|
2000
|
|
|
eta agindu dezakeenaz publikoa ohartarazi. Analistak ez daki, hots, ez duaurre juzgurik egiten, beste batekiko ezberdin zaren neurrian zuk behar duzunaz.Psikoanalista batek ez
|
du
emakume batek haurrak izan behar dituenentz aurre-juzgurik egiten, ez du homosexual bat nahitaez heterosexuala bilakatu behar izateariburuzko aurre-juzgurik egiten, ez du aurre-juzgurik egiten semea aita bezalakoaizatea hobea ote den jakiteari buruz,, nolako enborra halako ezpala, atsotitzarenarabera, edo semeak aitari kontra egin behar ote dion,, aita biltzaile, seme banatzaile?
|
|
|
Baina horrekin batera eta, hain zuzen ere oso gogorra iruditu zitzaidalako, nik ezin hobeki oroitzen dut nobelako pasarte hau: ...ekin batera, gero eta jende gutxiago ikusten du kalean, gero eta ikasle gutxiago joaten zaio eskolara; hala ere, horrek ez du askorik kezkatzen herrixkako arotz batekin maitemindu delako; halako batean, gau ilun batez, arotza ezustean joango zaio etxera eta berarekin joateko eskatu, baina irakasleak ezetz erantzun; harrezkero arotza ere desagertu egingo da eta, jakina, horrek bete betean kezkatuko
|
du
emakume gaztea; handik gutxira, kalexketan barrena dabilela, irakasleak etxe batetik irteten den arnasketa sakon eta sarkorra entzun du: etxera sartu da, ganbarara igo, eta, han, sabaitik esekiak, bi zaku handi eta lirdinga  tsu ikusi ditu, barnean bizia dutenak eta arnasketa ikaragarri horren sortzaile direnak; gero, amona batek emango dio usadio bitxi horren berri:
|
|
2001
|
|
|
Baina, keinu honek, nahiz eta gizon eta emakumeen berdintasunerako bidean lortutako aurrerapausoa dirudien, emakumeak nabarmen baztertzen ditu. Senarrak jasotzen zuen pentsioaren %45 jasoko
|
du
emakumeak hura hildakoan, eta, aldiz, gizonek emazteak zuen pentsioaren %100 jasotzen jarraitzen dute.
|
|
|
Baina barkatu, orain dela urtebete ni sariketa berean nengoen, emakumea naiz, eta nik ez dut saririk jaso. Beraz, ez
|
du
emakume batek jaso, Lourdes Oiñederrak jaso du.
|
|
|
Txostenean ageri denez, 2000 urtean Arabak izan
|
du
emakumearen kontratazio tasarik handiena, eta txikiena, berriz, Bizkaiak; Gipuzkoa, berriro ere, tartean gertatu da. 1986tik 1991ra bitarteko ekonomiaren susperraldiak hiru herrialdeetan onura handia ekarri zuen emakumearen kontratazioaren arloan.
|
|
|
Elikagai ekologikoen gaineko informazio txarrena jaso uste dutenak izaki, eurora aldatzeak kezka handia sortu
|
du
emakume hauengan baina prezioak asko garestituko ez direla espero dute.
|
|
|
Honek ongi adierazten
|
du
emakumeek amarekin duten identifikazioa, ispiluaren parekoa, eta, gizarteratzearren, hortik ihes egiteko premia. Adibidez, Murielek Donostiako pub batean bakarrik dagoen emakumea ikusirik, ondokoapentsatzen du:
|
|
|
Gure izerdiaren osagai nabarmen bat androsterona dugu. Gizonak androsterona gehiago botatzen
|
du
emakumeak baino, eta berau sentikorrago da usain horrekiko. Saiakuntza batean, dentistaren kontsultan aulki bat usaimenak kontzienteki hauteman ezin dezakeen androsterona kontzentrazio batez prestatu zen; ikusi zenez, emakumeek aulki hartarako joera zuten, gizonek muzin egiten zioten bitartean.
|
|
|
Proposamen bat egin da, eta bertan Estatuak ordainduko ditu bere kargura seme alabak, adineko senideak, gaixoak edo ezinduak dituzten etxekoandreen Gizarte Segurantzako kotizazioa. Azterlan horrek gogorarazten
|
du
emakume horiek inbertsio publikoarekin ordaindu litzatekeen gastu bat aurrezten ari direla, eta horregatik uste du bidezkoa izango litzatekeela Gizarte Segurantzari kotizazioa ordaintzea, eta erretiro adinari eskubide propioko pentsioa ematea, pentsioan konfiantza izan beharrean.
|
|
|
Azterketatik ateratako datuek erakusten dutenez, adinean aurrera egin ahala, biztanleak gehiago kezkatzen dira osasunaz, eta Euskal Herriko eta Madrilgo herritarrak dira gehien kezkatzen direnak; galiziarrek, berriz, ez diote ia garrantzirik ematen. Halaber, txostenak adierazten
|
du
emakumeak gizonak baino hobeto elikatzen direla, eta etxekoandreak direla dieta osasuntsuagoa dutenak eta osasunaz arduratzen direnak. Mercé Vidal Omega 3 Institutuko bozeramaileak azterketa aurkeztu zuenean adierazi zuen Espainiako biztanleek gantz saturatu gehiegi kontsumitzen dutela, eta horiek, neurri handi batean, kaltegarriak izan daitezkeela.
|
|
|
Kisketa eskuaz jiratuko
|
du
emakumeak, sudurra kristalaren kontra zapalduz oraindik, eta adio keinua eginen dizu eskuaz, trenez edo itsasontziz urrunera eta luzarorako alde egin behar duenak egiten dion moduan nasan bakarrik uzten duenari.
|
|
|
‘Ba egun on! Ni Arantxa naiz, eta zuek euskaldunak zarete... ’ esan
|
du
emakumeak euskaraz, euskeldunek sarie ahoskatuz.
|
|
2002
|
|
|
Topaketetan jorratutako eremuetako batek, komunikabideen esparruak, garrantzia handia
|
du
emakumeen egoeran. Alize Rodriguezen hitzetan, «hedabideak boterearen eskutan daude oro har eta, beraz, sistema patriarkala mantentzen laguntzen dute.
|
|
|
Ene!... oiu egiñaz, xalto egin
|
du
emakume arek.
|
|
|
Zirujau estetikoek uste dute beren lanbideko intrusismoa hain handia izan dela, osasun publikoko arazo bihurtu dela, eta halaxe erakusten du paziente horren heriotzak, obesitatearen aurkako tratamendua egiten baitute, Ramón Vilak dioenez. Vila Kirurgia Estetikoko Espainiako Elkarteko presidenteak (AECE) uste
|
du
emakume horren heriotza “zoritxarra” dela, eta, “bere gorputza hobetu besterik nahi ez zuen pertsona bat” izate hutsagatik “haserretu” ez ezik, espezialista horien irudia “hondatu” egiten dela. Hori dela eta, osasun administrazioari eskatu zion konponbiderik eman ez zezan.
|
|
|
HDL kolesterola pixka bat handitzea (ona). Estrogenoen tasak igoera txiki bat izan
|
du
emakume menopausikoan. Odolaren antikoagulazio ahalmena.
|
|
|
Hala ere, nahiz eta tratamendu hori dagoeneko erabiltzen den, kostua oso handia da, batez ere kontuan hartuta GIBak kutsatutako pertsona askok, hala nola heroinazaleek edo prostitutek, ez dutela baliabide ekonomikorik. Espainian, GIBak ia hiru aldiz eragin
|
du
emakumeen artean Europan baino. Izan ere, birusak zaurgarritasun handiagoa du, eta, horren ondorioz, emakumeek gizonek baino aukera gehiago dituzte infekzioa harrapatzeko.
|
|
|
Tesi horri Encuentros Fundazioaren “Informe España 2002, una interpretación de la realidad social” txostenaren egileak gehitu zaizkio, estatistiken arabera. “Hezkuntza da jarrerak gehien aldatzen dituen aldagaia, eta zeregin garrantzitsuagoa
|
du
emakumearen eginkizuna eraldatzeko, bai arlo publikoan, bai pribatuan”, azpimarratu dute. Espainian, unibertsitate ikasketak dituzten emakumeen arteko tratu txarrak(% 8,9) nabarmen txikiagoak dira gainerako taldeetan baino.
|
|
|
Titi murrizketa Senoak berresteko edo ontziratzeko silikonazko protesiak jartzeak arrakasta izan du urte osoan, edozein garaitan ere, baina emakume askok itxura liraina erakutsi nahi dute bainujantzia edo elastiko doitua zorroratzean, eta orain bisturira jotzen dute. Bestalde, Pedro Orenesek gogorarazi
|
du
emakume askok ebakuntza kirurgikoa egin nahi izaten dutela bularren tamaina txikitzeko eta, hartara, haien konplexuari konponbidea emateko. Kirurgia estetikoko zentroez gain, gehiegizko koipea kentzeko sukarra ere mesedegarria zaie farmazia bulegoei, parafarmaziako establezimenduei eta edertasun eta estetika produktuei.
|
|
|
Batzuetan bederatzi hilabete baino gehiago izaten dituzte. Katalunian itxaron behar
|
du
emakume batek bere ginekologoaren arreta jasotzeko. Batez beste, 100 egun inguruko itxaronaldia du, eta Aragoi da pazienteei gutxien itxaroten dien autonomia erkidegoa, 29 egun batez beste.
|
|
|
Txostenak azpimarratzen du, halaber, adineko pertsonek arrazoi hori dutela zoritxarreko arrazoi nagusitzat, batez ere, seme alabak etxetik ateratzeagatik eta, bere garaian, bikotearen galeragatik gertatzen denean. Ildo horretan, dokumentu horrek adierazten
|
du
emakumeek errazago izaten dutela beren lagunak aurkitzen, lehen zituzten lekuan, eta lehengo harreman klase berari eusten jarraitu. Gizonek, ordea, erretiroarekin topalekua galtzen dute eta lagunekin loturaren edukia, ia beti lanaren eremuan oinarrituta.
|
|
|
Gainera, gauean aspirina hartu zuten emakumeek, batez beste, plazeboa edo aspirina hartu zuten emakumeek baino 250 g gehiago pisatu zuten haurrak izan zituzten”. Medikuak behin eta berriz esan
|
du
emakumeek ez dutela aspirinarik hartu behar haurdun daudenean, ez badira medikuaren zaintzapean. Azterlanean erabilitako dosi txikiek arriskurik ez dutela dirudien arren, mina arintzeko erabiltzen diren dosi handiek erditzean hemorragiak izateko arriskua dakarte.
|
|
|
Levinek auzitara eraman
|
du
emakumea. Emakumeak, orduan, zakurra atzera emateko, milioi bat dolar eskatu dio.
|
|
|
Mugimendu islamisten azken orduko garapenak gizarte mailako eztabaidaren erdigunean kokatu
|
du
emakumearen egoeraren auzia. Emakumea lan esparrutik banatzea eta lanpostu horiek gizonezko langabetuen esku uzteaere defendatzen du zenbaitek.
|
|
2003
|
|
|
Nola lortu behar
|
du
emakumeak besteek bere lana baloratzea?
|
|
|
Iziartxu ta bixok joan e" in gara etxetik esaten
|
du
emakumeak.
|
|
|
Zaplanak esan
|
du
emakume ezinduaren integrazioan lagunduko dutela.
|
|
|
Gaur egun, inork ez du eztabaidatzen sexu berdintasunaren teoria, baina ez du aurrera egiten eguneroko jardunean. “Haiek geldituz gero, etxe osoa, herrialde osoa, gelditu egingo litzateke”, laburbiltzen
|
du
Emakumearen Institutuak, eta gogoratzen dute zazpi milioi emakumek lanaldi osoa doan egiten jarraitzen dutela etxean. Horietatik erdiek 65 urte bete dituzte, “baina haientzat ez dago erretiro pentsiorik”.
|
|
|
Alde horretatik, emakumea lanean hasteak seme alabengan izan ditzakeen ondorioak ponentzietako bat izanen dira, Rafael Garoz psikoterapeuta familiarraren kargura. Izan ere, emakumea lan munduan sartzeak, zalantzarik gabe, aldatu egin
|
du
emakumeak seme alaben hezkuntzari aurre egiteko modua, askotan laguntzarik gabe, etxe barruko erantzukizun banaketa ez delako egiten. Justeren aburuz, “aldaketa etxean hasten da, eta ez pentsamolde aldaketa bakarrik, jarrera aldaketa ere bai”.
|
|
|
Uste
|
du
emakumeak objektu sumiso gisa aurkezten dituenean gaitzesten dituela
|
|
|
Lan horrek agerian uzten
|
du
emakumeak tabakoarekiko zaurgarriagoak direla, beren gain hartzen duten kopurua edozein dela ere.
|
|
|
pentsatuko
|
du
emakume horrek.
|
|
|
" Ederki gozatu du" pentsatzen
|
du
emakumeak.
|
|
|
pentsatzen
|
du
emakumeak.
|
|
|
" Irribarre polita dauka" kontatuko
|
du
emakumeak.
|
|
|
pentsatuko
|
du
emakumeak.
|
|
2004
|
|
|
Tokirik apartena da gora-nahiak itotzeko. Bete betean asmatu zenuen alde eginda »erantsi
|
du
emakumeak.
|
|
|
Aldare gisako mahai bat egiten ari da beste gizon bat. Lukainka bat ekarri
|
du
emakume batek. Hizketan ari dira, baina nik ez diet ezer ulertzen.
|
|
|
Ee? Zer egiten
|
du
emakume horrek hor?
|
|
|
Egoera hori ezagututa, BMJ azterlanaren egileek proposatu dute osagarri horiek indibidualizatzea haurdunaldiaren eraginpean dauden azpi populazioetan. Hala ere, azpimarratu
|
du
emakumeak behar bezala hezi behar direla neurri horren inporytantziaren eta egokitasunaren gainean, hodi neurala osorik garatzen baita sortu eta lehen hilabetean, eta, beraz, lehen etapa horretatik aurrera osagarriak egiten hasteak ez du ia babes eraginik. Hoditik Hodi neuralaren akats deritzenak haurdunaldiaren lehen etapan konfigurazio fisikoa aldatzearen ondorioz sortzen dira, eta zenbait maila gerta daitezke:
|
|
|
Eguzkitan egoteak areagotu egiten
|
du
emakume menopausikoen azalaren lehortasuna, batez ere eguzki babesgarririk erabiltzen ez badute.
|
|
|
Zasss. Telefonoak ere ez
|
du
emakume fotokopistaren ahotsaren indarra baretzen, eta harekin hitz egiten duenean belarria aurikularretik zentimetro batzuetara jarri behar izaten du.
|
|
|
Isilpean daude baina buruan zarata dute biek. Barne zarata isilarazteko ahalegina egin
|
du
emakumeak musika zinta bat atera eta kasetean sartuz. Musikak piztia baretuko duen itxaropena galdu barik, gizonak eztabaida ahazteko ahalegina egin du, baina emakumearen azken hitzen zorroztasunak bide garratz bat ireki dio eztarritik behera.
|
|
|
Etxean jakin dakiten arren, ez jakitea rena egiten dute(" tratatzen naute idazle ez banintz bezala", zioen berak), ez dute haren idazkirik irakurtzen, ez dute kritikarik segitzen, ez dira liburuen aurkezpenetara joaten eta, etxeko dinamika gehiegi distortsionatzen ez duen neurrian, kontsentitu egiten da. Agian ez dago aurkako diskurtsorik, ez dago debeku espliziturik, baina" kristalezko sabaia" modu fisikoan nozitzen
|
du
emakume idazleak, eta argi du, une oro, mugak non dituen.
|
|
2005
|
|
|
Horrek esan nahi
|
du
emakumea ugaltzeko gai ez dela izango aurrerantzean baina inondik ere ez sexu jarduera amaitu zaionik, ez desira aldetik, ezta gozatzeko gaitasun aldetik ere.
|
|
|
bi herrietako hiritarren ustezko gehiengoa emakumeek berdintasun egoera batean Alardean parte hartzeko aukerarenaurka dagoela dioen argudioa. Ohitura edo tradizioaren argudioaren arabera, ohituraberak eskatzen
|
du
emakumearen presentziak bi Alardeetan mugatua izan beharduela, kantinera izatera mugatuz. «Hau beti hala izan da eta ezin da aldatu, bestelabetiko ohiturarekin amaituko litzateke» argudioaren erabilerak nolabait honako tesiaaditzera eman nahi du:
|
|
|
Horrek ez du, ordea, heldu den asteleheneanIrungo kaleetan soldatu gisa desfilatu ahal izango dutenik esan nahi». Ikusten dugunez, izenburuak alkatea jotzen
|
du
emakumeen eginahal ezinaren erantzuletzat, emakumeek EAEko Auzitegi Nagusiaren babes legala jasoagatik.
|
|
|
Baina indize hori nabarmen jaisten da ibilgailuak 5 urte baino gehiago dituenean. Bestalde, azterlanak ondorioztatzen
|
du
emakumeak gizonak baino seguruagoak direla bolantean, 8 urtean heltzen baitira heldutasunera, eta gizonei, berriz, bi urte gehiago kostatzen zaie. 35 urtetik aurrera gidatzen da bi sexuen artean.
|
|
|
Horrek guztiak uste baino desberdintasun genetiko handiagoak iradokitzen ditu, bai emakumeen eta gizonen artean, bai emakumeen artean. Estatu Batuetako zientzialarien lanak baieztatzen
|
du
emakumeen genoma gutxienez hiru alderdi nagusitan bereizten dela maskulinotik. Lehenengoa Y kromosoma bera da, gizonezkoena soilik, eta emakumeetan ez dauden gene “apartak” ematen dizkie gizonei.
|
|
|
ikerketa amerikarrean ehun urteko muga gainditu zuten gaixoen %15 bakarrik izan zen gizonezkoa. Hori dela eta, Perls ek aukera ematen
|
du
emakumearen estrogenoek (antioxidatzaileak direlako ezagunak) babes funtzioa izan dezaten. Bestalde, ikertzaileak, emakumearen organismoak, hilekoak direla eta, «burdina gutxiago eta erradikal aske gutxiago ditu» gehitu du.
|
|
|
–Ze erraz aurreikusten den bakoitza nondik etorriko den –hitz egin
|
du
emakumeak ironiaz– Ingelesen saguak irlandarrak, judutarrenak palestinarrak, eta zelan ez, orain espainiarrek euskalduna nahi.
|
|
|
Miren Lourdes Oñederrak bidaia erabiltzen
|
du
emakume protagonistaren barnean sartzeko, gizon eta emakumeen arteko harremanak eta ezin ulertuak azalarazi nahi ditu. Urtaroek markatzen dute denbora (denbora ziklikoa emakumeekin lotutakoa da; denbora lineala, gizonekin lotutakoa), bigarren pertsona erabiltzen du irakurlea istorioan murgiltzeko, konplize bihurtuz.
|
|
|
– Nork ikusi
|
du
emakume hori Gerena eta enparauak komisaldegiratu ostean?
|
|
2006
|
|
|
Antropologo honen aburuz, edozein ugalketa jokabide, bai ugalketa gertatzendenean, bai ugalketa gutxitzen denean, eta bai ugalketari uko egiten zaionean, gizartean errotutako faktoreengatik esplikatu behar da. Ezin dugu esan ugalketaberezko prozesua denik, edozein ugalketa jokabide gizarteak gestionatutakoa baita.Tabet ek azpimarratzen
|
du
emakumeek ez dutela berez umerik edukitzen, gizonezkoekin harreman sexualak eduki behar dituztela eta harreman horiek noiz etanolakoak izan behar diren gizarteak arautzen duela beti. Horrez gain, gizakiakugalkortasun eskaseko animaliak gara eta historian zehar, herriek gizarte mekanismo zuhurrak eratu dituzte ugalketaren inguruan:
|
|
|
emakumeek ezin izangodizkiete inoiz behar beste denbora, behar beste ondasun material, eta behar besteoreka psikologiko eskaini beren seme alabei. Gizarteak umeak edukitzeko egokitzatemandako bete beharreko minimoen exijentzia mailak izugarrizko kostu emozionala
|
du
emakume konkretuentzat.
|
|
|
Esperantza izpi bat argitu da bere barrunbeantraktoreetarantz begiratzean. Segundo hamarren batzuetan pentsatu du traktorehaietara antxintxika eginez gero beraien atzean babestu ahal izango dela beharbada.Gizon gazteak pistolarik ez duela oraindik atera ikusten
|
du
emakumeak. Bihotztaupada ozenak nagusitzen zaizkio bular barnean, baina ez da horretaz ohartzen.Oraindik eskutik oratuta duen semeari ezer ez gertatzea da bere ardurarik handienatraktoreetarantz arineketan jo baino lehen.
|
|
|
emakumeen erakundeak berak dira errebindikazioaren, lanaren eta beren eskubideak lortzeko gai direnak. ' Emakumeak ahalduntzeak' esan nahi
|
du
emakumeek eskubideen murrizketa horiei aurre egiteko dituzten gaitasunak erraztea. Kontua ez da laguntza izatea, laguntza horrekin batera emakumeen erakundeek beren eskubideei buruz egiten duten gogoeta ez bada.
|
|
|
“Tabakoak murriztu egiten du umetokiko harmena” izeneko azterlanak dioenez, “emakume ez erretzaileen ernaltze klinikoaren tasa %55era hurbiltzen da, eta erretzaileena ez da %35 baino handiagoa”, adierazi du Reis Soaresek, lanaren egileak. Gainera, azterlanak ohartarazten
|
du
emakume erretzaileek haurdunaldi anizkoitzeko tasa handia dutela; izan ere, emakume erretzaileen %60k haurdunaldi bat lortu du, eta ez erretzaileen %31k. Soaresek nabarmendu du “bitxia” dela orain arte ez aztertzea tabakoak enbrioi ezarpenaren prozesuari eragiten dion umetokiko ekintza baten bidez, “kontuan hartuz tabakoak ugaltze funtzio batzuetan eta are haurdunaldiaren eboluzioan dituen ondorio negatiboei buruz aldez aurretik dakigun guztia”.
|
|
|
Eta Lege Integralak “emakumeak eskatzen duenetik” doako justiziarako sarbidea ezartzen duen arren, Madril, Gasteiz eta Andaluzia bezalako abokatu elkargoetan ez dago biktimei laguntzeko zerbitzurik polizia etxean; beraz, emakumeek ez dute abokatu laguntzarik salaketa jartzean. Azkenik, azterlanak adierazten
|
du
emakumeen aurkako indarkeriazko epaitegiak abian jarri eta hilabete gutxira lan gainkarga dela oztopo nagusietako bat, eta horrekin batera, organo judizial espezializatuetako langileen prestakuntza eskasa.
|
|
|
Mundu osoko berrogei osasun zentrotan, besteak beste, Nafarroako Klinika Unibertsitarioan, egiten den programa baten parte da azterlan bat, eta ondorioztatu
|
du
emakume erretzaileek biriketako minbizia garatzeko dituzten gizonen ia bi aukera dituztela. Osasun zentro horrek, proiektuan parte hartzen duen espainiar bakarrak, jakinarazi zuen azterketa hori biriketako minbizia goiz detektatzeko I ELCAP programaren zati bat dela.
|
|
|
Alde horretatik, txostenak adierazten du immigrazioak Espainiako biztanleria gaztetu egin duela, nahiz eta ekonomia eta ingurumen kostuak ere badituen. Genero berdintasunari dagokionez, azterlanak adierazten
|
du
emakumeak egunean lau orduz lan egiten duela etxean (4,24 ordu), gizonak baino (1,20), eta soldata gutxiago kobratzen duela eta denbora libre gutxiago duela. Baina iraunkortasunari gehien eragiten diona lurraldearen “erabilera txarra” eta “erronka” da, hau da, “kapital natural baliotsu” horren kudeaketa ona.
|
|
|
Halaxe salatu zuen Roberto Elosúa ikertzaileak, Bartzelonako Ikerketa Medikoko Udal Institutukoak, Kardiologiako Mundu Biltzarrean, Kataluniako hiriburuan. 30 minutu geroago Ospitalera joateko atzerapena faktore “esanguratsua” da, eta horrek azaltzen
|
du
emakumeen artean bihotzekoak eragindako heriotza tasa handiagoa, baina ez bakarra, argitu zuen Elosuak. “Badaude beste azalpen batzuk, batzuk organikoak, hala nola infartuak emakumeengan zabalagoak izatea, nahiz eta ez dakigun zergatik den horrela”, adierazi zuen.
|
|
|
Eskutik heldu dio Piliri, hain ikusi du estu, eta berriz esan dio lasai egoteko. Nereak pentsatu
|
du
emakume hark ez lukeela ama inoiz bakarrik utziko, eta horrekin batera, ezinbestean etorri zaio burura Xabierrekin izandako elkarrizketa. Ospitaletik irtetean amarekin zer egin behar duten eztabaidatzen aritu direla pentsatze hutsak nazka eman dio, bereziki aurrean duen Pilik bere amagatik duen ardura ikusita.
|
|
|
Agur, esan dio, besterik ez. Pilarrek ez dio erantzun, begiratu baino ez dio egin, baina, buelta eman eta aterako bidean jarri denean, atzealdetik entzun
|
du
emakumearen ahots sendoa.
|
|
|
esan du, eta gelako sabaira begira geratu da. Nereak ez
|
du
emakumearen begi zurietatik bista altxatu. Gogortuta bezala geratu da hari begira.
|
|
|
Izan ote zen kondaira baino lehenagoko benetako Lilithen bat? Egin ote
|
du
emakumeren batek Lilithen kondaira benetako?
|
|
|
Ezdeusetara etorriak ziren behialako haragi joriak, nire iratzarriko amets bat baino gehiagotako bisitariak. Egundaino ez
|
du
emakume batek nire golkoa hainbertze busti, Léoninek Nabarrenkoxen hauteman ninduenean baino. Nigan esperantza bat bazuen Léoninek, baina deus ikustekorik ez Etxeberrirenarekin:
|
|
|
Intsentsua erre
|
du
emakumeak, eta puntzoi asiriarra kean murgildu du minutu batez edo. Gero, zeremonia gehiagorik gabe, sendo eutsi dio nire ezkerreko eskuari, eta, mugimendu bizkor eta zehatz batez, ebaki txiki bat egin dit esku ahurrean.
|
|
|
Azken momentuan bada ere, printzesak ez du onartu aukera hori: hunkitu egin
|
du
emakumea geratuko litzatekeen egoeraz pentsatze hutsak. Goi arnasa batek saritu egin du erruki une horregatik.
|
|
|
Zertan lan egiten ote
|
du
emakume honen... Zein dela bere izena esan du?
|
|
|
Gerrak ez
|
du
emakume aurpegirik. (i).
|
|
2007
|
|
|
Halaber, emakumeak nagusi izan ziren zirga, bakailao lantegi, jute fabrika, kalamu txirikordatze, bela joste eta ontzigintzaren jarduerarekin zerikusia duten bestelako industria osagarrietan. Arduradunek diotenez, proiektu honek aintzat hartu nahi
|
du
emakume horiek guztiek eginiko lana, galletagileak ikurtzat hartuta.
|
|
|
Josefa ospitaleko barne medikuntzako atalera eramatera etorri den Mikel andazainak irribarre batez agurtu
|
du
emakumea. Pedagogia ikasi arren, hamar bat urte egin ditu dagoeneko ospitalean lanean, behin behineko kontratuekin beti.
|
|
|
Horregatik, menopausiaren ostean, emakumearen organismoan estrogenoak urritzean errazago gerta daitezkeen hezur hausteak eta osteoporosia nozitzeko arriskua txikiagoa
|
du
emakumeak.
|
|
|
Autoan sartu den emakumea hiltzeko inpultsoa sentitu du, lagunek deskribatu bezala, berdin berdin. Gitargatan esan
|
du
emakumeak, helbide horretara joan nahi zuela, eta zeuden lekutik Gitargatanera arteko bihurgune eta zubi guztiak arrapaladan etorri zaizkio Hikmeti burura segundo gutxitan. Irudi garbi garbiak izan dira.
|
|
|
Iritsi direnean burua jiratu du. Ez, ez
|
du
emakumea lehenago inoiz ikusi. Ilegorri gutxi ikusten dira Karlstaden, eta gogoratuko litzateke.
|
|
|
Edozer gauzaren gainetik itxurak mantendu nahi dituen horietako bat? Baina zertarako disimulatu behar
|
du
emakumeak. Zertarako adeitasunez tratatu, gorrotoa eta aiherra besterik sentitzen ez badu?
|
|
|
Horretan estatistikak ez du zalantza izpirik uzten. Beraz, zergatik ez
|
du
emakumeak gizon gazteagorik bilatzen, hau da, konpainiaren bermea, bere bizi luzean lagun izango duen gorputz gazte eta osasuntsuago hori. Zergatik egiten du kontrakoa, bere bizitza motzaren bukaeratik gertuago dagoen gizonarekin elkartu, alarguntasunaren aldeko apustu argia eginez?
|
|
|
Beste idazle batzuk, aktoreak, medikuak, kazetariak, sukaldariak. Gainera, bere maitale ohiak lagun bilakatzeko gaitasun sinesgaitza
|
du
emakumeak, eta askotan dituzte bisitan, asteburu oso baterako,, berrogeita hamahiruko udako affaire zoroa, edo, nigatik txora txora eginda zegoen errubia titi txiki hura?, besteren artean.
|
|
|
Gehiegi, agian, zorakeria hauetan sinesten ez duen zientzialari batentzat. Denbora gutxi behar
|
du
emakumeak bere sententzia botatzeko. Leirerengana zuzendu eta ahopeka hitz egin dio, horregatik ez dut kasik hitz bat ere harrapatu.
|
|
|
–Eta orain, edan, esan
|
du
emakumeak, eta bere hitzak ulertu izanaz hain nago pozik, ezen zangada bakar batez irentsi dudan edabe magikoa.
|
|
|
Kaletik aurrean igarotzen zaizkionak ez ditu ia ikusten, kaleko dekoratua besterik ez dira, aurpegi gabeko gorputz ibiltariak. Igaro duen kafetegiaren atea ireki
|
du
emakume batek, eta, gizona irribarrez dagoela ikusita, irribarrez erantzun dio. Baina ez du berak emakumea ikusi, kafetegitik irtendako usaina aditu, botereak kafearen usaina duela pentsatu, eta aurrera egin du, bere lorategi pribatutik ibiliko balitz bezala, plast plast, putzuen gainetik, burua goian, etxe orratzen gerizpean.
|
|
|
Presa du. Orduan Arantzak gizon bat imajinatu
|
du
emakume eder haren zain.
|
|
|
Guztiek emakume exekutiboentzako erreserbatutako solairuak edo gelak dituzte, eta, garbitzeko produktu femeninoen aukera zabalaz gain, abiadura handiko wifi konexioa dute, eta eraikinaren azken solairuetan egoten dira. Sol Meliá kateak ez
|
du
emakumeentzako gela esklusiborik, nahiz eta emakumezkoentzako gela horiek erreserbatzen dituztenean, komunari produktu femeninoen sorta zabala ematen zaion. Prezioari dagokionez, logela bakoitzak 500 euro balio dezake gauez (hiriaren, asteko egunaren eta sartzen diren zerbitzuen arabera), nahiz eta hotel batzuek ostatu paketeak eta edertasun tratamenduak eskaintzen dituzten, %25erainoko deskontuarekin.
|
|
|
Adituek diotenez, infusioan baratxuri kantitate jakin bat egunero kontsumitzeak gutxitu egiten
|
du
emakumeen biloa
|
|
|
Indian, adibidez, emakume langileen proportzioa Estatu Batuetan dagoenaren antzeko mailara igoz gero, gutxienez 19.000 milioi dolar handituko litzateke herrialdearen Barne Produktu Gordina (BPG). CESAPek adierazi
|
du
emakumeak pairatzen duen diskriminazio horren zati handi bat politikagintzan ordezkaritza urria duelako gertatzen dela. Alde horretatik, esan du eskualdeko zortzi parlamentuk bakarrik dutela emakume aldundien %20 baino gehiago.
|
|
|
Banda zabalera horri esker, Sigbrittek bereizmen handiko DVD baten edukiak deskarga ditzake bi segundotan, eta, aldi berean, bereizmen handiko 1.500 telebista kanal (HDTV) ikusi. Bere semeak, Peter Löthbergek,
|
du
emakume horrek abiadura bizian nabigatzeko aukera izatearen errua. Cisco Systems konpainian lan egiten duen guru informatikoa da Löthberg.
|
|
|
Beste oztopo bat da emakume gehienek familiako erantzukizunak beren gain hartzen dituztela. “Seme bat izateak etengabe murrizten
|
du
emakumeen enplegua, baina ez gizonena. Ondorioz, emakumeek karrera desordenatuagoak dituzte, laburragoak dira eta, ondorioz, gutxiago kobratzen dute”, dio dokumentuak.
|
|
|
Esku hartze horrek %60 murrizten
|
du
emakumeen gaixotasuna gizonei transmititzeko arriskua.
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) gaur adierazi duenez, gizonezkoen zirkunzisioak urtero GIBaren birusaren milioika infekzio berri prebeni ditzake. Hala, irtenbide horrek% 60 murrizten
|
du
emakumeen eritasuna gizonei transmititzeko arriskua. Hala ere, munduko gizonen %30 baino ez daude erdainduta.
|
|
|
Imagen: WHO «Zirkunzisioak %60 murrizten
|
du
emakumeen hiesaren birusaren transmisioa gizonei, eta 10 urtean 2 milioi infekzio berri eta 300.000 heriotza ekidin ditzake Saharaz hegoaldeko Afrikan», esan zuen Robert Bailey adituak International AIDS Societyk antolatutako GIBaren Prebentzioari, Tratamenduari eta Patogenesiari buruzko IV. Konferentzian. Baileyk, 1995 urteaz geroztik gizonezkoen erdainkuntza prebentzio estrategia gisa ikertzen duenak, adierazi zuen esku hartze horren pean ez dauden gizonek birusa harrapatzeko bi aldiz eta erdi aukera gehiago dituztela.
|
|
|
Onartzen du, hala ere, adinen arabera hautemandako jarduera desberdintasunak ere esplikatzen direla, adinekoek denbora libre gehiago dutelako, eta horrek «beti errazten du motibazioa, eta beren osasunerako onurak azpimarratzeko aukera», dio adituak. Romaguerak onartzen
|
du
emakumeen sedentarismoa, gehienetan, gizonek baino denbora libre gutxiago izaten dutelako gertatzen dela. «Etxeko lanak hartzen dituzte beren gain, familia zaintzea, eta, oro har, jarduera fisikoa garrantzi gutxiagokotzat hartzeko joera dute», azaldu du.
|
|
|
Espainiako Kontsumitzaileen Batasunak (UCE) egin zuen txostena, eta atzo aurkeztu zen Albaceten, “Etxeko Arriskuen Prebentziorako Lehen Biltzar Nazionalaren” barruan. Lan horrek adierazten
|
du
emakumeak direla oraindik ere etxeko istripuak izateko joera handiena dutenak, horiek arduratzen baitira gehienbat etxeko lanez. Adin tarterik sentikorrena 25 eta 44 urte bitartekoa da, ezbehar guztien %38, 6rekin.
|
|
|
Jende andana dago bere inguruan, denak eskuin ezker begira, aztoratuta. Agureak entzun
|
du
emakumearen galdera, poliziaren pilotakadek eta manifestarien garrasi eta lasterketek itota, baina hankartean sentitu duen bustiaren lotsak isilera bildu du. Jendea sentitzen du inguruan hizketan.
|
|
|
– Borges gustatzen zaizu? –neskak nonbait irakurri berri
|
du
emakume orok desio duela faxista bat eta ezin ukatuzko esaldia iruditu zaio bat batean.
|
|
2008
|
|
|
Aurki zinemak berpiztuko
|
du
emakume handi hura, Alejandro Amenabar zuzendariaren eta Rachel Weisz aktorearen eskutik. Dagoeneko hasi dira kanpoko eszenak Malta uhartean errodatzen.
|
|
|
Arriskuak ugariak eta era askotakoak direnez, hobe
|
du
emakume bakoitzak, bere lanpostuaren ezaugarrien arabera, informazioa eskatzea.
|
|
|
Bere egoera laboralak bere osasuna edo fetuarena kalte diezaiokeela susma dezakeen emakume haurdun orok bere ohiko sendagileari kontsultatu lioke: horrek erabakiko
|
du
emakumeari aldi baterako baja laborala eman behar zaion edo, bestela, haurdunaldiak irauten duen bitartean edo lanerako ezintasun iragankorra aitortu behar zaion.
|
|
|
Iraupen laburreko subsidio horiek haurra jaio arte irauten dute; orduan amatasunagatiko baja (egun, 16 astebete) hartuko
|
du
emakumeak.
|
|
|
–Primeran, erantzun
|
du
emakume begibeltzak, adeitsuki?. Tira, eguraldiak ere lagundu digu.
|