|
2000
|
|
|
Goazen hedabideetara. Elebitasuna aukera pertsonala denez, elebitasunaren gauzapen edo erabilpena gizakiaren aukera pertsonala denez, euskaldun elebidunak berakdu giltza, erraz
|
asko
kontsumi baititzake bai euskarazko produktu mediatikoa baierdara hutsezkoa ere. Gaur gaurkoz, komunikazio enpresek ez dute euskal hiztunarenmerkatu kuota galtzeko arriskurik ikusten, erdaraz ere gustura irakurtzen baitu euskaldunak.
|
|
2001
|
|
|
Fruitu sikuak gantz eduki handi handia duenez, digestioa egiteko denbora luzatu egiten du eta, areago, beherakoak ere eragin ditzake,
|
asko
kontsumitzen denean.
|
|
|
Nekazaritza konbentzionalak energia
|
asko
kontsumitzen du, lanean (nekazaritzako tekniketan) zein produktu fitokimikotan (biozida eta fertilizanteetan).
|
|
|
Pertsonaien inguruan antolatzen dena, gehienbat euskaltegiarenikuspegitik baino harantzago egin litzateke, gutxienez inguruan euskararen ikaste prozesuan dauden guztiei begira eta horretan ari diren guztiekinelkarlanean. Bakoitza bere aldetik aritzea, baliabide
|
asko
kontsumitzeaz gain, kalterako izan baitaiteke.
|
|
|
Jakina da, beraz, ardo beltzak jatorrizko mahatsaren antzeko propietate osasungarriak dituela; baina ez da ahaztu behar alkohol edukiak eta edozein edari alkoholiko neurriz gain hartzeak organismoan dituen ondorio negatibo guztiak. Alkohol
|
asko
kontsumitzeak desoreka nutrizionalak eragiten dizkio pertsonari, hein batean digestio arazoak direla eta (gorakoak, urdaileko erreminak, beherakoak?). eta urdaileko eta hesteetako mukosetako lesioak. Egoera horiek zaildu egiten dute zenbait elikagai xurgatzea, batez ere aminoazidoak eta zenbait bitamina eta mineral.Ardoa edaten ohituta daudenek jakin behar dute ez dela osasungarria egunean bi baso baino gehiago hartzea (125 cc baso bakoitzeko).
|
|
|
Jakina da arroza Txinan duela 5.000 urte baino gehiagotik landu eta kontsumitzen dela. Mitologia budistan, arrozak bete egin zuen jainkoek Siwaren eta Retna Dumila printzesaren arteko ezkontzari jarritako hiru baldintzetako bat; izan ere, ez du inoiz asetzen, ezta nekatzen ere,
|
asko
kontsumituta ere. Espainian ez dakigu zein garaitan sartu zen, baina musulmanek arrakastaz landu zuten Penintsula okupatu bitartean Sevillan, Kordoban, Granadan, Murtzian, Alacanten eta Tarragonan.
|
|
|
Espainian ez dakigu zein garaitan sartu zen, baina musulmanek arrakastaz landu zuten Penintsula okupatu bitartean Sevillan, Kordoban, Granadan, Murtzian, Alacanten eta Tarragonan. Europan, Grezian, Turkian, Errumanian, Hungarian eta Italian ere hazten da, nahiz eta ekoizpena ez den nahikoa kontsumorako, eta horrek inportatzera behartu du gehiena.Gaur egun, arroza, gariarekin batera, munduan gehien kontsumitzen den zerealetako bat da, eta mundu osoan antzeko ekoizpena eta kontsumoa du, batez ere Asiako herrialdeetan zereal hori
|
asko
kontsumitzen delako. Espainian ere kontsumo handia dago (7 kilo inguru pertsonako eta urteko), eta gure gastronomiako plater tipikoetako baten osagai nagusia da paella.
|
|
|
Potentziako ordu tarifan eta etengarritasuneko osagarrian sartzen diren kontsumitzaile handiek merkatura jo ahal izango dute, handizkako prezioak desberdinak direnean tarifaren erregimenera itzultzeko aukera galdu gabe. Berriki egin diren itzalaldiek agerian utzi dute enpresa horiek, energia
|
asko
kontsumitzen dutenek, elektrizitaterik merkeena ordaintzen dutela, eskari puntetan etenak onartzearen truke. Bestalde, merkatu elektrikoa liberalizatzeko prozesua sustatze aldera, aurtengo maila berean mantendu dira kontsumitzaile kualifikatuen sareak erabiltzeko tarifak.
|
|
2002
|
|
|
Emakumeen artean light zigarroak
|
asko
kontsumitzen dira, osasunarengan normalek adina kalte ez dutela egiten pentsatuta, ez direlakoan hain kaltegarriak, beraz askorentzat ez dirudi hain beharrezkoa erretzeari uztea.
|
|
|
Avigdor Cahaner doktoreak zuzendutako zientzialari talde batek egindako esperimentuen emaitza da ale berria, bereziki errentagarria herrialde beroetan. Esperimentuaren arduradunak dio espezie berriak hegazti haragiaren merkataritza goitik behera alda dezakeela.' Zientzialariek diotenez, lumadun oilaskoek energia
|
asko
kontsumitzen dute azkar hazteko, eta, beraz, bero handia sortzen dute. Bero horretatik askatu egin behar dira itota ez hiltzeko.
|
|
|
Ondorioak PLak substantzia multzo zabalago baten, PLEn edo konposatu toxiko iraunkorren zati dira, eta horien ezaugarri nagusia iraunkortasuna eta «bidaiaria» izatea da. Eskualde artikoetako «inuit» populazioan maila altuak hauteman dira, itsas gantzen, balearen eta migrazioetan itsas poluzioak kaltetutako beste batzuen animalia koipe
|
asko
kontsumitzen delako. Substantzia – pestizidak dira, kloroaren, furanoaren, erraustegietako errekuntzaren azpiproduktuak eta abar, naturan ez daudenak, eta abar, naturan ez daudenak eta giza organismoak ia degradatu ezin dituenak.
|
|
|
– Idorreria ebakuatzen eta arintzen laguntzen du, zuntz asko duelako. – Berez, 20 kaloria ematen ditu 100 gramoko; beraz,
|
asko
kontsumi daiteke argaltzeko erregimenean, baldin eta gordinik edo oso koipe gutxirekin kozinatuta jaten bada. Osasunarentzat onura horiek izan arren, eragozpen batzuk ditu.Produktu gazia denez, ez dago gatzik gabeko erregimenetan.
|
|
|
Hala zioen, adibidez, Readingeko Unibertsitateko Donald Motramek eta berriki argitaratutako lanen egileetako batek. “Akrilamidaren ondorioak arintzeko formula bat” esan du, “fruta eta barazkietan aberatsa den dieta
|
askotarikoa
kontsumitzea da”. Industriatik sortu den eta, paradoxa badirudi ere, duela urte batzuetatik hona hemen gomendio bera:
|
|
|
OMEk bere txostenean dioenez, “www.who.int/ fsf/ GMfood/ qa_ sp.pdf” web orrian gaztelaniaz dago, eta ez da frogatu gaur egun merkaturatzen diren GEOen giza osasunean eragin negatiborik duenik, hala nola artoa, soja, txikoria, kalabazak edo patatak. Izan ere, produktu horiek urteak daramatzate herrialde
|
askotan
kontsumitzen. Elikagai transgenikoek izan ditzaketen arriskuen artean, Erakundeak hiru aipatzen ditu:
|
|
|
“Mohsen kirurgiaren ezaugarri nagusia tumore lesioa urratsez urrats erauztea da, tumorearen ertzak kontrolatuz eta larruazal kaltetua histologikoki aztertuz zein dagoen osasuntsu eta zein ez zehazteko”, azaldu zuen Francisco Jiménez Acosta doktoreak, Las Palmas de Gran Canariako dermatologoak, ospitaleko saio teoriko konplexu batean parte hartu zuenak. Kirurgia mota horrek denbora
|
asko
kontsumitzen du, eta zirkuitu arin bat diseinatu behar izan da ospitalean bertan, Dermatologian eta Anatomia Patologikoan adituak diren fakultatiboen arteko koordinazioarekin. Kasu batzuetan, beste espezialitate mediko batzuen esku hartzea ere eskatzen da, “tumorearen kokalekuaren arabera”, esan zuen Jiménez doktoreak.
|
|
|
Gero eta etxetresna elektriko gehiago sartzen ditugu etxeetan, eta horrek energia
|
asko
kontsumitzea dakar. Etxetresna elektrikoek etxe bateko energia gastu osoaren %20 osatzen dute.
|
|
2003
|
|
|
Nutrizioaren ikuspegitik agertzen dituzten ezaugarri horiek esan nahi dute croissant hauetatik, batez ere haurrek eta gaztetxoek irensten dituztenak izaki, ez dela
|
asko
kontsumitu behar eta ez direla gosari nahiz askariko ohiko dietan sartu behar, gainera.
|
|
|
, berriz, sabaiko fokuak jartzeko joera saihestu behar da, argi itzal kontrasteak sortzen dituztelako eta itsugarriak direlako eta, gainera, indar
|
asko
kontsumitzen dutelako.
|
|
|
Gozoetan eztia eta azukrea oso erabiliak ziren (ordenantzetan bertan, salmentei buruzko arauak ematean azukrea aipatzen da, espreski, kakaoarekin batera bere garrantzia adierazten diguna) 23 Honela, txokolate
|
asko
kontsumitzen zen hirian, XVIII. mendearen erdialdean 200.000 libra (Manzanos Arreal, 1995); bertako produktuak ere kontsumitzen ziren, jalea eta konfiteak (frutekin eginak).
|
|
|
Euskal Herriaren moduko lurraldeetan, neurri txikiko eta orografia malkartsukoak, ez ohi da AHTa bezalako azpiegiturarik planteatzen, izaera ekonomikoagoaduten beste arrazoi batzuez gain, AHTa hesi artifizial iraganezina bihurtzen delakozeharkatzen duen lurraldean, lurzoru
|
asko
kontsumitzen duen azpiegitura bat izateaz gain. Gainera, AHTren sarrerak sarritan bestelako garraiobide batzuk (baitatrenbide konbentzionala ere) zokoratzea ekartzen du, bere kostu altu eta berefuntzioa direla eta.
|
|
|
Itzaltzen direnean aparatu elektrikoak geratzen diren" stand by" sistemak energia
|
asko
kontsumitzen du, diru asko xahutzen baita. Gainera, gastu hori da atmosferara igortzen diren berotegi efektuko gasen %1aren erantzulea.
|
|
|
Hala, mantenugai guztiak mantentzen dituzte. Era
|
askotara
kontsumi daitezke: osoak, zatituak, birrinduak, gordinak, egosiak edo purean.Sustraiaren amaieran dauden orban berdeek adierazten dute azenarioa eguzkitan egon dela; eremu horiek zapore mikatza dute, eta, beraz, komeni da kentzea.
|
|
|
Horrela, erabiltzen duzun ura garbigailuak berotu ez dezan lortzen dugu, etxetresna elektrikoari energia gutxiago gastatuz. Berogailuak ur beroari eusten dio, eta, garbigailuan erabiltzen badugu, ez dugu energia
|
asko
kontsumitzen. Ahalik eta gutxien kontsumitzen dugun orduetan piztuko dugu garbigailua; horrela, merkeago aterako zaigu galdaldia egitea.
|
|
|
Entzutean italieraz ez dakien edonork esan lezake norbait “golden” (ingeles urrekotik) motako etxesailaz ari dela. Italiarrek, ordea, termino hori erabiltzen dute Italiako gastronomian
|
asko
kontsumitzen den produktua izendatzeko, eta, oro har, oso mediterraneoa, tomatea, alegia. Eta tomateari Italian ematen zaion izenak azalpen logikoa du.
|
|
|
Espainiako gazteek barazki, zereal eta patata gutxi eta hestebete eta haragi
|
asko
kontsumitzen dituzte
|
|
|
Espainian egin zen dieta osoaren azterketa batean ikusi zen merkurioa ADIen azpitik zegoela metal horrentzat, eta arrainen, moluskuen eta krustazeoen taldea zela, dietarako merkurio hornitzaile nagusia, munduko gainerako lekuetan bezala. Bitxia bada ere, Espainian arrain
|
asko
kontsumitu arren, merkurioaren guztizko kopuru dietetikoa ADIen oso azpitik zegoen. Egunean 46 mikrogramo merkurio inguru hartzea gomendatzen da hau da, gainditu behar ez den kopurua.
|
|
|
Kontsumo mugak Itsas arrain handietan, merkurio metaketa ur kontzentrazioa baino 500 aldiz handiagoa izan daiteke. Nazioartean, bai FDAk (Ameriketako Estatu Batuetako Elikagai eta Sendagaien Administrazioa), bai FSAk (Britainia Handiko Elikadura Agentzia) gomendatu dute latako atun kontsumoa mugatzea emakume haurdunentzat, merkurioa dutelako eta prebentzio harremana izan dezaketelako gehien kontsumitzen den espeziea atuna (eta ia bakarrik) den herrialdeetan, baina ez arrain
|
asko
kontsumitzen den herrialdeetan. Europan, 1993ko Batzordearen erabaki baten arabera, merkaturatu daitekeen arrainaren guztizko merkurioaren muga 0,5 µg/ g produktu freskoarena da.
|
|
|
Proteina gehiegi hartzeak arazo hauek sor ditzake: – hezurrak deskaltzifikatzea, gernuak kaltzio gehiago galtzen duelako; deshidratazioa, likido gehiegi galtzen delako; giltzurrunetan eta gibelean kalte egitea, proteina gehiegi edukitzeak eragiten duen gainkargagatik; eta, horrez gain, elikagai proteikoei lotuta dauden eta odoleko kolesterola handitzen lagun dezaketen koipe
|
asko
kontsumitzea. Komeni da, beraz, gantz gutxi ematen duten elikagai proteikoak aukeratzea, bereziki saturatuak eta kolesterola, eta hiperurizemia edo hezueria bezalako beste patologia batzuen okerragotzea.
|
|
|
Bai paziente anorexiko bai bulimikoek kezka handia dute beren pisuagatik eta beren irudiagatik, eta horrek gehiegi murrizten die elikadura. Produktu erraz
|
asko
kontsumitzen dituzte, gozokiak, txikleak, galletak eta erregimeneko barratxoak, gosea kentzeko. Planak aurrera egin ahala, indarberritzea gero eta zailagoa da.
|
|
2004
|
|
|
Aspaldi honetan zaharrak botika
|
asko
kontsumitzeak kezkatu egin gaitu.
|
|
|
Haien ohitura dietetikoak 11 urterako galdeketa baten bidez jarraitu ziren. Arrisku hori zehazteko, gastrokartzinomaren kasu bat zehaztu zen gatz
|
asko
kontsumitzen zuten 500 gizoneko eta urteko (egunean bederatzi gramo baino gehiago), eta 1.300 emakumeko eta urteko; gatz gutxi kontsumitzen zutenen artean (lau gramo baino gutxiago) kasu bakarra eman zen 1.000 gizoneko eta urteko, eta 2.000 emakumeko eta urteko. Egunean bederatzi g gatz kontsumitzeak urdaileko minbizia eragin dezake, berriki argitaratu den japoniar azterlan baten arabera.
|
|
|
Tsuganek aurkeztutako azterlanaren ondorioetan berresten du urdaileko edo urdaileko minbizia dela munduan minbiziak eragindako heriotzen bigarren kausa ohikoena. «Japonian, tradizioz, elikagai gazi
|
asko
kontsumitzen dira, ozpinetan edo ketuetan kontserbatuak, eta ezaguna da dietan gatz gehiegi edukitzeak gastritis atrofikoa eragin dezakeela, minbizia eragin ohi duena», dio autoreak. Beste hipotesi bat ere egin dute ikertzaileek:
|
|
|
Tsuganeren azterketan, gatzaren ahalmen deletereoaren kontrapartida bat dago: ikertzaileek ondorioztatu zuten bitamina
|
asko
kontsumitu zutenek urdaileko minbiziaren aurkako babes efektua lortu zutela.
|
|
|
“Eta ez da ahaztu behar faktore genetikoa. Adibidez, Japoniak soja
|
asko
kontsumitzen du, eta munduko obulutegiko minbizi indize altuena du”, adierazi du Dueñasek. Profesionalek azpimarratu dute etapa fisiologiko bat gehiago dela, ez gaixotasun bat.
|
|
|
Substantzia horrek mingaina laztearen sentsazio desatsegina sortzen du.
|
Asko
kontsumitzen bada, kaltzioa eta burdina bezalako mineralekin konbinatzen da, eta horrek xurgatzea zailtzen du, eta giltzurrunean harriak sortzen laguntzen du.
|
|
|
Eramaileek bi astean behin eta bi orduz, txaleko bat jartzen dute bateria kargatzeko behar diren pultsu elektrikoak transmititzeko. Energia
|
asko
kontsumitzen duten taupada markagailuetan gomendatzen da sistema.
|
|
|
Garrantzitsua da uretan bat batean ez sartzea, baizik eta pixkanaka sartzea, gorputza tenperatura aldaketara ohitu dadin pixkanaka, batez ere eguzkitan egon ondoren edo ariketa egin ondoren. Komeni da jakitea, halaber, izozki bat edo edari izoztu bat, txikienen artean
|
asko
kontsumitzen diren elikagaiak, oso freskagarriak izan daitezkeela, baina ariketa egin ondoren hartzen badira, digestio hodian gertatzen den odol presioaren beherakadaren ondorioz digestio etena eragiteko gai direla. Haurrek prebentzio jarraibide erraz horiek betetzen ohitu behar dute, hondartzez eta igerilekuez segurtasunez goza dezaten.
|
|
|
Nietok dio Espainiako haurren alergiarik ohikoenak esnearen, arrautzen, arrainaren eta fruitu lehorren aurrean gertatzen direla. La Fe espezialistaren arabera, Espainian arrainari alergia handia zaio,
|
asko
kontsumitzen delako. Gauza bera gertatzen da Estatu Batuetan kakahuetearekin, gurin gisa asko kontsumitzen baita.
|
|
|
La Fe espezialistaren arabera, Espainian arrainari alergia handia zaio, asko kontsumitzen delako. Gauza bera gertatzen da Estatu Batuetan kakahuetearekin, gurin gisa
|
asko
kontsumitzen baita. Nietok alergiei aurre egiteko planteatutako irtenbideen artean, honako ekimen hauek nabarmentzen dira:
|
|
|
Bere izena elaborazio prozesu bereziari zor dio, erretxina duten upeletan zahartzen uzten baita, eta horrek ardoari zapore paregabea ematen dio. Kokkinéli izeneko ardoa ere
|
asko
kontsumitzen da, aurrekoaren antzekoa baina erretxina gutxiago duena. Amaitzeko, jaki gozo horietako bat jogurt greko hostopila edo frutak lagun dituena, edaririk gabeko ginda likore kopatxo bat eta kafe on bat baino ez da.
|
|
|
Aflatoxinak toxina naturalak dira, kakahueteak, pistatxoak, Brasilgo intxaurrak eta fruitu lehorrak esaterako pikuak edo abrikotak. Herrialde tropikaletako legamia arruntetatik sortzen dira, eta horietan fruitu lehorrak
|
asko
kontsumitzen dira. Hori dela eta, azterketa klinikoek lotura estua izan dute gibeleko minbiziarekin.
|
|
|
Hori dela eta, azterketa klinikoek lotura estua izan dute gibeleko minbiziarekin. Era berean, Ipar hemisferioko herrialdeetan
|
asko
kontsumitzen diren produktuekin (kakahuete gurina, marmeladak edo fruta lehortuekin egindako pasteltxoak), haien jatorrizko produktuetan aflatoxina proportzio handia izan dezaketela ohartzen da. Europako Batasunak bere garaian aflatoxinen muga balioak finkatu zituen inportazioko nekazaritza produktuetan, eta bai portuko agintaritzek bai herrialde kideetako osasun agintariek kontrolak egiten dituzte maiz.
|
|
|
Koloratzaileak:
|
asko
kontsumitzeak, batez ere tartrazina kontsumitzeak, sintoma alergikoak edo alergikoen antzekoak sorraraz ditzake, baina populazio sentikor talde txiki bat. Bentzoatoak:
|
|
|
Glutamato monosodikoa: jatetxe txinatarraren sindromea deritzonaren gehigarri ezaguna; pertsona sentikorretan kalteak eragiten ditu, gehigarri
|
asko
kontsumitu ondoren. Beste batzuk:
|
|
|
arkumearen, txahalaren edo oilaskoaren haragia, bai eta arrain horren haragia ere. barbarinak, erreboiloa, enperadorea, istavrita, etab. berdelaren edo “çipurasiaren” antzeko espezie bat, antzekoa amuarrainari, nahiz eta egia esan arraina ez den
|
asko
kontsumitzen. herrialdea.
|
|
|
Hiriguneak etengabe ari dira mugak eta populazioa zabaltzen, eta energia
|
asko
kontsumitzen dute. Urtero, 60 milioi biztanle gehiago ditu hirietako biztanle kopuruak; hau da, Madril bezalako hiri bat agertzen da mapan hilero.
|
|
|
Manchesterreko Unibertsitateko ikertzaile talde batek azterlan bat egin du, “Arthritis and Rheumatism” izenekoa. Ikerketa horren arabera, haragi gorriak
|
asko
kontsumitzen dituen dieta batek artritis erreumatoidea (AR) izateko arriskua areagotu dezake. Artritis erreumatoidea immunitate sistemaren hantura gaixotasun kronikoa da, eta faktore genetikoen eta ingurumen faktoreen konbinazioarekin lotuta dago.
|
|
2005
|
|
|
Arrain batzuk eskakizun urrikoak dira, ez dira
|
asko
kontsumitzen; espezie batzuk ez dira oso ezagunak edo ez dute itxura egokia agertzen saltokian, baina higiene eta nutrizio aldetik bikainak dira.
|
|
|
Nutrizio alorreko adituen ustez, dieta orekatuan beti ere, kakaoa era
|
askotan
kontsumitzea gaitzik ez duten adin guztietako gizakien osasunarentzat mesedegarria da.
|
|
|
Potentzia gama mugatua da eta energia
|
asko
kontsumitzen du.
|
|
|
itsaskia. Dublingo badiako ganbak ere
|
asko
kontsumitzen dira. baita otarraina eta muskuiluak ere.
|
|
|
patatekin egindako purea, aza, tipula eta guzti, esnea eta gurina. Janariaren amaiera Bazkaria edo afaria amaitzeko modurik onena Irlandako postreetako bat aukeratzea da.' Marrubiak kremarekin eta eztia
|
asko
kontsumitzen da udan, eta beste espezialitate batzuk, hala nola gazta budina, olo galletak edo sagar tarta dasta daitezke urte osoan. Baina garagardo pinta baten zaporeaz gozatu nahi bada, ez dago Irlandako benetako taberna batera joatea baino hoberik (iaz debekatuta dago erretzea), non musikariek parte hartzen duten.
|
|
|
Hala ere, elikadura txarraren inguruko arazoak borondatezkoak dira. Kontsumitzaile
|
askok
kontsumitzen dituzten elikagaiak ez dira batere osasungarriak, nahi dutelako. Are gehiago, kontsumitzaile askok badakite ez direla guztiz osasuntsuak, eta hala ere, kontsumitzen jarraitzen dute.
|
|
|
Petrolio eskari hori asko handitu da planetaren iparraldeko hotz boladaren ondorioz. Hotza eta eskaintza eskasa izateko beldurra Berokuntzarako erregai
|
asko
kontsumitzea da igoera horren arrazoietako bat. Gainera, urduritasuna dago merkatuetan, Iranen datorren astean egingo den Herrialde Petrolio Esportatzaileen Erakundearen (OPEP) bilera gertu dagoelako.
|
|
|
Herrialdeko agintariek diote herritarrek" lasai
|
asko
kontsumitzen jarrai dezaketela"
|
|
|
Ikertzaileek bi joera edo talde identifikatu dituzte. Lehenik eta behin, gantz
|
asko
kontsumitzen da, eta talde horrek joera «arriskutsua» du, energiaren %35 eta %45 artean hartzen baitu koipe moduan. Bigarrenak koipe gutxi kontsumitzen du, eta bere energiaren %23tik %27ra bitartean hartzen du koipe gisa.
|
|
|
Desberdintasun gehiago. Koipe
|
asko
kontsumitzen duen taldeak («koipe asko», laburtzeko) bitamina gutxiago kontsumitzen du, baina «koipe gutxi» duen taldeak baino fosforo eta kaltzio gehiago kontsumitzen du. Azken horrek, ordea, kaltzio kontsumo txikiegia du (%74ra arte ez da iristen gomendatutako eguneko kaltzio kopurura).
|
|
|
frutarena, esnearenarekin batera. Irudimen pixka batekin fruta plater errazak sor daitezke prestatzekoak eta freskagarriak, haurrei emateaz gain ur
|
asko
kontsumitzen ohituko dira frutak maiz, dieta askoz ere askotarikoagoa, osasuntsuagoa eta orekatua.
|
|
|
Larbak gibelean, sabel barrunbean, muskuluan eta errai guztietan egoten dira, eta ehunka larba ager daitezke arrain bakoitzeko. Datu epidemiologikoak Anisakiosia osasun arazo garrantzitsua da arrain
|
asko
kontsumitzen duten herrialdeetan. Japonian, arrazoi nabariak direla eta (arrain gordinaren kontsumoa), munduan salatutako kasu guztien %95 baino gehiago zenbatu dira.
|
|
|
Zenbateraino dago arriskuan Lurra gaur egun? Ingurumenaren ikuspegitik, esango nuke klima aldaketa oso arazo larria dela, eta ez dela berehala konponduko, gure ekonomia guztia energia
|
asko
kontsumitzean oinarritzen baita. Hori da gaur egungo ingurumen arazo handienetako bat.
|
|
|
Organismoaren zelula guztietan dauden egitura txikiak dira mitokondrioak, globulu gorrietan izan ezik. Energia zelularraren iturria dira, eta energia
|
asko
kontsumitzen duen garuna bezalako organoak, neurri handi batean, haien mende daude. Mitokondrioko DNA amari baino ez zaio jarauntsiko, eta zenbait patologia transmiti ditzake, baina oraingoz ez da horien tratamendurik ezagutzen.
|
|
|
Eraikitako metro karratu bakoitzeko ia hiru tona material gastatzen direla kalkulatzen da. Horregatik, funtsezkoa da ingurumen inpaktu txikiagoa duten eta elementu toxiko edo arriskutsurik ez duten eraikuntza materialak erabiltzea. Energia kontsumoari dagokionez, esan behar da eraikuntza jarduerak ez duela energia
|
asko
kontsumitzen beste giza jarduera batzuekin alderatuta. Hala ere, eraikuntza materialak lortzea eta prozesatzea eta eraikinak eta azpiegiturak egunero erabiltzea da, zeharka, giza jarduera intentsiboenetako bat energia kontsumoan.
|
|
|
Haragia nahiko zaporetsua da, baina, urteak joan ahala, arrain horrek gero eta jarraitzaile gutxiago ditu. Hala ere, Galizian
|
asko
kontsumitzen da oraindik. Establezimendu batzuetan, usoa xerratan prestatuta eta frijitzeko, arrautzaztatzeko, erretzeko edo plantxatik pasatzeko prest eros daiteke.
|
|
|
Horren adibide da India, burdin urritasunagatiko anemia prebalentzia handia duen herrialdea, eta egunean batez beste 9.54 g espezia per capita hartzen dituena. Beste ongailu batzuk, hala nola currya, arrain eta soja saltsa eta glutamato monosodikoa,
|
asko
kontsumitzen dira Asiako herrialdeetan. Burdin konposatu desberdinekin duen gotorlekua eraginkorra izan da eskualde horietan anemia indizeak gutxitzeko.
|
|
|
Oro har, bi mineral horiek, espezia horiekin batera, xurgatzen laguntzen dute, ongailuek urdaileko azido klorhidrikoaren jariaketa estimulatzeko gaitasuna baitute, eta horrek mesede egiten dio elikagaian dagoen burdina eta zinka xurgatzeari. Beraz, gozagarriak gotorleku gisa erabiltzea alternatiba eraginkorra da mikronutrienteen nutrizio urritasunari aurre egiteko, horiek
|
asko
kontsumitzen diren herrialdeetan. Mikronutrienteak Kaltzioa eta fosforoa osagai bakar gisa gehitzen dira maiz, kaltzio fosfato gisa.
|
|
|
Geuk ez genuen, egia esateko, droga
|
askorik
kontsumitzen, alkohola eta noizbehinka txirriren bat. Lurdisek eta Karlos Felixek anfetak hartuak zituzten gau osoan zehar esna eta martxoso irauteko; Karlos Felix, gau haietan, Asiskoren pertsonaia bilakatzen zen:
|
|
2006
|
|
|
Nolanahi ere, USB portuek energia
|
asko
kontsumitzen dutenez, horrelakoek etengabe funtzionatzen ibiltzeak ordenagailuari autonomia asko ebasten diote.
|
|
|
Kaloria edota gantz eta proteina askotako dietak, parrillan edo barbakoan erretako elikagaiak, alkohol edo haragi ugari, jangai keztatu edota gatz
|
asko
kontsumitzea eta, era berean, obesitatea, aldiz, minbizia nozitzeko arriskua areagotu egiten omen dute.
|
|
|
Nazioarte mailako ikerlan epidemiologiko zenbaitek adierazten dutenez, keztatu, gazitu eta onduriko jangai
|
asko
kontsumitzen dituzten populazioek hestegorri eta urdaileko minbizien intzidentzia handiagoa agertzen dute.
|
|
|
Era berean, laginotan gluten aztarnarik hauteman ez denez (bazitekeen-eta glutena erabiltzea saltsa hauek dauzkaten osagaietakoren batean) pertsona zeliakoek lasai
|
asko
kontsumi ditzakete.
|
|
|
Hainbat goarniziorekin batera (itsaskiak, barazki erreak, salteatuak eta saltsak), aparta da. Gaur egun, ordea, lanproia ez da
|
asko
kontsumitzen, gero eta urritasun handiagoa duelako.
|
|
|
«Zaharrek gozoki
|
asko
kontsumitzen dituzte, gehiago plazeragatik glukosa behar errealagatik baino»
|
|
|
Interes bereziko adibide bat almidoia destrina, maltosa, matodestrina edo glukosa bihurtzea da. Lehen, almidoia azidoarekin irakiten zen, eta horrek energia
|
asko
kontsumitzea eta nahi ez ziren azpiproduktuak sortzea eskatzen zuen, eta, ondorioz, zaporea aldatzea, zenbait substantzia toxiko sortzeko aukera izatea eta ingurumena pixka bat kutsatzea. 1950eko hamarkadaren erdialdean, entzimen teknologiak hedapen handia izan zuen biokimikaren aurrerapenaren ondorioz, eta, horri esker, entzimen jarduera ezagutu ahal izan zen, haien funtzioak identifikatuz eta kontzentrazio funtzionaletaraino purifikatzea lortuz.
|
|
|
Beste plater oso ezagun batzuk enpanadillak, bakailaotikoak, surullitoak sartzen prestatuak arto eta gazta irinarekin eta patata betegarriekin patatak hainbat betegarrirekin birrinduak. Zopak ere
|
asko
kontsumitzen dira. Puerto Ricoko zopa nazionala asopao deitzen zaio, eta oilaskoarekin eta arrozarekin egiten da.
|
|
|
Arroz plater honekin batera mandioka orri birrinduak, haragi zatiak cebú edo cerdoa eta, batzuetan, koko esnearekin nahasita. Lekaleak ere
|
asko
kontsumitzen dira uharte handi horretan, eta, oro har, saltsa minekin batera egoten dira. Adibidez, akharda, oliotan beratutako lekaleak, ozpina eta curry saltsa.
|
|
|
Bestalde, metilmerkurioak miokardioko infartuaren arriskua areagotu eta kalte neurologikoak eragin ditzake. Arrain urdin
|
asko
kontsumitzeak edo arrain olioaren osagarriak hartzeak areagotu egingo luke gaixotasun horien eragina. Ikertzaileek ez dute ebidentzia hori aurkitzen aztertutako azterketetan, baina datuak falta direla onartzen dute.
|
|
|
Aire girotuak energia
|
asko
kontsumitzen du, eta, gehienetan, ez da beharrezkoa aholku ekologiko batzuk ematea.
|
|
|
Elikagai horiek energia bihurtzen dira pixkanaka, egiten den esfortzu fisikoaren arabera. Karbohidratotan aberatsa den elikagaia, kirola egiten dutenek
|
asko
kontsumitzen dutena, mota guztietako pasta da makarroiak, espagetiak eta antzekoak. Hala ere, orea karbohidratoen iturri bikaina izan dadin, ez da edozein modutan egostea eta jatea.
|
|
|
Biak txerrikiarekin edo abelburuekin prestatzen dira, jaten den mahaian bertan onduta. Beste prestakin batzuk ere
|
asko
kontsumitzen dira: jjim, su motelean egositako haragia soja saltsarekin edo galbia, behi haragiz ondutako saiheskiak.
|
|
|
Kasu horietan, organismoa egoera horretara ohitzen da, eta dieta desegoki baten ondoriozko hipertentsioa mantentzen da. Are gehiago, gatz
|
asko
kontsumitzeak gazitasun sentsazioa handitzea dakar, hau da, zenbat eta gatz gehiago izan, orduan eta ahalmen gutxiago gatza detektatzeko. Ondorioz, gehiago kontsumitzen da sentsazio bera lortzeko, eta, azkenean, eragindako hipertentsioa garatzen da.
|
|
|
Eguberriak mahai inguruko ospakizunekin lotuta daude. Hitzordu horietako bakoitzak elikagai eta edari
|
asko
kontsumitzea dakar, eta horrek esan nahi du energia gehiegi hartzen dela eta gastroenteritis kasuak nabarmen areagotzen direla. Horietako askok ez dute oinarririk mikroorganismo patogeno batean edo intoxikazio batean, baizik eta energia gehiegi irenstean, bereziki proteina eta lipido batzuk.
|
|
|
Gainera, zuntz ugari izaten du, heste igarotzea hobetzen duena eta asetze efektua eragiten duena. Maracuya zukua Maracuya
|
asko
kontsumitzen da zuku gisa, eta gero eta gehiago fruta fresko gisa. Azken modu hori aukeratzen bada, koilararekin hartu behar da, oskola ontzi gisa erabiliz.
|
|
2007
|
|
|
Ikusi dugu familiatik landa eskola dela kultura transmititzeko tresna egokiena eta eskolaren barnean edo kanpoan liburua. Inkestek erakusten dute euskaldunek, bereziki gazteek, euskaraz guti irakurtzen dutela baina entzun ikusgai
|
asko
kontsumitzen dituztela. etorkizunari begira, komunikazio teknologiak baliatuko dira euskal kultura transmititzeko. horretarako ikusgaiak eta entzungaiak sortu behar dira. Bada zer eginik.
|
|
|
Azukre eta gozoki
|
asko
kontsumitzeak nerbio sisteman B1aren eragina moteldu egiten du, bitamina hori azukreak metabolizatzeko beharrezkoa baita.
|
|
|
Denok etxekoiak izan behar dugu, onak, eta
|
asko
kontsumitu behar dugu.
|
|
|
gantz
|
asko
kontsumitzeak aterosklerosia (odola eragozten duen zainen estutzea) ondoriozta dezakeenez, bihotz eta arterien osasunarentzat kaltegarria da.
|
|
|
Datu batetik: Euskadinjendeak informazio
|
asko
kontsumitzen du, beste lurraldeetan baino gehiago. Beraz, datu hori, liderra izan nahi duen marka batentzako oso garrantzitsua da.
|
|
|
Sprska salata izeneko serbia entsalada tradizionala piper gorriz, tipulaz eta tomatez osatuta dago, eta olioz, ozpinez eta piperminez ontzen da. Entsalada grekoa ere
|
asko
kontsumitzen da, eta tomatearekin, piperrautsarekin, eskarolarekin, ahuntz gaztarekin, olibekin, tipularekin, baratxuriarekin eta ozpin baltsamikoarekin egiten da. – Baratxuria berenjena, piperrauts, baratxuri eta oliba olio originala da, eta zati txikitan erabiltzen da, besteak beste, Musakan.
|
|
|
Hori dela eta, ikertzaileek bitamina maila handiari ematen diote fruitu horien antioxidatzailea. Aldiz, margarina
|
asko
kontsumitzeak asma eta errinitis alergikoa izateko arriskua areagotzen du. Ikertzaileek diotenez, atopia ez da arraroa Kretako landa eremuetan bizi diren haurren artean, baina asmaren ohiko errinitisa eta erresuello bidezko arnasketa ez dira ohikoak.
|
|
|
Ikertzaileek diotenez, atopia ez da arraroa Kretako landa eremuetan bizi diren haurren artean, baina asmaren ohiko errinitisa eta erresuello bidezko arnasketa ez dira ohikoak. «Aztertu dugu ea desadostasun hori fruta fresko eta begetal
|
asko
kontsumitzearen ondorio izan daitekeen», diote autoreek. «Gure emaitzen arabera, fruta, barazki eta fruitu lehorren irensketa dietetiko handi eta erregularrak babes funtzioa izan lezake errinitisarekin eta asma alergikoekin lotutako sintomen prebalentzian».
|
|
|
Adituek astean 3 aldiz haragia, koipe gutxienekoa eta 130 g pertsonako hartzea gomendatzen dute; arraina, zuria eta urdina eta 150 g pertsonako; eta arrautzak, 4 ale astean. Edoskitzaroan ezinbestekoak diren elikagaiek energetikoak izan behar dute, proteina askokoak eta organismoaren erregulatzaileak, eta ondo konbinatuta eta era
|
askotara
kontsumitu behar dira. Esnekiei dagokienez, esnea emateko garaian egunean 4 errazio gomendatzen dira, kaltzioa ematen dela ziurtatzeko.
|
|
|
Substantzia horiek erabiltzeak nitrosaminak sortzea saihesten du. Nitrosaminak toxiko horiek produktuan sor daitezke, eta bereziki kezkatzen ditu tenperatura altuetan kozinatuko diren haragi produktu
|
asko
kontsumitzen dituzten populazioak. Bibliografía Arritt FM, Eifert JD, Jahncke ML, Pierson MD eta Williams RC. 2007 Modified Atmosphere Packaging on Toxin Production of Clostridium botulinum in Raw Aquacultured Summer Flounder Fillets (Paralichthys dentatus).
|
|
|
Adibidez, maizago jaten duten pertsonek, artikuluaren arabera, bitamina,, arrain, fruta, landare, bitamina eta mineral gutxiago kontsumitzen dute. Beste ikerketa batzuek erakutsi dutenez, bitamina
|
asko
kontsumitzeak biriketako funtzioa babesten du. Haragi ondu gehien kontsumitzen duten pertsonek, ordea, bitamina gehiago kontsumitzen dute, eta hori ere biriketatik babesten duela dirudi (baina ez bitamina adina).
|
|
|
Emaitzen argitan, diotenez, «uste dugu ezin dela atzeratu aspartamoari buruzko egungo araudia berrikustea». Azterketa bereziki premiazkoa da, eta, aspartamoa duten edarien kasuan, haurrek
|
asko
kontsumitzen dituzte. Lehen erreakzioak Artikulu hau itxi arte, EFSAk ez du jakinarazpenik egin.
|
|
|
Gehiegizko pisua duen eta gehiegizko kilo horiek galtzeko bakarrik ariketa fisikoa egiten duen pertsonak jakin behar du agian ez dela nahikoa izango bere elikaduran plan ordenatua egiten ez badu. Egunero ariketa fisikoa egiten bada baina energia
|
asko
kontsumitzen bada, helburua ez da lortzen. Hala, pisua galdu nahi denean, energia balantzea negatiboa izan behar da, hau da, kontsumitzen den energia baino gehiago gastatu behar da.
|
|
|
Oro har, zilindrada handiko motor turbo dieselak izaten dituzte, hainbat tonako karrozeria mugitu behar izaten baitute. Horregatik, gasoliozko motorren ezaugarriak gorabehera,
|
asko
kontsumitzen da. Alderdirik praktikoenean, lur orotako ibilgailu puruek leku asko eskaintzen dute famiarentzat, eta, kasu askotan, hirugarren lapurreta ilara bat egiteko aukera ere badago, eta autoa zazpi pertsonarentzako tokia izateko aukera.
|
|
|
ETEek ere badute gas enpresaren eskaintza bat. Gasnegocios tarifa da, bereziki, gas
|
asko
kontsumitu behar duten negozio edo enpresa txikiei zuzendua. Aurrezki plana Tarifa ‘pertsonalizatu’ berriez gain, on line aurrezki plan bat jarri nahi da martxan.
|
|
|
Purinak eta azido urikoa Organismoan elikagaien purinen metabolismotik eratorritako azken produktua azido urikoa da. Konposatu horietan aberatsak diren elikagai
|
asko
kontsumitzeak odolean azido uriko gehiegi sortzea eragin dezake. Klinikan, hiperurizemia deitzen zaio odoleko azido urikoaren kontzentrazioa, dezilitro bakoitzeko 7 miligramo baino handiagoa denean.
|
|
|
Espainia osoko paziente pluripatologikoetan eta adin handikoetan, urtebeteko heriotza tasari eta narriadura funtzionalari lotutako arrisku faktoreak aztertzea da SAKONA programaren helburua. Sevillako Virgen del Rocío Unibertsitate Ospitaleko Barne Medikuntzako Zerbitzuko Máximo Bernabeuk koordinatzen du INTENSD. Datuen arabera, adin talde horrek morbilitate eta heriotza tasa handia du, eta arrisku handia dago funtzionalki hondatzeko, ahultasun klinikoa izateko eta osasun baliabideak
|
asko
kontsumitzeko. Adin handiagoa, gaixotasun gehiago Estatistikako Institutu Nazionalak (INE) berriki emandako azken datuen arabera, espainiarren jaiotzako bizi itxaropena bi urte baino gehiago hazi da 1995etik, eta 80,23 urtekoa izan da 2005ean.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, paziente horiek atenditzeko medikuek beraiekin denbora gehiago ematea beharrezkoa da, bai eta baliabide profesional
|
asko
kontsumitzea ere.
|