|
2017
|
|
|
Elurte handiak izan ziren azken egun haietakoak, eta bide gehienetan elurra ikus zitekeen.
|
Herrira
sartzeko bidea ere hala zegoen. Zaila zen herrira iristea.
|
|
|
Euskal Herritik Kataluniara eta Kataluniatik Euskal
|
Herrira
lekualdatzeko gurutzatzen den lurraldea. Definizio hori hartuko luke Aragoik hiztegi pertsonalean.
|
|
|
Familiek behiak saldu, etxeak utzi eta Barbastrora alde egin zuten. Urtegiak ez ziren soilik suntsigarriak, energia gero Euskal
|
Herrira
eta Kataluniara eramaten zen. Basotzeak transhumantziarekin bukatu zuen.
|
|
|
Araua hautsi du, luze gabe, País Basc abestia aurkezteko (gogoratu: " Tots els colors del verd, Gora Euskadi criden fort"), esplikatzeko, batetik, 1967an Euskal
|
Herrira
egindako bidaia batek zeharo hunkitu zuela, Ez Dok Amairu, Laboa, Lete, Iriondo, Artze anaiak, eta, bestetik, Bilboko jende bat etorri dela kontzertura (Hondarribikorik ez du aipatu). Publikoak beroen txalotu duen abestietako bat iruditu zait (ez dakit zergatik, EAJ PP akordioaren ondoren, katalan eta euskaldunon arteko harremanak ez baitaude inoizko momenturik gozoenean).
|
|
|
|
Herrira
sartu aurretik, errepideak zubi bat zeharkatzen zuen. Behean, amildegiak bideratuta, ibaia zihoan.
|
|
|
emakume, beltz eta komunista (eta homosexuala). Euskal
|
Herrira
dator egunotan eta harengan ezagunenak diren borroken artean, bat hartu nahi dut hizpide: espetxeen aurka egiten duen aldarria.
|
|
|
Xinaurri batek xuxurlaturik daukat: aurten, Suediatik banatzen den Bake Nobel Saria Euskal
|
Herrira
etorriko da eta Txetxek JR Etxegarai Baionako auzapezarekin partekatu du. Sari emailea jadanik aukeratua dute:
|
|
|
Nire jabearen izena Igoa da, Venezuelan bizi da, Caracasen hain zuzen. Beno, baina ni Euskal
|
Herrira
etortzen denean erabiltzen nau (ni eta nire bikia, Klara, a zer harroputza zen!).
|
|
|
Behin betiko zigorra eman zioten eta ni oso pozik jarri nintzen hain txarto sentiarazi zidan gizon hura kartzelan sartuko zutelako.
|
Herrira
itzultzea erabaki nuen.
|
|
|
Nire lagunek ez zidaten lehen bezala tratatuko eta, ziur aski, ez zuten gehiago nirekin egon nahi izango ni jesarleku berezi hartan eserita nengoelako.
|
Herrira
heldu ginenean koadrila osoa nire etxean azaldu zen niri ongi etorri jaia emateko. Denak berdin zeuden, denak ni izan ezik.
|
|
|
Afrikar ugari ezagutu nituen bertan, guztiek ere nire asmo eta ilusio berberengatik borrokatzen zirautenak. Euskal
|
Herrira
joateko aholkua eman zidaten, bertan afrikarrak egoera hobean omen zeuden eta. Nire hasierako asmoa ez bazen ere, lagun hauen gomendioa jarraituz, Euskal Herrira zuzendu nituen nire urratsak.
|
|
|
Euskal Herrira joateko aholkua eman zidaten, bertan afrikarrak egoera hobean omen zeuden eta. Nire hasierako asmoa ez bazen ere, lagun hauen gomendioa jarraituz, Euskal
|
Herrira
zuzendu nituen nire urratsak.
|
|
|
|
Herrira
iritsi zenean, herritarrek sorpresa handiz hartu zuten, hila zegoela uste baitzuten. Zakurrak gurdiko altxor guztiak jaitsi zituen.
|
|
|
ez zuten Euskal
|
Herrira
itzuli nahi:
|
|
|
Giza eskubideen, konponbidearen eta bakearen alde, euskal presoak Euskal
|
Herrira
pankarta eramateko lotu dituzte: abokatuak, GALen eta ETAren biktima bana, preso gaixoen senideak, preso ohiak eta kulturgileak.
|
|
|
" Norberak erabakiko du ildo juridikoak eskaintzen dituen aukera horiei heldu ala ez erredentzioak, kartzela destinuak, graduen aldaketa, baimenak, Euskal
|
Herrira
hurbiltzea, baldintzapeko askatasuna, eta abar, eta, horretan, ildoa kolektiboki onartu denez, taldearen babesa eta laguntza izango du une oro. Hori izan behar da funtzionamendu berriaren izpiritua", dio dokumentuak.
|
|
|
Beste batzuek asmatu bazuten ere, berak egin zuen ezagun guztia ETA da leloa. Euskal
|
Herrira
etortzen zen bakoitzean 20 etxetako ateak botatzen zituen Poliziak. Bolada batean ematen zuen euskaldun gehiago zirela haren bulegotik pasatutakoak pasatu ez zirenak baino.
|
|
|
Espainiako zigor kodeak esaten du preso guztiek bete behar dutela kondena etxetik gertuen duten kartzelan, eta gaixorik daudenak kaleratu egin behar dituztela. Hauek egiten dutena da gaixorik daudenak Euskal
|
Herrira
hurreratu, eta estutu. Mendeku politika horrek aspaldi galdu zuen nortea, baina pentsatu nahi dut Iparra galdu baino lehen erreakzionatuko dutela.
|
|
|
Euskal
|
Herrira
|
|
|
Gipuzkoako zaborrak Euskal
|
Herrira
. Halaxe dio Gazte Sozialistek edo Sozialista Gazteek (ez dakit euskaraz nola diren) sare sozialetan zabaldu duten pegatina muntaiak; argi baitago Euskal Presoak Euskal Herrira jartzen duen pegatinaren plagioa dela, mapa eta guzti.
|
|
|
Gipuzkoako zaborrak Euskal Herrira. Halaxe dio Gazte Sozialistek edo Sozialista Gazteek (ez dakit euskaraz nola diren) sare sozialetan zabaldu duten pegatina muntaiak; argi baitago Euskal Presoak Euskal
|
Herrira
jartzen duen pegatinaren plagioa dela, mapa eta guzti. Poztekoa da sozialista zaharren ondorengoek Euskal Herria badela onartzea, baina tristea da halako gai baten kontura bromak egitea.
|
|
|
Kasualitatez ere ez dizkigute bisitak luzatuko, eta, gaur ere, labur egingo zaizkigu kristalaren beste aldera begira egindako minutuak. Euskal
|
Herrira
iristen garenerako atzoko zerbait izango da partida, munduak berdin jarraituko du bueltaka, eta gu hurrengo bisita prestatzen hasiko gara, gaur esan ez duguna hurrengoan esateko. Gaur mundua gelditu egingo dela irakurri nuenean, pentsatu nuen furgonetetan loak hartu ahal izateko errepideko marrak zenbatzeari uzten diogunean mundua gelditu egingo dela une batez; eta une horretatik aurrera, kilometroak memorian geldituko dira betiko.
|
|
|
Euskal
|
Herrira
|
|
|
1969ko apirilean, Euskal
|
Herrira
etorri zen Jacques. Urte luzeetako lehortearen ondoren, Euskal Herriko Itzulia antolatu zuten, La Voz de España kazeta eta Bicicleta Eibarresaren elkarlanari esker.
|
|
|
Maillot horia Groussardek zeraman oraindik ere. 17 etapa Euskal
|
Herrira
iritsi zen, Baionara hain zuzen ere. 42 kilometroko erlojupekoa.
|
|
|
Munduko Txapelketak Euskal
|
Herrira
ekarri zuen Anquetil berriz ere, Lasarten jokatu baitzen. Anquetilek, Poulidorrek edota Van Looyk lasterketa ikusgarria egingo zutela uste zuten zaleek eta hura izan zen, hain zuzen ere, Anquetilek ondoen prestatutako Munduko Txapelketa.
|
|
|
Hamar urteren buruan, bidai profesional bat egin nuen Euskal
|
Herrira
. Opor egun batzu hartu nituen, joan nintzen Loiola eta Zestoako haraneraino.
|
|
|
Ahalik eta denbora gutxien ematen nuen gelan.
|
Herrira
nindoala, larruazala oraindik bero eta leun neukan bainuarengatik.
|
|
|
|
Herrira
iritsi ahala konturatu zen ezohiko iskanbila zela nagusi. Jende aunitz zegoen kalean, denak builaka, zirkulu bat osatuz.
|
|
|
|
Herrira
presaka itzuli ginen eta Macgillivrayri telegrama bidali nion. Dozena erdi gizon behar nuen eta hainbat hoteletara joateko agindua eman nien.
|
|
2018
|
|
|
Valeria Silva eta Veronica Medina. Biak emakumeak, beste herrialde batzuetatik Euskal
|
Herrira
etorriak. Azpeitiak" harrera ona" egin diela azaldu dute, baina beraiek ere esfortzua egiten ari dira herrira moldatzeko.
|
|
|
Brasildik etorri zen Euskal
|
Herrira
Valeria Silva, duela zazpi hilabete; eta Espainiatik, berriz, Veronica Medina, orain hiru hilabete. Silva amarekin bizitzeko asmoz mugitu zen herrialdez alabarekin; izan ere, Azpeitian bizi da haren ama 2005az geroztik.
|
|
|
Etorkin askori ere horixe gertatzen zaie euskararekin. Euskal
|
Herrira
etorri arte ez dira jabetzen euskara ez dakitela eta gaitasun falta hori dutela.
|
|
|
Etorkin askori ere horixe gertatzen zaie euskararekin. Euskal
|
Herrira
etorri arte ez dira jabetzen euskara ez dakitela eta gaitasun falta hori dutela.
|
|
|
Oteizak esaten zian:
|
Herrira
begira dagoen balea, eta ez itsasora nora ezean galduta doan sagua.
|
|
|
Kartzela berriak mila lagun ingururentzako lekua izango du, eta hura betetzeko kanpoko presoak ekarriko dituzte Euskal
|
Herrira
. Hemendik presoak eraman, handik presoak ekarri.
|
|
|
Orain mende bat baino gehiago. Noiz hasi ziren etorkin gehienak Euskal
|
Herrira
heltzen. Duela 50 urte.
|
|
|
Eskubideak eta beteharrak denok ditugu. Kontua da zer gertatu den duela mende erdi Euskal
|
Herrira
iritsitako etorkinen ondorengo ez gutxik oraindik euren burua euskal nazioaren barruan ez kokatzeko, gure proiektua ez sentitzeko. Hemen onartu edo ez; ohartu edo ez denok gara proiektu baten parte aktiboa edo pasiboa:
|
|
|
Euskal
|
Herrira
bueltan, 1878 aldera, Olano Abaitua senar emazteak Begoñako elizatean instalatu ziren Begoñak ondoren Bilborekin bat egin zuen 1925ean. Hantxe altxatu zuten euren bizitokia, Pino jauregia izenez ezagutzen den estilo ingeleseko jauregia; garai hartako Bilboko eta Bizkaiko pertsonaiarik garrantzitsuenak igaro ziren etxe hartatik.
|
|
2019
|
|
|
Tom ez beste guztiak.
|
Herrira
jaitsi zenean, ikusi zituen neska mutilak. Ordu libretan, denak edo errezatzen, edo Biblia irakurtzen egon ohi ziren.
|
|
|
|
Herrira
iritsi arteko hizketaldia izan zuten. Beharbada besteren bat izan zitekeen.
|
|
|
Britainiar Uharteetan tradizio handia zen gau honen inguruan, eta irlandarrek eta eskoziarrek eraman zuten Halloween izeneko besta Ipar Amerikara. Eta hortik orain, janzkera kontsumista eta materialista onartezinaz jantzirik, itzuli zaigu Euskal
|
Herrira
. Izatez eta itxuraz ez du zer ikusirik gurean XX. mendera arte ospatu izan dugunarekin.
|
|
|
Euskaldun jentilek (giristino ez direnek), giristinoen jainkoari KIXMI(= tximino, tximu) deitu zioten, gizakiak sinismen berrian zuen nagusitza adierazteko. Tximinoaren klana iritsia zen Euskal
|
Herrira
eta bi sinismenak aitzinez aitzin kokaturik zeuden, hartza eta tximinoa, mundu magikoa eta antropozentrismoa. Darwinek gero, espezieen garapena dela eta, gizakiok tximinoen ondorengotzat hartuko gaitu.
|
|
|
Martin Sarratea bere semeari heziketa apartekoa ematen saiatu zen. Hamar urteko mutikoarekin familia osoa etorri zenean Euskal
|
Herrira
Bergaran Seminario patriotico vascongado deitzen zen eskolan utzi zuen mutikoa. Goi mailako eskola zen.
|
|
|
Edozer gerta ere sosa batzuk zituzten han altxatuak. Gibelat egiterik ez zegoela ikusi zutenean, Euskal
|
Herrira
etorri ziren.
|
|
|
Zuen aita nahi izan zuelako joan zen Euskal
|
Herrira
–
|
|
|
Horregatik, hainbat eta hainbatek alde egin behar izan zuen. Gorabehera askoren ondoren, Euskal
|
Herrira
heldu eta, denbora gutxiren buruan, gure amarekin ezkondu zen. Handik urtebetera edo jaioko nintzen ni, duela hogeita bost urte.
|
|
|
Duela lau urte ez zen entzun ere egiten. Nazioarte mailako lasterketak ere ateratzen dira, eta Euskal
|
Herrira
kanpotik ere etortzen dira. Bat bateko gorakada bat ez da nabaritu, baina ikusten da zerbait piztu dela.
|
|
|
Baina goi mailan eta txapelketa handienak jokatzeko aukera bakarra Espainiako selekzioa da". 2007an etorri zen Euskal
|
Herrira
, eta Euskal Selekzioarekin ere jokatu izan du," uste baitut zauden lekuko selekzioarekin jokatu behar dela". Euskal Selekzioak, baina, ezin du nazioarteko txapelketetan jokatu, ezta Kataluniakoak ere, eta bi kirolariak gatazka politikoaren inguruan hasi dira solasean.
|
|
|
Hirurak aldera, Zihigan ginen, etxe eta baserri arteko bide luze eta okerrez betea egin ondoren.
|
Herrira
sartu bezain laster, autoa aparkatu eta bazkaltzeko generamatzan ogitartekoak jateari lotu gintzaizkion. Herrian ez zen jende askorik ikusten.
|
|
|
Ibilbide luzea eta oparoa desiratzen diet Xabi Soubeleti eta taldea osatzen duten gainerako guztiei. Euskal
|
Herrira
, jadanik, gogoetaren orena iritsi zaigu. Zabal ditzagun leihoak eta irabaz dezagun horren beharrezkoa zaigun askatasunezko geroa, etorkizuneko belaunaldiek bihotz bihotzetik eskertuko baitigute.
|
|
|
Sendagile titulua eskuan zeukala, Euskal
|
Herrira
itzuli zen, eta Donibane Lohizunen aritu zen lanean, Hazparneko seme zen Xan Battitt Larralde mediku eta olerkariarekin batera. Urtebetez bakarrik, 1870 urtean hil baitzen hazpandarra.
|
|
|
Guzti hau esan ondoren itzul gaitezen Euskal
|
Herrira
eta azter ditzagun hainbat paralelismo. Esan dezakegu, material grafikoa eta idatzia ikusi ondoren, gure joaldunek mito zibilizatuago, gizatiarragoa eskaintzen digutela Bulgariako inauterietako Kukerrekin alderatuta; erraietara joateko, beraz, Kukerra Joalduna baino esanguratsuagoa da.
|
|
2020
|
|
|
Venezuelatik Euskal
|
Herrira
datorren neskatxa narratzaile, bitartean eta bertan gertatzen zaizkionak kontatzen dizkigu, bizipide pertsonal baina era berean unibertsal izan daitekeen batean: nahiak eta ezinak, ametsak eta eguneroko gordinak, kontatu dizkiotenak eta benetan direnak, gero egiatan aurkitzen dituenak.
|
|
|
" Parisen bizi izan naiz, hamaika urtez. Hamaika urteren buruan, senarrarengandik banandu eta erabaki nuen berriz Euskal
|
Herrira
etortzea, hiru semeekin. Aitak gaizki hartu zuen, eta esan zidan:
|
|
|
Ilustrazioa, erromantizismoaren hastapenak, Inkisizioa, masoneria... Bigarren haria, berriz, gure egunetan Ipar Europatik Euskal
|
Herrira
etorritako gazte baten istorioak osatzen du. Gazte horri, Upsalako unibertsitatean noizbait aurkitutako Elhuyarren gutuna bidaltzen dio bere aitak.
|
|
|
Werther Goetheren nobela aitzindariaren izenburua da. Eta Wherter dugu Faustoren itzalaren protagonista nagusia, Ipar Europatik Euskal
|
Herrira
etorritako gaztea. Bestea berriz, Fausto Elhuyar.
|
|
|
Aitorkizunaken, Altunari idatzitako gutunean Jean Jacques Rousseauk Euskal
|
Herrira
etortzeko dituen gogoak azaltzen dizkio. Rousseau ari zen prestatzen erbesteratzeko bidea, poliziak atzean zituen eta Frantziatik alde egin nahi zuen.
|
|
|
Rousseau ari zen prestatzen erbesteratzeko bidea, poliziak atzean zituen eta Frantziatik alde egin nahi zuen. Euskal
|
Herrira
etortzea aukera bat zen berarentzat eta, hori bideratu ahal izateko, hemengo jendearen aldarte ona bere alde jarri nahi izan zuen. Azkenean, ordea, Hume filosofo eskoziarra lagun, Erresuma Handian erbesteratu zen.
|
|
|
Evari buruz Biarritzen egin zuten garai bertsuan (2009an), Emma Goldman, Ameriketako emakume arriskugarrienaren istorioa egokitu eta azaldu ziguten Bilboko Arriagan, bertako ekoizpenaren bidez. Emma anarkistaren irudia landu zuen Howard Zinn idazle iparamerikarrak, emeak eta emazteak izateaz harago, emakumeek denon askapen bidean zer erakusterik bazutela agerrarazteko. Evaren laguna zen Howard Zinn eta, behin, Euskal
|
Herrira
etorri zelarik, berarekin biltzeko eta solastatzeko aukera eman zidan. Eva, Emma... ez dira inola ere emakume ikusezinak izan, eta, premiazko bezain ohiko izan den senideen arteko elkartasun pribatuaz gain, haien solidaritatea esparru publikora eramateko adorea izan zuten.
|
|
|
Kataluniatik Euskal
|
Herrira
etorririk, gurean espainiarrek eta frantsesek kolonizatuak gaudelako salaketa eta kontzientziazio ahalegina iragan mendeko 60ko hamarkadakoa da oker ez banago, Krutwig, E. Lopez Adan" Beltza", Txillardegi eta Joxe Azurmendi aitzindari izan genituela. Berrikiago, gogora bedi Xabier Letek nola kantatzen zigun gure morrontzak aurpegi asko dituela.
|
|
|
Lur barneko euskal mundura etorritako lur azaleko euskaldunek kanpo aldeko Euskal
|
Herrira
eramandako Biziaren Zuhaitza igaliz betetzen denean, aro berriaren garaia izanen da, biziaren eta naturaren aldeko iraultzaren tenorea. Euskal Herrian hazitako zuhaitzak babesa eta askatasuna hedatuko ditu mundu osoan zehar.
|
|
|
Axularrek landatu zuen euskaldunon intramunduan bere itzala berreskuratu ondoren. eta gehiago esan gabe, eskuan zituen guraize handiak erabiliz, adaxka bat moztu eta Mirenen eskuan jarri zuen Hartu, eraman ezazue zuekin kanpo aldeko Euskal
|
Herrira
. Landa ezazue zuen baserriko lurretan, berehalaxe haziko zaizue-eta.
|
|
|
Lyon-en bizi zen bere guraso eta anaia arrebekin. Ikasketak bere hirian egin zituen, eta behin, nerabe zela, eskolako zenbait lagunekin batera bidaia bat egin zuen Euskal
|
Herrira
, Lapurdiko Getaria herrira, hain zuzen ere. Bertan hamabost egun eskas egin zituzten arren, aski izan ziren Pierre gurea Euskal Herriaz, bertako hondartzez, bertako paisaiaz eta bertako neska batetaz maitemindu zedin.
|
|
|
Pentsatu eta egin. Astebururako baimenaz atera zen behin, trena hartu eta Euskal
|
Herrira
itzuli zen. Baserrira iristean, guraso gaixoak ikusi zituen belarretan, ezinean, leherturik, lur jota zeudelarik.
|
|
|
Euskaraz idazteko eta irakurtzeko ez du zailtasun handirik, baina hitz egiteko, berriz, bai. Eta hutsune hori nolabait estaltzeko Euskal
|
Herrira
etorria da. Lazkaoko Maizpide euskaltegian matrikulatu da eta orduz geroztik, jo ta ke aritzen da euskaraz.
|
|
|
Mutil jatorra eta atsegina denez gero, inolako arazorik gabe egin ditu lagunak. Euskal
|
Herrira
etorri bezain pronto, auto bat hartu zuen alokairuan, eta euskaltegiak uzten dizkion ordu eta tarte libre guztiak baliatzen ditu herri batetik bestera ibiltzeko.
|
|
|
Handik ordu erdira Zintruenigoko bidean zeuden.
|
Herrira
iritsi, bertakoei galdetu eta eliza ondoko etxeetako batean bizi zela erantzun zieten. Erantzuna jaso orduko karta botatzailearen ateko txirrina jotzen ari ziren.
|
|
|
Goizean deitu digu bidaia agentziako mutilak, badagoela aukera asteartean Euskal
|
Herrira
itzultzeko, bi eskala eginda eta gu bion artean beste 770 € ordainduta. Pentsatuko genuela esan diogu, bihar arte erantzun dezakegu, baina prezioa ikusita erabaki dugu hemen geratzea.
|
|
|
EAJk isilean itundu zuen dispertsioa eta ozenki defendatu. Ea oraingoan euskal presoak Euskal
|
Herrira
etortzea lortzen duen. Isilean edo ozenki, berdin dio.
|
|
|
Gurean, aldiz, oraindik erabiltzen da arropa lehortzeko modu hori, gero eta gutxiago bada ere. Duela urte batzuk edadeko alemaniar bat etorri zen Euskal
|
Herrira
. Gipuzkoako barnealdeko herri bateko alde zaharrean zebilela, arropak eskegita ikusi zituen balkoietan.
|
|
|
240 euro, eurorik ez zegoen garaian. Astelehen goizean itzuli behar zenuen Euskal
|
Herrira
, eta agiriak eta dirua galduta. Korrika batean itzuli zineten kafetegira eta hango zerbitzariari galdetu.
|
|
|
Nikok ez zuen ulertu amaren erabakia, eta gero ez zuen batere ondo hartu. Hasieran, aita hil berritan, alargun bizitzaren hastapenetan, ez zion Euskal
|
Herrira
bueltatzeko burutazioari jaramon handirik egin, amari pasatuko zitzaiolako segurtasuna zuelako. Amak bizitza ia osoa egin zuen San Petesburgon eta ez zuen ordura arte jakin hara heldu aurreko oroitzapenek ama hainbeste zamatzen zutenik.
|
|
|
Baina, jakina, kexatzeko arrazoirik ere ez zuen. Antonio senar ona eta langilea zen, etxe aurreko Sefanitro erraldoian lan egiten zuen Euskal
|
Herrira
etorri zenetik, duela makina bat urte. Herriko mutil gazte bat baino gehiago etorri zen itsasadar zikin eta koipetsuaren bazterreko lantegietara, eta berehala aurkitu zuten espero zuten lana; guztiek zuten aurrera irteteko gogoa, gogor lan egiteko indarra eta kemena eta prest zeuden lanaldia behar beste luzatzeko diruaren gose aseezinak itsututa.
|
|
|
|
Herrira
heltzea izugarria izan zen. Berriro sentitu nituen karibeko berotasuna eta musika bihotzean eta erraietan itsatsita.
|
|
|
Sarrera ez zen erraza izan baina.
|
Herrira
sarrera, familiara sarrera, auzokoengana sarrera. Zurrutada eman garagardoari eta bere burua ikusi zuen aste bete lehenago herrira heldu berri, baso itxiek babesturiko magaletan gora, auzokoak eta senitarteak agurtzen ezker eskuin.
|
|
|
Karrera bukatu zutenean, norberak bere bideari ekin zion, eta norberak bere modura irabazi zituen eguneroko babarrunak. Asteburuetan elkarrekin ateratzen ziren eta oporretan elkarrekin etortzen ziren Euskal
|
Herrira
.
|
|
|
XX. mendeko 70eko hamarkadan autoen zabalkunde handia etorri zen Euskal
|
Herrira
. Familia askok lehen autoa erosia zeukaten eta aste gorrian lanerako joan etorriak egiteko erabiltzen bazuten ere, igandea iristean, familia osoa auto barrenera sartu eta egun pasa egitera abiatzen ziren.
|
|
|
Umiliatuta, lotsatuta sentitu zen eta bizitzaz erabat aldatu behar zuela erabaki zuen.
|
Herrira
itzuli zen bere gurasoak, adinekoak jada, gaixo zeudela eta zaindu behar zituelako aitzakiarekin nahiz eta gurasoak osasunez primeran egon, inork ez baitzuen horren berririk izan behar.
|
|
2021
|
|
|
Horrexegatik ez nion batere kontatu nahi nire senarrari bera ezagututakoan. Bai, nire aita arestian hil zen, badut neba bat oraindik nire herrian bizi zena, noiz edo noiz elkarrekin joango gara Euskal
|
Herrira
. Baina Euskal Herria ez zen Luzaro, ala bai, nik behintzat ezetz uste nuen, Luzaro herri txiki, ziztrin eta hits bat zen mapan galduta, Euskal Herria Bilbo, Donostia, Gasteiz, eta nik ere gogoz eta bihotz bihotzez ere euskaldun ditudan Iruñea edota Baiona.
|
|
|
Luzaro, ostera, oso mingarria egiten zitzaidan, dramaren muina, aipatutako gatazka horren islara hurrena, eta nire nebak, telefonoz sikiera, kontatzen zidanez, gauzak ez ziren batere aldatzen, betiko sasikumeak, aspaldiko hiltzaileak eta hauen lagunak, herrian nagusi. Hori dela eta, eta orduz gero Euskal
|
Herrira
hiruzpalau bider bakarrik bueltatu arren, betiere nire nebaren Bilboko etxera, ez nintzen inoiz Luzaroraino hurreratu, pentsatzeak ere bihotza goitik behera urratzen zidan-eta.
|
|
|
Egun gutxi batzuk barru itzuliko naiz Luzarora, bertan gorazarre bat egin nahi omen didate, ospatzeko moduko edozein gauza egin duten luzarotarrei eman ohi zaien herriko domina jaso dezadan, nire kasuan Liverpooleko sari ospetsu hura aurtemehin irabazi izanagatik. Azken hau izanda ere irabazi orduko Euskalduna auditorioaren buruek proposatu eta nik ia atoan onartu nuen kontzertuaren zio bakarra, Euskal
|
Herrira
bueltatzeko aitzaki hutsa. Ez nuen espero inondik ere Luzaron nire omenezko gorazarre antzeko ezer antolatzea bertako gehienentzat guztiz ezezaguna eta batez ere arrotza den sari bat jasotze hutsarengatik.
|
|
|
Merezi dut, noski baietz, gehienbat eskatzen dizkidaten baldintza guztiak ondo baino hobeto betetzen ditudan aldetik, egin nahi didaten gorazarrea, egia esan oso luzarotar ospetsu edo garrantzitsu gutxi izan dira gure historia ziztrinean zehar, herriko plaza erdian harrizko oroigarri zatar bat duen Armada Invenciblearen buruzagietariko bat izan zen itsasgizon famatu hura alde batera lagata edonola ere fatxa zikin bat, fatxak exisistu ere ez zirenekoan, edota gorago aipaturiko rockeko superjator gogor drogoso konprometitu gazteak. Bilbora heldu, Bilboko emanaldia baitzen Euskal
|
Herrira
berriro ekarri egin nauen egiazko zioa, profesionala, besterik ez, eta gure nebaren etxean nengoela, oraindik ere bere etxean lo egin ohi dut Bilbora etortzen naizen gutxietan, Carlton hotel ospetsu eta ezin dotoreagoan gela bat hartzeko eskubide osoa dudan arren, ustez behintzat musikaren diva berri bat naizenez gero telefono dei bat jaso egin nuen Luzaroko udaletxetik. Shanti Andia delako domina eskaintzen zidaten Luzaroren izena lau haizetara hedatu izanagatik, telefonoaren hariaz bestaldean zegoen kultur zinegotziak ondotxo zehazten ez zekien niri emandako nazioarteko sari ospetsu bati esker.
|
|
|
Nire koinatarena ulertzen dut eta aldi berean ikaragarri goibeltzen naiz, hona itzuli arte Luzarokoa ia ia erdi ahaztuta bainuen, banekien nola edo hala egunen batean hara joateko gogoa berpiztuko zitzaidala, beti hala suertatzen zait Euskal
|
Herrira
itzultzen naizen bakanetan, beti ere Luzaroraino inguratzen naiz gure gurasoen etxea ikusteko asmoz bakarrik, eta beti ere bertan ezer galdu ez zaidala nire buruari esaten diot. Baina oraingoa guztiz bestelakoa da, orain badaukat bertara itzultzeko aitzakia bat, ditxosozko domina, eta badirudi, hasieran nik ere nolabait gogoan hartu nuelako, eta batez ere orain, nire koinatarekin solasean egin ostean, egon balitekeela beste motibo mamitsuago bat urte askotan guk ez genekien zerbaiten erruduntzat hartu gintuztenek, luzarotasuna berbera ukatu egin zigutenek, eman nahi didaten domina, Luzaroko ohorezko domina nagusia hain zuzen ere, gogoz onartzeko, herrian inork baino mereziago baitut, baitugu nire neba eta biok, baina ez atzerrian emandako musika sari prestigiotsu bategatik, azken finean denok badakigu honi esker egunkarietan azaldu izanagatik ematen didatela gehienbat, baizik eta aspaldian egunkarietan ere azaldu egin nintzelako.
|
|
|
Milesker, alkate jauna, Luzaroko jaun andreok, gure aitaren hilketaren egunean isilik egon zinetenok, eskertzen dizuet Luzaroko alaba kuttuna izendatzen nauen domina hau. Ez nuen espero, benetan, serio ari naiz, Bilbon kontzertu bat ematea proposatu zidatenean ez nuen Luzaro gogoan izan, ez nuen ere Euskal
|
Herrira
etortzeko gogorik ere, urrunegi geratzen zitzaidan-eta. Izan ere, nire senar Sergy Euskal Herrira etortzeko tematu zen, nire jaioterria ezagutu nahi zuen eta.
|
|
|
Ez nuen espero, benetan, serio ari naiz, Bilbon kontzertu bat ematea proposatu zidatenean ez nuen Luzaro gogoan izan, ez nuen ere Euskal Herrira etortzeko gogorik ere, urrunegi geratzen zitzaidan-eta. Izan ere, nire senar Sergy Euskal
|
Herrira
etortzeko tematu zen, nire jaioterria ezagutu nahi zuen eta. Luzaro?
|
|
|
Isildu nintzen ere inoiz izan ez naizelako oso berritsua, nahiago dut pianoz hitz egin, azken finean hori izan da betidanik, batez ere nire aita galdu eta gero, nire komunikabide nagusia, ez baldin bada bakarra. Horretarako gainera propio bueltatu naiz Euskal
|
Herrira
, pianoa jotzera bakar bakarrik, zer nolako iaiotasuna lortu dudan, Liverpoolen emandako saria norainoko zuzena izan den, erakustearren. Hori da nire aitari egin ahal diodan omenaldirik onena eta horixe egingo dut joka hasi bezain laster, batez ere hirugarren zatian, hori baita nik hautatu dudana, beti beragan pentsatuz, eta ez nire aitak musika oso gogoko zuelako.
|
|
|
Azenari pentsatzen geratu zen.
|
Herrira
itzuliko zen bere nahia segituz gero. Hala ere, lagun imazighen haiek ezin zituen horrela utzi.
|
|
|
1579an, hogeita zazpi urte zituela, Euskal
|
Herrira
itzuli zen eta Jaizkibelgo itsas sargune batean, Turruiako bere etxetik aski gertu, kai ttiki bat eraiki zuen. Handik aurrera huraxe izan zen bere ezkutaleku eta ekintza habia.
|
|
|
Ordurako semetzat hartua zeukaten. Eta Panpiri Euskal
|
Herrira
itzultzeko tenorea iritsi zitzaionean, negar malkotan agurtu zuten. Baina Panpi eta gainerako lagunak ez ziren bakarrik itzuli, beraiekin batera hango neska mutilak baitzekartzaten frantsesa hobetu zezaten.
|
|
|
Gaur, bortz urte beranduago, Xan Etxetok euskara irakasten du Habanako Euskal Etxean, eta Panpiri idatzitako azken gutunean ziotsuenez, baimen berezia eskatu berria zion Kubako Gobernuari Euskal
|
Herrira
, euskal filologia egitera, etorri ahal izateko.
|
|
|
Antton semea Kaliforniara joana zen bere emazte eta bi semetxoekin. Urteak ziren Euskal
|
Herrira
etorri gabe zela. Extanix, berriz, mutilzaharra zen, eta Iruñean egiten zuen lan eta bizi.
|
|
|
Biek gogo handia dute zu ikustekoz. Hori dela eta, bi hilabete barru, hau da agorrilean, Euskal
|
Herrira
joanen gara lauok zurekin egotera. Laura emazteak dagoenekoz, hegazkinerako txartelak erosita dauzka.
|
|
|
Bai, gizona! Euskal
|
Herrira
iritsi nintzenean hiztegitxo bat erosi nuen, eta horrekin eta egunero kalean entzuten dudanarekin, gaur oso aurreratuta nago.) gizon gazteak.
|
|
|
Euskal
|
Herrira
jina dun?
|
|
|
Eta okerrago izango litzateke bai guretzat eta, Fang guztientzat.
|
Herrira
itzuli baino lehen aita hil beharra dago nahitaez.
|
|
|
175 Aldi baterako abandonatu, halere, ez betiko, Agirrek hain ongi ezagutzen zituen topikoei jarraikiz, barkaezinezko traizioa baitzatekeen arrazoi bategatik edo bestegatik atzerriratutako euskaldun batek Euskal
|
Herrira
itzultzeko asmorik ez izatea. Auñemendira bakean itzuli bitarteko behin behinekotasun horretaz mintzo zaio Adalbaldo emazteari Ostrabenton daudenean:
|
|
2022
|
|
|
Anak sufritzen zituen eskasiak bestelakoak ziren, ordea; eta hamaika jakik baino mesede handiagoa zerk eginen zion bazekien: Euskal
|
Herrira
itzultzeak. Itxaropena ez zuen ez galdu, egunak bere egutegi mentalean marratzen zituen, presoen gisara, baina kondenaren muga ezagutu gabe!
|
|
|
Ondorioz, Pilarrek erabaki zuen herri hartatik alde egingo zutela berehala, esketik bizi behar bazuten ere, Euskal
|
Herrira
itzuliko zirela, kosta ahala kosta.
|
|
|
Horrela itzuli zen Ana Euskal
|
Herrira
, Lapurdiko Zokoko hilerrian bazen ere, Landetatik urrun. Azkenean.
|