|
2004
|
|
|
Dena den, errealitate objektiboak ulertzeko ikuspegi bat eraikitzea baduguhelburu, onartu
|
behar
dugu ekonomia arruntean jarrera berekoiak egon badaudela.Ez da egia maila horretan agenteek hamarretik hamarreko norberekeria dutenik, neoliberalek esaten duten bezala, ez eta altruismoa soilik estrategia berekoi batdenik, besteengandik abantailak lortzeko erabiltzen dena. Balizko heuristiko gisaez bada, ezin daiteke mantendu, egiazko?
|
|
2005
|
|
|
Normalizazio politikoa bideratu lezakeen marko berri batek herri bezala dagozkigun eskubide guztien bideratze praktikoa suposatu ez arren, abertzaleon arteko herri ikuspegi bateratua sendotzea posible egin behar du eta euskal aberrigintzaren eztabaida eguneroko proiektu eraginkorren mailara ekarri
|
behar
dugu ekonomia eta enpresa, gizarte eta kultura eta politikaren alorrean. Normalizazio politikoa dagoeneko ez da bidearen amaiera, baizik eta bidea egiten jarraitu ahal izateko ezinbesteko tresna.
|
|
2006
|
|
|
Marcuse eta Habermas, biak dira ikuspegi honetan sakonduko duten frankfurtiarrak. Batak eta besteak defendatuko dute gizartearen teoria kritiko batek jada gainditu
|
beharra
duela ekonomia politikoaren kritika marxianoa, bere oinarri kontzeptualak berritu, kapitalismo liberalaren ideologia burgesa kritikatzeko gai izan dadin. Baina, batak eta besteak proposatutako irtenbideak ez dira berdinak.
|
|
2007
|
|
|
Arrasteluaren edo ardien erratzaren teknikak, gainera, ureztatzeko erabiltzen den ura hobeto aprobetxatzeko aukera ematen du; bestela, ur gehiago erabili behar da emaitza berak lortzeko. Eta ur kontsumo handiagoa negatiboa da, argi dago, bai ingurumenarentzat (baliabide natural hori berriztaezina denez), bai ekonomia pertsonalarentzat (hilaren amaieran uraren kontua ordaindu
|
behar
duenaren ekonomiarentzat). Ureztatzeko ordutegi onenak Belarra ureztatzeko ordutegi onenak, batez ere tenperatura altuko garaietan, hauek dira:
|
|
2008
|
|
|
Norabide honetan, pozgarria izan da Paul Krugman bezalako ekonomialari bati Nobel Saria ematea, teoria ekonomikoan haizeak aldatzen hasi bailiran. Izan ere, aspaldidanik ari da ekonomialari hau esaten jendartean ematen diren alde ekonomikoetan daudela arazoak, errenta zuzenago banatu behar dela eta horretarako estatuak protagonismoa irabazi
|
behar
duela ekonomian. Badirudi, pentsamendu neoliberalen alternatiba eratzen ari dela eta hori da seinale ezin hobea eredu ekonomikoa aldatzeko edo daukaguna gizatiarrago eta demokratikoago bihurtzeko.
|
|
|
Egintzaren zuzeneko etetearen kasuan, organo zerga biltzaileak eteteari uko egiten badio edota bermea askieza dela adierazten badu, orduan erabaki hori ekonomia administraziozko bidean aurkaratu ahal izango da, eten nahi den egintzaren aurkako erreklamazioa ebatzi
|
behar
duen Ekonomia administraziozko auzitegian. Ez dago bestelako administrazio errekurtsorik.
|
|
|
Demokratak, berriz, sindikatuen aldekoak dira, baina badira ñabardura batzuk. Oro har, demokratak energia berdearen alde daude, eta emakumeek abortatzeko eskubidea izatearen alde; haien ustez, estatuak arautu eta parte hartu
|
behar
du ekonomia gaietan, eta erdiko klaseari nabarmen jaitsi behar zaizkio zergak urtean 250.000 dolar baino gutxiago irabazten duten guztiei, eta igo, aldiz, milioi bat dolar baino gehiago irabazten dutenei. Obamak inbertsio programak bultzatu nahi ditu enplegua sortzeko, eta argi ikusten du lanpostu berrien sorburu izan daitezkeela energia garbi iraunkorrak.
|
|
2009
|
|
|
Martxoaren 1eko hauteskundeetan bere alderdiak helburua lortu zuela azpimarratu ondoren, hau da, Eusko Jaurlaritzatik lan egiteko aukera izatea haien helburua erdiestea izan zela goraipatu ostean, mezua luzatu dio datorren Eusko Jaurlaritzari: Gehiengo osoa nahikoa dela uste badute, ez da horrela; adostasun zabaleko hitzarmenak lotu
|
behar
dituzte ekonomia eta terrorismoa bezalako politika garrantzitsuen inguruan.
|
|
|
Hortaz, BPGk adierazle ekonomiko gisa zer jasotzen duen (eta zer ez) ondoulertu
|
behar
luke ekonomia kazetariak, ondorio azkarregiak ateratzea saihesteko.Beste horrenbeste Kontsumo Prezioen Indizearekin (KPI). Prezioen gorabeherakjaso asmo dituen indize horrek, herrialdetik herrialdera trataera ezberdina ematendio, kasu, etxebizitzaren prezioari.
|
|
|
Hasteko, nahikoa da kontuan hartzea barne produktuan aurrekontu publikoek duten pisua. Herrialdeen arabera,% 30,% 40 edo% 50 Nabaria da barne produktuan horrenbeste garrantzia duten jarduera horiek ondo edo txarto kudeatzeak funtsezko eragina izan
|
behar
duela ekonomia jardueran, epe ertain eta luzera.
|
|
|
ez dago inolako zalantzarik. Garai horietatik dator aipatu
|
behar
dugun ekonomia politikoaren kontzeptua bera. Neoklasikoen eragina da, batez ere, politika ekonomikoaren azterketa ikuspegi tekniko huts batetik abiatzea, garrantzi handia duten faktore politikoak neurri handi batean bazterturik.
|
|
|
Eskaera pizteko politika fiskalaren neurriek oso kontuan hartu
|
behar
dute ekonomia eragileen kontsumorako joera marjinala. Zehazki, kasu bakoitzean errentaren handitzeaz aprobetxatzen diren ekonomia eragileen kontsumorako joera hori.
|
|
|
Askotan termino horrek nahasmena sortzen du hedabideok ez dugu gehiegi lagundu eta krisi hitzaren parekotzat hartzen bada ere, BPGaren hazkunde negatiboa baino ez du adierazten. Bi hiruhilekoz jarraian atzera egin
|
behar
du ekonomia batek atzeraldi egoera teknikoan sartzeko, baina hiruhileko batean hazkundeari berriro heltzea nahikoa da ateratzeko. Atzeraldia gainditzeak ez du esan nahi krisia amaituko denik, ordea.
|
|
2010
|
|
|
Antonio González Gobernuko presidentearen Bulego Ekonomikoko Politika Ekonomikoko Departamentuko aholkulariak ere mahai inguruan parte hartu zuen. Gonzalezek azpimarratu zuen jasangarritasunaren kontzeptu horrek bihurtu
|
behar
duela ekonomia eraldatzeko politiketako bat. Bestalde, Europako Ekonomia eta Gizarte Lantaldeko (EGK) kontseilari Jan Olsson ek adierazi zuenez, “Europak hazkunde ekonomikoa neurtzeko moduak aurkitu behar ditu, ez soilik BPGaren bidez, baita gizarte ongizatearen, justiziaren, eskubideen, gizarte kohesioaren eta jasangarritasunaren bidez ere”.
|
|
|
Tarte horretan, barne produktu gordinak (BPGa) %0, 2ko hazkundea izan zuen, aurreko hiruhilabetearekin alderatuz. Definizio hedatuenaren arabera, bi hilabetez jarraian atzera egin
|
behar
du ekonomiak atzeraldian erortzeko, baina hiruhileko bakar batean hazkundeari berriro heltzeak balio du ateratzeko.
|
|
2011
|
|
|
Egin behar lukeenaren kontrakoa egiten ari da Administrazioa: zerbitzu publikoak indartu
|
behar
lituzke ekonomia errela eta sektore pribatua berpizteko. Gainera, ezin da ahaztu sektore publikoa eredu dela pribatuarentzat, eta bateko lan baldintzak okertzen badira, bestekoak ere okertu egiten direla.Orduan, Jaurlaritzak zergatik heldu die murrizketei. Confebaskek hala eskatu diolako.
|
|
2012
|
|
|
«Hazi ezean, zulora goaz. Gehiago kontsumitu
|
behar
dugu ekonomia estimulatze aldera». Hipok:
|
|
|
Sinergia berriak bilatu
|
behar
ditugu ekonomia indarberritu eta suspertzeko.
|
|
2015
|
|
|
Baina horretarako politika ekonomikoetan erabateko aldaketa behar da, euskaldunen subiranotasun ekonomikoa eta lan harremanen euskal esparrua ere errespetatu, sustatu eta defendatuko dituen sistema behar baitugu. Politika ekonomiko horrek zentzuzko kontsumoa bultzatu
|
behar
luke ekonomia haz dadin, baina horretarako beharrezkoa da soldatak ere haztea. Enplegu duina ere sortu behar da.
|
|
|
Eurogune osoa deflazioan erortzea oso zaila da, baina EBZ oso deseroso dago. %2ko inflazio tasa
|
behar
dugu ekonomia osasuntsu hazteko. EBZk ez du jada muniziorik interes tasekin jokatzeko, %0, 05 baita.
|
|
|
Esaterako, aurreko adibideari jarraikiz, papergintzan aritzen den enpresak atmosferarako isurketak murrizteko «inbertsioak» egingo balitu, horrek, bai, areagotuko luke BPGa; «ingurumen zaintza»n inbertitutakoa konpentsazio gastua izango genuke. Eta aintzat izan
|
behar
dugu ekonomian era horretako konpentsazio gastuen adibide ugari daudela, besteak beste, itsas kostaldeetara ailegatutako petrolio zikinguneen garbiketa; trafiko kontaminazioak eragindako gaixotasunen sendatzea, edota animalia basatientzat autobideak igarotzeko egindako pasabideak. Eta gastua kontsideratzen diren horiek guztiek kostua dakarte; hala, Daly eta Cobbek proposatutakoaren arabera, produkzio horren kostu gisa kontabilizatu lirateke, alegia, bitarteko ondasun gisa, baina ez azken ondasun gisa16.
|
|
|
Bideari ekiteko modu ugari dago baina kontzeptuak (semantika) ere berritu
|
behar
ditugu ekonomiaren esparrutik hasita. Iker Etxanok idatzitako liburu hau lagungarri zaigu berrikuntza horretan, bi esparru era egokian lantzen dituelarik:
|
|
|
Adierazitakoaz gain, azpimarratzekoa da Ekonomiaren esparruan iraunkortasunak jaso duen arreta, zeinaren arabera iraunkortasun ahula eta iraunkortasun sendoa ezberdintzen diren. Zentzu horretan gogoratu
|
behar
dugu Ekonomiak zenbait kapital mota kontuan hartzen dituela (ikus 1.4.2 atala). Alde batetik, kapital naturalak baliabide naturalak (berriztagarriak eta ez berriztagarriak) barnebiltzen ditu, eta bestetik, kapital artifiziala edo ugalgarria dugu, zeina batez ere giza kapitalak (ezagutza) eta kapital fisikoak (beste ondasun eta zerbitzuak produzitzeko erabiltzen diren ondasunak) osatzen duten.
|
|
2016
|
|
|
Estatuak esku hartu
|
behar
du ekonomian herritar guztien berdintasuna lortzeko.
|
|
2017
|
|
|
Aginpideak ematen ditu. Estatuei haien agintarien bitartez esaten die zein neurri hartu
|
behar
dituzten Ekonomiaren bide zuzenetik joateko, eta delako estatu hori otzana eta maratza baldin bada, sarituko du. Greziarekin ari da borrokan adibidez, makila erakutsiz, ez baditu neurri zorrotzak hartzen herritarrak itsasora joan behar izan gabe itoko dituztenak, ez duela bedeinkapenik jasoko.
|
|
2018
|
|
|
–Zer moduz zaude??, galdetu nion, eta hark: . Oso ondo, baina lanpetuta; gaur bertan proposatu
|
behar
dugu Ekonomia sailburuaren izena. EAJrekin negoziatzen zebiltzan?, eta zuri eskaini nahi dizugu kargu hori; baiezkoa emango duzu, ezta??. –Itxoin, itxoin pixka bat?, esan nion;, ni ez naiz sekula politikan ibili?.
|
|
2019
|
|
|
Eskertzekoa litzateke lidergo sendoago bat egotea konpromiso horiei tiraka, baina, edozein kasutan, helburuak hor dirau, Trump edo beste edonor boterean egonik ere.Zer deritzozu Txinaren rolari, kontuan edukita beste herrialderik kutsatzaileenetako bat dela. Etsigarria da ikustea nola oraindik ere isurketak handitzen ari den ikatza erretzearen ondorioz. Txinak ikusi
|
behar
du ekonomia garbi eta berde batek onurak baino ez dizkiola ekarriko; hiri garbiagoak eta bizitzeko modukoagoak izango dituela, lanpostuak sortuko dituela eta ekonomia bizkortuko duela norabide egokian. Horrez gain, egonkortasun politikoa bultzatuko du kutsadura gutxitzen den tokietan, eta hori ere beharrezkoa du.
|
|
2020
|
|
|
Beraz, aldatu
|
behar
dugu ekonomia kapitalistak pertsonak, natura eta dirua erabiltzeko, kudeatzeko, jabetzeko duen modua. Eta kontzeptuak ere aldatu behar ditugu:
|
|
|
Ez dut ekonomiaz ulertzen, baina badakit ekonomia berrantolatzen ari direla, eta
|
behar
duguna ekonomia bizitzetara antolatzea dela. Ezin imajina dezaket etor daitekeen krisiaren tamaina nolakoa izango den.
|
|
|
«Zaldibarko zabortegian gertatutako ingurumen eta giza desastreak, zeinaren arrazoiak eta erantzukizunak dagokionean zehaztu diren, gogoeta sakona eginarazi behar digu Euskadin sortu
|
beharra
dugun ekonomia zirkularreko ereduari buruz», adierazi zuen. Horrenbestez, Arriolak orain uste du ez dela «ez onargarria, ez jasangarria» enpresen «lehen aukera» izatea hondakinak zabortegietara eramatea.
|
|
|
John Maynard Keynes ekonomista ingelesak() pentsamendu ekonomikoa irauli zuen 1936an argitaratu zuen teoriarekin, zeinak esaten baitzuen estatuak esku hartu
|
behar
duela ekonomian, besteak beste, merkatuak bere kabuz ez dituelako desoreka batzuk konpontzen, —hala nola Depresio Handikoaren moduko egoerak—, eta merkatuak manipulatu egin daitezkeelako.
|
|
|
Gobernuaren mezua aspertu arte errepikatu du prentsak: txinatarrek konfiantza izan
|
behar
dute ekonomiaren gaitasunean. Lortze aldera, agintariek jarduera sustatzeko hainbat neurri onartu dituzte:
|
|
2021
|
|
|
Aldaketak beharrezkoak dira, trantsizio ekosozialista eta feminista da gure bidea, bizitza erdigunean jarriko duen eredu ekonomiko eta sozial berria eraikitzeko. Sektore publikoak izan
|
behar
du ekonomia jardueraren ardatza; lan guztiak aitortu eta banatu zein ondasuna banatzeko politikak bultzatu behar dira eta indarrean dagoen produkzio eta kontsumo eredua auzitan jarri behar da.
|
|
|
Batzuetan galdu egiten ditugu mugak... Orain, badirudi kulturak izan
|
behar
duela ekonomiaren hirugarren sektorea... edozer susta dezakeena. Instrumentalizazio baterantz goaz...
|
|
2022
|
|
|
Corresek, baina, argi utzi du enpresek «arazo handia» dutela inflazioarekin, eta euroa hain ahul egotea arazo handia dela ia lehengai guztiak kanpotik ekarri
|
behar
dituen ekonomia batentzat. «Enpresen %76rentzat lehengaien eta energiaren prezioa da buruhauste nagusia», zehaztu du.
|
|
2023
|
|
|
Ekonomia, eta politika, gastuak eta gizarte arauak orekatzeko jaio baziren ere, erlijioa gastua besterik ez da baina bata bestearekin doaz. Parrastatzeak, dohaintzak eta galerak
|
behar
ditu ekonomia politikak, erlijioak baraua, zuhurtzia eta tentua bezainbeste. Erlijioa monoteista bada, batik bat.
|
|
|
Horri guztiari aurre egiteko beharrezko eztabaidaren marko berria finkatzen ari da, asko onartzeko prest ez dagoen arren: hazkunde etengabea
|
behar
duen ekonomia kapitalista ezabatu beharreko gaitz bat da.
|
|
|
Legeria arruntari helduta, TFAOen 2 artikuluak (eta TLOren 3 art.ak) ere gauza bera ezartzen du: " Tributuak antolatzeko oinarri izan behar da, tributuok ordaindu
|
behar
dituztenen ekonomia ahalbidea".
|
|
|
Aldi berean, zerga egitateak garrantzi handiagoa hartzen du, tributua legitimatzen duen egitezko kasua delako. Horrenbestez, zerga egitateak barneratu
|
behar
ditu ekonomia ahalbidearen zein justiziaren irizpideak; irizpide horiei esker, legegileak prestazioa ezar dezake, norbanakoak egitatea gauzatu duenean. Tributua da legean oinarritutako betebehar edo eginbeharra, azken horrek ordaintze ahalbidearen printzipioa errespetatu behar duela; hortik, ordea, ezin ondoriozta daiteke ekonomia ahalbidea zerga egitatearen karia denik.
|
|
|
Lurralde historikoek aurrekontu araubidea zehazteko, kontuan izan
|
behar
dute Ekonomia Itunaren 48.5 artikuluak ezarritakoa. EAEko toki erakundeek ezin dezakete lurralde erkideko toki erakundeek baino autonomia gutxiago izan.
|
|
|
Kontuan izan
|
behar
dugu Ekonomia Itunak Foru Ogasuna finantza boterean oinarritzen duela eta horrek lurralde historikoen eskumen araubidean eragina dauka. Estatutuan Foru Ogasunen eskumenen garrantzia argi adierazten da 41.2 artikuluan eta LHLren II. tituluan.
|