|
2001
|
|
|
Oraingoaren ezaugarri batzuk dira: 1) diziplinarteko ikuspegia jarraitzen dela, ikusmira diziplinanitza gaindituta,
|
batez
ere hizkuntzarekiko soziologia eta psikologia sozialaren ikuspegiak integratuz; modu horretan, elkarrekikotasuna indartzenda; 2) aldagai mota nagusiak bereizterakoan, batez ere mota hauek azpimarratzea: a) objektiboki gizartean gertatzen den ukipen egoerari buruzkoak; b) objektibokigertatzen diren aldagaiak gizabanakoek nola barneratzen dituzten, edo sozializazioarekin lotzen direnak; c) sozializ... aplikazio maila zabalenetatik hasita maila partikularrentzako bideari jarraituz ulertzea; 4) modu horretan, gizabanakoen portaerak, aplikazio maila partikularrena kontsideratuz?, beste aldagai moten artekoondorioak izango dira, hala portaerak testuingurualki ematen diren prozesuen arteko eta bitarteko emaitzak bezala ulertuz, psikologian eta psikologia sozialeanohikoa den bezala; 5) portaeren artean sartzen dira, ez bakarrik 2Hren jabekuntza, baita 2Hren erabilera, edo hizkuntzaren eta kulturaren arteko portaerak ere; 6) feedback moduko bukle bat irekitzen da, gizabanakoaren portaeratik hasi eta prozesu psikosozialeranzko bidea jarraituz, hala, bilakaerak eta aldakuntzak esplikatzeko ere bidea irekiz; 7) prozesu psikosozialen artean, identifikazio sozialari, edoidentitate etnolinguistikoari, erdigunetasun berezia ematen zaio, prozesu horrekziurtatuko duelako gorago aipatu den aldagai mota guztien elkarrekikotasuna.
|
|
|
epe motzerako motibazioarekin lotzen delarik. Epe motzerakomotibazio honek neurri txikiagoan baldintzatzen du arrakasta 2Hren jabekuntzan.Hala ere, orientazio instrumentala integratiboa baino indartsuagoa izan daiteke,
|
batez
ere hizkuntza arrotzen ikaskuntzan. Ondorio horretara iritsi ziren Gardner etaLambert Filipinetan ingeles ikasleak aztertu zituztenean.
|
|
2003
|
|
|
Beste arlo batzuetan, berriz, bestela da kontua:
|
batez
ere hizkuntza idatziarekin lotura duten arloetan. Lan munduan ere, gaztelania da nagusi lan harremanetan, nahiz eta lankideen artean euskaraz egin.
|
|
|
Edota Ez Nire Etxe Atzeko Baratzean? Ez da itzulpen erreza,
|
batez
ere hizkuntzaren aldeetikoa edota suposatzen duen mundu ikusmena kontutan hartzen badugu (Juaristi, 2.001a), Europakourbanizazio ereduarekin ere ez da ondo ezkontzen izen hori.
|
|
|
“Donepeziloa eraginkorra izan zen paziente guztientzat, eta horietako seitan hobekuntza nabarmena izan zen”, zehaztu du Berthierrek. Neurologoak dioenez, gaixoek hizketa menderatzean izan zuten aurrerapenak eragin positiboa izan zuen,
|
batez
ere hizkuntza espontaneoan, hitzak ulertu, errepikatu eta izendatzean. Kontuan hartu beharreko beste faktore bat da ez zela albo ondoriorik hauteman gai aktiboa eman zitzaien pertsonen artean.
|
|
2005
|
|
|
Batetik izaera juridikodun lan ugari idatzi ditu65 (horietaz ez dugu ezer esateko hemen). Iberiar gaiei buruzko(
|
batez
ere hizkuntza eta zuzenbidea landuz) bost obra66 idatzi ditu. Hemen landu eta kritikatu duguna bere azken lana da:
|
|
|
Irakasleek onartzen dute testuliburuari lehentasuna ematen diotela ikasleek liburutegietan aurki ditzaketen beste informazio iturri batzuei baino. Baina
|
batez
ere hizkuntza eta literatura liburuak, gizarte zientziak, geografia eta historia, natur zientziak eta atzerriko hizkuntzak kontsultatzen dituztenak. Egoera arintzeko, txostenaren egileek derrigorrezko irakurketa denbora iradokitzen dute Lehen eta Bigarren Hezkuntzako ikasle guztientzat, arlo eta irakasgai guztietan.
|
|
|
Kultur nazionalak dira, funtsean, kultur ezaugarri komunak?
|
batez
ere hizkuntza, partekatzen dituzten komunitateko kideen arteko elkarrekintzari zimendua eman diotenak; horrela, komunitate etnikoak eta hauen nazionalismoak indarturik ageri dira.
|
|
|
Hizkuntzaren inguruan biratzen duten Humboldten estudio antropologiko pedagogikoek, arestian esandakoaren haritik, hizkuntz hezkuntzari eta hizkuntzen irakaskuntzari buruzko printzipio didaktikoez pentsatzeko aukera ematen digute. Hasieratik aitortu beharrekoa da, hala ere, bere asmoa ez dela hainbeste hizkuntz eskoletarako estrategia metodologikoak lantzea eta eskaintzea, baizik eta
|
batez
ere hizkuntz eskola horien izateko arrazoia eta zentzua aztertzea. Beste batzuk izango dira, ondorengoak eta jarraitzaileak, hizkuntzari buruzko haren teoria hizkuntz irakaskuntzaren praktikara eramaten saiatuko direnak, alegia, haren hizkuntz kontzepzioarekin bat datozen eskuliburu didaktikoak idatziko dituztenak138 Gure aldetik, ordea, ez gara gehiegi sartuko era honetako aspektu praktiko edo didaktikoetan eta, hark egindakoari jarraituz, hizkuntza ezberdinen ikas irakaskuntzaren sakoneko arrazoiaz eta azkeneko zentzuaz arituko gara jarraian.
|
|
2006
|
|
|
2 Gatazka diglosikoen dinamika soziolinguistikoen azterketa. Alor honek historia eta hizkuntzen erabileran eragina duten irudi, jarrera eta iritziak kontutan hartzen ditu,
|
batez
ere hizkuntzen arteko harremanak gatazkatsuak direlarik eta indar harremanak daudelarik.
|
|
|
1998tik aurrera, proiektuaren arduradunarentzako eta parte hartzen duten irakasleentzako derrigorrezkoa da formazio ikastaroetara joatea. 2002, 2003 eta 2004ko ebazpenek aurrekoetatik desberdintasunak ekarri dituzte,
|
batez
ere hizkuntza eskakizunari eta eskolak ematen dituen etapari dagokionez. Hau da, LHko eta DBHko lehen ziklokoek parte har dezakete, baina 2 HE (Hizkuntza Eskakizuna) izan ezean.
|
|
2007
|
|
|
jantziak, jendetasun manerak eta jestuak; edo har daitezke halakotzat ohiturak, mitoak, etab.; edo literatura (konparatu literatura ingelesa eta frantsesa), filosofia, kultura; edo har liteke hizkuntza.
|
Batez
ere hizkuntza.
|
|
|
Giza ezagutza beti subjektiboa da: lehenik, subjektiboa delako nolabait adimena bera; baina
|
batez
ere hizkuntza, eta ezagutza, ez delako adimenarena soilik obra.
|
|
|
Ib., 42 Artikuluan egiten den autore eta argudioen probetxamendua zenbateraino dagoen, hizkuntza ezberdinek «egiazkoa» ezberdinki ebakitzen dutela erakusteko helburu polemikoak xedatua, segidan ematen diren Harris-en arrazoietan, ikusten da (43). Horiek
|
batez
ere hizkuntza eta pentsamenduaren ez identitatea erakusten dutela, ondorioztatuko du berez irakurleak: adibidez, 1) pentsamendu bera, esp. «no sé», fr. «je ne sais pas», ingl.
|
|
|
Condillac-en iritzian, ideien genesia bezalaxe, fakultate ezaguketarien genesia ere (oroimena, adimena) sentsazioetatik hara esplikatzen da: gizaki ezagutzailea marmorezko estatua baten pareko da, hasieran pentsatzeko ahalmenik bakoa, sentsazioak eduki ahala, horiek berek elkarketa gero eta konplexuagoak euren artean eragiten dizkiotela, eraldakuntza horien ondorioz,
|
batez
ere hizkuntzari esker, azkenean adimena antolatzen zaiolarik. Funtsean hizkuntzak posibilitatzen du,
|
|
|
Egiteko anbiguoa, zeren eta, alde batetik laguntza substantziala baita pentsamenduarentzat (eta Descartes-ek hizkuntza emango du gizakiaren ezaugarri bereizgarritzat animalia eta makinetatik); beste aldetik, baina, traba gaitza ei da zientziarentzat, hitzen zehazgabetasunak ideiak nahasarazten dituelako. Aldi honetan arrazoimen filosofikoa
|
batez
ere hizkuntzaren kritikoa izan da, «ideia garbi»en alde: arrazoimenak (pentsamendu hutsak) hizkuntzatik mendegabetu egin gura du.
|
|
|
Hamarkadak dira euskal abertzaleek planteamendu horiek gainditu zituztela eta gaur eskatzen dutena beren nazioaren errekonozimendua dela (sahararrek, palestinarrek, katalanek eta dozenaka herri txikik bezala). Horien artean, jakina, onirizten dituzten elementu kultural propioak garatzeko bermea,
|
batez
ere hizkuntza. Euskal abertzaletasunaren zati bizienak aspaldi egin zituen bakeak Europako tradizio liberal errepublikar marxistekin, pentsamendu horien elementu demokratikoenak barneratuz.
|
|
|
Lankidetza hori sakonduz eta gauzatuz joan da,
|
batez
ere Hizkuntza Politikaren Obragintza Publikoak Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) itxura hartu duenetik, jakinik bere eginkizunetan sartzen direla: 1) euskararen aldeko hizkuntza politika publikoa eta hitzartua osatzea, zehaztea eta obratzea eta 2) behar diren finantza baliabideak bermatzea, bere egitasmoan dauden ekintzak gauzatzeko.
|
|
2008
|
|
|
Hasteko, hiru lurralde eta gizarte bakoitzak bere nortasun juridikoa gordez, elkarlanerako organo iraunkorra osatzea izan liteke lehen pausoa, baina hori nafarrek esan dute. Iparraldearekin harremanak
|
batez
ere hizkuntza eta hezkuntzari begirakoak dira izatez, Akitaniarekin dagoen hitzarmenean islatzen direnak. Hortik aurrera Europaren barruan Euroerregio bat osatzeko bidean noraino joan gaitezkeen ikusteko dago.
|
|
|
jatorri hizkuntzan dagoen testuaren analisia, transferentzia edo hizkuntza batetik besterako moldaketa, eta xede hizkuntzako testuaren sorkuntza. Hiru faseak automatikoki egiten dira, baina arazo handiak daude emaitzak zehatzak izan daitezen,
|
batez
ere hizkuntzen arteko antzekotasuna txikia denean. Hainbat arazo larri daude, baina agian larrienak aurreko atalean aipatutako bi hauek dira:
|
|
|
Administrazioen zeregina ezinbestekoa da hizketa teknologien sustapenean,
|
batez
ere hizkuntza komunitatea, gurean bezala, txikia denean. Beraiek baldintzatzen dute, hein handi batean, jarraituko diren ildo estrategikoak, eta beraiek sor ditzakete teknologia garatzeko baldintza egokiak.
|
|
|
Abertzaleen munduan ez da falta hizkuntzarekiko, esanak esan. Esana dugu hizkuntzari buruzko hausnarketa gutxi egin dela mundu horretan, gure herriaren egungo zorigaitza
|
batez
ere hizkuntza auzia izan arren. Badago, hala ere, hizkuntzaren esku ezkutuak daukan gaitasun paregabeaz jabeturik dagoen kiderik.
|
|
|
Jakina, hizkuntzaren erabilera behin behinekoa edo aldian aldikoa edo tarteka martekakoa ez denean, gauzak aldatzen hasten dira. Hizkuntza bat modu sistematikoan erabiltzen badugu,
|
batez
ere hizkuntza horretan bizi baldin bagara, eta hizkuntza hori baldin badugu bizitzan egiten ditugun gauzak egiteko darabilgun zorioneko tresna, erne orduan. Orduan gauzak errotik aldatzen hasiak izango direlako.
|
|
|
beste parametro baten bidez: sintesi gradua, baliotsua dena
|
batez
ere hizkuntza eransleak ezagutzeko eta deskribatzeko. Hain zuzen ere, hizkuntza tipo horietan, berbetako elementuak hizkuntza barietate idatzian isolatu ahal badira ere, hiztunek ahoskatzen dituzten formetan halako zatiak ez dira hain argi nabaritzen.
|
|
|
Oroit gaitezen akatsak ikusten zituela Ardi> n, batez ere konda gintzaren aldetik (gutunen bitartez egituratzeak jarraipena kentzen ziola ekintzari) eta
|
batez
ere hizkuntza mailan (hizkuntzalari batena zela eleberrigi learena baino). Agirre-rentzat ez da horrelakorik, Kresala> eta Garoa, bakoitza bere ingurumenean (portuan eta mendian), kausitze ederrak bezala ikusten ditu Lhande-k.
|
|
|
Honek, jakina, munduko giza mintzaira guztien funtsezko berdinkidetasunaren alde egiten du. Xalotasunez esanik, teoria ederra bezain egokia da lagun hurkoenganako estimua eta askok nahi genukeen kultura eta zibilizazio arteko errespetu hori lortzeko bidean, baina praktikara eramatean arazoa sinets ezineko punturaino korapila daiteke,
|
batez
ere hizkuntza bakoitzaren barne berezitasunekin topo egiten dugunean, estrukturalistek hainbestetan azpimarratu dutenez.
|
|
|
Hastapenetik hasi, baina gogo beroz barneratu zen mundu hartan Chiara gaztea. Latinezko klasikoak irakurri zituen, Ovidio eta Tazito, Katulo eta Zizeron, baina
|
batez
ere hizkuntza erromantzean sortzen zena: Dante Alighieri ren Divina Commedia, Petrarkaren poemak, eta baita hau ezkutuan eskuratu bazuen ere Giovanni Bocaccioren Decameronea ere.
|
|
|
Bai, kristorena.
|
Batez
ere hizkuntzaren aldetik, oso ezberdinak baitira telebistakoa eta antzerkikoa, alderdi guztietan. Oso ondo moldatzen naiz, ez kanpotik ikusten denagatik, baizik eta nire barnean sentitzen dudanagatik.
|
|
2009
|
|
|
Kualifikaziorik gabeko gazteentzat antolaturiko Lanbide Heziketan, lanerako prestakuntzatik aparte, oinarrizko prestakuntza sendoa ere da beharrezkoa.
|
Batez
ere hizkuntzetan, eta kultura eta zientziaren arloetako ezagutzen aldetik.
|
|
|
Atxikimenduak motibazioa etengabe sendotzea eskatzen du. Langileen motibazioa elikatu ezean jai du euskararen erabilerak, eta motibazioa elikatzeko baino gehiago euskaratik uxatzeko balio izan du, esate baterako, euskara neurri handi batean titulitisarekin eta
|
batez
ere hizkuntza eskakizuna egiaztatzearekin lotzeak. Hizkuntza eskakizuna lortzeko prozesuan estu eta larri ibili, baina gero euskara lanerako erabilgarri ez bada, euskara ikasteko edo hobetzeko lan egin duenak bizkarra erakusten dio euskarari:
|
|
|
Abagune horretan Adierazpen bat jendarteratu zuen Kontseiluak eta aurrerantzean" Bai Euskarari" lelotik" Euskaraz Bai" rako urratsa egitea erabaki zuen, euskarak aldekotasuna ez ezik
|
batez
ere hizkuntza bera ezagutu eta erabiltzea behar zuela sinetsirik.
|
|
2010
|
|
|
Baina independentzia hori nola lortzen den, zer lurraldetan, nolako Euskal Herria... Niretzat, Txillardegirentzat bezala, hor kulturak, eta
|
batez
ere hizkuntzak, garrantzi handia du. Euskal Herria euskararik gabe independentziaren alde egongo zen?
|
|
|
...oa da euskara erdararekin" konpainia noblean" bizitzeko lekua eraikitzea, bai noski; baina lehenik eta behin euskararen beraren interesekoa dela uste dut nik. onartu behar dela uste dut, batzuentzat euskara eta beste batzuentzat gaztelania izatea lehen hizkuntza edo hizkuntza nagusia, bakoitzak gauza batzuetarako hizkuntza bat eta beste batzuetarako bestea erabiltzea, solaskide batzuekin
|
batez
ere hizkuntza batean eta beste batzuekin bestean jardutea, zonaldez zonalde aldeak egotea. ez dakit datorren mendean zein izango den hemengo bi hizkuntzen arteko erlazioa euskal gizartean, zein izango den eleaniztasunaren isla gure gizartean, baina datozen 50 urteei begira, fikzio legez planteatuta ere fikziozkoegia iruditzen zait —beraz erakarmenik eta interesik gabeko proposamen absurdoaeta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik?
|
|
|
Euskara txikitatik ikasi dut etxean hizkuntza horretan solasten nindutelako, eta ondoren eskolan ereduan ikasi dut(...) nere kasuan inguruan ditudan pertsona ia gehienak euskaraz dakite eta beraz ia beti euskaraz solasten dut (ez euskara batuan, noski). Euskarak nere bizitzan leku garrantzitsua betetzen du
|
batez
ere hizkuntza hau erabili ahal izateko eta bermatu ahal izateko zailtasun handiak izan ditudalako. Ondorioz, hizkuntza honen debeku eta mugen aurrean sentitzen dudan amorruagatik oso harro nago gurasoek irakatsi nauten hizkuntzaz eta ondoren eman didaten bidea jarraitzeaz.
|
|
|
1991an bat aldizkariak 20 urte betetzea gutxik espero zuen. zorionez, bat aldizkariaren ardura hartu duten pertsonei esker, zailtasunak eraginkortasunez gaindituz eta egoera berrietara zuhurtziaz egokituta, bide emankorra egitea lortu du. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain aldizkaria ingurumari oso gatazkatsuan sortu zela esan gabe ez dago ulertzerik bere bilakaera. giro politiko liskartsuan glotopolitika administrazioari bakarrik ala administrazioari eta eragile sozialei zegokien eztabaidagai zegoen abiatu zen garaian. Frankismoan inongo gobernuren babesik gabe autoerakuntzaz gorpuztu zen euskararen mugimendu sozialak bizirik eta sasoitsu jarraitzen zuen. entitate eta pertsonez osatutako eremu zabal eta askotarikoa izaki bazuen gogoetak gurutzatu eta esperientziak trukatzeko premia. eta
|
batez
ere hizkuntza politikan parte hartzekoa. abiatu berri ziren administrazio autonomikoek, ordea, ez zioten zilegitasunik aitortzen horri, berdin iparraldean, nafarroa garaian zein eae ko tokiko intituzioetan. glotopolitikan eragin nahi izatea, beraz, liskarraren erdian paratzea zen. horrek hainbat urtetan ez dio bat i lagundu bere inguruan nahi izango lituzkeen guztiak biltzen, nahiz eta urte hauet... Multzo hau, halaber, hedatzen joan da 20 urte hauetan. instituzio eta enpresetako euskara teknikariak, trebatzaileak, herrietako euskara eta aisialdi elkarteak, soziolinguistika aplikatuan diharduten ikertzaile eta enpresak, alderdi eta sindikatuetako euskara arduradunak, profesional euskaltzaleak... bat aldizkariaren xede taldea ere gero eta zabalagoa bilakatu da. ugaritu egin dira, halaber, esperientziak nahiz euskararen errealitateaz gogoeta egin, ikertu edo sustapen ekintzak burutzen dituztenen ekarpenak eta premiak. euskarazko argitalpen espezialdu eta dibulgatiboen eztanda bizi izan dugu urte hauetan (ele, zutabe, hik hasi, uztaro, elhuyar, bertsolari...). bat aldizkariaren eremua errespetatuz lehiakide zuzenik sortu ez bazaio ere, bat en berezko irakurlegoari errealitatea ezagutu eta jarraitu ahal izateko erreferentziak gehitzearekin hautatu beharra etorri zaio. hots, zer irakurri behar du irakasle euskaltzale batek?
|
|
|
New Yorkeko Yeshiva Unibertsitateko ikerketarako katedradun emeritoa da. Euskal Herrian
|
batez
ere hizkuntza soziologiaren gisa ezagun bada ere, jakituria eremu zabalagoak landu ditu. Bere ikergaien artean honako hauek aipa litezke, hain zuzen:
|
|
|
Edota Ez Nire Etxe Atzeko Baratzean? Ez da itzulpen erraza,
|
batez
ere hizkuntzaren aldeetikoa edota suposatzen duen mundu ikusmena kontuan hartzen badugu (Juaristi, 2001a), Europakourbanizazio ereduarekin ere, ez da ondo ezkontzen izen hori.
|
|
|
Gertakari hau, eta berau aztertzea, lehenago hasi zen Europan,
|
batez
ere hizkuntza estandarra aspalditik duten herrialdeetan.
|
|
|
Gaur egun, desberdintasun sozialarengatik edo edukiera ezarengatik(
|
batez
ere hizkuntza erkidego txikietan), ume guztiek ezin dute etekinik atera aukera horietatik. Askotan umeentzako zaila da eduki egokiak topatzea.
|
|
|
Egungo estudio linguistikoak, ikusi bezala," hizketa ekintza" hartzen du erreferentzia nagusitzat eta, Hudsonen esanetan, horrek" diziplina ezberdin askoren inplikazioa" ekarri du, besteak beste, hizketa hori" akzio edota interakzio sozio-kultural gisa" ikertu nahi dutenena109 Horien artean guk, jarraian,
|
batez
ere hizkuntza eta kultura elkarreraginean aztertzen dituzten hizkuntza antropologia edota etno linguistika kontsideratuko ditugu, baita bereziki hizkuntza eta gizartea elkarreraginean aztertzen dituzten hizkuntza soziologia edota sozio-linguistika ere. Gure aldetik, baina, ez dugu hemen" kultura gizartea" erlazioan sakonduko110 Kontua da diziplina horiek denak, honela Duranti," hitzen indar pragmatikotik" abiatzen direla; zentzu horretan, ez dira ere ahaleginak falta" hizkuntza ikerketa guztiak diziplina bakarrean biltzeko", horretan bereziki Hymesen" komunikazioaren etnografia" aipatu behar delarik111 Azken finean," hizkuntza" eta" hizketa" ez daude elkarrengandik Saussurek pentsatu bezain urrun —hizketa ez da inolaz ere borondate indibidualaren emaitza soilik—, baizik eta, egiaz, hizketak berak nabarmenki jasaten ditu baldintzapen sozialak eta kulturalak.
|
|
|
Bada, zentzu horretan —eta bereziki 1970 urtetik aurrera—, hizkuntz irakaskuntzak sakoneko eraldaketa edo" paradigma aldaketa" ezagutzen du, eta, beraz, egoki deritzogu Gonzalez Nietok garapen edo bilakaera horri buruz esaten duena jarraian biltzea. ...era hizkuntzak irakasteko modua, egiaz," sistema linguistikoan" baino gehiago" portaera linguistikoan" oinarritzera pasatzen den93 Horren atzean, jakina, aipatutako teoria linguistikoaren bilakaera dago —hizketa ekintza, gogora dezagun, erdigune izatera iritsi da—; horrenbestez, hizkuntzaren pedagogia ere, egun, ez da hainbeste hizkuntz egituran zentratzen, baizik eta
|
batez
ere hizkuntz jardueran. Gaurko irakaskuntza linguistikoan, alegia, presentzia galdu dute" Saussure eta Chomsky" bezalakoen erreferentziek, eta, aldiz, indartu egin dira" Halliday, Hymes eta Vigotsky" bezalakoen planteamendu humboldtiarrak.
|
|
|
Psikolinguistikak eta psikopedagogiak, beraz,
|
batez
ere hizkuntzan oinarritzen den interakzio didaktikoa ikuspuntu psikologikotik aztertu beharra aldarrikatzen dute, bai, baina garbi utziz ere interakzio hori —giza komunikazio den heinean— modu irekian kontsideratu behar dela.
|
|
|
Frantses iraultzak finkatutako oinarri ideologikoa estatu bat, lege bat, mintzaira batgauzatzeko, eskolak funtsezko zeregina betetzen zuen. 1802an prefetak gobernadoreakeskolak"... ungrand moyen defranciser les Basques, trop en arriere pour les usages, les moeurs, la civilisation et surtout la langue"("... biderik eraginkorrena euskaldunak frantsesteko, ohiturengatik, zibilizazioagatik eta
|
batez
ere hizkuntzagatik atzeratuegiak") izan behar zuela garbi zuen. 1833an Mauleko hezkuntza ikuskatzaileak"... la practique de la lecture basque suivie dans tous les temps dans leurs ecoles"("... beren eskoletan betidanik egiten den euskal irakurketaren praktika") indargabetzea eskatu zuen (Maule irudian).
|
|
|
Hastapenetik hasi, baina gogo beroz barneratu zen mundu hartan Chiara gaztea. Latinezko klasikoak irakurri zituen, Ovidio eta Tazito, Katulo eta Zizeron, baina
|
batez
ere hizkuntza erromantzean sortzen zena: Dante Alighieri ren Divina Commedia, Petrarkaren poemak, eta baita —hau ezkutuan eskuratu bazuen ere— Giovanni Bocaccioren Decameronea ere.
|
|
2011
|
|
|
129); b) espainian, Francoren agintaldia amaitzera zihoan. hori segurua zen, adinak bere legeak dituelako besteak beste. zerbait pentsatu beharra zegoen Francoren agintekera hura amaitzen zenerako. zerbait pentsatu beharra zegoen, bereziki, azken gerran galtzaile izandakoak etorkizun demokratiko hurbilean gehiengoa izan zitezkeen hiztun herrietarako. Itxaropeneta iharrosaldi giro horretan egindako gogoeta lan eta aktibazio soziopolitiko gotorraren altzoan sortua dugu, nagusiki, paisos Catalans etako soziolinguistika(
|
batez
ere hizkuntza soziologia) eta, horren barnean," menderatuen diglosia" 91.
|
|
|
Hizkuntza, azpiratze espiritualarena. Hori ilustratzeko, utzidazue neure heziketan,
|
batez
ere hizkuntza eta literatura arloan, izandako esperientzietara jotzen.
|
|
|
Herriaren hondamena ikustea negargarria zen, baina ez zuten itxaropenik galdu. Espetxean ikasteari eman zion A. Linok,
|
batez
ere hizkuntzak ikasteari. Lehendik pixka bat ikasia zuen frantsesa hobeki ikasiz gainera, ingelesa, alemana eta italiera ikasteari eman zion gogotsu...
|
|
|
Aurreko atalean hizkuntza gutxituek hezkuntzan daukaten tratamendua
|
batez
ere hizkuntza eskubideen ikuspegitik aztertu dugu. Hainbat datu orokor ere eman dugu hasieran, eta argi geratzen da hezkuntzaren esparruan errespetua lortu duten eta eskolak garatzen eta bultzatzen dituen hizkuntzak ez direla asko munduan zehar.
|
|
|
Bigarrenik, azaltzen dut bi aldizkari nagusi ziren Euzko Gogoa eta Egan en artean Jakin Zaitegi eta Orixeren orbitatik abiatu zela —lehendik ere ezaguna, baina, ez hain ezaguna hasiera horretan I. Bastarrikak izan zuen egiteko giltzarria—, eta, ondotik, I. Bastarrikak eta Txillardegik izan zuten ika mika linguistiko ideologikoan
|
batez
ere hizkuntzan zentraturik erakusten dut polemika horrek eta J. Intxaustiren beraren euskalgintza esperientziak nola sortu zuen Intxaustiren eta Txillardegiren arteko gogaidetasuna, eta K. Mitxelenaren kritika linguistikoaren eraginpean eta, Intxaustik nola ekarri zuen Jakin Euskaltzaindiaren autoritatea aitortzera hiztegi kontuan, hasierako garbizalekeria uxatuz.... Gaingiroki, hizkuntza polemikak zuen atze oihal ideologikoa ere zirriborratzen dut.
|
|
2012
|
|
|
|
Batez
ere hizkuntza ofizialak erabiltzen dira eta euskarak ez du estatus hori han, hizkuntza gutxituek oso leku txikia dute. Eskualdeen Batzordean euskaraz gain galegoa, katalana eta hitz egiten dira, baina adibidez bretoia, okzitaniera eta Frantziako Estatuko hizkuntza gutxituak ezin dira erabili, herrialdeak duen politikaren araberakoa delako.
|
|
|
Plano linguistikoan: hiztunek(
|
batez
ere hizkuntza kontestualki ahuleko hiztun elebidunek) darabilten hizkeran eta idazkeran interferentziak agertzen dira (hots ebakeran, morfosintaxian, hitz altxorrean eta semantika arloan). Kode alternantzia eta hibridazioa ere agertzen dira.
|
|
|
Lehen bi adarrak, berriz, teoriarena eta metodologiarena, xehetasun handiagoz lantzen ditu. Teoriaren arloan, Wilssek gogor kritikatzen ditu hizkuntzalaritza estrukturala eta gramatika generatibo transformazionala,
|
batez
ere hizkuntza jakin batzuen azaleko egiturak deskribatzera mugatzen direlako, itzulpenaren arazoetan arretarik jarri gabe. Zentzu horretan, balirudike Wilssen lana itzulpenaren teoria modernoak gainditu eta epistemologia modernoaren zenbait kontraesan argitzera letorkeela.
|
|
|
Herri bat gauza askok egiten du: lanak, historiak, musikak, tradizioek, klimak eta lurrak (mendiek, itsasoak, lautadak), eta
|
batez
ere hizkuntzak. Hizkuntzak egiten duela baino gehiago, herri bat bere hizkuntza dela, esan izan da.
|
|
|
Ez zaituztet pertsonalki ezagutzen, baina aspaldidanik jarraitu izan ditut zuen lanak, teorikoak, propagandazkoak eta bestelakoak. Muchfsimas gracias,
|
batez
ere hizkuntza erabileraren inguruko azken eztabaida hutsalen harira nabarmendutako jarrarengatik; jakinda, saiogintzan behintzat, hainbat eta hainbat euskaltzale" apolitiko" eta" demokraten" min finetatik datorkigun oldarra" eritzi emaile" subordinatu eta konplexuz beterikoen arruntasunez barrenblaitua dagoela.
|
|
2013
|
|
|
Baina diziplina guztien esparru komun hori ez da ideia honetan amaitzen. Beste ikuspegi batzuk ere soziolinguistikaren adiera zabalarekiko zeharkakoak dirudite, bai eta ekarpen kolektibo
|
bat
ere hizkuntzaren ulermen orokorrerako.
|
|
|
Burdingintzak bertan zuen garrantziaz jabetuta eta eskolatu gabeko euskaldunek gaztelaniaz egiten zituzten okerrekin oharturik, pausu txiki bat baino ez zegoen hierro yerrobikotea Euskal Herriarekin lotzera heltzeko. Monarkia hispanikoaren diskurtso inperialaren arabera burdin aroan bizi zen Euskal Herria, bertako burdinak eta aldi berean okerrek(
|
batez
ere hizkuntzazkoek, haiek bezalako barbaroengandik espero zitekeenez) erakutsiko luketenez, kronotopo borobila osatuta: burdinaren (eta okerraren) lurraldea burdin aroan bizi zen.
|
|
|
Askotan euskaraz egiteko beldur asko dago eta lehenengo gauza horiek astindu egin behar dira eta jendea animatu behar dugu daukan mailatik hitz egiteko, dakiena erabiltzen eta hori konpartitzen. Eta
|
batez
ere hizkuntzarekin gozatzen eta ez beti boli gorriaren beldur ibili. Jendea euskaraz hitz egitera animatu behar dugu, baita hanka sartzera eta gaizki hitz egitera ere.
|
|
|
Gogoratu zutenez, ordenantzak dira" hizkuntz eskubideak finkatzen dituztenak". Gaineratu zutenez, euskara ez da kontuan hartzen udal sail guztietan," haratago joatea" eskatzen dute,
|
batez
ere hizkuntz eskubideen aldetik eta" ez gaude guztiz ados planean esaten denarekin, baina ez dugu guztiz txarto ikusten". Azkenik," inposizioa erdaldunena dela" gogoratu zuten independentistek.
|
|
2014
|
|
|
Bazekien Txato ikustean prentsaurrekoa zinezko prentsaurrekoa izanen zela, gaia menperatzen zuen bat ukanen zuela parean. Ez dago bakar
|
bat
ere hizkuntz politikaren gaia Txatok bezainbat menperatzen zuenik". Jose Luis Aizpuruk ere horixe nabarmendu du.
|
|
|
Kasu hauetan bai bezero bai hornitzaileengana iritsiko dira ekoizpen prozesuarekin eta prozesu komertzialekin lotutako sareak diren neurrian, eta harreman mota hauen gaineko azterketek eta helburuek hizkuntza normalizazioa eta planen biderkatzea eduki dezaketen neurrian xedeetako bat. Baina orain arte horrelakorik ez da sortu, izan ere esan bezala eskualde oinarriko taldeak sortu baitira
|
batez
ere hizkuntza normalizazioaren inguruan, eta gainera sare hauetan enpresa kooperatiboek pisu handia daukate. Honek dagoeneko aipatu ditugun emaitzak izan ditu, baita bere mugak erakutsi ere.
|
|
2015
|
|
|
Aitzitik, zereginen atomizazioak perspektiba estrategikoa ukatzen dio garapen nazional orokorrari. Ni zentralizatzearen eta ez sakabanatzearen aldekoa naiz,
|
batez
ere hizkuntza normalizazioa bezalako gaietan, goitik beherako planteamenduarekin, bai, munduan diren beste komunitate eleaniztunetan arrakasta handiz egin bezalaxe.
|
|
|
Fishmanen lanak Euskal Herrian eta
|
batez
ere hizkuntz plangintza eta hizkuntz politikaren arloan izan zuen oihartzuna azpimarratu da aurretik. Fishmanen planteamenduan belaunaldien arteko transmisioa ezinbesteko gakoa zen hizkuntz gutxituen berreskurapen prozesuan (Schwartz, 2010).
|
|
|
Baina aldi berean gero produktua iritsi behar duen eremu hori da, batetik, merkatu basati bat, kaos bat, baina aldi berean oso kaos organizatua, hor erreka nagusi bat baitago, eta erreka nagusi hori neurri handi batean bahitua dago, gure kontsumoan, mainstream edo deitzen den horrek bahitua. Erdigune horretan
|
batez
ere hizkuntza hegemoniko eta handietan sortzen den kultura dago, kultura komertzial, hitzaren zentzurik txarrenean?, banal eta eskasena. Hori da lotan gaudenean ere sartzen zaiguna, eta hori da bahitutako merkatu hori.
|
|
|
Hain zen nabaria estatu nazioanitzak kultura, eta
|
batez
ere hizkuntza, bati ematen zion lehentasuna, non, berrikiago, hobetu gura izan den diskurtsoa, kultura eta nazio kontzeptuak bereiztuz, eta definizio politikoagoa eskuratuz.
|
|
|
Orduan ariketa bat egin genuen horretarako, eta galdetegia doitu egindugu.
|
Batez
ere hizkuntzari buruzko galderak utzi ditugu. Ikusten genuen ere subjektibotasunerakoaukera ekidin beharra zegoela.
|
|
|
Izan ere, H eta L hizkuntza bereko barietateak direnean, egonkorra izan daiteke diglosia (ahalegin txikiagoa eskatzen baitu hizkuntza bereko beste aldaera bat ikasteak hizkuntza ezberdin bat baino). Hizkuntza ezberdinak direnean, eta L ren aldeko presio soziopolitikorik ez badago, aldiz, L ren transmisioa eten egiten da, H ren ezagutza hedatu ahala,
|
batez
ere hizkuntza bakoitzak dituen hiztun kopuruak oso ezberdinak direnean. Fishmanek lau egoera soziolinguistiko marraztu zituen diglosia ardatz hartuta, baina ez zuen azaldu nola, zer testuingurutan, ezartzen den diglosia.
|
|
2016
|
|
|
Jokabide horrek baditu, begien bistako ordain-sariez gainera, kontrapartida nabarmenak. Kaltegarria da hori, oro har,
|
batez
ere hizkuntza ahularen eta bere hiztun herriaren status sozialean. Dependency interaction sortzen da erdaldunen eta euskaldunen artean:
|
|
|
Galdera bat egin du adibide gisa: «Hainbat baldintza objektibo aldatu ditugu,
|
batez
ere hizkuntza gaitasunaren aldetik. Zenbat futbol talde daude Euskal Herrian entrenatzaile elebiduna dutenak eta jokalariak euskara ulertzeko gai, eta erdaraz entrenatzen direnak?
|
|
|
Bederatzi faktore aipatzen dira txostenean, baina baita esaten da hauetatik lehen seiak direla garrantzitsuenak. Alegia, Unescoren Arriskuan dauden munduko hizkuntzen atlasaren arabera (Moseley, 2010), munduko hizkuntzen erdia inguru desagertzeko arriskuan dago
|
batez
ere hizkuntza ez delako transmititzen belaunaldi batetik bestera, hiztunen kopurua (hiztunen masa kritikoa) murrizten ari delako, biztanleria osoaren baitan hizkuntza baten hiztunen proportzioa txikitzen delako, erabilerarekin arazoak daudelako, teknologia berrietan eta komunikabideetan hizkuntza erabiltzen ez delako eta hizkuntzak ez duelako presentziarik irakaskuntzan....
|
|
|
Baina beste xehetasun bat ere gehitzen du eta azpimarratzen Tere Belokik, ahaztea komeni ez dena: berak jasotako ondarea,
|
batez
ere hizkuntzari zegokiona, ondorengoei uzteko ahalegina: –Biziera batzuk galtzearekin batera hizkuntza ere izaten ari zen galerez arduratuta, gurasoei, auzoko helduei edota artzain urtetsuei entzun izan zizkien hitz eta esamoldeak idatziz jaso zituen urtetan eta bi liburutan argitaratu:
|
|
|
Komunikatzeko beharra. Desgaitasun baten ondorioz komunikatzeko gaitasunean dituzten zailtasunen ondorio da,
|
batez
ere hizkuntzari lotutako organoetan arazoak (jasotzeko, hitz egiteko?) dituztelako. Keinu hizkuntzak, brailleak, funtzio komunikatiboak aurrera eramaten lagunduko die.
|
|
|
Eta ez soilik hitzen bidez, ilustrazioen edota irudien bidez ere hel zaitezke hizkuntzaren alde afektibo sentsorial horretara.
|
Batez
ere hizkuntzaren alor komunikatiboaren izenean, eremu arrazionala lantzen delako. Baina, hizkuntza ez dira soilik aditzak eta deklinabideak.Nola egiten duzu liburua umeei helarazteko?
|
|
2017
|
|
|
euren hizkeraz lotsaturik, erabiltzeari uztea. ‘Hiztun berriekiko’ jarrera hau linguistikoki kaltegarria da oso(
|
batez
ere hizkuntza gutxituez ari garenean), hiztun berri kopurua handitzeak ez baitu askorako balio ikasitakoa erabiltzeko aukerarik ematen ez bazaie.
|
|
|
behetik gorako prozesuek badutela zer ekar sustraitzean, baita hedatzean.
|
Batez
ere hizkuntza, kultura, eta herri minorizatuetan.
|
|
|
Eduardo Apodaka eta Jordi Morales – Hiztun kategorietatik hizkuntza praktiken erregistroetara: erabilera sustatzeko neurriaren bila hiztunen kategorien sorreran logika kognitibo bat topatzen dugu, gutxi asko, euskaldun kategoriaren oinarrian dagoena. hasiera batean hitz egiteko era zein den adieraziko zuen euskaldun hitzak,
|
batez
ere hizkuntza arteko egoeretan. beraz, komunikaziorako hizkuntza gaitasuna (orokorrean) zehazteko bidea zen, baina kontzeptua irauli dela esan liteke: euskaraz egiten du= euskalduna esatetik euskalduna= euskaraz egiten du uste izatera pasa bagina bezala. euskararen egoera gaiztotu ahala, baliabide praktiko kognitiboa izan zitekeena, maxima morala bilakatu zen:
|
|
|
Munduko biztanleriaren gehiengoa elebiduna edo eleaniztuna da. Hizkuntzak osasun arloan eta bereziki harreman terapeutikoan duen egitekoari buruz asko idatzi izan da,
|
batez
ere hizkuntzan oinarrituta eman daitezkeen txarto ulertuek osasunean izan dezaketen eragina dela-eta. Osagileek eta gaixoek jargoi ezberdina erabiltze hutsagatik arazoak sor daitezkeela deskribatu izan da (1), beraz, gaixoa bere ama hizkuntzan artatzen ez denean, txarto ulertuak nabarmenki areagotu daitezkeela pentsa genezake (2).
|
|
|
Humboldt Herderren planteamendu erromantiko kulturaletara hurbiltzen da: esanahi berezia aitortzen dio ‘nazioari’,
|
batez
ere hizkuntza bat partekatzen duen ‘herriari’ bat eta gizakiak ere ez dira irla isolatuak; eta, horrexegatik, hari buruzko ikerketak erdibidean kokatuznahitaez gainditu behar ditu tentazio orokortzaileak edota erredukzio indibidualizatzaileak. Aipatutako ingurune naturalari dagokionez, adibidez, honela dio:
|
|
|
Gero erromatarren aroan guztiz galdu zuan paleosardiniera; gehienera jota gure aroko bigarren edo hirugarren mendera arte helduko zuan. Beraz, kontuan izanda euskarak eta paleosardinierak ez dutela harreman zuzenik izan azken bi edo hiru mila urtean, eta bakoitza bere aldetik garatuko zela, eta zenbat denbora igaro den islako hizkuntza galdu zenetik, eta izenek ahoz aho igarotzean ezinbestez jasaten duten higadura,
|
batez
ere hizkuntza galduta gero Euskal Herriko eta Sardiniako toponimien antza hutsaren hurrengoa izan behar duk nahitaez".
|
|
2018
|
|
|
Ikasle ona izan behar zuen Urretak,
|
batez
ere hizkuntzak ikastea zuen gustuko. 16 urte arte Donostiako San Bartolome ikastetxean aritu zen eta han hasi zen frantsesa eta ingelesa ikasten.
|
|
|
Europan egun nagusitzen ari den ideia eleaniztasunarena den arren, praktikan ikuspegi hori
|
batez
ere hizkuntza nagusien mesedetan da oraindik: " At the level of languages policies, multilingualism is understood as the knowledge of major European languages..." (Laakso et al., 2016:
|
|
|
beharrezkoa al da euskara elkarte bat Zumaian? Tarteka akordatzen gara horrelako elkarte batekin,
|
batez
ere hizkuntza eskubideak urratzen dizkigutenean, baina euskara natural eta normal bizi da Zumaiako elkarte eta talde askotan, eta askok ez dute ikusten horrelako elkarte baten premiarik. Berez, ona litzateke euskara elkarte bat akuilueta segimendu lanak egiteko, baina ona litzateke, baita ere, ardura inoren gain utzi gabe euskaldunok, gauden tokietatik, bakarka, eragitea.
|
|
|
Itxura guztien arabera, lagunarteko ahozko hizkeran bada alderik definitutako hiru taldeen artean (lehen hizkuntza euskara; lehen hizkuntza euskara/ gaztelania, eta lehen hizkuntza gaztelania), baina hizkuntza idatzian taldeen arteko aldea askoz txikiagoa dela uste da; izan ere, eskolaren testuinguruan erabiltzen da
|
batez
ere hizkuntza idatzia, eta ikasle gehienek euskarazko ereduetan ikasten dute. Hauek dira 20162017 ikasturteko matrikulazio datuak, Haur Hezkuntzan (3 urte):
|
|
|
Han esaten zena eta Arana Goiriren abertzaletasun klasikoa oso gauza ezberdinak ziren. Nazioaren funtsa arrazan barik kulturan, eta
|
batez
ere hizkuntzan, oinarritzen zuen berak, beste herri askoren etsenpluak emanez. Egia esan, euskararen garrantzi hori jada ongi azpimarratua zuen Justo Mari Mokoroa eskolapioak Ibar goitizenez 1936an argitaraturiko Genio y lengua liburuan, baina Espainiako gerra zibilaren etorrerak praktikan haren obra zabaldu gabe zokoratu zuen.
|
|
|
Euskara batua
|
batez
ere hizkuntza idatzian egin bazen ere, gaurko hiztun gehienak euskara batuaren euskalkikoak dira: euskara karrikan edo etxean ikasi ez dutenak, ikastetxeetan ikasi dutenak, haurtzaroan edo heldutakoan.
|
|
|
Lan bat egin behar dute eta gero elkartrukatuko dute. Beraz, hizkuntza gutxituak aldarrikatzea da helburua, baina
|
batez
ere hizkuntza gutxituen artean elkarlana sustatzea.Duela bederatzi urte jaio zen. Zer nolako egitasmoak egin dituzue. Etxarri Aranatzen sortu zenean Txikiak Handi manifestua jaio zen.
|
|
|
hizkuntza gutxituetako hedabideak munduan jardunaldiak eginen dituzue. Zergatik hedabideak. Garbi daukagu ikastoletan zenbait helburu ditugula; gure hizkuntza proiektuan euskaldun eleaniztasunak sortu nahi ditugu eta garbi daukagu
|
batez
ere hizkuntza gutxituei begiratuta hizkuntza bat hezkuntzaren bidez ikasten dela, baina kanpoan egiten dela hizkuntza horren erabilera. Hortaz, kanpora begira hedabideak daude.
|
|
|
Komunikabideen erabileratik hizkuntzaren ahozko erabilerara jauzi eginez, agian faktore horrek esplika lezake euskararen aldeko hautua zenbait esparrutan; izan ere, Txillardegi eta beste batzuen eredu matematikoaren arabera (Txillardegi & Isasi Balantzategi, 1994) oso gutxitan gertatuko bailitzateke euskaldun elebidunek euskara hutsez aritzeko aukera matematiko garbia. Areago kontuan hartuta euskaldunak elebidunak direla; mintzakide guztiak euskaldunak diren gune
|
batean
ere hizkuntza bat edo beste aukera lezakete, beti ere bestelako faktoreak (identifikazioa edota gaitasuna) parekoak balira. Baina oso sarritan euskararen aldekoa izaten da.
|
|
|
Burdina aipatzeko erak ugariak izanik, oraingo helburuetarako hiru multzo bereiz daitezke: burdinaren ugaritasuna eta berarekin loturiko burdingintza eta armagintza azpimarratzea; euskaldunen izaera burdinaren ezaugarrien arabera irudikatzea; eta burdinaren ugaritasun hori akats edo okerrarekin berdintzea,
|
batez
ere hizkuntz okerrarekin (bereziki euskaldunei egotzitako hizkuntza ezgaitasunarekin eta gaztelania okerrarekin), gaztelaniazko hierro (burdina) eta yerro (okerra) hitzen kidetasun fonetikoak dilogiarako eskaintzen duen aukera baliatuta, dilogia dela barrokoaren baliabide gogokoenetarikoa. Proposaturiko bigarren multzoari erreparatu zion Julio Carok Garibayri eskainitako liburuan:
|
|
2019
|
|
|
Euskararen enbor bakar eta komuna zaindu behar zen, horrek euskalkien arteko bereizketak urratuko bazituen ere. Euskalkien desberdintasuna aberastasuna izan daiteke hizkuntzarentzat, baina garai hartan
|
batez
ere hizkuntzak zuen ahuleziaren seinale zen?.
|
|
|
Ikasle askorentzat geometria arlo teoriko eta abstraktua da eta kosta egiten zaie ulertzea. Ikasleek geometriaikasten dutenean aurkitzen dituzten zailtasunak
|
batez
ere hizkuntza matematikoaren ulermenetik eta bistaratzeespazialerako gaitasunetik eratorriak dira. Proiektu honetan geometria lantzeko balio duten jarduera elkarreragileedo interaktiboak diseinatu eta inplementatu dira, ikasleei geometria ikasten laguntzeko baliabide berriak eskainiz.Ikerketa eta esperimentazio lan hau ingeniaritzako ikasleekin eraman da aurrera, eta bere oinarriak izan dirasoftware librearen erabilera, ikasketa dinamikoa, ikasketa aktibo eta autonomoa, diziplinartekotasuna bultzatzea.
|
|
|
Lan bat harago begiratu beharrekoa. Liburu hau landareei buruzkoa da baina
|
batez
ere hizkuntzari buruzkoa. Kontrazalean Gorka Arresek esaten du, sekula ez da botanikaz hainbeste idatzi.
|
|
2020
|
|
|
Goiko extremaduratarrak arrotzak sentitzen genituen,
|
batez
ere hizkuntzagatik, eta hein batean ohiturengatik. Ez dakit haien ondorengoetatik zenbatek ikasi zuten beraiek ez, errazegia ere ez zuten garai hartan, helduak etorri baitziren.
|
|
|
Hori dela eta, esan daiteke" praktiken azterketaren" tradizioan kokatzen dugula geure burua. Paradigma hau hamarkadan azaleratu zen
|
batez
ere hizkuntza antropologiaren eremuanFerdinand de Saussure eta Noam Chomsky bezalako hizkuntzalariak garatzen ari ziren hizkuntzaren gaineko ikuspegia kontrajarriz. Laura M. Ahearnek horrela azaldu du momentu hura (Ahearn 2001:
|
|
|
Bigarren adiera: ‘Gaur egun, hizkuntza jakin baten osagaien (hotsen, formen, joskeren) azterketa eta azalpena’ Horrek ez du esan nahi gaur egun,
|
batez
ere hizkuntza gutxituen kasuan, edo estandarizazio prozesua guztiz amaitu gabe dutenetan, arauak emateko presiorik ez dagoenik. Eta, batez ere, Euskaltzaindia, Akademia bat baldin bada gramatika bat argitaratzen duena, hor azaltzen dena preskripzio edo arau moduan ulertuko ez denik.
|
|
|
Ignacio Bosquek eta Gemma Rigauk ere horixe aipatu zuten Jardunaldian emandako hitzaldian. Baina gaur, gramatikek
|
batez
ere hizkuntza baten osagaiak aztertu eta azaltzea izan ohi dute helburu eta eginkizun.
|
|
2021
|
|
|
"[...] Aranak bazekien euskaran eta euskal kulturan zenbaiterainoko pisua zeukan Azkuek. Bitxia da nola Sabinok ez zuen Azkuerengan konfidantza politikorik, baina kulturalki begirune haundia zion; eta, aldiz, Azkuek Arana politikoki errespetatzen bazuen, kulturalki eta
|
batez
ere hizkuntz gauzetan ez zuen inoiz ere kontuan izan" (Díaz Noci, 1995b, 68).
|
|
|
Badira, baina, enkarguz egin dituzten lanak ere.
|
Batez
ere hizkuntza zorroztea, estilistika aberastea eta beste idazle batzuen larruan sartzea aipatzen dituzte arrazoitzat. Bordak (2013) dioenez," Ariketa eta ikasketa gisa erabiltzen dut, lehen gaur baino gehiago.
|
|
|
59). Gurean
|
batez
ere hizkuntza ekarpenaz jardun da, eta, arestian aipatu dugunez, euskal idazle garaikideek goratu egiten dute euskal itzultzaileen jarduna, hizkuntza erregistroei eta estilistikari dagokienez ekarpen handiak egin izan dituztelako. Ez hori bakarrik:
|
|
|
Euskal literatura itzuliaren funtzio kulturalaz denaz bezainbatean,
|
batez
ere hizkuntzari lotutakoa nabarmendu izan da; euskal idazle garaikideek aspaldion aldarrikatzen dutenez, euskal itzultzaileen jardunak elikatu egin du euskarazko hizkuntza erregistroen eta estilistikaren aberastasuna, eta ereduzko testuak sortu dira hizkuntzari dagokionez. Euskal literatur historiografien eraikuntzan, garai jakin batzuetako testuen urritasunari iskin egin eta itzulpenak ere barne hartuta literatura bazela agertzeko baliatu dira, zenbait genero literarioren fundazio testutzat jo izan dira; baina, literatura garaikideari dagokionez, gero eta gehiago azpimarratzen da itzulpena autoreen lanaren osagarri eta eragingarri, autoreen obra kokatzeko eta literatur joerak ezaugarritzeko, adibidez; izan ere, itzulpenek eragina izan dute zenbait euskal idazleren idazkeran ez ezik, baita inspirazio iturrietan.
|
|
|
43.9.1g
|
Batez
ere hizkuntza idatzian erabiltzen dira birformulatzaile laburbiltzaileak (laburbilduz, labur esanda, hitz batean...), eta haren barruan erregistro zainduan eta bereziki azalpenezko diskurtsoari lotuta.
|