|
2000
|
|
|
Baina gogoan izan behar dugu, hezkuntzaren aldetik, feudalismo garai hartan familiak eta jatorriak zerikusi handiagoa zutela jaioterriak baino. Horregatik, bi anaiok Dominikoen ordenan
|
sartzean
, Vitoria hautatu zuten deituratzat, jatorriaren lotura jarraitzeko asmoz, noski.
|
|
|
Toledon artzapezpiku zen Frai Bartolome Karrantza Miranda nafarra, gertakari ilunez nahasi zuen Inkisizioak eta Valladolid-en presondegian
|
sartu
zutenetik, haren alde nabarmenu zen Azpilkueta eta Pio IV.a Aita Santuarengana jo zuen. Errege Felipe II.ari ez zitzaion ongi iruditu eta gure Azpilkueta, frantsestzat?
|
|
|
Hamazazpigarren mendean, Argiaro edo Ilustrazio garaian
|
sartzen
garelarik, badugu giza eskubideen aldeko lekukotasunik aski. Joanes Etxeberri Ziburukoak 1627 urtean bertsoz idatzi zuen liburuan zioen:
|
|
|
Eta, behin eta berriz, berak galdetzen zidan zer uste nuen horretaz. Arartekoaren betebeharretan ez zegoela holakorik eta ez nintzela
|
sartuko
gai horretan, erantzun nion.
|
|
|
Egiazko historiagileentzat esan beharrik ez nuke Nafarroari buruzkoan Arturo Campión-en Navarra en su vida histórica (1929) eta José Yanguas y Miranda-ren Historia de la conquista del reino de Navarra por el Duque de Alba, general del ejército del rey Fernando el Católico (1843) ezagutu beharrekoak direla gai hauetaz zerbait jakin nahi duenarentzat. Horietan lekukotasun zehatzez irakur dezakegu zein
|
sartu
zen indarrez, su eta gar, hainbat herritan heriotzak eginaz.
|
|
|
Gure euskara hor zen oraingo talde politiko guztiak sortu baino lehenagotik. Eta XVII. mendera arte, Europako mendebaldean, latina zen hizkuntza unibertsala eta Unibertsitate guztietan ikasketak egiteko beharrezko zena, oraingo Estatuek beraien hizkuntzak indarrez beharturik
|
sartu arte
. Gai honetaz, historiagile direnek, beharrezkoa dute M.S. Anderson-ek Oxford-eko Unibertsitatean burutu zuen tesi hura ezagutzea:
|
|
|
2 Pertsona orok du berdintasunez norbere herrialdeko funtzio publikoan
|
sartzeko
eskubidea.
|
|
|
Pirinio mendien bi hegaletan Kataluniaraino agertzen dira euskarazko toki izenak. Eta Erdi Aroan, lehenik guztiok Nafar erresumaren eskutik joan ginen, latinez ziotenaren arabera Lingua Navarrorum mintzatuz, 1200 urtean Gaztelako Alfonso VIII.a
|
sartu arte
. Geroztik, Yon Etxaide zenak ongi zioen bezala, ez dugu bakerik ezagutu.
|
|
|
Ez zen munduko politena, baina Txema ere ez. Alde horretatik lorpen garrantzitsutzat jo zuen konkista hura, batik bat mendekua ospatu beharra zegoelako, eta horretarako kosta ahala kosta
|
sartu
behar zuelako txilibitua Irlandako edozein potxingotan.
|
|
|
Ondo gogoratzen zuen, bien arteko isilune batean Collins jaunak hartu zuelako gela osoaren jabetza," do you remember, do you remember?" galdetuz eta, bide batez, Txemaren amorrazioa piztuz. Buruan
|
sartuta
geratzen diren lelokeriatxo horiek dira, baina eguna izorra dezaketenak dudarik gabe.
|
|
|
Argi zuri bat, sakona, barruraino
|
sartu
zitzaion.
|
|
|
Aguuuur, esan zuen oilarrak berekiko, eta bere hegal txikiak luzatu zituen kanposantuko hormatik behera salto egiteko. Han azpian, jauzi egin nahi zuen tokian bertan, hilobi baten apaingarri edo, gurutze zorrotz bat zegoen, ezin hobea bertara salto eginda bihotzaren erditik
|
sartzeko
. Bera zen munduaren akaberaren erruduna:
|
|
|
Eta txarrena zera zen, oilarrak ez zekiela zer zen okerragoa: goizero lotsarik gabe muturren aurrean agertuko zitzaion dinosauruaren irudia jasatea, ala kanposantuko gurutze zorrotza bihotzean
|
sartu
ez izana. Izan ere, dena da punteria kontua.
|
|
|
" Connemaran ez dago ezer!", bota zuen euretako batek, elkarrizketa apur bat urrunago eramanez. Eta Txemari gogoak
|
sartu
zitzaizkion esateko bazekiela Connemaran ez zegoela ezer. Ezer ez zegoen bezala beste toki guztietan, eta bazekiela alferrik ari zela, koño, eta zer!!
|
|
|
abesti typical en orkestrazio osoa Honner harmonika builatsu bat zen, eta berau jotzen zuen artista Txemaren ondoan zihoan eserita. Gainera, bost kilometrotik behin argazki bat egiteko gogoa
|
sartzen
zitzaien osaba Tom-en lobei, edo botaka egitekoa, edo pelutxezko gnomo bat erostekoa.
|
|
|
Baina ez egun batzuetarako, ezpada betiko. Eta Connemarara eramango zuen taxian
|
sartzen
ari zenean ere" hobe hemen geratzea" pentsatzen zuen, baina" to the capital of Connemara, please" agindu zion taxi gidariari. Eta handik hamar segundora, autoaren motorra martxan entzun zuenean, guztiz ahaztua zuen Galway hiria.
|
|
|
Ordu eta erdi eman nuen bertan, geldi, zain, furgoneta urdin bat geratu zen arte, leiho ilunak zituena. Nire ondoan zenean, ateetako bat zabaldu eta ikusi nuen barrura
|
sartzeko
gonbidapena egin zidana Duncan zela. Ez nuen batere gogorik eurekin batera bidaiatzeko.
|
|
|
Ez nuen batere gogorik eurekin batera bidaiatzeko. Duncan bakarrik egon izan balitz, dudarik gabe
|
sartuko
nintzatekeen, baina beste nazkagarri haiek ere hantxe zeuden eta ezetz esan nuen. Baina eurek ere ez zuten alde egiten, eta igotzeko erregutzen zidaten, nahi nuen lekura eramango nindutela.
|
|
|
Limericketik pasatu ginen, gero Ennisetik, eta hortik Ennistymon izeneko herrira ailegatu ginen. Supermerkatu baten parean aparkatu genuen eta bertara
|
sartu
ginen zenbait gauza erosteko. Mutilek janaria erosi zuten batez ere.
|
|
|
Horrelakoak ere badaude hemen. Eta beno, kontua da gurditxoan
|
sartu
nituela konpresok. Edo hori uste nuen, ze Lahinchera heldu eta motxilak ateratzen hasi ginenean, konturatu nintzen ez zeudela inon.
|
|
|
Bai zera! Furgonetan
|
sartu
nintzen, beraz, Ralphek izandako detaileagatik eskerrak emanez. Beste bostak hantxe geratu ziren, Lahincheko aterpetxearen ondoan, hondartzaren parean.
|
|
|
Hasieran ez nuen ulertzen Ralphek nola utzi zituen botata bere lagunak, baina aitortu zidan ez zirela hain lagunak ere. Aste batzuk lehenago ezagutu zutela elkar, drogen aurkako talde horretan bolondres
|
sartu
zirenean. Baina Ralphi ez omen zitzaion gustatzen euren arteko giroa, eta Dinglen hartu ninduten momentutik bururatu omen zitzaion nirekin egin behar zuela ihes.
|
|
|
Ipar Irlandan, esan didan bezala, inplikazio politikoa ia ezinbestekoa da. Jaio egiten zara, katoliko edo protestante, eta dagoeneko
|
sartu
zara saltsan.
|
|
|
Hautsak gure aurpegiak estali ditu eta segituan batu da beheko suaren kearekin. " Gustatuko zaizu, Eider", eta niri kristoren gogoak
|
sartu
zaizkit bere gainera salto egin eta musuka hasteko, horrelako lurrikara sortu baitzait tripetan.
|
|
|
Herri horietako batean, muino bat igo ostean azaldu da nire gidako argazkiko paisaia. Connemarara
|
sartu
ginenean bezalaxe sentitu ditut bihotzeko taupadak barrutik hasi eta kanpora irten nahian. Baina gaur ez dut eskura izan Breschiren kasetea.
|
|
|
Mesfidati aritu da, uzkur. Ez du atea zeharkatu, eta esan beharrik ez gonbidapenik ere ez digula egin barrura
|
sar
gintezen. Eta beno, argazkia erakutsi diot eta zirkinik egin barik erantzun dit" a, bai... aspaldi hil zen Paddy".
|
|
|
Ai, pena dut munduko txokorik politena atzean utzi behar dudalako. Antonio Breschiren zinta walkmanean
|
sartu
eta berriz agurtuko dut Connemara, bertara sartu nintzen modu berean: " Connemara maitagarria, galdurik Irlandan..."
|
|
|
Ai, pena dut munduko txokorik politena atzean utzi behar dudalako. Antonio Breschiren zinta walkmanean sartu eta berriz agurtuko dut Connemara, bertara
|
sartu
nintzen modu berean: " Connemara maitagarria, galdurik Irlandan..."
|
|
|
ohiko loturak lasaitzen zuen. Eta belarrietatik
|
sartzen
zitzaiona ere ez zen ezezaguna: amaren ahotsa, aitarena, eta arrotzagoak ziren beste hiru edo lau ahots, eta makina bat pi pi pi... kadentzia terapeutikoz, eta algarak.
|
|
|
amaren ahotsa, aitarena, eta arrotzagoak ziren beste hiru edo lau ahots, eta makina bat pi pi pi... kadentzia terapeutikoz, eta algarak. Mundu berrira
|
sartzea
(edo irtetea) ez zitzaion hain arraroa egin. Ez zen heste eta sustraien mundutik hainbeste desberdintzen:
|
|
|
Ahalegin izugarria eginez, umeak begi ñimiñoak zabaldu zituen. Apur bat, bakarrik apurtxo bat, baina zirrikitu txiki hura nahikoa izan zen hormetako eta fokuetako argitasuna bere barruraino
|
sartzeko
.
|
|
|
Begiak ireki zituen eta errealitatea
|
sartu
zitzaion gerlariek gazteluaren atea botatzen duten bezalaxe. Eta errealitate hark min ematen zion noski, eta ezin da jakin zergatik:
|
|
|
Eta hala, arrotz guztien eskuetatik irrist eginez, amaren hankarteko zulora gerturatu zuen burutxoa, eta indar egin zuen bere mundura
|
sartzeko
. Alferrik.
|
|
|
Eta kontatu ez dudan arren, aipatzekoa da ijito familia baten karabanan
|
sartuta
egin dudala honainoko bidea. Ez dira guk ezagutzen ditugun ijitoak, noski, ezpada ilehoriak eta begi urdinekoak.
|
|
|
" Tinker" edo, zuzenago (aurreko hitz hori iraintzat baitute)," traveller" deitzen dira hemengo ijitoak. Eta beno, hasiera batean beldurrak jota egon naiz,
|
sartu
ala ez zalantzan. Baina buruan zerbaitek esan dit sartzeko lasai, eta azkenean eurekin egin ditut Dingleraino zeuden 45 kilometroak, umeekin jolasten eta abesten.
|
|
|
Eta beno, hasiera batean beldurrak jota egon naiz, sartu ala ez zalantzan. Baina buruan zerbaitek esan dit
|
sartzeko
lasai, eta azkenean eurekin egin ditut Dingleraino zeuden 45 kilometroak, umeekin jolasten eta abesten.
|
|
|
Inguru honetako jendea leihora irteten da agur egitera, eta batzuk bide ondora ere bai" good morning" a ematera. Etxe aurrean eserita zegoen agure batek, urrunetik agertzen ikusi nauenean, etxe barrura
|
sartu
eta berriz korrika eta estropezuka irten da kalera, eskuan tez betetako katilua zuela. Ez nuen tearen gogo handirik, baina berarekin geratu naiz ordu erditxo batez, kontu kontari eta pastak janez.
|
|
|
Esan diot nolakoa den nire Irlanda hori, musika zeltaz betetakoa, itsasoa eta lurra musu etengabean elkarren barnean
|
sartzen
direnekoa, eta buruan dudan guztia. Bide batez nire gidako azaleko argazkia erakutsi diot, eta esan dit estilo horretako tokiak gorago aurkituko ditudala.
|
|
|
aterpetxera heldu eta jende mordoa aurkitu nuen hizketan, ea parranda on bat egingo ote genuen denok batera. Gehienek baietz esan zuten, eta momentu batez ezezkoa eman zutenei begira geratu naiz, euren taldean
|
sartzeko
tentazioarekin, hain nekatuta bainengoen. Baina beno, argi zegoen azkenean zer gertatuko zen, ezta?
|
|
|
Baina beno, argi zegoen azkenean zer gertatuko zen, ezta? Parrandazaleen taldean
|
sartu
eta goizeko ordu bietan heldu gara gure logeletara.
|
|
|
Kontua da taberna batean denbora luzea egon eta gero, erabaki genuela beste batera joatea. Beno, ba beste horretara
|
sartzean
, aurpegi ezagunak ikusi nituen. Rocíoren lagun haiek, Killarneyn gosaltzen ikusi genituenak.
|
|
|
Ez dakit zenbat ekintza aipatu zizkidan. Hala ere, orain ez daude haurrekin; izan ere, eurak seiak duela gutxi
|
sartu
dira talde horretan, eta elkar ezagutze aldera pentsatu dute egun batzuk batera pasatzea.
|
|
|
Hala, Ralphek erdi etsita alde eginda, azkenean heldu da hitzaldiaren ordua. Dozenatxo bat gazte geunden Gazte Aretora
|
sartzeko
prest, baina barrutik irten den gizon batek esan digu ekitaldia bertan behera geratu dela, eta ez zela ezer larria, baina aretotik berrogeita hamar bat metrora urruntzeko mesedez.
|
|
|
Berak ere ez zekien zergatik
|
sartu
zuen hainbeste arropa, sukaldeko tresna, eta, batez ere, ze imajinaziok bultzatuta sartu zituen argazki kamera eta bost karrete hogeita hamaseiko. Onartu beharra zuen:
|
|
|
Berak ere ez zekien zergatik sartu zuen hainbeste arropa, sukaldeko tresna, eta, batez ere, ze imajinaziok bultzatuta
|
sartu
zituen argazki kamera eta bost karrete hogeita hamaseiko. Onartu beharra zuen:
|
|
|
Kaiolan
|
sartu
genuelarik, orduak ematen nituen bere portaera aztertzen, esaterako zerk pozten zuen jakin nahian, edo bere umore aldaketak zenbatekoak ziren irratia ondoan jartzen banion, edo alpistea hiru egunez kentzen banion.
|
|
|
Hara heltzeko zenbait kilometro egin behar izan zituen oinez, motxila handia bizkarrean, autobusik ez zuelako aurkitu eta herri balneariora autoz zihoazen denak edadetu samarrak zirelako eta, beraz, bide ertzeko motxiladunari mespretxuz begiratu ondoren aurrera segitzen zutelako, Txemaren hatz lodia berriz poltsikora
|
sartzera
kondenatuz.
|
|
|
Botoia sakatzeaz batera, ordenagailuaren memoriak itzartu berriaren kexu soinua jaurti zuen, eta ondoren betiko hitz teknikoak agertu ziren pantailan. " Win" idatzi, return tekla zapaldu eta testu prozesadorearen programara
|
sartu
zen. Disketaren artxibo zerrenda erakusten zion leihoa ireki eta, ariketa hura errepikatzen zuen orotan bezain misteriotsu, hantxe zeuden egiaren gordintasuna ezkutatzen zuten artxibo guztiak, bere zain.
|
|
|
Konputadorearen memoriak apur bat pentsatzeko ahalegina egin zuen. " Entrar contraseña", eskatu zion pantailak, txikitan zuhaitzetan eraikitako txaboletara
|
sartzeko
santoiseña behar izaten zen moduan.
|
|
|
Bere aterpetxearen izena tekleatu bezain pronto ezezko borobila eman zion traste zaharrak. Beste izen bat
|
sartu
zuen. Ezer ez.
|
|
|
Sukaldera jo zuen garagardo bat lapurtzeko asmoz, baina ez zuen batere aurkitu. Beste norbait
|
sartu
zen sukaldera eta galdetu zion ea zertan zebilen bereak ez ziren poltsetan bilatzen. Txemak erantzun zion barkatzeko, ez zela konturatu plastikozko poltsa hura berea ez zenik, eta gainera bazihoala kalera eta agur.
|
|
|
Izkinako neoiak hurbiltzeko agintzen zion. Hurbiltzeko,
|
sartzeko
eta garagardo bat edateko, ahaztea merezi zuten mamuen akaberarako. Kontuan izanda, noski, edalontzia beti eskuan izan behar zuela, edo asko jota barran.
|
|
|
Dublingo aterpetxeko gelan
|
sartuta
, ordenagailu mugikorra itzali zuen eta etiketa berdedun disketari begira gelditu zitzaion. Galderatik asko zegoen begirada hartan, baina gehiago txundiduratik.
|
|
|
Eiderrek ez zion bere bizitza osoan inmentsitateari buruz berba egin, ezta hondartzako lehen aldi hartan ere. Berak zerbait handia eskaini zion, bai, akaso lortzeko konplikatu samarrak ziren opariak; baina horrek ez zuen esan nahi itsaso zabala paketetxo batean
|
sartu
eta zinta batez lotuko zuenik. Ez.
|
|
|
Aparteko ezer egiteko aukerarik ez zegoenez, eliza batean
|
sartu
zen. Baten faltan, bi zeuden parez pare:
|
|
|
Lehenengo ilaran jesarri zen, zergatik jakin gabe. Elizara zergatik
|
sartu
zen ere jakin gabe, berak bezalako ateo batek han aurreko gurutziltzatuaren babesa zertarako behar zuen oso ondo ulertu gabe. Baina zer egingo zuen berak?
|
|
|
Baina gero, gauez, ohean
|
sartzen
zen. Eta manten azpian otoitz egiten zuen, astelehenean mesedez begiradatxo bat eskain ziezaion ondoko gelako neskatilak.
|
|
|
Gauaren amaitzean hamalau urteko mutikoak bere etxeko portalera bideratu zuen gainean zeraman bakardadea. Etxera igo, nano bufoia zela adierazten zioten mozorroak erantzi, eta ohera
|
sartu
baino lehenago koaderno bat atera zuen mahaiko kaxoitik. Izkiriatutako azken orrialdean ireki zuen.
|
|
|
Beti behar du arrazoiren bat Terek, eta baita Jabik ere. Tabernetara
|
sartzeko
ere bai. Eta zertarako daude orduan bat bateko inpultsoak?
|
|
|
Egia esateko, tentazioa izan nuen egun bat edo bi gehiagoz bertan gelditzeko, tentazio goxoa gainera. Ikusi gabekoak ezagutu, kale estuetan
|
sartu
, edan, paseatu... Baina minutu batzuk aski izan nituen tentazioan ez erortzeko:
|
|
|
Gelan nengoela (hemengo gelek idazle ezagunen izenak dituzte. Nirea" Swift logela" da), handik ordu erdira edo, atetik
|
sartu
eta literara igo da ezertxo ere esan gabe. Bere ohea eta nirea lotzen dituen eskailera txikian gora egin du, eta segituan atera ditu koadernoa eta boligrafoa, egunak eman dizkionak papereratzeko asmoz.
|
|
|
Bere ohea eta nirea lotzen dituen eskailera txikian gora egin du, eta segituan atera ditu koadernoa eta boligrafoa, egunak eman dizkionak papereratzeko asmoz. Nik, bien bitartean, disimulurik gabe begiratzen nuen azpiko literatik, Rocíoren gorputza goiko koltxoiaren bigunetan nola
|
sartzen
zen; eta igartzen nizkion ukondoak mugitzen, eta belaunak eta hanken puntak ohea emeki ostikoz jotzen, eta orain ahozpez etzanda ari zela idazten eta gero alboz, eta koltxoiak bigunagoa ematen zuen holakoetan, dudarik gabe bere izterrak ziren haiek ukitzeko besoa pixka bat baino ez nuenean altxatu behar.
|
|
|
Nire ibilbidearen justu kontrakoa dabil egiten: Dublindik gora lehendabizi, Ipar Irlandan
|
sartu
, eta ondoren mendebaldeko kostaldetik behera egin du. Orain Dublinerantz doa apurka apurka, zeren badu denbora aski oraindik, eta beraz egunetik egunera prestatzen ditu hiriburura joateko erabiliko dituen bide eta zidorrak.
|
|
|
Nirea, berriz, hasten. Eta agian horregatik, hasi berriaren harritzeko gaitasuna galdu ez dudalako, itzelezko gogoak
|
sartu
zaizkit egun bat gehiago berarekin pasatzeko. Zeren Rocíok zerbait dauka ia magnetikoa, ez dakit, deabrutxo polit bat da, bere alkandora gorria bezain arriskutsua iruditzen zait neska hau.
|
|
|
Hori bai: aitortu didanez, behin gertatu zitzaion kamioi bateko kabinan
|
sartu
eta ezin eutsi izan ziola bere eskuinean gidari zihoan gaztearen morboari. Berak azaldu didan naturaltasun guztiarekin saiatu naiz, Bitakora, zure orrietan idazten, nahiz eta hasieran harritu egin naizen, munduko gauzarik normalenak balira bezala kontatu baitizkit kabina barruan gertatutakoak.
|
|
|
Rocío hark eskote amaiezinak zeramatzan gehienetan, bistarekin goitik beherako ibilbidea egiten hasi eta bertigo sentsazioa
|
sartzen
duten horietakoak. Horregatik ez zen Txema ondo gogoratzen Rocío García de Mainuetaren aurpegiaz.
|
|
|
Hain arriskutsua, ezen euren arteko konfiantza punturik gorenera heldu zenean bere etxera joateko proposamena luzatu baitzion Rocíok Txemari. Eta Txemak egun bi eman zituen proposamen harekin bueltaka, baietzaren eta ezetzaren arteko ika mikan
|
sartuta
. Harik eta, bi egun haien buruan, Eider azaldu zen arte Rocío eta Txema hitz egiten ari ziren tabernako izkinatxora.
|
|
|
Errazagoa zatekeen berarentzat, Dublinen egin bezala, kontrazeinua aurkitzeko ahalegina egitea, esate baterako" O’Brien’s"
|
sartzea
, eta gero" Abbey" hitzarekin saiatzea, eta azkenean Eiderrek aukeratutako hitza" Holiday" zela deskubritzea. Eta hori jakinda, izen bereko aterpetxera joan eta logelaren lasaitasunean hirugarren artxiboa irekitzea.
|
|
|
Ez zion batere errukirik. Bera
|
sartu
zen afera horretan, eta ez zen Txema izango orain G12 kaleko Eiderren hilobira negarrez joango zena. Ez.
|
|
|
Azkenean
|
sartu
dira soldaduak gure autobusera. Bi ziren:
|
|
|
Atzotik Derryn gaude. Arratsaldean heldu ginen eta, Connemarari segida emateko asmoz, Ralphen etxean
|
sartu
eta ez gara gaur arte kalera irten. Amodiotan bilduta egon gara.
|
|
|
Baina txortan ari garenean ez dut berarekin pentsatzen, ez dut batere sentitzen. Ematen du ginekologoaren urteroko kontsultan nagoela, burdin zati hotz hori barruraino
|
sartzen
didanean. Gustatu zaidala erantzuten diot Txemari, eta pozik geratzen da.
|
|
|
Ralphekin egon ondoren Txemaren pisura bueltatzen naizenean guztia esateko gogoa
|
sartzen
zait, edo isilik geratzekoa eta negar egitekoa. Zer nahi dudan ere ez dakit.
|
|
|
Ralph barruan zegoen, baina ez dute elkar ikusi. Ez diot
|
sartzen
utzi, eta esan diot ez etortzeko gehiago. Zergatik gertatu behar ote zait niri hau guztia!
|
|
|
Gero, badaezpadan, ospitaleko larrialdietara joan naiz. Horrelako kasuak ez dituztela onartzen, eta hasiera batean ez didate
|
sartzen
utzi. Eskerrak herriko erizain bat nitaz jabetu den, berari esker lortu baitut froga berri batzuk egin ahal izatea.
|
|
|
Aterpetxeko saloian ezagutu zuen: neska sofan zegoen, telebistari so; Txema atetik
|
sartu
zen, eta begira geratu zitzaion hasierako momentutik. Afrikako sabanako lehoiek ez dute hobeto egiten gazela zauritua harrapatzeko momentuan.
|
|
|
Gero, abioia hartu eta etxera, bere pisura. Pertsianak igoko zituen argia
|
sar
zedin, eta oroitzapenez kutsatutako gelak berrituko zituen. Zerrendatxo bat egin zuen berekiko:
|
|
|
Alderantziz, izen horretaz oroitzen zenean, Euskal Herrira bueltatu nahi izaten zuen, Rocío García de Mainuetaren larrua behin eta berriz jotzeko. Hankarteko makila ez ezik potroak ere barruraino
|
sartzeko
, mendekuz, gorrotoz, askatasunez. Eta titietatik heltzeko, min egiteraino, Eider itotzeko erabiliko zituzkeen esku eta indar berberez, mendekuz, gorrotoz...
|
|
|
Ahalegindu naiz atzo nondik ibili zen jakiten, eta mutil horiek nola ezagutzen zituen, baina keba, ez dit oso erantzun zuzenik eman, eta nahiago izan dut gehiago ez ekitea. Ze goxo
|
sartzen
den kolakaoa etxetik hain urrun.
|
|
|
Baina, hala ere, ezin zion inori kargu hartu, eta Eiderren izena behin eta berriro bururatzen bazitzaion ere, izandakoa kanposantuko G12 kalean zegoen hilda, ezkerretik hasita seigarren hormako lehen zuloaren barrenean. Txemaren malko guztiekin
|
sartu
zuten bertara, eta zulo ilunera begira geratu zen, apurka apurka adreiluz estaltzen ari ziren zulora begira, betiko, betiko eta betiko Eiderren irudia gorde nahi izan balu bezala. Zulo hura txikiegia zen Txemaren negarrekin betetzeko.
|
|
|
Antonio Breschiren" Mezulari" diskoa, hain zuzen. Eta Galway igaro ondoren walkmanean
|
sartu
nuen kasetea eta entzuten hasi nintzen. Hasierako kilometroak ez zetozen bat nik Connemaraz nuen ideiarekin, eta beraz itzali egin nuen walkmana.
|
|
|
Agertzeko eta desagertzeko zuen ahalmena. Eider tabernara
|
sartu
zen egun hartan bertan desagertu zen Rocío; eta Txemaren neskalagunari orduak baino falta ez zitzaizkionean Irlandara abiatzeko, orduantxe azaldu zen berriro neska liluragarri hura. Horrek ere bazuen zerbait ikustekorik heriotzarekin.
|
|
|
Literatik jaitsi eta, azpiko oheko neskari begiratu ere egin barik, komunean
|
sartu
zen Txema. Ez zuen erabat tente, ezta antzik ere, baina argi zegoen zakil talotxoak gorunzko joera hartu nahi zuela.
|
|
|
Elizara
|
sartu
nintzen. Hutsik zegoen, noski, lurrean pilatutako lokatz eta enborrak salbu.
|
|
|
Eta azkenik etxe batera
|
sartu
nintzen. Ez dakit zerk bultzatuta egin nuen hau:
|
|
|
Baina etxearena kontatzen ari nintzen.
|
Sartu
eta bertan gela handi bat zegoen, sukaldea izan zitekeena. Eskailera batzuetatik gora igo nintzen gero, eta lasai bisitatu nituen etxeko txoko guztiak, dastatuz bezala.
|
|
|
Eskailera batzuetatik gora igo nintzen gero, eta lasai bisitatu nituen etxeko txoko guztiak, dastatuz bezala. Logeletara
|
sartu
nintzen, presarik gabe. Gero korridore luze bat zegoen, eta haren amaieran egongela nagusia zirudiena.
|
|
|
Ez dakit txistuka ari nintzen, bakarrik nagoenean ohi dudan bezala. Baina dena dela, supituan isildu nintzen egongela hartara
|
sartu
eta, lurrean jesarrita, itxura zaharreko gizon hura aurkitu nuenean. Begiak zabal zabalik zituen, niri begira, jainko baten agerpena espero duenak bezala.
|
|
|
Gertaera hartaz akordatzen zen bakoitzean telebista pizten zuen, ea audientziaz betetako saioren bat aurkitzen zuen, pentsamendu haiek arintzeko asmoz. Baina printza txikiak
|
sartzen
zitzaizkion burmuinaren zirrikituetatik, hala nola esperientzia txar haren lekuko izandako udalekuaren izena, eta ondorengo egunetako haserre eta beldurrak... Baina ez zuen nahi, ez zuen gertaera hura gogoratu nahi, iraganaren zakuan sartuta mantendu nahi zuen, eta hura dena aspaldi bukatu zela esaten zuen Txemak ahots ozenez, bere buruak entzun zezan edo.
|
|
|
Baina printza txikiak sartzen zitzaizkion burmuinaren zirrikituetatik, hala nola esperientzia txar haren lekuko izandako udalekuaren izena, eta ondorengo egunetako haserre eta beldurrak... Baina ez zuen nahi, ez zuen gertaera hura gogoratu nahi, iraganaren zakuan
|
sartuta
mantendu nahi zuen, eta hura dena aspaldi bukatu zela esaten zuen Txemak ahots ozenez, bere buruak entzun zezan edo. Ez zitzaion oroipen hura askotan etortzen, eta nahiago zuen horrela.
|
|
|
Kostata baina, azkenean adinean
|
sartutako
bikote batek hartu gaitu. Motxila biak maletategian sartu eta Cork hirirantz abiatu gara Fiesta gorri zaharrak uzten zuen abiadan, edo, zehazkiago, bolantean zihoan atsoak (bai, bai, emakumea zen gidaria) komenigarri ikusten zituen 30 MPHetan.
|
|
|
Kostata baina, azkenean adinean sartutako bikote batek hartu gaitu. Motxila biak maletategian
|
sartu
eta Cork hirirantz abiatu gara Fiesta gorri zaharrak uzten zuen abiadan, edo, zehazkiago, bolantean zihoan atsoak (bai, bai, emakumea zen gidaria) komenigarri ikusten zituen 30 MPHetan. Mile per hour, Bitakoratxo, mile per hour.
|
|
|
" The Sugan" aterpetxera ekarri ninduen, eta ondoren jatetxe txiki baina atsegin batean afaldu genuen. Noski, ez nuen idazteko astirik izan(" Uztailak 4" izenburupean dagoena salbu, baina zati hori Cork eta Killarney batzen dituen autobusean idatzi nuen), zeren eta gero, gaua errematatzeko, taberna batera
|
sartu
baikinen. Eta ez sartu soilik, ez jauna.
|
|
|
Noski, ez nuen idazteko astirik izan(" Uztailak 4" izenburupean dagoena salbu, baina zati hori Cork eta Killarney batzen dituen autobusean idatzi nuen), zeren eta gero, gaua errematatzeko, taberna batera sartu baikinen. Eta ez
|
sartu
soilik, ez jauna. Ederto edan genituen zirenak eta ez zirenak ere:
|
|
|
Pertsianaren zirrikituetatik
|
sartzen
ziren izpi dardartiek esnatu naute. Begiak bortxaz ireki ditut, konturatu barik joan zaidalako gaua, eta harritu egin nauelako eguna hain arin heltzeak.
|
|
|
Bere motxila hemen dago, beraz itzuliko da. Nik, bitartean," jai" hartu dut gaurko, eta aterpetxean
|
sartuta
emango dut egun euritsu hau, Sanferminetatik urrun.
|
|
|
Edo bestela agian pentsatu zuen" koño, ba zergatik ez?", edo beharbada suposatu zuen ez zela hain txantxetakoa eta kanpotik (besteen begiradatik) argiago ikusten zela gure artean existitzen omen zen kimika berezia. Ez dakit nik ze arraio
|
sartu
zitzaion buruan, kontua da gau horretan (nahikoa hordituta, esan beharrik ez dago) bere ezpainen artean aurkitu nituela nireak. Ez dakit azaltzen momentu horretan pentsatu nuena, baina munduko irudi guztiak etorri zitzaizkidala esango nuke:
|
|
|
–Eiderrek orduak pasatzen zituen bere osaba Pedroren baserrian, eta gero etxera etorri eta gelan
|
sartuta
ematen zuen denbora guztia, eta ia jan ere ez zuen egiten. Ez dakit zer, Txema, ez dakit zer izango zen, baina nire alabak zerbait zuen barruan.
|
|
|
Gero, hortik aurrerako pausoak errazak dira: gelan
|
sartuta
igaro zuen arratsalde bat gogoratu eta, hari horri jarraituz, ustezko depresio baten inguruko teoria sortzen da, ahaztuta beste edozein garaitan ere Eiderrek ordu luzeak pasatzen zituela bere gelan, tripako min batek edo parrandaren osteko biharamunak eraginda ziur aski. Eta gero, gogoratu hil baino bi egun lehenago ez zuela, esaterako, berdura zopa jan nahi izan, eta hara, autopsia ofiziala konpleto dugu:
|
|
|
Bada, hain sinesgaitz egin zitzaion kalterik egingo ez ziola adieraztea, ezen momentu batez Maitek gelara
|
sartzen
utziko ez ote zion beldurrez egon baitzen Txema. Baina azkenean bai.
|