|
2006
|
|
|
Merkatu horretan, kapital kultural handiena dutenek, arduradun karguak betetzeaz gain, beraien ikuspegiak derrigortzen dituzte. Indar harreman horretan, nagusi direnak esaten dute nola hitz egin
|
behar den
, zein hiztegi erabiltzea komeni den baita zein azentu baliatu behar den ere.
|
|
|
Merkatu horretan, kapital kultural handiena dutenek, arduradun karguak betetzeaz gain, beraien ikuspegiak derrigortzen dituzte. Indar harreman horretan, nagusi direnak esaten dute nola hitz egin behar den, zein hiztegi erabiltzea komeni den baita zein azentu baliatu
|
behar den
ere.
|
|
|
Merkatu horretan, kapital kultural handiena dutenek, arduradun karguak betetzeaz gain, beraien ikuspegiak derrigortzen dituzte. Indar harreman horretan, nagusi direnak esaten dute nola hitz egin
|
behar den
, zein hiztegi erabiltzea komeni den baita zein azentu baliatu behar den ere.
|
|
|
Merkatu horretan, kapital kultural handiena dutenek, arduradun karguak betetzeaz gain, beraien ikuspegiak derrigortzen dituzte. Indar harreman horretan, nagusi direnak esaten dute nola hitz egin behar den, zein hiztegi erabiltzea komeni den baita zein azentu baliatu
|
behar den
ere.
|
|
2007
|
|
|
Eta laugarrenik, hasierako puntuarekin lotuta, beti aipatzen dugun arazoa: HEAk gizartean daukan ulermen falta, hau da, oraindik ere ez garela gai izan geure ingurukoei
|
behar den
moduan ulertarazteko haurrak euskalduntzea ezinbestekoa bada ere (eta bada, jakina!), euren guraso eta enparauak euskaldundu ezean, euskara bigarren mailako hizkuntza izango dela betiko. Azken arrazoi hau" prestigio" faltarekin ere lotu beharra dago.
|
|
|
Ildo horretan, euskaltegiak euskalgintzaren eragile dira, euskalduntze eta alfabetatze hutsean bezala hari dagokion sustapen lanean. Horrez gain, euskaltegiek badute beste berezitasun bat, alegia, azpiegitura egokiak eta
|
behar den
beste gizabaliabide, erabilera sustatzeko lanean jarduteko.
|
|
|
Barnetegiak alde batetik eskola denboraren trinkotzea bilatzen zuen, epe labur baten ikas prozesuan sakon murgiltzea, baina beste alde batetik, erabileran ere murgiltzea bilatzen zuen, bi arlotatik: eskola denboratik hara euskara erabili
|
behar den
gunea barnetegian bertan eratuta, eta bestetik, ikastaldea euskararen berezko inguru baten kokatuta. Gaur egun nahikoa estandarizatuta daukagu barnetegien eskaintza, urte osoan zehar gainera.
|
|
|
Barnetegiak alde batetik eskola denboraren trinkotzea bilatzen zuen, epe labur baten ikas prozesuan sakon murgiltzea, baina beste alde batetik, erabileran ere murgiltzea bilatzen zuen, bi arlotatik: eskola denboratik hara euskara erabili
|
behar den
gunea barnetegian bertan eratuta, eta bestetik, ikastaldea euskararen berezko inguru baten kokatuta. Gaur egun nahikoa estandarizatuta daukagu barnetegien eskaintza, urte osoan zehar gainera.
|
|
|
Aipatu bezala, neurtaldi berri bati begira egin
|
behar den
metodologiaren eguneratzea eta egokitzea ez da erraza, Erabileraren Kale Neurketa oso sentibera baita gizartean gertatzen diren aldaketen aurrean. Esaterako, eskuko telefonoaren erabilera zabaldu zen urteetan neurtzaileek jasotako" bakarrizketak" neurketan integratzeko irizpideak landu behar izan ziren.
|
|
2008
|
|
|
Euskaldunak bere hizkuntzaz idatzi gura duenean zalantza ugari aurkitzen ditu. Batetik, eskolak toki guztietan oraindik idazteko gaitasuna bermatzen ez duelako, edo bestetik, belaunaldi zaharragoek euskaraz ikasteko aukerarik izan ez dutelako, sarritan euskaldunak badaki esaten hitz bat baina ez daki nola idatzi
|
behar den
batuaz; esate baterako, ondoko hitzen artean zein da batuaz erabili behar dudana arbola adierazteko, zuhaitz?
|
|
|
Noski, euskarazko hitzak kontsultatzerakoan ere lematizazioa oso lagungarria da, eta adibidez tentelenei hitzaren sinonimoak bilatzen ditugunean kaikuenei hitza lortzeko gauza da; kasu horretan analisi morfologikoaren emaitza ez da bakarrik erabiltzen lema zein den jakiteko, hitz sinonimoa atzizki berdinekin eskaini ahal izateko ere erabiltzen baita. Beraz, hitz bat bere sinonimo batekin ordeztu nahi badugu, erraztasun bikoitza izango dugu plugin hau erabiliz gero, batetik ez dugu zehaztu behar zein den hiztegian bilatu
|
behar den
lema, eta bestetik atzizki berdinekin lortzen dugu sinonimoa automatikoki.
|
|
|
Tresna eta aplikazioak bereizten ditugu, biak produktu informatikoak izan arren, tresnak ez baitira erabiltzaile arruntarentzat eta aplikazioak bai; tresnak hizkuntza-teknologian dabiltzan teknikariek erabil ditzaten definitu dira. Eta horren arabera baliabide, tresna edo aplikazio bakoitza noiz egin
|
behar den
aurreikusi izan dugu, ekoizpen prozesu hori optimizatu nahian.
|
|
|
" Hizkuntza bati buruzko ahalik eta informaziorik osatuena emateko prestatuta dagoen corpusari erreferentzia-corpusa esaten zaio. Hizkuntzaren ahalik eta aldaera gehienen berri emateko,
|
behar den
adinako tamaina izan behar du. Tamaina garrantzitsua da, baina, gainera, eredu egoki baten arabera hautatutako testuak eduki behar ditu erabileremu, genero, erregistro eta gainerako bereizgarriak kontuan hartu eta orekatua izateko.
|
|
|
Ideia sinplea da: hitz bat nola itzuli
|
behar den
jakiteko, aurretik itzulitako esaldi guztien artean hitza dutenak aukeratzen ditugu, gero esaldi horien itzulpena lortu eta bilatu zein den esaldi itzuli guzti horietan azaltzen den hitza, gehien azaltzen den hitz hori izango da jatorrizko hitzaren itzulpena. Gero gure esaldiko hitz guztien ordaina zein den jakinda, bigarren etapa batean xedehizkuntzako hitz horien ordena egokia bilatu behar da, horretarako, hasieran, xede hizkuntzako testu erraldoietan estatistikoki bilatzen da ea hitz horien artean zeintzuk azaldu diren elkarren segidan eta zein maiztasunarekin, eta gero, datu horiek kontuan hartuta hitz ordain horien
|
|
|
Batetik, lexikozko anbiguotasunak daude, hitz jakinei eragiten dietenak: " nadie conoc�-a el destino del avión secuestrado" gaztelaniazko esaldian ez dakigu nola itzuli
|
behar den
destino: dest�-(patua) edo destinació(-ra doan).
|
|
|
Kakola eta Papillot bikoteak sortu du egiazko eskandala Baigorrin. Beraz, zuzen den bezala, auzitan dira eta hortarako bilduak dira herriko plazan auzitegiko presidenta bere grefierarekin, prokuradorea, beharrezkoa duten abokata, bi lekuko, bat Xiriket anderea, Donibane Lohizunetik etorria, bertzea Zikitero eta
|
behar den
antolamendu onaren zaintzeko herriko mutila eta bi jandarma, uxerra ere halabeharrez. Auzi garaian beren iritzia emanen dute bertsulariek.
|
|
|
zein hizkuntzatako hedabideak aukeratzen dituzten zarauztarrek, hain zuzen. Bada hor, merkatuko joerak aipatzerakoan, erro-erroan egin
|
behar den
bereizketa bat. Izan ere, orain arteko zenbakietan zarauztar guztiak hartu ditugu aintzat, elebidunak eta euskaraz ez dakitenak bereizi gabe.
|
|
|
Dena den, indize berri batez ari ginen idazten: Iez= ezagutza sustatzeko inbertsioak/ euskaldun berri kopurua, hau da, euskaldun berri bat gehiago lortzeko egin
|
behar den
inbertsioa, batez beste.
|
|
|
203/ 2001 Foru Dekretuak, uztailaren 30ekoak, agertzen du Nafarroako Foru Komunitateko administrazioaren eta haren erakunde autonomoen plantillako zein lanpostu diren euskara jakin beharrekoak (Hezkuntza eta Kultura Departamentuko irakasleenak kanpo direla) eta zer jakite maila behar duten, eta zehazten du zein lanpostutan hartu
|
behar den
euskara jakitea beste batzuen arteko merezimendutzat. Foru dekretu horretan hiru jakite maila zehazten dira, eta jakite maila horiei dagozkien baliokidetzak ezarri:-1 jakite maila (mintzamenean 4 maila eta idazmenean 3 maila).
|
|
|
Sustapenaren bidez osatu? Hori egiteko
|
behar den
inbertsioa ez al da gehiegizkoa edo desegokia, beste hizkuntza-lehentasun batzuk kontuan hartuta —esaterako, hizkuntza" superzentral" eta zentralei lehentasuna ematekoa, hizkuntza horiek lortuak baitituzte ekoizpen-gaitasun operatiboak—. Horren aurrean, estandarizazio-prozesuak, hizkuntzaren gizarte-funtzioak erabiltzeko baliagarriak direnak nahiz hizkuntza-beharrak adieraztea erraztekoak
|
|
|
Funtzionamendu zibernetikoaren ideiak berak etengabeko ziklo baten irudia iradoki badezake ere, eredua mugikorra eta dinamikoa da berekin dakarrelako gizarte-inguruneak egokitu eta erreakzionatu beharra. Hori dela-eta, tentagarria da ereduaren alderdi deskribatzailetik eragiteko ahalmenera aldatzea; gainera, eztabaida egon daiteke, ea eredua bi erabilera horietara egokitzea onartu
|
behar den
ala ez, bigarren erabilerak lehenean ezinbestean eragin behar izan gabe. Eztabaida horretan," azalpeneko" adjektiboa erabiltzen du L. V. Aracilek hasierako eskema kalifikatzeko.
|
|
|
Funtzionamendu zibernetikoaren ideiak berak etengabeko ziklo baten irudia iradoki badezake ere, eredua mugikorra eta dinamikoa da berekin dakarrelako gizarte-inguruneak egokitu eta erreakzionatu beharra. Hori dela-eta, tentagarria da ereduaren alderdi deskribatzailetik eragiteko ahalmenera aldatzea; gainera, eztabaida egon daiteke, ea eredua bi erabilera horietara egokitzea onartu
|
behar den
ala ez, bigarren erabilerak lehenean ezinbestean eragin behar izan gabe. ziazio bidezko oreka lortze aldera jarduten duen kudeaketa dagoela adieraz dezake zirkulu funtzionalak. Sistema desorekatu daiteke, eta mantentze-jarduerara mugatu, hizkuntza bakar bat erabiltzera, eta hizkuntza horrentzako eskaintza eta eskaria negoziatu beharrik gabe agertuko lirateke.
|
|
|
Aztertzen ari garen jokabidearen kasuan, oso garrantzitsuak dira testuinguru jakinetan hizkuntza bat ala bestea erabiltzeko egokitasunari erreferentzia egiten dietenak. Hizkuntzak gutxitze prozesuan barneratuta daudenean, bada aipatu
|
behar den
ezaugarri bat, eta hauxe da: erregularki hizkuntza horretan hitz egiteak konnotazio ideologikoa du eta, bereziki, solaskideak gure hizkuntza hitz egin ez arren hizkuntzari eusten bazaio.
|
|
2009
|
|
|
...Konstituzioaren arabera inolako arazorik ez dagoen baldin eta burutu beharreko lanerako beharrezkoa duenarekiko zentzuzkoa eta proportzionala den. ko hizkuntzaren balorazioa egiteko Konstituzioaren arabera inolako arazorik ez dagoen baldin eta burutu beharreko lanerako beharrezkoa duenarekiko zentzuzkoa eta proportzionala den; eta exijentziak ere ez luke arazorik sortu beharko, derrigortasuna bete
|
behar den
lanposturako gaitasunezko ukanbehar gisa azaltzen bada (KAE 46/ 1991).
|
|
|
Legeko zioen azalpenean jasotzen denez, xedea" Administrazio elebiduna eraikitzeko betebehar utziezina" da. Hori lortzeko lanpostu bakoitzari hizkuntz eskakizun bat ezartzen zaio eta horren bidez lanpostu hori betetzeko eta dagokion lana burutzeko nolako hizkuntz gaitasuna
|
behar den
zehazten da —batetik laurako aldagaiekin— Horretaz gainera, lanpostu bakoitzak derrigortasun-data izan dezake eta data hori betetzen denean soilik joko da hizkuntz eskakizuna nahitaezko galdapen gisa lanpostu hori bete ahal izateko. Horren ondorioz, derrigortasuna ezartzen ez den bitartean, ezarritako hizkuntz eskakizunak lanpostua hornitzeko edota kanpoko norbait aukeratzeko garaian euskara jakiteari merezimendu gisa egingo zaion balorazioa zehazteko bakarrik balioko du.
|
|
|
Besterik da, noski, erabilera formaletan
|
behar den
kalitatearena. Hor, oraingoz, oso hurbileko hizkuntzen artean bakarrik erdietsi dira emaitza balekoak, hala nola, katalana, galegoa eta gaztelaniaren artean, gure inguruan.
|
|
|
Baina katalanaren eta galegoaren atzean ez da orririk egongo: sistemak egingo du gaztelaniazko orria hartu, testua bereizi,
|
behar den
hizkuntzara itzuli, berriro orria sortu eta pantailan erakutsi... Eta hori guztia segundo pare batean!
|
|
|
plangintza aipatzen dituzten aipu guztiak sartuko dira atal honetan. Alegia ez bakarrik etorkizunari buruzkoak (etorkizuna autoreak nahi duen bezala izateko zer egin
|
behar den
azaltzea) baizik eta iraganeko plangintzei buruzko informazioa ere atal honetan kokatuko da. Iraganean egindako plangintza bat aipatzen denean, beraz, bertan kokatuko da.
|
|
|
Baratzak, alabaina,
|
behar den
moduan lantzeke jarraitzen du oraindik.
|
|
|
Baratzak, alabaina,
|
behar den
moduan lantzeke jarraitzen du oraindik. Artikulu hasieran baratz hori dela-eta kezkatuta utzi dugu poeta, kax-kax ate-joka zetorkion munduak eragiten zion zer-pentsatua zela tarteko; hurrengo aipuak frogatzen duen moduan, ordea, baratza jorratuta mundura zabaltzearen aldeko zen Lizardi (2000:
|
|
|
Ilusio politiko faltsu baten eledunak bihurtu zaizkigu abertzale gehienak, eta bada ordua kargu hartzeko. Ez gaitezen ilusio-saltzaile horien liluramenduetan galdu. b)" Ez ditut inolaz ere kondenatzen, politika-mailan egiten den, eta egin
|
behar den
borroka, legetasuna gure eskubideen alde jarri arte. Aitzitik, lan hori neure bihotz osoaz txalotzen dut.
|
|
|
Marko politiko-nazionalaren aldaketa ezinbesteko jotzen du Txillardegik euskararen herria dagoen krisi ezin larriagotik ataretazko, baina hori ez da nahikoa. Hori modu jakin batean burutu
|
behar den
gizarte-jarduna eta prozesua da. Eta modu jakin horrek, eskakizun ekonomikoak dituen bezalaxe, eskakizun soziolinguistikoak ditu:
|
|
|
Euskararen normalizazioaren inguruan egiten diren jarduera eta ekimenak gizarteak ezagutzea beharrezkoa da jarduera horien arrakasta lortu nahi badugu. Baina informazioa eta ezagutza edukitzeaz gain, gure hiriko bi hizkuntza ofizialen arteko elkarbizitza orekatua lortzeko, hizkuntza gutxituaren alde egin
|
behar den
ahaleginak daukan garrantziaz ohartarazi egin behar da gizartea: motibazioa eta sentiberatzea lantzea ezinbestekoa da.
|
|
|
Dilts-en ereduak aukera ematen du hausnartzeko aldaketez, ikaskuntzaz eta komunikazioaz, eta lagungarri gerta daiteke jakiteko non eragin
|
behar den
, lortu nahi den aldaketa erdiesteko. duen ulertzen badu aldatuko da, zentzua bilatzen badio, ez guk edo irakasle batek esaten diolako... Ikuspegi honetatik, sakonagoa eta anbiziotsuagoa da esku-hartze modua.
|
|
|
Gure eginkizunean laguntzeko, Programazio Neurolinguistikoaren arloko aditua den Robert Dilts-en (Dilts, 2003) pentsamenduaren maila logikoari eutsi genion. Dilts-en ereduak aukera ematen du hausnartzeko aldaketez, ikaskuntzaz eta komunikazioaz, eta lagungarri gerta daiteke jakiteko non eragin
|
behar den
, lortu nahi den aldaketa erdiesteko.
|
|
2010
|
|
|
Baina beste mota bateko liburuentzat, aurrekoa ez da hain nabaria. Zer esanik ez, euskarazko produktu orijinalen kasuan, non kostuen funtzioa lehen aletik zenbatu
|
behar den
.
|
|
|
Jadanik 450 irakaslek baino gehiagok atzerriko hizkuntzetan irakasteko gaitasuna frogatu dute. Eskola atzerriko hizkuntzaz eman baino lehen, irakasleek ikastaro bat egiteko aukera dute, gelako elkarrekintzarako
|
behar den
hizkuntza-maila aktibatze aldera. Ingelesez edo frantsesez irakasten diren kredituek balio bikoitza dute irakasleentzat lehenengo bi urteetan, material berriak prestatzeko aukera izan dezaten.
|
|
|
II taula. Gradu berrietan datozen urteetan euskaraz eskaini
|
behar den
derrigorrezko kredituen %a
|
|
|
1) Gutxiengoen hizkuntzei dagozkienen artean normalizazioaren beharrarekin lotura dutenak daude. Prozesu horretan hezkuntza-eleaniztunaren garrantzia azpimarratzen da, eta bertan aplikatu
|
behar den
hizkuntza-plangintzaren zereginak (corpusa, estatusa eta jabekuntza);
|
|
|
4) Euskal hezkuntza elebiduna eta eleaniztunaren euskarazko hezkuntza haur-eskolatik unibertsitateraino hedatzen da, eta ingelesaren presentzia ere handitzen doa. Horrek guztiak hizkuntza-plangintzan eragina du, adibidez, euskararen, espainieraren eta ingelesaren irakaskuntza egiterakoan, aldi berean bertako gutxiengoaren hizkuntzaren garapena lortzeko, eta gero eta gehiago
|
behar den
ingelesa ere erabiliz.
|
|
|
ENEKuS ereduaren funtsezko indar-ideien mapak hizkuntza prozesu jakin baten kudeaketa optimizatzeko kontuan hartu behar diren indarideiak azaltzen ditu eta prozesu hori optimo izateko nola irakurri
|
behar den
adierazten du. horrela, erakundeetan hizkuntza-normalizaziorako kudeaketa prozesu bat optimoa izango da ondoko indar-ideia horiek adierazten dutena bereganatu baditu, hemen azaltzen den eran:
|
|
|
Jakin bedi hizkuntza ez dela zerbait erabat egina, ahaleginean hobetu eta egunera daitekeena baizik; egia esan, hizkuntzak ez du eskuratuko premiazko bikaintasun gaurkoturik berori herritarren utzikeria zabarrean, eta jende eskolatuari dagokio aurrera pausuak ematea: ...no puede alcanzarse, si todos la dejamos caer por nuestra parte entregándola al vulgo grosero y poco curioso". horra, bada, belaun berrientzako zeregin-norabidea erakutsita. eta, hona iristean, beharbada espero ez genuen eremura pasatuko da Malon etxaide, gaztelako humanismo hizkuntza-herrizaleak lehendik zekarren kapitulu batera49 etxaidek ez du mugatzen teologiara gaztelaniaz ere idatzi
|
behar den
gaien esparrua; aitzitik, zernahi dela ere gaztelaniaz emana ikusi nahi du, eta asmo politiko-kulturalez hornituta ikusiko dugun pasartean ausarki zera dio,: " con el favor de dios, hemos de ver muy presto todas las cosas curiosas y graves escritas en nuestro vulgar". horra iristeko, ordea, tresneria egokia izango da politika, kultura eta eraikuntza inperial osatuarena; horra, bada, azken buruan plangintza orokor baterako deia, banderak, armak eta hizkuntzak elkarri lagunduz eraikiko den herrialde unibertsal berria:
|
|
2011
|
|
|
Nolanahi ere, ez da gure hemengo helburua diglosia terminoaren abiaburua orain dela 125 urte situatu
|
behar den
, edo (gutxienez) mende oso bat lehenago, eztabaidatzea. Are gutxiago iturburu haien gaineko epairik ematea.
|
|
|
Beste hirurak, aldiz, zuzenak izateaz gainera xeheago azaltzea komeni da. horiek bakarrik ez. Bada horiezaz gainera, gure artean bederen, berariaz seinalatu
|
behar den
beste zenbait ezaugarri ere. horien guztien zehazte-lanari ekingo diogu beraz, besterik gabe.
|
|
|
Azken 50 urteotan euskararekin gertatu dena, linguistika eta soziolinguistikaren ikuspegitik, bederen, harrigarria izan da eta aditu askoren arreta ekarri izan du. Beharbada, hori bai paradoxa, bertoko unibertsitateetan gertaera harrigarri horri ez zaio behar adinako arreta jarri. euskararen hiztun-elkarteko intelligentsiak hizkuntza eredu estandarra proposatzeko eta eratzeko bere onenak eman bazituen ere, euskara biziberritu ahal izateko
|
behar den
hizkuntza-estatusa lortzeko ez du eredu teoriko garatzeko gauza askorik egin edo, bederen, ez du asmatu.
|
|
|
Soziolinguistika klusterrak antolatutako IV jardunaldian egin zen ondoren dakargun mahai-ingurua. Ling Yutang idazle txinatarraren ideia batekin eman zitzaion hasiera mahai-inguruari, alegia, argia zabaltzeko bi bideetatik (argia igortzen duen lanpara izatea edo argia islatzen duen ispilua) zein izan beharko lukeen euskal soziolinguistikaren ezagutza
|
behar den
lekuetara hel dadin. helburu horrekin bildu ziren lau aditu. horietako bi unibertsitateko irakasleak ziren eta beste biak euskal soziolinguistika-arloan lan berezia egiten ari diren bi blog-etako sortzaile eta kudeatzaileak. Mahai-inguruan oso agerian geratu zen soziolinguistikaren ezagutza zientzia modura zabaltzearen beharra, baina baita dibulgazio sozialak beste ezaugarri komunikatibo batzuk lehenetsi behar dituela. kanal eta tresna guztiak beharrezkoak izan arren, bakoitzak berariazko tresnak erabiltzearen beharra azpimarratu zen • Hitzgakoak:
|
|
|
Berak esaten zuenez, argia zabaltzeko bi bide daude: argia igortzen duen lanpara izatea edo argia islatzen duen ispilua. hori da orain aztertu nahi duguna, ispilua non jarri beharko litzatekeen, zer ispilu-mota beharko genukeen euskal soziolinguistikaren ezagutza
|
behar den
lekuetara hel dadin. helburu horrekin bildu ditugu mahai honetara honako adituak. hasteko, Benito fiz santutxuarra dugu, euskal filologian lizentziatua, Aekko irakasle, eta gaur egun didaktika-saileko koordinatzailea. gainera, ezaguna da Karrajua eta Atoan blogak gidatzen dituelako. Berak alfabetatzearen inguruko ekarpen polita egin zuen BAT aldizkariko 62 zenbakian2 Bere ikuspegia oso garrantzizkoa dela pentsatzen dugu, batez ere, alfabetatzeak soziolinguistikarekin oso harreman estua duelako. horregatik, irakasleen eta ikasleen fokoa mahai honetan egotea interesgarria dela uste dugu.
|
|
|
Baina beste helburu batzuetarako oraindik ere paperean ikusiko dugu. Beraz, dibulgazioa XXI. mendean neurri txikikoa izan
|
behar den
edo 200 orriko aldizkarien bitartezkoa, ez dago argi. guk ahalegin hori egiten dugu. Euskal Kulturgintza Transmisio-aren bitartez nahi genuke hausnartzerako etxe bat izatea, Mikel zalbidek aipatu zuen bezala, Clearing house moduko bat. hori egiten saiatzen ari gara in situ, eta dibulgazioa egiten saiatzen gara euskadi Irratiaren bitartez, Berriaren bitartez edo gure web-aren bitartez. galdera izan daiteke ea asmatu ote dugun batez ere enpresetan dabiltzanengana edota euskaltegietara heltzen, hABera izan, Aek-ra izan edo hika-ra izan; formatu txikitan dibulgatzeko moduko materialak izan daitezkeenak egiten zenbateraino saiatzen garen. esan nahi dut ia hiru urtetan jende askok parte hartu duela irratsaioetan, kapsula txikitan, sintesi moduan, eta abar.
|
|
|
Ez da lan erraza izango elkarteari buruzko eta elkarte zein elkarteko kideen situazio soziolinguistikoari buruzko datuak biltzea. Datuak egokiak behar dute izan, egokiak eta erabilgarriak, traba egin dezakeen zaborrarik gabe, baina aldi berean, eraldaketa prozesua efektibotasunez bideratzeko
|
behar den
zehaztasun maila eskainiko digutenak. Eta, gainera, modu egokian sistematizatuak:
|
|
|
Hizkuntza ondare gisa ulertzea, salbatu
|
behar den
objektu gisa agertzea ez da oso argumentu sendoa.
|
|
|
Ildo horri jarraituz, mahai gainean agertzen den beste ideia bat bizikidetza harmoniatsuarekin zer ikusia duena da. kide batek azaltzen duen iritziaren arabera, hizkuntza-aniztasunaz ari garenean horrek bizikidetza sendotzeko balio behar du. hizkuntza ondare gisa ulertzea, salbatu
|
behar den
objektu gisa agertzea ez da oso argumentu sendoa:
|
|
2012
|
|
|
" Hau ez da egokia." Normalkuntza planen oinarrietan eta gidaritzan hizkuntza gutxituak indarberritzeko ezinbestekoa izan den Soziolinguistika dago. zientzia bera, beste batzuekin alderatuta, nahiko berria da, eta horrez gain, irakasleok gure ikasketetan ez dugu horren inguruko prestakuntzarik jaso. Gainera, ez da erraza gure inguruan adituak bilatzea, eta, oraindik gatxagoa egiten zaigu gure helburua betetzeko zer egin
|
behar den
esatera ausartzen direnak aurkitzea. Beraz, geuri dagokigu bidea egitea; batzuetan entsegu eta erroreen bidez egokitasuna eta desegokitasunaren arteko aldea bereiziz; beste batzuetan, ordea, beste eskualdeetako adibideak gurera egokituz.
|
|
|
Barakaldon euskarak funtzio pragmatikoa betetzen du: ikasketetan erabiltzen den hizkuntza edo lan egiteko
|
behar den
hizkuntza. Funtzio soziala, aldiz, gaztelaniak betetzen du ia %100.
|
|
|
Barakaldon euskarak funtzio pragmatikoa betetzen du: ikasketetan erabiltzen den hizkuntza edo lan egiteko
|
behar den
hizkuntza. Funtzio soziala, aldiz, gaztelaniak betetzen du ia %100.
|
|
|
• Hiria bizigunea da: bizitzaren eszenatokia, eguneroko praktiketan gure egiten dugun habitat bat, auzotasun nabar eta zail baten eszenatokia, gestionatu eta borrokatu
|
behar den
bizitokia... hirian bizi gara, hiria garenez. halako bizieran hiriak, habitata den aldetik, badu norberaren autokontzeptuan eginkizun bat. hiri honek baditu arazorik asko, ez da paradisu bat, baina jendeak biziera horretan ikasten du komunaren balioa (eta nekea).
|
|
|
Biziera honek ez du hiriarekiko lotura handia sortzen, askoz jota hiria esperientzia pertsonal gisan hartzen da. eta axola gutxi du hiriak arazo eta istilu kolektiboak dituen ala ez, beti baitago beste inora joatea. errez uztartuko ditugu azken bizipen hau eta hipermodernitatea. hiri hipermodernoan, hala nola gizarte hipermodernoan, pasabideak eta kontsumoedo zerbitzu-hornitegiak dira nagusi. eremu pribatuak, besteentzat gero eta pribatuagoak, hazi eta gogortu ahala, agerian geratzen den oro, hau da, eremu zabal publikoa, autopistaz eta zerbitzugunez beteko da. Lanaz landa, kanpoan egin
|
behar den
guztia zerbitzuguneetara laster eta seguru joatea baino ez da. Barkatu gehiegikeria baina uste dut trazu larriek hobeto margotzen dutela gure gaurko paisaia. eta lagungarriak dira, hitz gutxitan diagnostiko oro hartzaileak egin behar direnean. orain hasierako atal bi hauek laburtzeko, bi ondorio, hauek ere larri xamar:
|
|
|
Sentsibilitate hura idazle, irakasle, hezitzaile, begirale, olerkari, musikari, guraso, antzezle, euskaltzale edota bertsolarien oparia izan da. haiek, beste askorekin batera, ibili dira euskal opariak egiten nonahi eta nornahiri. konbentzimendu moderno, humanista eta publizitario batekin: euskal zera, euskal sena den aldetik, pertsonengan ondu
|
behar den
jarrera-multzo bat da, edo disposizio psikikoen bilduma koherente bat, edo sentsibilitate bat... hitz batean, euskal bizi-mundu batek emango zuen zera galdu hura.
|
|
|
Meta-euskaldunak, euskaldun huts eta soila ez bezala, erdaraz bizi behar izan du eta ondo asimilatu du zer den diglosia; baina euskaldun izaten jarraitu nahi du. diskurtso batek hala sinestarazita, euskaldun izateari aitortu dio egiazkotasuna. Meta-euskaldunak euskaldun izateari eusten dio berariaz, ez bizi-munduaren edota jendartearen eragin hutsaren ondorioz, ez da euskal bizi-mundu bizi eta sano batek eman zezakeen euskalduna, aitzitik, euskaltasuna du proiektu, osatu eta sendatu
|
behar den
egitasmoa.
|
|
|
Metaeuskaldunak euskaldun izateari eusten dio berariaz, ez bizi-munduaren edota jendartearen eragin hutsaren ondorioz, ez da euskal bizimundu bizi eta sano batek eman zezakeen euskalduna, aitzitik, euskaltasuna du proiektu, osatu eta sendatu
|
behar den
egitasmoa.
|
|
|
1) Adostasun handi bat: kultur taldeen emanaldi/ erakusketetarako baldintza egokiak (akustika, edukiera, hozberoa...) izango lituzkeen aretorik ez dago; eta beharrezkoa da. ez gara kultur etxe handi batez hitz egiten ari; areto batez baizik. kalea eta frontoia baliatzen dituzte taldeek euren lanak erakusteko. kalea landu eta biziarazi
|
behar den
espazioa da, dudarik gabe. euskal herrian, ordea, badakigu, eguraldiak asko baldintza ditzake kaleko erakustaldiak. zenbait jarduera, gainera (antzerkia, adibidez) zailak dira kalean. Sobera justifikatua dago areto baten beharra taldeen emanaldietarako ez ezik, udalak berak antola litzakeen hainbat eta hainbat kultur ekitaldietarako ere:
|
|
|
1, 2 eta 3 irudietan ikus daiteke kale-erabileraren neurketa egiteko fitxa baten eredua. 1 irudiko fitxa sei ataletan banatu dugu, datu-bilketa nola egin
|
behar den
azaltzeko:
|
|
|
motibazioak eta gaitasunak. Motibazioa esaten zaio mezuak dakarren informazioa aztertzeko egin
|
behar den
ahalegin intelektuala egiteko nahiari. Eta gaitasuna, berriz, komunikazio horri buruz pentsatzeko aukera eta ahalmenari.
|
|
|
Mezu baten inguruan pentsatzeko
|
behar den
motibazioan aldagai askok eragin dezakete. Guztien artean bat da garrantzitsuena:
|
|
|
Maria Jose Azurmendik hizkuntzaren ikuspegi psikologikoari eta ikuspegi soziologikoari ikuspegi psikosoziala gehitu zien gizabanakoaren eta gizartearen arteko elkarreragina aztertzeko. Eta erakutsi zuen, hizkuntzen erabileraren kasuan, hiztunek gaitasun soziolinguistikoa dutela, hau da, badakitela egoera bakoitzean eta toki bakoitzean zer eta nola hitz egin
|
behar den
, eta hortaz, egokitasuna taldeak partekatzen duen kontzeptua izanik, gizartea bera aldatzen den heinean moldatuz doala (Azurmendi, 1987).
|
|
|
Guztiok, kontsumitzaile moduan, produktuek eta zerbitzuek ematen dizkiguten abantailak eta etekinak baloratzen ditugu. Beraz, hizkuntza komunikatzeko lantresna baino ez da, produktu eta zerbitzuen kontsumoan ere
|
behar den
erreminta. Baliteke kasu konkretu batzuetan hizkuntzak berak balorea izatea.
|
|
2013
|
|
|
adibidez, latina eta hizkuntza erromanikoak; greziera klasikoa eta greziera modernoa; anglosaxoiera, tarteko ingelesa (Middle English delakoa) eta ingeles modernoa; eskandinaviera zaharra eta hizkuntza eskandinaviar berriak; eta eslaviera zaharra eta egungo hizkuntza eslaviarrak. Nolanahi ere, hemen interesatzen zaiguna da, hain justu, zer terminotan azaldu
|
behar den
hebreeraren (modernoaren) paradoxa: hebreeraren sistema milaka urtez gorde zen, hain zuzen ere inork ez zuelako erabiltzen, baina berriz ere lehen hizkuntza bihurtu zenean eta hiztun-komunitate batek erabilerahizkuntzatzat hartu zuenean, hizkuntza-sistema hura asko aldatu zen, hizkuntza berbera dela pentsatzen jarraitu beharko ote genukeen zalantzan jartzeraino.
|
|
|
Energia fisikoa da bizitzeko
|
behar den
erregai nagusia. Energia fisikoan dautza bizitasuna, buru bizkortasuna eta erne egoteko ahalmena.
|
|
|
" Araban nenbilen batean, hango adiskide eta Erregeren Guardietako kapitan baliente batek behin esan zidan: " Aita, nola euskal herrietan umeen haziera ona eta
|
behar den
dotrinarik izango da, baldin euskara hondatzeko ahalegin guziak egiten badira, eta gure mutiltxo edo haurrei, beldur eta azotearekin, euskaraz hitz egitea eragozten bazaie? "
|
|
2014
|
|
|
Sortzen den beste zalantza bat espezifikoki hizkuntzaren berreskurapenean dihardutenen sare propio
|
behar den
, ala alderantziz, toki gaEñaut Apaolaza – Euskara toki garapenean, gonbidatu gabeko protagonista rapenari lotutako sare orokorretan aztertu beharreko gaia den hizkuntza eta esparru sozio-ekonomikoa batzen dituena. Orain arte esandakotik nabaritzen da toki garapen estrategia baten baitan kokatu behar dela euskararen normalizazioa, eta ondorioz, baita erabilera planena ere.
|
|
|
Lehenenik eta behin, argitu
|
behar den
kontua da emaitzak hasiera batean ikastetxeka adieraziko direla, baina beraien artean izenez ez dira identifikagarriak izango. Nahiz eta ikastetxeak zeintzuk diren argi esan den, beraien bidez lortutako datuak anonimoki gordeko dira.
|
|
|
Familiek etxean euskaraz hitz egiteko duten ohiturari dagokionez, emaitzek diote %62ak erabiltzen dutela euskara 3 -5 artean. Ama-hizkuntzari erreferentzia egiten dioten datuekin alderatuta, berdintsu mantentzen da kopurua, nahiz eta erabilera maila ezberdinetan gauzatzen dela kontuan hartu
|
behar den
(3tik 5 era).
|
|
2015
|
|
|
Urte hauetan lurralde politikak eta hizkuntza politikak ez dute elkar ulertu. egoeretan egin
|
behar den
aldetik, lehentasunen hurrenkera beti ez dela bera. Udalerri euskaldunetako elementu eragileen lehentasunen zerrenda egin behar genuke.
|
|
|
gaztelaniaz ez da eskatzen. Batzuek zalantzan jartzen dute EGA
|
behar den
, eta uste dute euskaraz aritzeko gai izatea nahikoa izan beharko litzatekeela.
|
|
|
Argi dago, ahozkoa, curriculumaren atal inportantea izanda, sistematikoki planifikatu eta landu behar dela eta irakasleen arteko koordinazioa, elkarlana eta gelako esperientziak partekatzeko beharra dagoela. entzuneko materialak (testu motaren eta adinaren arabera sailkatuta ez izatea), ebaluazio txantiloirik ez izatea, zer ebaluatu
|
behar den
ez jakitea, intuizioz jokatzea. Nabarmen ikusi dugu, ahozkoa sistematikoki ez lantzeaz gain, ez dela behar den bezala ebaluatzen.
|
|
|
Euskararen didaktikarentzat galdera da ea nola jokatu
|
behar den
eskolan aniztasun honen aurrean. Eta askori burura datorkiona da, adibidez, ea euskara batua bakarrik irakatsi behar den ala euskalki eta gainerako aldaerak ere irakatsi behar diren.
|
|
|
Euskararen didaktikarentzat galdera da ea nola jokatu behar den eskolan aniztasun honen aurrean. Eta askori burura datorkiona da, adibidez, ea euskara batua bakarrik irakatsi
|
behar den
ala euskalki eta gainerako aldaerak ere irakatsi behar diren. Argi dago eskolak bermatu egin behar duela ikasleek euskara batuan irakurtzen, idazten eta hitz egiten ikastea.
|
|
2016
|
|
|
Euskalgintzak eta feminismoak, harrigarriki, oraintsu arte ez dute bidean elkar topatu. Harrigarriki diogu, batetik, bi militantzia horiek gorputz berean, bihotz-buru berean, gertatzen direlako usu, eta, bestetik, menderakuntzaren aurkako bi borroka izaki, elkarrenganako antzekotasunak ugariak direlako, bai menperatuak diren moduetan, bai menperatzeak sortzen dituen gorputz subordinatu bezatuetan, eta, baita subordinazioaren aurka sortu
|
behar den
eragile eraldatzaile izaeran ere. Horregatik diogu euskaltzaletasuna eta feminismoa ahizpak direla, eta bien arteko aliantzak, bai diskurtso eta iruditerian eta bai praktikan, bide berri eta oparoak zabaldu ditzakeela sinetsita gaude.
|
|
|
Non? Hori da errotik bilatu
|
behar den
erantzuna. Demagun, familia nuklearraren bitartez, sarri, emakumea dela seme-alabak beren buruaren menperakuntzan sozializatzen dituena, sistemak agindutako rola betez.
|
|
|
• Euskara hobetzeko egin
|
behar den
ahaleginaz ez dira jabetu euskara" esfortzurik gabe" ikasi duten elebidunek.
|
|
|
Ahalegin horiek ekimen-sorta zabala ekar dezakete (ez bakarrik hizkuntza irakastea, askotan uste izaten den moduan), eta normalean" komunitateek" bultzatutako oinarrizko ekimenak dira; nahiz eta" komunitate" hitza hizkuntza biltzearen esparruan askotan sinplistegi erabiltzen den eta komunitateak monolitikoak ez diren. Sarritan, komunitateak zatitu egiten dira desadostasunen eta hizkuntza nola" salbatu"
|
behar den
inguruko kontrako pentsaera eta ideologien ondorioz (Hoffman 2006; Austin & Sallabank 2014).
|
|
|
Sarritan, komunitateak zatitu egiten dira desadostasunen eta hizkuntza nola" salbatu"
|
behar den
inguruko kontrako pentsaera eta ideologien ondorioz.
|
|
|
Era berean, testuinguru honetan, eta egin
|
behar den
guztia estatu egituren, lege eta aginduzko arauen bizkar uztearen aldeko aukeraren ondoan, sasi-liberalismo linguistikoan oinarritutako jarrera politikoak azaleratu daitezke, hizkuntzaren —eta hiztunaren— dimentsio soziala gutxietsiz eta helmuga norbanakoarengan bakarrik jarriz, aukera-berdintasuna eta gizarte-kohesioa ahanzten dutenak. Arriskua da egindakoaren handiak eginkizun duguna lausotzea.
|
|
|
Edonola ere, erabileraren eta gaitasunaren arteko harremanaren ezagutzan sakontzeko bereziki landu
|
behar den
continuum ikuspegia ikertzeko, ISLra jo beharko dugu nagusiki, inkesta horretako hainbat galderatan oinarrituta ahozko hizkuntza-gaitasunarentzat sortutako aldagaira, zehazki.
|
|
|
Baditu bestalde, neurpide guztiek bezala, bere ahuldade-mugak: BIE edo EV hori ez da, hasteko, interpretatzen247 eta aplikatzen erraza248 Interpretazio-arazoei dagokienez, hor dago ethnolinguistics kontzeptua nola tratatu
|
behar den
adosteko eragozpena. Operatibizatzeko ahuldadeei dagokienez, bestetik, sarritan perspektiba globalegiaz jardutearen eragozpen-muga ikusten dio BIE-EV-ri Itesh Sachdev249 Hiru atal nagusiak justu-justu nola konbinatu behar diren ez dago, bestetik, argi:
|
|
|
Konstruktu bakarra dira, ordea, 1991koa eta 2001ekoa. Ahuldutako hiztun-elkarte bakoitzak bere gaixotasun-guneak (bere eten-urradura nagusiak) espazio soziofuntzionalean non dituen azaldu nahi du270, eta gaixotasun-egoera bakoitzean batez ere zer lortu
|
behar den
zehaztu: indarberritze-lanari" nondik ekin" eta une bakoitzean" zertan zentratu" 271 Lehentasun-eskema horri dagokionez beheko neurri-multzoa da I eta goikoa II, ez alderantziz.
|
|
|
Gaur, ordea, hiztun osoa ez denarentzako, hiria hainbat koertziotik urruntzeko ezkutaleku aproposa da, aproposena, hirian baino ez gara (edo izan gaitezke) anonimoak eta. Hirian isiltasuna hobeto izkutatu daiteke,
|
behar den
baino euskaraz gutxiago hitz eginda.
|
|
|
Arnasguneen parametro klasikoak gizarte berrian hain erasotuak daudelarik, gune horietan (zenbait kasutan atzerakada apalaz bada ere) mantentzea lortu denari eustea lorpen handia da seguruenik. Irakurketa baikorragoa edo ezkorragoa egin
|
behar den
, aldiz, ikerketa soziolinguistiko sakonak eginez baino ezingo da zehaztu, datu kuantitatiboei sakontasun kualitatiboa erantsiko dieten ikerketak bideratuz alegia.
|
|
|
Unibertsitatea edo, oro har, mundu akademikoa eremutzat jo dezakegu. Horretan, beraz, hainbat arau topatuko ditugu, bertan zer egin
|
behar den
zehazten dutenak; eta hainbat balioeste-kode: jokaera, toki, kargu, sinbolo, tresna edo objektu bakoitzak joko hartan
|
|
|
Ez da, nire ustez, gaitasun linguistiko eta hurbiltasun sozialaren ondorio bat, hizkuntza bat edo beste erabiltzeko disposizio praktiko eta metapraktikoak nahasten dira fenomeno horietan. Hau da, jokaera eta harreman gune batzuetan ondo definiturik dago zein den erabili
|
behar den
hizkuntza eta nola, beste batzuetan negoziatu beharko da. Noski, erosoagoa da beti aurrez definiturik eta adosturik izatea.
|
|
|
Hau da, hiztunek euren gaitasunen arabera kapitala dute, edo ez. Jokoan hiztun legitimoa dena, jokoan
|
behar den
kapital linguistikoa duelako, jokalari sozial legitimatua izango da. Horrela, habitusa kapital eta arautzat hartu ahal dugu:
|
|
|
Pazienteak eta medikuak hizkuntza bera hitz egiteak pazientearen gogobetetzea areagotzen du, eta horrek kalitatezko arretaren neurria ematen dezake. Kontuan hartzeko modukoa da, izan ere gurea bezalako eremu elebidun batean menpeko hiztunak elebidunak baitira, eta gaia ez da
|
behar den
eran aztertu. Gogobetetasunaren esparruan hizkuntza maila sozioekonomikoa baino garrantzitsuagoa da eta hispanoen artean aldagai erabakigarria.
|
|
|
Hizkuntza-gaitasuna landu, hizkuntzarekiko kontzientzia piztu eta, aldi berean, jarrerak aldatzeko tresnak garatu, gaitasun profesionala eskuratzeko. Profesionala
|
behar den
helmugara bideratzeko: lidergo etiko eta ekintzailera.
|
|
|
Ikerketaren bitartez gure eremuko ezaugarrien araberako ebidentzia sortuko litzateke. Hori horrela, hizkuntza kontzientzia eta kultura aldaketa prozesua abiarazteko neurririk egokienak
|
behar den
eran aztertzeko, eta elkarlanean oinarrituz era eraginkorrenean lan egiteko, diziplina anitzeko lan talde bat eratzea gomendagarria litzateke EHUn eta Osakidetzan, ahal izanez gero nazioarteko eragile eta adituekin lan eginez. Izan ere, eremu elebidun bakoitzak ezaugarri propioak ditu, eta aztertu beharreko aldagaiak ezberdinak izan daitezke.
|
|
|
Hizkuntzak pertsonetan eta osasun arretan duen garrantziaz jabetzea profesionalak. Kontzientziatik abiatuz
|
behar den
gaitasuna eskuratuko dutenak.
|
|
|
Eraginkortasuna baliabideen erabilera egokia da, osasun zerbitzuen jasangarritasuna bermatzeko. Iriskortasuna zerbitzua denbora eta leku egokietan eskaintzea da, behar diren giza-baliabide eta baliabide teknikoak eskainiz leku aproposean eta
|
behar den
denboran. Onargarritasuna erabiltzailearen gogobetetasuna, itxaropenak eta bere kultura errespetatuko dituen zerbitzua eskaintzea da.
|
|
|
Beste hitzetan: asturiera gisa antzeman
|
behar den
definizio estuago baten agerreraren aldia da, non hibridazioek legezkotasuna galtzen duten. arteko nahasketa bat erabiltzen zuela, baina laurden horretatik, dirudienez, erdia baino gutxiagok ez zeuden nahasketa hori asturieraren kontzeptu minimo baten barruan sartzeko prest.
|
|
|
Helburua ez da inkestari balioa kentzea (agian 1991ekoa baino errealistagoa), baizik eta honako ezaugarri hau azpimarratzea: nola asturiera gisa ulertu
|
behar den
definizio estuago batek (bien arteko nahasketa aukera horren babesik gabe, asturiera aukeraren funtzio berdina betetzen duena zentzu idiomatikoan eta identitateari lotutako zentzuan) izugarrizko higadura eragiten duen hiztunaren hizkuntza-kontzientzian.
|
|
|
Beste hitzetan: asturiera gisa antzeman
|
behar den
definizio estuago baten agerreraren aldia da, non hibridazioek legezkotasuna galtzen duten. Modu horretan, inkestatutakoek euren hizkuntza-gaitasunak ebaluatu zituzten agertutako eredu erreferentzialaren arabera.
|
|
2017
|
|
|
Neurriak bete daitezen edo haien betetze maila emendatu dadin jarri beharreko helburuek eta eman beharreko urratsek epe zehatzak behar dituzte. Epealdi horretarako hautatutako neurriaren betetze maila noraino emendatu
|
behar den
zehaztuko da. Hau da, epealdirako betetze mailaren helburua ezarriko da.
|
|
|
Horrenbestez, Aldeek betebeharrak bereganatzen dituzte, baina gutunak ez ditu proposatzen ituna bete ezean jarraitu beharreko neurri hertsatzailerik. Hala eta guztiz ere, nazioarteko ardurak direnez gero, gutuna bete dadin gehien arduratu
|
behar den
erakundea Parlamentu Biltzarra izan behar da, Europako Kontseiluko organo politiko nagusia. Bertan konpondu behar dira ez-betetze iraunkorren kasuak.
|