|
2010
|
|
|
Gizatasuna eta katolikotasuna oinarri, gudak ez zuen bere barruan lekurik. Garai hartako idazleen gogoan
|
zebilen
ideia erresistentzia zen: Fedea, alabaina, ez zen aski izango guda hari aurre egiteko.
|
|
|
Augustinek, zuzendariari, bere iritzia argi eta garbi ezagutarazi zion: egunkariaren idazkera idazle bakoitzaren esku utzi behar zen ezinbestean; batetik, ezin zutelako idazlan bakoitza orrazten
|
ibili
eta, bestetik, irakurle asko eta asko ez zeudelako Arana Goiriren idazkerara ohituta eta prestatuta, besteak beste, hartzaile asko gipuzkoarrak zirelako.
|
|
|
Odorengo urteetan, 1941ean askatasuna lortu arte, lan gogorretan. Trabajadoretan?
|
ibili
zen batetik bestera. Gerrateko abentura latza bukatu zen eta etxerako bidaia kontatu ondoren, hau dio biografian:
|
|
|
Halaxe bukatu zuen Augustinek 36ko gerratea 1941ean. Bi egunerako etxetik aldentzen zelakoan eta lau urte kanpoan
|
ibilita
.
|
|
|
Garai hartan euskaraz idazten zutenengan ardatz antzeko pentsamenduak gorpuztu ziren. Pentsamendu ardatz haien inguruan
|
dabiltza
ia guztiak; hau da, nolabaiteko adostasunera iritsi zirela dirudi. Hau dio Julen Urkizak sarrerako paragrafo batean:
|
|
|
1930ean, 16 urte zituela, Augustin Zornotzarantz abiatu zen, Jaungoiko Zale Bazkunak deituta. Jaungoiko Zale Bazkunak Jaungoiko Zale aldizkaria argitaratzen zuen eta garai hartan, euskal gaien inguruan astekari bat plazaratu nahian
|
zebiltzan
. 16 urteko gazte harengan jarri zituzten begiak hura antolatzeko.
|
|
|
Lauaxetaren lan nagusietakoa herrietako berriemaileak eta idazleak bilatu, antolatu eta haiei gogoa piztarazi eta idaztera bultzatzea izango zen. Mitin eta hitzaldietan
|
ibili
ohi zen idazle berrien bila. Augustin Euzkadin idazten hasi aurretxoan, Lea Artibaiko idazleen artean hauek agertzen ziren:
|
|
|
Bilboko futbolariak Euskadiko selekzioaren alde badagoz, Donostiakoak aurka edo alderantziz. Eta danean olantxe
|
gabiltza
. Burrukako kultura hau hazurretaraino sartuta bizi dogu.
|
|
|
2/ Bigarren egoera beranduago etorri zen. Berriz ere gorantza eraman ninduten eta oraingoan 2 polizia (g.z.?), hauek denak paisanoz jantzita
|
ibiltzen
baitziren egoitza hartan, zain nituen inkomunikazioa 2 egun gehiago luzatzeko papera sina nezan.
|
|
|
a/ bidegabekeria eta giza eskubideen zapalketa posible egiten duten epaile, politikari, lege eta epaitegien salaketa gardena eta gaitzespen irmoa ongi ongi prestatzea; eta b/ nire inguruan ditudan presoak, euskaldunak zein besteak? (espainiarrak, latinamerikarrak e.a.) maitatzea eta askatasun bidean
|
ibiltzen
laguntzea. Nola?
|
|
|
Beraiei astia emanez, eskolak (euskara, gaztelera, alemana....) eskainiz, kapilauaren laguntzaile izanez e.a. Bide eta bidexka asko dago. Kontua bila
|
ibiltzea
izaten da. Geroxeago 2 preso soziala sartu dute.
|
|
|
Martin UGALDE, Joxemi ZUMALABE, Joseba JAKA, Luis GOIA eta abarrekin? bide beretsuetatik
|
ibiltzeko
prest nengoke gaur egun ere, poz pozik eta ilusio ikaragarriaz.
|
|
|
Gure ereduan?
|
ibili
–aditza jokaturik aurkitzen dugu nabilazü, beste ereduetan, egon?
|
|
|
Euskaldunok bost kontinenteetan barrena
|
ibili
bagara, eta ibili bagabiltza ere, Hego Amerika da, dudarik gabe, euskal diasporaren kokaleku garrantzitsuena, eta bertako herrien artean Argentina izan da kopuru handienean hartu gaituena. Argentina eta Uruguaiko panpetan du jatorria landatuko dugun azken zuhaitzak, onbuakalegia.
|
|
|
Euskaldunok bost kontinenteetan barrena ibili bagara, eta
|
ibili
bagabiltza ere, Hego Amerika da, dudarik gabe, euskal diasporaren kokaleku garrantzitsuena, eta bertako herrien artean Argentina izan da kopuru handienean hartu gaituena. Argentina eta Uruguaiko panpetan du jatorria landatuko dugun azken zuhaitzak, onbuakalegia.
|
|
|
Euskaldunok bost kontinenteetan barrena ibili bagara, eta ibili
|
bagabiltza
ere, Hego Amerika da, dudarik gabe, euskal diasporaren kokaleku garrantzitsuena, eta bertako herrien artean Argentina izan da kopuru handienean hartu gaituena. Argentina eta Uruguaiko panpetan du jatorria landatuko dugun azken zuhaitzak, onbuakalegia.
|
|
|
Eta zugaz batera egonarri izan dagien, zugazpoztu daitezan, hezi egiten dituzu, maite horrek!, zeureak be, eta zentzatu dagizuz amesetan, urrinAlderrai, eta oker
|
dabiltzanean
, zintzoezak.
|
|
|
Historiaren filosofia bat egiterakoan ez genuke sekula ahaztu behar ezen suposamenetan hasten dela gure teorizacioa, eta hor ondo
|
gabiltza
.
|
|
|
Aukera hori ordain ezinekoa da. Baina, egiaz, ezin daiteke turismo gogoz
|
ibili
. Diranak dirala bidaldiko orduak eta galdutako gauak, hara heltzean, prest eta zoli egon behar da eta euren programa trinkoa bete, gelditu barik, batzarrak, ospakizunak, alkarrizketak, erabagiak, batetik bestera, hilabete, bi nahiz hiru jarraian.
|
|
|
Karmel-ek: Ez zara, ardura eta joan etorri artean, gure herriaren zoriaz ahaztuta
|
ibili
.
|
|
|
Bat bateko bertsogintzan (lagun arteko bertsoak, familia giroan kantatutakoak...) jardun ohi duen arren, Arriola ez da izan plazaz plaza kantari
|
dabiltzan
horietakoa. Bertsolari izena bertso sorta idatziek eman diote Jose Manuel Arriolari, bertso jarriei esker lortu zuen bertso jartzaile ospea.
|
|
|
Gizon apal bat zara herrian, zintzoa eta garbia, zuzen ipintzen ahaleginduazoker
|
dabilen
jendia; atseden ordu daukazuneanbertso idazle trebia, omen batekin ez da ordaintzenzuk egin duzun guztia.
|
|
|
Bertso jartzaile andana handi bat aipatu dugu Jose Manuel Arriolaren inguruan, baita omenaldi konpartitu bat ere. Beste omenaldi handi baten, Aita Zavalaren beraren Honoris Causadoktore izendatze egunean, plazaz plaza urte luzez kantari
|
ibilitako
bertsolari talde batek lagundu zuen Auspoabildumaren sortzailea. 1999ko azaroaren 19an Deustuko Unibertsitatean, jakintzaren etxean, egin zen ekintza akademiko solemne hartan, doktore, katedratiko eta jakintsu askorekin batera, Manuel Lasarte, Jon Lopategi, Basilio Pujana, Joxe Lizaso, Txomin Garmendia eta Jose Maria Lertxundi bertsolariek ere hartu izan zuten parte:
|
|
|
Beraz, jatorrizko hiztunek erabiltzen badituzte errazteko bideak eta konpentsazio baliabideak, irakatsi ere egin dira, eta era berezian,
|
gabiltzan
moduan ibilirik profesioz irakasle direnei hizkera landu, doitua erakusten.
|
|
|
Beraz, jatorrizko hiztunek erabiltzen badituzte errazteko bideak eta konpentsazio baliabideak, irakatsi ere egin dira, eta era berezian, gabiltzan moduan
|
ibilirik
profesioz irakasle direnei hizkera landu, doitua erakusten.
|
|
|
Orain arte esaten
|
gabiltzanak
jatorrizko hiztunen mintzamenaren funtzionamenduan oinarritzen dira. Guretzat, baina, horiek ikasteaz gainera, oso jakingarria da hizkuntza ikasi duten ikasleek eurek dituzten komunikazio estrategiak ezagutzea, horien bidez gainditzen baitituzte zailtasunak:
|
|
|
Hala deritzegu ordezko zerbaiten bila edo asmatzen
|
dabilenean
mezua ulergarri egiteko, esan beharrekoa beste era batera moldatzen duenean. Horietan sartzen ditugu:
|
|
|
Bertsolariak izandu dira gure edestia gorde digutenak; gure erriaren poz ta atsekabeak, abestuaz, eunkiz eunki guregana iritxi azi dituztenak, gure adimen argiko bertsolariak. (...) Baiñan aspaldi xamar ontan, erriaren gogo naiak utzirik, or
|
zebiltzan
bertsolariak utskeriko gaiak abesten, errien parregarri. Erri abeslari auek, bide zuzenera ekartzeko asmoz sortu zan yai au?
|
|
|
–Au beso motza zan, da onek ere boza ederra zuan. Jeneralean, papel saltzen
|
zebiltzanak
, geienak eztarri onekoak izaten ziran; bestela ez baitu balio. (...) Besoak, biak motzak zituan bizkaitar onek; esku muturretik moztuak.
|
|
|
Jaten ez nuan beiñere ikusi; ez dakit nola manejatzen zan; ba, a dirua ederki kontatzen zuan. Brusaren patrikaran
|
ibiltzen
zituan sosak; esku mutur batekin aterako zituan andikan; zabala zuan, ba, esku muturra, ta ga, ean aterako zituan, da beste esku muturrarekin botako zituan zure eskura pezetaren ganbioak. Olaxe manejatzen zan ura? 28.
|
|
|
Aizazu gazte, lagun nerea, zertan
|
zabiltza
orrela. Ez al dakizu ainbat jaun prestuortik begira daudela, era ortako jolasketarikgutxi maitatzen dutela. Egizu kontu zuk DonostikoEuzko Gaztedin zaudela; umekeriak baztartu itzazuta ibili gizon bezela!
|
|
|
Aizazu gazte, lagun nerea, zertan zabiltza orrela. Ez al dakizu ainbat jaun prestuortik begira daudela, era ortako jolasketarikgutxi maitatzen dutela. Egizu kontu zuk DonostikoEuzko Gaztedin zaudela; umekeriak baztartu itzazuta
|
ibili
gizon bezela!
|
|
|
Jakin dakigu herriz herri
|
ibiltzen
zena, eta Euskal Herri osoan ezaguna zena. Baina itxarotekoa zen bizkaieraren ukitua edo nolabaiteko kutsua agertzea haren euskaran.
|
|
|
–Uriarteren bat bateko bertsogintzatik, emoitza urria geratu jaku. Kepa Enbeita Urretxindorragaz askotan
|
ibiltzen
zela dinoe sasoiko lekukotzek, baina haren bat bateko bertsorik, guk dakigula, bat edo bi besterik ez jaku heldu? 54 Hurrengo lerroetan ahalegintxoa egingo dugu bertsolaria bere testuinguruan kokatzen eta, ahal den neurrian, haren bertso ibilbidea zehazten.
|
|
|
–: [Zer da
|
dabillen
eztabaidian], Euzkadi,, 4 or. (sarreratxoa, prosaz).
|
|
|
Ez
|
nabil
zorionaren atzetik nik bera atzemateko, berak ni harrapatzeko baizik.
|
|
|
...demostratua dut, niretzat hoberenaren alde egotea Jesusen alde egotea da, eta alde ikaragarriz gainera da Jesus hoberena, beraz sozialismo aristokratiko hori nik bihurtzen dut sozialismo kristaua, eta soluzio horrekin katoliko diren sozialistek ba dukete eduki partidu bat eurena demokrazian bere jokoa egingo lukeena eta bere indarrak neurtuko lituzkeena, eta aldi berean katolikook ez genuke zertan
|
ibili
behar kontzientzia problemekin politikan ezkerrekoak garenean, abortuaren kasuan ikusten den moduan, edo suicidioa, ezkerretik, justifikatzerakoan, eta hola.
|
|
|
45Hona, zer dioskun Mattin Treku bertsolariak Matxinen ahotsaz: . Panpale [Larralde] eta hori
|
ibiltzen
ziren beti. Panpalek boza ederra, eta bera ere gizon ederra.
|
|
|
Euskaldun anaiarteko maitasun hertsia estuago eta argiago geroztik nire baitan. Mehexka eta ez handia gure gizona, eri samar
|
zebilelarik
, zahar itxura, adinak zioena baino ausarkiago? 53.
|
|
|
Joseba Zubimendik Matxinen bertsoen bilaketan, haren bertsoren bat edo beste gogoan zituztenak idoro zituen (Etcheberry, Zamora, Halsuet...). Esaterako, ahoz aho
|
zebilen
hurrengoa jaso zien. Hona hemen testuingurua:
|
|
|
70Etxe xokotik kantari, 74 or. Bestalde, Aitzolek dioskunez, antzeko egoera bat suertatu zitzaion behin Matxini Sarako ostatu baten, jendea mezatatik irten eta gero. Antza, ostatuan zegoen batek komentario bat egin zuen esanez, berak ez zuela urik deusetan
|
ibiltzen
. Matxinek entzunaz batera erantzun zion:
|
|
|
Matxinek entzunaz batera erantzun zion: . Gizon onen arrazoinak/ orain ni nau arritzen,/ zeren baitio ez duela/ urik deusetan
|
ibiltzen
. / Atzo ni aritua naiz/ bukata zuritzen,/ urik izan ez banu/ etxean ongi nintzen?
|
|
|
IVZonbait gizon alferren kaprizia gatikJende miserabliak hor pekatzen ditikAinitzek ez diagu ardit baten lurrikBertzenaren ontutzen
|
gabiltzak
bakarrik
|
|
|
Emile Larrek kontatzen digunez, familian bertan, bazeukan norekin aritua bertsotan: . Eta bazuen arreba bat, Mari, hau ez zen plazetan
|
ibiltzen
, baina etxean anaiarekin aritzeko balio zuen? 28 Mattin Treku bertsolariak dioskunez, Matxinen alaba bat ere trebea omen zen bertsotan: –Alaba ere ba omen zuen bertsularia harek.
|
|
|
Estrategia egokiak abian jarri beharra aipatzen dute. Horren bila
|
ibili
gara azken urte hauetan. Ahalegin handiak egin dira bide egokien bila.
|
|
|
Eta erantzun bat merezi duelakoan nago, eta horretarako nago ni nire filosofia universalistarekin. Badakit zer dioen san Pablok, hau da, kontuz
|
ibili
behar dela filosofiekin datozenekin, baina san Pedrok, beste epistola batean, badio nola kristauak beti gertu egon behar duela edozeineri bere fedearen arrazoiak emateko. Jarrai dezadan bada nire filosofia desarroilatzen.
|
|
|
Nolabait errateko Jon Sudupek aipatzen ditu gaur egungo filosofiaren olatuaren buruan
|
dabiltzanak
, eta erran behar da ezen ez direla oso beroak erlijioa estudiatzean, erlijiogabeak direla erran daiteke, positivisten moduan erlijioa arkaismoen artean lurperatu nahi dutela dirudi, eta Habermas ateoak asmatua omen du pentsamendu postmetafisikoarena, erraten ezen pensamendu horrek integratu lukeela bere baitan fenomeno erlijiosoa ere. Ez dakit nik nola, zerbait bigarren mailakoa edo, historia zaharrean ageri den baliorik ez duen ilusioren bat (aztiek jucio sinteticoak a priori egiteko bilatze ezinezkoa).
|
|
|
Baina lotsa ez da aholkulari ona, beti atzeraka
|
ibiltzea
filosofiaren alorrean, lotsa dugulako hanka sartzeko. Beldurra somatzen baitut nik ezen hanka sartuz gero kalteak handiagoak diratekeela onurak baino, eta horren beldurrak paralizatuak ditu filosofo katolikoak.
|
|
|
Jesus da nagusi eztabaidaezina. Ebangelioetan eman zaigu Haren hizpidea oso modu fragmentarioan, eta ni
|
ibili
izan naiz egiazko hizpide haren bila, baina nahasia atera izan zait hizpide miragarri hura imitatzeko ahaleginetan ibili naizelarik, nirea falaziazkoa da usualki, eta kontrastea Haren hizpidearekin handia da, ahoa zabalik niri, berba egin izan dudalarik, ez zait inor geratu, ezta geratzen ere.
|
|
|
Jesus da nagusi eztabaidaezina. Ebangelioetan eman zaigu Haren hizpidea oso modu fragmentarioan, eta ni ibili izan naiz egiazko hizpide haren bila, baina nahasia atera izan zait hizpide miragarri hura imitatzeko ahaleginetan
|
ibili
naizelarik, nirea falaziazkoa da usualki, eta kontrastea Haren hizpidearekin handia da, ahoa zabalik niri, berba egin izan dudalarik, ez zait inor geratu, ezta geratzen ere.
|
|
|
Hain dira eskasak ezen Aristotelesek, teista zenak, erraten zuen Jainkoak ez duela parte hartzen mundu honetako gauzetan, eta zentzuduna zen filosofoetan inor izan ez den moduan. Konprenigarria da Kanten ostean halako ondorioetara iristea filosofiaren olatuaren buruan
|
dabiltzanen artean
. Baina ez da konprenigarria Jesus ezagututa ere haren signoak ez hartzea estudiogai.
|
|
|
Maitasunari buruzko liburuak idazten, oso poetikoak eta hola?. Maitasuna, diot nik, sentimentu pribatua izan daiteke, eta gertatu daiteke halako sentimentuakin
|
dabilen
batek (ni ez naiz honetan salbuespena) buelta bat ematea sufritzen dagoen batekin ez gurutzatzearren. Eta halako liburuekin ez dute ezer demostratzen.
|
|
|
Denok gara diferente, eta ni honela aritzen naiz teorizatzen. Ez daukat ezer beste moduetan
|
dabiltzanen kontra
. Baina aintzat har bedi nire ikerbidea ere.
|
|
|
Maturana, bere joera frankistengatik ezaguna zena, hautatu zuten Probintzial kargurako. Prioreak hautatzean kontuz
|
ibili
behar zen Espainiaren aldekoak ez zirenak ez hautatzeko10.
|
|
|
Oi esan, non bizi da bestela giza bizia, jopuak, ardureak, orain dana beartzen dau. Orregaitik
|
dabilkigu
Jainkoa be ardurageburuen ganetik aspaldi.
|
|
|
eta basoa apurka edatu egiten, ibaia mugitu, eguerdiko aize biguna leun
|
dabil
, ordu aukeratuan, olan aldi ederragoaren zantzu bat,
|
|
|
Bearbada luzaroraikusiko zaitut, Diotima, emen. Baina odolgabeizango orduan guraria eta baketsuzoriontsuen antzera, arrotz
|
ibiliko
gara
|
|
|
Bertatik ikuspegi ederrak ditu Lisieuxko uria eta inguruak kontenplatzeko. Baita badau baratze polit bat be lorak zaindu eta zuhaitzak euron adarretan txori kantariak habiak egin eta hara eta hona hegan
|
ibilteko
!
|
|
|
Normalean buru argi eta bihotz sentibera diranei ez jakez gustatzen jolas neketsuak eta gogorrak. Teresatxo gaur bizi izan balitz, ez zan
|
ibiliko
astialdietan futbolean edo errugbian edo harri jasoten edo esku pilotan. Eta bai, ostera, bibliotekan sartuta liburuak irakurri eta irakurri edo lorategiak eta zuhaitzak zaintzen.
|
|
|
Orduan, nongoa izan zitekeen pentsatzen hasi nintzen eta ez dakit zergatik, Euskal Herrikoa izan zitekeela pentsatu nuen. Egun hartan, lotara joan nintzenean, ideia burutik ezin kenduta
|
ibili
nintzen eta amets garratz bat izan nuen. Biharamunean, jada, banekien zer istorio kontatu behar nuen.
|
|
2011
|
|
|
euskararen defentsa, euskal kulturaren zabaltzea eta fede giristinoaren indartzea. Eta hiru ardatz horien defentsa eta zabalkunderako erabili zuten lehen tresna antzerkia izan zen, eta erran behar dugu, Begiraleak elkartearen antzeztaldea urte luzez arrakastaz arrakasta
|
ibili
zela Iparralde osoan zehar. Hastapenean komeria herrikoiak taularatu zituzten, eta hortxe azaldu zen antzerki egile multzo polit bat:
|
|
|
Udan zenbait dantza saio burutzen ditu herriko plazan eta irailetik abendura Euskal Herriko zenbait kultur ekitalditan hartzen du parte. Urtea bukatzeko Olentzero antolatzen du, Donibaneko plazaz plaza eta karrikaz karrika airoski
|
ibiltzen
dena.
|
|
|
Altxamendua gertatu ondorengo egunetan (1936ko uztailaren 22tik aurrera), markinarrak eta xemeindarrak, batez ere tradizionalistak, kezkatuta zeuden, jende ezezaguna
|
zebilelako
herrian, pistolak eta armak agerian zituztela, indar erakustaldiak egiten. Egun gutxira jakin zuten Santiago Meabek zuzentzen zuen Errepublikaren aldeko Batzordeko miliziarrak zirela4 Batzorde hau herriko zein kanpoko Herri Fronteko kideez (Izquierda Republicanako kideak eta, batez ere, sozialistak) osatua zegoen, eta bere helburua zen Errepublika babestea, ordenu publikoa ziurtatzea eta faxistei aurre egiteko frontea antolatzea.
|
|
|
Tradizionalisten helburua zen familiari, elizari eta etxeko lanei loturik zegoen emakumeen eredua berreskuratzea eta sendotzea. Ondorioz, Markinako Emakume Batzan
|
ibili
ziren emakumeek ihes egin behar izan zuten, eta gelditu zirenei ilea moztu zizkieten, atxilotu eta kartzelan sartu zituzten, etxetik ateratzea galarazi edota beste batzuekin hitz egiteko debekua jarri zieten.
|
|
|
Baso kudeatzaile bat, eskualdeko deputatua baita teknikalariak ere bazeuden. Ele zotzak airean
|
ibili
baziren ere bi erabaki baliagarriak hartu zituzten. Lehendabizikoa, oihana estatutuaren babesapean ezartzea eta bigarrenik ikatza egitearren debekua.
|
|
|
Oihana, 1939 eko gerra garaian baizik ez da arrisku larrian izan. Beribilak gazogenaz
|
zebiltzalarik
, egurra beti eskas. Ondorioz, 1910eko haritzen mozketak hasi ziren baina haritztoi horiek garraio bide guztietatik hain urrun izaki entrepesa bertan behera abandonatu behar izan zuten.
|
|
|
Orain berrogei bat urte, Provence delakoan sartzen den Alpeetako eskualde zahar horren zehar
|
nenbilen
turistek ezezagun goialde horietan. Sisteron eta Mirabeau artean dagoen Durance ibaiak mugatzen du eremua hegoaldean, iparraldean aldiz Drome ibaiak, bere iturritik Die izeneko herriraino eta Ventoux lepoa da bere mugarik urrunena.
|
|
|
Akanpalekutik abiatu behar izan nuen. Bortz oren
|
ibili arren
, ez nuen urik atxeman eta aurkituko nuenaren seinalerik ere ez. Denetan idorte bera, belar haritsu berdinak.
|
|
|
Gurpilak arterik biraka
|
zebilzkion
gurdira 2010eko ekainaren 28an igo nuen, Andres Urrutia notarioaren bulegoan batu ginenean. Hartan ere, bero handiko egunean, 30º asko baita San Juan surik handienen egunetarako ere, eguerdiko 13:00etan.
|
|
|
Gorka Karro, Aitor Badaia, Zuriñe Argatxa, Gabriel Etxebarria, Borja Gonzalez Bilbao, Juan Luis Goikoetxea, Txaber Gandiaga, Kepa Larrabeiti, Fernando Olabarrieta, Iñaki Astorkiza eta euskarazko taleetakoak, batez ere, gidari denarena, Xabier Goienetxerena, alegia, sasoian sasoiko erronkari erantzuteko gaitasunaren jabe dena. Leaderrak berez behar du gertu agertu jendaldearen txaloak entzuteko zein itsasoaren zaplada hartzeko, nekez
|
ibiliko
baita ohoretik ohorera, ospearen gailurrik gailurrera.
|
|
|
Haren Idazlan guztiak ateratzen niharduala eta alkarrizketan
|
genbiltzala
zalantza batzuen aurrean erabakiak hartu bear ziran... Haren testuetako bizkaierazko esaera batzuk era ezberdinetan agertzen ziran gauza bera azaltzeko, eta aukeratu beharra egoan; asko kostatzen jakon aukeratzea:
|
|
|
1964 urtearen aldera utzia nion, izendatu nindutenetik seiren bat hila betera, Euskaltzaindiaren barnean, horrelako borroka arraroak ugaltzen hasiak zirela eta. Harrez geroztik, euskaltzain urgazle
|
ibili
naiz, zenbait batzordetan laguntzen eta hola. (Hemen 1, 1986, 13 zenb., Xabier G. Arguello kazetaria).
|
|
|
Diruz estu
|
zebilen
hilean orduko mila pezeta edo laurehun marko hartzen zituelarik. Baina Espainiako gobernuak Gazteen Olinpiada antolatu zuen Bartzelonan.
|
|
|
aztertu. Kolonbian ere
|
ibili
zen indiar hizkuntzak aztertzen eta lan bikain bat atera zuen Hego Amerikako, basa hizkuntzei, buruz.
|
|
|
Horrelako lekuetatik ihesi
|
ibili
ohi gara gehienok. Isiltasunak izutu egiten gaitu.
|
|
|
buru belarri sarturik jarraitu zuen. Militantzia politikoan
|
ibili
zen, bakearen aldeko xerkatzean Elkarri mugimenduari atxikirik, euskal presoen aldeko jarduera eta ekintzetan, euskararen irakaskuntza eta pedagogia bultzatzeko sorturiko IKAS elkartean non zenbait urtez lehendakaria izan zen, Jakintza euskal etnografia taldean, euskal aldizkarietan kolaborazioak eta literatur lanak plazaratzen, itzulpengintzan?
|
|
|
Bi belhaun buluziez herrestan bidian, oihan eta desertu guzien artian,
|
ibili
behar zira, tristia, mundian, nahi baduzu pharterik zeruko lorian.
|
|
|
Baina 1936an gerra zibilak moztu zituen Aita Linoren lan literarioak, beste askorenak eta batez ere haren lagun A. Santirenak bezala; euskal aldizkari guztien bizitza ere gerra anker hark hautsi zuen. Basurtoko kuarteletik Soldadutzara deitua izan zen, eta gudarien ondora joan zen haien kaperau, Itsasalde batailoian, Matxin taldean, Otxandio, Urduña, Lekeitio, Zornotza, Matxikako, Lezama eta abarretan zehar
|
ibili
zen. A. Linok kaperauek zuten eginkizunen agiria ere hil arte gorde zuen; paper zaharkitu eta pixka bat puskatua da.
|
|
|
Eta. Etxahun? Pierre Topet erromes
|
ibili
zenekoa gogoratzen digu eta haren bertsoetan, erromes bide honi dagokiola, datozen aipamenak.
|
|
|
–Zoritxarrak bein eta barriro jotako gizon orri leku askotan
|
ibilli
bearra jazo jakon bere bizian. Ez Santiago bakarrik, Erroma ta Loreto be, erromes joanda, ikusiak zituen.
|
|
|
Itsasoz nahiz lehorrez Bilbora hurbiltzean eta bertatik alde egitean, lehenengoz eta azkenekoz Begoñako Andre Mariaren santutegia ikusten zeneko tokiei ematen zieten izen hori; toki horietan sartzerakoan nahiz bertatik alde egiterakoan, Agur Erregina edo Salbea errezatzen zutelako. Itsasoz
|
zebiltzanen
Agurlekua Bilboko itsasadarraren eskuinaldean Deusturantz goazela dagoen La Salve da. Dena dela, ohitura hau, Bilboko leku horretan ez omen zen itsasgizonena soilik, Bilbotar guztiena baizik.
|
|
|
Medikuaren eta komentuko priorearen arteko alkarrizketa benetan gogorra. Ez
|
dabilz
txantxetan, ez! Thérèse auskultau ondoren, bat batean hasten da alkarrizketa.
|
|
|
Beste behin, komunitateko lixiba egiten ziharduela papertxo baten idazten deutso: . Komentuko nagusiaren familiakoen erropak garbitzen
|
gabilz
. Gu lekaimeak barik, neskame errukarri batzuk baino ez gara??
|
|
|
Une batean, merkatuan jendearen esku
|
zebilen
3000 HIZTEGIAK berriztaketa sakon bat behar zuela ikusirik hiztegi elebidunak prestatzen hasi ginen. Horrela, lan luze eta neketsuaren ondoren hurrengo hauek atera ditugu.
|
|
|
Beraz helburu nagusia euskara ikasten nahiz sakontzen dihardutenei horretarako tresna egoki bat eskaintzea izan da. Asko dira, zalantzaz beterik noraezean
|
ibili
ohi diren irakasle eta ikasleak. Guk horiei guztiei esku tresna eder hau eskaini izan diegu.
|
|
|
Lehena iaz plazaratu zuen eta eguraldiaren igarpenez aritzen da, bigarrena, oraintxe plazaratu berria duena, sendabelarrez. Junes Casenave erretretan daukagu, betherramitek Donapaleun daukaten erretira etxean, baina buruz eta osasunez ongi
|
dabilenez gero
, euskaraz idazten jarraitzen du. Berak kontatu zigunez, ba omen ditu jokatu gabeko hamar bat pastoral.
|
|
|
Ni ere manifestaziora sartu nintzen. Karrikaz karrika eta plazaz plaza
|
ibili ondoren
jendarmeriaren kasernara iritsi ginen. Buruan zihoazenek aurrean zeramaten pankarta denon aurrean ezarri zuten. Halako batean, kasernako leiho batean bi jendarme gazte azaldu ziren eta, lotsagabeki, pankartari eta jendeari argazkiak egiteari ekin zioten.
|
|
|
Lerro hauetatik nire besarkadarik beroena Battittu Coyosi, luzaz jarrai dezan horrela, euskararen alde, lan eginez, eta baita Eüskararen Egüna antolatzen, modu batean edo bestean,
|
ibili
ziren guzti guztiei ere, oraingo lana biharko etorkizun emankorra izanen delakoan. Autoan sarturik, etxera itzultzeko prestatzen ari ginela, jadanik kantatzen hasita zeuden zuberotarren aide ederra iritsi zen gure belarrietara.
|
|
|
izan zaitez zu, abesti, nire aterpe abegitsua!, izan zakidaz, zoriongarri!, nik maitasun arduratizzaindutako lorategia, emen lora arteanbeti gazteen artean,
|
ibiliz
|
|
|
autoestimua goian gure otxandiarrak. Andolinen babesa aurkitu guran
|
ibili
zen, ingelesa eta alemana omen zekizkielako besteak beste eta honela agian bere teoriak. Joseba txikiri gomendatuko dizkio hizkuntzaren erroak eta Anbotoko Mari Urdinen ungentuak?
|
|
|
Gure bideak banandu nahiz batu egiten dira. Gure kasuan, antzeko asmo, helburu eta jardueretan
|
genbiltzanok
, hau da, irakaskuntzan, gau eskoletan, alfabetatze eta itzultzaile lanetan genbiltzanok, batu egin ginan eta premiazko arlo bat aurrean ikusirik, hari ekin geuntsan gogotsu. Hiztegigintzaren arloa zan.
|
|
|
Gure bideak banandu nahiz batu egiten dira. Gure kasuan, antzeko asmo, helburu eta jardueretan genbiltzanok, hau da, irakaskuntzan, gau eskoletan, alfabetatze eta itzultzaile lanetan
|
genbiltzanok
, batu egin ginan eta premiazko arlo bat aurrean ikusirik, hari ekin geuntsan gogotsu. Hiztegigintzaren arloa zan.
|
|
|
Denboralari aurre eginez, bat batera arraunean
|
dabiltzanen
irudia jatort une honetan. Irudi hau normala da, aurrean egiteko latzak eta arriskutsuak diranean batez be.
|
|
|
–Ni itsas zabalera birritan baino ez nintzen joan. Behin, izurdeak, baina mordo bat, e!, ontzia martxan zihoala gure inguruan brastadaka bide luzean
|
ibili
zirela, eskuarekin hartzeko moduan?.
|
|
|
Mendian sagar lapurretan mutil aldra ikusten zuenean, hiru bider txistu joten zuen. Bat entzundakoan, argi
|
ibili
. Bigarrena joten zuenean, hobe alde egin, ze hirugarrena joten zuenean zeure gain gainean agertzen zen.
|
|
|
zu bai, zu ederto, zu gaztelaniaz ondo ikasita zaude eta?, baina nire anaia? ez dakit zelan
|
ibiliko
den. Nire erantzuna:
|
|
|
Geroago, seminarioan, D. Andoni Bazterretxea abade eta Ondarroako semearen laguntza handia izan ebela ikasleak esango deusku: . Hura beti
|
zebilen
bertsoak kantatzen. Honengandik nik batez ere Iparraldeko abestiak ikasi nituen.
|
|
|
Eskolako abentura eta pasadizoekin orrialde asko eta politak bete leitekez, baina laburtu beharrez, honako honeek hartu ditut: Txiki txikitatik kontzejuko eskolara
|
ibili
zan Txomin. Maisu txikixe esaten eutsena izan eben urtebetean edo.
|
|
|
Hau dela eta, seminarioko lehen urteko matematika gorabeherak ez zitzaizkidan gauza berri egin. Eskola horretako hainbat ume hilabete osoan eskola ihesik eginda kalean
|
ibiltzen
ginen. Jakina, etxekoen ezkutuan.
|
|
|
Dantza taldeak, nik handik alde eginda ere, aurrera jarraitu zuen. Herririk herri ere
|
ibili
ei ziren. Nik nire herrian eta etxean hartu nuen herri kultura hor ere zabaldu nuen.
|