|
2010
|
|
|
Eta honekin guztiarekin batera, protestantismoaren antolaketa hierarkiko ahularen ondorioz, sekta protestanteak ederki ugaritu ziren, sekta horiek beraiek auzi politiko berri bihurtu ziren arte. Ingalaterrak
|
Espainia
garaitu eta katolizismoarekin zuten afera bukatu ondoren, boterean zegoen Eliza anglikanoari adar txiki asko sortu zitzaizkion, eta hauekiko harremanak nola edo hala zedarritu behar izan ziren.
|
|
|
Bazen sasoi hartan abesti bat, Angelitos negros, Machin izeneko artista batek zabaldutakoa eta
|
Espainia
osoan guzti guztiei ezaguna egiten zitzaiena. Elizarako egokia zela pentsatu nuen, eta baita aski doinu errazekoa ere, eta hura jotzen hasi nintzen.
|
|
|
Hautsontzian xahututa zegoen zigarroa itzali zuen erabat. " Hiriz hiri ibil gintezke
|
Espainia
osoan. Nire aitak hala esaten du, Espainian diru gehiago ematen zaiela kalean eskatzen dutenei Frantzian baino.
|
|
|
Azkenean bakarrik jesarri naiz DV egunkariarekin, gipuzkoarron ahotsa. Publikoki ager gaitezke anti-sistema eta anti
|
Espainia
, hauteskundeetan botoa ere eman dezakegu zentzu horretan, baina eguneroko prentsa izan dadila gure izaera kontserbadorearen ispilu eta erakuts diezagula zer gorde nahi dugun (funtsean gure santutxoak eta gure dirutxoak) arriskatzen ahal genukeena baino. Eguneroko prentsa definizioz kostunbrismoaren adierazgarri da, ez errealismo majikoarena, horregatik dabil gero eta okerrago prentsa iraultzailea.
|
|
|
Ene Irantzu, Zaragoza honek bilakatzen al zaitu hain
|
Espainia
zale?
|
|
|
Ez da zaletasun kontua;
|
Espainia
oso estatu inperfektua izan da historian zehar eta horri esker dago euskara biziago Hegoaldean, kitto.
|
|
|
Ostatua hartu genuen
|
Espainia
plazan bertan eta azken pisuko gela bat eman ziguten. Terraza ederretik ikusten genituen bai El Pilar elizako argiak pizten, bai Independentzia Etorbide zabalekoak.
|
|
|
Demagun atzo bertan haurdun gelditu dela hemen,
|
Espainia
plaza gaineko logela honetan; astelehenean eskatu nioke, mesedez, abortatzeko.
|
|
|
Bukatu zaigu alde zaharra eta itxuraz Zaragozako lehen zabalgunean gaude,
|
Espainia
izeneko plaza biribilean Bilbon bezala.
|
|
|
Burgesiaren garaipen absolutua ote da Frantzia?
|
Espainia
sakonean ibilita bidaiariak iraganera egin dezake modu mistikoan eta oso esperientzia polita da. Zorionez Frantziak alderantzizkoa eskaintzen digu:
|
|
|
Beraz, ingelesak ere trebatu behar izan ziren Euskaran eta armadak horren ardura hartu zuen, George Binghamen arabera: " Mendi hauetako biztanleak
|
Espainia
hegoaldekoez bestelako arrazakoak dira. Berezko mintzaira dute, euskara, gaztelaniaren antzik batere ez duena, eta ikasteko oso zaila dena.
|
|
|
Horrela, zazpi Eskual herriak elgarri lotuz egiten dire Zazpiak bat. Laphurdi, Basanabar, Zibero, Frantzia aldetik; Nabar, Gipuzko, Bizkai eta Alaba,
|
Espainia
aldetik.
|
|
|
Alde batetik, aljeriarren kontra egiten zituen operazio gogorrekin nahikoa zen eskandalurako. Bestetik, ez zion
|
Espainia
frankistarekiko kolaborazioari publizitatea eman nahi.
|
|
|
Erasotzaileen artean ez zegoen bertakorik, kanpotik heldutako mertzenarioak ziren Espainiaren legitimitatea eta obra zibilizatzailea suntsitzera zetozenak.
|
Espainia
frankistari ez zitzaion ez bertakorik ez marokoarrik salatzea komeni, interes asko zuelako Marokon. Orduan, komunismoaren mamua erabili zen berriro:
|
|
|
831. 1889ko Nazioarteko Kongresu Kolonialean, Ingalaterra eta Holanda ez ziren hain asimilazionista agertu. Frantzia,
|
Espainia
eta Portugal, ostera, asimilazio progresiboaren aldekoak ziren. Mediterraneoaren hegoaldeko musulmanentzat batez ere, asimilazio hori posiblea zela uste zuten, eta komenigarria.
|
|
|
Punkek ere, jokabide sozial guziak erdeinatzen zituzten artean, dena posible zela adierazten zuten. Alterrak ahuldu egin ziren jendearen baitan eta ezabatu Egoren mugak.1356 Eliza,
|
Espainia
, kapitalismoa, gobernua, militarismoa zeharo desprestigiatu ziren. Historiaren zabortegia genuen ataurrean.
|
|
|
Orain berrogei urte kristaueraz hitz egiteko esaten ziguten Laidako hondartzan. Orain ez da hori gertatuko, blusa horiko emakume horrek presoren baten erretratua hormatik erauziz defendituko du
|
Espainia
. Aurrerapentzat har daiteke, dena dela, boterearen esku gaiztoa selektiboagoa izatea.
|
|
|
Espainiak beste kanpamentu militar bat ezarri zuen han. 1936ko gerlan, Tiradores de jfni guda taldetako sei tabor abiatu ziren handik penintsulara
|
Espainia
nazionalaren alde. Gerla ostean, mortuko kanpamentu militarreko aspergoarekin, protektoratua izan zen Ifni 1952 arte.
|
|
|
Saharan,
|
Espainia
eta Frantzia berriro elkartu ziren moroen kontra, Frantziarentzat inportantea zelako Mauritania babestea. Hegazkin eskoadrek samaldakako bonbardaketak egin zituzten mortuan gerrillari taldeen gainera:
|
|
|
|
Espainia
Nazio Batuen Erakundearen Seguritate Kontseiluan zegoen, bi urterako, eta beste lehentasun batzuk zeuden.
|
|
|
|
Espainia
ere aipatu behar da estatu berberofobo gisa Afrikan bertan. Zeutan eta Melillan amazig ugari bizi da.
|
|
|
Estatu Batuek itzelezko boterea irabazi dute munduan, baina inperioa sostengatzea arras garestia da. Abaildu ziren Alexandro Handiarena eta Erroma, Karlomagnorena eta
|
Espainia
Handia, Napoleon Bonaparterena eta Britainiar Inperioa. Batasun Sobietikoa bera ere inperio antzekoa izan zen, zatitu orduko.
|
|
|
505. Ernesto Gimenez Caballerok, ikuspegi faxistatik,
|
Espainia
Marokon ze interes makurrei loturik zebilen salatzen zuen. Meatze konpainiak eta Ejertzitoaren burokrazia.
|
|
|
Manuel Sacristanek ere gauza bera esaten zuen
|
Espainia
naziotzat errebindikatzean, ezkerreko posizioetatik, katalanen, euskaldunen eta gailegoen autodeterminazioa onartuz gainera.
|
|
|
Politika zer den inork ez daki ondo. Arrifeko moroek Makhzena zer zen,
|
Espainia
zer zen edota Errepublika independentea zer zen ez zekiten bezala. Baina politika zer den galdetzea politika egiteko modu bat da.
|
|
|
|
Espainia
frankistako horma. zeregina. Hasi zen, bada, materiala argitaratzen.
|
|
|
Arrifeko giltza eman digu, gure handitasun militarrarekin lotu beharreko herrialdea.
|
Espainia
harro sentitu behar da, lan zientifikoen bidez Arrifeko bihotzeraino heldu ahal delako". 696
|
|
|
" Heldu zen orduan, Tubal, bere emazteekin, seme alabekin, ilobekin, birbilobekin, morroi eta esklaboekin, batzuen ustez txalupatan, beste batzuen ustez oin hutsez, eta ez da falta dioena haietako batzuk oinez baina haietako beste batzuk abere zamarien gainean etorri zirela, sinesgaitza ez den lokomozio mota. Eta Tubalek, Mendebaldeko Patriarkatarako destinatuak, hodeiertzean erdikusi zituelarik gaur egun
|
Espainia
eta Afrika deitzen diren lurraldeak, aurpegia tristatu zitzaion eta burua bertikalki astindu zuen. Kezkaturik lagun hurbilenak ardogile alaiak ez zuelako halako aurpegierarik erakusten, galdetu zioten zergatia, eta hark erantzun zuen:
|
|
|
Gexan, Eiheralarreko semea, soldadugoa egitera Albacete izeneko
|
Espainia
barneko hiri" urrun eta itsusira" joan eta bi urte hits han iragan ondoren, infernutik paradisura bezala itzuliko zen herrira:
|
|
|
Rusia eta
|
Espainia
Europako bazterretan edo mugetan dira. Lehenbizikoek auzo dituzte Asiatikoak; bigarrenek, Afrikanoak.
|
|
|
Frankisten esparru pribatu izan ziren lurralde zatiok.
|
Espainia
osoa ere ez zen itxitura pribatua besterik izan luzaroan. Protektoratuaren eufemismoaz aparte, kolonialismo hutsa zen.
|
|
|
|
Espainia
ez zen Arrif aldean azpiegitura ekonomiko egokirik antolatzeko gauza izan. Meategiak ugariak ziren Kert aldean, baina enpresariek espero zuten baino gutxiago irabazi zuten, nahiz eta milioi bat tona burdina eraman penintsulara.
|
|
|
...n aduar, 211 meskita, hilerri eta zuhaitzak ere guziak suntsituz, tiro eginez gure kanpamentura txilabaz jantzirik hurbiltzen den edonori; esparru gotortu berriak eraiki behar dira Melillako guarnizioa handitzeko; gotorlekuetara artilleriarik modernoena eraman behar da". 212 Urriaren 28an, 2.000 soldaduren buru Juan Garcia Margallo jenerala zela, Cabrerizas aldea berreskuratzen ahalegindu zen
|
Espainia
. Ofizialki 70 hildako eta 122 zauritu izan ziren, baina ikertzaile askoren iritziz kopurua motz geratzen da.
|
|
|
Antonio Maura kontserbadoreen burua ahalegindu zen horretan bere erreformismo autoritarioarekin. Nazioaren birsortze horretan, Marokokoa
|
Espainia
zulotik ateratzeko engantxe moduko zerbait izan zitekeela pentsatzen zen.
|
|
|
Urrirako akordio sekretua sinatu zen. Ez Fez ez Tazako pasabidea, biak gabe geratuko zen
|
Espainia
. Tanger ere ez zen Espainiaren mendean geratuko, Britainia Handiaren presioagatik, nazioarteko barrutia izango zen.
|
|
|
Tinko lotu zen
|
Espainia
Frantziaren politika kolonialistaren amaraunean.
|
|
|
Gauzak bideratze aldera, 1904ko ekainean sinatu zen bien arteko Entente Cordiale delako ituna. Egipto britainiarrentzat eta Maroko frantsesentzat banatu ondoren, artikulu sekretuetako hirugarrenean,
|
Espainia
sartzen zen. Honek Mediterraneo aldean zuen itzala haintzat harturik, eta itxuraz" adiskidetasun hutsagatik", Maroko iparraldea babestea eskatzen zitzaion Espainiari.
|
|
|
Marra horrekin inprimatu zen, 1905ean, Madrilen, Deposito de la Guerrako tailerretan. Mapa hori eskuan zekarrela agertu zen
|
Espainia
Konferentziara, territorioari buruzko eskubidea erreklamatzera.
|
|
|
Algecirasko Nazioarteko Koferentzian, Arrif aldeko babesle papera lortu zuenean, Espainiak bazituen beste interes batzuk Zeuta eta Melilla babestekoaz aparte. "
|
Espainia
" esaten denean, koiuntura honetan, enpresari pribatuak, politikari dinastikoak eta militarrak dira batez ere. 1898 ondoren, Kuba, Puerto Rico, Guam eta Filipinetan galdutako diru eta ohoreak Arrifaldean errekuperatuko zituela uste zuen nazionalismo espainolak.
|
|
|
Frantzia Afrika iparraldean zabaldu zen Louis Hubert Lyautey jeneralaren gidaritzapean, Alsazian eta Lorenan galdutako indarrak kolonietan berreskuratzeko asmoarekin.
|
Espainia
ere moroen lurraldea zibilizatzeko asmo eta harrotasunez bete zen, Ejertzitoa batez ere. Baina, zelan zibilizatuko zuen ba Espainiak Afrika, penintsula bera ere zibilizatzeko zuen eta?
|
|
|
Germaniarren interferentzia desbideratzeko, Frantziak lurralde zati handia eman zion Alemaniari, 275.000 kilometro koadro Kongo aldean. Sultana ahul zegoela ikusirik, Donostian batzartu ziren Frantzia eta
|
Espainia
. Helburua, ardura militarrak hartzea Marokon, nahiz eta horrela Algecirasko akordioetatik harantzago zihoazen biak.
|
|
|
Greba orokorrera deitu zen
|
Espainia
osoan abuztu hasierarako, baina Bartzelonan uztailaren 26 astelehenera aurreratu zen, esaten baitzuen jendeak:
|
|
|
" Zibilizazio unibertsalerako edozein enpresatarako prest beti
|
Espainia
, bere semeen odol baliotsua eta bere kutxetako urrea emanez parte hartu zuen Marokokoaren alde. Haren armen garaipena eta haren metodoen argitasuna dira humanitate obra handi honen oinarriak". 588
|
|
|
Estatu Batuetako armada Filipinetara heldu eta berehala bota zuen
|
Espainia
handik ere. Bertakoak ez ziren agindu berrietara moldatu, ordea.606 Emilio Aguinaldok independente nahi zituen Filipinak.
|
|
|
Menturazaleak, misionistak, merkatariak, militarrak, geografoak, enpresariak, naturalistak, hizkuntzalariak batzeko konferentziak eta enkontruak ugaldu egin ziren Europan.
|
Espainia
ez zen aparte ibiliko. 1876an Real Sociedad Geogrofica de Madrid sortu zen, 1821eko Parisko, 1828ko Berlingo eta 1830eko Londresekoaren ondoren.
|
|
|
"
|
Espainia
afrikar penintsula da, Pirinioetako istmoaren bidez lotua Europarekin. Funtzio geografikoa trantsizio eta lotailuarena duenez gero, funtzio historikoa ere horixe izan luke, Geografiatik eratortzen delako naturalki Historia.
|
|
|
Tribu batzuekin negoziatu eta leialtasun batzuk erosi ahal izan zituen. Manuel Iradierri esker heldu zen
|
Espainia
Berlingo Konferentziara paperen batzuk eskuan. " Stanley euskalduna" deitu zion Fernando de la Quadra Salcedok628 eta Asociacion Euskara para la Exploracion y Civilizacion de Africa Central erakundea afrikanismoaren eredu bihurtu zen buruera honekin:
|
|
|
Compañia Transatldntica Espainolaren irabaziak itzelak izan ziren, Kuban eta Filipinetan bezala, Marokon. Han zegoen Antonio Canovas del Castillo gero, haiek
|
Espainia
zirela eta kolonizazioa nazio kultu eta progresiboen misio sakratua zela proklamatzeko: herri salbaia edo atzeratuei bilakaera ekonomiko, politiko eta kulturala eskaintzeko.
|
|
|
Maroko iparraldeko harkaitz zerrenda hori konkistatzea nahikoa ez zenez gero, Ejertzito kolonialaren hurrengo helburua
|
Espainia
bera izango zen. Miguel Primo de Rivera helduko zen lehenengo 1923an, 648 eta Francisco Franco gero, 1936an.
|
|
|
Baina Gobernua ere ez zen ordurako Marokoko eskopeta kargatu hori desmuntatzeko gauza.
|
Espainia
gerla zibilerantz zihoan zuzenean.
|
|
|
" Maroko ez da
|
Espainia
. Gaur egun, zorionez, moroek ez dute armarik.
|
|
|
oihuka jaio zen arren, monarkismoaren politika inperialista zaharra enterratzeko, esaten zenez[...]. Europar pazifismoa aurrera doa, garaipenaren lasterraldian jarraitzen du[...] Italia, Frantzia,
|
Espainia
, Portugal, Alemania, Ingalaterra, Belgika, Turkia. eurak baino ehun bide handiagoa den Kontinente oso bat banatu dute batak bestarekin, indarrez ebastea legitimatzen duten tratatuen bidez. Afrikak xake taula ematen du". 657
|
|
|
Melillako eta Tetuango taborretan graduz goititu ondoren, 1917an Oviedon zen meatzarien errebolta erreprimitzen. Sasoi hartako militarren artean nagusi zen ustea zuen berak ere, armagizonena zela
|
Espainia
konpontzeko ardura: Maroko pazifikatu, ugazaben eta langileen arteko borroka soziopolitikoak ito, Katalunia eta Euskal Herriko independentismoa ebaki eta bestelako banaketa ideologikoak ere ekidin.
|
|
|
" Loria Afrikako Ejertzito heroikoari.
|
Espainia
beste guziaren gainetik. Har ezazue zuekin batzen diren goarnizio hauen eta Penintsulako besteen goraintzi sutsua une historiko hauetan.
|
|
|
Fede itsua garaipenean. Biba
|
Espainia
ohorearekin". 662
|
|
|
Baina, Mohamed ben Abdelkrimen arerioak boteretsuak ziren:
|
Espainia
ez ezik, Maroko eta batez ere Frantzia. Marokoko erresumaren territorioan fundaturiko errepublika independenteak sultanaren autoritatea ukatzen zuen erabat.548 Marokoko sultanarekiko atxekimenduari ofizialki uko egin gabe, baina Scott Mowrer kazetariak Mulei Jussefi buruz galdetu zionean, Abdelkrimek barre egin zuen, inpostore hutsa zela esan zuen, argitzeko azkenean:
|
|
|
Hain zen sinplea eta ukaezina, non onartezina zen. Ez Frantziak, ez Britainia Handiak, ezta
|
Espainia
derrotatuak ere, ezin zuten onartu arrifien eskubide deklarazio elemental hori. Magreb osoarentzako eta mundu guziarentzako etsenplua izan zitekeen bestela.
|
|
|
Ez dute espainol askok akorduan izango Santiago Gonzalez Tablasen izena,
|
Espainia
loriatzearen alde bizi eta hil zen arren. Kamilan zauriturik ikusi dugu 15 atalean, momentu batean, bere buruari begira.
|
|
|
" herri zapalduak babesteko eta askatasunaren alde munduan barrena borborka isuri den odola, gaur egun ostera inkontzienteki edo bortxazherri umilak menperatzeko eta konkistatzeko isurtzen da! Ez genuke euskaldunek ez
|
Espainia
ez hango erregea zerbitzatu behar". 562
|
|
|
Gerla kimikoa Mohamed ben Abdelkrimen okerra
|
Espainia
eta Frantzia batera arrifien kontra Erresistentziaren akabera Ramon Zabaleta Garaileen Arkua eta pazifikazioa.
|
|
|
|
Espainia
eta Frantzia batera arrifien kontra
|
|
|
1925eko abuztuaren 21ean Petain Algecirasen zegoen, Primo de Riverarekin.
|
Espainia
eta Frantziak erraz koordinatu zuten arrifien kontrako gerlaren estrategia. Alhucemaseko desenbarkuaren proiektu zaharra lehentasun moduan planifikatu zen.
|
|
|
"
|
Espainia
bere handitasun historiko osoarekin aurkezten da gaur munduaren aurrera". 575
|
|
|
Miguel Primo de Rivera Madrilera itzuli zen, bere egitekoa betetzat eman eta Jose Sanjurjo utzirik Marokoko tropen buru.
|
Espainia
eta Frantziaren ofentsiba orokorrak arras bortitz jarraitu zuen. Milioi erdi soldadu ondo armaturik.
|
|
|
Ez zen ondo geratu
|
Espainia
hondamenaren ondoren. Expediente Picasso zabaldu zen derrotaren kausak argitzeko.
|
|
|
" Estatuaren barruan, gorengotik beherengora eta Boterea eman edo gozatu duten guziek Ejertzitoari egozten diote errua, Amerika galdu ondoren, Afrikan eraiki nahi izan den enpresa usteldu eta hondatzeagatik[...]. Baina arduradun nagusia
|
Espainia
Afrikara eraman zuena da, eta behin Afrikan egonik, auzia arazo militar bihurtu zuena". 490
|
|
|
Halako askatasunean oinarriturik,
|
Espainia
aukeratzen dugu berarekin elkartasuneko interes harremanak finkatzeko, berari emango diogu monopolio osoa eta betikoa. Hortik etorriko dira ingeniariak, industrialariak, merkatariak, zientzialariak, aberastasuna sortzeko aktibitateen bilakaera promozionatzera, bertan dauden elementuak profitatuz, progresoaren bidetik bultzatzeko; eta elkartasun hori hain osoa izango denez, akaso noizbait gure integritatea edo ordena arriskuan baleude, bermatzeko indarrak eskatuko genizkizueke.
|
|
|
Militar sartuta, Espainiako Inperioaren hondamendiaz arduraturik hasi zen politikan sartzen. Joaquin Costaren Oligarquia y caciquismo irakurtzean konturatu zen zirujau bat behar zela
|
Espainia
salbatzeko, alegia, politika kirurgikoa egin behar zela derrigorrez," botere supremoekin". Antonio Maurak bezala pentsatzen zuen, iraultza goitik behera egin behar zela, eta hala entseatu zuen" diktadura zibiko antolatzailea"...
|
|
|
Guk aurrera jarraitu behar dela diogunean ez da geure erosotasunerako ez komeni zaigulako, zeren badakigu aurrera egiteko agindua betetzeko orduan abangoardia geuri dagokigula eta konkistaren bidea geure odolez joango da betetzen eta martxan utziko ditugun hilak geratuko dira zaindari. Ezetza ematen diogu atzera egiteko ideiari, sinisten dugulako
|
Espainia
gai dela dagokion eskualdea menderatzeko eta bere autoritatea Marokori ezartzeko". 545
|
|
|
|
Espainia
loturik zegoen, gainera, Frantziarekiko hitzarmen publiko eta sekretuekin. Bien arteko negoziazio sekretuetan argi zegoen Marokoz jabetuko zirela.
|
|
|
1906an, 24 urte zituela, Melillako Telegrama del Rifegunkarian idazten hasi zenean, espainiar sistema kolonialean integraturik zegoela ematen zuen, baina bere izkribuak denboraren argitan irakurririk konprenitzen da bestelako bidetik zihoala ordurako: Marokoko sultana frantziarren marioneta zela salatzen zuen etengabe; Espainiaren menpeko plazak onartzen zituen, baina
|
Espainia
bere posizioetatik kanpora Arrif aldera zabaltzea ez. Progresoan eta zibilizazioan sinesten zuen, eta arrifiek bide hori Espainiaren eskutik egin zezaketela, baina babeslea jabe bihurtu gabe.
|
|
|
Espainolen artean ere asko ziren gerla Alemaniak irabaztea nahi zutenak, baina Espainiak neutralitatea mantentzeko eginbidea zuen. Marokoko amaraunean batez ere, Frantziarekin loturik zegoen
|
Espainia
.
|
|
|
Abdelkrimenak airez aire doazenak dira galdeketa gelan: "
|
Espainia
ez da Kert ibaitik hara pasatu behar"," okupatu gabeko territorioan arrifiek estatu independente bat antolatu behar dute". Pentsatzea ere!
|
|
|
" Dioen afektua izango balio Espainiari, jakinda, dakien bezala, itzelezko kaltea egin diezaioketela Frantziaren kontrako nahasmenduek, ez lituzke babestuko ez praktikatuko. Horrelakoetan sartzen denean, badaki Frantziar Protekturatuaren aurka Marokon piztu nahi den sutera berak ere bere egurra botatzen duela, are bere burua ezkutatu ere egiten ez duenean, gertatzen da
|
Espainia
ez duela maite, gertatzen da bere bihotzeko alozetan gordetzen duela zerbait, momentua heltzen denean frantsesen eta espainolen kontrako gorroto eta herra bihurtzen dena. Eta hori dena bihur daiteke, beraz, europarren aurka abiatzeko prest dagoen jendetza, edozein europarren aurka". 462
|
|
|
Erresistentziakoek, Axdirren alderdi espainoleko burua zen Abdesalam ben Ahmed hil zuten.
|
Espainia
bere ohiko paperean zebilen, moro pentsionatuen bidez aituariagelen arteko istiluak elikatzen:
|
|
|
Errepasatuz gero historia, ahalik eta kronologikoen kontatzen diren gertaera eta desastre bilduma hori, 13 moroek
|
Espainia
zortzi mendez konkistatu eta inbaditu zutela leitzen da.
|
|
|
" Arraza zapalduak ez du sekula amore ematen, seme alaben hezurrez maite den lurra arrotzak okupatzen dion herriak, ez du amore ematen. Arrif gerlara itzuli da Espainiaren kontra, eta
|
Espainia
Arrifekin gerlan bizi da haien herri sakratua utzi arte...". 215
|
|
|
" Eta Espainiak nahi eta behar badu gotorleku bat Hegoaldetik babesteko, onura eta duintasuna den arren herrien benetako defentsa bakarra, zergatik ez du leku hori erosi bertako arrazarekiko zerbitzu eta errespetu, irakaskintza eta maitasunaren truke? Badira lau mende
|
Espainia
Melillan dagoela, eta bertan ez du gaztelu bat eta eliza zahar bat besterik.". 216
|
|
|
Beste herri bat odoletan bustitzea ez da inongo jabe izateko titulu ona, ez Arrifen ez Kuban. Borroka injustu bat dagoen lekuan han dago
|
Espainia
. Baina Espainiako bihotz nobleak moroen aldekoak dira.
|
|
|
" Gal beza, Espainiak, ohorerik gabe duen guzia, eta has bedi bere kabuz lanean, segundoi alferrentzako Ejertzitorik erabili gabe, jendillaje oker eta zoritxarreko horrekin. Horrela eta sorlekuko nazionalitate egoskorren gobernu deszentralizatuaren bidez bizi ahal izango da
|
Espainia
munduko mailan. Zer Espainia berri da gaur moroa odoletan itoko duena, lau mendetan eliza zahar bat besterik eman ez dion arren, eta bihar odoletan ito nahi izango duena, baina kasu honetan alferrik, Kubako asmo eta kultura hobeak?
|
|
|
Horrela eta sorlekuko nazionalitate egoskorren gobernu deszentralizatuaren bidez bizi ahal izango da Espainia munduko mailan. Zer
|
Espainia
berri da gaur moroa odoletan itoko duena, lau mendetan eliza zahar bat besterik eman ez dion arren, eta bihar odoletan ito nahi izango duena, baina kasu honetan alferrik, Kubako asmo eta kultura hobeak. Espainolak Ejertzitoaren arrantxotik eta kolonietako merkegaietatik bizi ahal diren artean, ez da Espainian naziorik izango.
|
|
|
Bizkaian sortu berria zen euskal separatismoa ere
|
Espainia
patriotero eta armazalearen kontra jarri zen. Sabino Aranarentzat Melillakoa inportantea zen eta, Bizkaitarra aldizkariaren laugarren alea hartu zuen espainolei arrazoia kendu eta arrifiei emateko:
|
|
|
Segismundo Moret agertu zen orduan Tangerren hitzaldi bat ematera. Politikagile liberal zaharra
|
Espainia
munduko konposizio inperialistan berrintegratzeko ideiak eta estrategiak asmatzen ari zen. Espainiak ez zuen ordurako ez armarik ez dirurik ez inora urruntzeko garraiorik.
|
|
|
Baina euskaldunak nazio estatu espainolaren edo nazio estatu frantsesaren egituran eta dinamikan menderaturik daude.
|
Espainia
eta Frantziako estatuetan, euskaldun gisa subalternoak izan arren, espainol edo frantses gisa parte har dezakete. Estatuaren legitimitatea zalantzan ipini gabe egitura estataletan parte hartzen duten euskaldunak bereziki eskertuak dira, gainera.
|
|
|
Gertaerak eta sentimenduak memoriaren gordelekuetan aurki daitezke.
|
Espainia
, esate baterako, hor dago beti, nagusitasun militar erabatekoarekin, min eta tristura guziaren ekarle:
|
|
|
Ai,
|
Espainia
heldu da eta, non ote daude gure heroiak?". 1065
|
|
|
XVII. mendearen hasieran, Frantzia eta
|
Espainia
bien arteko muga finkatzeko eta garbitzeko ahaleginean zebiltzan. Estatuarentzat mugaldea garrantzitsua da, jakina, artropodoarentzat oskola bezalaxe.
|
|
|
Elizako kanpaiak markaturiko denborarekin, 868 bezala, askatasun handirik gabe, hoberik zegoenik ere gogoan hartu gabe.
|
Espainia
eta Frantzia ente geografikoak ziren, frantses edo espainol sentituko ziren. Euskara mintzaira, subalternoen gauza, baina babesturik zeuden nolabaiteko" pribilegio" edo lege propioekin.
|
|
|
Lehenengo proiektu nazional euskalduna ere olatu nazionalista militarista hura profitatuz asmatu zen. Dominique Joseph Garat elite frantseseko partaide eta lapurtarren biltzarraren defendatzaile arrakastagabeak, surfista anakronikoa, Euskal Herria batzeko xedea
|
Espainia
konkistatzeko aitzakiarekin disimulaturik aurkeztu behar izan zuen. Olatua gainetik pasatu zitzaion, eta haren paperak ia inork ez zituen leitu egunok arte.870
|
|
|
Sabino Aranak esan zuen, azkenean: " Ken dezagun
|
Espainia
gainetik". Francisco Basalduaren mandatua emigratzea izan zen:
|
|
|
Francisco Basalduaren mandatua emigratzea izan zen: "
|
Espainia
gainetik kendu ezin dugunez gero, eraiki dezagun Euskal Herria beste leku batean".
|
|
|
Amazig emigrante olde handiek emigratu dute Europara, Aljeriatik eta Marokotik batez ere. Izango dira milioi bat edo bi
|
Espainia
, Frantzia, Belgika, Holanda, Alemanian eta Europako beste estatuetan bizi diren amazigeradunak. Eta ez da dudarik, bestalde, Paris dela, alde handiarekin, amazig gehieneko hiria munduan.
|
|
|
Gero Espainiako Protektoratuaren barruan egon zen. Baina Rosa Maria Madariagak ere ez du
|
Espainia
irlaren jabe izateko dokumentaturik aurkitu.
|
|
|
Bibliaren interpretazioa Elizak egingo du, Jainkoa kontsakratzeko, exegesi eta azalpen badaezpadako eta derrigorrezko guziekin, eta bestelako interpretazioen kontra hor izango da era bateko edo besteko Inquisitio Haereticae Pravitatis Sanctum Oficium betierekoa. 1978ko Konstituzio espainolak ere,
|
Espainia
kontsakratzeko, Epaitegi Konstituzionalak erabakitzen dituen interpretazioa du; Espainia edo Konstituzioa bera zalantzan ipintzen duen edozein jokabide Poliziaren edo Ejertzitoaren gauza izango da.
|
|
|
Bibliaren interpretazioa Elizak egingo du, Jainkoa kontsakratzeko, exegesi eta azalpen badaezpadako eta derrigorrezko guziekin, eta bestelako interpretazioen kontra hor izango da era bateko edo besteko Inquisitio Haereticae Pravitatis Sanctum Oficium betierekoa. 1978ko Konstituzio espainolak ere, Espainia kontsakratzeko, Epaitegi Konstituzionalak erabakitzen dituen interpretazioa du;
|
Espainia
edo Konstituzioa bera zalantzan ipintzen duen edozein jokabide Poliziaren edo Ejertzitoaren gauza izango da.
|
|
|
Arrazoia sinplea da:
|
Espainia
eta Frantzia, Maroko eta Aljeria, nazio estatu horietako identitate kolektibo nagusiak sistematikoki ezartzen dira eta, euskaldunena, amazigena edo beste askorena baztertu.
|
|
|
Euskaldunak horrelako sekuentzia arrunt bat diseinatzea espantagarria iruditzen zaie espainiarrei eta frantziarrei. Sekuentzia horretan, euskaldunentzat,
|
Espainia
edo Frantzia aduana derrigorrezko balira legez, mundura iristeko. Eta uste dute hori onartzen ez duten euskaldunek" euskaldun izatearekin" arazoak dituztela.
|
|
|
" Zer hizkuntza handia espainiera! Ona litzateke
|
Espainia
ere gure auzoko estatu handi bihurtzea". 983
|
|
|
"
|
Espainia
organismo soziala da; nolabait esateko, animalia historikoa da". 987
|
|
|
1978ko konstituzioaren ondoren, zitekeena zen
|
Espainia
legitimitatea irabaziz etortzea praktikan, jatorrizko eta egiturazko oker horiek gaindituz, jardun demokratikoa zabalduz. Konstituzioaren letran bazeuden aurrerapauso handi batzuk:
|