|
2000
|
|
|
Izan ere, irakurria nuen nik nola hartzen
|
zituzten
gizon zuriek indiarrak eta beltzak, baita nola hauetarik anitz lehertu eta bizigabetu izan zituzten, tratu ezin gaixtoago eta ezin biolentago baten ondotik; irakurria nuen, eta ikusia nuen, halaber, egun batzuk lehenago, nola tratatzen zituzten Trinidadeko uhartean utzi genituen itsas lapurrek jende miserable haiek, esklabo eta meneko izaiteko baizik nahi ez zituztenak... non eta ez zen urkaberak...
|
|
2001
|
|
|
Beharra sentitu zuen, hura azken aldia izango balitz bezala. Sabela hutsik izan arren beteta sentitzen zuen, sentsaziorik arraroenez betea, eta labirinto hartan emoziorik sakonenek haize erauntsiak sortarazten
|
zituzten
gizonaren zainetan. Ez zuen ohiko kafesnea gosaldu.
|
|
2003
|
|
|
Bi ordu luze egin omen
|
zituzten
gizona betiko urrunduko zuen hegaldiaren zain, kafetegiko kristalaren bestaldean airean gurutzatu eta lurrean pausatzen edo urrunean galtzen ziren hegazkinei tarteka begiratuz. Hala kontatu zion biharamunean emakumeak hoteleko gelan oraindik esnatu berritan, ohe nahasian etzanik zeudela.
|
|
2009
|
|
|
Jatorrizko bekatuaren eraginagatik sortu ote zen, bada, itsuskeria hura guztia? Zergatik jaso eta jasan behar izaten
|
zituzten
gizon emakumeek Adan eta Ebaren bekatuaren ondorioak, beraiek bekaturik egin ez bazuten. Kristau askok eta askok beren buruei menderen mendetan egindako galderek inguratzen zuten Ernestina, beraz?
|
|
|
Jatorrizko bekatuaren eraginagatik sortu ote zen, bada, itsuskeria hura guztia? Zergatik jaso eta jasan behar izaten
|
zituzten
gizon emakumeek Adan eta Ebaren bekatuaren ondorioak, beraiek bekaturik egin ez bazuten. Kristau askok eta askok beren buruei menderen mendetan egindako galderek inguratzen zuten Ernestina, beraz...
|
|
2011
|
|
|
Aukera guztiak latzak ziren: mendian behera jarraitu eta hotzez hiltzeko arriskua hartzea... ala bere armakideak sarraskitu
|
zituzten
gizon haiei buru ematea.
|
|
2012
|
|
|
Beranduegi ordea; izan ere, oihu egin zuen une berean tiro egin baitzuten; baina bi gizonek besterik ez, kapitainak zuhurki gorde baitzuen bere tiroa. Oso ongi zuzendu zituzten tiroak ezagutzen
|
zituzten
gizonen kontra, eta, beraz, bat zerraldo utzi zuten eta bestea larri zauritua. Baina bigarrena hilik ez zegoenez gero, zutik jarrita, estu eta larri hasi zen besteei deika.
|
|
2013
|
|
|
Gure aitzinean, gu baino ozenago ari ziren harakinen zapi ilunak jantzita
|
zituzten
gizon batzuk. Bertzalde, emakumeen artean ere ez ziren denak mezari hain debotki emanak.
|
|
2014
|
|
|
Hainbeste ziren senargaiari buruz esaten zituzten gezurrezko istorioak, non Hildegardek ez baitzuen egia ere sinetsi nahi. Alferrik aipatu zion Moncrief jeneralak berrogeita hamar urteko gizonen heriotza tasa altua, edo, behintzat, itxura batean berrogeita hamar urte
|
zituzten
gizonena; alferrik azaldu zion handizkako burdindegiaren negozioa ezegonkorra zela. Hildegardek heldutasuna aukeratu zuen ezkontzeko, eta ezkondu, ezkondu zen?
|
|
|
–elurteetan emakumeak kanpoan uzten
|
zituzten
gizonak, hogeita bederatziko elurra ez zelako benetan elurra. Nahi ez bazenuen hura elurra izaterik, pagatzea baino ez zenuen.
|
|
2015
|
|
|
Bada, Mintak erabaki zuela, oso zuzen, Ramsay andrearen ustez, eta begi begikoa zuen Minta? gazte jator hura onartzea, agian azkarra ez zena, baina hala ere, pentsatu zuen Ramsay andreak, konturatuz James gonatik tiraka ari zitzaiola Arrantzalea eta emaztea irakurtzen jarrai zezan, Mintak, bihotz barrenean, askoz nahiago zituen inozoak, tesiak idazten
|
zituzten
gizon burutsuak baino; Charles Tansley, adibidez. Batera ez bazen bestera gertatzeko garaia ere bazen.
|
|
|
Ez zuten inor gogaitzen beren tesiekin. Izan ere, zenbat gauza galtzen
|
zituzten
gizon hain azkarrek! Zenbat zimeltzen ziren.
|
|
|
Non daude ideia handiak eta sakonak
|
zituzten
gizonak. Non daude herri honek independentzia behar duela etengabe aldarrikatzen duten politikariak?
|
|
|
Aitak ezin zuen ulertu zer egiten zuten lau gizaseme haiek lurrean odola zeriela, baina orduan konturatu zen zertara eraman zuten bera toki hartara. Fusildunek ez zuten, nonbait, fusilatu berri
|
zituzten
gizonei lur emateko asmorik. Horretaz jabetu zenean lasaitu egin zen Aita, semea eta biak bizirik utziko zituztela ohartuta.
|
|
2016
|
|
|
Poeta madarikatuak: buru gaixotasunak eta mendekotasunak gidaturiko bizitza hautsiak izan
|
zituzten
gizon eta emakumezkoak, bizi zuten sufrimenduaren neurriko poesia mingarri eta indartsua idatzi zutenak, inguruan zeukaten munduaren eta beraien barne mundu gatazkatsuaren artean harrapatuta. Inspirazio iturri bihurtu zitzaizkizun.
|
|
|
Gidatzen zekien! Ncisek polizia autoak gidatzen
|
zituzten
gizon zuriak eta bere ama bezalakoak zurien auzoetara lanera garraiatzen zituzten autobusetako gidari beltzak baino ez zituen ikusi gidatzen. Sekula ez emakumerik.
|
|
|
Lintxamenduaren aurkako gurutzadak iraun bitartean, bortxaketa kargua arrazakeriaz manipulatzen zela salatu zuten hainbatek; hala ere, ez zituzten inondik ere justifikatu nahi egiaz sexu erasoak egiten
|
zituzten
gizon beltz indibidualen krimenak. 1894an bertan, Frederick Douglassek eskatu zuen ez zitzatela bere hitzak oker uler; izan ere, nahiz eta bortxatzaile beltzaren mitoaren aurka hitz egin, ez zen bortxaketa defendatzen ari.
|
|
|
Presoak kontratatzeko sistemaren bidez, esklabotza garaiko rol berak jokatu behar izan zituzten beltzek, askatu ostean ere. Atxilo hartzen
|
zituzten
gizon emakumeak, eta, edozein aitzakiarekin, preso sartzen; gero, errentan ipintzen zituzten agintariek, langile preso moduan jardun zitezen. Beren giza jabetza, baliotsuekin?
|
|
|
Hantxe zihoazen Lucretia Mott eta Elizabeth Cady Stanton, besoz beso, Queen Street kale ederrean behera. Egunak utzitako egoera kitzikagarriak errepasatzen ari ziren, eta gau hartan bertan erabaki zuten emakumeen eskubideen aldeko biltzar bat antolatzea, Estatu Batuetara itzuli bezain laster; izan ere, egun hartantxe solaskide izan
|
zituzten
gizonek heziketa behar zuten gai horren harira, biziki behar ere. Hantxe eta orduantxe abiatu zen, askeen lurraldean eta ausarten etxean?
|
|
|
Gerra zibilaren aurretik, ahalegin apal batzuk egin ziren hegoaldean industrializazioa martxan jartzeko, eta, beraz, esklaboen lanaz gainera, aukeran zegoen lan askea ere, sarritan elkarrekiko lehian. Industrialari esklabo jabeek bereizi gabe baliatzen
|
zituzten
gizonak, emakumeak eta haurrak, eta plantazio jabe eta nekazariek beren esklaboak eskaintzen zituztenean, emakumeak eta haurrak hartzen zituzten industrialariek, gizonak bezainbeste.
|
|
|
2 Gobernu gehienek gerrako kartel edo afi xak erabiltzen
|
zituzten
gizonek armadan izena eman
|
|
2017
|
|
|
Han zeuden beren aita isilean ohera sartzen zitzaienean negarrez hasten ziren neskato gaisoak, emazteak egurtzen
|
zituzten
gizonak eta erruki eske hasten ziren emakumeak. Ikaraz eta urduritasunez ohean pix egiten zuten haurrak eta zigortzeko piper hauts gorria botika gisa ematen zieten beren amak.
|
|
2018
|
|
|
lehen esklaboak emakumeak ziren. Zergatik hiltzen
|
zituzten
gizonak, eta emakumeak, berriz, esklabo egin. Bada, erantzun bakarra du galdera horrek:
|
|
|
Tarteka baino ez zuen burua altxatu argia iragazten zuen leihotxorantz. Ertzainek hiri kartzelako langileen eskuetan utzi
|
zituzten
gizonak, harrera gela garbi, zabal eta funtzional batean. Zigor zentroan zain bide zeuden, gizon batek berehala aurkitu baitzituen iritsi berriak bere biomugikorrean, eta beste gela batera gidatu zituzten, tarteka landare tantaiak zeuzkan pasabide batetik.
|
|
2019
|
|
|
Ixtar, Astarte, Zibele krudelak ziren, apetatsuak, lizunak: boteretsuak ziren; heriotza eta bizi iturri izanik, mundura ekarri eta beren esklabo bihurtzen
|
zituzten
gizonak. Kristautasunean, bizia eta heriotza Jainkoaren mende daude, ez beste inoren mende; amaren sabeletik sorturiko gizonak ihes egiten du handik betiko, eta lurrak hezurrak bakarrik hartzen dizkio gizonari; arimaren destinoa, izan ere, amaren boterea abolitu den lurralde batean jokatzen da; bataioko sakramentuak barregarri uzten ditu karena erre edo murgiltzen zen zeremoniak.
|
|
|
Greziako, emakume txirulariek? musikaz eta dantzaz liluratzen
|
zituzten
gizonak. Sabel dantza egiten duten ouled nail herrikoak, Barrio Chinon dantzan eta kantuan ari diren emakume espainolak beren burua eskaintzen ari zaizkio, modu fin batez, gustu duenari, aukera dezan.
|
|
|
ondasun higiezinak besterentzeko, emakumeak oniritzia eman beharra zeukan. XVI. mendean ondu zituzten Antzinako Erregimen guztian iraungo zuten legeak; usadio feudalak guztiz desagertuak ziren garai hartan, eta emakumeak ezerk ez zituen babesten etxeko sukaldean kateatu nahi
|
zituzten
gizonen nahikarietatik. Nabaria zen zuzenbide erromatarraren eragina, emakumeenganako hain erdeinuzkoa; erromatarren garaian bezala, emakumeen ergelkeriaren eta ahulkeriaren kontrako diatriba bortitzak ez ziren kodearen sorburua, zuribidea baizik; gizonek ondotik aurkitzen zituzten arrazoiak komeni bezala aritzeko.
|
|
|
Ulertzekoa da emakumeek ahalik eta azkarrena jo izana manufakturetara; gainera, laster joste lanak, gobada eta etxeko lanak bakarrik geratu ziren lantegietatik kanpo, denak ere esklabo ofizioak, miseriazko soldataz ordainduak; fabrikek beretu zituzten parpaila lanak ere, puntuzkoak eta abar; trukean, lan eskaintza masiboak zeuden kotoiaren, artilearen eta zetaren industrietan; batez ere irute eta ehuntze lantegietan erabiltzen zituzten emakumeak. Askotan, ugazabek nahiago
|
zituzten
gizonak baino. –Lan hobea egin eta gutxiago kobratu?.
|
|
|
Ez zitzaion zaila egingo. Baina, abokatuaren atzean eserita, kalera bidaliko
|
zituzten
gizon eta emakumeak zeuden, zain.
|
|
2020
|
|
|
Ibilbidea eta parajeak ez dira bereziki ederrak, baina gotorlekuak iraganetik iristen diren presoen ahotsen oihartzunak ekartzen dizkio, lubakietan sartzen denean, korridore mortuetan barrena. Su hondarren, garagardo botilen, jan arrasto eta zakarren artean, ziegak okupatu
|
zituzten
gizonen lekukotzak aurkitu ditu hormetan idatziak: tinta beltzez eta letra lodiz eginiko sinadurak.
|
|
2022
|
|
|
" Hango muinotik jaurti zituzten Seyid Rizaren senideak; han urruneko haitzuloetara joatea, aldiz, debekatuta dago. Sarraskian hil
|
zituzten
gizon emakumeen eta haurren hezurrak daude oraindik". Bide ertzean gurtzeko leku bat dago, kandelekin, islamak eta ohitura kurduek bat egiten duten sinkretismoan.
|
|
|
Analisi feministek gizonen egitura posizioa azpimarratu zuten. Ikerlari feministek beren lanetan jaso
|
zituzten
gizonek gobernu, enpresa eta hedabideetan zuten kontrola; gizonen lan, diru sarrera eta ondarearen kudeaketa hobeak; biolentziarako bitartekoen gaineko gizonen kontrola; eta emakumeak etxera bultzatu eta haien berdintasun aldarriak gutxiesten zituzten ideologia irmoak. Gizon heterosexualek klase nagusia ziruditen feministentzat, liberaziorako jomuga bainoago.
|
|
|
Nazioartean, pentsamendu feministaren korronte nagusitzat sortu zen ekofeminismoa, eta bat egin zuen garapen suntsikorrari egindako kritika berdeen oihartzunarekin. Ekintza ekologistak zuzentzen
|
zituzten
gizonekin liskarrak egon ziren, nahiz eta gizon asko ideia feministekiko harkor agertu. Australiar politikan, presio feministak eremu gutxi batzuetan izan du arrakasta handiago.
|
|
|
Pentsamolde horren fruitu gisa, emakumeen errepresioari aurre egiteko erresistentzia gisa baino, femenino arketipikoaren berrespen gisa interpretatzen da feminismoa jungiar idazketa modernoetan. Iraganeko historian ez
|
zituzten
gizonek emakumeak azpiratu: maskulinoak azpiratu zuen femeninoa.
|
|
|
Gizonen posizioak, hala ere, arazoak ekarri ditu hasieratik. Emakumeen askapenaren teorialari goiztiarrek patriarkatuaren klase nagusitzat definitu
|
zituzten
gizonak, sinpleki, eta espero zuten gizonak emakumeen aurrerapenen fronte ororen aurka egotea, haien printzipioak edonolakoak zirela ere. Morgan-ek (1970:
|
|
|
Aktibista berdeen artean, hiruk aipatu zituzten enkontru homosexual laburrak; inork ez zuen irrikarik azaldu, eta batek higuina ere adierazi zuen. Haien ildo politikoa gayen aldekoa zen eta batzuek laguntasun estuak deskribatu
|
zituzten
gizon gayekin, baina hainbatek homofobia zantzuak ere agertu zituzten. " Sexismoari" zuzenean aurre egiten zion baina gizonen arteko homosexualitateari buruz ezer argirik esaten ez zuen feminismo bat zuten barneratua.
|
|
|
Nola ez zuen, bada, hamalau urteko neska batek hain testuinguru arrotzean beldurra sentituko? Are gehiago eurek baino hamar edo hogei urte gehiago
|
zituzten
gizonek zakarkeriak bata bertzearen gibeletik erraten bazizkieten. Kikilduta, maiz; beldurrez, tarteka.
|
|
|
Haien ardura izaten zen bakailaoa hareatzetatik ekartzea, itsas bazterretan garbitzea, idortzea, fardeletan paratzea edota biltegiratzea. Lan mota bakoitzak bere soldata maila zuen, eta, funtzio berak egiten
|
zituzten
gizonekin alderatuta, haien erdia irabazten zuten emakumeek. XVII. mendearen bigarren zatira arte, Donostia izan zen iberiar penintsulako bakailao eta balea olio porturik garrantzitsuena.
|
|
2023
|
|
|
Hong Kongen ere antzeko lege murrizketak eta giza eskubideen urraketak ezarri zituzten britainiarrek. Emakumeei kantonamendu eremuetan edo handik kanpo bizitzeko tokiak esleitzen zizkieten," zerbitzatzen"
|
zituzten
gizonen arabera. Europar soldadu zurien zerbitzura zeuden emakumeek kantonamenduaren barnean bizi behar zuten, eta gogor murriztua zuten beren mugimendu askatasuna.
|