|
2000
|
|
|
Abiapuntu honetatik ulertu behar da, uste dugunez, ondoren azalduko ditugunetanikusiko dugun Lauzurikaren jokabidea. Eta goazen, arau orokorren historia egitekobehar
|
genuen
ingurumenaz diogun honetatik, arau haiek jaso zituen eliz erakundebatera. Gizarteak berak debekua nola bizi izan zuen balioztatzen lagunduko diguteondoko datuek.
|
|
2002
|
|
|
Urte horretan bertan, 1972an, eta ez kasualitatez, Stockholm-en egindakoNazio Batuen Ingurumen eta Garapenari buruzko Konferentzian, ingurumenarenzainketak eta hobekuntzak mundu osoaren garapen ekonomikoan eta ongizateaneragin egiten dutela aitortu zuten aurreneko aldiz. Europako Batasunak berak ereez
|
zuen
ingurumenaren zainketaren alorrean inolako ekimenik abian jarri 1972urtera arte.
|
|
|
Oraingoz, guztiek argi daukate, erretorika modura bederen, kontsumoaren gizartea eredu bezala edukitzeak
|
dituen
ingurumen kalteak. Gainera, erakunde publikoek, Europako herrialde askotan jada egiten den moduan,, kutsatzen duenak ordainduko du? 9 printzipioa hiritarrei aplikatu zaiela argi eta garbi dauka, Txingudiko Mankomunitateak salbu, gainerakoek ez baitute zabor tasen bidez jasotze eta tratamendu zerbitzuen kostua kitatzen.
|
|
|
Ekoizpena merkeagoa izango denez, merkatuan produktua merkatzea espero liteke? Gainera, lumarik ez duenez, ez dira kendu, eta horrek esan nahi
|
du
ingurumen kostuak murriztu egingo direla, oilaskoen ekoizpenean energia gehiago kontsumitzearen, lumak sintetizatzeko behar den energiaren, hegaztiak hiltegietan erortzeko behar den uraren eta ur hori arazteko eta lumak kentzeko edo tratatzeko prozesuen ondorioz. Beraz, ingurumen onurak dira, ez dira inola ere baztergarriak, batez ere Espainian urtean ehunka milioi animalia kontsumi daitezkeela ulertzen badugu.
|
|
|
Kataluniako Santa María de Palautordera herrian (Bartzelona) erregistratutako intoxikazio masiboak, ur kutsatua kontsumitzeagatik, bi ehundaka pertsonari eragin dienak, herri horretan erabiltzen diren ura hartzeko eta edateko ur bihurtzeko sistemetan akatsak daudela erakusten du. Aurreko egunetan izandako eurite bortitzak, errua ofizialki egotzi baitzitzaien, osasunean ondorio larriak
|
dituen
ingurumen arazo baten eragilea baino ez ziren izan.
|
|
2003
|
|
|
Bai, Ibarretxe lehendakaria eta Ingurumeneko sailburua, Intxaurraga, Johannesburgora joan ziren ingurumenaren degradazioari aurre egitera, eta Solabarrieta andreak, diputaziokoak, aitzindari internazionala izan nahi
|
du
ingurumena giza eskubide aitor diezaguten. Ez da txantxa, alajaina!
|
|
|
Izan ere, honek guztiak beste kezka handiago bat sortzen du: aipatu errepide hauek horrelako eragina
|
badute
ingurumenean, zer ez ote dugu ikusi Abiadura Handiko Trenaren burdinbidea egitera iristen badira?
|
|
|
Han eztabaidatutakoaren harian, idazki honen bitartez zenbait hausnarketa etadatu aurkeztu nahiko genituzke; XXI. mende honetan gure eginbehar
|
ditugun
ingurumen nahiz gizarte erronka horiei aurre egiten lagunduko digutenak, hain zuzenere.
|
|
|
Ekimen internazionalista eta ekologista berpiztea lehentasuna dugu. Tokian tokian aurkitu ahal
|
ditugun
ingurumen arazoen zioak berberakdira hemen eta Hegoafrikan; hori dela eta, nazioarteko elkarlana funtsezkoa dadinamika neoliberalei aurre egiteko.
|
|
|
Gasolioari dagokionez, orain milioiko 350 parte izatetik 2005ean 30 izatera eta 2009an 10 izatera pasatuko da. Zuzentarau horren helburua, nahitaez bete beharrekoa, erregai horiek automobilerako
|
duten
ingurumen kalitatea hobetzea da. Repsol YPF petrolio enpresak, Luis Cabra teknologia zuzendariak, azaldu duenez, “gasolioa egiten ari gara zehaztapen berriekin, eta Italiako eta Alemaniako merkatu batzuetara esportatzen dugu”.
|
|
|
“Baso mozketak pobreziatik miseriara igarotzen laguntzen du, ur iturrietan, biziraupen laboreetan eta lurraren egonkortasunean eragiten duten kalteagatik”, zehaztu zuen. Oxfam erakundearen datuen arabera, Guatemalan baso naturalaren %36 besterik ez da geratzen, Hondurasen %26, Nikaraguan %38, Costa Rican %40 eta El Salvadorren %5 “Costa Rica da basoak babesteko neurri zehatzak hartzen ari den eskualdeko nazio bakarra; gainerako herrialdeek ez
|
dute
ingurumen politika argirik”, adierazi zuen Javier Bogantes ekologistak. Erdialdeko Amerikako basoen hondatze prozesua nabarmena da Ozeano Bareko kostaldean, uztak galtzearen ondorioz urtero jazarrita, gehienak bizirik zeudelako, gehitu zuen.
|
|
|
kilometro bateko zati bat berritzeko baino ez da egin behar 6 milioi euroko inbertsioa. Ekologistek uste
|
dute
Ingurumen Sailak “bere lana serio hartu lukeela, eskaintzailerik onenari harea eskaini ordez”, eta salatu dute indarrean dagoen legediaren aldaketak aukera eman duela birsorkuntza garesti eta iragankor horiek pribatizatzeko, enpresa esleipen hartzaileei “hondartzetan denboraldiko zerbitzuak osorik edo zati batean ustiatzeko baimena” eman ahal izango zaielako. Horregatik, kritikatu egin dute Ingurumen Sailak politika hau egin duela:
|
|
2004
|
|
|
Sistemaren funtzionamenduaren hasieran, kasuan kasuko udalak bere udalerriko hondartzetan betetzen dituen jardueren ikuskapena egin behar
|
du
ingurumenari buruz.
|
|
|
Hainbat azterlanen arabera, ekoturismoak eragin kaltegarriak
|
ditu
ingurumenean.
|
|
|
Espainian, gaur egun, atuna gizentzeko hamaika granja daude, horietatik bederatzi Murtzian, guztira 3,55 kilometro koadroko itsas azalera dutenak, eta beste bi Andaluzian eta Ceutan, urtean 5.420 tona inguru ekoizten dituztenak. Arrantzaleen Kofradien Federazio Nazionalaren arabera, ia batek ere ez
|
du
ingurumen inpaktuaren azterketarik, eta gainerako arrantza tokiei kalte egiten die. Harrapaketa kuota Bestalde, Garcíak salatu zuenez, Europako Batasunak (EB), kontrolak areagotu eta baliabidea babestu beharrean, azken urteotan jarduera hori garatzen lagundu du, akuikulturarako laguntzen bidez, EBn gizentzeko atunaren ekoizpen ziklorako gutxienez 19 milioi euroko funtsekin.
|
|
|
Ordenagailu eta mugikor zaharkituak dira birziklatze instalazioak erabiltzen ez
|
baditugu
ingurumenari kalte egiten dion zabor elektronikoa.
|
|
|
Ekologistek salatu dute ez
|
dutela
ingurumen inpaktuaren azterketarik martxan jarri aurretik
|
|
|
Katalunian beste bi abeltegi jartzea ere aurreikusten da. Ekologistak kexu dira ez
|
dutelako
ingurumen inpaktuaren azterketarik martxan jarri aurretik. Arrantza hain da eraginkorra, ezen Europako Batasunak (EB) arau bat eman behar izan baitu ekainean helikopteroak edo hegazkinak erabiltzen dituzten ontziei bankuak detektatzeko debekatzeko.
|
|
|
Eragiketa horrek 13,8 milioi dolarreko inbertsioa eskatzen du (10,3 milioi euro). Endesaren arabera, proiektuak ez
|
du
ingurumen inpaktu nabarmenik sortzen, eta horri buruzko araudia betetzen du; ez du gizarte arbuiorik eragiten; Peruko garapen jasangarriko politika nazionalekin bat dator, eta, azkenik, herrialdeari laguntzen dio inbertsioari eta energia garapenari dagokienez. Enpresa elektrikoak dio Callahuanca handitzeak, gainera, Nazio Batuek GGM proiektuei eskatzen dizkieten eskakizun guztiak betetzen dituela, eta, beraz, laster NBEren erregistroan aurkeztea espero du.
|
|
|
Asmo on horiekin, erakundea saiatuko da bermatzen, batez ere, Galiziako mendiaren kudeaketa iraunkortasun irizpideen arabera egingo dela, Europako erakunde gorenetatik abiatzen den eskakizun bat. Ildo horretatik, gogoratu behar da EAEko Gobernuak 50.000 hektareatik gora eskuratu zituela nazioarteko ospearen ziurtagiri batekin —Aenor ek emandako bereizgarria— Ziurtagiri horrek garapen jasangarriaren dohainak eta autonomia erkidegoko baso masaren azalera horrek
|
dituen
ingurumen bermeak goraipatzen ditu. Hala ere, Xosé Manuel Barreiro Ingurumen sailburuak berak eta Xuntako bigarren lehendakariordeak onartu zutenez, 2005 urtean kopuru hori bikoiztea da helburua.
|
|
2005
|
|
|
Losadaren iritziz, “artisau arrantza da itsas ingurunea zentzuz ustiatzera hobekien egokitzen dena, eta uste dugu bai kontsumitzaileek bai Administrazioak aktiboki lagundu lioketela sektore horri”. “Administrazioak –gaineratu du– zeregin garrantzitsua
|
du
ingurumen irizpideetan oinarritutako etiketak babestuz, eta ez ingurumen eraginari buruzko informaziorik ematen ez duten kalitate irizpide abstraktuetan oinarrituta dauden etiketak babestuz”.
|
|
|
Herrialde horiei errentagarriagoa ateratzen zaie Afrikan hondakinetatik libratzea, Europan baino ehun aldiz gutxiago kostatzen baita tona bat hondakin botatzea. Ingurumen inpaktua Tsunamiak herrialdean
|
dituen
ingurumen ondorioei dagokienez, kutsadura hainbat eremutan biderkatu dela nabarmendu behar da, hala nola North Hobyo (Muira) eta Warsheik (Benadir) hondartzetan. NBIPren txostenaren arabera, inpaktuak “inguruko arrantza komunitateei osasun eta ingurumen arazoak ekarri dizkie”, akuiferoen poluzioa barne.
|
|
|
Hori dela eta, Salerosketako Transakzioen Ikuskaritza horiek barne hartzen dituzte lurzoruak, urak edo eraikinak berak kutsatzeko izan daitezkeen kostu ekonomiko eta legalen ebaluazioa, egungo eta etorkizuneko ingurumen araudia ez betetzea eta ingurumen kudeaketa desegokia. Udalerri baten kasuan, ingurumen politika egoki bat definitzeko balio dute ikuskapenek, ingurumen baliabideen jasangarritasuna ahalbidetzeko, eta udalerrian eragina
|
duten
ingurumen gertaerak identifikatzeko, horiek zuzentzeko. Azken finean, udalerrian ingurumen jarduerak egiteko eta ezartzeko abiapuntua da, baita herritarrek parte hartzeko sistemak abian jartzeko eta Tokiko Agenda 21 garatzeko eta aplikatzeko abiapuntua ere.
|
|
|
Ebroren ontziz aldatzea irtenbide bat zen batzuen arabera, eta gezatzea, beste batzuen arabera. Guk uste
|
dugu
Ingurumen Ministerioaren URA programa bideragarria dela, baina badakigu hori aplikatzea ez dela erraza, talde politikoen eta eskualdeen arteko desadostasunengatik, eta badakigu, halaber, horren arrakasta lehenbailehen gauzatzearen mende dagoela, desoreka hidrikoak handituz joango baitira. Gero, baliabide transferentziekin edo gezatzeko makina berriekin osatu behar bada, edo alderantziz, ikusiko da, baina azterketa tekniko ekonomikoek eta herritarrarentzako informazioak ahalik eta azkarren egon behar dute eskuragarri.
|
|
|
Munduko pobreen hiru laurdenek bakarrik
|
dute
ingurumena aberastasuna sortzeko, NBEren eta Munduko Bankuaren arabera
|
|
|
Lege hori ingelesezko siglengatik da ezagunagoa, NEPA Legea izenarekin. Lege horren arabera, funts federalak erabiltzen zituen edozein proiektuk aztertu egin behar
|
zituen
ingurumenean izan zitzakeen ondorioak, eta ondorio negatiboak minimizatzeko alternatibak zehaztu. Europan, 1975 urtera arte ez zen hasi ingurumen teknikarien eta zuzenbideko adituen foroetan eztabaidatzen, eta urte batzuk geroago, Europako lehen Zuzentaraua (85/ 337) hasi zen eztabaidatzen, 1985ean.
|
|
|
Herrialde indigenek eta beren komunitateek eta tokian tokiko beste komunitateek funtsezko lana
|
dute
ingurumenaren antolaketan eta garapenean, beren ezagutza eta jarduera tradizionalak direla eta. Estatuek beren identitatea, kultura eta interesak behar bezala onartu eta babestu lituzkete eta ahal duten guztia egin lukete garapen iraunkorra lortzeko lanean parte hartzea izan dezaten.
|
|
|
3 Pertsona guztiek bazterketa mota orotatik libre egon behar
|
dute
Ingurumenari eragiten dioten ekintza eta erabakiei dagokienez.
|
|
|
15 Pertsona guztiek
|
dute
Ingurumenari buruzko informazioa jasotzeko eskubidea. Honen barnean dago Ingurumenari eragin diezaioketen ekintzei edo jokabideei buruzko informazioa, hori lortu den bidea dena dela, eta baita ingurumenari buruzko erabakiak hartzeko uneko partaidetza publiko eraginkorra posible izateko beharrezko informazioa ere.
|
|
|
16 Pertsona guztiek
|
dute
Ingurumenari buruzko iritziak izateko eta adierazteko eskubidea, eta ideiak eta informazioa zabaltzeko.
|
|
|
18 Pertsona guztiek
|
dute
Ingurumenean eta garapenean eragina izan dezaketen plangintza jardueretan, erabakiak hartzeko prozesuetan eta bestelakoetan partaidetza aktibo, libre eta adierazgarria izateko. Honen barnean dago proposatutako ekintzek ingurumenean, garapenean eta Giza Eskubideetan izan ditzaketen ondorioei buruzko aurretiazko aholkularitzarako eskubidea.
|
|
|
20 Pertsona guztiek
|
dute
ingurumen kalteengatiko edo kalte horiek izateko arriskuagatiko prozedura administratibo edo judizialetan ordaintza baliabide eta bide eraginkorrak eskura izateko eskubidea.
|
|
|
Europar eremuan, Batasunak maila batean edo bestean erakutsia
|
du
ingurumenaren eta garapen iraunkorraren aldeko borondate argi bat, eta horrenbestez halako tarte bat ezarri du beste potentzia ekonomiko handi batzuekiko, AEBekiko eta Japoniarekiko besteak beste. Horrela, ahalegina egin du nazioarte mailako ekintza edo jardueraren aitzindari izateko, esate baterako berotegi efektuko gasen emisioak murriztera edo ozono geruzaren suntsitze prozesuari aurka egitera begira.
|
|
|
–Ikuspegi integratua: lehentasuna
|
du
ingurumen aldagaia sektore politika guztietan txertatzeak, eta batez ere industrian, garraioan, energian, nekazaritzan eta kontsumoan txertatzeak.
|
|
|
Herritar aktiboek ez
|
dute
ingurumena babesteko beharrezko oinarrizko inolako mekanismorik. Egungo eremu demokratikoan ez dago ingurumena oinarrizko eskubide gisa aitortzen duen inolako arau biderik.
|
|
|
Horrela, gobernuek eta zientziak irtenbide desberdinak planteatzen dituztenean, edo jarrera komunik lortzen ez
|
dutenean
ingurumenarekin lotutako konturen baten inguruan, eta jendeak jarreraren bat hartu edo iritzi bat eman behar badu esparru demokratiko batean, nola gainditu gizartearen iritzia aldaraz edo manipula dezaketen jarrera irrazionalak. Kanalak bilatu behar dira, herritarrek aukera izan dezaten konplexutasun maila desberdinetan elkarrekintzan jardun eta aldaketak eragiteko.
|
|
2006
|
|
|
Bestelako ekintza hau ere posible da: «Mendia zikintzea ez da etikoki onargarria, guztiona baita, eta dagoeneko nahikoa degradatuta
|
dugu
ingurumena; gainera, zer gertatuko litzateke guztiok gauza bera egingo bagenu?», pentsa dezake mendizaleak (arrazionaltasun materiala: balio jakin batzuei egokitutako arrazionaltasuna eta ekintza moldea, horretarako sakrifizio pertsonalak eginez).
|
|
|
Ikuspuntu horretatik, bioteknologiek ingurumenean duten eraginaren azterketa da Ingurumen Bioetika. Aurrerapen bioteknologiko askok eragina
|
dute
ingurumenean. Liburuaren izenburua" Ingurumen Bioetikarako urratsak" da.
|
|
|
Legeria asko dago, baina boteretsuek ez betetzeko modua bilatzen dute. Adibidez, Estatu Batuek sinatu nahi ez
|
dituzten
ingurumenari kalte egiten dioten emisioak murrizteko itunak. Boterea kontrolatzea beti izan da Zuzenbidearen zailtasuna.
|
|
|
WWF/ Adena, Greenpeace, Ecologistas en Acción, SEO/ Birdlife eta Amigos de la Tierra erakunde ekologistek ez dute hobekuntza handirik ikusten herrialdeak bere aurrean
|
dituen
ingurumen erronka handietan. GKE horiek ingurumen balantzea egin dute legegintzaldi honetan, eta ondorioztatu dute oraingoz “desengainagarria” dela.
|
|
|
Era berean, erakundeak ohartarazi zuen industria prozesuetarako energia iturri gisa erabilitako baliabide naturalen gehiegizko eskaria. “Horren ondorioz, kontsumitzaileek ezagutu behar
|
dituzten
ingurumen inpaktuak sortzen dira, horien erantzukizuna hartzeko eta horren arabera jarduteko”, adierazi zuen. Biztanleriak ura zentzuz kontsumitu behar du ohiko jarduera guztietan, CECUk gomendatu zuenez, “Espainia lehorteak markatutako herrialdea da”.
|
|
|
Era berean, nekazariak, eta, oro har, labore edo lorategi bat duen edozein pertsonak, landare edo animalia substantzietatik lortzen diren ongarriak erabil ditzake. Ongarri ekologiko horiek hainbat abantaila
|
dituzte
ingurumenerako, sintetikoekin alderatuta: Batetik, lurraren egoera hobetzen dute, landareen mantenugaiak ematen baitituzte eta lurzorua higaduratik babesten baitute.
|
|
|
OBRSC koordinatzaileak, Orencio Vázquezek, adierazi zuen sartze horrek aukera ematen duela iritzi publikoa EGE gehiago ezagutzeko bidea emango duen gizarte sare independentea sortzeko. Bestalde, Greenpeaceko zuzendari exekutiboak, Juan Lópezek, adierazi zuen ESKren politikek serioski sartu behar
|
dutela
Ingurumenaren aldeko ekintza, enpresen irudi garbiketatik haratago. Era berean, Gurutze Gorriko Funtsak Biltzeko zuzendari Jaime Gregorik adierazi zuen Behatokian sartzea erakundeak arlo horretan egiten duen lanaren ondorio dela, alde batetik, enpresan integrazio eta gizarte ekintzak bultzatuz, eta, bestetik, sentsibilizazio ekintzen bidez. Behatokiaren aurtengo helburu nagusiak hauek dira:
|
|
|
Aurrera egin da, baina oraindik asko dago egiteko herritarren konpromiso maila handitzeko eta aberats berrien pentsamoldea urratzeko Espainiako mailak desio handia du. Caja Madridek berriki egindako azterlan baten arabera, Espainiako biztanleen %90ek ez
|
du
ingurumen portaera egokirik. Aurrera egin da, baina oraindik asko dago egiteko herritarren konpromiso maila handitzeko eta aberats berrien pentsamoldea urratzeko.
|
|
|
–Ibilbide laburretarako ibilgailua erabiltzeak erregai kontsumoa bikoizten duela eta emisio poluitzaileak ia lau aldiz handitzen dituela. –Garraio publikoaren erabilerak eragin onuragarria
|
duela
ingurumenean. –Hegazkin bidaia baten erregai gastua tren batena baino ia bost aldiz handiagoa dela.
|
|
|
Emakumeek, bereziki Hirugarren Munduan, funtsezko eginkizuna
|
dute
ingurumena zaintzeko eta garapen iraunkorraren aldeko borrokan.
|
|
|
Kasu askotan, energia iturri horiek ez dira infinituak, eta amaitu egin daitezke. Gainera, horien erabilera irrazionalak eragina
|
du
ingurumenean eta klima aldaketan, eta kontsumitzaileok ezin ditugu gertaera horiek ahaztu”. Azkenik, Pura García CCOOko Gizarte Politikako idazkari konfederalak esan zuen bere sindikatua Gobernuarekin eta enpresaburuekin hizketan ari dela Kiotoko Protokoloa betetzeko, eta arintze ekintzak abian jartzea bultzatzen duela, hala nola energia aurrezteko planak, energia iturri berriztagarriak instalatzea eta baliabideen kudeaketa hobetzea, “gutxiagorekin gehiago ekoitzi ahal izateko”.
|
|
2007
|
|
|
Hori dela eta –eta formula horren bidez eraikitako errepide kilometro gutxi gorabehera–, Espainia punta puntan jarri da teknika horren azterketan. Abantailak Kautxuzko hautsetik abiatuta errepide zati asko eraikitzeak eta birgaitzeak abantaila handiak
|
ditu
ingurumenerako ez ezik, gidarientzat ere. Sistema honen onurak berehala atzematen ez dituzten arren, azken batean, asfaltoaren bidez hobeto itsasten dira bideak.
|
|
|
Alde horretatik, salatzen du produktu fitosanitarioen merkaturatzeari buruz proposatutako zona sistemak ez dituela behar bezala kontuan hartzen zonen alderdi geologikoak, geografikoak eta hidrologikoak; eta, alde horiek adierazten dutenez, plagizida kaltegarriak sartzeko edo iragazteko arriskua aldatu egiten da, eta iradokitzen dute legedian sartu litzatekeela, eta, gutxienez, estatu kideetan plagiziden arloan indarrean dauden arauak errespetatu liratekeela. Bestalde, Batzordeak Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzaren (EFSA, ingelesezko sigletan) prozedurak eta funtzioak eguneratzea erabaki duela onartu du, horrela bermatzen baita EBko araudia azken aurkikuntza zientifikoekin bat datorrela, eta horrek eragina
|
du
ingurumenaren eta giza osasunaren interesean. Gainera, gaikako estrategiaren helburuak babesten ditu, ingurumena eta osasuna gehiago babesteko, plagiziden erabilera mugatuz eta ikerketa sustatuz, hain kaltegarriak ez diren alternatibak aurkitzeko.
|
|
|
Europako palma olioaren eskaerak eragin handia
|
du
ingurumenean, atzo Amigos de la Tierra taldeak ohartarazi zuenez, palma olioaren etiketatze jasangarrirako proposamenak aurkeztean ziurtagiri horren gabeziak aipatu zituen. Gaur egun palma olioaren ekoizpenak ingurumenean eragiten dituen ondorio larriak irudikatzeko, GKEak protesta bat antolatu du gaur goizean Bruselan, erredura zuhaitzen bidez, Palma Jasangarriko Olio Biribila (RSPO) sortzeko Mahai inguruaren atean.
|
|
|
Deigarria da Nintendoren kasua, 10 puntutik zero lortu baitu; Philipsek eta Microsoftek, berriz, 2 eta 2,7 lortu dituzte, hurrenez hurren. Bideo-kontsolen sektoreko hiru enpresa aitzindarietako biren puntuazio baxuek —Microsoft eta Nintendo agerian uzten dute enpresa horrek hobetu egin behar
|
dituela
ingurumen politikak eta aplikazioa. 2006an bakarrik, 62,7 milioi bideo-kontsola saldu ziren mundu osoan, hau da, %14, 9ko hazkundea urtebetean, produktu elektronikoen alorrean handiena.
|
|
|
Higienerako eta ingurumenerako oinarrizko ondasuna izan arren, munduko populazioaren %40k, 2.600 milioi pertsonak (horien artean 980 milioi haur), ez
|
du
ingurumen saneamendurako instalazio egokirik. Arazo horri aurre egiteko, Nazio Batuek Ingurumen Saneamenduaren Nazioarteko Urtea izendatu dute 2008a.
|
|
2008
|
|
|
Nire ustez, badira hiru dimentsio horiek, baina zirkulu zentrokidetzat hartu behar ditugu. Izan ere, badugu sistema ekonomiko bat, eta horrek sistema sozial baten beharra du, eta biek egon behar
|
dute
ingurumen sistemaren barruan, horixe baita gure sostengua. Horregatik ematen zaio ingurumenari garrantzi gehien.
|
|
|
AUMA ingurumen eta energia aholkularitza enpresa katalanak gauzatu berri duen ikerketak argi erakusten du hori: elektrizitate iturriek
|
dituzten
ingurumen eraginen artean desberdintasun handiak ageri dira.
|
|
|
Lortutako emaitzek argi adierazten dute erregai fosilak erabiltzen dituzten teknologiek
|
dutela
ingurumen eraginik handiena. Horietatik, ikatzak eta petrolioak kutsatzen dute gehien, eta lignito zentralak dira guztietan kutsakorrenak.
|
|
|
b. Herritarren> erdiak uste
|
du
ingurumenaren egoera hobetu egin dela udalerrian eta EAEn. (Asier Iturriagaetxebarria, Berria, 2004
|
|
|
Zerga berria Airearen Kalitateari eta Atmosferaren Babesari buruzko Lege berriaren zati da, karbono dioxidoaren emisioek klima aldaketaren ondorioak areagotzen laguntzen baitute. Legeak hiri handietako airearen kalitatea ere hobetu nahi du; izan ere, datuak ikusita, ez
|
dute
ingurumen osasun onik. Agintarien helburua da herritarrak baldintza horiek hobetzen eta ingurunea zaintzen inplikatzea.
|
|
|
Gas orotako ibilgailuak… naturala. Argentina edo Italia, besteak beste, elementu horren aldeko apustua egiten ari dira erregai gisa, bere teknologiak
|
dituen
ingurumen eta ekonomia abantailengatik. Teknologia hori dagoeneko finkatua dago, eta sektoreko enpresa nagusien eredu lehiakorrak ditu.
|
|
|
Imagen: Urban Space Management Itsasontzien bidez egindako etxeek hainbat abantaila
|
dituzte
ingurumenerako eta beren maizterren poltsikorako. Lehenik eta behin, ingurumenak eskertzen du; izan ere, edukiontzi horiek berrerabiliz gero, ez dira hondakin gisa amaitzen.
|
|
|
Andy Hay “Kloroaren industria: poluzio isila” txostenak dio Espainian elementu hori ekoizten duten instalazioetako isuri gehienek substantzia toxikoak
|
dituztela
ingurumenerako eta osasunerako. Ondorio horretara iristeko, Greenpeaceko arduradunek Espainiako bederatzi instalazioen inguruko uraren eta sedimentuen laginak aztertu dituzte.
|
|
|
horixe da kontua. Biek
|
dituzte
ingurumen abantailak eta eragozpenak, baina, nolanahi ere, erabilera arduratsuak inpaktua gutxitzen lagunduko du. Sustraiak dituzten zuhaitz naturalak eta behar bezain sustraitua (lurra itsatsita) lortzea, ureztatzea eta berokuntzatik urruntzea bizirik mantendu ahal izango dira, harik eta jaiegunaren ondoren bilketa toki batean utzi arte.
|
|
|
1968tik arauak bete ez dituen enpresaren jarduna legeztatu nahi
|
du
Ingurumen Sailak»
|
|
|
Alferrak eginda gaude, alfer hutsak. Baina ez da hori txarrena; alferkeria honek gaur egun ia galdua
|
dugun
ingurumena kakazten laguntzen digu.
|
|
2009
|
|
|
Era honetara, alkatetzat Rikardo Ortega zinegotziaren bosgarren alkateorde izendapena eta Ingurumen, Merkataritza, Kontsumo eta Sanitate Batzordeko lehendakaritza baliogabetu ditu. Legealdia bukatu arte, Marisa Zubiri
|
dugu
Ingurumen, Merkataritza, Kontsumo eta Sanitate Batzordeko lehendakari berria eta bosgarren lehendakari ordearen lekua Jesus Zaballosek hartuko du.Alkatetzat Euskarako batzordea Rikardoren ardurapean geratu behar dela ulertzen du eta horrela jakin arazi du zinegotzi ez adskribituen galdeari erantzunez. Konposta eta errauskailuaEra berean, Udaleko talde sozialistak Usurbilek Atsobakarreko eremuan jarri nahi duen konpostaje guneari buruzko mozioa eta zinegotzi ez adskribituek Lasarte Oriako Udalerrian sortzen den hondakinak errauskailura ez eramateko mozioa aztertu ziren.Bi puntu hauei buruz, Txintxarriko hurrengo zenbakian emango dugu berri.Batzarreko azken puntua galderak eta eskaerak izan ziren.
|
|
|
Gauza gutxi izango dira bularreko esnea bezain iraunkorrak: ez du ontzirik behar izaten, ez
|
du
ingurumena kutsatzen, tenperatuta egokian egoten da beti eta diru mordoa aurrezteko aukera ematen du.
|
|
|
Zalantzarik gabe jo dezakegu plastiko biodegradagarriak ohiko plastikoak baino inpaktu txikiagoa
|
duela
ingurumenean. Plastikozko produktu bat hondakin bihurtzen denean, biodegradagarria bada, guztiz desagertzeraino deskonposatzen da; biodegradagarria ez bada, berriz, ez.
|
|
|
Reaganek bazekien Estatu Batuek ordurako ospe txarra
|
zutela
ingurumen kontuetan, euri azidoa zela-eta.
|
|
|
Esaterako, posible da homogeneotasun mikrobiologikoa, genetikoa eta somatikoa mantentzea (adin eta sexu bera, adibidez). Gainera, guk nahi
|
dugun
ingurumenean haz ditzakegu.
|
|
|
Ingurumena zaintzea garestia da, Gipuzkoan trenbidearen %66 lurpetik joango da. Zer nahi
|
dugu
ingurumena zaindu edo txikitu. Beraz, ez dugu batzuek dioten txikizioa egingo» (ARGIA 2041 zk.,).
|
|
|
AHTri bagagozkio, zenbait gogoeta egiteko aukera dugu. AHTren eztabaida egoki bat sustatu nahi badugu, eztabaidak ez
|
du
ingurumen inpaktura eta analisi tekniko batera mugatu behar; agintarien ustea da hobekuntza teknikoek jendearen oposizioa baretuko dutela. Haatik, herritarren kezkak beste batzuk (ere ba) dira6:
|
|
|
AHT azpiegitura politiko gisa ulertuta, haren dimentsio aniztasunari loturik ehuntzen dira iritzi sozialak. Hala, eztabaidak ez du izaera tekniko hutsa eta proiektua hobetzeko neurri teknikoak hartzea ez da aski, ezen auzitan dagoena proiektuaren esanahia bera da (zergatik proiektua, noren mesedetan dagoen pentsatua eta nola banatzen diren lizitazioak, zeintzuk diren haren inplikazioak eta emango ote dien erantzuna gure kezka errealei, etab.). Jendeak ez
|
ditu
ingurumen kalteak eta arrisku teknikoak gutxiesten, baina horien gainetik (edo horiekin batera) beste mota bateko burutapenak ere kontsideratzen ditu, azken batean, «AHTren atzean dagoen hori guztia» eta haren inplikazioak gure bizitzetan («nora goaz?»).
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoaren (EAE) kasuan, alabaina, landa garapen politikek ez
|
dute
ingurumen ardurarik agerrarazten laurogeita hamarreko hamarkada arte. Horren gauzatzea landa garapeneko lehen plan estrategikoa argitaratzearekin batera gertatu zen 1992an.
|
|
|
Sakabanaketa Ikerketaren emaitzek erakusten dutenez, ingurumenaren ikuspegitik, tenperatura klimatologikoak (edo ingurumen energiak) zehazten du korotipo gehienen kokapen geografikoa. “Espezieen ia %40k habia egiteko joera
|
dute
ingurumen energia txikiena duten eremuetan, eta beste %40k tarteko energia maila duten eremuetan egiten dute habia”, esan zuen Realek. Hala, adituak ohartarazi duenez, “tenperaturak igotzeak eragina izan dezake espezie iparraldekoenak iparralderantz mugitzean, ekialdeko espezieak hegoalderantz mugitzean eta hegoaldeko eta Erdialdeko espezieak geografikoki doitzean”.
|
|
|
Etorkizuneko ikerketen helburua 8 kromosoman zehazki zer gene den arduratsua eta nola funtzionatzen duen erakustea da. Ikertzaileek, azkenean, erbi ezpainean eragina
|
duten
ingurumen eta gene mekanismoak ulertzen dituztenean, haurdunaldian sendagai profilaktikoak zentzurik baduen baieztatzeko gai izango dira. Gaur egun, adibidez, zenbait aztarnaren arabera, onuragarria da enbrioien deformazioei aurre egiteko zenbait bitamina hartzea.
|
|
|
Proportzio hori dagoeneko bizi da zenbait lekutan, hala nola Europan, non bost pertsonatik lau urbanitak baitira. Horregatik, hiriek gero eta erantzukizun handiagoa
|
dute
ingurumen erronken aurrean. Horietako batzuk erronkari aurre egiten hasi dira, hondakinak murrizteko neurriak hartuz, airearen kalitatea hobetuz, mugikortasun iraunkorra sustatuz edo berdeguneak zabalduz.
|
|
|
Guy Eversek, FAOren Inbertsio Zentroko Afrikako Zerbitzuko buruak, onartu du nekazaritza intentsifikatzeak “ingurumena kaltetzeko arriskua dakarrela, ekosistema ahulak suntsituz eta ongarri eta pestizida gehiegi erabiliz”. Horregatik, esan du gobernuek “arreta jarri behar
|
dutela
ingurumenaren gaineko eragina kontrolatzeko eta kalteak murrizteko edo saihesteko neurriak ezartzeko”.
|
|
|
Ontzi handiek sortzen duten kutsadura ez da marea beltzetara mugatzen. Motorren emisioak, desegite eta birziklatze desegokiak edo espezie inbaditzaileak sartzeak eragin handia
|
dute
ingurumenean eta osasunean. Orain dela gutxi egindako ikerketa batzuen arabera, horrelako arazoak uste baino handiagoak izango lirateke, eta milaka pertsona hilko lirateke urtero mundu osoan.
|
|
|
Proiektu hori Seigarren Esparru Programako (6EP) Marie Curie ekintzen mugikortasun programaren bidez finantzatu da. ERATSeko bazkideek genetikoki eraldatutako organismoek (GEO) arrainen eremuan
|
dituzten
ingurumen ondorioak aztertu zituzten, arrain transgenikoaren ekoizpen komertzialarekin lotutako arrisku ekologikoak hobeto ulertzeko. LIFECYCLE, arrainak ikertzeko Europako proiektua Arrain haztegiak eginkizun garrantzitsua izan du Europar Batasuneko arrantza sektorean azken bi hamarkadetan, eta sustatzaile nagusiek produkzioari eustea erabaki dute.
|
|
|
Egoera atmosferikoak sakabanatzea errazten edo zailtzen du. Elementu horren beste konposatu batzuek ere ondorio negatiboak
|
dituzte
ingurumenerako. Sufre hexafluoruroa (SF6) klima aldaketa eragiten duten berotegi efektuko gasetako bat da Kyotoko Protokoloan.
|
|
|
Ekoizpen integratua laborantza teknika bat da, baliabide eta ekoizpen mekanismo naturalak ahalik eta gehien aprobetxatzen dituena eta produktu kimikoen erabilera arrazionalizatzen duena. Horrek guztiak eragin positiboa
|
du
ingurumenean, eta epe luzera nekazaritza iraunkorra eta baliabide naturalen babesa bermatzen ditu, kalitate handiko nekazaritza ekoizpenak lortzeko aukera emateaz gain. Gaur egun, laborantza mota hori Valentziako Erkidegoan garatzen da, zitrikoak, mahatsondoa, olibadia eta arroza bezalako produktuetan.
|
|
|
Arriskuan daude eta ekologia balio kultural gisa zabaltzen badugu soilik iraungo dute, eta mendizaleek erantzukizun handia dugu mendien defentsan.
|
Baditugu
ingurumenaren kudeaketan parte hartzeko bide eta tresna eraginkorrak: informazio publikorako sarbidea, araubidetan parte hartzeko aukera edota justiziara jotzekoa.
|
|
|
Espero
|
dugu
ingurumen eraginari buruzko txosteneko neurri zuzentzaileetan horri aurre egiteko konponbideak ere jasotzea, esan du Lander Aiarza Derioko alkateak. Txosten horri dozenaka alegazio jarri zizkioten aireportuaren inguruko herrietako Udalek irailean, baina oraindik ez dute erantzunik jaso.
|
|
|
Kalte ordainez gain, Afrikako agintariek eskatuko diote nazioarteari 2020rako isuriak %40 murrizteko. . Herrialde bakar batek ezin
|
ditu
ingurumenarekin lotutako arazoak amaitu, lankideak behar ditugu, eta horregatik da horren garrantzitsua bat eginda joatea Kopenhageko goi bilerara?, nabarmendu du Kenyako Ingurumen ministroak, Alice Kaudiak.
|
|
|
AHTaren aldeko jarrera hartu duten hautetsiei gogorarazi die 2010eko martxoan eskualdeetako hauteskundeak eginen direla, eta horrek AHTa gaitzesteko aukera emanen duela. Hauteskunde egunak baliatuz, herri kontsultak egin nahi
|
dituzte
ingurumenaren aldeko taldeek. Dagoeneko Lapurdin zortzi herri kontsulta eginen direla jakinarazi du CADEk.
|
|
|
Gizakia biziko den eremu natural bat mantentzeko eta garatzeko ari gara lanean, gizakia ingurumen horren parte baita. Are gehiago, berak
|
du
ingurumena bere erara moldatzeko gaitasuna. Horregatik zehaztu behar da bizikidetza hori zein arauk markatuko duten, dio Alonsok.
|
|
2010
|
|
|
–Betiko bizimodu, ari bere osoan eutsiz edo, maizago, kale bizitzarekin konbinatuz (senarrak fabrikan jardunez eta andrea merkatura joanez, adibidez) moderno eta jator bizi izaten segitzeko oinarri sozioekonomikoa eratzen asmatu zuen arnasgune askok. Oinarri horri eskerrak, eta immigrazioak zein hirigintzak inpaktu minimoa
|
zutenez
ingurumen horretan, euskaldun belaunaldi berriak sortuz jarraitu zuten arnasgune horiek. Familia zabalak izanik askotan, eta etxerako seme edo alaba bakarra gelditzen zenez, kalera jaisten ziren gainerakoak eta bertako euskaltasunaren indargarri bihurtzen38.
|
|
|
Ildo horretan azken bi hamarkadetan munduko dimentsio hori oinarritzat hartuz Rio de Janeiron eta KyotonLurraren Konferentziak egin dira. 1997an Kyotoko Protokoloa sinatu zen eta2005ean indarrean ipini zen 2013 urtean epemuga
|
duen
ingurumen babeserakoneurri multzoa. Nazio Batuetako Klima Aldaketari buruzko Esparru Hitzarmenaren aldetik 2013ko urtarriletik aurrera Kyotoko Protokoloa ordeztuko duen etaloteslea den nazioarteko akordio bat onartzea da helburu nagusia.
|
|
|
Guztiarekin ere, dakigunez, burbuila baten gainean bizi gara, ingurumen hondamendiaren atarian, eta petrolioaz elikatuta, agortzeko zantzuak dituela. Petrolioaren ordezkorik aurkituko balitz ere, ez
|
luke
ingurumen hondamendia geldituko, gure jarrera inguru naturala mugarik gabe ustiatzea denez gero. Zientziaezagutza, bizitza eta heriotzaren arbola debekatutik jan genuenetik, natura jarri nahi dugu geure esanetara.
|
|
|
Gainera, haurrak eta asmatikoak dira kontzentrazio akutuen eraginpean gehien egoten direnak”, adierazi zuen Cristina Martínez doktoreak, gizarteko Arnas Gaixotasunen eta Ingurumenaren Arloko koordinatzaileak. Espainian, Erresuma Batuaren ondoren Europan NOx kutsatzaileen emisioetan bigarren postuan dagoena, NOx-ek arazo larriak sortzen dituzte, hala nola euri azidoa, smog (smoke, kea eta fog, laino hitzak batzearen ondoriozko anglizismoa) eta ozono troposferikoa, “herritarren arnas osasunean eragina
|
duten
ingurumen arazoak”, azpimarratu zuen doktoreak. “Oso garrantzitsua” da Espainiako Europar Batasuneko lehendakaritzan (EB) Industria Emisioei buruzko Zuzentaraua onartzea bultzatzea.
|
|
|
Ekzema alergikoa herrialde garatuenetan gertatzen da, eta hori jasateko probabilitateak eremu geografikoaren araberakoak dira. Hori dela eta, gaur egun, eztabaidagai da elikagaiek
|
duten
ingurumen kutsaduraren eta substantzia kimikoen erantzukizunari buruz, zenbait adituk mende honetako epidemia handienetakotzat jotzen duten egoera batean parte hartzen duten agente gisa: alergian.
|
|
|
Petrokimikoekin egindakoak ere bai, baina petroliotik datoz, iturri ez berriztagarri eta finitu batetik. Artoa erabiltzeak abantaila nabarmenak
|
ditu
ingurumenerako, kutsadura gutxiago eragiten baitu, batez ere, berotegi efektuko gas gutxiago isurtzen delako. Estatu Batuetako Nekazaritza Ikertzeko Zerbitzuaren (ARS) ekimen bat akordio baten parte da.
|
|
|
Beste aerosol batzuek, aldiz, eguzki argia islatu eta/ edo kanporantz sakabanatu dezakete. Lurrazalera energia gutxiago iristen denez, iluntze global izeneko fenomenoa sortzen du, eta horrek hainbat ondorio negatibo
|
ditu
ingurumenean eta osasunean. Partikula horiek argia sakabanatzen dutelako sortzen da hiri kutsatuetako ohiko lainoa ere, smog a.
|
|
|
Erosketa egin behar duzunean, pilatutako ontziak eraman ditzakezu, gordailua itzul diezazuten. Kontsumitzailea da ordaintzaile nagusia, udalek zabor bilketaren gastu gehienak ordaindu behar
|
dituztelako
Ingurumenak eskertzen du, eta parte hartzen duten alderdi guztien ekonomiak ere bai, SDDRren aldekoen arabera. Fabrikatzaileek ontzi berriak egiteko eta lehengai berrietatik abiatu beharrik ez izateko aprobetxa dezaketen material gehiago berreskuratzen dute.
|
|
|
Izena zein hostoaren irudia grabatuta eta beltzez margotuta egongo dira eta Bergarako Udalari erreferentzia egingo dion zigilua ere eroango du.Ingurumen departamendutik azaldu dutenez, 26 plaka jarriko dira, guztira, zuhaitz askoz gehiago egon arren," espezie bakoitzeko banari jarriko" zaiolako plaka. Martxorako jarrita egongo direla uste
|
dute
Ingurumen departamenduan.Bestalde, plaka horiek egiteko lana esleitu dio Udalak Marmoleria Bergaresa SLri, 1.875 eurotan.Herriko gainerako berdeguneetan ere plakok jartzea baztertzen ez den arren, oraingoz, Usoondon bakarrik jarriko dituzte.
|
|
2011
|
|
|
mugatu batean. Beraz, energia eta baliabide materialen ustiapena gutxitzen bada, gure iraupenaren eta ekosistemen mesederako izango da».Barcenak gogoratu du, gainera, krisi ekonomikoak ez dituela berdin jotzen gizartearen sektore guztiak, eta horregatik uste
|
du
ingurumenaren krisia krisi politiko sozial «sakon» baten eskutik datorrela. «Gaur, adibidez, inoiz baino zabalagoa da luxuzko artikuluen merkatua, eta horrek esan nahi du gizartearen atal txiki batek inoiz baino errenta handiagoa duela elitezko produktuak kontsumitzeko.
|
|
|
osasunari edo segurtasunari lotutako arrazoiak soilik onar daitezke.Alegazio guztiak hartu, eta ingurumen eraginei buruzko beste txosten bat egin du orain Pasaiako Portu Agintaritzak. Hernandok jakinarazi du urte bukaerarako amaituko dutela hori.Erakundeen adostasuneanPuntu deigarria
|
badu
Ingurumen Ministerioaren alegazioak. Alegazioan dio proiektua ekonomikoki «jasanezina» dela eta ingurumenari kalte «ezin itzulizkoak» ekarriko lizkiokeela.
|
|
|
munduaren zati txiki bat gara, baina duintasun osoa dugu. horrenbestez, iraunkortasunaren filosofiak ingurumenaren etika eta morala aldarrikatzen ditu. Filosofia horren arabera, gizakiok etikoki eta arduraz jokatu behar
|
dugu
ingurumenarekin. helburua da ekonomiaren nahiz gizartearen aurrerabidea eta ingurumenarekiko errespetua uztartzea. ekonomia eredu eta gizarte hedakorrei aurka egin behar diegu. Ideia hori hizkuntzen iraunkortasunari aplikatzeak hizkuntza hedakorrei, hizkuntza menderatzaileei eta hizkuntzaren eginkizunak neurriz kanpo erabili nahi dituzten hizkuntzei aurka egitea dakar.
|
|
|
Hiztun herriak, lurraldea tarteko, dagokion eta zor zaion habitat egokia behar
|
du
ingurumena osatzen duten aldagai guztiak elkarren osagarri gertatuko badira. Hizkuntza bakoitzak bere bereak dituen ingurumari sozialaren eta fisikoaren osagaiak behar ditu biziko bada.
|
|
|
Horrek guztiak lehengai gehiago kontsumitzea dakar, horietako asko inportatuak, lurzoru gehiago okupatzea, azpiegitura publikoetan inbertsio handiagoak egitea eta tratatu beharreko hondakin/ isurketa eratorriak (lixibiatuak eta berotegi efektuko gasak) sortzea. Horrek guztiak eragin handia
|
du
ingurumenean eta ekonomian. Herritarrak behar bezala uzten ez duen hondakin bat isurketa gisa amaituko da, horrek dakarren tratamenduaren gainkostuaz gain, eta guztiok ordainduko dugu.
|
|
|
Gure basoak eta eskaintzen dizkiguten zerbitzuak erabiltzeagatik ordaintzen ez dugunez, elkarteak gogorarazi zuen. Ingurumena babesteko lege berrien proiektuek dagoeneko azpimarratzen dute basoek eginkizun garrantzitsua
|
dutela
ingurumen zerbitzu gisa (karbonoa finkatzea, ura hornitzea, biodibertsitatea, aisialdia…). “Hala ere, aintzatespen hori ez da nahikoa” esan zuen Carlos del Álamo Mendi Ingeniarien Elkargoko dekanoak.
|