|
2000
|
|
|
Azken zazpi urteetan eta turroiaren iragarkiak
|
dioen bezala
euskal selekzioa" Gabonetarako itzuli da". Botila erdi beteta ikus daiteke, aurreko garai zailekin konparaturik eta baita erdi hutsik ere, etorkizunerako nahi den ofizialtasunarekin alderatzen badugu, baina momentuz hauxe da dagoena:
|
|
|
Bere izenak
|
dioen bezala
, Marmokiñe, marmoka bat da, itsasoan pozik bizi den marmoka zintzoa, igerian dabiltzan haurrei minik egiten ez diena. Aspertzeko astirik ere ez du itsaspean kontzertuak ere antolatzen baitira.
|
|
|
Ozeanoko alde honetan, EITBko arduradunen artean poza da nagusi, Jose Felix Azurmendi" Canal Vasco" ko zuzendariak
|
dioen bezala
," honek gure seinalea benetan kulturala izan dadin lagunduko duelako, nahiz eta telebista orokor batek ezin dituen beste atal batzuk ere ahaztu".
|
|
|
Ekitaldi hauez gain, hainbat hitzaldi, proiekzio eta erakusketa ere antolatu da, eta duela hiru hilabete gainera" Sanferminak" liburua argitaratu zen. Egileak Fermin Erbiti eta Javier Manero idazleak dira, eta lanaren izenak berak
|
dioen bezala
, San Fermin patroiaren eta haren omenez egiten den festa ospetsuaren inguruan egiten dute berba. Orotara 230 argazki biltzen dira liburuan, eta Nafarroa Oinez San Fermin Ikastolak antolatu duela aprobetxatuz kaleratu da.
|
|
|
Zazpi lekutara heltzen da ontzia: sorlekua edo abialekua-baina baita helmuga ere-ze Kavafis poetak
|
dioen bezala
-eta honetan Sarrionandia estu-estuan jarraitzen zaio-" eduki ezazu beti Ithaca zeure buruan/ hara heltzen zarenean bete baita zure fatua". Berehala dator Paris mitikoa, imajinazioaren sormen hori; geroago Grezia, Lisboa, Irlanda, Praga eta, amaitzeko, erbestea.
|
|
|
Hain zuzen ere, idazleak jostearen metafora darabil bizitzari buruzko bere ikuspegia emateko, eta ondorioz, josten ikasteko manual gisara antolatu du eleberria bera. Jose Jabier Fernandezek
|
dioen bezala
," jostorratza eta haria bai era metaforikoan baita era zuzenean ere (askotan liburuak josten ikasteko manual itxura hartzen du) erabiltzen baititu idazleak istorio-historioa multzo desberdinak lotzeko." (Egunkaria 1996-X10) Hortaz, adabaki txikitxoez osaturiko liburua eleberriaren beraren eduki eta xedearekin bat dator. Honela, jostearen inguruko termino ugari ekarriko ditu hizpidera behin eta berriz, lotura gabekoak diruditen hainbat testu aske hauen arteko hurbiltasuna azpimarratuz:
|
|
|
Izan ere," biek ezkutatzen dute beraien nortasunaren alde garrantzitsu eta funtsezko bat" (Egunkaria 1992-X-9). Honela, narrazioan pertsonaia nagusiaren gatazkarekin batera, Jimenezek
|
dioen bezala
," beren sexu-nortasunaren bila dabiltzan hiru pertsonaia dakarzkigu Gorrindok." (Egunkaria 1993-I-10)
|
|
|
Zenbait ipuinetan kontatzen den istorioa itsasoan barrena gertatuko da, beste hainbatetan istorioa lurrean bertan jazotzen bada ere, itsasoaren presentzia nabarmentzen da (Jimenezen ipuingintzan bezalaxe). Lutxo Egiak
|
dioen bezala
," narrazioen lokarria itsasoa bada ere, ezin esan itsasaldi berekoak direnik" (Deia 1998-V-1). Hortaz, itsasoarekin harreman ezberdinak dituzten pertsonaiak aurkezten zaizkigu:
|
|
|
Egileak berak
|
dioen bezala
" espetxea abiapuntua da". (Gara 1999-VI-19) Honela, espetxeko bizimodua nola eramaten den azaltzen saiatzen da:
|
|
|
Nahiz eta gazte literaturako sail batean argitaratu diren, aipaturiko bilduma honekin duen lotura dela bide erabaki dugu lantxo honetan leku txiki bat eskaintzea. Gainera, Xabier Etxanizek
|
dioen bezala
," Liburuan agertzen diren 22 ipuinak gazte eta helduen literaturako mugan daude, gazteek irakurri dezaketen moduan, helduentzat ere oso aproposak izan daitezke." (Egunkaria 1994-VII-10)
|
|
|
batetik, ipuin guztiak Izurkiz herrian kokatzen dira; bestetik, pertsonaiek ipuin batetik bestera salto egiten dute. Javier Rojok
|
dioen bezala
," narrazio hauek elkarrekiko erreferentziaz beterik daudelarik, elkar osatzen dute, azkenean ia-ia nobela bat burutuz." (El Correo 1996-IV-11) Etengabeko erreferentzia hauez gain, giro jakin batek harilkatzen ditu liburu honetako narrazioak: " hegoaldea, trenbidea, ibaia, basamortua... dira giro horren osagarriak." (Argia 1561) Bada narrazioak uztartzen dituen beste elementu bat ere:
|
|
|
Kokalekua Lizarbe herrixka bada ere, horretaz gain, Maite Zulaikak
|
dioen bezala
, narrazio hau nagusiki lau eskenatoki ezberdinetan garatzen dela esan daiteke:
|
|
|
Idazleak berak
|
dioen bezala
," nagusiki fikzio giroa da." Hala ere, ondoren, gogoetek narrazioan duten lekua ere azpimarratzen saiatuko da:
|
|
|
Bestalde, ipuin guztietan idazkera mota bera aurki daiteke: " zalua, baino ez arina." (El Diario Vasco 1998-VI-6) Felipek
|
dioen bezala
, era berean, herriko hizkera bizia erabiliko du. Hala ere, ipuin guztiek ez dute lorpen maila bera.
|
|
|
Cid-ek
|
dioen bezala
, musika, pintura, literatura eta zinemaz baliatu da narrazio hauek osatzeko orduan. Genero mota ezberdin ugari darabiltza:
|
|
|
Jon Benitok
|
dioen bezala
," zinez poliki irakurri eta ahoan gozatzeko modukoa baita, batzuetan kontzientzi-ernagarri bilakatu daitekeen arriskua izanik." (Gara 1999-VI-12) Gainera, Jose Jabier Fernandezekin bat eginez," liburu honetan helburua edota helmuga baino bidea baita garrantzitsu eta interesgarriagoa". (Egunkaria 1999-VII-31) Agi denez, aukeraturiko edukia hausnarketa eta sentimendu jariorako aitzakia baino ez da.
|
|
|
Edorta Jimenezek
|
dioen bezala
," inor gutxi salbatzen da, narratzailearen hitzak bisturiarena egiten bait du, trebetasunez pertsonaien perfiletan, prosa bera, beti-beti borobiltzea lortzen ez badu ere." (Egunkaria 1992-XII-13) Beraz, Montoiak ironia erabiltzen du harreman hauen berri emateko.
|
|
|
Dakusagunez, maitasuna ez da modu idealizatuan aurkezten, ironiaz josia baizik. Jose Jabier Fernandezek
|
dioen bezala
," umorez beterik daude baina garratzak dira, gogorrak eta zuzenak. Pasioz eta suz gainezka dauden ipuinak dira, baina era berean baita hotz eta gupidagabeak ere." (Egunkaria 1999-VI-19) Izan ere, liburu honetan heriotza eta maitasun-gorroto artean egiten den hurbilketa azpimarratu behar da.
|
|
|
Negu haize, aldiz, bere izenak
|
dioen bezala
, beste sasoi bati lotuta agertzen da.Behin agertu da iparraldeko haizea izendatzeko.
|
|
|
Bat-bateko edo ustegabeko sentipen edo zirrara dela-eta, soinu bat supituki botatzea da interjekzioa. Mariano Cebrián-ek
|
dioen bezala
, interjekzioek soinuen onomatopeikotasuna bilatu ohi dute. Nolabaiteko baliokidetasuna egon ohi da hizkuntza desberdinetako interjekzioen artean.
|
|
|
Irratsaioak behar duen errealismoa eta atera dakiokeen etekina kontuan hartuta erabiliko ditugu efektu horiek. Cristina Romo-k
|
dioen bezala
, kontua ez da eszena batean dauden soinu guztiak erabiltzea, entzulea zer gertatzen den eta zer ebokatzen duten kontura dadin beharrezkoak direnak baizik.
|
|
|
alde batetik, hedabideak berak bilatutakoan aurkitzen den informazioa dago; eta bestetik, gizarteko erakunde, pertsona zein elkarteek komunikabideetara bidaltzen dutena, interesak eraginda. Mar Fontcuberta-k (1993)
|
dioen bezala
, bi bide hauetan barna abiatzea eta beraietan gertatzen direnak-hedabide eta iturrien arteko harremanak-aztertzea, albisteen ekoizte-prozesuan jazotzen den zeregin konplexuena eta oinarrizkoenetarikoa da. Beraz, prozesua, ezin daiteke ongi azter, iturrien sailkapena egiten saiatu ezean.
|
|
|
gero eta pertsonalizatuagoa zen hedabidea dugu irratia, eta informazioaren esparruan kaleko jendearen problematikara hurbiltzeko saioak egin ziren. Mariano Cebrián-ek
|
dioen bezala
, garai horretan, notizia-eta laguntasun-irratia, zen.
|
|
|
Elkarrizketa aurrez aurre egiten den hizketa da, bi pertsonaren artekoa, zeinean interesgarriak diren datuak esaten baitira. Robert McLeish-ek (1985, 39)
|
dioen bezala
, elkarrizketak helburu argia dauka: –elkarrizketatuaren beraren hitzen bidez gai jakin bati buruzko egintzak, arrazoiak eta iritziak azaltzea, entzuleak elkarrizketatua esaten ari denaz ondorioren bat irits dezan?.
|
|
|
Horren eraginez, besteak beste, irrati-audientzia beheraka doa tarte honetan (nahiz eta Europan lehenago geratzen den hori), telebistaren lehiakortasunaren kariaz. Beraz, iluntzetik gaualdera iragateaz ari gara. Josep M. Martí-k
|
dioen bezala
–, orduan gerakin bihurtu diren entzuleentzako irratsaio informatiboak, kirolezkoak eta beste erretransmitizen direlarik.
|
|
|
Ramirez-ek
|
dioen bezala
(1995), batzuentzat propaganda-aparatu hutsak direnak, beste batzuentzat informazio-iturri ezinbestekoak dira, nahiz eta guztiak bat datozen bulego hauek hedabideetako kazetarien lana baldintzatzeko ahalmena ezagutzeko orduan. Autore honek komunikazio-kabineteei buruzko datu adierazgarri batzuk eman dizkigu, baita ondorio interesgarri batzuen berri eman ere.
|
|
|
Horrela administrazio-egitura uniformea ezarri zen, non adar guztiak, antolaketa hierarkikoaren barruan noski, zentrotik eraikitzen zen enbor sendoari lotuta zeuden. Dávila-k198
|
dioen bezala
, Estatuaren makina burokratikoaren sendotzetik eratortzen den lege eta administrazio-planteamenduetan, paradigmatikoa da Moyano legea.
|
|
|
Ez ahaztu, aurreneko gaiarekin lotuz, hizkuntza-arrazoiengatik ezarritako testuliburuen kontrola. Escolano-k
|
dioen bezala
, testuliburuak, besteak beste, gramatika edota sistema metrikoaren irakaskuntza bideratzen du,, colectividad nacional, delakoaren normalizazioaren bi funtsezko oinarri (ESCOLANO, A.:
|
|
|
Behin nazio politikoa definituz gero, errazagoa da nazio kulturala zein den zehaztea; Mira-k289
|
dioen bezala
,, varietat cultural?-asi l' absorció-elinació no té èxit onartzera irits daiteke Estatua????, baina beti baldintza batekin: –unitat essencial?-i eustea.
|
|
|
Smith-ek
|
dioen bezala
, eta hau fenomeno orokorra litzateke mendebaldeko Europan, Estatuak hezkuntza-sistema ezartzen du, bere gobernupean dagoen lurraldea benetako nazioa izan dadin, hots, nazioa erreal bihur dadin15 Hobsbawn-ek ingeniaritza ideologikoaz hitz egiten duen moduan, Smith Estatu zientifikoaz arituko da16, eta Chatelet-Pisier-Kouchner-ek. Estatu-Gestore, aren kontzeptua erabiliko dute; azken finean, g... Napoleon-ek erabat argi ikusi zuen fenomenoa dugu hau:
|
|
|
Hitz hauek aurreneko atal batean esandakoa gogorarazten digute; hots, gizartearen modernotze-prozesuan, klase-interesak direla medio, burgesiak boterearen hegemonia ziurtatzeko, ezinbestekoa da Estatu-Nazioaren markoan kultur homogeneitatea bultzatzea. Gómez-ek
|
dioen bezala
, Estatuak populazio osoari zabaldu nahi dion kulturak gizarte berriaren modernizatze-elementua izateaz gain, identitate-elementu moduan jokatzen du, eta
|
|
|
betetzen duen zeregina. Gellner-ek
|
dioen bezala
, guztiz garrantzitsua da herritar bakoitzak normalizatua eta zentralizatua den hizkuntza oinarrizko eskolan ikastea; baina eskolan irakasten ez den hizkuntza ahazteak, edota behintzat gutxiesteak, ez du garrantzi txikiagorik51 Beraz, hizkuntzaren gai hau politikoa den kultur asimilazioaren prozesuan kokatu behar da: Estatu-Nazioak asimilazio-prozesu horretan harturiko lehenengotariko neurrien artean, hizkuntzari dagokiona dugu.
|
|
|
Noski, ez zen atzo gertatu, eta horrek asko laguntzen du penak uxatzeko momentuan. Gure abesti zahar batek
|
dioen bezala
, arrain asko dago itsasoan. Eta ni, hutsegite handi haren ostean, gogoz saiatu nintzen arrainen bat harrapatzen, baina bai zera!, inork ez du nirekin nahi.
|
|
|
Eta biak maite nahi zaituztet eta biak maitatzerat entseiatuko naiz, zeren eta lehen giristinoak ere amorioan bizi izan baitziren, Paradisua lurrean eraikitzen zutela —eta, pausa labur bat egin eta behakoa zorrozten niola, erantsi nuen—: Baina jakizu ezen, osaba are bazterrerago uzten baduzue, ez dudala bakarrik utziko, zeren, Ebanjelioak ezin klarkiago
|
dioen bezala
, Jainkoak atsegintasun handiagoa hartzen baitu bekatari bat zeruan sartzen denean, laurogeita hemeretzi onest sartzen direnean baino...
|
|
|
—Ez! Agiriak
|
dioen bezala
, jaun inkisidoreak txakurra bizirik nahi du, eta, txakurrarekin bakarrik zaudela, tentamendu gaixtoren bat izan dezakezu, eta pozoinen bat-edo eman diezaiokezu, edo katetik laxatu... Eta, orduan, zuk beteko zenuke, beharbada, txakurraren lekua...
|
|
|
Hi izen handiko familia bateko kidea haiz, baina, marinel bat gehiago izan nahi baduk, marinel bat gehiago izanen haiz. Baina jakin ezak, bertzalde, ezen jende guti estimatu izan dudala nik bizitzan, nola estimatu dudan hire osaba, eta halatan izanen dela enetzat ohore ezin handiagoa haren" seme spirituala", osabak bere kartan
|
dioen bezala
, neurekin izaitea.
|
|
|
Eta han ez zegoen jada abenikoaz eta gizonen arteko bakeaz mintzatzerik, eta ez zuen ezpatak, erran komunak
|
dioen bezala
, ezpata maginan sarraraziko, zeren biak baitzeuden —haserretzailea eta haserretua— kolera handi batean itsutuak eta irakinak, eta ez zegoen kolera haren ematzerik ez hozterik. Eta istant haietan kolera hura zen auziaren auzia eta bien arteko gorabehera guztia, baita handik gutirat gertatzerat zihoàn tragediaren gakoa ere.
|
|
|
—Utopia, hitzak
|
dioen bezala
, nehon ez dagoen lurraldea duk, Joanes... baina mapa honek bertzela erakusten dik, eta hortxe zagok, Mundu Berrian!, eta guk ez diagu etsiko, harat heldu eta geure oinak lur haren gainean ipini arte!
|
|
|
memoriak uste baino muga hertsiagoak ditu. Edo, latineko erranak
|
dioen bezala
: Memoria claudit, memoria ez da fidela.
|
|
|
—Ez. Behin zalditik erori nintzen, eta, erran zaharrak
|
dioen bezala
, nahiago dut asto jasan nazan bat ezen ez zaldi egotz nazan bat... —eta, argumentu hura, Sancho Panzarena berarena izan zitekeena, bertze argumentu teologiko batekin indartzen zuela, don Frantziskok segitu zuen—:
|
|
|
—Badakit zer ari den pentsatzen berori, jaun Nikolas, baina ez dut neure erabakia gibelat uzteko asmorik. Zeren berori ene jaun eta nagusi izan daiteke, baina berorrek ere badaki ezen, erran komunak
|
dioen bezala
, apezak duela azken hitza bere... eta zeren Jainkoak bakoitza bere lekuan nahi baikaitu: ni artzain egin ninduen eta, halatan, ardien zaintzea eta begiratzea da ene obligazinoa.
|
|
|
—Baina, eguzkirat eta eurirat itzulirik, berehala erranen dizut zein den errealitatearen eta poesiaren arteko aldea, edo zientziaren eta sasizientziaren artekoa, nahi baduzu, hitzen erabilpenaz denaz bezainbatean: zientzian, eguzkiaren eta euriaren arteko emaitza ortzadarra da; sasizientzian, berriz, erran zahar ez hain zuhurrak
|
dioen bezala
, azeriaren ezteiak...! —eta eskuak bururat berriro ere zeramatzala, irriz erran zuen—:
|
|
|
Eta arras beldurtu nintzen, pentsaturik frantsesen gaitza izan zitekeela, edo, bertzenaz, napolitarrena, zeren, erran komunak
|
dioen bezala
, zenbat buru, hainbat aburu, eta zeren eritasunaren eta gaitzaren itsusia ez baita nehoiz gure baitan sortzen eta errotzen baina etsaiarenean, eta hala gertatu zen bi mende lehenago ere, noiz eta Napolin frantsesen kontrako gerla piztu baitzen, eta noiz eta, haren ondorez, berretu, emendatu eta hedatu baitzen narrio eta arrazadura hura, erraiten zutelarik batzuek ezen soldadu frantsesen kulpa eta...
|
|
|
Zeren Michelangelok bete baitzuen neurria, eta sobera ere bete gainerat, edertasunaren ontzia gainezka utzirik, eta nik ez nioan, halatan, artearen munduari zer emanik ez zer eratxikirik, xorta bat bera ere ez. Eta, muga haren aitzinean, paralizaturik bezala geratu ninduan, urrats bat eman ezinik... zeren, erranak
|
dioen bezala
, Non progredi est regredi... Eta, halako batean, hain tipi sentitu ninduan Domenicok manatzen zizkigun gauza haien artean, non ezin hartu izan bainituen pintzelak...
|
|
|
Hobe genuela bere horretan utzi izan bagenu? " Bada, bai jauna, izeba hiltzen zaigun hurrengoan berorrek
|
dioen bezala
eginen dugu"...
|
|
|
Baina bizitza gauza hagitz aldrebesa da, eta ezuste asko gordetzen du bere baitan, eta ez dago esaterik-esperientziaren ahotsa da mintzo-iturri horretara sekula arrimatu ez zarenik edo aizkora horrek zure burua noizbait gogoko izango ez duenik. Herriaren hitzak
|
dioen bezala
: " Itxaroten duenari, oro datorkio ordutsu, eta bere borondatera".
|
|
|
Orain informazio bir findegiak garenez, kontsumitzaileak edo/ eta erabiltzaileak behar duen ezagutza prestatzen aritzen gara. Cronin-ek
|
dioen bezala
, ezagutza kudeatzailearen zereginak erakundearen kapital intelektuala lanean jartzea eta bere errekurtsoen konfigurazioa eta esplotazioa optimizatzea da. Era berean, ingurune sortzaile bat eragin eta bultzatu behar da, erakunde barneko informazio eta komunikazio elkartrukaketa bultzatuz.
|
|
|
1939ra arte beste lau kongresu gehiago antolatu zituzten —Kopenhage 1936, Paris 1937, Cambridge (Ingalaterra) 1938 eta Cambridge (EEBB) 1939—, mundu gerrak dena bukatutzat eman arte. Viktor Kraftek
|
dioen bezala
," Vienako Zirkulua nazioarteko mugimendu filosofiko bihurtu zen horrela: neopositibismoa edo neoenpirismoa" 39 Baina logika bere tesien funtsezko faktorea izan zenez, hobe da, goian aipatu bezala, ‘enpirismo logiko’ edo ‘positibismo logiko’ deitzea.
|
|
2001
|
|
|
Emaitza ekonomiko txarrak eta errepideen gero eta konpetentzia handiagoa ikusirik, Espainiako gobernuak 1967an ixtea erabaki zuen, nahiz eta diputazioek erabakiaren aurka egin. Iñaki Suso Espadas historialariak treneko langile baten ahotan jartzen duen esaldiak
|
dioen bezala
: " Denon artean hil genuen eta bera bakarrik hil zen".
|
|
|
Ezaugarri beretsuko lehengusu bat du eubalena australis izenekoa. Izenak
|
dioen bezala
hau hegoaldekoa da eta euskaldunona, aldiz, ipar hemisferioan bizi da.
|
|
|
Ate joka dugu dagoeneko Ipar Euskal Herriko Ikastolen Jaia. Euskal Autonomia Erkidegoko hauteskundeak direla-eta astebete aurreratua, ez da izango tradizioak
|
dioen bezala
maiatzaren bigarren igandean, lehenean baizik, hots, maiatzaren 6an, baina data aldaketaren gainetik Senpereko lakuan nagusi izango dena aldarrikapen eta jai giroa izango da. Aurten Herri Urrats jaiak 18 urtea betetzen du.
|
|
|
Festa nagusi honek helburu argiak ditu, hala nola, euskal eskola publikoa kalera atera eta bere irudi publikoa indartu, bere kalitatea aldarrikatu, guraso elkarte guztiak inplikatu eta eskolaren aldeko borroka indarberritu, leloak
|
dioen bezala
oztopatzen duten mugak gainditu asmoz.
|
|
|
Lizarra-Garazik sekula baino funts handiagoa dauka egun, prezeski gatazka armatuak bere horretan jarraitzen duelako. Akordioak
|
dioen bezala
, elkarrizketa burutzeko ez dira aitzinbaldintzak pausatu behar. Abertzale batzuk borroka armatua mantentzen den bitartean aitzinapausoak emateko prest ez baldin badaude eta bestetzuk engaimendua formala hartzen ez den bitartean borroka armatuak segi-tzea normal ikustea egoera tamalgarria da, baina ulergarria.
|
|
|
Duela zazpi urte sortu zen talde honek orain arteko ibilbidea eta lan oparoa sendotu nahiko luke disko honekin, Gorka Urbizu kantari eta gitarra joleak ondorengo elkarrizketan
|
dioen bezala
.
|
|
|
Banaketa hirukoitz honetan, ikuspuntua kontaketa moduari, hau da, eduki narratiboa azaltzeko moduari dagokio, eta Harreraren Estetikaren kritikari garrantzitsuenetarikoa den Wolfgang Iser alemaniarrak El acto de leer (1986) liburuan
|
dioen bezala
," estrategia" guztien artean, ikuspuntuarena da, dudarik gabe, interesgarriena.
|
|
|
Jesus Mª Lasagabaster kritikariak 1991ko artikulu interesgarrian
|
dioen bezala
, azterkizun dugun nobela honek azken 20 urte hauetan idatzi diren beste zenbait nobelarekin batera, hala nola, Txillardegiren Haizeaz bestaldetik (1979), edo Joan Mari Irigoienen Poliedroaren hostoak (1982), edo, zaharragoa izan arren, hausturazko jarrera bera erakusten duen Patri Urkizuren Sekulorum Sekulotan (1975) nobelarekin, transgresioaren esperientzia bera azaltzen du. Dena dela, esan dezagun, horietaz gain, esperimentazio giro berean sartzen direla Koldo Izagirreren Zergatik bai (1977) eta Luis Haramburu Altunaren Zera...
|
|
|
Salmenta osteko zerbitzu egokia eskaintzeko ordezko piezak edukitzeko obligazioa dago legez, Kontsumitzaileen Defentsarako Lege Orokorreko 11.5 artikuluak
|
dioen bezala
.
|
|
|
Izan ere, aforismoak
|
dioen bezala
, Interneten inortxok ez daki zakurra zein den edo, bestelako hitzetan, sekulako merkataritza-zentroa dirudien hori saltoki ziztrina baizik ez dela aise baino aiseago ezkuta daiteke.
|
|
|
5 Zuen ustez, zergatik azaldu behar izan du berriro (testuarenhasieran
|
dioen bezala
)?
|
|
|
Leinuaren izenak
|
dioen bezala
, Pepin Landen-goa izan zen fundatzailea, bainaPepin II.a Herstal-goa izan zen izen horretako garrantzitsuena: 680ko hamarkadanNeustriarekin bakea lortu eta bi erreinuen maiordomia eskuratu zuen(, erregetzaparalelo?
|
|
|
Joera honek baduke harremanik euskal esparru literarioaren historiarekin. Izanere, Pascale Casanova-k
|
dioen bezala
:
|
|
|
Azurmendik (1999)
|
dioen bezala
, ez da harritzekoa hizkuntzarekin loturikoarlo horren eraikuntza psikologia sozialean ere gertatzea, lehenago beste diziplinabatzuetan eraiki ziren azpidiziplinen antzera: soziologiatik soziolinguistika sortuzen bezala, edo psikologiatik psikolinguistika, etnologiatik etnolinguistika, etaabar, psikologia sozialetik ere psikosoziolinguistika eraikitzea espero zitekeen zerbait da.
|
|
|
Lehenengo prozesuan, autokategorizazioan, alegia, gizabanakoen autoezagutza hartzen da kontuan; bigarrenean, heterokategorizazioan?, irizpide objektiboak dira garrantzitsuak. Autore horien arabera, hizkuntzak etnizitatean eta identitate etnikoan eragina izan dezake, baina ezbeti, Edwards-ek (1985)
|
dioen bezala
–; hala ere, alderantzizko eragina ezda nahi eta nahi ez gertatu behar; zentzu horretatik, identitate etnikoa litzateke baliagarria taldearteko portaera azaltzeko, eta ez hizkuntza bera. Gizabanakoek garatzen dituzten portaeren arabera, ondorengo sailakapena egindaiteke:
|
|
|
identitate pertsonala. Identitate sozialaren teoriak
|
dioen bezala
, identitatea continuum batean (talde identitatea-identitate pertsonala) koka daiteke (Tajfel, 1978, 1982; Turner eta besteak, 1987). Azurmendi, Romay eta Valenciaren (1996) IETPE lan horren aurrekari nagusia izango da.
|
|
|
paretakoek baino leku gehiago hartzen dute; beraz, bainugela zabaletan baino ez dira gomendatzen. Izenak
|
dioen bezala
, eusten dien oin bat dute, egitura osoaren orekari eusteko bezain handia. Barra batekoak edo gehiagokoak izan daitezke.
|
|
|
Izenak
|
dioen bezala
parsiek Persian dute jatorria. Indiara musulmanen erasoetatik ihes egiteko etorri ziren, 717 urte inguruan.
|
|
|
Segur dakidana besterik da: ez Eleizalderen, ez neronen, ez hark
|
dioen bezala
horretaz, beste hizkuntzei begiralditxo bat emanaz, noizean behin bederen pentsatu duenaren ustez, ezin dezakeela iraun gure hizkuntzak oraingo heinean, bakoitzaren" amaren hizkuntza" delarik, ama horiek gehiegi direlako eta desberdinegiak dituzten mintzaerak.
|
|
|
34 Ez dute sekula galarazi, orain norbaitek
|
dioen bezala
. Ibiltzeari utzi zion; ulertzen erraza hori.
|
|
|
Ez da hau(" curita, no: curaso", berak vasco-románicoz
|
dioen bezala
) makalena. Garbi ageri da ez lukeela beste biak ebaintzeko lan astunik izango," janzki beltz hauei zor diedan begiramena" galduko balu.
|
|
|
Gaurko askatzaileen artean baitago biharko menderatzaileen hazia, askatasunaren argian morrontzaren itzala. Euskal Herriko herriren bateko kanpaiak etengabe
|
dioen bezala
:
|
|
|
Jatorra da liburu honetakoa: arina, erraza, edozeinentzakoa, Irigaray jaunak hitzaurrean
|
dioen bezala
. Eta erraztasun hori makulurik gabe erdietsi da, orrialde azpiko makulurik gabe, alegia.
|
|
|
aldiz aldi eta garaiz garai ere ibili behar du, herrietan barrena eta denboretan barrena egin dituen ibilaldietatik aberastasun ugari jasotzen baitu. Batez ere, Aita Villasantek ederki
|
dioen bezala
,"... beti dakar  antzin-aldiko kutsu berarizko hori, oihartzun hori, eta horrek, arno zaharrari bezala, prestutasun bihurtzen derauko".
|
|
|
Baina egia da, era berean, ekoizpenaren logikaren araberako erabakia dela, kontestaezinezko premia bailitzan. M. Wolf-ek (1987: 255) zuzen
|
dioen bezala
, informazio-aparatuek beren jarduerari begira funtsezko tresneria gisa zehazten duten iturri-sareak islatzen du, alde batetik, dagoen gizarte eta botere-egitura eta, bestetik, ekoizpen-prozesuen eskakizunen arabera antolatzen da.
|
|
|
Beste toki batean azaldu dugu honen" konbertsioa" eta" berkonbertsioa". Interesgarria da honen testigantza, hizkuntza jipoitua duen kultura bateanno rmala delako horrela erreakzionatzea, berak
|
dioen bezala
, baina aldi berean garbi gelditzen da berak ez duela mekanismo horiekin jarrerarik hartu edo aldatu.
|
|
2002
|
|
|
Dendrohidrologiak, izenak berak
|
dioen bezala
, enborretako eraztunen bidez erreka eta ibaien gora-beherak aztertzea eta ulertaraztea du helburu. Gizakiak ur-emari handiko ibaietako ibilbide naturala aldatu nahi duenerako baliagarria izan daiteke.
|
|
|
Oso aspalditik ezagutzen omen da etxe hau taberna moduan. Izenak
|
dioen bezala
, bertan Pablo izeneko abeltzain bat bizi omen zen. Abeltzain hark, dirudienez, behiak zaintzeaz gain, bertara etortzen zirenei edaten eta jaten eskaintzen zien bere etxean, eta horrez gainera, gaur ostatuaz kontu egiten duen andreak entzun izan duenez, kontrabandoan ere aritzen omen zen, bi pausotara dagoen muga ondoan egonda... egun batez norbaitek edo norbaitzuk hil zuten arte.
|
|
|
Bitartean Mungian gordeta dago olioa. Azkenean, Xabierrek
|
dioen bezala
«legezko irtenbidea aurkitzea lortu dugu». Azken orduko datuen arabera, Energiaren Euskal Erakundeak (EEE) ere programan parte hartuko du.
|
|
|
Euskararen Erabilera Berezituei buruzko Mintegia (EBM), izenak berak
|
dioen bezala
, hizkuntzaren erabilera berezituez edo espezialitate-alor ezberdinetan egiten den hizkuntzaren erabileraz jarduteko eta hizkuntzalaritza aplikatuarekin zerikusia duten gaiez gogoeta egiteko xedea duen mintegia da.
|
|
|
Ohiko publizitatea egiten duten publizitarioek Toscanik
|
dioen bezala
, zera uste dute: publizitateak jendea amets egin arazi behar duela eta inolaz ere pentsarazi.
|
|
|
Logikoa ikusten da publizitatean produktu batek izan ditzakeen alde negatiboak alde batera uztea, estrategia publizitarioan oso errotua dagoen zerbait baita". Gurreak
|
dioen bezala
," publizitatearekin kritikoenak direnek ere ezin dute publizitatearen edertasuna ukatu. Kontua da ederra denak ez duela zertan artea izan behar".
|
|
|
Pilotalekuak ageri dira bertan baina, Mendizabalek esan digunez, ez dugu berau frontoien katalogotzat hartu behar. Izenburuak
|
dioen bezala
pilotaleku batek jasaten dituen tentsioen isla da argazki bilduma eta arkitektura elementu honek naturarekin duen harremana ere agerian uzten du.
|
|
|
Momentuz gu gara, eta gero beste batzuk etorriko dira, eta ez EAJ, haiek dioten bezala, hori zelofanaren diskurtsoa da. Salbuespen egoeran gaude bai, Arzalluzek
|
dioen bezala
, baina horra galdera: eta nor da Franco?
|
|
|
Unibertsitateko" intelligentsia" guztia, ez dira eta zipitzik idazten ari, gure kontra halakoak esan eta idazten ari direnean. Buesak
|
dioen bezala
" la no España" iristen denean hemen zenbat lanpostu galduko den ere kalkulatu dutela eta esaten ari direnean... nik diot," kaben la letxe, ez al dago ekonomiako katedradun abertzale bakar bat hori gezurra dela erakutsiko duenik?". Europan boikotatuko gaituztela argudioan oinarritzen dira, Eskozia bat ezingo dela beraz sekula era baketsu batean bereizi Ingalaterratik, Eki Alemania sartu ez balitz bezala, Europaren baldintzetako bakar bat ere betetzen ez zuenean.
|
|
|
Hasieran datorren Dire Straitsen kantan dioen moduan(" when we make love you used to cry"), zerbaitegatik egiten dute negar emakumezkoek amodioa egiten dutenean. Segur aski, Teresak
|
dioen bezala
, gizonezkoen maitasuna elastikoa dela pentsatzen dutelako, ulertezinak, ukiezinak direla sumatzen dutelako. Nola adierazi kontua Belle de jour edo Le denier métro (122) filmetako protagonistak hain ongi irudikatu ziguna oroitu gabe.
|
|
|
Jon Juaristik
|
dioen bezala
(1987b: 110), Miranderen euskaltasun heterodoxoak baditu aitzindariak, hala nola Xaho eta La leyenda de Jaun de Alzate idatzi zuen garaiko Baroja.
|
|
|
Testuaren lotura intertestualei dagokienez, euskal kritikak behin eta berriro aipatu izan du V. Nabokoven Lolita (1955) haren intertestua sinesgarriena delakoan. Baina kontua da Mirandek errusiarraren eleberria irakurri gabe zuela Haur besoetakoa idatzi zuenean eta, lan hura gaztelaniara itzuli zuen E. Gil Bera idazleak eleberriaren hitzaurre interesgarrian
|
dioen bezala
, Mirandek egin zuen gauza bakarra izan zen mendebaldeko tradizioan Teokrito edo Virgiliogandik hasita presente dagoen motibo literario batez baliatu. Horretaz gain, aise hautematen dira euskal autorearen zaletasun literarioak, eleberrian zenbait aipu eta erreferentzia agertzen baititu.
|
|
|
Izenburuak
|
dioen bezala
inguru geopolitiko nahasia iragartzen du, baiEuroparen ekialdean, bai hegoaldean, tentsio eta istilu ezberdinen bilakaerak defentsa eta segurtasunerako Europar segurtasun-kontseiluaren sorrerara bultzatzen du, ia beste inolako elkar-ekimenik izan gabe.
|
|
|
Azkenik, askok ahaztu arren, Alfons Cornella-k
|
dioen bezala
, bizi garengizarte kontsumitzaile, konpetitibo eta indibidualista honetan, etorkizunerakoerronka garrantzitsuena irakasleen eta ikasleen arteko balioen transmisioan edo, hobeto esanda, trukaketan datza. Aurrerago aipatu dugu hezkuntza demokratikoaeta norberaren berezitasunei egokitua izan beharra.
|
|
|
Orain arte, Giza Eskubideen eta arrazoiaren unibertsalitatearen ideiaren ingurutik bizi izan gara, eta geroago, Touraine-k
|
dioen bezala
(1993, 2001), gizarte-eskubideak onartzen hasi ginen, azkenik kultura-eskubideak onartuz. Egoera berrihorren zioa gizabanakoa da, bere errealitate pribatu, sozial eta politikoarekin.
|
|
|
Liburu hau, oraindik erabat burutu gabe dagoen ikerketa handiago batenparte bat da. Egileak berak
|
dioen bezala
, bi historialari frantsesen lanetan oinarritzen da ikerketa eta dokumentuen analisia bideratzeko. Historialari horiek GuyBois eta Maurice Berthe dira.
|
|
|
Arestian argitaratutako lan historiografiko batean, Jose A. Garcia deCortazar mediebalistak zioenez, Espainian, 1968tik aurrera argitaratu da ErdiAroaren historiaz egindako ikerlanen %95 eta agiri-bildumen %80 Geure lurretara begiratzen badugu, mutatis mutandis, Hego Euskal Herrian, behintzat, gauzakoso antzera gertatu dira. Zerrenda bibliografiko bat begiratzearekin nahikoa duguhazkunde-prozesu horretaz jabetzeko1 Beraz, nik neuk, zuhurki jokatuz, izenburuak berak
|
dioen bezala
, hobeto ezagutzen ditudan alderdi eta alor tematikobatzuetara mugatzea nahiago izan dut.
|
|
|
Izenburuak
|
dioen bezala
, helburu hori lortzeko beharrezkoak iruditzen zaizkigu zenbait abiapuntu. Lehenik eta behin, Gipuzkoako XVI. mendeko gizarte estamentalaren ezaugarriak ezagutzea.
|
|
|
«Beraz zinez bikoitzak sentitu zaituztet nik, zuen izenak
|
dioen bezala
:
|
|
|
Lehenengoak korronte-hartuneak ditu, eta bigarrenak, berriz, argi-puntuak eta aparatu elektrikoak kontrolatzen ditu. Bestalde, sukalde-zirkuituak, izenak
|
dioen bezala
, korronte hartuneak, argi-puntuak eta gela horretan konektatzen diren aparatuak erregulatzen ditu.
|
|
|
Baina “enpresa garrantzitsuez ari bagara, oso aldaketa gutxi izango dira epe ertainean”, kexatu da Ana Alberdi. Hala ere, Olga Algarrek
|
dioen bezala
, erabateko parekatzea emakume ingeniari eta arkitekto asko eta “Lanbide Heziketako graduatuak ere” daudenean izango da. Historian zehar gizonen esparru pribatua izan diren lanak eskuratzeak ez du esan nahi, oro har, emakumeen izaera maskulinizatzea.
|
|
|
Hebreako Unibertsitateko adituek orain planteatzen duten helburu hurbilena tamaina pixkanaka handitzea da, animaliak oilasko tradizionalaren neurriak hartu edo gainditu arte. Gainera, eta Cahanerrek
|
dioen bezala
, aleak beste eragozpen bat du: klima kontinentala duten herrialdeetan hotzez hil liteke.
|
|
|
Alde horretatik, eta duela urte batzuetatik hona, geneen analisian jarri da arreta genomaren ikerketan, eta horri esker abereen hazkuntza hobetu da. Gainera, Red Herring zientzia-aldizkariak
|
dioen bezala
, 80ko hamarkadan lehen sagu transgenikoa garatuz eta klonazioan egin berri diren aurrerapenekin, konpainiek, produkzioa hobetzeko animalien eraldaketa genetikoa egiteaz gain, gizakientzako aplikazio terapeutikoetarako erabil daitezkeen geneak zehaztu dituzte. Chicagoko aditu-talde batek egin du aurkikuntza berrienetako bat.
|
|
|
– Grapa-zorroa ere badago: izenak
|
dioen bezala
, gaizki jarrita geratu diren grapak kentzeko diseinatuta dago, edo antzinako lanen grapa zaharrak dira. Tresna hau zura, zuntza eta, batez ere, tapizeria eta dekorazio lanetan egiteko erabil daiteke.
|
|
|
Nire ustez, irakurlearen argigarri, norbera non dabilen eta zertan dabilen adierazi beharra dago irakurleari irakurritakoaren" irakurketa" egiten laguntzeko. Nire erantzuna, behintzat, argi gera bedi hasera-haseratik, ez da Azpeitiko Udalaren izenean, neure buruaren izenean eta izanean baizik (Mikel Olaizolak
|
dioen bezala
" Azpeitiarra ez den Patxi Saez euskara teknikaria"-ren izenean).
|
|
|
Ardi-zakurrak, izenak
|
dioen bezala
, artaldeak zaintzeko erabiltzen ziren. Itxuraz ere –Euskal Herriko ardi-zakurrez ari naiz–, ardien antzekoak dira, txuri eta ile ugariarekin.
|