|
2000
|
|
|
—Etxeko harroina eta etxeko sostengua izanen haiz biharko egunean, Mattin, eta hartarakotz prestatu beharra
|
daukak
—erraiten zion aitak.
|
|
|
Bai, banku ibiltari bat nauk, Pedro... eta hire babeslea izanen nauk egunotan, nola izan baitzen Mezenas Horaziorena eta Virgiliorena erromatarren denboran —eta, hamar ezkutu luzatzen zizkiola, erantsi zuen—: Hemen dirua soberan
|
daukak
, bai pintatzeko tresnen erosteko, eta bai bertze ostaturat itzultzeko ere, non gela zabalago eta egokiago bat har dezakean... Eta hitz eman behar didak ezen anitz janen duala eta neurriz edanen.
|
|
|
—Arrazoin
|
daukak
. " Non capisco", erraiten zian Alessandrok.
|
|
|
Eta, nola ez baitakit, aitaren manua diat obligantza eta eginbide, zeren eta, arrazoin garbirik ezean, nola entseiatuko naiz, bada, haren iritziaren aldatzerat? Hik, aldiz, pintura
|
daukak
. Hi su handi bat haiz, Pedro, eta ni su tipi bat".
|
|
|
—Bai! Zeren eta nahi ez duenak dei dezaten oilo, ez dezala jantz oilo lumarik, eta zeren hik oiloaren antz handiagoa
|
daukak
ezpata utzi huenetik...!
|
|
|
—Baina, aitaren semea izaiteaz gain, zientzizalea ere bahaiz, ikerlaria, eta, hala, bertzeen egiak demostratzeko obligazinoa
|
daukak
, baita aitarenak ere... zeren baitakik zein den zientzizaleon lema, nik hiri lehen lezione hartan irakatsia —erran zidan, hatz erakuslea goratzen zuela—: Scientia est habitus per demonstrationem adquisitus:
|
|
|
—Sasoin batean, ezpatarekin tematurik ibili hintzen, munduan bertzerik nahi ez bahu bezala, eta orain baduala, bazterrerat utzia
|
daukak
...?
|
|
|
Baina baduk bertze zerbait ere: izan ere, zalantzarik ba al
|
daukak
noren aurka erabiliko dituzten kanoiak eta fusilak. Europako protestanten aurka!
|
|
|
—Hortxe
|
daukak
, bai! —erran zuen aitak handik gutirat.
|
|
|
Eta Manexek, kasik segidan, erran zidan: " Behor paregabea
|
daukak
hori, Joanes, laur ointka egiteko! Eta kendu heure ahalke hori gainetik...!
|
|
|
—Tailerrean
|
daukak
—goratu nuen boza, Moxolok erredakzioko bertze muturretik entzun zezan.
|
|
|
Nire buru geldoan pentsamendu bakarra gatzatu zen: " gorria
|
daukak
, Eduardo". Ene gorputzak, bere gobernatzaile izan behar zuenak baino hagitzez zoliago, kontsiderazio metafisikoak baztertu eta berez hautatu zuen aitzina jauzi egitea.
|
|
|
Zer duk sudurrean? Piper gorri bat bezala
|
daukak
.
|
|
|
—Guardiako farmazia bat bilatu eta eska ezak. Botikaria barrena aise estutzen zaienetarik suertatzen bazaik, gorria
|
daukak
, errezeta galdatuko baitik. Zorionez, ez duk beti gertatzen.
|
|
|
– Bai, horretan behintzat arrazoia
|
daukak
.
|
|
|
" Baina ni...", kejatu zen Leo. " Urrutira joan beharrik ez
|
daukak
", esan zuen Bonifaziok," aski duk hona berriz ez azaltzea". " Eta nora joango naiz?", esan zuen Leok.
|
|
|
Hartan Lazarok: " Ba al
|
daukak
non lo eginik?", galdetu zion Xani. " Ez, baina...".
|
|
2001
|
|
|
Hik
|
daukak
suertea, hik! Nire amak segituan esango liokek nire aitari!
|
|
|
Bai, baina nekatuta nagok eta bihar egiteko gauzak zeuzkaat, erantzun du. Zer
|
daukak
ba, galdetu diote, bihar ez duk Gurutze Gorrira joan behar eta.
|
|
|
Egiteko gauzak ditu, eta kito. Zer
|
daukak
ba egiteko, oihartzun egin du lagunaren galderak bere garun alkoholez blaituan, errepidea gurutzatu eta izkina okertzen duen bitartean. Ba ez zekiat, erantzun du bere buruarekin ozen hitz eginez eta ondoko ezkaratzean eskusartzen ari den bikote bat izutuz.
|
|
|
Bakoitza barrikada ezberdinetan eta denok eslogan igualtsuekin. Egia esan, berdin dik zer aldarrikatzen den," Basta ya"," Presoak kalera"," Autopistan peajerik ez" edo" Gora San Fermin", kontua eslogan bat edukitzea duk, bestela herri honetan jai
|
daukak
. Uste diat alde horretatik euskara bera euskaldunak baino askoz argiagoa dela, ze eslogana esateko berezko hitza, badakik, leloa duk.
|
|
|
‘Odola
|
daukak
sudurpean, ’ esan zidan
|
|
|
Hori bazakiat, baboa! Eta hik ba al
|
daukak
–
|
|
|
– Pablok erasoaren berri eman ziguk. Nahi baduk zauriari bistadizoa botatzea, esan besterik ez
|
daukak
.
|
|
|
Neu ez nauk horregatik besteak baino susmagarriagoa eta azkenean zer? Putza, horixe besterik ez
|
daukak
eskuartean oraintxe. Beste aldetik, kasuan jarraitu ala ez neure kontua duk.
|
|
|
Izen bat. Izen bat behar diat eta taxia hartuta etxean utziko haut. Bestela jai
|
daukak
.
|
|
2002
|
|
|
Badakik zer dagoen eta zer jartzen duan jokoan. Gehiago eskatzen badiok, hori ere galtzeko arriskua
|
daukak
... Edo falta zaiana irabazteko.
|
|
|
Azken batean, horrela ikasten duk. Gaizki irteten badik, ostiakoa
|
daukak
...
|
|
|
Errealitate puta hau. Eta hik zortea
|
daukak
–zapatila bateko lokarria askatuta zeukala ohartu zen. Lotu egin zuen– Baina nik ez...
|
|
|
–Hik ez
|
daukak
konponbiderik –epaitu zuen Imanolek, serio, baina barrea atera zitzaion azkenerako. Barre urduria eta kezkatia.
|
|
|
–Zer duk? –mutila aztertu zuen– Ez
|
daukak
... ez daukak oso itxura ona.
|
|
|
–Zer duk? –mutila aztertu zuen– Ez daukak... ez
|
daukak
oso itxura ona.
|
|
|
Ni, aldiz, mehea eta argala atera nintzaien eta, hamar urte bete nituenerako, zortzi dioptria nituen begi bakoitzean. " Osaba Lazaroren antza
|
daukak
", esaten zidan aitak.
|
|
|
Ondo gogorra
|
daukak
burua!
|
|
|
Ba, hortxe
|
daukak
.
|
|
|
Euskaltzaindiko azken bileraren akta, Tomas Meaberen itzulpenaren probak eta Zeruko Argiaren aste honetako zenbakia. Ez
|
daukak
gogo handirik irakurtzeko, eta gauzak batzen hasi haiz. Une horretan, ordea, paper pusketa bat agertu duk, eskuz idatzia.
|
|
|
Alferrik galdutako poemarena ez zaik guztiz ahaztu, baina jada ez zagok itzulbiderik. Ez
|
daukak
indarrik. Besterik ezean, gainbegiratu bat egiten diok periodikuari, nahiz aurrez badakian Hoja del Lunesen futbolaz landako berririk ez dagoela.
|
|
|
Gabardina erantzi duk hantxe  espaloian, ostatura iristeari itxaron gabe. Eguzki beroak edota sargoriak ez hau sekula larregi molestatu, baina gaur kristoren ajea
|
daukak
, eta halako egunetan badakik ohiko bizimodua egite soilak egundoko lanak ematen dituena. Gabardina maleta gainera bota, semaforoa gurutzatu eta beste espaloira ailegatu bezain pronto, ostatuko ugazabandrearekin egin duk topo atarian.
|
|
|
Baina hi ez hago Eibarko Sociedad Deportivaren balentriekin emozionatzeko, are gutxiago haren aldeko leloak kantatzeko. Premia larriagoa
|
daukak
orain, katilu erdia hustua duanean, zeren halako su bat nabaritu baituk barrenean, tripa guztiak irakiten jarri dizkiana. Ahal bezain azkar jaiki haiz, eskuez sabelari eusten dioala, eta laster egin duk komunera, deabru guztiak atzean bahitu legez.
|
|
|
Beraz, oraindik itzulikoa falta da, ezta? Ez
|
daukak
ugazabandrearekin muturtzeko inolako asmorik. Are gutxiago, futbola bezalako huskeria batengatik.
|
|
|
Eskua gerriaren atzetik pasata tekla solte batzuk jo zituen pianoan, Mentxuk txarto jotako El 5º Regimiento ren errepikaren estreinako noten antzekotzat identifikatu zituena. " Ikusi barik jotzeko adinako abileziarik ez
|
daukak
" esanez, Mentxuk taxuz osatu zuen kantaren puska Fonsecak" anda, jaleo, jaleoooo, suena la ametralladora..." ahots oso baxuan, ia kolkorako, kantatzen zuen bitartean. Eten egin zuen joaldia Mentxuk eta pianoaren estalkia itxi zuen.
|
|
|
– Bakean utziko ditiagu hire gurasoak, arrazoia
|
daukak
. Behintzat, jakin gura izango duk zenbat dagozen, ez diat uste guztiak banan banan zenbatzeko abagunea izan duanik.
|
|
|
– Arrazoi osoa
|
daukak
. Nik ere bazaukat barrua zerbaiten kontra husteko premia...
|
|
|
– Bota egiok begiratua bilduma honi. Hemen
|
daukak
benetako gaizkinetako bat: Martin Cerezo, gaur egun taxista dabilena baina benetan polizi inspektorea dena; gerra ostean ezaguna izan huen Duesoko kartzelako funtzionario beharretan, eta bere esku hutsez garbitu zitian asko eta asko.
|
|
|
– Bai, bai, esaiozu zure seme esker onekoari Cerezo delako hori egunean egunean Bilboko kaleetatik libre ibiltzen dela, jo eta gaur bertan justizia partituz garbitu dezan. Hor
|
daukak
, aingeru justiziazale horrek, noren kontra jo hire ezpata. Edo beste hau –albumaren hurrengo orria bistaratu zuen–, arma trafiko osoa kontrolatzen duena, baina Gobernadorearen oneritziz ari denez libro dabilena, edo beste hau, oso mediku errespetagarria, haurdun gelditzen diren putei abortoa egin ondoren bizitza osorako xantaiatzen dituena, edo beste hau... begira, zezen plazako 7 tendidoan, Bilboaldeko gaizkinik handienak biltzen dira...
|
|
|
– Hortxe, argazki horretan
|
daukak
, hire alproja bizi osoan ezagutu duan kriminalik handiena. Eta noski, haren izenik ez duk jakingo, ezta?
|
|
|
Lucas Fernandez dik izena –barregarri eritzi zion bere buruari Mentxuk, lagunaren deitura eta guzti esanda– Apuntatu duk? Non idatzi ere ez
|
daukak
! –algara egin zuen– Zelako txibatoa!
|
|
|
Ez zituen tabernazuloak eta kabaretak maite, are gutxiago Bilbokoak. Ba al
|
daukak
preserbatiborik?, itaundu zion Terenceri kafetegian. Lagunak zakurraren salara bidali zuen.
|
|
2003
|
|
|
–Dena hire kontra
|
daukak
. Ez dik adierazpenik egin nahi izan, baina hire izena errepikatzen dik etengabe.
|
|
|
–Bihar goizean epailearen aurrean
|
daukak
hitzordua eta, egoera pitin bat argitzen ez baduk, ez diat atxilotzetik libratzeko biderik ikusten. Bazakiat erabaki honekin batzordeari akabua ematen diogula eta, bidenabar, nire porrot profesionala onartzen dudala, baina ez diat beste aukerarik.
|
|
|
–Zer
|
daukak
buruan, Txomin?
|
|
|
" Luzifer, Jainko onak hemen hil hinduen, eta hireak egin dik! Ez, hemen ez
|
daukak
zer eginik!". Hori esan bezain laster lurrak dar dar egiten ez bazuen, ez orduan ez hurrengo egunetan, Jainkoa alde zutela sinetsiko zitean, baita aztiak asmatutako historia ere.
|
|
|
Errespetua zion. Baina orduantxe hasi zen" tira egiten dik, ezta?, gustuko
|
daukak
, ezta?" bezalako lelo temosoekin, noiz sarkasmoz, noiz erresuminez, besteak Idoiaren alde egiten zuen bakoitzean.
|
|
|
Barre egin zian nirea entzundakoan. Algaraka hasi huen eta ai Damian gaixoa, esan zidaan, oraindik bide handia
|
daukak
ibiltzeko. Horixe esan zidaan, bide handia daukadala oraindik nire egiazko desiretara iristeko.
|
|
|
Bera ez den baten batenak balira bezala eta, bide batez, bere aurpegiari ere erreparatu dio aspaldiko partez: betiko lukainka traza
|
daukak
, Damian, esan dio bere buruari. Horretan ere ez haiz batere aldatu.
|
|
|
Hilda hago, Damian, pentsatu zuen, zeharo hilda. Ez
|
daukak
itzultzerik. Ezin duk deus.
|
|
|
Zeharo hilda. Ez
|
daukak
itzultzerik. Hondartzan galtzera abiatuta dagoen uhina haiz.
|
|
|
Akaberaren hasieran. Amaiera
|
daukak
aurrean, finiera baino ez, begien aurrean. Ez daukak atzerakorik, inolaz.
|
|
|
Amaiera daukak aurrean, finiera baino ez, begien aurrean. Ez
|
daukak
atzerakorik, inolaz. Ezin duk egin beste inora, nahita ere.
|
|
|
Hondoa jo arteko denbora bakarrik
|
daukak
. Horixe bakarrik duk hirea.
|
|
|
Denbora etena. Ez
|
daukak
gehiago. Hondoa jo artekoa baizik ez.
|
|
|
Abiatuta hago. Hurbil
|
daukak
. Uste baino hurbilago.
|
|
|
–Biharko eguna libre
|
daukak
, eta etzitik aurrera hire zeregina kanpoko prentsa hara eroatea izango duk –paper batzuk luzatu eta batera esan zidan–: hona hemen kazetarien fitxak.
|
|
|
Baina zer nahi duk? –barrea bareturik esan nion– Hortxe
|
daukak
, eskutitzean, Falangearen definizioa –eta solemne jarraitu nuen– Falange, abnegazio handiz eta sentimendu onen aldekoa zen gazteriaz beterik jaio zen partidua da; baina era berean Falange justizia hotz eta motz egiteko ere sortu zen; hala bada, ni orain ordezkari nauten Juezen aldetik, berori zigortu edo errugabe aitortu behar duten Juezen aldetik, inongo bidegabekeriarik izango denik e...
|
|
|
–Hemen
|
daukak
azken ahalegin hori.
|
|
|
–Zer ordutara arte
|
daukak
hemen egon beharra –galdetu nion.
|
|
|
–Hunkigarria –esan zuen Lauaxetak– Geuk antolatua izan zen meza. Gogoan
|
daukak
, Uriarte?
|
|
|
–Hemen
|
daukak
Mallonaren eskuizkribua –erakutsi egin nion– eta hemen berriz eskuizkribuaren kopia makinaz egina. Biak egun berekoak dituk.
|
|
|
–Irailaren 4an, Derioko kanposantuan. Dokumentuen artean
|
daukak
horren berri ematen duena.
|
|
2004
|
|
|
Enpresa askori. Hi azoka batera joaten haiz Alemaniara, Parisera, Milanera edo Finlandiara, eta laguntza publikoa
|
daukak
.
|
|
|
Perurenak zein Usabiagak irribarrez esan diote: «Hik oraindik burua han
|
daukak
!». Ez du ezetzik esan Olanok.
|
|
|
–Ez
|
daukak
lata txarra hire filosofada horiekin! Mekauen la letxe!
|
|
|
Nik ere leitzen ditiat pentsalarien liburuak. Oseake, hor
|
daukak
nire iritzia. Beraz, disfruta ezak, motel, egin behar duana egin ezak, baina ni ez engainatu, behintzat.
|
|
|
–Zergatik
|
daukak
inprimategia etxean?
|
|
|
–Etxea biok hartu genian, baina nik ez diat joateko asmorik. Hik joan nahi baduk, badakik, hor
|
daukak
atea...
|
|
|
Eta hori igarri egiten zaik. Idazkera freskoa
|
daukak
, baita berezko indarra ere, eta hori jende gutxik izaten dik. Hutsak ere egiten dituk, jakina, ortografiari lotuak batzuk, joskerari beste batzuk... baina hori aise ikas dezakek, nahi baduk.
|
|
|
–Baboa halakoa! Inbidia hutsa
|
daukak
hik, besterik ez! Baina zertan nabil ni hirekin hizketan, sugegorriekin traturik ez badut?
|
|
|
–Instrumentu ona
|
daukak
, eta orain jotzea bakarrik falta zaik, je je je.
|
|
|
–Jenio bizia
|
daukak
, Eneko, eta burua galdu aurretik, bi aldiz pentsatu behar dituk gauzak. Nik, halakoetan, okerreko erabakia hartu baino lehen, Errealaren alineazioa errezitatzen diat, Puertollanon bigarren mailatik lehenera eraman gintuzten jokalariena:
|
|
|
" Bai, egonen hintzen, baina hik ez hekien gaixo zegoela. Ez
|
daukak
lagun minak iraun duguneko adarrera eman beharrik. Carlos hona etorri zuan eta harrezkero galdu egin genian kontaktua, nik behintzat bai, eta uste diat hik ere baietz".
|
|
|
Gauzak asko aldatu dituk. Baina hik herra
|
daukak
, eta irudi osoa nahasten dik horrek: Herrak... eta azken honetan darabiltzaan lagunek".
|
|
|
" Hik zerbait oker
|
daukak
buruan" murduskatu zuen Harakinek.
|
|
|
Hi: hor al
|
daukak
plato kokodriloa?"
|
|
|
" Harria al
|
daukak
–... Hori ez zaik ahaztuko, ez; kalamidadea, hi.
|
|
|
" Heuk egitea
|
daukak
. No te jode...
|
|
|
" Ostia, hi. Manu, tornua zain
|
daukak
."
|
|
|
Atera ezan azkenekoa, Naia. Bela, hik basoa beti beteta
|
daukak
."
|
|
|
" Ostia. Bista ona
|
daukak
hik."
|
|
|
" Segi barrura, hor ez
|
daukak
ja zer eginik eta."
|
|
2005
|
|
|
Elenaren sabela erditzear
|
daukak
, motel. Hire bizi nahia ez duk honez gero amaren larru tenkatupean kabitzen.
|
|
|
–Beno, ama
|
daukak
, eta lagunak... eta Itziar.
|
|
|
" Jai
|
daukak
, nazkagarri horrek", pentsatu dut. Baina ez da ezer irten nire ahotik.
|
|
|
–Hildakoen aurpegia
|
daukak
, motel –poz pozik zegoen– Azken potea hartuko diagu elkarrekin?
|
|
|
–Hago, Ttakun, ez diat-eta ezer egingo! Galdera bati erantzun besterik ez
|
daukak
.
|
|
|
Eskolako hormetan, idatziak agertu ziren: " Julio, kabroia; prest
|
daukak
paredoia". Marro ere ia ia atxilotu zuten, baina txiripaz egin zuen ihes.
|
|
|
– Horrek aukeratua dik gizona, Eusebio; ez
|
daukak
zereginik.
|
|
|
Kuku erloju batek ez dik inoiz hire besoa ordezkatuko. Non
|
daukak
duintasuna. Gaspard de la nuit partiturarekin saiatu nintzen ostera.
|
|
|
– Har ezak gai errazago bat, Leon. Ez
|
daukak
handienekin lehiatzen ibili beharrik.
|
|
|
Nora zihoan ere ez zion erakusten lagunari. " Monet-en sukarra
|
daukak
gorputzean sartuta", aipatu zion behin Damianek, zerbait esate aldera, baina erantzun ere ez zion egiten askotan Karrikak. Purrustadaren bat, gehienez ere.
|
|
|
Komuna ezkerreko bigarren ate hori duk. Bertan
|
daukak
dutxa ere. La Virgen, hau duk poza hau!
|