|
2005
|
|
|
Herrialde indigenek eta beren komunitateek eta tokian tokiko beste komunitateek funtsezko lana
|
dute
ingurumenaren antolaketan eta garapenean, beren ezagutza eta jarduera tradizionalak direla eta. Estatuek beren identitatea, kultura eta interesak behar bezala onartu eta babestu lituzkete eta ahal duten guztia egin lukete garapen iraunkorra lortzeko lanean parte hartzea izan dezaten.
|
|
|
3 Pertsona guztiek bazterketa mota orotatik libre egon behar
|
dute
Ingurumenari eragiten dioten ekintza eta erabakiei dagokienez.
|
|
|
15 Pertsona guztiek
|
dute
Ingurumenari buruzko informazioa jasotzeko eskubidea. Honen barnean dago Ingurumenari eragin diezaioketen ekintzei edo jokabideei buruzko informazioa, hori lortu den bidea dena dela, eta baita ingurumenari buruzko erabakiak hartzeko uneko partaidetza publiko eraginkorra posible izateko beharrezko informazioa ere.
|
|
|
16 Pertsona guztiek
|
dute
Ingurumenari buruzko iritziak izateko eta adierazteko eskubidea, eta ideiak eta informazioa zabaltzeko.
|
|
|
18 Pertsona guztiek
|
dute
Ingurumenean eta garapenean eragina izan dezaketen plangintza jardueretan, erabakiak hartzeko prozesuetan eta bestelakoetan partaidetza aktibo, libre eta adierazgarria izateko. Honen barnean dago proposatutako ekintzek ingurumenean, garapenean eta Giza Eskubideetan izan ditzaketen ondorioei buruzko aurretiazko aholkularitzarako eskubidea.
|
|
|
20 Pertsona guztiek
|
dute
ingurumen kalteengatiko edo kalte horiek izateko arriskuagatiko prozedura administratibo edo judizialetan ordaintza baliabide eta bide eraginkorrak eskura izateko eskubidea.
|
|
|
Europar eremuan, Batasunak maila batean edo bestean erakutsia
|
du
ingurumenaren eta garapen iraunkorraren aldeko borondate argi bat, eta horrenbestez halako tarte bat ezarri du beste potentzia ekonomiko handi batzuekiko, AEBekiko eta Japoniarekiko besteak beste. Horrela, ahalegina egin du nazioarte mailako ekintza edo jardueraren aitzindari izateko, esate baterako berotegi efektuko gasen emisioak murriztera edo ozono geruzaren suntsitze prozesuari aurka egitera begira.
|
|
|
–Ikuspegi integratua: lehentasuna
|
du
ingurumen aldagaia sektore politika guztietan txertatzeak, eta batez ere industrian, garraioan, energian, nekazaritzan eta kontsumoan txertatzeak.
|
|
|
Herritar aktiboek ez
|
dute
ingurumena babesteko beharrezko oinarrizko inolako mekanismorik. Egungo eremu demokratikoan ez dago ingurumena oinarrizko eskubide gisa aitortzen duen inolako arau biderik.
|
|
|
Horrela, gobernuek eta zientziak irtenbide desberdinak planteatzen dituztenean, edo jarrera komunik lortzen ez
|
dutenean
ingurumenarekin lotutako konturen baten inguruan, eta jendeak jarreraren bat hartu edo iritzi bat eman behar badu esparru demokratiko batean, nola gainditu gizartearen iritzia aldaraz edo manipula dezaketen jarrera irrazionalak. Kanalak bilatu behar dira, herritarrek aukera izan dezaten konplexutasun maila desberdinetan elkarrekintzan jardun eta aldaketak eragiteko.
|
|
2022
|
|
|
Ugaltze horren mugak nabariak dira, diber  tsitate genetikoa murrizten du eta. Dibertsitate genetikoak garrantzia handia
|
du
ingurumenari egokitzeko prozesuan. Are gehiago garai hartan, aldaketak hain azkar eta bortitz gertatzen zirenean.
|