko nire gogoaz hitz
|
egin
ez egin egon nintzen, ez nekien-eta hura ote zen momenturik onena hartarako. Kale edo bale egitekotan nengoela, Andreas bera aurreratu zitzaidan eta nire asmoez galdetu zidan.
|
|
|
Gutxien espero nuenean, ordea, pixka bat apartatu zen abiadura hartzeko, eta sekulako kolpea eman zidan buruaz bekainean. Ikusleek protesta egin zuten, baina Zezenkok kopetarekin bultzaka jarraitu zuen ezer txarrik
|
egin
ez duen baten itxurak eginez. Odolaren beroa sentitzen ari nintzen masailean behera, zorabiatzeko puntuan nengoen.
|
|
|
Erne jarri nintzen. Urratsek lehendabiziko solairutik gora hartu zutenean, eztula egin nuen, gora zetorrenak nirekin estropezu
|
egin
ez zezan.
|
|
|
Gaiak ez baitzuen zerikusirik nirekin, aulkia pixka bat atzeratu eta ez nion erreparatu nahi izan beren solasari. Apenas neukan dirurik, ez nekien zer
|
egin
ez nora jo. Zirkunstantziek eraman ninduten, beste behin ere, egoera hartara, baina ez nuen zirkunstantzien mende segitu nahi.
|
|
|
Umbertorekin egote hutsak lasaitasun handia ematen zidan, baina zer nekien nik gertatu zenaz? Zer Angelori buruz eta zer etxean sartu ziren baina nik ikusi ere
|
egin
ez nituen gizonen gainean. Hutsaren hurrengoa zen Umbertori berari buruz nekiena ere.
|
|
|
tunika bat, agian, sandalia zaharrak, eta Erdi aroko giroa sortuko duen edozer gauza. Musika, usaina... beste hainbat osagai zainduko lituzke enpresak, filologoek lana gustura eta txukun egin dezaten, atmosfera egokian, testu zaharren erresonantziek handik ihes
|
egin
ez dezaten.
|
|
|
Baina alferrik gabiltza 12 urteko gaztetxoei motoa horrela saltzen, zelofanez jantzita ere. Alferrik gabiltza hizkuntzaren inguruko hausnarketa txikiena ere
|
egin
ez duen herritarrari hitzok gordin gordin ematen.
|
|
|
Hain zuzen ere, euskarak idatzizko produkziorik handiena egin duen aldian, XX. mendean. Osagai desiratu bihurtu gaituzte atze horretan; izan ere, gutako zein agertuko den jakin ezean, esaldi luzeetako informazioarekin zer
|
egin
ez dakiela gelditzen da askotan irakurlea, urduri, ezinegonean, pilatzen ari den informazio horren guztiaren etorkizuna zein izanen den jakiteko irrikatan. Guk ematen baitugu hori askotan.
|
|
|
Euskaldunen masa kritikoa ere behar beharrezkoa dugu, hiz  kuntza norekin erabili alegia. Alferrik izanen gara euskaldunok erretorikaren eta oratoriaren maisu, norekin hitz
|
egin
ez badugu. Beraz, kalitatea bai, baina kantitatea ere bai, mesedez.
|
|
2007
|
|
|
Ideia argiak zituen, mutiko ilehoriak ez bezala. Hor segitzen du-eta, berdin berdin, aurrera
|
egin
ez egin, duda mudatan. Ez du urrutiegi begiratu beharrik, gainera.
|
|
|
Jesusek etsipenezko irribarretxo bat ikusi uste zuen pospoloaren azken argitan. " Iraultza
|
egin
ez izana" edo halako zerbait aipatzea espero zezakeen, baina aurpegiera horrek beste zerbait salatzen zuen.
|
|
|
Eskuak eskuari lotuta daude orain. Garaitua izanik ere, Jesusek heltzen dio estuen, bere gainetik alde
|
egin
ez dezan. Lagunaren ile bustiak tantaka egiten dio begien gainean, eta haren arnasa beroa, hortz zuri ilararen artetik bide eginez, aurpegian sentitzen du.
|
|
|
Utzi! , oihukatu zion Justinok, besteak tiro
|
egin
ez egin zeudela ikusirik. Lagunak lurrera bota zuen labana.
|
|
|
Abortatzekotan egon nintzen haurdun nengoela jakin nuenean, baina ez nintzen ausartu. Gero behin baino gehiagotan damutu zait
|
egin
ez izana.
|
|
|
Pixa erreka txorrota luze lodi batean erori da asunen gainera. Mutikoak elkarri begira egon dira tarte horretan, alde
|
egin
ez egin, dudatan bezala, baina azkenean izu laborriak kieto kieto edukiarazi ditu, atezuan.
|
|
|
Lisa eta Gigi hari begira zeuden, zer
|
egin
ez zekitela. Atsoaren aieneak hasperen bihurtuz zihoazen ezari ezarian, eta berehala erabateko isila egin zen.
|
|
|
–Laurogeita hamar urteko momia bat. Bizitzan ezer ere
|
egin
ez duten erretxin horietakoa, ostia gaiztoan kontserbatua. Baina zu lasai.
|
|
|
Agurearen besaulkiaren atzean zegoen balkoia. Alde
|
egin
ez egin egon zen une batez, baina azkenean agurearen eskaera bete zuen. Eguzkiaren argia oparo sartu zen salan.
|
|
|
Berdin da non jartzen den muga: beti geldituko dira espainolistak iparraldean eta abertzaleak hegoaldean, Balkanetan antzera, garbiketa etnikorik
|
egin
ez badadi. Nafarroa Bosnia bat da potentzian.
|
|
|
Kontuan hartuz industrializazioa arte hiru euskal herritarretik bat Nafarroan bizi zela, ez da harritzekoa euskaldun guztiak (horixe eta ez besterik esan nahi baitzuen hasiera batean vascongados erdal hitzak)" nafarrak" deituak izatea Aragoiko Koroan. Vasco gentilizioa frantseskada edo gaskoikada bat da, gaztelaniaz XIX. mendea arte bide
|
egin
ez zuena. Ordura arte lapurtarrak, zuberotarrak eta, bereziki, baxenabartarrak ziren basko bakarrak, euskaraz Etxepareren eta Mogelen izkribuetan igar daitekeenez.
|
|
2008
|
|
|
Gorroto nituen zure" a" motz horiek. Kasurik
|
egin
ez zenidalako adierazpidea zela iruditzen zitzaidan, isil nendin adierazteko baieztapen hotz bat bestela.
|
|
|
Atean zegoen tipo beltzaranari gonbidatuen zerrendan nintzela egiaztatzeko nortasun agiria erakutsi, momentuan grazia handirik
|
egin
ez zidan komentario bati irribarre faltsu batez erantzun, eta sartu nintzen barrura.
|
|
|
Eta esaten ari nintzen bezala, gutxienez hemezortzi aldiz errepikatu nuen istorio berbera Bilbon nengoen aldi bakoitzean, Mikeli kontatu nion istorio bera. Batzuetan, ordea, gezurren bat esango nien, zerbait asmatuko nuen, eta inongo harridura keinurik egin edo aurpegi arrarorik jartzen ez bazuten, banekien kasu zipitzik
|
egin
ez zidatena. Adibidez, azkena egindako bidaiaren bat kontura etorriz gero," Will-ekin Milanen izan nintzen duela hilabete" edo" Atzo gauean berandura arte egon ginen jatetxean, eta nekatuta nago" esango nuen, eta" gu" ka hitz egiteak, lehen pertsona pluralean, beti pizten du bestelako jakin min bat, eta" gu" osatzen duen beste hori, bigarrena, maskulino singularra bada, mutila alegia, are gehiago.
|
|
|
Adibidez, azkena egindako bidaiaren bat kontura etorriz gero," Will-ekin Milanen izan nintzen duela hilabete" edo" Atzo gauean berandura arte egon ginen jatetxean, eta nekatuta nago" esango nuen, eta" gu" ka hitz egiteak, lehen pertsona pluralean, beti pizten du bestelako jakin min bat, eta" gu" osatzen duen beste hori, bigarrena, maskulino singularra bada, mutila alegia, are gehiago. Eta kasurik
|
egin
ez zidanari, berdin izango zitzaion Milanen, Erroman edo Napolin izan nintzen, edo bezperan afaltzen edo musika kontzertuan izan nintzen.
|
|
|
Zer egin, distantzia hori fisikoa ez denean. Bai Frankek eta bai nik apuntatu egin ditugu Cesarren esaldi baten azken hitzak, ihes
|
egin
ez dezaten: "... distantziak elikatu egiten zaituenean, distantzia ez denean mehatxu bat...".
|
|
|
Korridore bukaerarantz abiatu da. Erdian gelditu naiz zer
|
egin
ez jakinik. Kaskamotza atzetik ez noakiola oharturik, itzuli egin da.
|
|
|
Ama galdera
|
egin
ez egin susmatzean, neronek egitea erabaki dut; ez dakit nola formulatu, hala ere, bertsio bakoitzak akatsak baititu, bata zehaztugabeegia izan daiteke, bestea zehatzagoa baina hotza, hirugarren bat astakeria. Astakeria erabaki dut, hala ere, Barrutiaren eraginagatik igoal.
|
|
|
Berehala ezagutu badut ere, ez ikusiarena egin diot. Ezkerretarantz jo nahi izan dut eskaileretatik gora, elkarrekin topo
|
egin
ez dezagun, baina beranduegi dela ohartu naiz. Topo egin dugu.
|
|
|
Han ageri dira buruak. Durduzaturik, zer
|
egin
ez dakitela.
|
|
|
Eta besarkatu egin dut, hondarretan errauts arrastoak bilatzen ditudan bitartean. Ia ez da gelditzen; han hemenka pilatxo batzuk urak bide
|
egin
ez duen tokietan.
|
|
|
Gure Minbizidunari galdetuko bagenio zerk eragin dion minbizia, segur aski sorbaldak jasotzea baino ez liguke eginen. Baina pentsatzen paratuko balitz, pentsa zezakeen baita techne txar batengatik dagoela erietxean, demagun, gaizki elikatu delakoz, elikadura osasuntsuaren techneari jaramon
|
egin
ez diolako. Edo erantzun ahal liguke tycheak eraman duela horra, gertatu behar zena gertatu dela, eta, eginak egin, hori gertatu behar zuela halabeharrez.
|
|
|
Teatroa egin behar hartan, Apezaren arriskua saihestu izanarekin pozik, kezka bakarra zuen Rosak: neurria ez galtzea, Tomasek susmo txarrik
|
egin
ez zezan. Gainerakoan, garbia zen helburua:
|
|
|
Rosa iltzatuta gelditzen da, zer
|
egin
ez baleki bezala. Halako batean, begirada jasotzen du zakarretatik.
|
|
|
harekin zer
|
egin
ez dakitelarik
|
|
|
bere Poetikari uko
|
egin
ez ziola irudikatzea atsegin dut;
|
|
|
(1969an ilargirik ukitu ere
|
egin
ez zuenak ilargia oinpean hartu zuen, ustez).
|
|
|
(Horixe izango da, batere lotsarik gabe esanda, tesirik
|
egin
ez duen honek bere buruari arrazoia emateko aurkitu duen arrazoi taxuzkoena).
|
|
|
eta gure senide zein lagunen urtebetetze egunak, zoriontzeko besterik ez bada ere. Bizitza osoa mugarriz beteta dago, denboraren ibilbidean jarritakoak, eta atzera begiratzen dugunean mugarri horietara jotzen dugu egin duguna eta
|
egin
ez duguna ikuste aldera.
|
|
2009
|
|
|
Jakinda abandonatuta zaudela, bakarrik, hilez gero zure jendeaz arduratuko den inor izan gabe, familiarik gabe, lagunik gabe, guztientzat susmagarri, atzerritar! ...orian ikusten duzunean, elikatzeko beste aho miserable bati jaten eman beharra duzunean (zureari, Daniel!), leihora pega pega eginda asteak igarotzen dituzunean heltzen ez diren gaixoen zain, Bellevilletik Saint Ouenera arrastaka joaten zarenean zor dizutena eskatzera eta zentimo bat ere lortu ez, auzokideek atzerritar zikina, meteko eta txerpolari deitzen dizutenean, hori merezi ahal izateko ezer
|
egin
ez baduzu ere, orduan izango duzu diruaz eta arrakastaz hitz egiterik, zertaz ari zaren jakinda. Eta orduan esaten baduzu:
|
|
|
Fantasio hamabostekariari dagokionez, hantxe argitaratu baitzituen 1921eko udan bere lehen" Dialogues de Nonoche eta Louloute" izenekoak, txobinismo ergel eta arrunta zuen ezaugarri. Aski ote hori gure eleberrigilea antisemitatzat jotzeko, halakotzat jo baitzuen berehala Léon Poliakovek, nork eta beti generalizazioak alde batera utzi eta izaki bereziak sortu besterik
|
egin
ez zuen idazleak. Egile horien topikoez baliatzen zen, jakinaren gainean baliatu ere, ez haien kreaturak epaitzeko, baizik eta kreatura horiei zorigaitz bat, zama dramatiko osagarri bat ezartzeko.
|
|
|
Gizajoa! Gustura ikusiko nuke hura bospasei urte barru, ordurako ni hila bainengoke hari zorrak besterik ez utzita, pentsatuz zer nolako dirutza izan zezakeen nik zuri kasurik
|
egin
ez banizu.
|
|
|
Zure hitza eman didazu: badakit erne egongo zarela nire aurkako ezer
|
egin
ez dezan, baina Wardes nire eskuetara bueltatuko da berriro, eta orduan...
|
|
|
Ondorioz, krimena egin zuen gizona eta gaurkoa ezin ziren pertsona bera izan. Beraz, ezin zitzaion konturik eskatu" berak"
|
egin
ez zuen zerbaitegatik, dagoeneko bera ez baitzen bera, beste bat baizik. Aretoan isilune pisua egin zen.
|
|
|
Pampo eta beste jeltzale batzuk atxilotuta zeuden, con abundante propaganda subersiva. Mario harri eta zur geratu zen, zer
|
egin
ez zekiela. Bat batean, parrokia aurretik zihoanean, Caritaseko kartelari erreparatu, eta buruan argia egiten zitzaiola juzkatu zuen.
|
|
|
Mirenek ez dit eskolarik eman, Arantza eta Roberto izan ditut nire maisu maistrak. Harrituta daude gainerako ikasgaietan aurrerapenik
|
egin
ez ia, eta hiruhileko bakarrean hizkuntzan lortu dudan mailarekin. Hizkuntzan diote eurek; nik, maistra izan ez arren, zehatzago hitz eginda, idazmenean esango nuke.
|
|
|
Agindua dizut gaur hasiko nintzela kontatzen atzo egin nizun laugarren eta azken bisitako kontuak. Ahaztu
|
egin
ez bazait ere, behar baino denbora gehiago eman dut Xixiliraino egin dudan joan etorriko gorabeherak azaltzen. Esan nizun bezala, atzo ere amumarenera joateko asmoarekin irten nintzen kalera.
|
|
|
oso behera
|
egin
ez dezan:
|
|
|
Inork okerreko interpretaziorik
|
egin
ez dezan, komeni da hemen esatea, nolanahi ere, nahitaezkoa dutela hizkuntza bizikidetzak eta hizkuntza pluraltasunak hizkuntza politika publiko bat, nahitaezkoak dituela euskarak herri aginteen eskutik bere aldeko politika aktibo eta sustatzaileak, nahitaezkoa duela euskarak bere biziberritze prozesua sendotzeko herri aginteen aitzindaritza, eta ezinbestekoa dela euskara indarberritzeko prozesua...
|
|
|
Esandakoaren karietara, inork okerreko interpretaziorik
|
egin
ez dezan, utz dezagun garbi esanda asko dela hizkuntza ikastereduek egin ahal dutena ikasleek neurri bateko edo besteko euskara gaitasuna eskuratzeko. Ez beza, beraz, inork gutxietsi ereduen eragina, handia baita.
|
|
|
Atal honen hasieran euskararen" iraupena eta hazkundea segurtatzeko behar adinako tokiaren" bila aipatu baino
|
egin
ez dugun beste hari muturrari lotuko gatzaizkio segidan: naturaltasunari, alegia.
|