|
2006
|
|
|
Hori da, hain zuzen ere, bildutako informazioarekin egiten den lehenbiziko galbahea, zer gertatzen da esandako zazpi kategoria horien arabera erantzuten ez dutenekin? Pertsona
|
asko
ez badira ere, gure ustez, estatistikoki talde esanguratsua izan daiteke, adibidez ez litzateke horren arraroa hiztun batek ondo hitz egin eta nekez ulertzen duela erantzutea; tankera horretako erantzunak sailkaezinak dira emandako tipologian. Are gehiago, populazio osoko neurketa izanik erantzun batzuk beste batzuk baino probableagoak dira eta hori probabilitate legeen arabera jakingarria da.
|
|
|
Dena den badira beste sailkapen
|
asko
, ezinezkoa izango litzateke guztiak hona ekartzea, zein baino zein interesgarriagoa eta ulergaitzagoa direnak. Sailkapen bakoitzak ñabardura bat azpimarratzen du, aldagai bat alegia.
|
|
|
Lege eta arauek, berez, ez dute ezer gauzatzen, joko arauak baino ez baitituzte definitzen. Aitor dezagun bada legea eskuetan hartuta oraindik gauza
|
asko
lortzeke dagoela. Baina ez dago indarrik legeak ezartzen duena betearazteko, hori legea dagoenean jakina; horrexegatik herri mugimendua ezinbestekoa da.
|
|
|
Hizkuntzen erabilera
|
asko
aldatzen da jatorri geografiko eta sozialen arabera baita adin, sexu edo komunikazio egoeren arabera.
|
|
2007
|
|
|
Aipatu beharrekoa da ere, gizarteak berak, orain arte eduki ez ditugun aukera ugari ematen dizkigula, teknologiarekin lotutakoak (Internetek berak aukera
|
asko
eman dizkugu: auto-ikaskuntzarako, norberak ikasteko, datu gehiago edukitzeko...).
|
|
|
Azken 30 urteotan euskararen egoera
|
asko
aldatu da. Euskara ikasi dutenen kopuruak nabarmen egin du gora; erabilera, ordea, ez da nahi bestekoa.
|
|
|
Amaitzeko ordua da, gauza
|
asko
esan gabe geratu dira. Helduen Euskalduntzearen historia, gaur egungo argazkia eta etorkizunari begira dauden erronkak aipatu ditut.
|
|
|
Eskualdeetako eskaintzaren garapenean autoikaskuntzaren eredua halabeharrez gauzatu behar izan dugu, nahiz eta askotan ikasleen benetako nahia ohiko ikastalde bidez ikastea izan. Hala ere, onartu beharra dugu metodo honek emaitza txukunak eman izan dituela orain artekoan eta hasieran izan genituen mamu
|
asko
uxatu ditugula. Birmatrikulazio tasa ohiko ikastaldeetan baino makurragoa izan arren, emaitzak ez dira alde batera uztekoak.
|
|
|
Bestalde, irakasleen lan baldintzak pixkanaka hobetuz joan badira ere, oraindik bide luzea dugu euskara irakasten gurekin aritu nahi duen edonori lan baldintza duinak eskaintzeko. Oraindik aje
|
asko
ditugu eta zenbait lekutan irakasleak topatzeko zailtasun handiak. Esaterako, Erribera edo Zangozaldeko kasuan, nahi adina ikasle hartzeko ezintasuna dugu eta horrek eskaintza garatzeko zailtasun handiak suposatzen dizkigu; bestalde, gure euskaltegien lan filosofiari helduta bertako irakasleak topatzea hobetsi izan dugu beti, irakasle itineranteak bidali beharrean.
|
|
|
Nolabait esatearren, euskararekiko konpromisoa jaitsi egin da heldu askoren artean. Aitzakia
|
asko
aurretik jarrita ez diogu euskara ikasteari behar duen lehentasunik eskaintzen. Haurrek eskolan eredura eramatearekin ez da nahiko, ez da nahiko euskararen aldekotasuna agertze hutsarekin, euskarak gaur behar ditu neurriak eta gaur neurriak hartzeko helduek modu masiboan jo behar dute euskaltegietara euskara ikastera.
|
|
|
Euskalduntze alfabetatzeak baditu ezaugarriak bere bereak, beste hizkuntz ikas prozesuekin alderatuta, jite propioa ematen diotenak1 Esan gabe doa: azterlan bilduma sendo batek, ikerketa lerro sendo batzuek, erabaki
|
asko
hartzen lagunduko ligukete. Baina, ikerketen alorra ahulune dugu oraindik, apurka apurka indarra hartzen ari bada ere, gero ikusiko dugunez.
|
|
|
Euskalduntzealfabetatzeak baditu ezaugarriak bere bereak, beste hizkuntz ikasprozesuekin alderatuta, jite propioa ematen diotenak. Esan gabe doa: azterlan bilduma sendo batek, ikerketa lerro sendo batzuek, erabaki
|
asko
hartzen lagunduko ligukete. Baina, ikerketen alorra ahulune dugu oraindik, apurka apurka indarra hartzen ari bada ere, gero ikusiko dugunez.
|
|
|
Euskalduntze alfabetatzean urte batzuk daramatzagun irakasleak izaki, egunerokotasunean topatzen dugun errealitateak kezkatu egiten gaitu. Ikasgeletatik ikasle
|
asko
pasatzen dira, helburu, izaera, kezka, gaitasun, soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain eta sentsibilitate ezberdinekin. Baina ez dugu nabaritzen hauek euskararen normalizazioan duten eragina egiten den esfortzuaren adinekoa denik.
|
|
|
Gure tesiaren mamia laburbilduz, gure ustez, perfilen sistemak, euskaltegietara ikasle
|
asko
bultzatzen baditu ere, motibazio txarra eragiten die. Sarritan azpimarratzen den bezala, hauengan euskaraz aritzeko motibazio egokia eragiteko, euskaltegia ez da nahikoa.
|
|
|
Gure ikerketatik ondoriozta daitekeenez, hizkuntzaren zailtasuna, denbora, dirua, hizkuntza erabiltzeko aukerarik eza eta hizkuntza ezagutzeko beharrik eza, kontra dauzkagun elementu garrantzitsuak dira. Horren ondorioa da herritar
|
asko
ez direla motibaturik edo euskara ikastera bultzaturik sentitzen eta, kontuak kontu, euskaraz aritzeko gaitasuna dugunok% 33 baino ez gara. Baina aurrera egin beharra dago.
|
|
|
Baina aurrera egin beharra dago. Euskaltegitik inoiz pasatu ez diren herritar elebakarrak asko dira, baina gainera, gaur egun Euskal Herriko euskaltegietan dauzkagun ikasle
|
asko
eta askoren motibazioa eskasa da. Hau da, euskaltegietara joaten diren ikasle gehienak titulu ofizialen bat lortzeko joaten dira.
|
|
|
Gure tesiaren mamia laburbilduz, gure ustez, perfilen sistemak, euskaltegietara ikasle
|
asko
bultzatzen baditu ere, motibazio txarra eragiten die. Sarritan azpimarratzen den bezala, hauengan euskaraz aritzeko motibazio egokia eragiteko, euskaltegia ez da nahikoa.
|
|
|
Gure ikerketatik ondoriozta daitekeenez, hizkuntzaren zailtasuna, denbora, dirua, hizkuntza erabiltzeko aukerarik eza eta hizkuntza ezagutzeko beharrik eza, kontra dauzkagun elementu garrantzitsuak dira. Horren ondorioa da herritar
|
asko
ez direla motibaturik edo euskara ikastera bultzaturik sentitzen eta, kontuak kontu, euskaraz aritzeko gaitasuna dugunok% 33 baino ez. egitea dute helburu. Erdietsitako euskara maila ez dute egoera ezberdinetan jarduteko lortutako gaitasunaren arabera neurtzen, baizik eta urtean zehar egindako urratsen kopuruagatik.
|
|
|
Gainera, urteak dira zenbait azterketa ez direla aldatu. EGA azterketa sortu zenetik urte
|
asko
joan dira, baina oinarrian azterketak berdin jarraitzen du. Funtsean, ariketa berdinak dira (oraingoa laburragoa), itemen zailtasun maila eta zenbait ebaluazio irizpide aldatuta.
|
|
|
Zalantzarik gabe, Frantzian ingelesa ikasten duenaren egoera eta Euskal Herrian euskara ikasten dutenena ez dira berdinak. Baina, hala ere, baditu geurera oso aplikagarriak diren alderdi
|
asko
, eta batez ere, hizkuntza ikasten duenaren beharrak eta baldintzak antzematen lagun diezaguke. Azpimarragarria da Erreferentzia hitza, hau da, egoera ezberdinetara (hizkuntzaren egoera, bitartekoak, ikaslearen baldintzak eta abar) egokitu beharreko tresna da.
|
|
|
Baditu geurera oso aplikagarriak diren alderdi
|
asko
, eta batez ere, hizkuntza ikasten duenaren beharrak eta baldintzak antzematen lagun diezaguke.
|
|
|
• Ekimen
|
asko
planifikazio eta jarraipen barik egin dira.
|
|
|
Duela 20 urte EBI AEKren ildo didaktiko modura ezarri zen eta sistematikoki aplikatu. Esperientzia
|
asko
burutu ziren handik aurrera, baina urteekin, berriz, sistematikotasun hori galduz joan da, eta gaur aplikaEuskaltegitik kanpoko eguneroko jardunean osatu behar du ikasleak euskaltegiko lana. Giro erdaldunetan, ordea, aukera hori oso murritza denez, euskaltegiaren esku gelditzen da egoera normal batean nolabait gizarteari edo inguruari dagokion zeregina.
|
|
|
• EBIren oinarriak garatu behar zituzten irakasleek zailtasun ugari aurkitzen zituzten. Ideia eta eredu berri
|
asko
pilatzen ziren, bai alde didaktikotik (ikuspegi komunikatiboa), bai normalizazio lanaren aldetik (ikuspegi soziolinguistikoa). Ahalegin handia egin zen arren, gauzak mamitu eta aplikatzea zaila suertatu ohi zen.
|
|
|
Alde batetik hizkuntza ikas irakasteko ahaleginari fruitua bilatzeko asmoa zegoen, baina, aldi berean, ikuspegi pedagogiko hutsetik ere ikasitakoa erabiltzeko edo, hobeto esanda, praktikatzeko beharra nabaritzen zen, hau da, hizkuntza ondo ikasteko erabili egin behar delako ideia. Ideia hau ez zen (eta ez da gaur egun ere) berria inondik ere, Babelgoaz geroztik seguruenik gure espezieak beste hizkuntza bat ikasteko hau egin behar delako konbentzimendua dauka, eta lehenengo euskaldun berri
|
asko
praktika horren bila hasi ziren, dela nekazal mundura, dela literaturara, dela euskaldunen berriketei belarria ipintzera, dela mezatara...
|
|
|
Ahalegin handia eskatzen du Euskal Herri osoko ehunka udalerritan behaketak egiteak. Ahalegin handia eta baliabide
|
asko
behar dira tamaina honetako azterlana taxuz burutzeko. Zailtasunak zailtasun, bosgarrenez ere onik atera da Kale Neurketa eta hasierako helburuak ondo bete dira.
|
|
|
Taula horietako emaitza
|
asko
edozein logikatik kanpo daude. Denak zonalde soziolinguistiko berean gertatu izanak ordea (ezagupena %2550), neurketak izandako aldaketen ondorio izan daitekeela pentsarazten digu.
|
|
|
Euskararen Erabileraren Kale Neurketa konplexua da, izan ere, alderdi
|
asko
hartu behar dira kontuan metodologia zehazterakoan eta datuak aztertzerakoan. Datuak jasotzean martxan jartzen den makineriari ere ez zaio zailtasunik falta:
|
|
|
Datuak jasotzean martxan jartzen den makineriari ere ez zaio zailtasunik falta: neurtzaile
|
asko
eta prestakuntza saio ugari Euskal Herri osoko datuak epe laburrean jasota gera daitezen. Euskararen normalizazio prozesuaren diagnostikoa egiteko horren garrantzitsua den azterketa honek ez dauzka eskura lituzkeen baliabide ekonomikoak, eta, horregatik, berezko zailtasunari gehitzen zaio pertsona askoren lan desinteresatuarekin kontatu behar izatea.
|
|
|
Bistan da hor zerbaitek kale egiten duela. Euskalgintzan behin eta berriz esan da eskolak euskaldundu egin behar duela etab. Bistan dena da euskara hizkuntza irakasteaz gain, jarrerez ere mintzo garela, adin batetik aurrera euskaraz mintzatzea edo ez erabakitzeko garaian tresna
|
asko
baitu banakakoak benetan euskara erabiltzea erabakitzeko. Zentzu honetan aztertu egin dugu, batetik zein den gurasoek ematen ahal duten eredua, zein diren gazteek erabiltzen dituzten kodeak eta kode horien artean zein diren euskaldunak.
|
|
|
Gure gizartean, euskara
|
asko
estimatutako gaia da, guraso gehienek nahi dute beren seme alabak euskara ikasi eta euskaraz egin dezaten, baina bestelako giza ereduak antzematen dituzte gaztetasunera heltzen direnean, eguneroko hizkuntza erabilerak bestelakoak direla ohartzen dira, erdara erabiltzeko joera edo ohitura dutela helduek. Eta haurrak, errazago ikasten du egin behar duela esaten zaiona baino, besteek egiten dutena edo bere inguruan ikusten duena.
|
|
|
Musika eta kantuaren alorretan entzungarriak dira Distira, Elgarrekin, Herri Soinu, Kantiruri, Khanta Xiberua, Lagunarte, Sorgin hots elkarteak; Lapurtarrak, Herri soinu, Sonu ttipi txarrangak; Gernika, Elgarrekin, Oldarra abesbatzak... dantzaren alorrean Iparraldeko Dantzarien Biltzarra (IDB) da federazio nagusia ikusgarri
|
asko
kudeatzen dituena Dantzarien Eguna, Dantzari Txiki... Gainera eskualdeka badira anitz egitura: Angeluarrak, Bunuztar xoriak, Dantza hirian hendaian, Esperantza Bastidan, Ezpela, ezpeletan, Garaztarrak, Ihauteri donibane Lohizunen, Itsas xoriak Bidarten, Lagunt eta maita pauen, Leinua hiriburun, Maritzuli Biarritzen, Oinak Arin, Bardozen, Orai Bat Baionan, Xiberoko Zohardia besteak beste. elkarte hauek maiz musika formakuntza ere segurtatzen dute eta batzuetan kantuarena. entzun ikusgailuak eta hedabideek ekoizpen kulturalaren errepika tresnak dira:
|
|
|
Y da gazteek darabilten belarrietako entzungailuen itxura eta ikurra. teak ikastola inguruko bertso eskoletan formatzen dira eta ekimen
|
asko
antolatzen dira: Bertsulari ttipi, Bertsu eskolen besta, Bertsoz bertso, txapelgoak eta bertso afariak gainera. ohargarri da hain tradizionala den kultur ohitura hau nola berritu den eta zein arrakastatsua den gazteen artean. zuberoako pastoralek eta maskaradek, Nafarroa Behereko libertimenduek, Lapurdiko inauteriek jarraitzen dute herrietan.
|
|
|
Ikusi dugu familiatik landa eskola dela kultura transmititzeko tresna egokiena eta eskolaren barnean edo kanpoan liburua. Inkestek erakusten dute euskaldunek, bereziki gazteek, euskaraz guti irakurtzen dutela baina entzun ikusgai
|
asko
kontsumitzen dituztela. etorkizunari begira, komunikazio teknologiak baliatuko dira euskal kultura transmititzeko. horretarako ikusgaiak eta entzungaiak sortu behar dira. Bada zer eginik.
|
|
|
Baina kulturgintza folklore bihurtzeko arriskuan zegoen, euskara ez bada aitzinatzen. Familia
|
asko
erdaldunduak ziren eta hizkuntzaren jarraipena segurtatzeko ikastolak eta gela elebidunak baliatu dituzte eta hezkunde Ministeritzaren onarpena erdietsi manifestaldi eta aldarrikapen askoren bidez. Baina euskara eskola hizkuntza egonez ez du eragin handirik. hizkuntza atseginarekin uztartu behar da, kulturgintzaren bitartez. oro har oraingo kultura lehenagokoa baino askoz aberatsago da, bereziki ... Nabari da euskalgintza eta kulturgintza elkarren lagungarri direla. datorren desafioa da nola bi dinamika hauek aitzinatuko diren informazio eta komunikazio teknika berrien aroan. l
|
|
|
Esan bezala, beti egon dira kulturak harremanetan, baina ez dira sekula egon gaur bezain eskuragarri. Pertsona gehienek bi edo hiru hizkuntza ikasi eta gutxieneko maila batean erabiltzeko gai garen egunotan iturri
|
asko
dago edateko. Teknologi eta komunikazio bide berriei esker, kultur erreferente asko dugu arreta jartzeko, hizkuntza asko gure sorkuntza bideratzeko.
|
|
|
Pertsona gehienek bi edo hiru hizkuntza ikasi eta gutxieneko maila batean erabiltzeko gai garen egunotan iturri asko dago edateko. Teknologi eta komunikazio bide berriei esker, kultur erreferente
|
asko
dugu arreta jartzeko, hizkuntza asko gure sorkuntza bideratzeko.
|
|
|
Pertsona gehienek bi edo hiru hizkuntza ikasi eta gutxieneko maila batean erabiltzeko gai garen egunotan iturri asko dago edateko. Teknologi eta komunikazio bide berriei esker, kultur erreferente asko dugu arreta jartzeko, hizkuntza
|
asko
gure sorkuntza bideratzeko.
|
|
|
Hori ez ezik, hizkuntza horren aldeko jarrera eta atxikimendua zalantzan jartzen hasi direla aipatzen zen; izan ere, euskararen aldeko hizkuntza politikari kutsu politizatua, ideologikoa, eta erabilera partidista leporatu zaizkio. Alegia, errealitatearen hautemate eta irudikatzea gidatzen eta bideratzen dituen egitura kognitibo berria garatu da, zeinak euskara modu abstraktuan onartzen badu ere, bere aldeko neurri zehatz
|
asko
gaitzesten duen.
|
|
2008
|
|
|
Erantzun laster bat eman daiteke datu
|
asko
biltzen ibili gabe: izugarri.
|
|
|
Erantzun laster bat eman daiteke datu
|
asko
biltzen ibili gabe: izugarri.
|
|
|
Besteak beste, Europan bizi gara eta Europa hizkuntza teknologien eta itzulpen automatikoaren merkaturik aurreratuenetako bat da. Europar Batasunak erabakita dauka Europak informazio gizarte eleaniztuna izan behar duela14 Horregatik, produktu eta zerbitzu eleaniztun
|
asko
behar dira, hala nola informazioa bilatzeko sistema eleaniztunak.
|
|
|
Itzulpen automatikoak ez du inoiz izango giza itzultzaile profesionalak egindako lanaren kalitaterik, baina aplikazio
|
asko
daude itzulpen automatikoaz baliatuko balira onura ekonomiko handiak izan litzaketenak eta giza itzulpenaren kostuak onar ez litzaketenak.
|
|
|
Hori horrela, IKTen arloan, azken urteotan, administrazioen ekimenez, euskara integratzen duten produktu eta proiektu
|
asko
garatu da; horri gehitu behar zaio agente teknologikoek arlo horretan egindako eta egiten ari diren lan handia.
|
|
|
Interneteko bilatzaileen kasuan, modulu bi horiek etengabe daude martxan, web gune berriak detektatzen, analizatzen eta indizeak eguneratzen. Baina modulu bi horiek etengabe martxan edukitzeak konputagailu
|
asko
eta handiak behar ditu; gainera Interneten dauden testu guztiak lematizatuta edukitzea ere lan mardula izan daiteke. Zailtasun horiek direla eta oso konplexu litzateke web bilatzaile oso bat eraikitzea euskararako.
|
|
|
ingelesa, frantsesa, gaztelania, katalana, galegoa, alemaGainerako hizkuntzetan, gaur egun ezagunak diren corpus handi gehienak ere XX. mende amaierakoak eta XXI. mende hasierakoak dira. Beraz, gure iritzia da euskara ez zela ‘berandu’ iritsi corpusgintzara, ez behintzat beste hizkuntza nagusi
|
asko
baino askoz beranduago.
|
|
|
Gainerako hizkuntzetan, gaur egun ezagunak diren corpus handi gehienak ere XX. mende amaierakoak eta XXI. mende hasierakoak dira. Beraz, gure iritzia da euskara ez zela ‘berandu’ iritsi corpusgintzara, ez behintzat beste hizkuntza nagusi
|
asko
baino askoz beranduago. OEHTC posizio aurreratuan ageri da grafikoan, eta argi dago corpus hori orduan egin izana ikuspegi estrategiko baten seinaletzat hartu behar genukeela (nahiz eta lematizatu gabea izateak nabarmen murrizten duen haren baliagarritasuna), baina aurrerago, XX. mendearen amaieran, moteltze nabarmen bat gertatu da, eta corpus ‘handien’ eraketan hamarkada baten atzerapena dugu, gutxienez, inguruko hizkuntzekiko.
|
|
|
ohikoak dira erreferentzia corpus, corpus nazional izendapenak. Hizkuntza
|
asko
hartzen dituzten makroproiektuak ere aipatzekoak dira: LDCren Gigaword, Wacky proiektua, aipatu berri dugun SpeechDat, C ORAL ROM eta abar.
|
|
|
Baina, hizkuntzaren azterketaren ikuspegitik, zenbait galdera eta eztabaidagai jarri ditu aukera horrek mahai gainean: datuen ‘ezegonkortasuna’ edo ‘errepikaezintasuna’, hizkuntza estilo eta erregistro berezien presentzia (ia webean soilik agertu ohi direnak), hizkuntzaren ‘kalitatearen’ auzia (testu inprimatuetan ez bezala, Interneten orraztu gabeko testu
|
asko
dago, erregistro informalean idatzia eta abar...)... Adierazgarritasuna ere eztabaidagai da. Corpusaren analisi kuantitatiboak eta estatistikoak ere ezin dira ‘corpus mugatuetan’ bezala aplikatu edo interpretatu (batik bat, off line corpus batean ez bezala, ‘populazioa’ ezaguna ez delako) (Renouf 2007).
|
|
|
Azken urteetan gure inguruan euforia gehiago sumatzen da depresio edo zalantza baino. Ikerketa proiektu
|
asko
bideratzen ari dira Europan, eta hainbat gobernuk eta erakundek mota honetako programak edo zerbitzuak erosten edo kontratatzen ari dira. Horren adibide dira Kataluniako Generalitat, Galiziako Xunta eta Cervantes Institutua.
|
|
|
Helburu hori edozein testu motatarako lortzea oso zaila da, eta, egun, antzekotasun handiko hizkuntzen artean edo baliabide eta diru
|
asko
inbertituz lortzen da.
|
|
|
teknikarien eta langileen arteko komunikazioa, talde moduan sendotzeko ekintzak (langileen intraneta, kasu), lan sindikala, eta abar. Aktibitate hauetan ohiko itzulpena ez da bideragarria, eta batzuetan komunikazio beharra ingelesaren bitartez ebatz badaiteke ere, behar
|
asko
ase gabe geratuko dira, eta horietako batzuetarako asimilazio itzulpena irtenbide izan daiteke.
|
|
|
Domeinua erabat murriztuz eta domeinu horretarako aurretik egindako itzulpen
|
asko
eskuratuz, posible izan daiteke antzekotasun txikia duten hizkuntzen arteko zabalkundeko itzulpena lortzea.
|
|
|
Euskarazko teknologia ez dago beste ezein hizkuntzaren teknologiatik urrun, baina badu berezitasun bat gainerakoen aldean: euskarak, hiztun
|
asko
ez izateaz eta eremu aski murritz batean mintzatzeaz gainera, alde handiak ditu Euskal Herriko bazter batetik bestera. Hori horrela, bi ikuspuntutatik azter daiteke dibertsitate horrek hizketa teknologietan duen eragina:
|
|
|
Hortaz, erronka berriei aurre egingo badiegu, gure jarrera ere aldatu dugu. Badirudi lan handia gelditzen zaigula egiteke, gauza
|
asko
ikasteke. Gainera, zenbat eta gehiago ikasi, orduan eta gehiago jakin nahi, eta hori, gauzak aldatzen doazen esparru honetan, zenbaitetan neketsua izan daiteke.
|
|
|
Banaketarako aplikazioak, ordea, nahiko ohikoak dira, sarritan itzuli behar baitira dokumentuak katalanera legeak agintzen duelako edo enpresa pribatuetako administrariek edo bezeroek hala eskatzen dutelako. Testu
|
asko
itzultzen da automatikoki katalanera eta berrikusi egiten dira (edo berrikusi egin behar lirateke) argitaratu aurretik.
|
|
|
Egoera hartan, duela hogeita zazpi urte, gauza
|
asko
behar genituen, ausardia indar bihurtzeko eta indarrak bideratzeko eta jakin mina asetzesoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain ko... Ezker eta eskuin begiratzen genuen eta, batzuetan —nahi baino gehiagotan—, desertuan galduta geundela iruditzen zitzaigun. Gustura hartuko genukeen nondik jo esango zigukeen norbait, zer irakurri aholkatuko zigukeen gidaririk, zer egin erakutsiko zigukeen maisurik.
|
|
|
Ateka gaizto batean ginelarik, Deiadar manifestaldia deitzen genuan, eta 3.000 edo 4.000 euskaltzale biltzen ginen Baionako karriketan. Euskararen aldeko aitzinamendu
|
asko
lortu genituen: irakasleen diploma ofizialak, euskal ikaskuntza unibertsitarioa, euskal irratiak, ikastolen onarpena, euskal irratiak, irakaskuntza elebiduna.
|
|
|
Euskararen aldeko aitzinamendu
|
asko
lortu genituen: irakasleen diploma ofizialak, euskal ikaskuntza unibertsitarioa, euskal irratiak, ikastolen onarpena, euskal irratiak, irakaskuntza elebiduna. projektu batekin," gutienez 3 milioi liberakoa (460.000 euro)" eta euskal udalerri guztien sindikata bideratzeko ideiarekin.
|
|
|
3 Herriko Etxe guztiek lankidetzan jokatu behar dute, Udalerrietan erabakitzen baita euskal nortasunaren geroa. Herrien arteko euskal sindikatak ongi ulertu du eta ekintza
|
asko
sostengatu ditu, nola irakaskuntza, hala hedabideek, kulturgintza eta hizkuntza politika.
|
|
|
2001ko inkesta ere momentu estrategiko batean egin zen. Hitzarmen bereziko ekintza zerrendan euskalgintzako eremu
|
asko
programatuak ziren, baina ez euskal irakaskuntza. Eta inkestak erakutsi zuen euskararen gain behera gelditua zela adin multzo gazteenean, bereziki eskolaren bitartez.
|
|
|
Hizkuntza egoera ezberdineko herri
|
asko
ezagutu ditut: Bretainia bezalako eskualdeak, Québec, Europear Batasuneko gutiengoak, bereziki Euskal Herria.
|
|
|
laborariek, ikasleek, langile liberalek, enpresa langileek, arrantzaleek (JAC, JEC, JIC, JOC, JMC), eta gainera Hego Afrikako kolonietarik etorriak ziren mugimenduak Scout eta Ibiltariak (Routiers). Artetik erranez, soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain abertzale eta sindikalista
|
asko
pasatu dira elkarte horietarik. Baina mugimendu guziek sortzen dituzte beren etsaiak.
|
|
|
Ardura
|
asko
ditu kultur elkarteetan, eta askotan egon behar izan du harremanetan botere publikoekin" (Ixabel Etxeberria, Argia, IV)
|
|
|
Diru-laguntzak zuhurki ematen zizkieten euskararen alde ari ziren elkarteetatik batzuei, esleipen irizpiderik gabe eta emaitzak neurtu gabe. Aldi berean, Frantziako legegintza aitzakiatzat hartuta, oztopo
|
asko
jartzen zizkieten elkarte horiei; ez zuten onartzen hizkuntz politika besteak bezalako esparru publikoa zenik, eta politika eta hizkuntz politika nahasten zituzten" 11 Orain egiteko era hori aldatua dela esan dezakegu, eta ez dugu atzemanen hautetsi bat ere euskararen aurka izanen dena, publikoki bederen.
|
|
|
Halere, emendapen azpimarragarri hori, epe luzeko programazio hori zalantzan izan daitezke. Datozen urteetan Hezkuntza nazionalak irakasle lanpostu
|
asko
kendu lituzke, Frantziako administrazio publikoaren murrizte politika aplikatuz. Ez dakigu argiki euskararen eta euskarazko irakaskuntzaren kasuan nola gauzatuko den.
|
|
|
• Bi mutur kasu hoien artean posibilitate
|
asko
badira, ezinezko euskal elebakartasun orokorra baztertzen dugularik oraiko bizi-moduaren baldintzetan, hiztun bakar batzuk izan ezik.
|
|
|
Halere, irakaskuntzaren kasuan, berriz, ikus dugu tresna sortzeko nahikeria dutela. Era orokor batean, proiektuak hizkuntza politika eremu
|
asko
kontuan hartzen ditu, baina azaleko eran.
|
|
|
Duela gutxi ere mugako bi aldeetako kolektibitate publiko batzuk harremanetan sartu dira, euskararen babesteko asmoz. Beraz ezagutzak, gaitasunak, egiten jakiteak gero eta gehiaEra orokor batean, proiektuak hizkuntzapolitika eremu
|
asko
kontuan hartzen ditu, baina azaleko eran.
|
|
|
Hizkuntzaren egoeraren balantzea kontuan hartuz, komunitate euskaldunaren bizindarra ahula izanez, agertzen da botere publikoek, euskal elkarteek eta euskaltzaleek
|
lan
asko egiteko dutela, egina izan dena eskasa baita. Bi hizkuntzen arteko desoreka estrukturala dinamikoa da, esan nahi baita mugikorra eta mugitzen dela.
|
|
|
Hizkuntzaren egoeraren balantzea kontuan hartuz, komunitate euskaldunaren bizindarra ahula izanez, agertzen da botere publikoek, euskal elkarteek eta euskaltzaleek
|
lan
asko egiteko dutela, egina izan dena eskasa baita. Bi hizkuntzen arteko desoreka estrukturala dinamikoa da, esan nahi baita mugikorra eta mugitzen dela.
|
|
|
Dekretua lau urteko atzerapenenarekin datorrela kontuan hartuta, zein izango da progresibitatea neurtzeko irizpidea? Kontuan hartuko al da lau urtez Legearen artikulu
|
asko
betetzeko derrigortasunik ez dela izan. Ez baitute balio orain dela lau urte ezarri behar ziren progresibitate irizpideek.
|
|
|
Hori dela-eta, gero eta estatu gehiago ari dira bultzatzen ingelesaren irakaskuntza bigarren hizkuntza moduan lehen hezkuntzatik unibertsitatera bitartean (Crystal, 2004). Dena den, Quebeceko ingeles hiztunen kasuak argi adierazten duen moduan, nahiz eta hizkuntza komunitate batek prestigio
|
asko
duen eta nazioan eta nazioartean oso zabalduta dagoen hizkuntza bat hitz egin, eskualdean bizindarra gal dezake demografikoki, instituzionalki eta estatus legalari dagokionez (Bourhis, 2001b; Bourhis eta Lepicq, 2004).
|
|
|
gaixotasun larria duten komunitatetzat, alegia. Kanadan, batez ere mendebaldeko eta Atlantikoko probintzietan, geografikoki isolatuta egoteagatik iraun zuten komunitate frankofono txiki
|
asko
daude, baina gaur egun erabat asimilatuta daude edo bizirik irauteko borrokatzen ari dira, eta ikastetxeak dira frantses hiztunen kontrolpean dauden erakunde bakarrak (Landry eta Magord, 1992; Magord, 1995; Magord, Landry eta Allard, 2002). Komunitate horietako gazte asko hirietara emigratzen ari direnez, komunitateen asimilazio tasa altua da eta goraka doa (Beaudin eta Landry, 2003; Forgues, Bérubé eta Cyr, 2007).
|
|
|
Kanadan, batez ere mendebaldeko eta Atlantikoko probintzietan, geografikoki isolatuta egoteagatik iraun zuten komunitate frankofono txiki asko daude, baina gaur egun erabat asimilatuta daude edo bizirik irauteko borrokatzen ari dira, eta ikastetxeak dira frantses hiztunen kontrolpean dauden erakunde bakarrak (Landry eta Magord, 1992; Magord, 1995; Magord, Landry eta Allard, 2002). Komunitate horietako gazte
|
asko
hirietara emigratzen ari direnez, komunitateen asimilazio tasa altua da eta goraka doa (Beaudin eta Landry, 2003; Forgues, Bérubé eta Cyr, 2007). Adibidez, Saskatchewanen 65 urte edo gehiago dituzten pertsonen eta 15 urte edo gutxiago dituzten pertsonen arteko proportzioa 0,50 da ingeleshiztunen artean, eta 4,14 frantses hiztunen artean (Marmen eta Corbeil, 2004).
|
|
|
Kanadan, batez ere mendebaldeko eta Atlantikoko probintzietan, geografikoki isolatuta egoteagatik iraun zuten komunitate frankofono txiki
|
asko
daude, baina gaur egun erabat asimilatuta daude edo bizirik irauteko borrokatzen ari dira.
|
|
|
Horretaz hitz egin zuen bere doktore tesian Koldo Zuazok (Zuazo, 1988), eta ordudanik euskara batua eta euskalkiei buruzko artikulu eta liburuak argitaratu ditu. Euskarak badu akademia, Euskaltzaindia, 1919tik, eta bere kide
|
asko
, bide batez esanda, orduko euskarazko aldizkarien edo erdal egunkarien euskal atalen arduradunen artean hautatu ziren. Komunikabideek eta, oro har, kazetaritzak barietate bateratuak sortzeko edo laguntzeko orduan izan duten garrantziaz D� az Noci irakaslea ere aritu da (D� az Noci, 1994, 2002).
|
|
|
Irrati nagusiak Euskadi Irratia (konbentzionala) eta Euskadi Gaztea (irrati formula) dira, biak EITB taldearenak. Tokian tokiko edo lurraldeko beste irrati
|
asko
ere badaude, beren programazio osoa edo parte bat euskaraz eskaintzen dutenak.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntz Politikarako Idazkaritzaren arabera (Euskararen Berripapera, 156 zenbakia) honako hauek dira: Bizkaie, Sustatu, Erabili.com, Zientzia.net, Kontaizu.net, AlbisteakSMS.com, Sareko Argia (eduki
|
asko
Argia astekariarekin konpartitzen badu ere), Zuredirua.com, Nontzeberri eta Gaurkoenpresa.com.
|
|
|
Hala ere, azpimarratzekoa da egunkari
|
asko
aurrera eramaten ari diren ekimena, eta kalitate maila handiarekin gainera. Zalantzarik gabe, webgune hauen guztien produktu izarra hiri edo herrietako informazioa da, tokian tokiko berriak, alegia.
|
|
|
• Soilik ahula balitz, kontsumitzaile
|
asko
izango lituzke baina ez luke lortuko hizkuntza erkidegoko kide ia guztiengana iristea.
|
|
|
Ikerketa horien zain, eta aurreko argudioari tiraka, esan dezakegu euskarazko hedabide bati interesatzen zaiola gainerakoak ere indartsu egotea. Hau da, ETB1eko arduradunentzat albiste ona dela Berriak irakurle
|
asko
izatea, eta Berriako arduradunentzat albiste ona dela ETB1ek ikusle asko izatea. Hitzako arduradunentzat berri ona luke izan tokiko aldizkariak indartsu izatea eta baita alderantziz ere.
|
|
|
Ikerketa horien zain, eta aurreko argudioari tiraka, esan dezakegu euskarazko hedabide bati interesatzen zaiola gainerakoak ere indartsu egotea. Hau da, ETB1eko arduradunentzat albiste ona dela Berriak irakurle asko izatea, eta Berriako arduradunentzat albiste ona dela ETB1ek ikusle
|
asko
izatea. Hitzako arduradunentzat berri ona luke izan tokiko aldizkariak indartsu izatea eta baita alderantziz ere.
|
|
|
Euskarazko eskaintza askoz ere urriagoa baita erdarazkoa baino. Euskarazko hedabideak banaka hartuta, horietako ia guztiek ikusle eta irakurle
|
asko
dituzte Zarautzen, erdarazko hedabide gehienek baino gehiago. Hedabide gutxi dira, ordea, erdarazkoen ondoan.
|
|
2009
|
|
|
Datu apur batzuk dira, baina argazki honekin gauza
|
asko
ulergarriago bihurtzen da.
|
|
|
Hala ere, legearen presentzia eta oihartzuna baliatuko dugu barne dinamikaren lagungarri, helburu unibertsaletara jauzi egiteko tranpolin gisa. Gauzak ondo, Kutxan bezeroekin harremana duten pertsona guztiak bete lukete legearen eskakizuna, urte
|
asko
baino lehen.
|
|
|
Kutxan bezeroekin harremana duten pertsona guztiak bete lukete legearen eskakizuna, urte
|
asko
baino lehen.
|
|
|
Dagoen hizkuntzarik globalenetako bat estoniera da —demografiaz euskararen oso antzekoa—, herrialde hartan baliabide
|
asko
daudelako informatika mailan. Adibidez, Skipe —zuetako askok erabiliko duzue hitz egiteko—, estoniarra da, eta bere inguruan sortzen den komunitate guztiak norberaren hizkuntzaren alde egiten bukatzen du.
|
|
|
Hori oso garrantzitsua da, ikusgarritasuna ematen baitizu. Gero, Llu� s de Yzaguirre k algoritmo bat aurkitu zuen eta egoera
|
asko
hobetu zen. Algoritmo matematiko horren bitartez katalana identifikatzen da()+ es+ (dels quan què).
|
|
|
Anekdota
|
asko
daude horren inguruan. Zuei soziolinguistika gustatzen zaizuenez, soziolinguistikari buruzko bat kontatuko dizuet.
|
|
|
gaiaren inguruko bibliografia osatua eta kalitate handikoa du17 Mikel Zalbideren ekarpena, berriz, ohargarria da bai maila praktikoan eta bai soziolinguistikazko ezagutza teorikoaren aldetik: kalitatezko lan
|
asko
argitaratu du, euskararen historia soziala argitzen lagunduz18, eta ezagutza horren ildotik ari da EHSrako lan metodologia prestatzen. Bulego tekniko bat osatuz joan da Euskaltzaindia, azkenik, 2007an hasi eta 2008an zehar, Nick Gardner bertako buru izanik.
|
|
|
Soziolinguistikaren den Fishmanen gandik jaso dira ekarpen gehienak. Beste autore
|
asko
ere oso kontuan izan dira ordea: M. eta U. Weinreich, Ch.
|
|
|
Dimentsio bakoitzean, dagoeneko esan denez, gelaxka
|
asko
dira. Bosna gelaxka ditu dimentsio bakoitzak.
|
|
|
Dena da berrikuntza, iraungitasuna eta diaspora. Kultura partzial, hibrido eta iragankor horren sinbolo
|
asko
Benettonetik eta Hollywoodetik datoz. Kultura globalaren espazioak ere antzekoak dira leku guztietan, eta antzeko arkitektura dute:
|
|
|
komunitateen dislokazio demografikoa, soziala, kulturala eta fisikoa. Nire irudiko, arrazoi
|
asko
eta sendoak ditugu gaurko Euskal Herri honetan Fishmenen eredua egunero inguratzen gaituzten egitate politiko, ekonomiko eta kulturalei aplikatzeko.
|
|
|
Azalera handiek, herrietako merkataritza ordezteaz gain, bertoko aisia ere ordezten dute: elkarteak edo txokoak, tabernak, herri bazkari edo askariak, eta beste jarduera
|
asko
. Horien ordez bolatoki elektronikoak, joko aretoak, kasino txikiak, zinema areto ikusgarriak jarri dituzte; inor ez dugu ezagutzen, ez leihatilan ezta ondoko besaulkian ere.
|
|
|
Dagoeneko zazpi urte joan dira euskaltegietan irakasle hasi nintzenetik. Garrantzi handia eman diot beti nire formakuntzari, eta horretan ordu
|
asko
eman ditut. Ikastaro askotan parte hartu dudan arren, badago bat aparteko garrantzia izan duena nire irakasle formakuntzan:
|
|
|
Azken urteotan blog mota
|
asko
sortu dira: udalen blog komunitateak, hedabide baten ingurukoak, irakaskuntzaren ingurukoak eta komertzialak, besteak beste.
|
|
|
Azken urteotan blog mota
|
asko
sortu dira: udalen blog komunitateak, hedabide baten ingurukoak, irakaskuntzaren ingurukoak eta komertzialak, besteak beste.
|
|
|
Iritziak emateko, hizkuntzak ikasteko, zaletasunekin lotutako esparrua (teknologia, zinema, literatura...) lantzeko balio dute. Gai
|
asko
eta diferenteak jorratzen dira blogetan, eta komunikatzeko beste bide bat baino ez dira blogak. 3 Gaiari begira:
|