|
2008
|
|
|
Ba al du arrazoirik arreta errealitatea eta ikasketa eskakizunaren arteko disparekotasunak? Ponderazio egokia
|
du
euskarak merezimendu gisa eskatzen denean, derrigorrezkoa ez den plazetarako batik bat?
|
|
|
«Frantziako Kongresuan errepublikako hizkuntza gutxituak besteak beste, euskara ondare gisa onartu izanak ondorio praktikoak izan behar ditu, ondare izateak ezin duelako esan hildako ondarea izan behar duenik, hizkuntza batek bizia baitu, egunero erabiltzen delako. Neurria ona eta sinbolikoa da, baina etorkizuna bermatzeko ofizialtasuna behar
|
du
euskarak. Erabakiak giro berria sortuko du Lapurdin, Nafarroa Beherean eta Zuberoan, eta, euskara suspertzeko, gauzak denen artean egin dira, ez inoren kontra».
|
|
|
Berzaitzek okzitaniera eta frantses pixka batekin nahasi
|
du
euskara, ikusgarrian. «Hizkuntza ezberdinetako olerkiak dira elkarrekin nahasiko.
|
|
|
PSNren iritzi aldaketak kolokan jarri
|
du
Euskararen Legearen erreforma
|
|
|
«Ziurta daitekeena da Kongresua dela erakunde nagusia alderdian eta bertan erabakitakoaren arabera jokatu dutela PSNko politikari guztiek». Izan ere, dagoeneko Nafarroako Ezker Batuak abiatu
|
du
Euskararen Legea aldatzeko ekimena, aurreko hilabeteetan Nafarroa Bairen eta PSNren babesa izan bazuen ere, ezin izan baitzen aurrera atera Txentxo Jimenezen (NaBai) huts egitearengatik.
|
|
|
Areago ere egin du: «Euskararen Legeak ez
|
du
euskararen garapena inoiz eragotzi».
|
|
|
«Euskararen Legeak ez
|
du
euskararen garapena inoiz eragotzi»
|
|
|
Eragileek sudurra altxatu dugu eguneroko ildoen kudeaketatik etorkizunaz arduratzeko. Ofizialtasunak ez
|
du
euskara salbatuko, baina ofizialtasun ezak ehortziko du. Gure esku dago.
|
|
|
Nafarroako Gobernuak dekretu zirriborroa egin
|
du
euskararen merezimendua handitzeko
|
|
|
Txosten hori, hain zuzen ere, Euskararen Nafar Kotseilura pasatuko da, hark irizpena egin dezan. Zehazki, irailaren 23an aztertuko
|
du
Euskararen Nafar Kontseiluak testua, eta kideek urriaren 15a arteko epea izanen dute zuzenketak aurkezteko. Nafarroako Gobernuak dekretua behin betiko onartu baino lehen, halaber, Nafarroako Kontseiluak beste txosten bat egin du.
|
|
|
Eremu mistoan. Merezimenduen baremoan %3 balioko
|
du
euskararen ezagutzak derrigorrezkoa ez den lanpostuetan eremu mistoan. Lanpostu horietan, 2006an Nafarroako Gobernuak egindako itunaren arabera, Europako Batasuneko hizkuntza ofizialak ingelesa, frantsesa eta alemana jakiteagatik %5 balioetsi daiteke gehienez merezimendua.
|
|
|
«Dekretuak ez du zehazten lanpostu bakar batean ere euskara jakitea derrigorrezkoa izanen denik, eta eremu mistoko %3 eta eremu euskalduneko %6 oso ehuneko murritzak dira». Erantsi duenez, neurriak ez
|
du
euskararen aldeko aldaketa argirik ekarriko foru administrazioan: «Euskararen derrigorrezko ezagutza saihestu nahi izan dute».
|
|
|
Nafarroako eskualde euskaldunen artean ipintzen
|
du
Euskararen Legeak Abaurregaina. Euskarak bizirik iraun du herrian duela hamarkada batzuk arte, baina gaztelaniak euskara baztertu du.
|
|
|
Aurreko bi denboraldietan ez bezala, aurrerantzean zinemak astero bere leihoa izango
|
du
euskarazko katean. Emango dituzten filmen artean hauek daude:
|
|
|
«Irratiaren hazte prozesuan, kultura gaiak ardatz dituen Bostetako diligentzia arratsaldeko magazine berritzaileari ekingo diogu hil honen 20an». Agin Rezolak gidatuko
|
du
euskara hutsezko saioa, astelehenetik ostiralera (17:00: 00). «Goizean gaurkotasun politiko eta sozialak gain hartzen badu, arratsaldekoan gaurkotasun kulturalari eman nahi diogu garrantzia», adierazi du Mujikak.
|
|
|
EHEko bozeramaile Unai Larreategik nabarmendu duenez, «herritarren parte hartzerik gabe, nekez egingo da Euskal Herria euskalduntzeko bidea». Herritarren atxikimenduak gorde
|
du
euskara bizirik, Larreategiren esanetan. «Euskaldunak akuilu izan behar gara», dio Larreategik.
|
|
|
Informaziorako orriek eta liburuxkek beren historiatxoa daukate. Gehienetan euskarazko bertsioa badago, baina gaztelera eta euskara euskarri ezberdinetan paratzen dituztenez, ematen
|
du
euskarazko bertsioak erdi ezkutaturik daudela (ez dira ikusten). Udalak elebitasunaren inguruan daraman politika maltzurraren ondorioa da, zalantzarik gabe (itzultzaileen atsekaberako, bide batez).
|
|
|
Elebila berrituak euskarazko irudi bilatzailea eta sinonimia bidezko bilaketak egiteko aukera ematen du. Irudi bilatzailearen bitartez, erabiltzaileak aukera izango
|
du
euskaraz, zein beste edozein hizkuntzatan idatzitako testuei dagokien irudiak bilatzeko. Bestalde, Elebilak sinonimia bidezko bilaketak egiteko aukera ere eskaintzen du.
|
|
|
Haren iritziz, Patxi Lopez PSE EEko idazkari nagusiak ezin dio jarraitu Madrildik ezartzen dioten erritmoari eta «erabat isilik» geratu mehatxuen aurrean: «Euskararen alorrarekin argazkia atera, bai, baina gero bat egiten
|
du
euskararen aurka erasoa jo duen bere alderdiko gobernuarekin».
|
|
|
Iztuetak alarma jo zuen, denek dakiguna esan zuen: A ereduak ez
|
du
euskara irakasten, eta ereduak ozta ozta. Eta horrekin diskurtso ofiziala hautsi zuen:
|
|
|
Hortaz, nire gogoetatik beste gogoeta eskatuko nieke gaurko EHUn euskararen alde izanda abstentzioaren aldeko diren kide guztiei: estatus bera izango ote
|
du
euskarak EHUn abenduaren 5etik aurrera hautagai batek edo besteak irabazita. Lortua dugunari eutsi behar ote diogu biharko urrats berrietarako abiapuntu sendoa hartuta ala lortua duguna galtzen utzi behar ote dugu bihar guk geuk egin beharreko urrats berrien helburua hartuta?
|
|
|
Gaur Barakaldoko BECen (18:00etan) egingo duten festaz hitz egitean ilusioz antzematen zaio Kontseiluko idazkari nagusi Xabier Mendiguren Bereziarturi (Ezki Itsaso, 1945). Behin eta berriz aipatu
|
du
euskarak behar duena erabilera dela.
|
|
|
Egoerari irtenbidea emateko, halaber, elkarlanerako deia zabaldu zuten. Izan ere, aurtengo ekainean, haiendako diru laguntza izoztea erabaki zuten, baina, azkenean, Nafarroako Gobernuak 70.000 euro gutxiago banatzea erabaki
|
du
euskara sustatzeagatik: guztira 240.000 euro.
|
|
2009
|
|
|
Maiz izan naiz Kafe Antzokian, sarritan joaten dira nire seme alabak. Kafe Antzokiak lan handia egiten
|
du
euskararen eta euskal kulturaren alde: ikastaroak, irratia, jardunaldiak, Algara konpartsa, hitzaldiak...
|
|
|
Euskalkiek hizkuntzaren barruan betetzen duten garrantzia aitortzera dator Adolfo Arejitak eta Igone Etxebarriak idatzi duten Euskara eta euskalkiak liburua. Arejitaren esanetan, euskalkiei esker iraun
|
du
euskarak bizirik, eta bai bertsogintzan bai kazetaritzan bete duten funtzioa goraipatu zuen.
|
|
|
Egoera ahigarri honen azken ikonoa Ukan birusa izan daiteke. Kaleko jende gehienak birus hitza entzutean zerbait txarra dela pentsatzen du berehala, eta, hala ere, harridurarako, Eusko Jaurlaritzak birus bat jarri
|
du
euskararen ikur modura, horren izurritea gizartean zabaltzeko. Seguru aski, deigarri eta paradoxikoa izatea lortu du kanpainak; prentsaurrekoek, ekitaldi publikoek eta pertsona ezagun batzuen babesak eman diote tokia hedabideetan, baina zein da azpi azpian, esanahiaren bigarren/ beheko mailan geratu den konnotazioa?
|
|
|
. eus lortu arte, PuntuEus elkarteak beteko
|
du
Euskararen eta Euskal Kulturaren Komunitatearen ordezkari lana. Behin lortuta,. eus domeinuaren kudeaketa, kontrola eta administrazioa PuntuEus fundazioaren ardura izango da.
|
|
|
Zer behar
|
du
euskarak. Nobel saria ala best-seller ak?
|
|
|
Hizkuntza baten osasuna hobetzeko, hizkuntza horretan ekoizten den literaturaren maila baino eraginkorragotzat du kultura ekoizpenaren kopurua William F. Mackeyk ere. Ideia horri heldurik, Mikel Zalbide euskaltzainak ondorengo galdera planteatzen
|
du
Euskara 21 txostenari egindako iruzkinean: Zer pisu dute kalitatezko literatur lanek ahuldutako hizkuntza indarberritzeko orduan?
|
|
|
Marrazki bizidunak. 70 min. Barriola azeriaren eta Aizkorriko ikazkinen istorioa kontatzen
|
du
euskarazko filmak. Barriola azeria buru dutela, bidelapur taldea osatu dute inguruko ikazkinek.
|
|
|
Euskal Herri osoan erdararen nagusitasuna eta euskararen menpekotasuna bukatzeko garaia da, haren erranetan. Horretarako, herriaren burujabetza eskatu
|
du
euskararen herria berreraikitzeko aukerak eman ditzakeen jokalekua sortzeko. Horren aurrean arduraz jokatzea eskatu die alderdi politikoei.
|
|
|
Marrazki bizidunak. 70 min. Barriola azeriaren eta Aizkorriko ikazkinen istorioa kontatzen
|
du
euskarazko filmak. Barriola azeria buru dutela, bidelapur taldea osatu dute inguruko ikazkinek.
|
|
|
Gaur egun kaleratzen diren inkesten baikortasun ederrak duela hogeita bost urte luze hainbat eta hainbat euskaltzale, guraso eta irakaslek landutako borroka latzaren emaitzak dira. Beraiek egindako lanak mantendu eta indartu
|
du
euskara Baztanen. Hori nahi nuen argitara eman, ongi asko merezitakoa baita.
|
|
|
Marrazki bizidunak. 70 min. Barriola azeriaren eta Aizkorriko ikazkinen istorioa kontatzen
|
du
euskarazko filmak. Barriola azeria buru dutela, bidelapur taldea osatu dute inguruko ikazkinek.
|
|
|
Marrazki bizidunak. 70 min. Barriola azeriaren eta Aizkorriko ikazkinen istorioa kontatzen
|
du
euskarazko filmak. Barriola azeria buru dutela, bidelapur taldea osatu dute inguruko ikazkinek.
|
|
|
Hamarkada honetan Espainiako Ligako futbol partiden emanaldia galtzeak eragin handia izan du ETB1eko ikusle datuetan, larunbatetako partida horrek batez bestekoa asko igotzen baitzion. Egun, %8 inguruko hartzaile kopurua
|
du
euskarazko kateak. Herrialdez herrialde, %15ekoa du Gipuzkoan, %8koa Nafarroan, %6koa Araban eta %5ekoa Bizkaian.
|
|
|
Kataluniako Vilaweb egunkari digitalarekin hamasei orrialdeko gehigarria prestatu
|
du
euskaraz eta katalanez
|
|
|
Patxiren gobernuak nola jokatuko
|
du
euskarari buruz. Ehun egunei itxoin gabe, PSEk argitara ditu bi dokumentu garrantzizkoak:
|
|
|
–Laguntza ematen saiatuko direla erraten dute beti, baina erasoen bitartez hitzez erraten dutena ez dela betetzen erakusten da, ekintzetan ez da babesa ikusten?, esan
|
du
Euskara Mankomunitateko lehendakariak, sinadurak kontseilariari eman ondoren. Arazorik gabe aurkeztu dituzte sinadurak egin beharreko erregistroa bete ondoren.
|
|
|
Bortzirietako Euskara Mankomunitateak argi utzi
|
du
euskarazko tokiko telebistak eta hedabideak sustatuko dituztela eta lanean jarraituko dutela Nafarroako Gobernuak euskarazko hedabideak babesteko dagokion ardura bere gain hartzen duen arte. Mankomunitateak eta herritarrek Hezkuntza Departamentuari eta kontseilariari adierazi nahi diete gobernuaren erantzukizuna dela diru laguntzak eta hedabideak arautzeko urrats eraginkorrak egitea, eta, horregatik, ekintzak nahi dituztela.
|
|
|
Aurreiritziek, konplexuek eta bestelako musika joerek ezarritako bide malkartsua jasan
|
du
euskarazko pop musikak gurean azken hamarkadetan; apurka bideak zabaltzen ari direla eta jendea ere prest dagoela uste dute pop a gertutik bizi izandakoek.
|
|
|
1975ean, Euskaltzaindiak euskaltzain urgazle izendatu zuen. Mikel Atxagak beti erakutsi
|
du
euskararengan zuen atxikimendu handia.
|
|
|
Babes publikoa ezinbestekoa da, baina ez nahikoa. Hiztunen leialtasunari esker iraungo
|
du
euskarak. Herriak berak erabili nahi ez badu, alferrik dira hizkuntza politika aktiboak.
|
|
|
Donibane Lohizunek ere bere egin
|
du
Euskaraz Bai dinamika
|
|
|
Portzentaje irreala. Gipuzkoako Herri Irratia mintzagai hartuta, Xabier Riezu programazioburuak adierazi berri
|
du
euskarak programazioaren %30eko tokia daukala; hori bai, onartu behar izan du ia ez dela agertzen ordutegi nagusian. %30aren zifra aipatzeak, dirudienez, trikimaina nahasgarri bati erantzuten dio, errealitate lotsagarri bat ezkutatzeko xedez.
|
|
|
Horrela hasi zen murgiltze eredua. Hemen ereduak bermatzen
|
du
euskara ikastea, ezta. Hori da kontua.
|
|
|
Aurtengo urtera arte, beherakada etengabea izan
|
du
euskararen erabilera sustatzeko komunikabideentzako diru laguntzak, baina 2008 urtera arte 300.000 ingurukoa izan zen. 2009 urteko aurreproiektuan, ordea, UPN CDNko gobernuak 9.587 euro baino ez zituen aurreikusi.
|
|
|
Ikusezintasuna: EIko entzuleak ez bezala, REkoak nekez izango
|
du
euskarazko komunikabide ez publikoen berri; horiekiko ez ikusezintasuna aplikatzen da irrati horretan, salbuespenak kenduta. Boulevard-en batik bat, ez dira existitzen.
|
|
|
Berriki arte, ezker abertzaleak izan
|
du
euskararen aldeko mugimenduaren gidaritza Nafarroan. Nabari izan zaio, 30 urtez erakutsitako indar eta kemenean.
|
|
|
Kultura Sailak ere diruz lagundu du Dragoi ehiztaria, Amigok ahalegin handiagoa egin zezakeela uste duen arren. Pentsa, Kubak Kultura Sailak baino diru gehiago jarri
|
du
euskarazko film batean.
|
|
|
Abesti horietako asko torch abesti moduan izendatzen dira. Ingelerazko torch hitzak zuzia esan nahi
|
du
euskaraz, hau da, argi egiteko eskuan eramaten den lastoz edo egur erretxinatsuz osoturiko sorta.
|
|
2010
|
|
|
Batetik, Falloux legearen agindua dago, eta, bertzetik, euskara sustatu nahi duela adierazten du. Frantziako ondaretzat ere hartu
|
du
euskara. Horretan oinarriturik, euskaldunak sortzen dituen eredua murgiltze eredua dela nabarmendu du Paxkal Indo Seaskako Lehendakariak.
|
|
|
Eleberriak urteroko maiztasunarekin kaleratzeko ohitura hartua du Paul Austerrek (New Jersey, AEB, 1947). Sunset Park izenburupean ondu du aurtengoa, eta aurreko lau liburuekin egin bezala, Oskar Aranak itzuli
|
du
euskarara, eta Alberdania argitaletxeak kaleratu. Idazlearen obsesio guztiak daude eleberrian:
|
|
|
Zarzosak oroitarazi
|
du
euskara elkarteak laguntzeko, bilgune izateko, eta indarrak batzeko sortu zela Topagunea, eta horri eutsi behar zaiola iruditzen zaio. AED elkarteko kide Itxaro Artolak norabidea eta diskurtsoa bateratzeko beharra nabarmendu du, eta elkarteen arteko elkarlanari ere garrantzia aitortu dio.
|
|
|
Konstituzioak ez digu askatasunik ematen: guztiok gaztelania jakin behar dugu, baina inork ez
|
du
euskara jakiteko betebeharrik. Egoera ideala da PP eta PSOErentzat.
|
|
|
Egun, euskara eskolak ematen ditu Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean. Madrilen bat baino gehiago harritu egiten dela azaldu
|
du
euskara klaseak ematen dituela jakindakoan. Ikaslerik badudan galdetzen didate askok.
|
|
|
Gipuzkoa euskararekin bat leloa ikusiko da datorren denboraldian Realaren jantzi ofizialetan eta instalazioetako publizitate espazioetan. Horrekin batera, klubaren jardueretan euskararen erabilera sustatzeko plan bat lantzeko konpromisoa hartu du futbol taldeak; halaber, diputazioak jokalarien irudia erabili ahal izango
|
du
euskararen sustapenarekin lotutako jardueren berri emateko. Euskal eta gipuzkoar gizarteari euskararen balio soziala adieraztea du helburu hitzarmenak.
|
|
|
Bilgune Feministako kide Itziar Urrak egin bezala, Paul Bilbaok ere Nafarroako Gobernuaren hizkuntza politika salatu zuen atzo agerraldian. Nafarroako Gobernuak daraman politikaren ondorioz, desagerrarazi egin nahi
|
du
euskara, arbuiatu zuen Bilbaok. Nafarroako mapatik euskaldunak desagerrarazi nahi dituztela ohartarazi zuen.
|
|
2011
|
|
|
2007an Euskadi Irratiak eginiko elkarrizketa batean «El futuro del euskera me es muy indiferente» esan zuen. Zer egiten
|
du
Euskararen Aholku Batzorde berrituan. Organo horren zeregina Jaurlaritzari aholkuak ematea eta erabakiak hartzen laguntzea da euskara gaietan.
|
|
|
Euskara eta Literatura irakasgaiko selektibitate azterketa nabarmen da sinpleagoa Gaztelania eta Literatura irakasgaiarenarekin konparatuta. Ingeles azterketaren antza handiagoa
|
du
Euskara probak. Bistan da:
|
|
|
Besteak beste, Foru Hobekuntzaren eta sistema konstituzionalaren alde egitea, ETA desegiteko eskaera esplizitua egitea eta Nafarroak eta estatuak harreman leialak izatea onartzea eskatu zion PSNk Bilduri ekaina hasieran.Orain, berriz, PSNk ez du nahi Larragako gertaerek UPNrekin duen gobernu itunean eragitea. Hala, Jimenezek azpimarratu du udal arloko auziak gobernu itunetik at daudela.Larragako alkateak, berriz, Bildurekin akordio programatiko bat baino ez dutela aipatu du eta gaineratu
|
du
euskara, memoria historikoa, gazteria edo ingurumena bezalako auzietan bat datozela bi alderdiak. Ukatu egin du bestelako akordiorik dutela.
|
|
|
Eskola Kontseiluak egoki ikusi
|
du
euskarazko ikasleei titulua ez eskatzea
|
|
|
Eskola Kontseiluko batzorde iraunkorrak aho batez egin du bat asmoarekin. Uste
|
du
euskaraz ikasgaien erdiak baino gehiago ematera animatuko direla ikastetxeak dekretuarekin, ikasleak salbuesteko.Hasieran, ereduko ikasleei eragin behar zien neurriak; dekretua egiteko zirriborroan, ordea, erdia euskaraz egin dutenak salbuestea proposatu du Jaurlaritzak. Zein mailatan dauden, bada aldea:
|
|
|
Atzerapausotzat jo du aldaketa, eta adostasunik ez bilatzea egotzi dio PSEri. Gogorarazi
|
du
euskaraz egiten dutenei hala erantzutea dela helburu bakarra.Mikel Aranak (Ezker Batua) azaldu du euskaraz egin edo ez kontsumitzaileari berari aukeran jarri nahi zitzaiola legearen bidez. Hala, ohartarazi du orain legea aldatzen badute berriro egokituko dutela hurrengo legealdian, Eusko Legebiltzarrean gehiengoak aldatu egingo direla iritzita. Euskaldunek gaur egun duten egoera zein den azaldu du, esaldi bakar batekin:
|
|
|
Atzerapausotzat jo du aldaketa, eta adostasunik ez bilatzea egotzi dio PSEri. Gogorarazi du euskaraz egiten dutenei hala erantzutea dela helburu bakarra.Mikel Aranak (Ezker Batua) azaldu
|
du
euskaraz egin edo ez kontsumitzaileari berari aukeran jarri nahi zitzaiola legearen bidez. Hala, ohartarazi du orain legea aldatzen badute berriro egokituko dutela hurrengo legealdian, Eusko Legebiltzarrean gehiengoak aldatu egingo direla iritzita. Euskaldunek gaur egun duten egoera zein den azaldu du, esaldi bakar batekin:
|
|
|
Nik ere egin dezaket hori, baina ni ez naiz hori egitekoa. Ez dagokit niri».Digitalizazioa ere alde
|
du
euskararako bikoizketagintzak, Galarragaren ustez. Merketu egiten ditu lanak, eta, zirrikitu bat uzten dio esperantzari.
|
|
|
Tuenti sare soziala hautatu du klusterrak azterketarako, eta nerabeek sare sozial horretan egiten duten hizkuntza erabilera behatu du. Klusterrak kontuan izan ditu webgune horrek komunikatzeko ematen dituen esparru guztiak, soslaia, egoera, horma, argazki iruzkinak?, eta mezuen edukiak ere sailkatu ditu, agurrak, zorion mezuak, irainak, txantxak, informazioa hedatzekoak, maitasunezkoak eta bestelakoak?. Hala, bildutako datuak etsigarriak dira; ia esparru eta eduki guztietan, gaztelaniaren presentziak txiki uzten
|
du
euskararena. Agur eta zorion mezuak albo batera utziz gero, gaztelaniazko mezuen presentziak %80 gainditzen du arlo guztietan, eta euskaraz daudenena ez da %15era iristen.
|
|
|
Nafarroakoekin gertatu bezala, EAEko aurrekontuen aurka egin
|
du
Euskararen Gizarte Erakundeen Kontseiluak. «Beste behin» Eusko Jaurlaritzak euskararen normalizaziora bideratutako dirua ez dela nahikoa salatu du Paul Bilbao idazkari nagusiak.
|
|
|
«Areago, atzerapausoak eman dira estrategikoak diren hainbat alor eta sektoretan». Hala, kezka azaldu
|
du
euskarazko hedabideetarako dirua 538.199 euro gutxituko dutelako, eta helduen euskalduntzerako beken diru saila osorik desagertu delako.EAEko aurrekontuen inguruko iritzia emateko agerraldia egin zuten atzo Bilbaok eta erakundeko ildo politiko instituzionalaren arduradun Iñaki Lasak. Bertan gogorarazi zuten Kontseiluak urteak daramatzala esaten, gainerako politikekin gertatu bezala, hizkuntz politika arauz eta inbertsioz garatu behar dela.
|
|
|
Entzuleei interesatzen zaizkien edukiak eskaini behar dira.Euskadi Irratiak 29 urte bete ditu aste honetan. Zure ikerketaren arabera, zertan asmatu du, eta zertan ez. Jakin izan
|
du
euskaraz edozer gauzez hitz egiten. Gauza guztietaz euskaraz hitz egitea, eta, adibidez, Egipton zerbait gertatu bada han norbait egotea euskarazko informazioa ematen aurrerapauso handia da.
|
|
|
Ez gaitu harritzen punta puntako zientzialaria telebistan euskaraz entzuten bere ikerketaren berri ematen, etsenplurako. Corpusaren alorrean lortu
|
du
euskarak noranahiko izatea, baina Lizardiren ametsa osorik bete gabe dago artean. Estatusaren alorrean ere euskarak aurreramendu pentsaezinak egin ditu, baina urrun dago oraindik noranahiko izatetik.
|
|
|
Dirua egon denean, inbertsioak egiteko baliatu dugu. Militantzia puntu bat du, eta uste dut jarraituko duela, nahiz eta ez izan bideragarria ekonomikoki.Kanpoko ereduekin alderatuz, zer eragiten
|
du
euskaraz izateak. Euskal Herrian, eta euskaraz, izateak ematen du aukera errazago iristeko; herri txikia da. Orain, uste dut euskaldunek beren pribatutasuna asko zaintzen dutela; badaukate lotsa bat, halako zerbitzuetarako «nahi bai, baina ez» bat.
|
|
2012
|
|
|
507.600 eurotik 199.934ra. Datu hori, baina, gezurtatu egin
|
du
Euskara zuzendari Zigor Etxeburuak. Gipuzkoa 2.0 programak 2011n eta 2010ean euskara IKTetan sustatze aldera emandako dirua dira 507.600 euroak, Etxeburuaren esanetan.
|
|
|
Errenta aitorpenaren kanpaina baliatuko dute errolda egiteko. Beraz, Ogasun Departamentuarekin landuko
|
du
Euskara Zuzendaritzak errolda egiteko lehen fase hori. «Errentaren kanpainarekin 400.000 gipuzkoarrengana iristea lortzen du aldundiak, eta kolpe batean jende askoren erantzuna jasotzeko modua emango digu».
|
|
|
Azterketetara aurkeztu beharra kenduko diete, beraz, erdia edo gehiago euskaraz ikasi dutenei. «Dekretuak sekulako aurrerapausoa ekarriko
|
du
euskararen normalizazio prozesuan», adierazi du sailburuak. Beste herrialdeetan egiten dela nabarmendu du, eta adostasun zabala lortu duela Jaurlaritzaren egitasmoak.
|
|
|
Carme Junyent hizkuntzalariak esaten duen bezala, «hizkuntzak paperik gabeko nazionalitatea ematen du». Eta Irrien Lagunek abesti ezagun batean dioten bezala, «Atzerritar bat tokatuz gero, hurbildu euskaraz, behintzat; zeren bestela, ulertuko
|
du
euskara ez dela beretzat». Etorri berrien seme alaba gehienak, A ereduan matrikulatzen dira.
|
|
|
400.000 ikasleri buruz ari gara, eta HABEra joaten direnak proportzio txikia dira. Gure sisteman ondo funtzionatzen
|
du
euskarak. EAEko Eskola Kontseiluak oraintsu esan du ikasleen euskara maila kaskarra oztopo dela beste ikasgaietan.
|
|
|
Konparazioa egin daiteke, hala ere, ofiziala ez den hizkuntza batekin: Ingeleseko probaren antz handia
|
du
Euskarako azterketak EHUko selektibitatean. Testu bati buruzko galderak, egiazko eta gezurrezko esaldiak, eta sinonimoak ageri dira.
|
|
|
Baina EHEk ohartarazi du Eusko Jaurlaritzak eskainitako lanpostu publikoetarako jarritako baldintzen ondorioz eskubidea urratzen jarraituko dutela. Oposizioetan aintzat hartzen diren balioen artean, %10 baino gutxiagoko lekua
|
du
euskaraz jakiteak. «Benetako euskalduntze plana» eskatu du taldeak.
|
|
|
EHUko errektoreak, halaber, lan eremuetan euskara eta ingelesa gero eta gehiago erabiltzen direla nabarmendu du: «Tituludun berrien %60k erabiltzen
|
du
euskara lan munduan, eta erdiak baino gehiagok ingelesa». Gaur egun, prestakuntza euskara eta gaztelaniaz egiteaz gain, ingelesaren erabilera bultzatzen ari direla zehaztu du Iñaki Goirizelaiak.
|
|
|
Lehen aipatu dugun moduan euskara herri honen berezko hizkuntza bada, jarduna bukatzear duen Jaurlaritza ez genuke herri honen gobernutzat jo behar. Jaurlaritzak, oro har, ez
|
du
euskara berezko hizkuntza moduan erabili, ez du euskaraz ezer sortu. Itzulpengintzarako hizkuntzatzat utzi du.
|
|
|
Lehen aipatu dugun moduan euskara herri honen berezko hizkuntza bada, jarduna bukatzear duen Jaurlaritza ez genuke herri honen gobernutzat jo behar. Jaurlaritzak, oro har, ez du euskara berezko hizkuntza moduan erabili, ez
|
du
euskaraz ezer sortu. Itzulpengintzarako hizkuntzatzat utzi du.
|
|
|
Debaluazioa da, eta ez da batere egokia. Graduetan presentzia handia
|
du
euskarak, baina graduondoetan ia desagertzen da. Hor asko dugu egiteko.
|
|
|
Eta bestetik, programazioa honela osatzea proposatzen da: gaztelaniazko emisioak ez
|
du
euskarazko emisioaren aurrekontua bahituko; ETB2 ez da ETB1en lehiakide izango entretenimenduan; uko egingo zaie emisio eskubideetan dirutzak xahutzen dituzten kirol ekitaldiei; behar beharrezkoak dira zuzeneko magazinak; behar beharrezkoak analisi programak; kalitatezko dokumentalak; nerabeentzako eskaintza; umeentzako fikzioa; eta euskal gizarteko ekitaldi bereziak euskarazko kanal batean emang... Zalaparta gehien bederatzigarren proposamenak eragin du, ordea:
|
|
2013
|
|
|
Harago jo du Wertek: onartu
|
du
euskarari lehentasuna eman dakiokeela, hizkuntza gutxitua delako, baina argi dio gaztelaniak pisua behar duela ordutegian, eta «orekara» jo behar dela. Euskarari egindako beste keinu bat gehitu behar zaio xedapen horri:
|
|
|
Ikerketa asko, ordea, nazioartean lehiatzen dira, eta ingelesez egin behar ditugu. Euskal Herriari lotutako gaietan
|
du
euskarak erronka handia.
|
|
|
Pausoka ekoiztetxearen eskutik jaio da umore saioa. Iker Galartzak berak azaldu
|
du
euskarazko umore saioaren izenaren zergatia, hein handi batean saioaren izpiritua islatzen duena: «Zuek guri begira irri egiten duzue, gu irrikaz gaude jendeak irribarre egin dezan.
|
|
|
Irrikitown». Bost aktoreko lantaldea izango
|
du
euskarazko umore saioak. Goian aipatu hirurekin batera, Andoni Agirrregomezkortak eta Itziar Atienzak egingo dute lan.
|
|
|
Ordura arte, Gernikako Estatutua onartu eta Jaurlaritza berriro osatu eta gero, EAEko lehendakaria EAJkoa izan zen beti. Euskal Telebistak itzelezko garrantzia izan
|
du
euskararen normalizazioan, ukaezina da. Hala ere, hori onartu arren, kritikak egin izan zaizkio.
|
|
|
Hortaz, eta euskarari Osakidetzan «eman behar zaion lekuaz», benetan zeharkakotasuna eman nahi badiozue, dena busti behar du, ezin da «leku» batean izan. Euskaldun gaixo(!) bat dagoen lekuan izan behar
|
du
euskarak presentzia. Eta Urkulluk benetan uste badu elkarbizitzarako zutabe dela euskara, mahaigaineratu dezala elkarbizitzarako eratzen ari diren foroetan hizkuntzak eta hiztunok jasan izan eta jasaten ditugunak erreparatzeko beharra; eskertuko genioke.
|
|
|
Gogoan dituzu lehenbiziko urrats horiek? Zailtasunak zailtasun, 25 urte iraun
|
du
euskara planak. Aitortu behar dut ilusioa eta gauzak ikasteko gogoa sortu duela.
|
|
|
Lan horretan ibili zen Anaje Narbaiza enpresako metodologia arduraduna (Bergara, 1960). Elay taldeak jadanik ez
|
du
euskara planik. Ez du behar.
|
|
2014
|
|
|
Askok ez du nobela irakurri, baina gehienok ezagutzen dugu istorioa; beldurrezko nobela da, zientzialari ero bati eta berak sortutako izakiari buruzkoa. Akaso horretan dago testuaren erakargarritasun nagusia, baina istorio izugarri bat baino gehiago da Frankenstein. Iñigo Errastik ekarri
|
du
euskarara, eta itzulpenak ez du tatxarik: lortutako baliokidetzaz gain, ematen du estiloa ederki harrapatu duela.
|
|
|
Eskaerak adierazten du erdaldunen ustezko eskubideak bermatuak dituztela egunerokoan, nahiz eta horrek ekarri euskarak bazterturik jarraitzea. Disfrutatzeko aukera ere ematen
|
du
euskarak: larunbat honetako jaiarekin, adibidez.
|
|
|
Nola ospatuko duzue? Garenaz harro gaudela adierazteko egun bat izan nahi
|
du
Euskaraz Bizi Egunak. Egun hori antolatzeko, auzolanean ari gara, eta egitarauan hori jasoko da.
|
|
|
Horri aurre egin ahal izateko laguntza guztiak beharrezkoak direla azaldu du. Norabide horretan, nabarmendu
|
du
euskarak ofizialtasunik ez duen lurraldean biziki garrantzitsua dela Frantziako Gobernuak Europako Hizkuntza Gutxituen Ituna berrestea, Frantziako Legebiltzarrean izandako eztabaida eta bozketari erreferentzia eginez. Euskara berreskuratzeko lanean, guztien lana funtsezkoa dela ohartarazi zuen Baztarrikak:
|
|
|
Izan ere, tristea eta sinesgaitza izan arren, horrexegatik egiten du. Hain eskaintza urria euskaraz, eta guztia Iruñeko mutur batean, egiten
|
du
euskarazko benetako eskaria ezkutatzeko eta zapuzteko». Iruñeko Udalak aipatu izan du euskarazko eskaria «mugatua» dela eta horregatik ez duela zabaltzen euskarazko eskaintza.
|
|
|
Hain eskaintza urria euskaraz, eta guztia Iruñeko mutur batean, egiten du euskarazko benetako eskaria ezkutatzeko eta zapuzteko». Iruñeko Udalak aipatu izan
|
du
euskarazko eskaria «mugatua» dela eta horregatik ez duela zabaltzen euskarazko eskaintza. «Bada, aurten herri mugimenduak egin duen datu bilketak udalaren aitzakia hori baino ez dela frogatu du, aitzakia hutsa», salatu du euskalgintzak.
|
|
|
Gaurko honetan, berriz, ekimen pribatu batek aipatutako gabezia hori zertxobait arinduko duen argitalpen bati buruz idatziko dut. Sans Soleil Ediciones izeneko argitaletxeak Aby Warburg en Botticelliri buruzko ikerketa bat argitaratu
|
du
euskaraz. Ez dut ezagutzen Errenazimentuko arteari buruzko libururik euskaraz, UEUk argitaratu zuen esku liburua kenduta.
|
|
|
Zergatik ez eskatu testu iruzkina, Gaztelania eta Literatura ikasgaian eskatzen den azterketaren heldutasun mailakoa? Noiz arte izango
|
du
Euskarak bere herrian bertan atzerriko hizkuntza baten planteamendua eta eskakizuna. Noiz arte irainduko du modu honetara gure hezkuntza sistemak gure hizkuntza eta literatura?
|