|
2000
|
|
|
Bai. Gure kantutegia eta ibilbidea landu ahala sentitzen hasi ginen gure lana pixka bat gehiago aberastu
|
behar genuela
, eta gu baino trebeagoa zen norbait ongi zitekeela gurekin biltzea. Pierpol Berzaitzekin topo egin genuen, suertez, ostatu batean kantuz ari ginela.
|
|
|
Horri aurre egiteko, Euskal Herrian Euskarazek bi helegite aurkeztu zituen Nafarroako Justizia jauregian. Break adierazi duenez," esan zuten ibilbide berria proposatu
|
behar genuela
, baina oso denbora tarte estu batean, guk planteatutakoa desitxuratzeko asmoz, kotxerik gabe eta megafoniarik gabe". Ibilbidea EHEk nahi bezala gauzatzeko ukapena
|
|
|
Gurasoak Iruñekoak dira. Nik zortzi bederatzi urte edukiko nituen, eta buruan sartu zitzaien etxean denok ikasi
|
behar genuela
euskaraz. Orduan hasi ginen euskara ikasten apaiz batekin.
|
|
|
Eusko Kultur Gaiak planeta gisa irudikatuz, Euskal Kulturaren gaia izar-sistemapropio modura azaldu nuen duela bost urte (Uztaro 13), eta uste dut baliagarria izanzela UEUko ikastaroak antolatzeko, gure kulturaren altxorra eta euskararena bat berazirela egiaztatzeko, euskal kulturaren baitan zegoen gai-aniztasuna adierazteko etakulturaren arlo bakoitzean zientifikoki,, asmoz eta jakitez? aritu
|
behar genuela
serioskihartzeko.
|
|
|
Eta guk geure mapari so egiten genion, eta bagenekien ezen Santo Tomáserat joan
|
behar genuela
, eta Santo Tomásetik haratago ere bai, Utopiako lurretarat iritsi nahi bagenuen behintzat...
|
|
|
alferrik, zeren utzi bezala ediren bainuen etxea. Ordea, sinesten hasia nintzenean ezen biak ere ihes eginak zirela, morroi bat hurbildu zitzaidan, erranez ezen, osaba Joanikoten manuz, urroztarren bordarat joan
|
behar genuela
.
|
|
|
Halarik ere, erran behar dizut guztiz sinetsia nagoela ezen Nafarroa osoa apurka gaztelaniaren alde jarri beharko genukeela, nola egin baitute jada Nafarroako handikiek eta noble gehienek, guztiek ez erraiteagatik, zeren eta gaztelania baita Espainiako inperioaren hizkuntza, mundu zaharra eta mundu berria uztartzen dituena. Berdinzki erran diezazuket ezen Kristok manatu zigula mundu zabalerat eraman
|
behar genuela
haren dotrina, eta, nola gaur egun gaztelaniaz den mundu zabala, eta gaztelania bera ere den mundu zabala, ez euskara, hala, gaztelaniaren alde egoitea da Jainkoaren alde egoitea, mundu osoaren ebanjelizatzeko.
|
|
|
Zeren, noiz eta plazerrak eta atseginak bat-batean eta ustekabean atrapatzen eta harrapatzen baikintuen, ba al dakizu zer erraiten ziguten egin
|
behar genuela
–Erraiten ziguten ezen arimak bideratu behar zuela gorputzak desbideratua, eta ez zegoela hartarakotz deus ere hoberik pentsua eta endelegamendua dolorezko misterioren batean pausatzea baino...
|
|
|
Eta guk, geure aldetik, geure mapa hura genuen, Utopiako lurren berri emaiten ziguna. Eta, lur haien atzemaiteko, berriz, erabakia genuen, mapari beha, ezen ibai Orinocon barrena egin
|
behar genuela
. Eta ibai Orinocoren ahorat iristeko, bertzalde, La Hispaniolan lehorreratu beharko genuen, lehen urrats gisa, profitatuz galeoi-flotak uharte hartan egin izan ohi zuen geldialdia.
|
|
|
Txintik ez dik atera, behintzat. Ezta, gorpua kanpin-denda barnean zegoela, iltze eta burdina guztiak aterata, izeba olanean bildu
|
behar genuela
erran diodalarik ere. Beharrik azken urteetan eskastera egina zuen emakumeak!
|
|
|
Uzkurdurak bazkalondoan hasi zitzaizkion tarte jakinetan errepikatzen, eta arratsaldeko sei eta erdietan hartu nuen telefonoa. Beraz, aparatua gakotu eta" Zentrora" joan
|
behar genuela
aditzera eman nionean, bildots baten gisara jarraiki zitzaidan. Bere burua Ospitaleko Ama Etxeko aparkalekuan ikusi zuelarik lotu zitzaidan:
|
|
|
Gu hirurok jolasean jarraitu
|
behar genuela
eta, zenbatzen ari ginela, Zapel azaldu zitzaigun, berriz, sasien artetik. Migel belarrietatik hartu, eta zelaiaren ertz batera eraman zuen.
|
|
|
Baina gero jakin zuenean parkinean ezin genituela fardelak utzi, eta dendak, eta hoz  kailuak, eta suak, eta... -nonbait, segurtasun arrazoiengatik ez dute onartzen furgonetan ezertxo ere uztea-, dena gure geletan sartu
|
behar genuela
, amorratzen jarri zen. Baina, esan bezala, taldekideok pozaren pozez geunden eta ez zitzaigun gehiegi axola izan trasteak garraiatzea eta gure geletan partitzea.
|
|
|
Futxo eta errefutxo! Azkenean" Mila esker" baldarki esan," ez da ezer, pasatu zait", eta hurrengo egunerako indartsu egon
|
behar genuela
esanez agurturik, dendara sartu nintzen. A ze estualdia!
|
|
|
Sutan eta ketan hasi zen kautxoa. Ito
|
behar genuela
zirudien. Galeria eta ziegak kez bete ziren, ke beltz kutsagarri horrekin.
|
|
|
Gure bideari jarraitzeko autobidearen bestaldera pasatu
|
behar genuela
azaldu nion. Errepideak lur azpitik egiten zuen tarte bat, 25 bat metrokoa, eta gure bidea tunel labur haren goialdetik pasatzen zen.
|
|
|
" Gogoratzen al haiz", galdetu zion bere lagunari Lupok," Henrik zer esan zigun? Denek lana izateko, guk gurean ordu gutxiago sartu
|
behar genuela
". " Bai", esan zuen Belek," hori nik lehendabizikoz berari aditu nion.
|
|
|
Iluntze nabar hartan, terrazatik, hil eta gero bere hezurrak non lurperatzea nahi zuen, erakutsi ziguan, etxeko jardinean: aurreko aldean, halako tokian, eta gero, bertan zuhaitz bat aldatu
|
behar genuela
. Eta nik:
|
|
2001
|
|
|
Abertzaleen arteko komunikazioak etengabekoa izan behar du eta ideia horrek ere blindatua jarraitu behar du. Prozesu hau hauteskunde eta interes elektoraletik kanpo utzi
|
behar genuela
esan dugu beti, baina EAJ kanpainan dabil aspalditik; apustu bat egin du, ezker abertzalea desgastatu eta min egitearena, baina horrekin bere buruari iruzur egiten dio, lehia elektorala unean unekoa delako eta ez duelako benetako eztabaida ezkutatu: marko autonomista edo burujabetza marko bat?.
|
|
|
Nire ustez koiuntura historiko bat galdu genuen Trantsizioan, lurraldetasuna definitu zenean. Euskadi nafartu
|
behar genuela
uste dut. Atzo arte independientea izan den erreinu foral bakarra delako (XIX.mendea arte).
|
|
|
Era berean, urrats desberdinetako ikasleak talde berean jartzean, eduki gramatikalen sekuentzializazioak balio ez zigula ikusi genuen, alegia, ikaskuntza, continuum bat zela eta gramatika bertan txertatu
|
behar genuela
. Horregatik ezinzela ataletan banatu eta, bata bestearen atzean pilatuz, azterketa baten bidezebaluatu.
|
|
|
Gurean ere lau ahizpok ikasi genuen josten. Neskamea eduki arren, aita zenak etxeko lan guztiak egiten ikasi
|
behar genuela
esaten zigun beti. Gustura aritzen ginen gu, dendaren atzeko  gelan, erdi txantxetan, mutil kontuan gehienetan. Â
|
|
|
c) Larramendik bazekien, eta idazten ari ziren imitatzaileek hobeki, zerbait eta zerbait baino gehiago gorde (eta are hartu)
|
behar genuela
aldameneko hizkuntzetarik. Prest zeuden, aspaldidanik fidatuei eusteaz gainera, zor berriak ere egiteko mailegu bitartez, beharraren beharrez eta hoberik asmatzeko sormena ernatzeko modurik aurkitzen ez zenean behinik behin.
|
|
|
Suziri batena bezalako bat-bateko eztandaren eragina izan zuen aipu luzeak, nire asmo zaharraren eta Koldo Mitxelenaren pentsamenduaren gaurkotasun erabatekoaz hitz egitera eraman baikintuen. Halatan, Mitxelenaren testu interesgarrienen erdaratze-lana zehaztu, lagina bideratu eta egitasmoa gauzatu egin
|
behar genuela
erabaki genuen egun hartan. Â Asmoaren bideragarritasunak eraman gintuen, lehen urrats hartan, Â Gipuzkoako Aldundiarekin hitz egitera.
|
|
|
Aitak ezpainak mugitu zituen, zapela burutik kendu eta esku batekin petxuaren kontra kontuta. Anaiak eta biok bagenekien isilik eta serio egon
|
behar genuela
halakoetan, ez zer erraten zuen ordea. Akabatzeko, amen hirurok.
|
|
|
Izokin bat harrapatu
|
behar genuela
! Noizbait ere kontatua bainion nola gure aita arrantzale ona zen, pertolarekin eta zalagardarekin ibiltzen zela gauaz, eta nik ere tarteka pixka bat laguntzen niola.
|
|
|
Liburuak. Eta orduan, B -12k kanon bat
|
behar genuela
esan zuenean, hain zuzen, hasi ginen Kolko Mitxoletarekin gogoratzen, bera baitzen, gure artean, soziolinguistika, filatelia, matematika, sumo, eraikuntza, filologia, apikultura, psikologia, zinema, latina, enologia, zientzia, literatura, numismatika eta abar, hau da, zer edo zer, kanon bat zer izango zen ere barne, esaterako, eta gauzak, orokorrean, zekizkiena. Earrainyú, esan genuen, Kolko Mitxoletak jakinen du kanon bat zer den eta zertarako balio duen, baina Amazonian galdurik dago, eliteko andereño batzuek zainduta, eta" alua, paripé, alua" baizik ez du esaten.
|
|
2002
|
|
|
Nire iritziz, ez da egia, lehen intsumisoak, gehienak behintzat, bakarrik miliaren aurka zeudela. Orduan, intsumisoak elitistatzat eta buru argietsiak bezala joak izan ginen eta Objekzio Legea onartu
|
behar genuela
esan zitzaigun. Intsumisioaren birtualtasunak, ordea, askatasun guneak irekitzea posiblea zela erakutsi ahal izan zuen eta lan dinamika koherente baten medio, errebelatzea posiblea zela ikusarazi zion jendeari.
|
|
|
Beharbada nahikoa zela erizten zutelako gaztelerazko katean egiten ziharduten ahaleginarekin. Kontua da beste behin euskaldunok euskararik gabe bizi
|
behar genuela
egunerokotasuna.
|
|
|
Uste dut filosofo bakarra dela esan zuena gizakiaren arazoak eta galderak hobeto ulertzen dituela poetak filosofoak baino, poesiak duela benetako ahalmena gizartearen edo pertsonaren galderei erantzunak emateko. Gainera, errespetua eskatzen zuen naturarekiko, xumeak izan
|
behar genuela
zioen, eta nolabaiteko serenidadea eskatzen zion gizarteari. Bada, horrelako zer edo zer aurki daiteke nire liburu honetan.
|
|
|
Une haietan, drama honetan protagonista garenon ilusioa zegoen eta" motoak bezala" jarri ginela dudarik ez daukat. Eta bide horretan jarraitu
|
behar genuela
era sintzero batean sinesten genuen. Baina gero dator lehen aipatu dizudan" pultsu fin" hori.
|
|
|
Hamasei urterekin ez nuela idazle izan behar erabaki nuen, memento hartan eskakizun politiko batzuk zeudelako, gizarte zientzia, soziologia, historia, edota kazetaritza-geroago egin nuenez-ikastea eta bide honetatik joatea erabaki nuen. Gizarteak sekulako buelta emango zuelakoan, aldaketak gertu eta berehalakoak izango zirelakoan prestatu
|
behar genuela
pentsatu genuen. Gero, halako desengainu politikoaren ondoren, itzuli nintzen ni literaturara, eta bi jarduerak oso bereiziak ditut.
|
|
|
2000ko urte amaiera aldera notarioaren gutun bat jaso genuen, jabeek etxea semearentzat behar zutela eta urtebeteko epean etxea utzi egin
|
behar genuela
esanez.
|
|
|
Lau egun horiek pasa eta emititzen jarraitu genuen; ez zen inor agertu. Gerora, Gobernu Zibilaren eskutitz bat heldu zen, emisioa eten ez ezizk, lokala ere utzi
|
behar genuela
esanez. Ez genien inolako kasurik egin.
|
|
|
–Ez, ez duk txantxa. Arantxari esan zioat pisu batera joan
|
behar genuela
. Gu laurok.
|
|
|
Haren inguruan genbiltzanok –Pantxikek eta Karmelek, Libek eta nik– argi baikenuen ipuin batean sarrarazi
|
behar genuela
Leire, bizi bitartean. Ez obligazioz, baina modurik naturalenean.
|
|
|
Ai, nola irabazten ninduen Sarak halakoetan, eta nola estimatzen nituen haren argialdietako hitzak, desertuko ibiltariak euri-tantak bezala! Hala ere, errehabilitazio programako psikiatraren oniritzia
|
behar genuela
esan nion. Biharamunean etorri zitzaidan Sara haren erantzunarekin:
|
|
|
Baina kalabazinak dira zure sukaldeko espezialitatea, eta zergatik ez nauzu bihar afaltzera gonbidatzen? Ez al zenuen, bada, esan ospatu egin
|
behar genuela
oposizioetako porrota?
|
|
|
Emakume guztiak-eta, batez ere, ni-filmeko emakume hotz kalkulatzaile haiekin lotze hark goragalea eman zidan, baina filma bukatu arte itxaron nuen. Telebista itzali eta hitz egin
|
behar genuela
esan nion. Zertaz, berak galde.
|
|
|
Neu izan nintzen Les diaboliques ikusi
|
behar genuela
proposatu zuena ere, eta badakizu zergatik, ama. Ez behintzat lagunarekin haserretu nahi nuelako, Simone Signoret oso gustuko nuelako baizik.
|
|
2003
|
|
|
Orain dela hilabete batzuk hasi ginen biltzen zenbait pertsona eta jadanik plazara atera
|
behar genuela
pentsatu dugu eta hori egin genuen Labriteko ekitaldiarekin. Aldi berean, eztabaidarako hamar talde eratu ditugu, martxoaren 15ean ekitaldi publikoa egingo dugu eta hartu beharreko erabakiak hartu.
|
|
|
Gaia aipatu zidanean ideia bi etorri zitzaizkidan burura: bata, behin eta berriro esaten dela gure inguru honetan gaurko idazleei buruz hitz gutxitxo egiten duela kritikak, eta, beraz, mugak gaurkotasunera hurbiltzen hasi
|
behar genuela
, horrek dakarren arriskuarekin, baina guk proposatu behar genuela, eta geroak esango duela; eta bigarrena, kanpora begira zenez, batez ere, lanak itzulita zituztenen inguruan hitz egin behar zela.
|
|
|
Gaia aipatu zidanean ideia bi etorri zitzaizkidan burura: bata, behin eta berriro esaten dela gure inguru honetan gaurko idazleei buruz hitz gutxitxo egiten duela kritikak, eta, beraz, mugak gaurkotasunera hurbiltzen hasi behar genuela, horrek dakarren arriskuarekin, baina guk proposatu
|
behar genuela
, eta geroak esango duela; eta bigarrena, kanpora begira zenez, batez ere, lanak itzulita zituztenen inguruan hitz egin behar zela.
|
|
|
batetik oso jende gazteak, baina adituak hartu duela parte ale honetan, eta ziurrenik, etorkizunak esango du zer emango duten Iratxe Gutierrez, Idurre Alonso, Ibon Egaña, edo Alvaro Rabelli bezalako irakurleek. Bestetik, behin euskal herriko literaturaz ikuspegi orokorra ematen ari nintzelarik konturatu nintzen ohar haien bidez berdin definitzen zela euskal literatura zein Katalunyako poesia, beraz, zehaztasuna
|
behar genuela
gureaz ari ginenean.
|
|
|
Horren arabera, lehentasunak ere agindu genituen eta horiei ekin genien. Bigarren urtea bukatzerako konturatu ginen herri mailako plangintza
|
behar genuela
, lanak egitura globala har zezan. Ordurako, Kontseiluak abian zuen Bai Euskarari akordio prozesua eta Jaurlaritza EBPN udaletara hedatzeko ereduak aurkezten ari zen.
|
|
|
Uste dut motorra Bernardo izan zela. Hark bazeukan argi talde bat
|
behar genuela
barruan generamana botatzeko. Aurten betetzen dira 25 urte" Etiopia" argitaratu zenetik.
|
|
|
Konbentzituta geunden bertsolaritza egituratzen eta gorpuzten hasi
|
behar genuela
, antolakuntzaren bidez etorkizuna indartu eta ziurtatzeko. Iruditzen zait arazo asko izango zirela, baina iparra argi izan duela, eta Bertsozale Elkartea izan dela bizkar hezurra.
|
|
|
Alta bada, haste-hastetik, Mendekosteko mirakuluak adierazi beharko zigun Babeleko misterioaren berrirakurketa egin
|
behar genuela
, san Joanen arabera. Jainkoaren Hitza bera, gizon egin, den unetik (1, 14).
|
|
|
Afaltoki baino gehiago eliza bat zirudien eta jendeak burumakur dastatzen zituen plateretako jaki urriak, tarteka, eskerrak emanez bezala, begiak zerurantz itzuli eta buruarekin men eginez. Ospatu egin
|
behar genuela
erabaki genuen. Ardo on bat eskatu nuen.
|
|
|
Adin horretan literatura bizitzaren aurrerapen izan ohi da, bizitzen ikasteko modu bat, baina neskato haren kasuan arima naufragoen helduleku ere bazela pentsatu ohi nuen eta bizia salbatu zioten autore horiek gurtu egiten zituen. Literatura sentimenduen erlijioa dela eta aldare horretan bizia emateko prest egon
|
behar genuela
esan zidan behin, gazteek, hitzez bederen, bizia emateko erakutsi ohi duten eskuzabaltasunarekin. Nik, irribarrez, literatura ona egiteko fedea eta sentimendua askotan oztopo ere badirela erantzun nion, gaztetan egiten baita literaturarik mimetikoena, mediokreena, inpostatuena.
|
|
|
Isiluneen ondotik elkarri zaputzak eta purrustadak egitera ere iritsi ginen inoiz, eta berandu baino lehen banandu egin
|
behar genuela
erabaki nuen. Monikak ez zuen onartu.
|
|
|
Egia esan, ez nituen oso ondo ulertzen Anaren hitzak. Oraina bizi
|
behar genuela
esaten nion nik, eta maitasunak irauten zuen bitartean iraungo zuela. Hori nahikoa zela niretzat, eta etorkizunari batere erreparatu gabe zaintzen nuela nik nire ingurua.
|
|
|
Azkenean uztailaren 10ean jarri zuen eguna. Herriko Tabernan elkartuko ginela, eta hantxe meriendatu
|
behar genuela
. Bostetan jarri zuen ordua.
|
|
2004
|
|
|
Prestakuntzaren oinarriek, entrenatzaile arduradunaren subjektibitatean, bere intuizioan baino zientifikoagoak behar zutela. Etengabeko hobekuntza gauzatzeko, indibidualizatu
|
behar genuela
prestakuntza. Bazirela gure esku leudekeen aldagaiak ezagutu eta emaitzak hobetzea.
|
|
|
Berrian aipatu zenuen Egunkariaren auziari erantzuteko Justizia Sistema Propioa
|
behar genuela
. Eta bitartean, nola erantzun?
|
|
|
Rafael Ninyoles. Hizkuntza Politikarako idazkari nintzela oso garbi nuen kanpoko ikasien, espezialisten eta jakitunen lanen berri
|
behar genuela
, eta ahal bagenuen, harreman zuzena izan behar genuela, gerra ostean oso giro itxi eta berezian bizi izan ginen eta. Jakina da zenbat lan egin behar izan genuen irauteko.
|
|
|
Rafael Ninyoles. Hizkuntza Politikarako idazkari nintzela oso garbi nuen kanpoko ikasien, espezialisten eta jakitunen lanen berri behar genuela, eta ahal bagenuen, harreman zuzena izan
|
behar genuela
, gerra ostean oso giro itxi eta berezian bizi izan ginen eta. Jakina da zenbat lan egin behar izan genuen irauteko.
|
|
|
aitona bat bilobari erdaraz, etorkizuna ziurtatzeko asmoz. Garbi nuen euskararen normalkuntza gaztelaniarekin batera, Iparraldean frantsesarekin batera, egin
|
behar genuela
. Horretaz gain… euskararen normalkuntza esaten genion prozesu hori politika alorreko gatazkaren atzaparretatik libratzea nahi nuen.
|
|
|
Zegoen kinka larrian egonda? Orduan pentsatu genuen," Etxea" ahal genuen tokitik bederen sostengatu
|
behar genuela
. Geunden egoeran beste mende laurden bat jarraituz gero, euskara hilik edukiko genuke, ogasunezko espoliazioa egiten ziguten, krisian zegoen industria, ordenu publikoaren egoera larria zen.
|
|
|
Ez zait gustatzen zuzendari batzuk proposatzen duten txirrindularitza, eskema arbelean, irratia belarrian, eta hori aplikatu behar da gertatzen dena gertatzen dela. Gero ikusten dituzu txirrindulari batzuen jokaldi absurduak, galdetu ea zergatik egin duten hori eta erantzuten dizute" zuzendariak bileran esan digulako hau gertatuz gero guk beste hori egin
|
behar genuela
". Akzioa eta erreakzioa.
|
|
|
Diktadore oso gogorra zen. Akordatzen naiz behin Oiartzunera ehorzketa batera joan
|
behar genuela
. Goizeko hiruetan atera ginen etxetik bederatzitarako Oiartzungo elizara joateko.
|
|
|
Patxi Goikolea hasi zitzaidan zerbait egin
|
behar genuela
esanez. Eta Almen ikastolan larunbat goizetan aktibitate libreak eskaintzeko aukera atera zenean han hasi ginen.
|
|
|
Aldatzera joan ginenean bataren eta bestearen arteko aldea ordaindu
|
behar genuela
esan ziguten: 12 euro, haien arabera, baina etiketan adierazitako prezioei begira, 3 euro baizik ez zen.
|
|
|
Besterik uste duena, oker dabil. Bidenabar, diodan, berriz ere, ni neu ere aldi bereko aldaketa bikoitzaren aldekoa nintzela gaztetan, uste bainuen aldi berean sartu
|
behar genuela
goldea nazio eta gizarte lurraren sabelean. Oker genbiltzan batzuk orduan, eta halaxe dabiltza beste batzuk orain.
|
|
|
Are gehiago, euren eskaerei egindako erantzunatzat jo dituzte gaurko gertaerak. " Badirudi gaur arte itxaron
|
behar genuela
erantzuna jasotzeko, ta hau izan da: indarrez gure herriko kaleetatik bota gaituzte, inolako azalpenik gabe.
|
|
|
Munduko leku guztiak genitian korrituta. Orduan zer bururatuko eta Miguelek esan zidaan periodikoa erosi
|
behar genuela
, eta nik pentsatu nian sirokoren batek jo zuela Miguel eta aldrebestu zela betiko. Eta esan nioan:
|
|
|
Hain lehor nuen eztarria ezen min taupada sorrak sentitzen bainituen, zintzurrean beste bihotz bat banu bezala. Izugarri luzea egin zitzaidan jaitsiera, infernuraino heldu
|
behar genuela
zirudien. Bat-batean, andrea ate baten ondoan gelditu zen.
|
|
|
Aldageletara sartu ginenean, entrenatzaileak behin eta berriro esan zigun irabazi egin
|
behar genuela
eta irabazi egingo genuela, potroak bere lekuan bagenituen bai bederen. Gero esan zuen:
|
|
|
–Esan nuen, bai, nik, mutila ikastolara eraman
|
behar genuela
, ez fraideetara! –protestatu zuen aitak– Nola egin dakioke hori hamaika urteko mutil bati?
|
|
|
Orduan Diputazioko Araluze notarioari burua berotua genion nola edo hala telebista bat
|
behar genuela
, euskaraz egiteko. Teleno rte bazegoen, eta Jaizkibel mendian antenak zituenez, hasiera batean kokapena Jaizkibel magalean pentsatu zen, Hondarribian, Diputazioak zituen lokal batzuetan.
|
|
|
Hemendik nabaritzen dut. Zinta jarri
|
behar genuela
baina... Zein zen, Patxiren iloba?"
|
|
2005
|
|
|
Betiko kontua da, baina egia da, besteen lepo barre egiteko zure buruaz barre egiten ikasi behar duzu lehendabizi. Hori hasieratik geneukan argi, gure kontura barre egin
|
behar genuela
: herri moduan ditugun ohiturekin, hemen gertatzen diren gauzekin...
|
|
|
«Onartua dago guztiona dela, beraz inork ez du horretan ardurarik, eta ezin du bere defentsa egin». Horrek asko kezkatzen gintuen eta pentsatu genuen hobeto azaldu
|
behar genuela
gure ikuspuntua. Guk uste dugu denona dena norberarena ere badela, bestela ez dagoela modurik denona izateko.
|
|
|
Hantxe jaio ginen. Baina aitak esan zuen han ez zegoela bizimodurik eta Mungiara joan
|
behar genuela
. Etorri ginen Mungiara eta hementxe bizi ginen".
|
|
|
Gure aurretik kantariak ziren oholtza berean, eta Niko Etxart, bere aita eta koinatuak ekitaldia burutu zutelarik igo ginen gu, bertsotara ustez. Baina gurutzatzean, diosalarekin," aio eta agur", Niko tematu zen bostok batera zerbait abestu
|
behar genuela
. Jendaurrean geundelarik ez genuen ihes egiten asmatu.
|
|
|
22 Euskaltzaindiak Arantzazuko bileraren ostean harturiko lehendabiziko erabakietako bat izan zen ehunekoen ikurra zenbakiaren aurrean idaztekoa (Euskera, 1971): euskaraz ehune ka bost esaten denez, %5 idatzi
|
behar genuela
erabaki zuen Euskaltzaindiak. Horrelako erabakirik hartzeko arrazoirik ez zegoela uste dut, ez %5, ez 5% ez baitira hizkuntza naturaleko segidak eta hizkuntza natural bakoitzaren hurrenkerak segida horren irakurketan izan baitezake eragina, baina ez ikur-adierazpenaren idazkeran.
|
|
|
Orduan, azterketa zehatz bat egin genuen, eta han-hemengo adituekin kontsultatu eta ohartu ginen kalitateko produktuak gero eta indar handiagoa hartzen ari zirela Europan. Beraz, jardunaldi honetan gai hori sartu
|
behar genuela
erabaki genuen. Kalitateko produktuak eta bertoko arrazak uztartu nahi genituen nola edo hala.
|
|
|
Bi zeta ziren han, segurata eta serrailagilea. Goitik zioten udaleko norbait etortzea eskatu zutela gazteok eta kolektibook gure ekimenak autogestionatu ahal izateko gune bat
|
behar genuela
eskatzeko.
|
|
|
–Naroa sani dagokionez, bada ordubete hemen
|
behar genuela
, ez dakit zerk atzeratzen duen, baina etorriko da, lasai.
|
|
|
–Iñigok dena ahaztu, etxera joan eta dirua itzuli
|
behar genuela
zioen, Fernando gizajoak baino zarata gehiago egiten zuen.
|
|
|
Aspaldi da elkar aurkitu genuela. Aspaldi, alde egin
|
behar genuela
ulertu genuela.
|
|
|
Belar berde usainak, mendiratzeko genuen ilusioa ekarri dit gogora. Asteak generamatzala mendira joan
|
behar genuela
esaten. Bide berri bat urratu behar genuela esaten zidan Nekanek.
|
|
|
Asteak generamatzala mendira joan behar genuela esaten. Bide berri bat urratu
|
behar genuela
esaten zidan Nekanek. Eta eguraldiak lagundu zuen lehenengo egunean, mendiko botak jantzi eta praka motzetan abiatu ginen, fresko samar egiten bazuen ere.
|
|
|
Indiok bederatzietako manifestaziora joan
|
behar genuela
esan zuen. Neskek, berriz, Emakumeen Egoitzara joango zirela adierazi zuten, guretzako laguntza bila.
|
|
|
Keak flotatu egiten zuen sabaian, betiereko hodei beltz bat bailitzan. Eskerrak Indiok joan
|
behar genuela
esan zigula; bestela, leher egingo nuen lapiko zahar hartan.
|
|
|
Gamelu bat lokalizatu
|
behar genuela
erabaki genuen. Rosasek ezagutzen zuenak kostoa baino ez zuen saltzen, baina ez zen zaila izango, garai hartan erraza zen edozein droga mota lortzea, batzuetan debalde ere eskaini ziguten.
|
|
|
–Ahoberoa zara gero, Lurdis; esan ez dugu ba egiaztatu egin
|
behar genuela
–
|
|
|
Ez nintzen ezer erantzuteko gauza izan; isilik geratu nintzen, nire maistrari ilea laztanduz; bekokian behera erori ohi zitzaizkion kizkurrak hartu, eta haiekin jolasten aritu nintzen. Gero, korridorera irten ginen Alberto eta biok; esan nion ospitalera eraman
|
behar genuela
. " Ez dik nahi, Joantxo, ez dik nahi", ospitalera joanez gero, salaketak izango zirela, polizia agertuko zela," ez dik horretatik pasatu nahi".
|
|
|
Haatik, ez zidan ezezkorik eman; txikitan hanka konpondu zidanetik, gure etxean adiskide handi bihurtua zen, eta horrek bairatu zuen seguru asko. Aldez aurretik diru puska bat eman, eta hura guztia isilpean gorde
|
behar genuela
esan nion.
|
|
|
sexura ausartu
|
behar genuela
.
|
|
|
Oroitzen naiz zelan mintzatu nintzen neure lagun maite batekin, Jesus Mari Ansolarekin. Geureartean berbetan euskaraz egin
|
behar genuela
esan nion. Ohiturari buelta ematea zail da, baina handik aurrera beti horrela egin genuen.
|
|
|
Almak gehiago mugitu
|
behar genuela
esaten zidan, eta ni ez nintzen sukaldeko neurrietatik haratago mugitzen, espazio aski libre izan arren Zodiac kafetegiko pista erraldoian. Sukaldeko dantzaria esaten zaion hori nintzen ni, ez inolaz ere saloikoa.
|
|
|
Eta kandela guztiak ebastera sartu
|
behar genuela
eliza itxian aginduko zuen, edo antxetek habiak zeuzkaten labar ikaratzaileetan jaitsi behar genuela arrautza bila, eta ez zetozenak loretxu, eta loretxuei egiten zitzaiena eginen zigula berak bat-banaka. Izuturik ez baina liluraturik ginduzkan.
|
|
|
Eta kandela guztiak ebastera sartu behar genuela eliza itxian aginduko zuen, edo antxetek habiak zeuzkaten labar ikaratzaileetan jaitsi
|
behar genuela
arrautza bila, eta ez zetozenak loretxu, eta loretxuei egiten zitzaiena eginen zigula berak bat-banaka. Izuturik ez baina liluraturik ginduzkan.
|
|
2006
|
|
|
Ez gintuzten goseak edukitzen, ez dut hori erran nahi, baina arrunt estu bai. Uste zuten gu hara joan geroztik estu ibili
|
behar genuela
. Amerikanoek, aldiz, ez zuten horrela pentsatzen.
|
|
|
Aurten, 2007 -2010eko plana prestatuko da. Hizkuntza politikarako proiektu berri bat landu
|
behar genuela
deliberatu da. Hori ez da gutxi, hitzarmen berezia programa bat baitzen, hizkuntza politika aipatzen zen, baina hizkuntza politikak galdegiten du engaiamendu gehiago, galdegiten du bizi sozialeko arlo guztiak hunkituak izan daitezen, eta hitzarmen berezian ez ginen arras horretan.
|
|
|
Haur bat zapata berriekin zirudien; bera zen taldeari izena proposatu ziona, euskal ipuin herrikoi baten (San Martin arotzarena) esaldi bat aukeratuz. Kantaldiaren ondoren, Oteizarekin bazkaldu genuen, eta solastu ginen, eta arratsalde bukaeran Agiña mendira joan
|
behar genuela
otu zitzaigun, Oteiza gidari genuela, Aita Donostiri eskainitako eskultura bisitatzera. Ilunabarrean, Nafarroako mendiak ikus genitzakeen, mirarizko kolore urdinxkarekin.
|
|
|
Zurekin oheratzeko gertu egongo nintzela? Ez zait iruditzen halako usterik zenuenik, baina, burmuinaren txoko galdu batean... gure amona zenak esan ohi zigun kulero garbiekin atera
|
behar genuela
beti kalera, zer gerta ere. Haren" zer gerta ere" ez zen, nik ulertzen nion moduan behintzat, ustekabeko lige baten aukera, baizik eta istripu edo antzeko kontuak; halakoxe fatalistak izan dira gure aurrekoak.
|
|
|
Ez zuen insistitu, izan zuen horrenbesteko burua, eta itxuraz behintzat lehengo martxan segitu genuen, etxean eta lanean. Elizako gure berritze haietarako, pareta bati eusten zion habea indartu
|
behar genuela
esan zigun aurrena Cristinak, baita horretan hasi ere, haren aginduetara, baina aurki ohartu zen han ez geneuzkan tresnak behar genituela, burdinazko ez dakit zer pieza klase, bestela alferrik genbiltzala eta. Haren bila jaitsi zen Sopeñara, baina han ez omen zeukaten halako ezer.
|
|
|
Berde genbiltzan gu ordea mendiko bizimoduan. Behin baino gehiagotan esan ziguten, bai don Tirsok bai herrian geratu ziren azken familietakoek, elurrarekin baino kontu gehiago izan
|
behar genuela
izotzarekin, eta etxe osorako uraren kanila ixteko gauetan, bestela komeriak izango genituela-eta. Esan bai, baina alferrik.
|