|
2000
|
|
|
Laugarrenak gerra hasi eta ihesi joan zenekoa. Eta azken
|
bietan
Iparraldean bizitako urteak eta 1953an Atauna itzuli zenekoa
|
|
|
Batetik, ezker abertzalearen jardun politikoan azken urte
|
bietan
jarrera berriak ikusi ez dituenak itsuarena egiten du; eta bestetik, edonork daki edozelako gatazketan berbek eta esamoldeek duten garrantzi bereziaz. Beste kontu bat da proiektu politikoei dagokionez, hor berbek mirari gutxi ekarriko dute, idea argiak eta bide zehatzak behar baitira hor.
|
|
|
Beste lurraldeen aurrean askotan harroegi agertzen den gipuzkoar abertzaletasunari egin beharreko apunte bat zen. Gerra aurrean momentu batean bazegoen Aitzolen Pizkundean eta Falangean,
|
bietan
kolaboratu izan zuen artistarik. Marra ez zegoen hain markatua.
|
|
|
Bigarren ezaugarri nagusiena, aurreko hauteskunde
|
bietan
legez, euskal indarren eta espainiarren arteko lehia amorratua da, Jorge Diez ertzaina eta Fernando Buesaren hilketen ondoren biziki areagotu dena.
|
|
|
Lehen gerla karlista bukatu zenean, Gasteiz oso herri txikia zen; goitik, Campillotik, Arabako lautada oso ongi ikusten zen, gaur ez bezala. Jende anitz zegoen ekialdera beha 1839ko azaroaren 30ean, arratsaldeko ordu
|
bietan
, Gebarako gaztelua suntsituko zuen eztandaren zai. Gaztelu horretan babestu ziren azken karlistak, eta bolbora 288 arruek bota behar zuten.
|
|
|
gizakia (duintasuna) Jaungoikoa" idatzi aurretik. Lehen
|
bietan
etikaren nondikoa eta etika eta askatasunaren arteko harremana jorratu zituen. Orain, zertarakoaz, gizakiak aske jokatuz burutu behar duen helburuaz, etikaren edukiaz mintzatu da.
|
|
|
Ez da hutsetik sortu beharreko zerbait ordea. Azken mende
|
bietan
behinik behin uzta oparoa izan du mendebaleko euskarak paperetan. Inon arautu barik baina hautapen erdi natural baten bidez, Mogelek eta Añibarrok idatzitako ereduetan badirudi bigarrenarenetik hurbilago dagoena nagusitu dela.
|
|
|
Deba Haraneko eskualde
|
bietan
fenomeno indartsua da kazetaritza mota hori, eta oraindik herri ikuspegitik gora doan bidean dihardute Arrasate, Aretxabaleta, Bergara eta gainontzeko herrietan. Bizkaian ere han hemenka izan dira antzeko egitasmoak:
|
|
|
Emaitza benetan argigarria da: %51, 7ak
|
bietan
berdin nahiko luke, %8, 7ak euskaraz gehiago erdaraz baino eta %5, 9ak euskaraz bakarrik. Hau da, Nafarroako populazioaren bi herenek gutxienez elebitasuna nahiko luke 40 urteko epean.
|
|
|
UPN alderdiko boto emaleen artean %40, 2ak nahiko luke
|
bietan
berdin eta %0, 3ak euskaraz gehiago. Nolanahi ere, euskarak duen sostengu zabalaren adierazle garbiak dira datuok.
|
|
|
Beraz, UPNren botoak Oinarriak taldeak lortutako sinadurekin alderatzeko ezegokitasuna agerikoa da, alderdi honen botoemaleen artean ere euskararen aldeko apustua soma daitekeelako. PSNren kasuan %46, 9ak
|
bietan
berdin nahiko luke, EHrenean, %25ak bietan berdin, baina %37ak euskaraz gehiago eta %34, 8ak euskaraz bakarrik. Ezker Batuaren kasuan %69, 2ak bietan berdin, %60ak EA EAJren kasuan (EHren kasuan bezalaxe kopuru handiak daude bakarrik euskaraz eta euskaraz gehiago erantzunetan) eta CDNrenean %61ak nahiko luke bietan berdin.
|
|
|
Beraz, UPNren botoak Oinarriak taldeak lortutako sinadurekin alderatzeko ezegokitasuna agerikoa da, alderdi honen botoemaleen artean ere euskararen aldeko apustua soma daitekeelako. PSNren kasuan %46, 9ak bietan berdin nahiko luke, EHrenean, %25ak
|
bietan
berdin, baina %37ak euskaraz gehiago eta %34, 8ak euskaraz bakarrik. Ezker Batuaren kasuan %69, 2ak bietan berdin, %60ak EA EAJren kasuan (EHren kasuan bezalaxe kopuru handiak daude bakarrik euskaraz eta euskaraz gehiago erantzunetan) eta CDNrenean %61ak nahiko luke bietan berdin.
|
|
|
PSNren kasuan %46, 9ak bietan berdin nahiko luke, EHrenean, %25ak bietan berdin, baina %37ak euskaraz gehiago eta %34, 8ak euskaraz bakarrik. Ezker Batuaren kasuan %69, 2ak
|
bietan
berdin, %60ak EA EAJren kasuan (EHren kasuan bezalaxe kopuru handiak daude bakarrik euskaraz eta euskaraz gehiago erantzunetan) eta CDNrenean %61ak nahiko luke bietan berdin. Bukatzeko abstentzionisten artean %68, 2ak nahiko luke bietan berdin.
|
|
|
PSNren kasuan %46, 9ak bietan berdin nahiko luke, EHrenean, %25ak bietan berdin, baina %37ak euskaraz gehiago eta %34, 8ak euskaraz bakarrik. Ezker Batuaren kasuan %69, 2ak bietan berdin, %60ak EA EAJren kasuan (EHren kasuan bezalaxe kopuru handiak daude bakarrik euskaraz eta euskaraz gehiago erantzunetan) eta CDNrenean %61ak nahiko luke
|
bietan
berdin. Bukatzeko abstentzionisten artean %68, 2ak nahiko luke bietan berdin.
|
|
|
Ezker Batuaren kasuan %69, 2ak bietan berdin, %60ak EA EAJren kasuan (EHren kasuan bezalaxe kopuru handiak daude bakarrik euskaraz eta euskaraz gehiago erantzunetan) eta CDNrenean %61ak nahiko luke bietan berdin. Bukatzeko abstentzionisten artean %68, 2ak nahiko luke
|
bietan
berdin.
|
|
|
Gauzak pentsatu bezala esateko ausardia du, gatz askoko hizkera, eta egiak (gatzak bezalaxe) erre egiten ditu zauriak. Zu banku finkoan eta mugikorrean,
|
bietan
ibilia zara. Zer ezberdintasun dago bi modalitateen artean?
|
|
|
Gauean, berriz, Andoni Aizpururen beraren esanetan, egunean zehar gertatutakoari buruz bestelako ikuspegia azaltzen ahaleginduko dira, bigarren irakurketaren bila alegia, batzuetan tonu umoretsu eta zirikatzailean, beste batzuetan serio eta sakonago. Orokorrean, eguerdiko atalak goizeko martxa jasoko duela esan genezake, eta gauekoak, bere aldetik, hortik aurrerakoa; lehena bat batekoagoa izanen dela, eta bigarrena sakonagoa, nahiz eta
|
bietan
dekoratu zein gaiak beretsuak izan. Hala ere, bada jorratutako gaietan bien arteko ezberdintasunik eta horrela, eguerdian" telebista lokalen zapina" ikusteko aukera dugu eta baita EITBren 18 urteak aprobetxatuz" etxeko" pieza zahar eta bitxiren batzurekin gozatzeko tartea ere.
|
|
|
Orokorrean, eguerdiko atalak goizeko martxa jasoko duela esan genezake, eta gauekoak, bere aldetik, hortik aurrerakoa; lehena bat batekoagoa izanen dela, eta bigarrena sakonagoa, nahiz eta
|
bietan
dekoratu zein gaiak beretsuak izan.
|
|
|
Arkaitz Estiballes galdakoztarrak, lehenengoz eskuratu du finaleko txartela, 23 urterekin. Eskolartekoetan badauka Bizkaiko txapela eta paperean ere lan bikainak egin ohi ditu, baina nagusien txapelketetako aurreko esku hartze
|
bietan
zezakeenetik beheraxeago ibili izan da. Sekulako finala egin zuen baina:
|
|
|
Marginalia bikotearen bidetik." (II, 62 or.) Halere, aurreko
|
bietan
gogoeta solteak nagusi ziren moduan, oraingo honetan" tradizio literariotik zein ahozkotik jasotako istorio edo zertzeladei buelta ematea da gehien maite duen ariketa." (63 or.)
|
|
|
Bi eleberri hauetan oso gai ezberdinak jorratzen dituen arren, badira bietan errepikatzen diren hainbat ezaugarri: batetik,
|
bietan
pertsonaia nagusien sentimenduei garrantzia berezia eskaintzen zaie; bestetik, bietan estilo irakurterraza eta zuzenaren bidez adierazten dizkigu gertakizunak; azkenik, bi eleberrietan gai politikoa aipatu egiten da, bigarren mailako pertsonaiei loturik joan ohi dena.
|
|
|
Bi eleberri hauetan oso gai ezberdinak jorratzen dituen arren, badira bietan errepikatzen diren hainbat ezaugarri: batetik, bietan pertsonaia nagusien sentimenduei garrantzia berezia eskaintzen zaie; bestetik,
|
bietan
estilo irakurterraza eta zuzenaren bidez adierazten dizkigu gertakizunak; azkenik, bi eleberrietan gai politikoa aipatu egiten da, bigarren mailako pertsonaiei loturik joan ohi dena.
|
|
|
Antton Lukuren Botoiletan bilduma aintzat hartuz honela mintzatu zen Edorta Jimenez: " Liburu
|
bietan
deigarri egin zaidan elementu bat, hain zuzen ere, naturaren agerkera eta horri batak eta besteak ematen dioten tratamenduak, biek baitakite inguruneko xehetasunak narrazioaren osagarri egoki egiten." (Jakin 106)
|
|
|
Zarauzko Lanbide Eskolako sortzaile eta zuzendari izan zen fraidea hartu du oinarri horretarako Andoni Egañak, haren bi argazki ikusi eta gero. Francoren aurrean ageri da
|
bietan
Egañak eleberrian Frai Kandido deitu duena. Lehenengo argazkia epaiketa bati dagokio.
|
|
|
Bere aburuz, batez ere, bi dira topa daitezkeen antzekotasunak: batetik, biek bikoteen bakardadeaz dihardute; bestetik,
|
bietan
emakumea da protagonista. Hala ere, ezberdintasunak ere azpimarratu zituen:
|
|
|
Bietan pertsonaiak oroitzapenen zurrunbiloan sartzen dira. Eta, inportanteena,
|
bietan
narratzaileek hitanoa erabiltzen dute istorioa kontatzeko." (El Correo I)
|
|
|
Ni naizen hori (1992) eta Amaren begietan (1995). Bi eleberri hauetan oso gai ezberdinak jorratzen dituen arren, badira
|
bietan
errepikatzen diren hainbat ezaugarri: batetik, bietan pertsonaia nagusien sentimenduei garrantzia berezia eskaintzen zaie; bestetik, bietan estilo irakurterraza eta zuzenaren bidez adierazten dizkigu gertakizunak; azkenik, bi eleberrietan gai politikoa aipatu egiten da, bigarren mailako pertsonaiei loturik joan ohi dena.
|
|
|
Euskaldunak, espainolak, frantsesak. Horra hor hiru nortasun ezberdin, batzuen iritziz hirurakkontrajarriak, beste batzuen ikuspegitik, ordea, bata beste
|
bietan
integragarria (euskalduna eta espainola, edo euskalduna eta frantsesa, aldi berean). Gatazka horretanetengabeak dira nortasun horien eraikuntza eta desegituraketa prozesuak, nortasunakez baitira betiko emanak, eta gizarteko prozesuen barnean kokatzen baitira.
|
|
|
EL MUNDO DEL PAIS VASCO eta EL PAIS DELPAIS VASCO Hegoaldean, eta SUD OUEST Iparraldean. Lehen
|
bietan
, jakina, ezdira herri eta hiriburuetako albisteak nagusitzen, ez eta probintziakoak ere. Bainahonek ez du esan nahi Euskal Herriaren osotasuna islatzen dutenik, probintziareneta Euskal Herriaren arteko mailan geratzen baitira (gehienbat, geroago ikusikodugunez, Euskal Autonomia Erkidegoan eta, zenbait kasutan, Hegoaldeko EuskalHerrian).
|
|
|
Euskal Herriarekin zerikusia duen artikulu batek, hartara, Euskal Herri osoarekin zein haren parte batekin soilik izan dezake lotura. Geroxeagohelduko diogu Euskal Herria eta bere barneko eremu ezberdinen arteko alderaketari). Beraz, egunkariek gai hauen berri ematen digutenean, hurbileko kontuek garrantziairabazten dute (ezin bestela izan euskarari dagokionez, jakina; baina ez litzatekenahitaez horrela izan behar gainerako
|
bietan
).
|
|
|
Kanpotiko ekoizpenari erreparatuta (bai osorik ematen dena bai berton berrekoizten dena, hots,, nahasketatzat? hartu duguna), beste datu esanguratsu bat ageri zaigu: Espainian ekoitzitako produktuen presentzia ezberdina kanal
|
bietan
.
|
|
|
Gorakada horren atzetik, kanal
|
bietan
Informazio saioek duten lekua eta, ETBlenkasuan, Kirol erretransmisioak eta Magazinak daude.
|
|
|
Ipar Euskal Herriaren eta Nafarroaren tratamendua (tratamendu eza, hobeto esanda) berdina da kanal
|
bietan
. Ezberdintasunak daude, ordea, Espainian gertatzen direnalbisteen inguruan:
|
|
|
Hego Euskal Herriko prentsanEl Correo eta Diario de Navarra k duten nagusitasunari Sud Ouest ena gehitzen zaioIpar Euskal Herrian, eta honek kontzentrazio arazo larri baten atarian jartzen du EuskalHerriko komunikazioa, baita hedapen multimediatikoari dagokionean ere. Ikus entzunezkoetan, oraindik, Estatuko enpresak eta ikuspegiak dira nagusi mugaren alde
|
bietan
, horietara makurraraziz baita bertako irrati zein telebistagintza arloko hainbat enpresa ekimen ere, irrati eta telebista lokalak, kablerako programazioa,...?. Horien aurrean, edo ondoan?
|
|
|
Horretarako jarduteko modu berriak eta, zenbaitetan, instituzio berriak ere garatu ditu. Funtzio horietan
|
bietan
, halaber, harreman etahierarkia berriak eratu dira botere politikoaren eta aginte publikoaren maila ezberdinenartean. Horrela, lehen Estatuek zuten erabateko botere monopolioa, gaur egun banatuta agertzen da Europako Batasunaren, Estatuaren, Autonomia Erkidegoaren etaadministrazio lokalaren artean.
|
|
|
Urrezko orduetako albistegiak kontuan hartuta, iluntzean, Euskal Telebistak Teleberri eta Gaur Egun eskaintzen ditu16 Hizkuntza alde batera utzita, eguraldiaren tarteaoso da antzekoa
|
bietan
: informazio esana antzekoa, informazio erakutsia antzekoa, eguraldi mapa berbera.
|
|
|
era politikoan eratzen da, hau da norberak hautua eginez, eta bigarrenean, aldiz, kulturan edo izaera etnikoan oinarrituz, hau da, jatorri alemaniarra frogatuz. Inmigrazioaren aurrean estatu
|
bietan
antzeko portaera badago ere, jarrerak eta neurriak oso desberdinak dira.
|
|
|
Norbere gutxiengo egoerako taldearekiko etaestatuarekiko estereotipoek bina faktore ekoitzi zituzten. Talde
|
bietan
afektuzko dimentsioak saturatzen zuen faktore bat (lagunkoia eta alaia), eta gaitasun dimentsioakbeste faktorea (garbia, argia, langilea, eta onesta). Informazio kategoriek faktorebana ekoitzi zuten:
|
|
|
Psikoterapiaren eta psikoanalisiaren artean, bada eskualde komun bat, hitzaz baliatzen diren psikoterapiak direnheinean. Logoterapiaren edo mintzaira bidezko terapiaren aurrean eta, beharbada, mintzairaren terapiaren aurrean gaude kasu
|
bietan
.
|
|
|
Biziera guztia absolutuki bere era hartaraxe bizitzea eskatzen dubakoitzak. Etikoki ala estetikoki, baina
|
bietan
bat. Gogoeta egin genezake bi erei (biestadioei, esferei) buruz batera, baina ez biak batera bizi.
|
|
|
Kasu
|
bietan
, grabazioak Minidisk deritzon sistema digital baten bidez erregistratuak izan dira, eta Bilboko Ingeniaritza Eskolan Inmaculada Hernaez-ek eta BorjaEtxebarria k garatu duten. Ahot, sistemaren bidez aztertu dira.
|
|
|
Gerratearekin, Mugimendu Nazionalaren eta Franco-ren eliz politikan buruhaustehandietako bat Euskal Herriko Elizarena izan zen. Lehenengo orduetatik, lurraldezgerra lubakiaren alde
|
bietan
, eta politikoki, menpekotasun zibil militar kontrajarrietanbanatuta egokitu ziren herritar eta eliztarrak, eta Diozesia. Jakina denez, banaketapolitiko hori arazo erlijioso bihurtu zen berehala (Iturralde 1978:
|
|
|
Gaur egun, etenei dagozkien alderdi
|
bietan
ari gara lanean: horien iraupena etalekutze automatikoa, esaldiaren ezaugarri morfosintaktikoen arabera.
|
|
|
eta produktuaren azken ordainketak alderantzizko aldaketadakar; produktua ez da gehiago errepresentatua izan moneta kopuru baten bidez, etaerrenta monetarioak banku kontuetan ezeztatzen dira. Kasu
|
bietan
, objektu soil etabakar bat, alegia, produktu nazionala, moneta kopuru batean aldatua da, zeinarenberdinkidea den, ordezkapenez?, azkenik produktu berean aldatua izateko, denboralkiproduktua ordezkatu duen moneta kopurua produktuak berak ordezkatzen duenaldiunean.
|
|
|
Laino mehe baten erdian gindoazen, bide estu eta amaigabe baten gainean, zelan azaldu... Zerua inoiz ikusi dudan grisena zen, eta errepidearen albo
|
bietan
ehun laku eta beste ehun gehiago etengabean, belar motza eta marroia, lurrari zohikatza ostu dioten seinaleak han eta hemengo zulo beltz sakonetan, ardiak bide erdian asfaltoaren arrakaletatik sortzen diren belartxoak janez, mendixken gailur borobilduak, eta Breschi jaunaren pianoa denaren gainetik, kaio harro baten hegaldi pausatuaren moduan, denaren gainetik eta denarekin bat eginik. Hau da Irlanda.
|
|
|
Baina beno, argi zegoen azkenean zer gertatuko zen, ezta? Parrandazaleen taldean sartu eta goizeko ordu
|
bietan
heldu gara gure logeletara.
|
|
|
Hona heldu naizenetik hiru bat bider baino ez dut ikusi Jabi: larunbatetako parranda
|
bietan
, eta beste behin astean zehar. Ralphekin duen antza keinuetan, imintzioetan nabaritzen zaio batez ere.
|
|
|
Isiltasuna zen azken hilabete
|
bietan
bere bizimoduaren jabe, Eiderren heriotzak bijilia sargoritsu batean murgildu zuenetik. Bakardadearen pisutik aldentzeko asmoz alerta egoera bat aukeratu zuen, eta egunak pasatzen zituen euliei begira.
|
|
|
" Agg... ez zirudien ba, hainbeste edan nuenik ere", baina bai, Santiago kalea luze samarra ere bada, eta gainera bere luzeraren erdia tabernek betetzen dute. Eta espaloi
|
bietan
gainera. Jabi etorri zitzaion burura, berak ere mingaina trapututa ote zuen edo, arratsaldeko seietatik gauerdi ingurura arte –edanean lagun eta penak entzuten fidel– bere alboan egon zen adiskidearekin oroiturik.
|
|
|
neurria eta distira, distira eta neurria. " Eta
|
bietan
bat hautatu behar baduzue, hautatu neurria, zeren, gehiegizko neurriak bere distira ere izan dezakeen bezala —neurriaren distira—, aldiz, gehiegizko distirak, nola ez baitu neurririk, ez du distirarik, zeren eta neurririk gabe ez baitago distirarik", erraiten zigun. Eta nola apuntatzen nituen nik gisa hartako sententziak eta erranak, ene spirituak harri preziatu haien ederretik hats hartuko balu bezala...!
|
|
|
Bi aldiz hasi nintzen skribatzen, eta
|
bietan
utzi behar izan nuen: batean, zeren papererat tinta tanta bat erori baitzitzaidan; bertzean, zeren letra ez baitzitzaidan nahi bezain berezia eta diferenta atera; hirugarrenari, berriz, anitzez ere itxura hobeko iritzi izan nion, eta, hura ontzat emanik, zure etxeko ate azpitik sartu nuen... orduan ere kontrakarrean zeuden bi indar nabaritzen nituela neure baitan.
|
|
|
Osabak bidaian kontatuetarik banekien ezen adinkideak zirela bera eta Pedro. Haatik, Pedrok anitzez ere zaharragoa zirudien, osabari ez bezala orduak eta urteak neurrigabeki juntatu eta pilatu balitzaizkio bezala, eta horrek
|
bietan
bat erakusten zuen: edo bizitzak tratu gordinagoa eta gogorragoa eman zion Pedrori, edo Pedrok berak deliberatu zuen ezen bizkor bizi beharra zuela, denborari aitzina harturik, bizitzari, halatan, urinik eta zukurik apetitosenak atera ahal izaiteko, baita lurrinik usaintsuenak ere; edo izan zitezkeen bi posibilitateak batera ere, zeren egiaz baitzegoen Pedro zaharturik eta zabarturik, bere ile zuri harekin, zuria baina lohia eta zikina, ahotik hatsa eta kiratsa zeriola.
|
|
|
Hura zen primua eta herederoa, eta ni kateko bigarrena, eta bazirudien ezen naturaleza bera ere ados zegoela ordenamendu harekin, nor bere mailarako eta bere gradurako predestinaturik balego bezala, zeren mutil sendoa baitzen hura, harroin baten antzekoa, ni mehea eta arina nintzen bitartean; edo, bertzela erranik, enborra eta zentroa zen Mattin, eta ni adaska eta bazterra; hark zituen indarra eta boterea, nik hitza eta behakoa; hark bere bizia bizi zuen eta begi guztiak zituen gibeletik, eta ni begi haiei beha eta bizitzari beha bizi nintzen. Baina, naturalezaren partehartze badaezpadako hartaz gain, aitak edo amak, edo etxetik iragan ziren hiru prezeptoreek ere —don Frantziskok, jaun Marcelek eta aita Bartolomek, nork bere denboran— noiznahi den oroitaraziko ziguten, bertzenaz ere, ezen moduak eta moldeak zaindu eta guardiatu beharra zegoela, eta tratu hartan beti emanen zioten anaiari lehentasuna,
|
bietan
lehena zelako, Urbiain go hurrengo jaun eta markes balizko. Eta ni, ohitu egin nintzen azkenean... baina ez zailtasunik gabe.
|
|
|
Baina horri buruz ere ez dakit orain zer erran... Izan ere, amorioan eta komunionean,
|
bietan
ere ez ote dago, azpian eta harroinean, sentimendu bera: finitua infinituan urtzekoa, baina baita, aldi berean, infinitua finituaren mugetarat ekartzekoa ere?
|
|
|
—Ordu
|
bietan
ongi? —Ordu bi eta erdietan hobeki.
|
|
|
Jadanik ohitua egon behar nuen, baina aurreko
|
bietan
txundidurak baizik ez baninduen jo, oraingo aldian sentipen ernegagarri bat ernatu zen nire baitan, nire lagun ederra adarra jotzen ari ote zitzaidan. Aingeru aurpegi horretan ez zen, alabaina, trufa aierurik, sufrimendu neurtezin eta isilaren marka baizik.
|
|
|
Lanak izan nituen, hala ere, nire premien neurriko farmazia aurkitzen. Halako ordu tikietan, errezeta erakutsita baizik ez dizkizute beren ateak irekiko, eta lehenbiziko
|
bietan
drogazale botika ebasle bat banintz bezala ohildu ninduten, horietariko batean polizia deituko zutela mehatxatuta. Gurasoeneko barride baten alabarenera jo nuen hondarrean, hemezortzi hogei urtetan Charlyri esker aldirian ezagutu genituen auzoetariko batera.
|
|
|
Gero, bai bazkalondoan bai iluntzean, beste bitan deitu dut etxera, baina
|
bietan
erantzungailuko mezu hotza besterik ez dut entzun. Guztiarekin, gaur adoretu egiten nau Rubenekin afaltzeko eta besteengandik urrun ibil  tzeko dudan hitzorduak, zeren Chicagon ez bezala, gaur ez baitiot huts egingo.
|
|
|
Gaur bi txango egin ditugu, goizean Dou  ble O Arch eraino eta, arratsaldean, Delicate Arch eraino, eta
|
bietan
eguzkiak pasata ibili gara, ura eta itzalaren irrikaz; bazirudien norbaitek seguruenik deabruak berak basamortuan likido sukoiren bat isuria zuela eta paisajea flanbeatzen ari zela.
|
|
|
Ikusi duzuen moduan, Lizardiren poema irauli egiten du Arestik, eta ez nagusiki ruralismoa gaindituz zuhaitza Zorrotzako portura ekartzen duelako; hori, garrantzitsua izanagatik, bigarren mailan ezarriko nuke nik. Poema
|
bietan
metafora zuhaitza da, baina Arestiren begiak ez du naturan pozgarri, gizakiari erreparatzen baitio lehenik, horixe da batetik bestera dagoen koska ikaragarria. Lizardiren poeman" aizkora ankerrak" bota du zuhaitza; itzaina keinu tragiko bat diseinatzeko baliabidea besterik ez da; lana bazegoen, langilerik ez.
|
|
|
Futbolean jokatzen hasi dira preso batzuk; berehala egin dituzte taldeak, inon aurki daitezkeen internazionalenak. Talde
|
bietan
daude marokoarrak, ginearrak, nigeriarren bat, italiarrak, espainiarren bat edo beste, nafarra omen dena ere bai... Bazterreko eserlekuetan multzotuta begiratzen diegu guk zortziok, berriketan.
|
|
|
Disimuluan apur bat makurtuz, sakelan behera luzatzen nituen eskuak, orratz handiei helduta, eta sist sist! sartzen nizkien sagarrei; ostera zuzen jarri eta aurrera, ezer gertatu izan ez balitz bezala, baina orratz
|
bietan
sagar banarekin. Gosea maisu zorrotza da; niri asko erakutsi zidan.
|
|
2001
|
|
|
Kotxe batean sartu gintuzten (ez dakit, Citroen bat zela uste dut...) eta begiak irekitzerako Remellurin geunden, Italia ttikian. Badakizu, han familia familia da, eta" Il Capo" k bere etxean hartu gintuen negozioez bazkaritan hitz egin genezan, bera mahaiburu, eta bere konfidantzako lagunak alde
|
bietan
zituela. Ardoak ondutako umorean, Remelluriko historia eta ardogintzaren sekretuak agerian jarri, eta bere hurrengo proiektua aitortu zigun:
|
|
|
Nazionalisten jarreraz orain arte hitz egin izan dena baino zehatzago hitz egiten dut, era sinplean baino ez sinplistan. Adibidez, uste dut garbi adierazten dela bazirela euskaldunak alderdi
|
bietan
, eta euskaldunok bata bestearen aurrean egote hori ez dela atzoko kontua. Gure historian dagoen zerbait da, ez dugu horretaz lotsatu behar.
|
|
|
Datorren maiatzaren 6an irakaskuntzak jai egingo du, bi gune eta bi lelo desberdinekin, baina
|
bietan
ziur festa giroa izango dela nagusi. Alde batetik, Herri Urratseko antolatzaileek Senpereko lakuan biltzen direnak" Doinuz eta hitzez" hornituko dituzte.
|
|
|
Era berean, Auzitegi Gorenaren ezbazpena eta EAEko Auztiegi Gorenaren ebazpena daude. Garzonen oinarrizko tesiari kontra egiten zaio
|
bietan
. Alabaina, hau guztia ezkutatuta geratu da.
|
|
|
Trafikoa bideratzeko barne sare batez ari dira:" Hegoaldean, Gipuzkoako lurraldearen zeharkakotasunak lehentasuna duen bide sarea eratuko da eta, Iparraldean aldiz, luzetarako egitura indartuko da. Biak, alde batetik, Donostiako 2 Zinturoian oinarritzen dira eta bestetik, autobidearen zenbait zati berritan, hain zuzen, Bidasoaren alde
|
bietan
kokatuak, aspaldiko neurriz kanpoko azpiegitura dentsitatea txikituz". Honela jarraitzen du:
|
|
|
Gaurkoan, Ramon Saizarbitoriaren nobelak ditugu hizpide, gutako irakurle askorengan betiko geratu diren obrak, hain zuzen. Saio honi jarri diogun izenburuan adierazten denez, mundua erromantizatzeko modu hori begiradan (lehenengo hiru nobeletan) eta oroimenean (azkenengo
|
bietan
) oinarritu da, eta hauexek izan dira, jarraian zehaztuko ditugun testu estrategiekin batera, poetika desberdinak testuratzeko egileak eskura izan dituen abiapuntuak. Has gaitezen, hortaz, azterkizun ditugun nobelek eragin dizkiguten irakurketak azaltzen, egileari eta bere garaiari buruzko hainbat datu eman ondoren.
|
|
|
Idazleak aukeratzen dituen lurraldeetatik hiru marinelak dira (Lisboa, Eire, Grezia), edo behintzat, itsasoz inguratuak daude. Beste
|
bietan
(Paris eta Praha) urak bere presentzia ukaezina du, Sena eta Moldava ibaien bidez.
|
|
|
Poesia honek espresabide desberdin bi ditu, esku artean ditugun liburu
|
bietan
: modu batera agertzen da Gartzelako poemak liburuan, eta bestera Marinel zaharrak liburuan.
|
|
|
mutualitate eta pentsio planetarako ekarpenak egitearren murritz daitezkeen kopuruek ere badute mugarik, hurrengo bi ataletan adierazi bezala(
|
bietan
apalena, beti ere):
|
|
|
Otsailean Mir estazioa eraitsi behar dute, lehenago erortzen ez bada, eta Ozeano Barera zuzendu behar duten arren, aurreko kasu
|
bietan
bezala baliteke zatiren bat beste nonbait erortzea.
|
|
|
Lexmark, Xerox eta HP markako
|
bietan
, fabrikatzailearen eta kontsumitzailearen datuak ipintzeko egokitutako espaziorik ez dago; Olivetti markakoan ez da adierazten bermearen indarraldiak noiz arte irauten duen.
|
|
|
Papera sartzeko edukiera handiena Xerox Docuprint M750 laginak duen arren, papera sartu eta ateratzeko mekanismoak aipatu dugun Xerox honetan ez ezik Lexmark Z12 eta HP markako
|
bietan
ere kalifikazio onak jaso zituzten.
|
|
|
Erosteko bide gisa, behintzat, mesfidantza sentiarazten du Internetek kontsumitzailearengan: ez segurantziarik, ez bermerik eskaintzen du (4 puntu baino gutxiago
|
bietan
).
|
|
|
Hortik aurrera, minutu bakoitza Jazztel ekin 3,8 pezeta kostatzen da eta Telefónica rekin 4 pezeta (gehi BEZ,
|
bietan
ere); baina Telefónica ren tarifa horri deia ezartzearen kostua gehitu behar zaio.
|
|
|
Kasu
|
bietan
ere, ez jarri martxan beteta ez badaude.
|
|
|
Alderdi
|
bietan
hobera goaz, baina gure ikerlari kopurua inguruko beste herrialde batzuen aldean oso txikia eta ikerketan inbertitzen den dirua kontuan hartzen badugu (hori ere txikiagoa da), Espainiako komunitate zientifikoak badu meritu bat: oso produktiboa da.
|
|
|
Alde nabarmenagoak antzeman dira nutrizio kalitateari dagokionez: azterturikoen artetik jatetxerik onenak Iruñea eta Bartzelonakoak izan dira, hiri
|
bietan
ere menuen %84 onargarritzat jo baita.
|
|
|
Bezeroarenganako arretari buruzko datu orokorretara itzulita, era positiboan nabarmendu zen jatetxeetako komunen egoera eta janari edariak zerbitzeko azkartasuna; atal
|
bietan
ere batez beste 8,5 puntutik gora eman zen.
|
|
|
Kernel markako
|
bietan
eta Tallo Verde markako Kimu Berriak laginean, osagaien zerrendarekin batera, hauen proportzioak urtaro batetik bestera aldatu egin daitezkeela jakinarazten zaio kontsumitzaileari: horrek adierazten du produktua ez dela homogeneoa izango urte osoan zehar.
|
|
|
Lan honetan, gaztelaniazkoa eta euskarazkoa erabili ditut, batik bat. Aipuak,
|
bietan
ematenditut: gaztelaniazkoak, (ia) dauden daudenean hartuta; eta, euskarazkoak, jatorrizkoak neronek (zerbait) moldatuta.
|
|
|
Eztabaidagaia, hizpidea?, debateetan ohikoa denez, aurretiaz finkatutadago kasu
|
bietan
, eta besteek emandakoa da: M matxismoaren gainean da; SH, aldiz, sexu heziketaz.
|
|
|
Espazio banaketaeta eraikuntza estruktura berri bat agertu zen: bi horma eta zutoin zulo gehiago pareten alde
|
bietan
, estalkiaren seinale. Behe Erdi Aroko cluck a izanzitekeela pentsatu zen, hau da, XIII XV. mendeen tartean mendebaldekoEuropa germaniarrean hedatutako nekazari etxearen antzeko bat.
|
|
|
Arestian esan dugunez, garai honetan eta esparru geografiko berdinetantradizio kultural ezberdinak azaldu ziren, eta horregatik komenigarria litzatekeherri
|
bietan
agertzen diren ezaugarri materialak azaltzea4 Has gaitezen ezaugarribisigotikoekin.
|
|
|
Gaurkoan, Ramon Saizarbitoriaren nobelak ditugu hizpide, gutako irakurleaskorengan betiko geratu diren obrak, hain zuzen. Saio honi jarri diogun izenburuan adierazten denez, mundua erromantizatzeko modu hori begiradan (lehenengohiru nobeletan) eta oroimenean (azken
|
bietan
) oinarritu da, eta hauexek izan dira, jarraian zehaztuko ditugun testu estrategiekin batera, poetika desberdinak testuratzeko egileak eskura izan dituen abiapuntuak. Has gaitezen, hortaz, azterkizunditugun nobelek eragin dizkiguten irakurketak azaltzen, egileari eta bere garaiariburuzko hainbat datu eman ondoren.
|
|
|
narrazioa eta Hnuyko. Ezagutzen duzu negua?? poema ere harremanetan daude, biek onartzen dituztelarik bi irakurketa, eta irakurketa
|
bietan
bat. Irakurketa literalean, baserritik ateratzen den umeari gertatutakoa kontatzen zaigu bietan:
|
|
|
poema ere harremanetan daude, biek onartzen dituztelarik bi irakurketa, eta irakurketa bietan bat. Irakurketa literalean, baserritik ateratzen den umeari gertatutakoa kontatzen zaigu
|
bietan
: euripera ateratzenda, narrazioan?, nahiz elur erdira, poeman?, eta galdu egiten da, irristatu etaerori, ordura arte berea izandako guztia galduz (atabala, baloia, aittittek egindakoegurrezko ezpata).
|
|
|
Irakurketa metaforikora etorriz, haurtzaroaren mundu babestutik munduzailera ateratzea ari zaigu testu
|
bietan
planteatzen, haurtzaroak eta inozentziarenaro horrek barnean daukan guztia galdu (ezpata, atabala...) eta nor bere bizitzarenbideari lotu beharra, erreferentziarik gabeko mundu zabalean, euripean, elurrarenerdian, ibiltzen hasi beharra, galdurik sentituko garelarik bertan eta munduareneta bizitzaren hutsa sentituko dugularik sarritan, «dena elurra bezain zuria etaesanahirik/ gabea egin»go zaigula.
|
|
|
eta gehienbat bilakaera positiboa ziurtatzeko, ezinbestekoa da ikusmira psikosoziala eta psikosoziolinguistikoak jarraitzea, euskararen azkeneko normalkuntza egoeraraino iritsieta bertan mantendu ahal izateko behintzat. Bi ikusmira mota horiek behar beharrezkoak dira; horien arteko erlazioak norabide anitzekoak eta estuak dira,
|
bietan
antzekotasunak eta ezberdintasunak bereiz baitaitezke; ezberdintasunenartean, bat da, adibidez, gizabanakoarentzako aukeraren posibilitatea dagoela, zeina errazago eta hobeto aztertua izan den ikusmira psikosozial eta psikosoziolinguistikoan, ikusmira politiko, soziologiko edo soziolinguistikoan baino. Badirabestelako ikusmirak ere, helduen euskalduntzea ulertzeko beharrezkoak direnak, hala nola ikusmira psikologikoa (gizabanakoen nortasunaren garrantzia neurtzeko) edo psikopedagogiko eta didaktikoa (helduengan irakaskuntza/ ikaskuntza prozeduraren ezaugarriak aztertzeko).
|
|
|
Kasurako, Mexikok egin behar duen ordainketa bikoitza ez dagokio pesoaren truke tasa finko mantentzeari, ezta flotatzen uzteari ere. Kasu
|
bietan
, Mexikoren kanpo zorraren ordainketak asimetria baten menpe daude, eta asimetria horrek halabeharrez herrialdearen nazioarteko baliabideen galera partzialera eta zor berri baten menpe jartzera eramaten du. Pesoa finkaturik egonen balitz nahiz eta gero presio debaluatzaile handiagoa jasan, Mexikok maileguz hartu lituzke atzerritar monetak truke merkatuan, bere kanpo zorraren zerbitzurako, bere kanpo zorra handituko lukeen eragiketa eginez; edo gero eta prezio baxuagoan saldu lituzke bere etxeko baliabideak, horrela, bere kanpo zorraren hazkundea jasanez.
|
|
|
Nazioarteko kapital espekulatzailearen sorrera eta hazkundea giltza moneta gisa erabilitako moneta nazionaleko atzerritar gordailuekin loturik dago, eta baita kanpo zorraren ordainketa bikoitzarekin ere. Kasu
|
bietan
bikoiztasunaren prozesu bat azpimarratu behar da. EEBBen ordainketen balantzaren defizitak dolarren bikoiztasuna zeintzuk aldi berean amerikar banku sisteman eta eurobankuetan topa baitaitezke definitzen du, eurodolarren masaren edo dentsitatearen hazkundea kanpo zorraren zerbitzuari dagokion bigarren ordainketaren seinalea den bitartean.
|
|
|
EEBBek merkataritza defizit edo soberakina izan ala ez izan, gauzak ez dira erabat aldatzen. Izan ere, kasu
|
bietan
amerikar banku sistemaren IOU delakoa erabilia da nazioarteko ordainketaren medio modura. Zorraren ezagutza soil bat zeina betetzeko ez baita inoiz eskatua izanen ematen da baliabide errealerako trukean.
|
|
|
“Salmonella enteritidis”, “Salmonella typhymurium” eta “Salmonella enteritidis”, gastroenteritis akutua eragin dezaketenak. Lehenengo
|
bietan
, infekzio mota behi gorozkiak edo errape gaixoak edo giza protatuak dira; azken kasuan, berriz, gaixorik dauden behi gorozkiak. “Salmonella typhy” k sukar tifoidea eragin dezake, “Salmonella paratyphy” k, sukar paratifoidea.
|
|
|
Karbohidrato gramo batek 4 kcal inguru ematen dituela kontuan hartuta, kopuru horiek ziurtatzeko 400 g karbohidrato inguru eman behar dira egunero. Kopuru handiegia dirudien arren, janari nagusi bakoitzean (gosaria, bazkaria eta afaria) karbohidrato ugariko elikagaien konbinazio egokia sar daiteke, eta kopuru txikiagoa lagun egiteko
|
bietan
(bazkaria eta askaria). Karbohidratoen iturriak:
|
|
|
Baina egia esan, onartu du berekiko, ia bi aste ditu Anartzekin hitz egin gabe. Pare bat aldiz deitu dio etxera paletarako hitzordua ezeztatzeko, baina amarekin hitz egin du
|
bietan
, eta ez dio Chiapaseko inolako konturik aipatu. Baina bueno, horrek ez du ezer esan nahi, konturatu da Tasio, jakinaren gainean nengoela pentsatuko zian seguruena.
|
|
|
Biak trenean gertatu ziren, hori bai. Eta
|
bietan
, une batez, estasi moduko bat izan nuen (birikak bete zitzaizkidan eta trenaren leihoetatik zeppelinak ikusi nituen, zeruan, zeppelin asko). Egia esan, ez dakit sentitutakoa ordukoa den edo oraingoa, gogoratu dudanekoa.
|
|
|
Horrek egiten ditu bat oroitzapen biak, beharbada. Izan ere, biak trenean eta
|
bietan
estasia (birikak eta zeppelinak).
|
|
|
Goian ezkerraldean Non idatzi du, eskuinaldean Noiz, hiruna letrokin. Gero, non hitzaren gainean Espazioa idatzi du eta noiz gainean Denbora,
|
bietan
borroiak eginez. Bigarren lerroan ezkerraldean Heterotopia idatzi du eta eskuinaldean Heterokronia.
|
|
|
Galerietako batean sartuko zarete, galeriak hiru estai izanen ditu, pisu bakoitzean zelda ilarak alde
|
bietan
. Imajinatuko dituzu presoak han goian hirugarren estaian zeldatik irten eta besoak barandan jarrita behera begira.
|