|
2009
|
|
|
Ez berehala, baina bietan baietz agindu zigun, baina bera ez sartzeko digitalizazio kontu eta holakoetan, bestela ere gaindituta zebilela eta. Izan ere, Antoniok bazekien ez zegoela ondo (egunez erdi lotan eta gauez erdi esna, berak esan ohi zuen bezala), eta presa zeukan bere lanak argitaratzeko, behar bada bere azkena geroz eta hurbilago
|
ikusten
zuelako.
|
|
|
|
Ikusi
, herriaren ahotan ikusten ditu berak jatortasuna eta indarra. Azalean dabilenak, ordea, uko egingo dio horri maila jasoaren sor marka.
|
|
|
Ikusi, herriaren ahotan
|
ikusten
ditu berak jatortasuna eta indarra. Azalean dabilenak, ordea, uko egingo dio horri maila jasoaren sor marka.
|
|
|
Tamalez, ezin izan du
|
ikusi
eskuartean zituen hainbat lanen argitalpena. Besteak beste, adiskide mina zuen Antonio Arrue euskaltzain zenduaren artikuluen bilduma, laster kaleratuko dena Euskaltzaindiaren babespean.
|
|
|
Orduan ez nintzan iñola ere oartu. Baiña gaur burua atzera jiratu eta
|
ikusten
dedanez, 1954 ko Errege bigarrenaren edo irugarrenaren illuntzean Xabierko gazteluaren oiñetan entzun zan oiu orrek eman zion asiera nere bertso zaar biltzeari.
|
|
|
Atzera begira, berriz, ia ia eskura ditu joandako urteak: Tolosan bizi izandako hamazazpiak, larunbatetan merkatu egunez Zerkausian
|
ikusi
eta entzundako bertso saltzaile haiek tarteko; udan Adunan pasatako oporrak; gero, Loiolako lau urteak, herriko jendearekin eta baserritarrekin nola harremanak izango bila; Orduña, Oña eta Xabierko urteak, begiak zabalik etxeko liburutegietako euskal liburuetara eta belarriak erne kanpoko jendearen kontakizun eta kantetara:
|
|
|
Mutikoak ekarritako bertso-paperak hogei ta bost bat izango ziran. Aiek ziran bai nik Tolosako Zerkausian saltzen
|
ikusten
nituanak. Besterik gabe, erderaz regla de tres esaten dana egin nuan:
|
|
|
Bertso kontuan zerbait zekianik nunerebait bazala jakindakoan, berari bereala eskutitza idatzi. Eiztaria horrela ibiltzen da, eskopeta eskuetan duala, eiza noiz
|
ikusiko
, tiroa tiratzeko. Onek tiro utsak asko egiten ditu; nik ere kolpe utsak sarritan jotzen nituan.
|
|
|
Edozein lekutako euskaldunok konturatu ginateke zer garrantzitsua den Euskal Autonomia Erkidegoko hiriburuaren toponimiaren ikerketaren uzta aberatsaren argitalpena prestatzea, hiritarren gozamenerako eta administrazio desberdinen erabilerako. Gozamenerako, diot, zeren eta ikerketaren emaitzetatik argi eta garbi
|
ikusten
baita gure hiriburuaren toponomastikaren gehiengo nabarmena euskarazkoa edo euskal jatorrizkoa dela, horrek duen balio kulturala eransten duelarik.
|
|
|
Gara egunkariak, apirilaren 1eko edizioan, honen berri ematen du. Sakatu honen gainean albistea
|
ikusteko
.
|
|
|
Horretarako, lehenik hiztegi horren lekukotasun zaharrenak bildu eta bilketa II. mendetik, XV. menderarte hedatuko da. Ondotik, sinesteen eragina
|
ikusiko
dugu. Geroago, euskarazko literaturan nola ikusi den jendea; geroago nola biziaren hiztegiak geografiari matematikari, psikologiari, zuzenbideari eta beste jakituriei hitz asko eman dizkien.
|
|
|
Ondotik, sinesteen eragina ikusiko dugu. Geroago, euskarazko literaturan nola
|
ikusi
den jendea; geroago nola biziaren hiztegiak geografiari matematikari, psikologiari, zuzenbideari eta beste jakituriei hitz asko eman dizkien. Azkenik, saiatuko naiz biologiaren hiztegitik abiatuz, eta euskalki batzuekin erakusten nola biziaren hiztegia hiztegi orokorraren iturri nagusi bat izan den.
|
|
|
Eta, gainera, nola irakurri behar da hori? Hori ez da gure inguruko hizkuntzetan
|
ikusten
den idazkera. Konplexua da, eta zeinu batzuk ezin dira gure ohiko hitzak bezala idatzi ordenagailuan.
|
|
|
Konplexua da, eta zeinu batzuk ezin dira gure ohiko hitzak bezala idatzi ordenagailuan. Zeinu diaktritiko bereziak erabiltzen dira; horregatik, ISO erakundeak eta Errusiak berak proposatu duten sistemak ez du arrakastarik izan ohiko erabileran, eta idazkera hori ez da
|
ikusten
ez gaztelaniaz, ez frantsesez, ez ingelesez... ohiko testuetan (komunikabideetan, eskola liburuetan, literatura lanetan...).
|
|
|
Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du azken urteotako erabilera, eta argi
|
ikusten
da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada ere. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema ere kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
|
Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du azken urteotako erabilera, eta argi ikusten da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago
|
ikusten
bada ere. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema ere kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
|
Bada gai biziki zirraragarririk, adibidez, erregimen komunistarekin eta haren erorketaren izandako harreman bihurria; halaber, bitxia eta jakingarria da
|
ikustea
erregimenaren ideologia ofizialak izan zuen eragina unibertsitarien artean, bereziki hizkuntzalaritzaren esparruko zenbait teoria (Pragako Eskolako Funtzionalismoa) sustatzeko orduan, eta horien gainbehera komunismoa erori zenean; edo hizkuntza purismoak txekiar gizartean lortu duen arrakasta izugarria, non eta esan daitekeen ia ia bi estandar desberdin direla gizartean naturaltasun osoz erabiltz... bata informala, ahozkoa, aski zabarra; baina bestea, idaztekoa eta testuinguru formaletan erabiltzekoa, izugarri garbizalea; bien arteko aldea hain da handia ezen txekiar umeek ordu asko ematen omen duten eskolan ikasten eguneroko bizitzan esaten dituzten hainbat hitz gero ez direla idazten, haien kideko garbiak baizik (horretara goaz geu ere?).
|
|
|
gorago azpimarratu dugun legez, zinez ugariak dira jokoan sartzen diren faktoreak; arazo nagusia, hain juxtu ere, eragile horietako bat isolatu nahi izatea da, ardura nagusia (bakarra, sarri) hari egotziz; hurrengo pausoa eragile zehatz horren gainean (direla hizkuntzalariak, direla politikariak, direla kazetariak...) erruak pilatzea izaten da, hots, borrokak areagotzera baino ez daraman bidea. Zeren gezurra ematen du ikusteak txekiarrek beren ortografia eztabaidatzeko erabiltzen duten kar saindua...
|
ikusiko
ez bagenu oso antzeko kasuak Espainian, Holandan, Frantzian, Norvegian, Azerbaijanen, Galizian edo Euskal Herrian bertan. Ez, auzoan ez dabiltza txakurrak zapatekin.
|
|
|
Zeintzuk dira, baina? Oraingo joera
|
ikusi
azaltzen du eta euskaldunek literatura idazleak izan ezik hitzen sortzeko eskubidea galdu dute eta nazioarteko izateko aitzakian gaztelaniazko termino zarrasta bat sartu digute. Oroitzen naiz UZEI erakundeari, orduan haiekin lanean abiatu nintzelako, protesta egin niola, haien garairaino erabiltzen genuen jakintza bazterturik hitz horren ordez, gaztelaniazko zientzia inposatu zigutela eta galdetu nien zer iritzi izango zuten Iparraldekoak frantsesetik hartuz zianza idazten hasi bagina, baina ordukoz euskaniolaren atea irekia zegoen eta internazionalak gara.
|
|
|
|
Ikusten
ahal den bezala, udalen euskal izenei dagokienez, aldaketa bat bakarra izan da: lehen
|
|
|
Euskararekiko bere interesa
|
ikusita
, Tbilisira bidali zuten, euskararen ikasketak sendotzeko eta berpizteko. Garai hartan Georgiako Errepublika Sobietarreko Hizkuntza Akademiak bazeukan euskarari emandako atala.
|
|
|
Argitalpen zerrenda guztia
|
ikusteko
sakatu gehiago irakurri estekaren gainean.
|
|
|
Euskaldun zaharrek biziaren hiztegitik abiatuz, munduaz zeukaten irudi berezia berpizten saiatu da egilea. Horretarako, lehenik hiztegi horren lekukotasun zaharrenak bildu ditu eta ondoren, besteak beste, euskarazko literaturan nola
|
ikusi
den jendea ikusi du, baita geroago nola biziaren hiztegiak geografiari matematikari, psikologiari, zuzenbideari eta beste jakituriei hitz asko eman dizkien ere.
|
|
|
Euskaldun zaharrek biziaren hiztegitik abiatuz, munduaz zeukaten irudi berezia berpizten saiatu da egilea. Horretarako, lehenik hiztegi horren lekukotasun zaharrenak bildu ditu eta ondoren, besteak beste, euskarazko literaturan nola ikusi den jendea
|
ikusi
du, baita geroago nola biziaren hiztegiak geografiari matematikari, psikologiari, zuzenbideari eta beste jakituriei hitz asko eman dizkien ere.
|
|
|
Euskalgintzako gizon argi bat iruditu zitzaidan. Urte zailak ziren eremu horretan genbiltzan askorentzat, baina, Mikelek argiro
|
ikusi
zuen aldizkariaren norabidea, hots, euskarak gure hizkuntza nazionala izan behar baldin bazuen, batasuna behar zuela eta ez dialektalismoa. Disgustu bat baino gehiago jasan behar izan zituen hori zela eta, baita adiskide edota lagun batzuen haserrea ere.
|
|
|
Eta etxekoek ahaleginak egiten jarraitu zuten. Urteak joan urteak etorri, XX. mendea sartu zen eta ordurako argi
|
ikusi
zen mota horretako proiektu iraunkor batek erakunde publikoen babesa izan behar zuela.
|
|
|
Bestalde, Jardunaldiei edukia emando dieten hitzaldien laburpenak ekartzen ditugu hona. Horiek
|
ikusteko
, sakatu gehiago irakurri gainean
|
|
|
Azkenik, Euskaltzaindiarentzat lan honek duen garrantzia azpimarratu du Andres Iñigok: Interesgarria da lan hau egina
|
ikustea
, hizkera horietan aurkitzen den altxorrarekin Akademiaren Corpusa hobeki hornitzeko eskaintzen digun aukeragatik, euskara batua osatu eta aberasteko material hagitz baliagarria izanen delako.
|
|
|
Elkano, 20 48008 Bilbo. Oinarriak
|
ikusteko
sakatu hemen.
|
|
2010
|
|
|
Bi urte behar izan zuen honek idazlana prestatzeko eta argitalpenean 150 orrialdetik gora hartzen duten oharrak egiteko; tartean, estuki kolaboratzen du Jokin Zaitegirekin(), Euzko Gogoa n artikulu ugari idatziz. Gehiegizko ahalegina, nonbait, zeren azkar asko erabaki zuten haren nagusiek horrenbesteko adore, jakintza eta kemenak enplegu hobea zukeela Txinan Euskal Herrian baino, eta hara igorri zuten bueltan lanak argia
|
ikusi
bezain laster.
|
|
|
Eta pena da, benetan, euskararen ikerketaren alde hainbat lan egindakoa izanik, hain oharkabean pasatzea. Zeren nahikoa da aipagai dugun liburuari begiratu azkar bat ematea munta eta maila handiko ikerle baten aurrean gaudela
|
ikusteko
, haren mundu intelektuala gurea den mundutxo ia ia beti halabeharrez txiki honetatik aski arrotz eta aski desgaraiko sentitzen badugu ere, Uhlenbecken munduak benetan mundu osoa hartzen zuelako, eta gureak, aldiz, gure etxeko txokoa eta beste lau gauzatxo, eta hortik aurrera ezer gutxi. Baina ekin diezaiogun albiste emate ordenatuago bati.
|
|
|
Lehenengo eta behin, sanskritoa, baina berehala agertu zuen hizkuntza exotikoak ikasteko eta ikertzeko grina: bereziki Groenlandiakoa (k) eta Ipar Amerikako indioenak, eta horien artean Black Foot deitu herriarena (hots, Hollywoodeko filmetan hainbeste eta hainbestetan
|
ikusi
ditugun lautada handietako Oin Beltzak). Nago euskara, sanskritoa, groenlandiera eta oin beltzera ren artean sakoneko konexio bat dagoela, haren gaztetako poemetan bilatu beharrekoa ziur aski.
|
|
|
Ezin gara luzatu hemen artikulu bakoitzaren iruzkinean(
|
ikus
aurkibidea hemen). Teknikoki, Peter Bakker ek Uhlenbeck eta euskara gaiari dedikatzen diona da interesgarriena euskal filologoarentzat, baina hura besterik ez irakurtzea, nire uste apalean, Uhlenbeck-en irudi lehorregi bat izatera kondenatzea da.
|
|
|
Bat soziolinguistika aldizkarian, Euskera, International Journal of the Sociology of Language, Jakin edota Jazten aldizkarietan argitaratu ditu bere artikulu zientifikoak.Bere lan batzuk, horietako batzuk elkarlanean: Hizkuntza geografia artikulua (Hizkuntzalaritza hiztegia), Existentzialismoak; Emmanuel Mounier artikulua, Euskaraz bizi euskara ikasteko
|
ikus
entzunezko metodoa (1 edizioa), 6 liburuxka (4 salgai), 6 bideokasete, Soziolinguistikazko inkestaren irakaspen batzuk, L' enseignement de la langue basque, Langues et cultures régionales de France État des lieux, enseignement, politiques, Reversing language shift: The case of Basque, in Joshua A. Fishman, Can threatened languages be saved?
|
|
|
Eskualde hizkuntzak Frantziaren ondarean daude. Beraz
|
ikusi
behar da lege berri bat sortzeko bi arrazoiek orandik balio duten.
|
|
|
Helere oraingo neurriak ahulegi dira,
|
ikusiz
hizkuntzen egoera larria.
|
|
|
Elkarteak, lurralde elkargoak eta hautetsi asko ez dira ados gobernuaren azterketarekin. Beharrezkotzat
|
ikusten
dute:
|
|
|
Mugarik gabeko telebista kanpaina Herrialde Valentziarrean sortu zen, eta bere xede nagusienetako bat, Euskal Telebista Nafarroan
|
ikusten
jarraitu ahal izateko, eskubide hori legez bermatzea da. Horretarako, urtarrilean, herritarren sinadurak biltzeari ekin zitzaion.
|
|
|
Sinaduren bilketarako informazioa eta argibideak
|
ikusteko
sakatu HEMEN.
|
|
|
Pozik agertu da Bernardo Atxaga. Batetik, Irlandari buruzko atala
|
ikusita
, oso interesgarria delakoan dago besteak beste, Seamus Heaneyren testu batzuk ageri dira, Paddy Woodworthenak, baita Patxi Ezkiagaren itzulpenak edota Txomin Artola eta Jose Angel Irigarairen testuak ere, eta bestetik, aldizkariaren atalak finkatzen ari direlako, jende askoren konplizitatearekin gainera. Jendea esan du Atxagak laguntzen ari da, eta nik idazle guztiekin hitz egingo dut, denei idatziko diet, ahots desberdinak interesatzen zaizkidalako niri.
|
|
|
Hiztegi Batuko erabakiak hartzeko, Euskaltzaindiak erabiltzen dituen irizpideak, laneko prozedurak eta tresnak erakustea. Andres Urrutia euskaltzainburuaren hitzetan, Euskaltzaindiak hiztegigintzaren arloan daraman prozedura aldatu egin du, eta beharrezkoa
|
ikusten
dugu prozedura berri horren albiste ematea, prozedura berri hori zabaltzea jendearen artean, eta batez ere, euskalgintzaren aldetik, egunero lanean hizkuntzarekin dabilen jendearen artean, hain zuzen ere.
|
|
|
Gaurko aurkezpenean, Joan Mari Larrarte EKTko kontseilari ordezkaria Berriaren izenenean eta Berdaitz Goia Komunikazio Biziagoa S.A.L. enpresaren kudeatzailea Argiarenean izan dira. Haiek azaldu dutenaren arabera, pozgarria da Akademiak beraiek egiten duten lana aintzat hartzea, horrek elkarlana suposatzen duelako; guri gaineratu dute denborarik gabe lan egitea tokatzen zaigu askotan, bidegileak gara, eta Euskaltzaindiak gure lana kontuan hartzen duela
|
ikustea
poztekoa da.
|
|
|
Diotenez, behialako udal biltegi zaharra, sasoi batean eraitsi eta suntsitzekoa omen zena, orain eraberritu, birmoldatu eta hiritar erabilera askotarako egokitu da. Prentsak eta
|
ikus
entzunezko komunikabideek horretaz dakartena ikusita, zoragarri gelditu ei da. Beraz, bihoazkie neure zorionak ere antolatzaile eta bultzatzaile guztiei, eta lehen lehenik, nola ez, Bilboko Udalari.
|
|
|
Diotenez, behialako udal biltegi zaharra, sasoi batean eraitsi eta suntsitzekoa omen zena, orain eraberritu, birmoldatu eta hiritar erabilera askotarako egokitu da. Prentsak eta ikus entzunezko komunikabideek horretaz dakartena
|
ikusita
, zoragarri gelditu ei da. Beraz, bihoazkie neure zorionak ere antolatzaile eta bultzatzaile guztiei, eta lehen lehenik, nola ez, Bilboko Udalari.
|
|
|
Arabierazko al funduk hitzak gaur, ostatua, hotela esan nahi du, baina Erdi Aroan merkatariei ostatu eman eta haien zamariak (gamelu, zaldi, astoak...) babestu eta garraiatzen zituzten salgaiak gordetzeko ostatu aterpe bereziak adierazteko erabiltzen zen hitz hori, persierazko karawansar bezala. Ekialdean oraindik horrelako eraikin zahar batzuk
|
ikus
daitezke, esaterako, Israelgo iparraldeko gaurko Akko n (ar. Akka, esp., fr., ing. Acre) oso ongi kontserbaturik gainera.
|
|
|
Jakina denez, Mugarik gabeko telebista kanpaina Herrialde Valentziarrean sortu zen, eta bere xede nagusia da hizkuntza bera duten erkidegoetan irrati telebista emisioak jaso ahal izateko eskubidea legez bermatzea eta, horren ondorioz, Nafarroan Euskal Telebista
|
ikusten
jarraitzea. Horretarako, Madrilgo Hauteskunde Junta Zentralean herri ekimen legegilea proposatuko da.
|
|
|
Eta hemen hasieran eta gero Europako beste toki askotan egiten zituen ikaspen eta ikerketatik ateratzen zuen lehenengo ondorioa hauxe zen: tokian tokiko izan zuela eta gizakiaren bilakaera bere hurbileko inguruan
|
ikusi
eta ikasi. Berak maiz esaten zuen bezala, mendetan zeharreko euskal gizonaren ibilera ikasgai izan zuen hemen sortu eta bizi zelako; hori izan zen bere bertute eta bekatua (kakotx artean bekatuarena).
|
|
|
Argitalpen zerrenda guztia
|
ikusteko
, sakatu gehiago irakurri estekaren gainean.
|
|
|
Aurkezturiko dokumentazioaren argitan, Onomastika batzordeak ostera ere ekin zion gaiaren azterketari eta Sierra de Toloño izenaren gaineko bigarren irizpen bat eman zuen, Iruñean, 1998ko apirilaren 2an. Datuak
|
ikusirik
, hartan batzordeak 1990eko irizpeneko ondorioak berretsi zituen, eta Sierra de Toloño izenaren zalantzarik gabeko zilegitasuna aldarrikatzen zuen, liburuetatik eratorritako Sierra de Cantabria izenak gero eta gehiagotan ordezkatua. Batzorde honek ez zuen, beraz, Sierra de Cantabria izenaren existentzia ukatzen, baina gogora ekartzen zuen horrek ez duela justifikatzen tradiziozko Toloño historikoaren gainetik lehenets litekeenik.
|
|
|
Egiteko modu bat ere bada, jendea inplikatzeko era bat, eta hori hemen egiten da. Beraz, nire ustez, erakunde honen indarra hor ere
|
ikusten
da.
|
|
|
Gaia zenbait ikuspegitatik aztertuko da, ikerketa eta esperientzia desberdinak
|
ikusiko
dira, eta, gazteei buruz hitz egiteaz gain, gazteei beraiei emango zaie hitza. Hala, mahai inguru bat ere egingo da, Kike Amonarrizek moderatuko duena.
|
|
|
Euskaraz hitz egiteko gai direnen artean, zergatik darabilte batzuk eta zergatik ez beste batzuk? Nola
|
ikusten
duzue euskararen presentzia sare sozialetan?
|
|
|
Bestalde, hitzaldien laburpenak ekartzen ditugu hona. Horiek
|
ikusteko
, sakatu gehiago irakurri gainean.
|
|
|
Bilbon Euskaltzaindiaren idazkariak, Xabier Kintanak, Bibliotekako Zuzendariak, Pruden Gartziak, eta Onomastika Zerbitzuko Buruak, Mikel Gorrotxategik, Akademiaren egoitza erakutsi, erakundearen historia gorabeheratsua kontatu, arlokako zeregin eta betekizunak jakinarazi eta Euskaltzaindiaren osaera, helburu, jardupide eta zereginak azaldu zizkieten xeheki. Bisitariek den dena interes handiz
|
ikusi
eta ikuspegi askori buruzko galderak egin zituzten, funtzionamenduaren xehetasunez batik bat, hizkuntza akademia baten barne jarduera ahalik eta ongienik jakiteko. Bisitak iraun zuen lau orduetan eskatu zuten informazio mota guztia eskaini zitzaien.
|
|
|
Argitalpen zerrenda guztia
|
ikusteko
sakatu gehiago irakurri estekaren gainean.
|
|
|
Bestalde, urtarriletik uztailera bitarteko argitalpenak
|
ikusteko
sakatu hemen.
|
|
2011
|
|
|
Hala ere, Bilbao ere euskal izena izan arren, Euskaltzaindiak erabaki zuen Bilbo dela gure hiri nagusiaren euskal izen arautua, eta horrelaxe eman zuen argitara bere Euskal Herriko Udalen Izendegia delakoan, 1979an. Euskaltzaindiak Bilbo hobetsi izana zertan oinarritu zen jakiteko,
|
ikus
Euskera aldizkaria (1983 alea, 125 or.). Horiek horrela izanik ere, Bilboko Udalak, dirudienez, Bilbao erabiltzea erabaki zuen hiri horren izena euskaraz aditzera emateko ere (baina deklinatzerakoan Bilbo erabiltzekotan). Hauxe da, beraz, Bilboko Udalak eskubide osoz erabaki omen duena:
|
|
|
Maiatzaren 19an, goizean Euskaltzaindiaren egoitzara etorri ziren, gure Akademia
|
ikusi
eta beraren egitura eta jarduerak nolakoak diren jakiteko. Bisitariak amerindiar hizkuntza nagusien ordezkariak ziren:
|
|
|
bata, gerra aitzineko garaian Baionako Eskualduna eta Donostiako Argia aldizkarietara igortzen zituen Mezkirizko eta Arizkungo dozena erdi bat kronika.
|
Ikusten
ahal den bezala, herrietako berriak prosan eta bertsoetan idazteko ohitura zuen. Bertzea, MP3 audio CDa.
|
|
|
Arnaud Duny Pétrék emandako informazioa
|
ikusteko
, sakatu gehiago irakurri gainean.
|
|
|
Urriaren 8an eta 9an Urepelen egingo den aurtengo festaren goiburua Xalbador eta Xabier Lete izango da eta, urtero bezala, musika, bertso edota herri kirolak uztartuko ditu. Urriaren 8an, Benito Lertxundik kontzertua eskainiko du, eta 9an, Ez dok Amairuri buruzko bideo bat
|
ikusiko
da. Bestalde, Maialen Lujanbio, Amets Arzallus, Sebastian Lizaso eta Juan Jose Eizmendi Loidisaletxe II bertsolariak, eta Erramun Martikorena eta Xendarineko ahizpak Urepelen izango dira.
|
|
|
Arabako euskararen bilakaera, gaurko egoera eta aurrera begirako egitasmoak aztertu nahi ditugulako, Arabako talde eta eragileekin batera. Bertako berezitasunak zein diren
|
ikusi
. Araba oso osorik harturik, bertatik bertara, iraganetik etorkizunera?.
|
|
|
Hori
|
ikusteko
eta erakusteko Ruiz Urrestarazuk toponimia historikoa hor hemenka arakatu du Araban zehar. Araba osoan barreiatuta, landare izena daramaten herriek IX. mendetik hona, beren izen euskaldunarekin jarraitu dute tinko.
|
|
|
Adierazi duenez, Araba ez da euskalduna Gipuzkoatik eta Bizkaitik etorritako pertsonek euskara ekarri dutelako, aspaldidanik euskalduna zelako baizik. Arabaren izana euskalduna zela
|
ikusteko
, Arabako izenak, oikonimoak ditugu aitorle. Toki izenak izandako euskaldungoaren lekuko gelditzen dira eta kasu askotan guganaino iritsi dira bizirik.
|
|
|
Atxagak azaldu bezala, Erlea aldizkariak baditu hiru ardatz nagusi: batetik, idazle ezagunen lanak argitaratzea; bestetik, hain ezagunak ez diren, edo ia anonimatuan diren sortzaileenak ezagutaraztea; eta hirugarrenik, alde grafikoa, hots,, azalean
|
ikusten
dena esan du, artistak eta pintoreak aldarrikatzea, alegia?. Horiei eutsi die bosgarren zenbakiak.
|
|
|
Bere ondoan, Belen Urangak Mikel Zalbiderekin elkarlanean aritzea erronka izan dela aitortu du. Emaitzak
|
ikusita
, hori bai, bere poza agertu du: Etorkizunean, behintzat Euskal Herrian, diglosiaz idatzi edota hitz egiten denean, ezinbestekoa izango da Mikel Zalbideren lana kontuan hartzea.
|
|
2012
|
|
|
Berri onak emango dizkizut ordea zure Auspoa maiteari buruz, ez badakit ere inondik entzungo didazun gaur. Mondragoiko kalezaiñaren bertsoak (Auspoa 312) egin eta plazaratzeko puntuan zegoela alde egin zenuen liburua
|
ikusi gabe
; eta hura argitaratu ondoren beste ale batzuk ere erantsi dizkiogu bildumari: Uztapide bat batean (Nikolas Aldai Pello Esnal, Auspoa 313); Leengo egunak gogoan (Uztapide A.Zavala, Auspoa 314), Ondorengoak jakin dezaten (Kruz Azkarate Joxemari Iriondo, Auspoa 315), Naizen apurra (Patxi Iraola Rufino Iraola, Auspoa 316), 2008ko nere egunkaria (T.
|
|
|
. eus tresna gisa sortzeak ekar ditzakeen onuren dimentsio berekoa. . CAT en adibidea
|
ikusi
besterik ez dago. . CAT ek aurrez katalanez ez zeuden webguneek katalanezko bertsioa izatea lortu du.
|
|
|
Euskal Herriko banaketa administratiboari dagozkion zenbait leku izen nagusi arautu ondoren, beste izen geografiko batzuk arautzeari ekin dio Euskaltzaindiak, oraingo honetan ibai izenei. Izan ere, zenbait erabiltzaile estrategikorengandik benetako premia dagoela
|
ikusita
, gizarte eskaera horri erantzun nahi izan dio Akademiak arau honekin.
|
|
|
Nik ez dut aipamen berezirik egin nahi Karmelez, bere baitan, biltzen zituen baloreez, bakarrik esango dut hasiera zail haietan Karmele izan zela buru nagusietako bat, Gipuzkoan batez ere. Gure aurrekoek zioten zelako zura halako ezpala bada
|
ikusi
besterik ez dago bere lanak zelako ondorioak ekarri dituen, Euskal Herrian sortu den mugimendurik garrantzitsuenetariko bat: Ikastolen Mugimendua.
|
|
|
Santsoena auzoan dagoen baserri bati Elortes izena eman izan zaio erderaz hitz egiterakoan. Baina dokumentazioan
|
ikusi
denez, Elortes hori Elorrieta jatorraren aldaera berria baino ez da. Inoiz gaineratu du aldaketak badu logika.
|
|
|
Lurraldeak, hiriburuak, sexua eta adin taldeen araberako datuak ere eskaintzen ditu neurketak. Horiek guztiak Soziolinguistika Klusterraren webgunean
|
ikus
daitezke.
|
|
|
Adierazi duenaren arabera, hori dena, denboran zehar
|
ikusi
nahi izan dugu, Antzinatetik hasi eta gure egunak arte, bizi izan diren inguruabar historiko ezberdinetan, Inperio Erromatarraren barruan eta Elizan latina entzun eta/ edo erabiliz, Erdi Aroko hizkuntza erromantzeak ondoan zirela (gaskoiera, gaztelania edo erromantze nafarra lehenengo, eta frantsesa gero), Euskal Herriko garapen instituzionala bere heldutasunera iristen ari zela eta gero, aurreko...
|
|
|
Hurbiletik jarraitzen zuen euskal gizartearen giroa, behin eta berriz aukerak aprobetxatuz alemaniar prentsan Euskal Herriari buruzko iritziak emanez. Halaber, poztasun handiz
|
ikusi
zuen 1997ko apirilaren 26an Roman Herzog Alemaniako lehendakariak Gernikako herriari barkamen mezua luzatzea Gerra Zibilean Condor Legioak herri horretan egindako sarraskiagatik.
|
|
|
Jose L. Gorrotxategi, Loidisaletxe, Sebastian Lizaso eta Aitor Sarriegi. Ikaragarri hotz egiten zuen, eta saio laburra egin zen, baina bertsozaleek gozatu zuten gogotik,
|
ikusi
genuenez. Aldi berean, herriko eskolan, neska mutikoentzat HAURREN TXOKOA, gaztetxoak inola ere asper ez zitezen.
|
|
|
|
Ikus
egitaraua
|
|
|
Bestalde, uztailetik abendura bitarteko argitalpenak
|
ikusteko
sakatu hemen.
|
|
2013
|
|
|
Bai Andres Urrutiak, baita Iosu Zabalak ere, poza agertu dute bi erakundeen arteko hitzarmenetik ateratzen ari diren emaitzak
|
ikusita
. Hala, Urrutiak egun batean hitzarmen hutsa izan zena, fruitu ematen hasia dago jada, eta horien artean, ageri agerian, euskaralari eta irakasle gazteen labealdi berriak plazaratzea esan du.
|
|
|
Haren iritziz, batetik, nafarreraren barnean kokatu beharrak dira Imotz, Basaburu Nagusia eta Larraungo hego ekialdea. Zehatzago, nafarreraren erdiguneko azpieuskalkian
|
dakuski
Etxaleku Gartzaron lerrotik ekialderako herriak, Ultzama aldeko hizkerekin batera; lerro horretatik mendebalera (Albiasuraino), berriz, beste ezaugarri konbinazio batzuk ageri dira, eta hizkera horiek nafarreraren mendebaleko azpieuskalkian sartzea proposatu du, Leitza eta Goizueta aldeko euskararekin batera. Bestetik, Larraungo ipar mendebaleko eta Araitz Beteluko euskarak badituzte mendebaleko azpieuskalki horren ezaugarriak, baina nafarreraren ezaugarri batzuk falta dituzte, eta, beraz, eremu hori nafarreraren eta erdialdeko euskararen arteko zubi hizkeratzat hartu du.
|
|
|
1991ko abenduaren 6an kaleratu zen lehenbizikoz Nafarkaria, Euskaldunon egunkaria ren Nafarroako gehigarria. Geroztik ostiralero
|
ikusi
zuen argia, harik eta 2002ko uztailaren 26an, larritasun ekonomikoak itota, desagertu zen arte. Nafarkaria ren ibilibide osoa, urte horietan zehar kaleratu ziren 547 zenbakiak, sistematizatu eta digitalizatu dira, eta gaurtik aurrera Euskaltzaindiaren webgunean kontsulta daitezke, hemen.
|
|
|
Gehigarriaren zenbaki guztiak PDF formatuko dokumentuetan daude ordenatuta, eta urtez urte eta zenbakiz zenbaki kontsulta daitezke. Hala, paperezko gehigarriak zuen itxura berarekin
|
ikusten
dira.
|
|
|
Bospasei hilabete inguru ditugu domeinua martxan jartzeko falta diren urratsak emateko. Eta behin martxan jarrita, domeinua erabiltzea,
|
ikustea
eta indartzea da. eus domeinuari zentzua emateko modua. Hain zuzen, horixe da, nazioarteko aitortzatik harago, euskararen herria munduaren aurrean ikusgarri bilakatzeko modua.
|
|
|
Izan ere, nortasun interesgarri batez jantzita agertzen zaigu guri: poeta batetik, bere garaian argia
|
ikusi
ez zuten poesia mordo baten egile grinatsua, eta, bestetik, herritarren artean ez poeta, baizik eta matematikari ospe nabarmenekoa. Nautika irakasle, matematikari eta poeta, beraz.
|
|
|
Bisitatuko gaituen kulturzaleak, beraz, bi gauza
|
ikusiko
ditu: liburu eta dokumentu bilduma aski zabal bat, lau gai nagusien arabera antolatua, eta hortaz gainera, liburuak eta dokumentuak kontserbatzeko teknika eta metodo desberdinen laginak.
|
|
|
Bereziki aipagarria da Louis Lucien Bonaparte printzearen euskalki mapa guztiz ezagunaren bi ale erakutsiko direla batera; bata, horman eskegita egon dena beti, bestea, kiribilduta eta ondo gordeta egon den bitartean, inoiz erakutsi gabe. Benetan harrigarria da
|
ikustea
denboraren hariak batean eta bestean izan duen eragin desberdina. Jakingarria guztiz, gure uste apalean.
|
|
|
Lan isila, konfiantzazkoa, Akademiaren zordunei goiz edo berant, askotan, ezinbestean, berant, ordainkizunak prestatzen; geuri, dieta, bidaia gastu, esleipenak eta abar ordaintzen; bankuetako joan jinak, salmenten fakturazioak, kontularitzako ezarpenak egiten; Diruzaintzako artxibategia antolatzen eta abar. Gehiegi
|
ikusten
ez den, baina eragina duen lana burutzen.Resu langile noblea dela esan didate, esanekoa; langileen artean, haserrea baino, umorea gehiago erabiltzen dakiena. Lankidetza bazkarietan, irrintzi eta guzti, giroa alaitzen dakiena.
|
|
|
Besteren artean, Joanes Leizarragaren Iesus Christ gure Iaunaren Testamentu Berria (1571), Johannes Dullaerten Questiones super duos libros Peri hermenias Aristotelis (1509), Pedro Axularren Guero: bi partetan partitua eta berecia (1643), edota Arnaut Oihenarten Notitia utriusque Vasconiae, tum Ibericae, tum Aquitanicae (1656) liburuak
|
ikusi
dituzte.
|
|
|
|
Ikusi
hemen Andres Urrutiaren eta Xarles Videgainen adierazpenak
|
|
|
|
Ikusi
hemen Patxi Baztarrikaren adierazpenak
|
|
|
|
Ikusi
hemen Xabier Epaltzaren adierazpenak
|
|
|
|
Ikusi
hemen Allende Boutin adierazpenak
|
|
|
|
Ikusi
hemen Izaskun Bilbaoren adierazpenak
|
|
|
Marta Marin Euskadiren Europar Batasunerako ordezkaria eta Izaskun Bilbao eurodiputatua lagun izan dituzte mintzaldian. Amaieran, Cyrus Suttonen Homeland dokumentala
|
ikusi
ahal izan da.
|
|
|
Izan ere, Joxe Austin Arrietak EIZIEren bitartez izan zuen jardunaldien berri, eta euskara ez zegoela ordezkaturik
|
ikustean
, Akademiari zuzendu zitzaion, honek Pariseko antolatzaileekin mintza zedin eskatuz. Euskaltzaindiak hala egin zuen, eta Xabier Kintana idazkariak sinatutako gutuna bidali zuen, harridura adierazteko, batetik, eta Arrieta eta Orpustanen parte hartzea eskatzeko, bestetik.
|
|
|
Mikel Gorrotxategi eta Felix Mugurutzarekin batera egin du liburua Patxi Galék. Lanaren hasierako sustatzailea Aiarako Udala izan zen, eta azkenik, Arabako Foru Aldundiari eta Euskaltzaindiari esker
|
ikusiko
du argia.
|
|
|
II. Jardunaldiak antolatu zituen. Batzordea Antologia bat osatzen ari da, eta bigarren jardunaldi horien helburua Antologian periodizazioa nola zehaztu argitzea zen, besteak beste; horretarako, hainbat adituren ekarpenak jasotzea egoki
|
ikusi
zen.
|
|
2014
|
|
|
Hemendik aurrera, webgunearen bertsio arruntean ez ezik, Hiztegi Batua, Orotariko Euskal Hiztegia eta Euskal Onomastikaren Datutegia Smartphone eta iPhone motako telefonoentzako egokitutako moldean ere kontsulta daitezke. Eskuko telefonotik webgune osoa
|
ikusteko
ere aukera ematen da.
|
|
|
Akademiaren webgunean egiten den bezala, www.euskaltzaindia.net helbidea idatzi da sakelakoan
|
ikusteko
.
|
|
|
Hilez hil
|
ikusten
denez, horiek dira, hain zuzen ere, Euskaltzaindiaren webgunean gehien bisitatutako edukiak. Hauek dira 2013ko datuak:
|
|
|
|
Ikus
hemen zer egin behar den, eskuko telefonotik kontsultatu ahal izateko (PDF, 469,5 KB)
|