|
2008
|
|
|
|
Batez
ere haurrak. Kop.:
|
|
|
|
Batez
ere tresna praktikoak zirelako iraun izan dute horrelakoek, halako segidarekin. Baliagarritasun hori, beren baitan zekartzaten argibide prak tikoetatik zetorkien:
|
|
|
Egitura dela eta, kontu eman beharreko arazo bihurriena, seguru asko, komunztadurarena da.
|
Batez
ere, [ikasleen] eta [erdiak] en artekoa.8
|
|
|
XIX. mendean, sailkapen genetikoaz gainera, beste sailkapen mota bat ageri da.
|
Batez
ere Wilhem von Humboldt-i eta gerotxoago Schlegel-i zor diegu; ez da historikoa, sinkronikoa baino, ez eta genetikoa ere: hemen protohizkuntzarik ez da kontuan hartzen.
|
|
|
685: ?
|
Batez
ere Beterri aldean. OEH I, 687. Espainia aldean lagunak ez geldi?
|
|
|
Hamar urtetan atera zen, maiztasun irregularrez, baina 17 zenbaki osatu eta guztira 144 orri bete ziren.
|
Batez
ere alemanez eta frantsesez atera zen, nahiz ingelesezko, gaztelaniazko eta euskarazko testuak ere onartu. Iritzi zientifikoak zein nahiko apologetiko pintoreskoak jaso zituen.
|
|
|
sortuak.
|
Batez
ere Iruñeko Revista Euskara() eta Donostiako EuskalErria() nabarmentzen dira, beren sail literarioetan euskarazko sorkuntza lan ugari jaso baitzituzten (haien edukien herena baino gutxiago edonola ere), batez ere olerkiak435 Gasteizko Revista de las Provincias Euskaras() iraupen laburragokoa izan zen eta euskarari tarte apalagoa eskaini zion (%2), nahiz ez zuen inondik ere baztertu436.
|
|
|
Aleman hiri hartan bi urte egin zituen().
|
Batez
ere musika ikasketekin segitu zuen, oraingoan Koloniako kontserbatorioan. Hiztegiaren asmoa teorian indarrean mantentzen zen baina azkenean ez zuen emaitzarik izan.
|
|
|
Hemendik aurrera, kontrakoa esaten ez den bitartean ahozko kodeaz ari garela ulertu behar da.
|
Batez
ere ahozko esparrua da jorratu nahi duguna.
|
|
2009
|
|
|
PatxiEzkiagak... azkenliburuari buruz (hots, IMri buruz) interpretazio (erlijiosoa) egitenduetanikezdutezeresateko.Isilikegonbakarrik. Baina eskertzendiotalderdihorihartuizana.Handikedohemendikahalegintzenda interpretazioerlijiosoalortzeko.Bainanirepoesiaimpassebateandago,
|
Batez
ereezdudalakoikustengaurkokanonestetikoahautsigabe nolaagertu barrunbekoahotshori.Etaosozailada.Zailakanonestetikoaetaintimitatea lotzea.EskertzendiotbenetanPatxiriesanahiabilatunahidiolakonirepoesia alderdihorretatik37.
|
|
|
|
Batez
ere euskaltzale
|
|
|
nacionalista?, idatzi zuen 1906an?, baina ez zen EAJko kide.
|
Batez
ere, euskaltzale zen.
|
|
|
Historia osoan euskaltzain izendatu uneko adinaren batez bestekoa 50,5 urte da.
|
Batez
bestekoaren azpitik 46 euskaltzain daude (%52). Eta batez bestekoaren goitik 42 (%48).
|
|
|
Hiztegi batuaren lehenbiziko itzulian 20.000 sarrera ingururen idazketa erabaki zuen Euskaltzaindiak.
|
Batez
ere sarrera horien ortografia zehazten da, oinarrizko informazio bat gaineratuz: kategoriak, adibide batzuk, aditz erregimena, eta abar.
|
|
2010
|
|
|
|
Batez
ere Errenazimendutik aurrera, gizaki berria sortzen ari zen Europan: gizaki indibiduala kontsidera litekeena.
|
|
|
62
|
Batez
ere bigarrena eta hirugarrena nagusitu ziren oro har. Lehenengoak pisu nabaria zuen, dena den, hainbat eskualdetan (batez ere Gipuzkoan) eta sektore mobilizatu jakinetan.
|
|
|
Zer aplikazio operatibo (ez normatibo) izan du EEN legeak eskola esparruan?
|
Batez
ere EEN legearen bigarren kapitulua, hezkuntzari buruzkoa, hartu behar da kontuan aplikazio operatibo hori aztertzeko110 Zer egin da hezkuntza alorrean, EEN legea aplikatu eta garatzeko. Zer egin da, batez ere, gurasoek beren seme alaben eskola hizkuntza aukeratu ahal izateko, ikasleek hizkuntza ofizial bien ezagutza praktikoa eskuratu ahal izateko eta eskola giroa euskaldunduz euskararen erabilera indartzeko?
|
|
|
Lehen baino gehiago egiten al dute?
|
Batez
ere zein kontestutan. Hizkuntza gaitasunaren puntua konplexua baldin bada, honako hau ez da sinpleagoa.
|
|
|
Euskalkiez eta euskara batuaz gainera ez euskara batutik eta ez behialako euskalkitik edaten duen bestelako euskara modu bat ari da guztion ezpain belarrietara hedatzen, eskola munduan eta hortik kanpora.
|
Batez
ere hizkera molde informalean, eguneroko mintzajardunaren bizkarrezur barrenkoi intimoena osatzen duen horretan, ari da beste euskara modu hau zabaltzen. Irakasleen eta adin batetik gorako ikasleen artean, esate baterako, erregistro formalaz kanpokoetan oso maiz entzuten dira honelakoak:
|
|
|
Industria sektorea berritzeaz gainera zerbitzu sektorearen zabalkundea gertatu da, aski era ohargarrian, azken mende laurdenean.
|
Batez
ere alor publikoan (Jaurlaritza eta hiru Foru Aldundiak, Estatuaren Ordezkaritzak, han hemengo udalak eta erakunde autonomo publikoak zein ofizialak). Hortik kanpora ere factum bat da, salbuespena baino areago, zerbitzu sektorearen zabalkundea.
|
|
|
Ez dago dudarik administrazioan oro har, eta hezkuntza sisteman bereziki, irabazpide dela gaur euskara.
|
Batez
ere hezkuntza munduan antzematen da hori nabarmen: gero eta irakasle plaza gutxiagotara irits liteke orain hiritarra, hitzez eta idatziz euskaraz badakiela frogatu gabe257 Beste zenbait esparrutan ere (komunikabideetan, kultura munduan, aisialdiko ekimenetan) bere eragina du fenomeno horrek.
|
|
|
Hemen eta orain ez da erraza guraso eta ikasle guztiek beren nahia bete ahal izatea.
|
Batez
ere A ereduan ikasi nahi dutenek dute orain eta hemen eragozpen hori266 Guraso edo ikasle guztien xedea, nahi duten ereduan (bereziki, nahi duten herrian edo auzoan) ikastekoa, ez du egungo sistemak beti eta nonahi segurtatzen. Sakoneko erreparoa entzuten da, beraz, alde bietatik.
|
|
|
Aitzitik: lehen baino aukera zabalagoa dago gaur egun, eredu bateko edo besteko ikasbidea aukeratu ahal izateko268
|
Batez
bestean aurrera egin da horretan, ez atzera: aukera eskubidea zabaldu egin da mende laurdenean, ez murriztu.
|
|
|
harreman sare euskaldunetan txertatzea eskolatik kanpora, eta beren irakurmen mintzamenak garatzea.
|
Batez
ere mintzamena: ahozkotasunean dago behaztopa harri nagusia287 Trebetasun lantze horretan eskolak izan dezakeen eragina ez da gutxiestekoa, baina bere neurritik ez da ateratzea komeni.
|
|
|
|
Batez
besteko adina
|
|
|
1995 2002 2008
|
Batez
beste
|
|
|
|
Batez
besteko ehuneko horrek herrikoen eta etorkinen arteko desberdintasun handia gordetzen du. Integratzeko motibazioak etorkinen %53 eskuratzen du, aldiz herrikoen %13 Azken horientzat seigarren motibazioa da, aldiz etorkinentzat hirugarrena da.
|
|
|
Ez zitzaigun atsegin eskola publikoaren eredu funtzionala; ikastolaren hasierako helburuak ez zirela zainduko iritzi genion, eta autonomia nahi genuen kudeaketan, arlo pedagogikoan, arlo ekonomikoan eta lan arloan.
|
Batez
ere, irakasleak aukeratzeko autonomia nahi genuen, ikastolaren ereduaren funtsezko oinarria baitzen hori?.
|
|
2012
|
|
|
Egin dezakeen gaitza ere ez da gehiegizkoa izango.
|
Batez
ere, gertatu den bezala, zoramen gorrian geure buruari begira luzaroan biziak baldin bagara. (MEIG IV:
|
|
|
|
Batez
ere nabarmentzailearekin eta zilegi den bezala, esaterako, edo adibidez adibidegileekin ez da agertuko:
|
|
2014
|
|
|
|
Batez
ere abertzale diruzaleengandik, aberats jainkorik ga bekoengandik eta elizgizon Kristoren etsaiengandik defendituko dut nire aitaren etxea, horiek eman baitigute aberri ilun eta triste bat. 21
|
|
2016
|
|
|
Eskasa, arlotea ta gezurrezkoa dalako.
|
Batez
ere, gezurrezkoa. Gure teatroetan gezurra besterik ez dute esan izandu aurreko antzesgilleak.
|
|
|
|
Batez
ere laguntzaile berriei esker (Labeguerie anaiak, Larzabal, Xarriton...) aurreko garaian baino abertzaleago agertzen bada ere, Eskualduna bezalaxe, Petainzalea da funtsean Aintzina. Jainkoa eta Lege Zaharra dira erreferente ideologiko nagusi komunismoari eta herria «deseuskalduntzen» ari den burgesiari aurre egiteko.
|
|
2019
|
|
|
|
Batez
ere ortografiaz, deklinabideaz eta aditz laguntzailearen oinarrizko adizkiez eztabaidatu zuten, eta hainbat erabaki hartu; horrez gain, h letraz idatzi beharreko hitzen zerrenda egin zuten. Biltzen ziren kideen artean, Txillardegi zen gramatika eta hizkuntzalaritza kontuetan trebatutako bakarra, baita batuaren premiaren aldarrikatzaile sutsu eta konbentzituena ere.
|
|
2021
|
|
|
23).
|
Batez
ere aposaturik (koma artean) edo tarteki gisa (gidoien edo parentesien artean) eman ohi da atal birformulatzailea. Eta sarri askotan halako paralelismo funtzional bat (eta are sintaktikoa ere) egon ohi da birformulakizunaren eta birformulazioaren artean (lapidatu dute/ hots, harrika hil):
|
|
|
43.7.9a
|
Batez
ere azalpenezko diskurtsoan erabiltzen dira birformulatzaile esplikatiboak. OEHren arabera, alegia, jatorriz, lagunarteko hizkerako birformulatzailea izan zen, baina XIX. mendearen bigarren zatian hasi zen zabaltzen testuetara, eta gaur egun erabat zabaldu da gipuzkeratik eta nafarreratik egungo euskara estandarrera.
|
|
|
43.9.1g
|
Batez
ere hizkuntza idatzian erabiltzen dira birformulatzaile laburbiltzaileak (laburbilduz, labur esanda, hitz batean...), eta haren barruan erregistro zainduan eta bereziki azalpenezko diskurtsoari lotuta.
|
|
|
birformulatzailearen bidez birformulakizuna definitzen da atal birformulatzailean; hots, nolabaiteko definizio bati bide egiteko erabiltzen da.
|
Batez
ere, terminoak definitzeko erabiltzen da: Inflazioaren kontrakoa da deflazioa, hau da, prezioek behera egitea (Berria); Uranio astunaren atomo baten diametroa elementu arinenaren hots, hidrogenoarenatomoaren diametroa baino bizpahiru aldiz handiagoa baino ez da.
|
|
|
|
Batez
ere ekialdekoa da atzizki hau, eta gehienbat da/ du motako aditzei erantsirik aurkitzen dugu; zehazkiago esateko, inkoatibo/ kausatibo motakoei (§ 23.2.2.2c): apaindu, beztitu, elikatu, gaizkoatu, garbitu, gogortu, harritu, hedatu, kilikatu, kutsatu, laztu, uhertu, zimurtu...
|
|
|
andraketa, ardiketa, arrainketa, egurketa, lurketa, ogiketa, ongarriketa, sagarketa, urketa...
|
Batez
ere ipar ekialdeko euskaretakoa da balio hau. Eta zaila da hitz eratorria izen kategoriakoa den esatea, askotan predikatu egituran ageri baita bildu, ibili, joan... aditzez lagundurik (ikus 23.2.1.3.5), baina ez beti; horrek eraman zuen, hain zuzen ere, Lafitte keta atzizkiaren balio hau atzizki adberbio sortzaileen artean sailkatzera:
|
|
|
4.5.6a
|
Batez
ere da/ du motako aditzak ditu oinarrian atzizki honek: aldakuntza, asmakuntza, aurrerakuntza, bahikuntza, banakuntza, behakuntza, bereizkuntza, bustikuntza (Fonetika eta Fonologiaren arlokoa), eraikuntza, hezkuntza, hobekuntza, ikerkuntza, salakuntza, zapalkuntza.
|
|
|
Garaziko herria, Antso Jakitunaren hiribidea.
|
Batez
ere izen propioa pertsona deitura denean (askotan ikertzailearen izena) gertatzen dira horrelako zalantzak: Magallanes-en estua, Gibbs-en printzipioa, Ampere ren legea, Coulomb en legea, Helmoltz en energia, Joule-ren esperimentua/ Joule efektua, Beaufort eskala, Celsius eskala, Geiger kontagailua, Helmoltz energia, Winkler metodoa, Golgi aparatua, Leydig zelula...
|
|
|
Osagaien hurrenkerari dagokionez, izen propioa bigarren posizioan ere aurki daiteke literatura tradizioan.
|
Batez
ere ahaidetasuna adierazten duten izen arruntekin baliatzen dugu hurrenkera hori. Gainerakoetan, izen propioa+ izen arrunta hurrenkera hobetsi da estandarrean:
|
|
|
Agian ez da saltzaile izenaren ondoan agertuko, baina orduan testuinguruak argituko digu zer saltzen duen saltzaile horrek; entziklopedia bat erosi dut eta saltzaileak esan dit ez naizela sekula damutuko perpausean, esaterako, argi dago zer saldu didaten.
|
Batez
ere aditz kategoria oinarri duten atzizkiak aztertzean (§ 4.2.4, § 4.4.1, § 4.5.1, § 5.4.6, § 5.5) eta hitz elkartu sintetikoak aztertzean arduratuko gara argumentu egituraz (§ 7.2.7, § 8.2.3).
|
|
|
|
Batez
ere izenondoari eransten zaizkion atzizkientzat izan daitezke oinarri aurrizkidun forma hauek: ezdeustasun, ezjakintasun, ezdeustu, ezdeuskeria...
|
|
|
Gortinak jartzera joan den neska loditxo hori (Atxaga); Horregatik gustatzen zaie horrenbeste zahartxoei, bizitza ia agortu zaienei, hitz egitea, kontatzea, esatea (Oñederra).
|
Batez
ere bizkaieraz, egi graduatzailearen pareko dira horrelako zenbait adjektibo, ‘aukeran gazteegi, txikiegi... ’ Oraindik txikitxoa da baina ilusioa egingo lidake gure zaharrarekin ibiliko balitz, hark basoez asko daki eta (M. Amuriza). Adberbio batzuk ere hartzen dute txo:
|
|
|
Kasu honetan ere nola ez dagokio aditzari bakarrik (aurkitu nola); objektuari ere badagokio (Ane nola); negarrari eutsi ezineko egoeran Ane dago.
|
Batez
ere objektuari dagokio, gainera: (Ane) negarrari eutsi ezinik zegoela aurkitu nuen da horren perifrasi posible bat, edo Negarrari eutsi ezinik zegoen aurkitu nuenean.
|
|
|
Izan ere, artista profesionalei begira laguntza programak martxan jarriko dira.
|
Batez
ere, proiektuak finantzatzeko ildoak izango dira, De la Horrak azaldu duenez. Kasu eta egitasmo bakoitza banan bana aztertuko dute, erabakia hartu baino lehen.
|
|
|
23.5.3.3a
|
Batez
ere idatzizko testuetan aurkituko dugu bide; ez da batere ohikoa ahozkoetan. Kokagunea, adizki laguntzailearen edo adizki sintetikoaren aurre aurrekoa du:
|
|
|
23.5.3.6d Ziurtasun osorik eza adierako ahal ek ebidentzialen artean du bere lekua, bide ren ondoan.
|
Batez
ere Iparraldeko testuetan, batzuetan ‘ziurrenik, dirudienez’ (ziurtasun osoa izan gabe) edo (galde perpausetan) ‘antza denez’ ñabardura ematen dio perpausari: Hogoi eta bortz urthe ahal zituen orduan (Duvoisin); Alabaina, ez ahal zen bera jarria gizon hori herrian auzapez?
|
|
|
22.4.3.2i Berriki adberbioa berri adjektibotik sortzen da, eta ‘orain dela gutxi’ esan nahi du.
|
Batez
ere Iparraldean erabilia: Hona, bi aldetarik, gari landa ttipi batzuk, berriki ebakiak (J.
|
|
|
Gisu labea bezain handiko ahoa zabaldu [zuen] (Barbier); Bazituzten sardea bezain handiko izkribuak (Hiribarren).
|
Batez
ere idatzian erabiltzen da itzuli hori. Erlatiboarekin egiten den sintagmaren parekoa da:
|
|
|
|
Batez
ere lapurteraz eta behe nafarreraz ezen ez forma erabiltzen da —aldaera, zubereraz batik bat, ezi ez—: Hobe zela poto egitea, ezen ez arrazoi txar bat ematea (Xalbador).
|
|
|
32.8.1b
|
Batez
ere Hegoaldeko tradiziokoa da gauzatze asko dituen [zenbat ago... hainbat ago] gisako egitura33 Mendeko perpausak zenbat, zenbat eta edo zenbat ere morfemak eraman ditzake: Zenbat gehiago hiltzen ziren, hainbat gehiago zetozen (Ubillos); Zenbat xutago bidea, hainbat atseginago (Oskillaso); Zenbat eta haserreago, hainbat eta berba astunago (Astarloa); Zenbat eta itsasotik hurrerago, hainbat eta atsekabe handiagoa ikusten zen (Agirre); Zenbat ere ausarkiago aurreratzen garen, hainbat gogorragoa izango da hurrengoen oldarra atzeraka (Mitxelena); Zenbat ere biziago herria, orduan eta biziago gizaldien arteko etsaitasuna (Mitxelena).
|
|
|
36.7.2e Gertakariaren ukapena adierazteko erabili ohi den tu gabe formak aurrekotasuna ere adieraz dezake, erdiespeneko predikatuekin doanean —sartu, iritsi, adlatiboa... —
|
Batez
ere Iparraldean erabiltzen da forma hau adiera horretan. Zenbaitetan agerikoa da denborazko esanahia:
|
|
|
|
Batez
ere bizkaieraz erabiltzen da tu ostean forma: Ordaindu ostean, kalera irten da; Lan guztia amaitu ostean izango du atseden hartzeko denbora.
|
|
|
35.2.8h
|
Batez
ere Hegoaldean erabiltzen den" IS(+ n)+ zehar" egiturako osagarriek epe baten barnean gertatu direnak adierazten dituzte: Urte luzeak zehar kanpantorre alai izan zaituen lurra (Gandiaga);[...] besteok izan dugu [euskara], zenbait mende zehar, nardatuegi (Mitxelena); Bizitza osoan zehar izango dut hor (Txillardegi); Zenbat txikito edaten ote du egunean zehar (Elexpuru) 18 Adibideek erakusten duten moduan, izen sintagmak ‘zenbatekoa’ adierazten du, pluralaren edo zenbatzailearen bitartez; egunean ere ‘egun osoan’ gisa ulertzen da.
|
|
|
A. Arrieta); Hala ere, errudun aurkitu izan bailuten, aberritik alde egiteko eta Masiliako harresietan gordetzeko agintzen diote (X. Amuriza); Zerbaiten bila bailebilen gela batetik bestera sartu irtenean hitz egiten dio (Saizarbitoria).
|
Batez
ere idatzian erabiltzen dira forma horiek, eta erabiliagoak dira, oro har, ohiko bidetik eraturiko balitz bezala eta balu bezala modukoak (ikus 34 kapitulua).
|
|
|
" (Helburuzko perpaus baten hasieran nahiz amaieran, indargarri gisa).
|
Batez
ere Ipar." (amoreagatik, s. v. amore).
|
|
|
|
Batez
ere aditz ezabaketak dira edota juntagailuaren adibideetan atzeman daitezkeenak. Ezabaketok —bai aditz osoarenak bai laguntzailearenak ere— eskuineko osagaian egiteko joera ageri da oro har:
|
|
|
P. Arbelbide).
|
Batez
ere Iparraldeko autoreetan aurkitzen dira halako adibideak; eta juntagailuaren pareko balioa agertzen du halakoetan.
|
|
|
Jende gehienentzat bigarren pertsona singularreko izenordain bakarra da egun zu hori.
|
Batez
ere hi urrun ikusten dutenentzat. Hi eta zu, biak erabiltzen dituenak, ordea, bata aldi edo parada batzuetarako gorde dute, eta bestea beste batzuetarako.
|
|
|
|
Batez
ere Nafarroan eta ekialdean erabilia, omen (omenean, umen...) izena da: Prezio guti du munduko famak eta omenak (J.
|
|
|
eronor eta edonok (edonork) ageri dira.
|
Batez
ere XX. mendean hedatu ziren. Edonor en parekoa da edozein.
|
|
|
15.4.10b Berez formak ere ber morfema erakusten du barruan.
|
Batez
ere Hegoaldean erabili izan da tradizioan, XVII. mendetik aurrera: Leizarraga (bere berez) eta Pouvreau dira salbuespen ia bakarrak.
|
|
|
310), gaurko euskaran gutxiago erabiltzen da gabe hori izen gisa eta badira beste itzuli batzuk erabiliagoak.
|
Batez
ere falta (diru faltan), eskas (hori jakin eskasean) edo ez izena (maitasun ezaz, nik ikusi ezean).
|
|
|
|
Batez
ere ekialdeko euskaran erabiltzen den baizik eta ere ondoko osagarriaren gobernatzailea dela esan dezakegu. Baizik eta duen perpausa ez da inoiz lokabea, beste perpaus baten mendeko gisa erabiltzen baita beti, haren azalpena emanik eta ‘esanaz’ edo horren antzeko zerbait adieraziz.
|
|
|
hil, ito, hondatu, galdu, amildu, erotu, lehertu, erori, hondoratu...
|
Batez
ere Hegoaldeko tradizioan erabili izan da molde hau: Kristautasuna hondatzeko, itotzeko, galtzeko zorian zebiltzan (Larramendi); Hiltzeko zorian edo perilean jartzen bada (Ubillos); Ez du ikusten nola aurkitzen den betiko su eta garren artean amiltzeko zorian (Agirre Asteasukoa).
|
|
2023
|
|
|
Irakurleak eta ikus entzuleak era.eus abiatu zenetik, 2017ko azarotik, webgunearen erabiltzaile kopurua, bisitatuko orri kopurua eta abiatutako saio kopurua handituz joan da.
|
Batez
beste, abiatze urtea kenduta, 2018tik 2021era erabiltzaile kopurua eta abiatutako saio kopurua% 31 eta% 36 artean handituz joan da urtez urte. 2021ean 40.186 erabiltzaile eta 57.162 saio izan ziren, 2018arekiko halako 2,48 eta 2,31, hurrenez hurren.
|