|
2000
|
|
|
Despedidaren ipuinerako horrelako zeozer
|
behar nuen
. Egoera absurdoa da eta pertsonaia absurdo bat behar nuen.
|
|
|
Despedidaren ipuinerako horrelako zeozer behar nuen. Egoera absurdoa da eta pertsonaia absurdo bat
|
behar nuen
. Lehen ipuin horretan ere emaztea akatu nahi duen pertsonaiak leloa izan behar zuen.
|
|
|
Gazte horiek ez daukateburua lepo gainean!?. Horra hor intelektuala, esan
|
behar nuen
. Ez, horra hor intelektual-mota bat.
|
|
|
agerkunde bat izan balu bezala,, sekulako aurkikundea egin dut?, idatzi du egunkarian. . Jainkoaren egarria da gizonaren zorion-mina.Zerbait Absolutu behar zuen nere bihotzak, Hartan atsedena eta atsegina edateko.Betetasuna
|
behar nuen
, osotasuna, gelditasun osoa, pake egiazkoa, egia hutsa, denetatikdena. Nola bete nintzake emakume gajo batek?
|
|
|
ohetik jaiki eta egunean gertatuko zitzaidana ia minutuz minutu ezagutzen nuen. Banekien ze arropa jantzi
|
behar nuen
, termostatoak hamar minutu behar zituela ura berotzeko, Seat zaharra estarterraren bidez jarri beharko nuela martxan, inork errespetatzen ez duen stop seinalea ehun metro harago zegoela, bariante berria, bihurgune baten atzetik osaba Pedroren baserria. Bere ardiak ikusten banituen arratsaldean euririk egingo ez zuela ere banekien, eta gero egunero aurreratzen ninduen zoroa zegoen (kilometro batzuk lehenago edo geroago, beti erakusten zizkidan bere atzealdeko pegatinak:
|
|
|
Astean hirutan joaten ginen eta joaten ziren, noski, mutil biak ere; eta astean hirutan Jabiri begira igarotzen genuen klaseak irauten zuen ordu eta erdia, beti erdi jolasean eta intsinuazioz gainezka. Baina akademiara joan
|
behar nuen
egun batean, kasualitatea, katarrotu egin nintzen eta, ezin joanda, etxean geratu behar izan nuen. Ba, justu egun horretan Terek Jabi ligatu zuen.
|
|
|
Eta zinez, ahaleginak egiten ditut gure bikotea ere beste guztiak bezain bizia izan dadin; alaia, batua eta... Maitasunez betetakoa esan
|
behar nuen
, baina ez. Batzuetan pentsatzen dut nire errua dela guztia, eta apurtu dudan bezala konpontzen ere jakin behar dudala, eta orduan ahalegintxoa egiten dut.
|
|
|
Eta, ondotik, zure hitzak etorri zitzaizkidan, jaun André, noiz eta Salamancan nengoela gomendatzen baitzenidan plazerren neurriz dastatzea, nahiz eta ohartarazten zenidan, haren jarraikian, ezen alferrikakoa zela nehori kontseiluen emaitea, gazteei bere batez, nor bere buruaren gainean baizik zentzatzen ez zelako... Eta, zure hitz haiek gogoan nituela, galdetu nion neure buruari zergatik egin
|
behar nuen
nik deus berezirik guztia alferrikakoa zenean, gero gerokoak. Eta kapitainaren irakaspenak nituen, finean, haizea bezalakoa izaiterat bulkatzen nindutenak, baina haizeak ez zuen araurik, eta nik, ordu arte izan nituèn arauen gainetik ibili nahi nuen engoitik, gero gerokoak...
|
|
|
Eta ez nuen bide malkarra nahi, baina plauna eta berdina. Eta gau eta egun tormentatu izan ninduèn tiranoaren boza isildu
|
behar nuen
, neure kontzientziaz hain denbora luzez jabetu zen tiranoarena, hau bekatu da eta guztia da bekatu, Beati qui se castraverunt propter regnum Dei... 21 Ez! Zeren ez bainuen iragana jada sostengu eta eskutoki, baina iraganarekiko haustura, eta zeren haustura hartan aitzina egin nahi bainuen, eta hartarako nuen gogo, hartarako borondate.
|
|
|
Eta hain esker oneko sentitu nintzen, non, geure egitekoa eginez gero —eta nola sentitu nintzen egiteko hartan haren azpiko, haren gainean egon arren, bertzalde! —, ordaintzeko orduan, hamar erreal eman bainizkion, lehenengo entseiuan koberatu ez zizkidan bortz errealak ere eskurat emaiten nizkiola, eta bertze bi erreal gehiago sari, orotarat hamabi. Argi eta garbi erran zidan kapitainak ezen poltsa urrez gainezka nuela, eta ezkutuan irekitzeko, ireki
|
behar nuen
bakoitzean; baina, erran bezala, hain nengoen, alde batetik, alegera, eta bertzetik, hain sentitu nintzen franko eta liberal, non Mignonen begi zolien aitzinean ireki bainuen poltsa... Eta, hartaraz gero, berehala luzatu zidan neskak kanabera eta eskaini zidan beita, amua ezin hobeki gordetzen zuena.
|
|
|
Eta, jokoa neure alde jartzeko, lasai
|
behar nuen
, baina urduri nengoen. Eta neure buruaren jabe behar nuen, baldin burua galdu nahi ez banuen, baina nekez erdiesten nuen neure buruaren jabe izaitea.
|
|
|
Eta, jokoa neure alde jartzeko, lasai behar nuen, baina urduri nengoen. Eta neure buruaren jabe
|
behar nuen
, baldin burua galdu nahi ez banuen, baina nekez erdiesten nuen neure buruaren jabe izaitea.
|
|
|
Baina egia ezkutatuko nizuke, baldin erranen ez banizu ezen hatsarrean bozkarioa sentitu nuela, bozkario izugarria, zeren ez baitzetozen ene bila, txakurraren bila baizen. Eta ahalkeak meneraturik
|
behar nuen
, baina ez nintzen hargatik ahalke. Eta ez nuen kulparik.
|
|
|
Bizitzan hainbertze mehatxu jaso eta jasan ondoren, ohitua eta usatua
|
behar nuen
ziztada eta eztenkada orotarat, baina mehatxurat ez dago guztiz ere ohitzerik; halarik ere, nola trenpe hartan ez bainuen zer eginik eta nola ezin bainion, halatan, haren mehatxuari neure mehatxuarekin ihardetsi, taldeburuaren manua bete, eta listuaren garratza irentsi behar izan nuen.
|
|
|
Ez nengoen, zinez, bianda ezin apetitosago haren uzteko eta arbuiatzeko...! Zeren eta mahai gainerat bere puntuan zegoen eper gaztea ekarri baitzidaten, eta nik ederki profitatu
|
behar nuen
eperkia, hezurrik tipienak ere xurgatu, lamikatu eta garbi utz arteino...
|
|
|
Gutitan sentitu izan naiz hain tipi eta hain irrigarri, hain on-behar eta guti-balio, eta hain ahalkez beterik, nola istant larri haietan,
|
behar nuen
beharrezkoenaz gabeturik! Zeren ene gihar-hezurrek ez baitzuten orduan, zin-zinez, ardit bat ere balio, eta zeren falta eta gabezia hura baitzen kalte guztien gaineko kaltea eta gaitzik gaitzena eta galgarriena, bertze guztiak xitzen eta ahanztarazten zituena, eta egozten ninduena itzal galduen desertu fingabekorat eta ezdeustasunaren hondar gabeko leizerat.
|
|
|
Salamancatik itzuli nintzenean, berriz, trabailurik eta egitekorik aski izan nuen osaba Joanikoten kalbarioarekin, bertze kontu haiekin antsiatzen hasteko... Baina denbora hura ere iragana zen eta etxetik ihes egin berria nintzen... eta iraganarekin hausteko gogo bizi hura nuen, errai-erraietaraino sartua, hura nola bideratu
|
behar nuen
ez banekien ere. Zeren eta gero eta gehiago ohartzen bainintzen, konparazione, ezen laket nituela neskatxak eta emaztekiak... baina non zegoen plazer haren neurria?
|
|
|
Baina, zergatik pentsu eta burutazio ezkor haiek...? Zergatik joan
|
behar nuen
, bada, konfesore batenganat, pertsona adinean heldua nintzenean. Baina, zergatik zetozkidan bururat kontu haiek, bai, baldin neure otoitzetan, bertzenaz ere, artez mintzatzen banintzaion Jainkoari, bertze ararteko baten beharrik gabe?
|
|
|
Zein goriak eta zein bortitzak istant erabakigarri haiek... eta zein arretaz beteak, bertzalde, jaun André, kapitainari begia gainetik kentzen ez niola, ene bizia haren keinuetarik edo haren lehen hitzetik dilindan balego bezala...! Eta zein barrenaino sartu zitzaidan irri tipi hura, hark, mintzatzen hasi baino lehen, egin zidana, zeren irri hura baitzen nik orduan
|
behar nuen
karga-arintgarria eta gutigarria... eta leiho tipi bat ere zen, esperantzaren lur ezin loratuagoetarat jotzen zuena, eta ni hain nengoen esperantzaren beharrean...!
|
|
|
Zeren eta bizi-pizgarri bat behar bainuen, eta hantxe nuen pizgarria! Eta zeren Tomas Mororen Utopiaren orriak eta Utopiako mapa hura izan baitzitezkeen nik
|
behar nuen
bidea eta nik behar nuen argia, neure kezkak eta antsiak aterabidean jartzeko... Eta nola sentitu nintzen, orduan ere, Hiponako saindua bezala, zeinak aurkitu baitzuen bere aterabidea jondone Pauloren epistola hartan, behakoa Alypio irakurtzen ari zen liburuan pausatu ondoren!
|
|
|
Zeren eta bizi-pizgarri bat behar bainuen, eta hantxe nuen pizgarria! Eta zeren Tomas Mororen Utopiaren orriak eta Utopiako mapa hura izan baitzitezkeen nik behar nuen bidea eta nik
|
behar nuen
argia, neure kezkak eta antsiak aterabidean jartzeko... Eta nola sentitu nintzen, orduan ere, Hiponako saindua bezala, zeinak aurkitu baitzuen bere aterabidea jondone Pauloren epistola hartan, behakoa Alypio irakurtzen ari zen liburuan pausatu ondoren!
|
|
|
Eta jaun Marcelekin ere, bertzalderat, berdintsu eta orobatsu. Eta kontu hartan ene arimaren salbazionea zegoen jokoan, eta joko hura garbi jokatu
|
behar nuen
, oro-irabaz edo oro-gal, Jainkoaren aitzinean ez baitzuen ene burua engainatzen edo ene kontzientziaren korapiloak ezkutatzen ibiltzeak balio, Jainkoak guztia ikusten zuenez gero, bai ene gorputzaren zokorik gordeena, baina baita arimarena ere, eta horrek larritzen ninduen.
|
|
|
Eta hartzak Mattin hil zezan nahi izan nuen mementu batez, baina deabrua baino gaixtoagoa izan
|
behar nuen
sentimendu hari men egiteko, eta ezetz erran nion neure buruari, ezetz eta ezetz, eta, hala, otoitz egin nion san Migel arkaingeruari, Mattinek hartza akaba zezan eta bete zedin, halatan, Ubarneko damatxoaren profezia.
|
|
|
Eta nola areagotu zitzaidan, hartaraz gero, biharamunean ziegatik iltkitzeko gutizia eta desira, neure jakinminaren asetzeko! Eta nola eman zidan osaba Joanikotek hartarako
|
behar nuen
jakia, ziegatik jalgi nintzen egun berean, arratsean!, noiz eta erran baitzidan:
|
|
|
Izan ere, gertatua gertatu ondoren, osaba Joanikotekin egon nahi nuen, laguntza eske... zeren, neure buruari erraiten nion arren ezen lasai egon behar nuela, ez bainengoen lasai... kontzientzian har bat piztu balitzait bezala, horzkaka eta ausikika ari zitzaidana eta erraiten zidana ezen neure burua engainatzen ari nintzela, zeren estali nahi bainuen anaiaren aurkako mendekua eginbehar eta obligazino moral iduriko baten desenkusarekin... Eta, neure engainamenduaren baliatzeko,
|
behar nuen
, guztiz ere, osabaren hitza, hitz hark erran ziezadan ezen zuzen jokatu nuela; eta behar nuen haren boza, harraren mututzeko eta isilarazteko; eta behar nuen, finean, haren aprobazionea, eta, beraz, haren iritzia ene aldekoa izaitea, edo, aldekoa ez bazen ere, nik neure alde ipintzea eta makurraraztea, nola pisuak balantza. Baina osaba konbentzitzeko gai ote nintzen eta ene argumentuak hain pisuak ote ziren?
|
|
|
Izan ere, gertatua gertatu ondoren, osaba Joanikotekin egon nahi nuen, laguntza eske... zeren, neure buruari erraiten nion arren ezen lasai egon behar nuela, ez bainengoen lasai... kontzientzian har bat piztu balitzait bezala, horzkaka eta ausikika ari zitzaidana eta erraiten zidana ezen neure burua engainatzen ari nintzela, zeren estali nahi bainuen anaiaren aurkako mendekua eginbehar eta obligazino moral iduriko baten desenkusarekin... Eta, neure engainamenduaren baliatzeko, behar nuen, guztiz ere, osabaren hitza, hitz hark erran ziezadan ezen zuzen jokatu nuela; eta
|
behar nuen
haren boza, harraren mututzeko eta isilarazteko; eta behar nuen, finean, haren aprobazionea, eta, beraz, haren iritzia ene aldekoa izaitea, edo, aldekoa ez bazen ere, nik neure alde ipintzea eta makurraraztea, nola pisuak balantza. Baina osaba konbentzitzeko gai ote nintzen eta ene argumentuak hain pisuak ote ziren?
|
|
|
Izan ere, gertatua gertatu ondoren, osaba Joanikotekin egon nahi nuen, laguntza eske... zeren, neure buruari erraiten nion arren ezen lasai egon behar nuela, ez bainengoen lasai... kontzientzian har bat piztu balitzait bezala, horzkaka eta ausikika ari zitzaidana eta erraiten zidana ezen neure burua engainatzen ari nintzela, zeren estali nahi bainuen anaiaren aurkako mendekua eginbehar eta obligazino moral iduriko baten desenkusarekin... Eta, neure engainamenduaren baliatzeko, behar nuen, guztiz ere, osabaren hitza, hitz hark erran ziezadan ezen zuzen jokatu nuela; eta behar nuen haren boza, harraren mututzeko eta isilarazteko; eta
|
behar nuen
, finean, haren aprobazionea, eta, beraz, haren iritzia ene aldekoa izaitea, edo, aldekoa ez bazen ere, nik neure alde ipintzea eta makurraraztea, nola pisuak balantza. Baina osaba konbentzitzeko gai ote nintzen eta ene argumentuak hain pisuak ote ziren?
|
|
|
Baina zer nenbilen ni, ezinezko amets hartan denbora alferrik galtzen? Norat joan
|
behar nuen
nik, baldin ez banuen norat joan. Edo, benturaz, bai... zeren eta, bat-batean, napolitarraren kontseiluz Pisako katedralean aditu nuen meza etorri baitzitzaidan bururat, eta, harekin batean, oihu erdiragarri hura, erro-errotik eta bihotzaren erditik atera zitzaidana:
|
|
|
Eta, hitz haien aitzinean, guztiz sentitu nuen ezen amaren desiretarat plegatu eta apez izan behar nuela, edo hartarat entseiatu beharra nuela, hain ziren haren hitzak justuak eta egokiak... Eta, ai, nola sentitu nuen, halaber, ezen Jainkoaren probidentziak gidatzen zituela gure pausoak!, zeren eta amak ni behar baininduen, eta ni joan nintzaion; nik hura
|
behar nuen
, eta hura etorri zitzaidan.
|
|
|
Zer, Luthero edo Kalvin, egia bere molderat egokitu eta plegatu nahi zuten gizon nahitsuak baizik, Elizaren betiko irakaspenetarik urrun? Bai, apez izan
|
behar nuen
, eta Jainkoaren probidentziak aita jesuita hura jarri zidan bidean, eta osaba Joanikot izan zen nik garaitu beharreko froga... Eta, kaperaren isilean, amaren hitzak oroitu nituen berriro, neure apez izaiteko asmoa erakutsi nionean:
|
|
|
dukearen eta kondearen emazteek eta emakume haiek guztiek jarri behar zuten aurpegiak, sugea erakutsi bezain fite: nik hartu
|
behar nuen
orduan satisfazionea eta atsegina, baldin humoreak ohiz kanpoko neurrian nahastekatzen ez bazitzaizkidan, eta baldin, nahastekamenduaren ondorez, itsutzen ez banintzen eta burua galtzen, urduritasunaren urduritasunaz...! —, harik eta afal aitzinean osabarekin berriro bildu nintzen arte, hondar prestakuntzetan.
|
|
|
Bai, lehenbailehen egin
|
behar nuen
nik handik alde, bataz, Utopiako lurrak nituelako xede, eta, berriz bertzea, bistan zelako ezen ez nintzela kortsario izaiteko jaio, eta ezin nintekeelako, halatan, haiekin geratzeko eta haiekin bat egiteko tentazionean eror; izan ere, zer egiten nuen nik jende haien artean, honek esku galduaren tokian burdinazko gakoa erakusten zuela, horrek haragi-hezurrezko zangoaren ordez zurezkoa zeramala, ... Halako moldez, non baitzirudien ezen conditio sine que non-a zela, kortsario on baten izaiteko, gorputza zauriz josia edukitzea, edo, bertzenaz, menbro inportant bat galdua —begia, konparazione, Alain Coup d’Œil-ek bezala, edo belarria, bertze hainbatek bezala, edo besoa, edo zangoa, arestian erran bezala—, baina nehola ere ez behatz ezdeus guti-balio bat, nola galdu bainuen nik Bretainiako kostan, behatzen artean lodiena bazen ere...
|
|
|
Eta ene Urbiaingo erresuma ezdeus hartan, anitz errege baino erregeago izan nintekeen, zeren eta mundu honetan ez baita erregeago gehien duena baina gutien behar duena, eta nik deus guti
|
behar nuen
aitzina egiteko.
|
|
|
—erran nion, begi haien galderari ihardetsi nahian, urduri, zer erran ez nekiela, zeren hiruzpalau ideia korapilatu baitzitzaizkidan buruan, denak baterat, harik eta burutik mihirat jaitsi zitzaidan lehenari ekin nion arte—: Atzo, egin behar ez nuen zerbait egin nuen, baina, egin ere, egin
|
behar nuen
, nahiz eta, bertzalde, ez nuen egin behar, zeren... —eta orduan bai, guztiz egin beharrekoa egin nuen:
|
|
|
—Hala, bada —erran zidan alkaideak—, baldin hemendik atera nahi baduzu, hil iduri egin beharko duzu, eta ongi egin beharko duzu gainerat, izan ez dezan nehork ere sospetxarik —eta, segidan, bere asmoen berri eman zidan: nola, gure engainamenduaren aitzina eramaiteko, guardia haietarik batekin kalapita iduriko bat jokatu
|
behar nuen
bertze presoen aitzinean, tuak, muturrekoak eta ostikoak bitarteko, guardiek, halatan, gela berezi batean bakar nintzaten, non, biharamunean, ene buruaz bertze eginik eta urkaturik aurkituko baininduten; eta, guardietarik bat barrenean sartzen zela eta bertze batek atea zaintzen eta begiratzen zuela, aterako ninduten, finean, orgatila batean, ahozpez, soka lepotik dilindan nuela... hilen mundurat... bizien mundurat, alegia, non Venancioren bi morroi izanen bainituen aiduru, mando batekin.
|
|
|
—Gutitan liluratu izan nau gizon batek nola erotu eta liluratu baininduen aita Bartolomek, halako moldez, non ergel bat bezala sentitzen bainintzen haren aitzinean, borondaterik gabeko jostailu bat haren eskuetan... zeren aita Bartolome gizon sendoa baitzen eta nik haren sendotasuna behar bainuen, neure hutsaren estaltzeko; gizon sutsua zen eta nik haren sua
|
behar nuen
neure zalantzen erretzeko eta deusezteko. Eta aita Bartolome jauregirat etorri eta, handik gutirat, osaba Joanikotekin Italiarako bidaiatik itzuliz gero, apez izaiteko erabakia hartu zenuen zuk, Joanes, eta orduan are itsuago sinetsi nuen, zu jaio ondoren izan nuen ametseko hitz ustez profetikoetan, zeren Jain koak zinez nahi baitzintuen berarentzat... eta sinetsi nuen, halaber, ezen Jainkoak probidentzialki jarri zizula aita Bartolome, zeure xedearen erdiesteko izan zenezakeen gidaririk argiena.
|
|
|
Eta nik neure egoitzarat joan
|
behar nuen
, bai, baina ez nuen jada joan nahi, hain bainengoen, zinez, zurekin arrai eta neure gogara. Eta dudos nengoen berriro, Jainkoak apez izaiteko deitu ote ninduen, zeren eta nik uste bainuen ezen, apez izaiteko, gozorik ez duen ate estua iragan behar zela eta nork bere buruari uko egin behar ziola, baita lizifrinaz eta zilizioez baliaturik ere, hala behar izanez gero; ordea, zure hitzetarik bertze mundu bat igar nezakeen, zeina baitzen zabalagoa eta gozoagoa, eta zeinak erakarri baininduen hatsarretik beretik...
|
|
|
Gainerat, komunitate tipi bat zen Urbiain, eta han gauzak errazago joan zitezkeen, zuhaurk ere erraiten zenuen bezala, Jainkoaren laguntzarekin. Eta, inguruetako gaixo eta erien begiratzeko, ospitale bat ere eraiki genezakeen komarka hartan, nola egin baitzuen Azpilkuetako Martinek bere herrian... baina, hark ez bezala, bizirik nengoela egin
|
behar nuen
nik hura, zeren jauregi aberats bateko seme eta gizonezko bakarra bainintzen, aita-anaiak hil ondoren, eta baliabide guztiak izan nitzakeen, neure xedearen betetzeko, Jainkoaren laguntzarekin. Eta, entseiu hartan neure arartekotasunaz baliatzen nintzela, osaba Joanikot eta ama elkarrenganat biltzea erdietsiko nuen, eta haien eragina erabiliko nuen herriko jende guztien batzeko eta zoriontsu izaiteko, Jainkoaren laguntzarekin...
|
|
|
Togas ez zen nire itzuleraren esperoan gelditu. Zenbat karaktere idatzi
|
behar nuen
adierazteko oharra ene mahai gainean utzirik, ni agertu baino lehen alde egin zuen, Ana berarekin zeramala. Azken xehetasun hori Itxierako erredaktoreak jakinarazi zidan, nik galdetu gabe; arrunt ohiz kanpoko gauza, Juanillo Moxolo morroi ezkibel eta hitz gutikoa baitzen.
|
|
|
Baietz ihardetsi
|
behar nuen
. Alegia, aditua niola, ederki aditu ere.
|
|
|
Lehen-lehenik, autoa ahanzturaren atzaparretatik askatu
|
behar nuen
. Ez zen uste bezain nahaste handia gertatu.
|
|
|
Ez nuen erantzun. Beharbada poztu
|
behar nuen
Unai gisan jantzirik zegoelako, baina, aita nintzen aldetik, albisteak ez zuen areagotu baizik neure eginbeharretan behin eta berriz huts egiten ari nintzelako sentipena.
|
|
|
Soberako ardura: Potzolok bi informazioak, nirea eta" bertzeena", erkatzeko lana hartua zuen eta bazekien zer
|
behar nuen
. Koadernoko orri koadrikulatuak betetzeari lotu nintzaion, hura mintzo bitartean.
|
|
|
—Gaur goizean hilerrira joan
|
behar nuen
, adio erratera, baina ezin izan dut, konprenitzen duzu. Ez nuen indarrik, ez kemenik...
|
|
|
Beharbada telefonoz deitu
|
behar nuen
lehenago, baina mugikorrik ez nuen eta hiri xarmangarri honetan gutitan aurkitzen da kabinarik behar den tokian, are gutiago zuzen dabilenik. Komisaldegitik nirea izandako etxera ez zen luze.
|
|
|
Ez nuen egin. Aurreko egun guztietako gertaera bortitzek bisaian utzitako arrastoei bestondoaren marka gehiturik, itxura beldurgarria izan
|
behar nuen
. Ahal bezain geldi, ohe arraboskariak sala ez nintzan, Edurnek ateratzen zituen soinuen pentagrama irakurri nuen nire belarrien partituran.
|
|
|
Ordu erdi geroago, Unairen igerilekura abiatu nintzen. Semea bera bainoago, atxikigailu bat
|
behar nuen
, zurrunbiloaren ahoak irentsiko ninduen unea geroratuko zuen ohola. Mutikoak hainbateko ustekabea hartu zuen ni hor ikustean, batik bat zinemara gindoazela gaztigatu niolarik.
|
|
|
Lehenago ohartu
|
behar nuen
, baina zentzumenak ez nituen beren hoberenean. Belarriak sorgortu zitzaizkidan arte ez nuen burua biratu, eta orduan argi itsugarri batek biluztu ninduen bide erdian:
|
|
|
Zertarako egin
|
behar nuen
Edurne horren guztiaren jakitun. Hari zegokionez, nire bisaiaren egoerak baizik ez ninduen kezkatzen, ez bainintzen noski itxura oneko, oraindik ezabatu gabeko kolpe zaharrei berria gehituta.
|
|
|
Atariko pasabidean barna galdu nituen begitik, zapore mikatz-eztia gelditzen zitzaidala ezpainetan: ez nekien poztu
|
behar nuen
, edo penatu, berriki arte niretzat baizik ez ziren zakarkeriek erakusten zuten intimitate mailagatik.
|
|
|
argirik batere ez zela, lapurtzat hartu zaituela... Banekien gezurretan ari zela, baina zer egin
|
behar nuen
–Sinesten niolakoa, bertzerik ez.
|
|
|
Jadanik ohitua egon
|
behar nuen
, baina aurreko bietan txundidurak baizik ez baninduen jo, oraingo aldian sentipen ernegagarri bat ernatu zen nire baitan, nire lagun ederra adarra jotzen ari ote zitzaidan. Aingeru aurpegi horretan ez zen, alabaina, trufa-aierurik, sufrimendu neurtezin eta isilaren marka baizik.
|
|
|
Anaia etxean aurkituz gero, inmobiliariaren batean izana ote nintzen galdezka hasiko zitzaidan, edo" Ixter-puxkarekin" sukaldeko mahaiaren gainean gainka topatuko, eta ez nintzen halako kinkatan —ez batean, ez bertzean— egoteko tipoan. Hartara, autoz nindoan, neure urdail bakartia zer ostatutzarretan zigortu
|
behar nuen
gogoan nerabilela. Alde Zaharreko aparkatze murriztua medio, nora erabaki gabe kausitu nintzen Zabalguneko gure etxetik hurbil eta, iluntzerako utzi beharrean, egokiera aproposa jo nuen semearen arropak bildu eta eginbehar hori, bederen, behin betikoz gainetik kentzeko.
|
|
|
Lanak prestakuntza-saioetara agertzea eragotzi zidanez, jarraibideak idatzita zeuzkan orri batean. Hainbat aldiz irakurtarazia zidan, une bakoitzean zer egin
|
behar nuen
jakin nezan. Lehen sintoma sumatu orduko" Zentrokoak" jakinaren gainean jarri behar nituen eta gaztigatu, orobat," Taldeko" lagunei, ikuskizunaren lekuko izan zitezen.
|
|
|
—Bai, kanpoan
|
behar nuen
. Eta?
|
|
|
Argibide gehiago
|
behar nuen
forentsearengandik. Behin mihia dantzatuko eta, ez nuen parada galdu nahi.
|
|
|
Erlojura begiratu nuen, zortzi eta erdiak. Ordu horretan harekin
|
behar nuen
. Aita gisa neuzkan erru sentimendu guztiak madarikatu nituen neure baitan.
|
|
|
Zerbait egin
|
behar nuen
, fite egin ere. Gelako bertze muturrera bihurtu nintzen.
|
|
|
Ez zegoen beste aukerarik: martiri gizagaixo baten modura aurkeztu
|
behar nuen
neure burua, niganako errukia sortarazi behar nuen bihotz gogor haiengan, eta handik etorriko zitzaidan salbazioa. Errukia bai noski, baina ez erruki mixerable baldarra, oinarri sendoekikoa baizik, jasoa, ongi argudiatua, erudizio puntu bat zuena.
|
|
|
Ez zegoen beste aukerarik: martiri gizagaixo baten modura aurkeztu behar nuen neure burua, niganako errukia sortarazi
|
behar nuen
bihotz gogor haiengan, eta handik etorriko zitzaidan salbazioa. Errukia bai noski, baina ez erruki mixerable baldarra, oinarri sendoekikoa baizik, jasoa, ongi argudiatua, erudizio puntu bat zuena.
|
|
|
Sexuak barrerako bidea erraztu egiten du. Eta huraxe zen bada argitu
|
behar nuen
lehen puntua. Alferrik nenbilen, bestela.
|
|
|
Bulegoko lankideek soilik? Zer egin
|
behar nuen
lehen-lehenik. Erruduna bilatu?
|
|
|
Gainerakoa Migelena izan zen. Eta zergatik kezkatu
|
behar nuen
, Migel lasai bazegoen. Eta Migelentzat berdinak izan ziren gertatutakoaren ondorengo egunak.
|
|
|
" Ez-dakit-nor hemen balego...". Baina gaur ez dut jakiterik izan alboan nor nahi nuen, nor
|
behar nuen
paisajearen ederra elkarrekin dastatzeko.
|
|
|
Gaur zuekin egon nahi nuen! Gaur zuekin egon
|
behar nuen
!
|
|
|
e) Amaitzeko, zorigaitzez gaur Dabidek ez du Karmeloren mezua entzuterik izango. Mezua entzundakoan, hura ezaba ez zedin, berriro ere hirua sakatu
|
behar nuen
, baina hain ustekabe handiarekin, guztiz ahantzi dut. Baina zer mila sorgin!
|
|
|
-Ezin dizut ukatu Rubenekin barrena piztu egin zaidala, eta berak eskaini didala hasieran neure burua pausatzeko eta negar egiteko
|
behar nuen
sorbalda, eta horren ondotik behar-beharrezkoa zitzaidan goxotasuna. Baina Rubenekikoa ikuskizun da eta, hasi baldin bada, hasi besterik ez da egin.
|
|
|
musika folk eta pop musika Bob Dylan kantak. Azkenean,
|
behar nuen
" The Book of Bob" hura Interneten aurkitu nuen, bilatutako kantuaren letrak eta guzti.
|
|
|
Alde pertsonalari dagokionez, berriz, hamazazpi egun egin ditut bidean, Castellondik modulu honetara. Sendagiletan nenbilen Castellonen, eta handik atera ninduten egunean, irailaren 13an, azken kontsulta izan
|
behar nuen
neurologoarekin. Kartzelako sendagilearekin, Hospital Provincialeko traumatologoarekin... ibilia nintzen.
|
|
|
Lehen jaunartzea ere ez nuen egin. Jaunartzea egin
|
behar nuen
egunean, ihes egin nuen mendira. Oraindik entzuten dut gure ama niri deika:
|
|
|
Barne-iraultza haren eldarnioan, ezinbestean eta lehenbailehen hartu beharreko erabakia zen ordura artean funtsik gabeko asmo lanbrotsua baino izan ez zena: lana utzi eta etxetik alde egin
|
behar nuen
, nora eta zertara ez banekien ere.
|
|
|
Pozik sentitzen nintzen, abentura kilikagarri baten aurrean ilusionatuta, baina banuen bakea eragozten zidan zalantza bat ere. Nora jo
|
behar nuen
hurrengo goizean. Lizardiren omenezko monumentuaren ondora itzuli behar nuen, Margaren balizko arrastoaren bila?
|
|
|
Nora jo behar nuen hurrengo goizean? Lizardiren omenezko monumentuaren ondora itzuli
|
behar nuen
, Margaren balizko arrastoaren bila. Nondik barrena egin behar nuen bidaiaren jomuga izendaturik nuen sagastirainoko bidea?
|
|
|
Lizardiren omenezko monumentuaren ondora itzuli behar nuen, Margaren balizko arrastoaren bila? Nondik barrena egin
|
behar nuen
bidaiaren jomuga izendaturik nuen sagastirainoko bidea. Denbora hartu eta itzulinguruak egiteko esaten zidan Margak gutunean, inongo xederik ez izateko.
|
|
|
Ez nekien biharamunean nora jo
|
behar nuen
ere.
|
|
|
Neure baitako oinaze zahar batekin lotutako bihotz-borroka bat iradoki zidaten hitz haiek. Hitz haiei kasu egitera, Tolosatik gertu zegoen herri batera joan
|
behar nuen
. Neure buruari kontzienteki aitortu gabe, Lizartzara joateko ideia buruan bueltaka aspaldidanik nuela jabetu nintzen bat-batean.
|
|
|
Esaldi solemne bat
|
behar nuen
errematerako, baina solemne behar zuena barregarri samarra atera zitzaidan:
|
|
|
Ordu horretan kazetari gutxi izan ohi zen erredakzioan, eta neu ere kasualitatez suertatu nintzen han. Bere lan guztietan etsipenetik abiatzen zen abangoardiako artista plastiko multidiziplinar bati egindako elkarrizketa transkribatu
|
behar nuen
egun hartan, eta goi mailako solasaldi hark emango zizkidan buruhausteen beldur joan nintzen horren goiz lanera, aurrez aurre izan nuenean ez bainion piperrik ere ulertu gizon distiratsu hari.
|
|
|
Baina... orain zer? Orain zer arraio egin
|
behar nuen
aurrean nuen zoro harekin?
|
|
2001
|
|
|
Bai, bai, gogorragoa egin
|
behar nuen
. Hurrengo diskoa baldin badago," U.P.N West II" izanen da, eta parentesi artean" apokalipsia"-edo jarriko dugu.
|
|
|
Ahaztuta neukan, duela pare bat urte arte. Paperak atera eta berridatzi nuenean, nola bertan badagoen lurpetik ateratze bat-gizon horren gorputzaren zati batena baldin bada ere-, pentsatu nuen idatzi
|
behar nuen
liburuaren haria hor zegoela.
|
|
|
Lehenago Irungo Literatura saria irabazia nuen' Hutsetik esperantzara' izeneko poema liburuarekin. Euskarari buruz
|
behar nuen
ezagutza ez nuela ikusirik, idazteari gogor ekitea erabaki nuen".
|
|
|
Horrela eginda ez du graziarik. Emozio gehiago eman behar nion trikimailuari, neronek jarri
|
behar nuen
lehendabizi harrituaren aurpegia metxeroa desagertu dela ikusitakoan, publikoa gehiago txunditzeko. Hor dago aktore lana, nik ongi baitakit metxeroa desagertu dela.
|
|
|
Denda batera joan, eta kobratuko nuen diru dena inbertitu nuen magia jokotan. Ostegunean jokoak erosi, eta larunbatean egin
|
behar nuen
funtzioa. Ez entseatu, ez ezer egin gabe atera nintzen, eta... oso gaizki atera zen.
|
|
|
Ikusi? zer ikusi
|
behar nuen
–
|
|
|
-Zaharren egoitzan sartu nintzen, etxean bakarrik bizi
|
behar nuen
eta zaharregia nintzen etxeko lan guztiez arduratzeko.
|
|
|
Ez nuen edozein neska nahi. Danielaren ahalik eta antzik handiena zuen emakumea
|
behar nuen
mendekua behar bezala betetzeko, eta sartu orduko zilarrezko begiak zituen beltzaranari keinu egin nion gertura zedin. Trago pare bat eta irribarre goxo bat besterik ez genituen behar izan.
|
|
|
Ni haien atzetik. Disimuluan, gona eta soinekoak begiratzen zituzten bitartean, ni jertse batzuekin entretenitu nintzen eta, aldageletan sartzen zirela ikustean, pare bat praka eta alkandora zuri bat hartuta, han joan nintzen neu ere, zer egin
|
behar nuen
zehatz-mehatz jakin gabe. Ondoko aldagelan sartu nintzen.
|
|
|
Jakin egin
|
behar nuen
. Nire ama bigarren aldiz lapurtuko zidan gizona nor zen jakin behar nuen.
|
|
|
Ezin nion etxera etortzeko eskatu, ni neu ere ez nintzen kapaza kiratsa zerion egongela hartan sartzeko eta. Baina, nola edo hala, Herminio berreskuratu
|
behar nuen
. Kosta ahala kosta.
|
|
|
Edonola izanik ere, gauza zera da, izugarri kostatu zitzaidala tontorrera heltzea. Eskerrak Iñigok tarte zailenetan lagundu zidan nondik eta nola igo
|
behar nuen
adieraziz. Gora bultzatuz eta guzti aldika.
|
|
|
Atseginegi aukeran. Eskua ipurdian jarri eta harkaitza eskalatzeko
|
behar nuen
denbora baino sobera gehixeago mantentzen zuela han iruditzen baitzitzaidan.
|
|
|
Eta Etiopia igual, edo Sierra Leona bestela. Eta Sierra Leonan soldaduek mutilatutako eskola-umeak, eta eskola-umeen artean neskato bat eta" nik eskatu nien soldaduei, mesedez, ezkerreko eskua bakarrik mozteko, ze bestea, eskumakoa, idazteko
|
behar nuen
, asko gustatzen zaidala niri idaztea, eta soldaduek biak moztu zizkidaten, lar hitz egitearren, ze gutxiago hitz egin behar da, antza".
|
|
|
Hura amaituta zegoen eta Bilbora joan
|
behar nuen
, baina Bilbon ez nuen zeregin handirik, hala usteko zuten behintzat aitak eta amak, ez baitziren hamabost egunean nire bila etorri. Hobe horrela, aitaren keinuari beldurra bainion, gorbata laxatzeko egingo zuen keinu hari, gorbata eskuaz hartu eta buruari aldeetara eragingo baitzion lepotik soka kendu nahi duen urkatuaren moduan.
|
|
|
Igandeetarako galtza luzeak nituen jantzita, boza kraskatzen hasia, eta futbolineko bi kirtenak eragiteko gauza nintzen, baita lauak ere. Ardoa ez zitzaidan eztarrian behera eroso sartzen, baina edan
|
behar nuen
gizonduko banintzen.
|
|
|
Nire aldetik zera aitortu behar dut: nire buruan
|
behar nuen
eta urte askotan gogo nuen argi handia egin didala. Oso pozik nagoela, gaur, nire gizakiaren ulerkeraren aldetik.
|
|
|
ez nintzen ezer, euskalduna are gutxiago, nortasun ezpalak ezabatzen ziren bat-batean eta huts handi horretan aldi berean dena nintzen, iragana eta geroa, azala eta mamia, haragia eta hezurrak, gasna eta azken egoitzako har malatsak. Zergatik
|
behar nuen
derrigorrez, besteetarik bortxaz eta indarrez bereizten ninduen identitate finko partikularista bat, hizkuntza ezpainetan neukan ber. Aditzak ez zuen mugarik:
|
|
|
–Dudarik gabe ama. Norbaitekin mintzatu
|
behar nuen
–aitortzen diot, hatsa har ezinik, hormazko sesitze itzel; deblauki ari natzaio, sekula eta nehorekin ez bezala– Ez naiz deusetara heltzen! Tribuaren urrezko behaztuna mila puskatan hautsiz geroztik galdua nabil.
|
|
|
Anjelita gibelean zihoan jarrita, hankak zintzilik, esku batekin adioka eta bertzearekin zamari eder haren muturra balakatzen. Nik ere eskuarekin agur, gehiago iduri izan
|
behar nuen
arbola tente eta mugitzen ez dena, ezen ez odol-haragizko gizona, aitak taka! jo baininduen belarri ondoan...
|
|
|
Alegia, literatur tradizio anker horrek ezartzen zuen patu saihetsezina saihesteko modua bilatu
|
behar nuen
.
|