|
2000
|
|
|
Herri bat baino gehiago da egoera horretan bizi dena, hots, besteek ezarritakomugak hertsiegi dituena, bere bere propioak gura dituena, besteak beste bera izateko, besteen artean burua zutik egon ahal izateko baino ez bada ere. Herri bat bainogehiago da munduan bere mapa identitario ezaguturik ez duena eta besteekinposatutako mapa ikasi
|
beharra
duena.
|
|
|
Askatasuna eta identitatea batera behar diren kontzeptuak dira; elkarren
|
beharra
dute. Ohartu besterik ez,, burujabetza?
|
|
|
ezin balia zezaketen teknika klasikoa, gerraksorrarazitako eri kopuru handiak tratatzeko. Baina armadek soldadu
|
beharra
zuten, eta tratamendu ahalik eta laburrenak eta masiboenak behar zituzten izan.
|
|
|
Leturiak, bere egozentrismotik, konbertitu? (existentzialki!) eta besteen, bere
|
beharra
dutenen, zerbitzuan saiatzeaerabakitzen du. Eta hemen, tupustean, honekintxe egiten duzu topo:
|
|
|
– Abstrakzio mailari buruz, eta Piaget-en adibidearekin jarraituz, ezagutza motaerrepresentazionalek hizkuntzaren
|
beharra
dute, ezagutzen diren errealitateakespresatzeko, gordetzeko, partekatzeko, adosteko, etab. Ezagutza ez errepresentazioanalaren barruan ere, ezagutzen diren deiturak hizkuntzaren bitartezazaleratzen dira, deitura linguistikoa bera gauzaren ezaugarri bat gehiago moduanhartuz. Agian horregatik, orokorki zein partikularki hartutako hizkuntzengramatikak, adibidez, abstrakzio maila ezberdineko estrukturez daude osatuta.
|
|
|
Hedabidearen eta iturriaren artean sinbiosia egon ohi delako gertatzen da hori. Iturriek eta hedabideek elkarren
|
beharra
dute. Elkarrekiko dependentzian daude.
|
|
|
Batzuetan gobernuek arautzeko joera agertu dute, irrati lokalen sarearen helburuak eta edukiak bideratu nahirik. Horrela, esaterako, estatuaren dirua jasotzeko, programazioa zaindu
|
beharra
dute Holandan. 1992an onetsi zen araudiaren arabera, programazioaren %50 informazio, kultura edo hezkuntza alorrekoa izan behar da.
|
|
|
Beraz, monopolio informatiboa nagusi izan zen garai honetan Hego Euskal Herrian. Ondo informaturik egon nahi zutenek Radio Paris (gaztelaniazko notiziak), Mosku Irratia, BBC edo Radio Pirenaica sintonizatu
|
beharra
zuten.
|
|
2001
|
|
|
Honekin lotu
|
beharra
dugu EKBk BAT aldizkarian. Gazteen munduaeuskalduntzeko egitasmoa, izeneko artikuluan egiten duen baieztapenhau:
|
|
|
Hauxe da gure etxea, geure proiektuan eraiki behar dugun oinarria. Honengainean gauzatu
|
beharra
dugu geure asmoa.
|
|
|
Eta bertan amaitzen dabere periploa. Emakumeak, osoa izateko, gizonaren
|
beharra
balu bezala.
|
|
2002
|
|
|
UEU izan zen Euskal Unibertsitatearen aldeko deia mantendu zuen erakundebakarra, baina, zenbaiten aburuz, errebindikazio horrek gizarte oihartzuna galduondoren, UEU noraezean ibili zen, nahiz eta urtero 600 lagun inguru bildu eta berejarduera zabalduz joan. Ez bakarrik hori, Egin egunkariko kazetari anonimo batenesanetan, UEUk berrikuntza
|
beharra
zuen, zeren eta «Gaur egun ez zaigu nahikoedozein gai euskaraz emateko gai garena jakitea. Zer ematen den ere aztertu behardugu.
|
|
|
Azken urteotan bizi izan dugu Dereduaren inplantazioa ikaskuntzaren 1 eta 2 mailan, eta hor dira emaitzak. Unibertsitateak erantzun bat emateko
|
beharra
du egoera berri honi, era egokienean, biurratsak landuz:
|
|
|
sorraraz dezake herritarrengan, batez ere urrun edota erritmo ezberdinetanikasi
|
beharra
dutenengan. –
|
|
|
Kalitatezko hezkuntza lortu ahal izateko, informazioaren teknologiek nahitaez sartu
|
beharra
dute hezkuntza sistemako maila guztietan. Ikasleak txikitatikteknologia erabiltzeko erraztasuna hartzea ekarriko luke horrek, eta mota guztietako jakintzetan sarbidea izateko ematen dituzten aukerak aprobetxatzea lekarke, gizarteak eta lan merkatuak egiten dituzten eskaeretarako gaztetandik prestatuz.
|
|
|
izan ere, gaur egun maiz sortzen diraika mikak espezialisten eta itzultzaileen artean, baita intrusismo salaketakere. Onartu
|
beharra
dugu, dena den, itzulpen espezializatuak egiteko orduanoso zaila gertatzen dela aukera egitea: hizkuntza formazio sendoko etaespezialitateko jakintza apaleko itzultzailea, edo espezialitatean ongi jantzita dagoen baina hizkuntza formazio berezirik ez duen espezialista.
|
|
|
hizkuntza jarduera (birformulazioa, kode trukaketa, testugintza) itzultzailearenesku egongo da, eta gaiaren antolamentua, kontzeptuen azalpena eta terminologia espezializatua espezialistaren esku. Dena den, ez da erraza egoerahori bideratzen, eta onartu
|
beharra
dugu maiz hizkuntza formazio sendoaduen espezialista (horretarako planak egin behar izaten dira, baina), nahizespezialitate bateko jakintzan ongi jantzita dagoen itzultzailea (itzultzaileenespezializatzea eskatzen du horrek, eta merkatu arazoa plazaratzen du, hortaz) gerta daitezke une jakin batean itzultzailerik onenak.
|
|
|
Hitzarmen haiek babestenzituzten eta bi Estatuen interesen aurkakoak ziren jarduera batzuk murriztea zen bikoroen nahia. Gainerakoan, ez ziren Conversa hitzarmenen aldekoak, baina hitzarmen horien
|
beharra
zuten. Aro Berriko gerra luzeetan, liskarren hasieran etsaiarenekonomia suntsitu nahian bi Estatuek lehendabizi hartzen zuten neurria, etsaiarekinsalerosketak galaraztea izaten zen.
|
|
|
Horiez gain, Frantziako urre eta zilar iturririk garrantzitsuena Espainiarekin zituen harreman ekonomikoek osatzen zuten. Beraz, nahiz eta politikoki elkarren etsai izan, ekonomikoki elkarren
|
beharra
zuten biEstatuek. Eta Conversak ihes balbula baten antzeko zerbait ziren, bi Estatuen arteko gerra garaietan beharrezkoak zituzten harreman horiek bideratzeko.
|
|
|
Bi Estatuen antzera, Ipar eta Hego Euskal Herriek elkarren
|
beharra
zuten ekonomikoki. Batetik, jangaiei eta ontzi eraikuntzako lehengaiei zegokienez, Gipuzkoan eta Bizkaian beharrezko ziren garau gehienak eta ontzioletan behar zituztenzenbait material Frantziatik zetozen.
|
|
|
Batetik, jangaiei eta ontzi eraikuntzako lehengaiei zegokienez, Gipuzkoan eta Bizkaian beharrezko ziren garau gehienak eta ontzioletan behar zituztenzenbait material Frantziatik zetozen. Bestetik, itsasoz haraindiko arrantzari zegokionez, Hego eta Ipar Euskal Herrietako arrantza ontziteriak bateko eta bestekomarinelez hornitzen ziren, Lapurdiko ontziteriaren neguko babesleku garrantzitsuena Pasaiako kaia zen, Gipuzkoako ontziteriak Frantziaren menpe zeuden Ternuakouretara joateko Frantziako baimenen
|
beharra
zuen, eta Lapurdiko ontziteriarenekoizpen gehiena batez ere Bilbon gauzatzen zen35 Azkenik itsas merkataritzarizegokionez, XVI. mende amaieratik aurrera ontzi frantziarrak ziren Hego EuskalHerrira jangaiak eta, batez ere, ehun produktuak ekartzen zituztenak, eta horienordez artilea, burdina edo dirua eramaten zutenak, legez edo legez kanpo.
|
|
|
Armadak bertan bizi ziren: jan, lo eta berotu
|
beharra
zuten. Euskal Herrian erasotzen zuten elkar, lurrak txikitu, baserrietan ohostu... Bertakoen lepotik ordaintzen ziren gastuak, gerra denboran eta gerraren ondoren.
|
|
|
Ondorioz, Europako gizarteak zenbait pobre onartzen zituen, agindutakobaldintzak betetzen zituztenak; beste batzuek, aldiz, desagertu
|
beharra
zuten.
|
|
|
eskema interpretatibora (ikus, adibidez, 1970 urte inguruanklandestinitatean lantzen ziren eztabaida historiografikoak), hau da, euskalkomunitatea bloke itxi eta trinko gisa ulertzera, Euskal Herritik at bestelako bloketrinko eta erasokorrak baleude bezala. Imajinario hori gainditu
|
beharra
dugu, Euskal Herria igarolekua izan delako eta itsasbazterrean zabal zabalik egon delako.Eta gure iraganean, ez dira izan barnealdeko kontraesanak, endogenoak, soil soilik; Monarkiak, Estatu nazionalak eta abar neutralak ez direlako.
|
|
|
Industria gizarteko bizitza ereduen kategoriek bata bestearen
|
beharra
bazuten, baina, indibidualizazioaren teoriak, gizarte garaikidean hori guztia deslotura eta birlotura prozesu sistematiko batean murgilduta dagoela adierazten du.
|
|
|
Horri ekin aurretik sarrera txiki bat egingo da. Bi atal nagusiei lekua egin aurretik, bai zer nolako
|
beharra
duen gizarte garaikideak urrats berri bat emateko, baita zer nolako zailtasunak eta oztopoak dauden urrats hori emateko zenbait erakunde eta talderen jarrerengatik ere, azalduko da jarraian. Edo aurrez esandako hitzekin adieraztearren:
|
|
|
Irrati libreek betetzen zuten esparru lokala gainditu eta maila nazionaleko informazioa ere eskaintzeko, medio urriekin egin
|
beharra
dute aurrera, komunikabide ofizialek izkutaten eta manipulatzen duten informazioaren alde aternatiboa jaso dezagun37.
|
|
|
Garai hartan? 1960ko hamarkadan, hain justu?, irratiek askatasun gutxi zuten programazioa osatzeko orduan. Alde batetik, aldez aurreko zentsura indarrean zegoen 1939az geroztik, eta, eskaintzen ziren edukiak zaintzeko eskubide eta
|
beharra
zuten Madrilgo gobernuko ordezkari probintzialek. Beste aldetik, 1960ko urtarrilaren 14ko dekretuak ezarri zuenez, estatu espainiarreko emisora guztiek zuzenean eman behar zituzten RNEren eguneroko mintzatuak, eta debekaturik zegoen beste albistegi buletinik egitea, informazio ofiziala besterik eskaini ezin zelako.
|
|
|
Irrati hizkuntza sortu beharra zegoen. Adibidez, oso barneratuta ziren klitxeak, eta esaldiak euskarara egokitu
|
beharra
zuten; hasierako kazetariek eta esatariek gaztelaniatik itzultzen zuten, batzuetan ez oso era egokian. Euskara nekazaritzaz edo herri kirolari buruz hitz egiteko tresna egokitzat jotzen zuten arren, futbol partidak edo antzeko gertaerak zuzenean emateko gai ez zelako ustea zegoen.
|
|
|
Hizkuntzek, ofizialek eta ez ofizialek, aintzatespenaren
|
beharra
dute, pertsonen tresna komunikatibo diren heinean, hiztun taldeen kode linguistiko diren heinean?. Pertsona guztiak legearen eta administrazioaren aurrean berdinak baldin badira, logikoa da horien hizkuntzak ere aintzakotzat hartuak izatea eta berdintasun egoera batean kokatzea, administrazioetatik eta botereetatik hiztunen artean maila diferenteak sortzea bilatzen ez baldin bada, modu zuzenean nahiz zeharka?, behintzat.
|
|
|
Kultura eskubide batzuk sakratuak diren bitartean, beste batzuk ez dira ezta eskubide ere. Kontsentsuzko kultura aldarrikatzen dute, kulturak kontsentsuaren
|
beharra
balu bezala. Zer kontsentsuatu behar dute euskaldunek Espainian?
|
|
|
Baina, era berean, ulerterrazago ere bai, agian. Zelan daki jendeak urrun bere
|
beharra
duela inork. Komunikazioak badu horretan ere erantzuna, eta erantzukizuna.
|
|
|
Pertsuazioaren
|
beharra
duenak norbait konbentzitu behar izaten du, eta, normalean, pertsuasiolariak bere kontra dauden mintzakideak hartu behar ditu aurrez aurre. Lortu behar duen lehen lehena da mintzakideak bere jarduna kontuan hartzea da; alegia, arerioak ontzat hartzea bere diskurtsoa; besteek entzutea, beste barik, horixe lortu behar du abiapuntuan limurtzaileak.
|
|
|
Aro moderno eta industrializatuan, zelan eraikitzen da dominazioa? Autorreflexiora garamatzakeen teoria kritiko baten eraiketaren
|
beharra
dugu, hausnarketa kritikoaren bidez diagnosia egiteaz gain urrats estrategikoak diseinatu behar baitira aurrera egiteko.
|
|
|
– Teknologikoa, ekoizpen mediatuek teknologien
|
beharra
dutelako, hedatuak izateko: prentsa, irratia, telebista, zinema, sare telematikoak...
|
|
|
Kulturek eta identitateek inoiz izan duten elkarren arteko aditzerik sendoena dute gaur egun. Besteei buruzko berri inoiz baino gehiago dugu gaur egun. Kulturartekotasunetik eta identitate aniztasunetik hitz egiten ikasi
|
beharra
du gizaki modernoak.
|
|
|
Berba beharrezkoa dugu giza komunikazioan, bai; hala ere, abantaila guztiez gain, berbak ere badu bestelako eredu komunikatzaileen beharra. Zeinu primitiboak eta konplexuagoa den zeinu modernoak elkarren
|
beharra
dute maiz, elkarren osagarri dira sarritan, ez ohi dira baztertzaile, normalean.
|
|
|
Harremanezko garapen horren oinarrian, truke komunikatibo horren oinarrian, elkarrekintza edo interakzioa dugu. Interakzioak igorlearen eta hartzailearen
|
beharra
du. Kultura bizi hori abian jartzen duen organismo biren arteko trukea da elkarrekintza edo elkarreragina.
|
|
|
Masa komunikazioan igorle eta hartzaile eginkizunak giza komunikazio pertsonaletik apartatzen dira; igorlea eta hartzailea ez dira elkarren ezagun, nahiz eta elkarren
|
beharra
duten; masifikazioak ezezagutza areagotzen du komunikazio prozesuan:
|
|
|
klase agintariek euren boterea finkatzeko sistema komunikatiboa. Talde eragileek hizkuntzaren
|
beharra
dute boterera heltzeko; esate baterako, Grezia eta Erroma klasikoen barneko eztabaida politikoan, inor goi agintaritzara heltzeko tresna erabakigarria izan zen hizkuntza menperatzea. Klase agintaria, indar militarraz gain, hizkuntzaz ere profitatu da bere botereari eusteko.
|
|
|
Ezinezkoa da, komunikazio egintza batean, bestearekiko harremana existitzen ez dela pentsatzea. Beraz, mintzakideek kokatu egin behar dute bata bestearen aurrean, autoidentifikatu
|
beharra
dute bata bestearekiko. Komunikazioan, testuinguru horretatik begiratuta, bigarren mailakoa da datua, eta lehenengokoa berba nork nori egiten dion zehaztea.
|
|
|
Inferentzia hori egiteko unean, igorri zaizkion eta berak hartu dituen seinaleek ordezkatzen duten zentzua harrapatzeko unean, hartzaileak ulertarazlearen
|
beharra
du. Zeinuak ulertzeko eta zeinuen bidez komunikatu gura dena ulertzeko beharrezkoa den inferentziarako tresna signifikatzailea da ulertarazlea, ulertzeko ezinebestezkoa den zeinuaren zeinu azaltzaile berria; ulertarazlea, beraz, zeinu berri bat da, lehena ulertzeko, lehenaren zentzua hartzeko eta signifikazioak eraikitzeko beharrezkoa zaiguna.
|
|
|
Ikuspuntu horretatik begiratuta, interpretazioak ez duke mugarik; semiosia infinituraino luza daitekeen egintza da, azalpenak azalpen berria behar baitu, interpretazioak interpretazio berriaren beharra baitakar. Eta, lehenago ere esan dugu, interpretatzeko ulertarazlearen
|
beharra
dugu.
|
|
|
Gizartetik at geratu gura ez duenak, bere egin ditu ulertarazle publikoak, gehiengoaren esku dauden horiek, iritzi publikoa (publikatua) eraikitzen duten horiek. Norbaitek arlote fama izan gura ez badu, besteek begi okerrez begira diezaioten gura ez badu, ulertarazle kolektiboen
|
beharra
du, pentsamendu publikoagaz bat egin ahal izateko, gizartearen jario interpretatiboari segitu ahal izateko eta gizarteko iritziagaz bat egiteko. Bazterketaren zigorra gura ez duenak, bereak egin behar ditu ulertarazle kolektiboak.
|
|
|
Onartu beharra dago, nazio estatu modernoak eraberritu
|
beharra
duela, besteak beste, kultura desberdinen talkaren ikuspuntutik begiratuta, bere eraikuntza problematikoa suertatu da eta.
|
|
|
Etorriko zaio Telemakori (soilik bizi dadin eskatzen dut) adin sendoagoa; orain aitaren laguntzaz zaindu
|
beharra
zuen eta nik ez dut arerioak gure etxetik jaurtitzeko indarrik. Etorriko ahal zara hainbat arinen, zutarren portu eta aldarea!
|
|
|
Hura hiltzeko asmoz honelako egitasmoa eratu zuen: egun gutxiren buruan guda ontzidiekin borrokatzekoak ziren eta Eumenes zen nagusi itsasontzi kopuruz, azpikeriaz borrokatu
|
beharra
zuen, armetan ez baitzen haren pareko. Ahal zuten suge pozointsu gehien bizirik batu eta lurrezko ontzietan sar zitzatela agindu zuen.
|
|
|
Zantzoa bota eta laguntza taldeek lasterka egin zuten; arma arinekin ekin zioten lehenbizi borrokari; gero zaldizko galiar eta hispaniarren ezkerreko hegalak erromatarren eskuinekoari egin zion aurre, zaldizko borrokaren ohiturak jarraitu gabe; aurrez aurre elkartu
|
beharra
zuten, alde batetik ibaiak eta bestetik oinezkoen gudalerroak hersten baitzuten bidea inguruan joan etorriak egiteko batere lekurik utzi gabe. Alde bietatik buruz buru topeka eginez, zaldiak geldi eta azkenean nahastean zirelarik, gizonek elkarri oratu eta zalditik elkar botatzeko ahaleginak egiten zituzten:
|
|
|
Bestelakoak43: laburtzapenak sail orokorrean biltzen diren laburdurak, siglak eta sinboloak daude hemen, horiek ere hiztegian egon
|
beharra
dutelako, ez hiztegi tradizionaletan, izen bereziekin gertatzen den bezala, baina bai euskararako datu base lexikalean, batez ere corpusen analisia kontuan hartzen bada?. Hala ere, suprakategoria modukoa da hau, erreferenteak daramana, ondoren adieraziak (mugakizunak, ikus esklamazioak eta esaerak, kategoria nagusien atalean) benetan dagokion gramatika kategoria ere bai baitarama.
|
|
|
Hitz elkarketara egin dugun hurbilpen sinpleenetakoa izen+ izen motakoa izan da, bai bukaerako a organikoaren galera kontrolatuz, bai elkarketa marra onartuz. Bada, azken honen berri emateko erregela taktikoen
|
beharra
dugu; izan ere, izen arrunten jarraitze klasean onartzen dugu, baina bigarren izenari ukatu egin behar zaio berriro erabiltzea, bestela nahi beste izen izango genuke elkarren segidan,* haur liburu etxe, esaterako. Gogora dezagun, halere, oraingoz edozein izen dela beste batekin elkar daitekeena, ez dugula murriztapenik ezarri (eta hau, neurri batean, gainsortzailea da).
|
|
2003
|
|
|
Argitu
|
beharra
dugu EBren posizioak MME eta Dohari dagokionez4, Batzordearen Presidentea den Romano Prodik (El Pais, 02 VII) nahiz EuropaBatzordeko Ingurumeneko Margot Wallstrom komisarioak aipatu zutenez (www.europa.eu.int/rapid/start/cgi), Bushen gobernuak mantendu dituenen osoantzekoak izan direla. Argiro eta guztiok ongi ulertzeko esanda, EB mugakomertzial guztiak zabaltzearen aldekoa da, armen salerosketetan izan ezik, etaAEBak merkatuen zabaltzearen aldekoak dira, baina armen bidez, P. Nicholsonek (EHNE Via Campesina) salatu berri duenez.
|
|
|
Herri garatuek ez dute arriskuan bizi nahi eta dirutza handia inbertitzen ohidute uholdeen aurkako babes lanetan. Garatu gabeko herriek, ostera, ezdute aukera hori izaten eta arriskuarekin bizi
|
beharra
dute, eta hil ere sarriaskotan.
|
|
|
UEU instantzia autonomoa zen, estatuaren eta administrazioaren mendekotasunik gabe, eta eraikuntza nazionala bere osotasunean planteatzen zuen. Ondorioz, UEU mugimendu abertzalearekin lotuta zegoen, azken horrek instituzioen kanpoko erakundeen
|
beharra
zuelako. Bi ziren UEUk bete beharreko helburuak:
|
|
2004
|
|
|
De caelo (Zeruari buruz) izenburua duen liburuaren lehenengo ataleandio Aristotelesek argizagiak, astroak direla gauza dibinoetan gehien ageri diren zerak, horien baitan baitago higidura, eta horiek arima batek biziarazten ditu.Fisikan (7 lib.) eta Metafisikan (A lib.) higiduraren betikotasunaz arduratzen da Aristoteles, betikotasun hori denborarenari lotua delarik, denona baita, higiduraren zerbait?. Dena den, higiduraren betikotasunak arazo asko sortzen dizkio filosofoari, batez. ere zerupeko higidura diskontinuo eta desordenatuak direla eta. Hori guztia bateratzeko printzipiobaten
|
beharra
du Aristoteiesek, alegia,. Mugitua den guztia zerbaitek mugitua da?. Bainabehar da lehenengo motor bat, zerbaitek mugitua ez dena, Lehen Motor geldia.
|
|
|
berbatik dator, garatu, handitu?, eta une bateanprintzipio suprafisiko, metafisiko?? baten
|
beharra
duela ikus dezakegu, batez ere transzendentzia hori omarritzeko. Baina, nola egin?
|
|
|
Nola atera, orduan, gogotik kanpoko ustezko mundura? Horretan jardun dezan, filosofoak inferentzia razional baten
|
beharra
du, eta hori lortzea epistemologiarcn oinarrizko auzien artean dago. Puntu honctan, Descartesen irtenbideak Jainkoaren existcntziarajotzen du.
|
|
|
Dionisio Aranzadiren ustez, giza balioetatik sortu eta balioen bidez garatuden sistema edo eredu bat aukeratzekotan, zalantzarik gabe, LANKIDETZA hautatuko genuke. Ondorioz, balio horiek berpizteko, sustatzeko eta sendotzeko
|
beharra
dugu. Baina, zergatik berpiztu behar ditugu?
|
|
2005
|
|
|
Indarrean den lege orok berdintasun printzipioa kontuan eduki behar du, bere barneaneskubide horren espiritua jasoz. Imajina dezakegun giza jarduera orok berdintasunprintzipioa kontuan izan
|
beharra
du; hau dela eta, arau orok, lege orok, une eta tokiguztietako ordenamendu juridikoek, berdintasun printzipioaren espiritua barneanjaso beharra dute eta automatikoki baztertuta geratuko dira berori baztertzen edokontuan hartzen ez duten arau, lege edo xedapenak. Finean, berdintasun printzipioaz aritzean, indarrean dagoen ordenamendu juridiko osoa, gizarte erlazio guztiakinformatzen dituen balio goren batez ari gara hitz egiten.
|
|
|
Indarrean den lege orok berdintasun printzipioa kontuan eduki behar du, bere barneaneskubide horren espiritua jasoz. Imajina dezakegun giza jarduera orok berdintasunprintzipioa kontuan izan beharra du; hau dela eta, arau orok, lege orok, une eta tokiguztietako ordenamendu juridikoek, berdintasun printzipioaren espiritua barneanjaso
|
beharra
dute eta automatikoki baztertuta geratuko dira berori baztertzen edokontuan hartzen ez duten arau, lege edo xedapenak. Finean, berdintasun printzipioaz aritzean, indarrean dagoen ordenamendu juridiko osoa, gizarte erlazio guztiakinformatzen dituen balio goren batez ari gara hitz egiten.
|
|
|
Hala ere, perspektiba juridiko batetik ez du inolako garrantzirik Alardeeioinarria ematen dieten gertakariak zeintzuk diren jakiteak, garrantzitsuena da festabatez hitz egiten ari garela, garrantzi sozial eta publikoa duen festa batez, zeinakXXI. mendeko errealitatera egokitu
|
beharra
duen, pertsonaren funtsezko eskubideak eta sexuen arteko berdintasuna errespetatuz; izan ere, betebehar juridikoezgain, gaur egungo errealitateak emakumea progresiboki bizitza kultural, sozial, politiko eta ekonomikora sartzea inposatzen baitu.
|
|
|
5 Euskal kulturan oinarritutako curriculumaren
|
beharra
dugula.
|
|
|
Psikopedagogikoak: irakasleek irakatsi eta ikasteko prozesuaren etengabeko ebaluazioaren
|
beharra
dute. Ebaluazio horrek curriculum hobekuntzaneragingo du.
|
|
|
Koordinazioa oso elementu orokorra da. Ikastetxeko alderdi gehienek koordinazioaren
|
beharra
dute. Ikastetxearen errealitatea konplexua da eta erakunde honetandauden alderdiak ugariak eta askotarikoak dira.
|
|
|
Azken batean, hartzaile aktiboa dela jakinik, lehenago esan bezala, testuari bueltarik emateko eta errepasatzeko aukerarik ez daukanez entzuleak? eta berehala deskodifikatu
|
beharra
duela kontuan hartuta, igorleak lantzeko eta kodifikatzeko premia dauka. Pereira-k dioen bezala, berehaka deskodifikatzeko derrigortasuna dauka hartzaileak ahozko lengoaian eta hortxe datza gakoa:
|
|
|
Aipatu da ere eremu hauetako bizidunak direla eguzkiaren energiaz baliatzen ez diren bakarrak, behar duten energia Lurraren barnetik lortzen baitute. Jakin badakigunez Lurraren inguruko oxigenodun atmosfera orain dela 2.000 Mu sortu zela eta aurretik egon zitekeen bizitza guztiak inguru erreduzitzaileetara egokitu
|
beharra
zuela, zergatik ez da posible bizitzaren jatorria ozeanoetako gandorren inguruan aurkitzea?
|
|
|
Subdukzio eremu biek, bata bestearekiko aurkako norabidean okertuz gero (9.2.F. irudia), xurgapen tasa bera izango dute ere, eta proportzio horretan faila transformatzailea txikitu egingo da. Gaur eguneko plaken arteko mugen artean ez da mota honetako failarik ezagutzen, agian denborarekin 9.2.D. irudiko geometriarantz eraldatu
|
beharra
duelako.
|
|
2006
|
|
|
Enpresariak berregituraketak egin ditzake baina kontuan izan behar du LEren 53.4 artikuluak esandakoa, hau da, amatasunaren ondorioz lan kontratua etenda daukan langilearen kaleratzeadeuseza izango dela, enpresariak erabakia bidezkoa dela frogatzen ez badu. Bestelaesanda, enpresariak froga dezake enpresaren krisi egoerarekin harremana duenarrazoi objektiboa dela eta langilearen lanpostua amortizatzeko
|
beharra
duela, baina hori ez da nahikoa bere erabakia Zuzenbidearen araberakoa izan dadin. Frogatu behar du ere bere erabakiak langilearen amatasun edo aitatasun egoerarekinzerikusirik ez daukala eta legeak eskatzen dituen prozedura eta gainerako inguruabarrak bete behar ditu.
|
|
|
Egun amaren etxez kanpoko lana da kuestionatzen jarraitzen dena, eta osogutxi dira amatasun baimena amarekin konpartitu eta lan-uzteak edo lan murrizketak eskatzen dituzten aitak. Aita hornitzailearen irudiak oraindik ere indarreanjarraitzen du, eta amak lan egiteko eskubidea duela pentsatzen den arren, aitak lanegiteko
|
beharra
duela kontsideratzen da. Aitatasunak ez du, oro har, gizonezkoenlan egoera eta etorkizuna oztopatzen edo baldintzatzen, baina emakumezkoengan, ordea, amatasuna bere lan edo profesiorako kaltegarria delako kontzientzia argiagertzen da.
|
|
|
Horrela, adopzioarekin haurra barneraturik dagoen babesgabetasun egoera horri erantzuten saiatzen da, eta ez gurasoennahiei. Azken buruan, adin txikikoek, adopzioa gauzatzen denetik sor daitezkeenbehar eta gatazka anitz eta zehatzei modu egokian aurre egingo dieten guraso edofamiliaren
|
beharra
dute.
|
|
|
Horrekin batera, gogoratu
|
beharra
dugu Alfontso X.ak Salvatierra eratu zuela Agurainen 1256an. Trebiñu (1254) eta Kontrastarekin batera (1252), eta Victoriako hiribilduaren zabalpena gauzatu zuela hiru kale berrien bidez. Beraz, hiribilduok. Arabako? 286lurraldean gauzatu ziren, kofradiari ekialdetik jaurgolurrak murriztuz.
|
|
|
24). Horrek adierazten du Seguran zutela merkatua, burdinarentzat, janariarentzat eta ogia egiteko irina Segurako errotetan ehotzeko
|
beharra
zutela, beraz, bere jaurgopean zeudela (ikus ere Orella, 2003: 52 eta 20 oharra); eta kasu honetan gaizkileak aipatzen dituenean ez dugu zalantzarik lapur hutsez gain bandoen gerrari lotutako eta jaunen erasoei lotutako aipua dela XIV. mendean baikaude Behe Erdi Aroko krisian bete betean (izurria iritsi aurreko eta Gaztelako gerra zibil aurreko garaia bada ere).
|
|
|
ziren herritar biztanleek (beste erdia beren jaunari ordaindu behar baitzioten250) eta herrian jabegoak edukita kanpoan bizi zirenek, eta nekazari, bilau edo erregearen kollazo zirenen artean, idi parea zutenen edo ez zutenen artean ere egiten zen desberdintasuna. Petxaz gain afaria (cena251) ordaindu behar izaten zuten foru batzuen arabera; edo abeltzaintzarako zamen barkamena edo finkapena; kasu gutxi batzuetan lan prestazio batzuk mantentzen ziren (baina oso zehaztugabeak); Nabaskoze, Artaxoa eta Larragan bederatzirena kentzen zitzaien eta askatasuna eman252; calonia, hots, justiziagatik erregeari ordaindu beharreko zerga (isuna) ordaindu
|
beharra
zuten.
|
|
|
Egin den azkenetakoa da (euskaraz egin den bakarra eta behin eta berriro erabili dena), hobetu
|
beharra
duen arren euskara aldetik (ez bakarrik izendegia arautu delako azken urteotan, erdara ageri duelako ere bai eta koherentzia aldetik zenbait herriren izenak euskaratzean) eta ematen duen informazioaren zehaztasunaren aldetik (hala nola, falta diren hiribilduak jarriz, aurkitu eta zehaztu diren hiri gutunak jarriz, bereiziz hiribilduenak ez diren foruak, Euskaltzaindiaren izendegiko erabakiak apli...
|
|
|
Kontuan hartu
|
beharra
dugu, 711 urtetik aurrera musulmanak Penintsulara etorri zirela Al Andalus izendatuz haien mendeko lurra, eta 756an Abd ar Rahmanek emirerri independentea sortu zuela bertan. Modu horretan Bagdadeko probintzia (mendeko emirerria) bat izatetik, emirerri independente bilakatu zen.
|
|
|
Baina Belaskotarrak ez ziren tokiko aristokraziako familia bakarra, eta Enekotarrek, frankoen eraginaren aurrean, oreka bilatu nahi izan zuten musulmanei laguntza eskatuz. Gogoratu
|
beharra
dugu, Banukasitarrak eta Enekotarrak senideak zirela, beraz, bien arteko aliantza, behin behinekoa behintzat, izan zitekeen, erraz.
|
|
|
Utopia tradizionalek pluraltasuna sakrifikatu izan ohi dute, unibertsaltasun harmonikoaren aldarean. Gizarte modernoek askatasun indibidualak bermatu behar/ nahi dituzte, gizarte gatazkak ukatu barik eta, aldi berean, gizakion ekintzak behar bezala koordinatzeko
|
beharra
dute. Koordinazio hori ezinbestekoa zaigu, gizarte modernoek dituzten arrisku latzei aurre egin gura badiegu.
|
|
|
Askatasun galera hori bereziki garbi ikusten da burokratizazioaren gertakariarekin: gizakiek beharrizan sistemiko berrietara egokitu
|
beharra
dute modu hazkorrean (portaera gero eta funtzionalagoa). Autokontserbazio sistemikoak gizarteko zirrikitu ia guztiak okupatuko ditu:
|
|
|
Marcuse eta Habermas, biak dira ikuspegi honetan sakonduko duten frankfurtiarrak. Batak eta besteak defendatuko dute gizartearen teoria kritiko batek jada gainditu
|
beharra
duela ekonomia politikoaren kritika marxianoa, bere oinarri kontzeptualak berritu, kapitalismo liberalaren ideologia burgesa kritikatzeko gai izan dadin. Baina, batak eta besteak proposatutako irtenbideak ez dira berdinak.
|
|
|
Eta garrantzitsua da ondokoaz jabetzea: kontzepzio antropologiko horretan gizakia ez da soilik zentzu sortzaile gisa agertzen, zentzu
|
beharra
duen izakia ere bada.
|
|
|
Azkenik, tragedia horrek badu azken alderdi bat: balio oinarria duten ekintzek beti eragiten dituzte bilatzen ez ziren ondorioak, eta hori horrela izanik, jabetu
|
beharra
dugu azken balio edo ideal horiek ez direla sekula bere horretan gorpuztuko.
|
|
|
Fromm ek bere obra guztian zehar gizaki modernoaren heriotza espiritualaren gaineko ardura azalduko du, eta sozialismoak teoria psikologiko baten
|
beharra
duela aldarrikatuko du, faktore morala berreskuratu beharra, plano horretan kokatzen baitira gizaki modernoaren hutsune larriak:
|
|
|
Horrela, ikuspegi komunikatiboa landuko du, eta ikuspegi horretan dinamika sistemikoak sartzen dira, bai, baina baita bizitzaren munduak ere. Azken horietatik sortu ziren dinamika sistemikoak, eta orain beraien eraso kolonizatzaileetatik babestu
|
beharra
dute. Burokratizazioak bizitzaren munduaren kolonizatze sistemikoa dakar, baina Adorno k eta Horkheimer ek ez bezala, Habermas ek prozesu honen kontrako baliabideak izan baditugula esango digu:
|
|
|
32 Weber-en iduriko aukera hori erabat zilegia da, baina, aukera horretakoek jabetu
|
beharra
dute baldintzarik gabeko entrega horrek intelektoa sakrifikatzea dakarrela.
|
|
|
preso hartu dute autonomiaren aukera hori, politeismo axiologikoak agintzen duen testuinguruan gizakiari gero eta zailagoa egingo baitzaio zentzuari eustea. Eta, berriro diogu, Weber-en kontzepzio antropologikoari jarraiki, gizakia, gauza guztien gainetik, zentzua sortzeko ahalmena eta
|
beharra
duen izakia da. Mendebaldeko arrazionalismoaren eraginez, espiriturik gabeko espezialista bihur daiteke gizaki modernoa, arimarik gabeko teknokrata, balio oinarritzerik ez duen ardi galdua.
|
|
|
Kapitulu honetan zehar, zehaztuta gelditu da, PLOren arabera merkataritza helburuak berak ezaugarrituko duela publizitate komunikazioa. Helburu hori lortzeko, publizitate mezuak euskarri baten
|
beharra
du hedapenerako. Ezin da ahaztu masa komunikabideen garapenean publizitate mezuek izan duten garrantzia; izaera horretako mezuak emateko berez zuzenduta dauden bideen multzoa aurkitu du publizitate teknikak lan egiteko, besteak beste, kanpoko publizitatea, airezkoa, publizitate zuzena, salmentaguneetan egiten dena?
|
|
2007
|
|
|
Abokatuek izugarrizko informazio
|
beharra
dute. Zuzenbidea etengabe ari daaldatzen eta horrek behartzen gaitu barruan dugun jakintza edo ezagutzazabaltzera eta partekatzera.
|
|
|
Prestaketarako plan bat daukagu baina plan hori irekia da. Langileriakikusten badu hobetzeko zerbait egin
|
beharra
duela, prestatu beharra duela, eskatzeabesterik ez du, eta antolatu eta lagunduko zaio. Azken batean, langileriarenhazkunde pertsonala Irizar-en hazkundea baita.
|
|
|
Prestaketarako plan bat daukagu baina plan hori irekia da. Langileriakikusten badu hobetzeko zerbait egin beharra duela, prestatu
|
beharra
duela, eskatzeabesterik ez du, eta antolatu eta lagunduko zaio. Azken batean, langileriarenhazkunde pertsonala Irizar-en hazkundea baita.
|
|
|
Agian horiez da gertatzen beste enpresa batzuen kasuan, baina gurean bai. Beraz, gureenpresari buruz jakiteko
|
beharra
dugu. Langileak nabaritu behar du bera ere horbarruan dagoela, eta bere enpresaz kanpokoak adina edo pixka bat gehiagodakiela.
|
|
|
Horrekin batera, egitura ere landu
|
beharra
dugu. Enpresa bezala barnekomunikazioa landu nahi badugu, egitura on bat eduki behar dugu.
|
|
|
Prentsa bulegoek eta komunikabideek elkarren
|
beharra
dute gaur egun.Zergatik. Zer eskaintzen dio batak besteari?
|
|
|
Hiritartasuna eskubide zibilen alorrean kokatzen den estatus jakin batidagokio. Baina, jakina, kontuan izan behar dugu delako hiritar horiek, tradizio jakinbatzuen baitan, kultura ingurune zehatz batzuetan, garatu dituztela beren pertsonaidentitateak, eta testuinguru horien
|
beharra
dutela beren identitateei eusteko9.
|
|
|
Aberastearekin nahikoa zuenez, ez zuen sarrerarik ukan botere politikoan.Zibilizazioaren ikuspuntu frantsesari atxikia bizi zen, aristokrazia berekoiaren aurrean, bere asmoetan sakabanatua eta zapuztua. Egoera horren aurrean, klase honek berezitasun nazional baten ideia sortu
|
beharra
zuen, Alemania beste herrialdeetatik bereizteko batasuna sortzea: «Burgesia jantziak izateko arrazoi bat eta justifikazio batatzemango du bere egite intelektualen balioan.
|
|
|
Bide biak elkarren osagarri dira, ez isolaturik gertatzen direnak, eta areosagarriago kultur ezagutzak katalizatzaileak ezinbestekoak dituen Mendebaldekogizarte honetan. Iturri biek elkarren
|
beharra
dute, elkarren ondoan jario emaritsuagoa darie. Ez dago, bada, hirugarren biderik.
|
|
|
Nondik etazein modutan ekartzen ditugu ez ditugun lehengaiak eta nora doaz gure hondakinak? Kalteekologikoak ikusirik, argi dago gure eredua ezin dela mundu osora zabaldu (nahiz eta Txina edoIndia horretan ari), ez baitago beste planetarik errekurtso horiek guztiak erdiesteko, eta ondorioz, munduan nolabaiteko berdintasuna nahi badugu ezarri, guk geuk ere aldatu behar dugu bizimodua; beste era batera bizitzen ikasi
|
beharra
dugu (aukeran, berdintasuna gure balioetatik erauzi ahal dugu,, ondo, bizitzeko oztopoa baita).
|
|
|
Hiritartasuna eskubide zibilen alorrean kokatzen den estatus jakin batidagokio. Baina, jakina, kontuan izan behar dugu delako hiritar horiek, tradizio jakinbatzuen baitan, kultura ingurune zehatz batzuetan, garatu dituztela beren pertsonaidentitateak, eta testuinguru horien
|
beharra
dutela beren identitateei eusteko1.
|
|
|
Labur esanda, Modernitatean kultura identitatearen erresuma izan omen da, postmodernitatean diferentziarena da. Edo hobe esan, modernizazioan estatu, klase edo herri kulturak identifikatu beharra zegoen, banaka eta bereiz eraikibeharra, eta jendeak haiekin identifikatu
|
beharra
zuen norbait izatekotan (kulturamolde horiek jende molde baizik ez ziren). Gaur, berriz, kulturak nahasi behardira, elkar kutsatu eta elkarri lotu, kulturetan bizi barik,, kulturartekotasunean, bizi behar dugu, hots, diferentziak bizi gaitu, diferentziaren nahiak.
|
|
|
euskaltzaletasuna, ideologiapolitikoa da. Estetizismotik eta balio neutraltasunetik alde egin
|
beharra
dugu (inoiz nagusi izan daitezen bada ere), euskarak politikaren helburua eta bidea izanbehar du. Ez dago euskal identitaterik euskaraz egin gabe.
|
|
|
Bigarrenik, (ii) eremu politikoan sortu den arazo bat, adibidez agendaekologikoan?, ezagutza zientifikoaren ekoizpen dinamikan lagungarri gertaliteke, bi arrazoi direla medio: batetik, (ii a) ziurgabetasun politikoak eta erabakihartzeak ezagutza berriaren
|
beharra
dutelako, sarri diziplinen arteko bitarteetanedo diziplina singularretatik harago sortua dena; eta bestetik, (ii b) erabaki politikoak hartzeko premiak gatazka zientifikoen behin behineko ixtea dakarrelako.
|
|
|
batetik, erabaki politikoa zientziak deskribatu harreman kausalen araberakoa da; eta, bestetik, ingurumen politiken eraginkortasuna bera ere zientziak aurreratzen dituen adierazleekin neurtua izan ohi da. Zientziaren eta politikaren arteko harremana ulertzekobigarren zentzu bat ere jaso
|
beharra
dugu. Horren arabera, bien arteko harremanasendotzeak eremu politikoan ez ezik, zientzian ere badu eraginik.
|