|
2001
|
|
|
makinak berez itzultzea, bakarrik, jende laguntzarik gabe. Adituek
|
horri
Itzulpen Automatikoa deritzote eta, itzultzaileen zorionerako, oraingoz ez du oso emaitza ikusgarririk lortu. Egia esan, itzulpen programarik onenek ere ekoizten dituzten testu itzuliak gizakiak aldez edo guztiz orraztu beharrekoak ditugu.
|
|
|
La canción del viejo marinero deitzen da, eta Joseba Sarrionandiak ipuin bateko lan moduan ere hartu du. Oraindik orain Pamiela etxeak argitaratu dio Sarrionandiari
|
horren
itzulpena, marrazki beraz hornitua.
|
|
2004
|
|
|
1 Gaztelania edo hala denean autonomia erkidegoko berezko hizkuntza ofiziala ez dakien pertsonari itaunketa egin behar bazaio, edo pertsona horrek adierazpenen bat egin behar badu, edo ebazpenen bat berari jakinarazi behar bazaio, orduan auzitegiak, probidentzia bidez, hizkuntza hori dakiten gizabanakoetatik edozein izenda dezake interpretatzaile gisa,
|
horri
itzulpen zehatza egingo duelako zin egitea edo hitzematea eskatuz.
|
|
|
2 Itzulpen hori pribatua izan daiteke, eta, halakoetan, alderdietako batek itzulpena aurkaratzen badu bere helarazpenetik hurrengo bost egunetan, zehatza ez dela adieraziz eta desadostasunaren arrazoiak azalduz, orduan desadostasuna agiriaren zein zatitan egon eta zati
|
horren
itzulpen ofiziala aginduko da, itzulpen pribatua aurkeztu duenaren kontura.
|
|
2006
|
|
|
Gomendio horien eretzean, neurri egokiak hartu behar dira, estatuko lege testurik garrantzitsuenak, eta, zehatzago, euskaldunengan beren beregi eragina dutenak, une egokian euskaratuta egon daitezen. Horretarako, neurririk aproposena bide da, gaztelaniazko bertsio ofizialarekin batera eta une berean,
|
horren
itzulpen ofiziala argitaratzea.
|
|
|
Maialen. Ez dauka
|
horrentzako
itzulpenik bere buruan.
|
|
2007
|
|
|
Azkenean parte hartu zuenean, hauxe esateko izan zen: «Baina nik ez dut, gu, rik inon idatzi!» Denak «gu» horren inguruan gora eta behera, eta
|
hori
itzulpenekoa besterik ez zen, ez japonierakoa...
|
|
|
Hiroshimako idazkuna, bada, ez da gure nahiaren deklarazio bat, gure otoitza da. Beraz, otoitz japoniar
|
hori
itzulpen librean itzul
|
|
2008
|
|
|
batetik, aipatu dugun itzulpen profesionala, zabalkundeko itzulpena (dissemination ingelesez) deritzona; eta bestetik, asimilazioa deritzon eta norberarentzat den itzulpena. Bigarren
|
hori
itzulpen automatikorik gabe egingo ez litzatekeen itzulpen gisa ikus liteke.
|
|
|
Itzultzailea edozein testutarako prestatu beharrean testu mota zehatz bat itzul dezan prestatuko da. Helburua izango da domeinu
|
horretako
itzulpenen kalitatea hobetzea. Domeinua murriztuz, arazoak ere murriztu egingo dira eta abantailak agertuko dira:
|
|
|
Demagun por itzuli nahi dugula euskarara. Elhuyar hiztegian dugun lehenengo itzulpena – (en) gatik da, baina hori ez da beti por
|
horren
itzulpen zuzena izango, beste hainbat itzulpen izan baititzake. Hona adibideak:
|
|
|
Analisi trakets honek ondoko urrats guztiak baldintzatzen ditu. Horretaz gain, edad media hitz anitzeko elementu gisa ezagutu du eta
|
horren
itzulpen gisa Erdi Aro ematen du. Aurrekoaz gain, independizar itzultzeko banandu erabili du eta se hori bere buru gisa eman du. de preposizioa itzultzeko partizipioa+ izatera itzulpena hautatu du ondoren aditza duelako11 Mientras transferentzian ondo itzultzen du (n bitartean), baina sorkuntza egiterakoan sistemak kale egin du eta izan aditza soilik jarri du, diren bitartean sortu ordez.
|
|
|
Ateraldiek une serioetan izaten dabe arrakastarik handiena eta anaiek prest euken otoitz
|
horren
itzulpena be; hona:
|
|
|
Maiseaturiko arazo
|
horrek
itzulpenetan informazio gehiegi ematearen arriskua erakusten du, eta hori, tokian tokiko hizkuntzaren ezaugarrien arabera, batzuetan noraezeko kontua izaten den arren, testuinguru batzuetan kezkagarria da, eta ahal bezainbat, baztertzeko zerbait. Izan ere, latinetiko hizkuntza gehienetan adjektiboak eta partizipioak izenekin genero eta numeroan nahitaez komunztaturik egoten dira, eta, hortaz, kategoria gra matikal horietako hitzak erabiltzen ditugunean, ezinbestekoa da horiek ere nabarmentzea.
|
|
|
Horrekin batera, zerbitzarian itzulitako azken domeinuen informazioa gordetzen da cache izena hartzen duen datu egitura batean, eta hortik datorkio izena fitxategi horri. Hortik aurrera, helbide
|
horren
itzulpena gorderik dago cache datu egituran; beraz, itzulpena beharrezkoa izango denean, bertatik hartu ahal izango da.
|
|
|
Septentrio irakurtzean, liburu «eruditu» hori, erran dugun bezala, eta «collage» literario bat dirudiena, parte batez gai ez literarioz osatua dena, irakurleak ikasten ditu, bai, euskal itsas munduari lotuak diren gauzak, Ihoan Mandabillaren bidaia kondairari esker, beste testu artxibatu eta argitaragabeen erreferentziei esker (adibidez Martin de Hoyarsabal ena, 101 or. aipatua, eta
|
horretaz
itzulpena egin zuen Piarres Dorre-rena, 135 or.), «orain goibelak» iruditzen zaizkigun lehengo mapen erreprodukzioei esker («désormais opaques», Septentrio, 2006), edo eleberri laburrari esker, lehen pertsona erabiltzen duena, eta Ipar iparreko tokietako herritarren eta euskaldun batzuen topaketa kontatzen duena, euskaldunak ahalkearekin ohartzen direla Historian zehar eskualde horretako esp...
|
|
2009
|
|
|
Bereizi beharra dago alde batetik erantzun espontaneoa, sentipenei eta hautemateari dagokiona neurri handi batean, eta bestetik sentsazio
|
horren
itzulpen ideologiko morala. Itxura, ohitura edo arraza desberdinen aurreko beldurra edo nazka ez da arrazakeria edo xenofobia; oso naturala da.
|
|
|
Orduan, arazoak ulertzen laguntzen dizute. Gero, ordea, politikan
|
horren
itzulpena egitean, ez da horren translazioa hain erraza eta horrek ere bere kostuak izaten ditu, bainanik balantze ona egingo nuke. Nik uste batzuetan haiek jardun nahi izate hori etaborondate hori badagoela ulertu dutela eta nik ere haiek ulertu ditudala; nik ustehor elkarrengandik ikasi dugula eta garrantzitsuena, komunikazioa egon dela.
|
|
|
24 Ingelesezko jatorrizko testuetan overlay network terminoa erabiltzen da.
|
Horren
itzulpen zuzena egitea(, geruza sarea?) baino egokiagoa iruditu zait, bilaketetarako sarea, terminoa erabiltzea.
|
|
|
Salbuespena Neurri Sistemetan dago, [13 ZYA] eta [33 ZLI] testuetan; horietan nazioarteko hitzak erabili zituzten ([33 ZLI] testuan, dezimetru, metro... eta, [13 ZYA] testuan, dezimetro, ektometro... ); kontuan hartzekoa da [33 ZLI] testua gaztelaniazko testuarekin batera argitaratu zutela; beraz,
|
horren
itzulpena dela susma daiteke eta ondorio logikoa litzateke neurriak berdin ematea.
|
|
|
Aldaketa kualitatibo hori norabide horizontalean gertatu da batetik; hots, bikotekideen artean: hein handi batean, kode kultural hegemonikoak aldarrikatzen du jada bukatu dela gizonen dominazioa, besterik da
|
horren
itzulpen praktikoa zein abiaduratan gertatzen ari den zein gizarte sektoretan.
|
|
2010
|
|
|
Idatzi nuen lehendabiziko eleberria gorde egin nuen, nitaz barre egin eta botako zutela pentsatu nuelako, eta beste bat idatzi nuen, Judu kale, eta hori eraman nuen argitaratzera. Garai
|
horretan
itzulpen teknikoak egiten zituen ingeles, frantses eta alemanetik. Hirugarren eleberria argitaratu arte, duela 10 urte, ez zituen itzulpenak utzi.
|
|
|
Lege berri honek oso garrantzitsua den kontzeptu berri bat aurkezten du; paysdelakoarena.
|
Horren
itzulpen zehatza eskualdea izango litzateke, baina historikokinahiko pisua izan duten erregio batzuentzat, herriaren beraren kontzeptua ere aproposago bilakatzen da. Lege berak adierazten duenez, «hiri eta landa esparruenartean solidaritate ekimenak, interes ekonomiko eta sozial berberak eta aldi bereankohesio kultural, ekonomiko, sozial eta geografikoa azaltzen dituen esparruariherri izenda liezaioke».
|
|
2011
|
|
|
Ez dau ulertzen ezer, baina... Motherfuckers izenaren partez jartzen dozu
|
horren
itzulpena eta ez da iguala. Euskeraz ez da ondo geratzen.
|
|
|
Aipatu kritika
|
horretan
itzulpenari buruzko jakingarri oso gutxi emateak, ordea, literatura itzuliaren kritika akademikoaren ahultasunaren berri ematen digu, beste behin ere. Kritikara joz gero, itzultzailearen eta bildumaren izena emateaz gainera eta" ederto euskaratuta" dagoela esateaz aparte, ez dela itzulpenaren inguruko bestelako zehaztapenik egiten ikusiko dugu.
|
|
|
Bestelako datu horiek dira, hala nola, xede polisisteman itzulitako obrak betetzen duen lekuari buruz jarduten direnak, jatorrizko eta xede polisistemen arteko loturaz ari direnak zein aztergai den obra xede polisistemako obraren batekin erkatzen dutenak. Halatan ere, ikerketa interesgarria litzateke gertaera
|
hori
itzulpenak ez diren kritiketan ere agertzen den aztertzea.
|
|
|
Azkenean, ezinbestez, kultur sormenerako kemena galtzen du komunitateak. Galeraren makurra, gainera, ez da soilik jatorrizko komunitatearentzat izaten, baizik eta kultura berezi
|
hori
itzulpenaren bidez jaso dezaketen guztientzat. Hizkuntz galeraren ondorioz giza bizitzaren kalitatea bera murriztu egiten da, bizitzaren zentzua eta esanahia ere galduan ateratzen direlako alienazioak hartaraturik.
|
|
|
Arrazoiketa honekin: Frantziako estatuan, elkarte batek ezin du «» izena erabili, hori da egitura ofizial baten izena eta babestua da, alabaina euskara ez da legala Frantzian, hortaz, EHLGren izenean ager daiteke
|
horren
itzulpena euskaraz legez kontra jo gabe, euskarazkoak ez baitu ezer esaten edo deskribatzen, izendapen hutsa da, erran nahi baita, «forma hutsa». Paradoxikoa izan da, baina logikoa, eta ironikoa.
|
|
|
Alboetan ateak, barruan eguzkia edo sua," gela" da (iang)
|
horren
itzulpena edo, bestela nahiz leku, nahiz denborarena" tartea"; etxeko ateetan barrena eguzkiari so edo ate artetik barruko subazterrari kanpotik begira," eguberriak" eta" sanjoanak" ikur bakarrean bildu nahi izango balitu bezala.
|
|
2012
|
|
|
Teoria modernoek a priorizko egiatzat jo izan duten, jakintza?, beraz, ez da itzulpenean baizik gauzatuko: teoria postmodernoen arabera, itzulpenak ez du jatorrizkoan gordetzen den jakintza, transmititzen?; aitzitik, jakintza
|
hori
itzulpenean, sortzen, da, irekita dagoen testu bati itzultzaileak ematen dion interpretazioaren arabera.
|
|
|
Harrezkeroko zibilizazio gehienetan hizkuntza bat baino gehiago elkarrekin bizi izan zirela dirudi, eta itzulpena, beraz, derrigorrezkoa zela zibilizazio haietako biztanle elebidun edo eleaniztunen arteko komunikaziorako. Mendebaldeko kulturaren oinarri izan diren literatura grekoan eta hebrearrean ere aski nabarmena da Ekialde Hurbileko eta Egiptoko kulturen eragina, eta uste izatekoa da, beraz, eragin
|
hori
itzulpenaren bitartekotzaz gauzatu zela (Mendiguren 1992: 30).
|
|
|
Kapitulu honetako lehen atalean ikusi ahal izan dugunez, Zizeronengandik XX. mendera arte itzulpen literalaren eta librearen arteko eztabaida antzura mugatu da itzulpenaren teorizazioaren zatirik handiena. Epealdi
|
horretan
itzulpenaren inguruko tratatu gutxi batzuk argitaratu ziren arren, itzultzaileek beren itzulpenen hitzaurreetan aurkezten zituzten arrazoi edo justifikazioetan biltzen ziren oro har itzulpenaren inguruko hausnarketa bakarrak, eta, gehienetan, ez zen kontuan hartzen aurreko itzultzaileek esandakoa.
|
|
|
poema euskaratu izana, bide ematen baitzion bere bizitzan behin eta berriz deitoratu izan zuen euskal abertzaleen moraltasun kristau eta itxia salatzeko eta aldi berean paganotasun berri bat aldarrikatzeko. Poema
|
horren
itzulpena argitaratu zuenerako, ordea, itzulita zituen jadanik Nietzscheren Also sprach Zarathustra liburuaren hainbat atal, lagunei idatzitako eskutitzetan aipatzen duenez. Itzulpen horiek, baina, argitaratu gabe geratu ziren, euskal aldizkariek ez zituztelako argitaratu nahi izan.
|
|
|
Margarita Nafarroakoak, Leizarragari Biblia euskaratzeko eskatu zion Joana Albretekoaren amak, Heptameron izeneko liburu bat idatzi zuen, frantsesez, XVI. mendean. Boccaccioren Dekameronean inspiratuta idatzi zuela dirudi (obra
|
horren
itzulpena aurkezten du, hain zuzen, Arestik edo. Bela penitentialeak, sarrera gisako poema honen ondoren), haren egiturari jarraituz:
|
|
|
Sarrionandiak itzulpengintzaz esplizituki diharduen beste leku bat Hasier Etxeberriak egindako elkarrizketa genuke. 2002ko liburuan biltzen den elkarrizketa
|
horretan
itzulpenaren inguruko alderdi praktikoagoak aipatzen diren arren, beharrezkoa iruditu zaigu iritzi horiek hemen tartekatzea, Sarrionandiak euskal itzulpenaren behar eta arriskuez zer pentsatzen duen ikusteko egokiak izan daitezkeelakoan.
|
|
|
67). Beste kasu batzuetan, testuak nondik itzulidituen esplizituki esaten ez badu ere, iturriren bat aipatzen du autoreari buruzko informazioa nondik hartu duen adierazteko, eta pentsatzekoa da, halakoetan, liburu
|
horretako
itzulpenetatik euskaratu dituela testuak. Esatebaterako, Hezurrezko xirulak liburuan sartu dituen lau greziar autoreen kasuan, Sarrionandiak ez du esaten haien testuak zein hizkuntzatatik itzulidituen, baina, Agathias Eskolastikoa aurkeztean, Marguerite Yourcenaridazle frantsesaren La Couronne et la lyre liburutik hartutako aipu bat tartekatzen du.
|
|
|
Ez dakigu nondik itzuli zuen Sarrionandiak. Clara Janések egina du poema
|
horren
itzulpena(. Tras muchos años en casa de mamá?) Dolor liburuan, baina lehen argitalpena 1986koa izanik, ezinezkoa da Sarrionandiaren zubi testua izatea, Holanen itzulpenak 1985eko Izkiriaturiken argitaratu baitzituen. Baliteke Josef Forbelsky ren itzulpenaz baliatu izatea poema hori itzultzeko, baina oraindik ez dugu lortu liburu hori kontsultatzea (Holan 1970).
|
|
|
–The First Anniversary An Anatomy of the World? poema luzearen zatia da Sarrionandiak eskaintzen diguna, eta zati
|
horri
itzulpenaren lehen hitzak jarri dizkio izenburutzat: –Filosofia berria?. 169
|
|
|
Sarrionandiak bi urte geroago argitaratu zuen poema
|
horren
itzulpen osoa, Izkiriaturiken. Poema irakurriz gero, erraz antzematen da aurreko pasartearekiko lotura:
|
|
|
itzultzailearen zeregina, haien arabera, jatorrizko testuan gordetzen zen funts edo mamia bere azaletik askatu eta beste hizkuntza batera itzultzea zen; itzulpenean, ordea, jatorrizkoak beti galtzen zuen zerbait, jadanik errealitatearen erreprodukzio desitxuratua zen testu originala beste hizkuntza batera itzultzean perfektutasunetik gero eta gehiago urruntzen zela pentsatzen baitzen. Pentsaera
|
hori
itzulpenaren epistemologia modernoan txertatzen da bete betean. Sarrionandiaren ideiak, aldiz, guztiz kontrajartzen zaizkio literatura eta itzulpengintza ulertzeko modu tradizional horri, eta askoz hobeto uztartzen dira itzulpenaren epistemologia postmodernoaren ideiekin.
|
|
|
Horrenbestez, aldaketa sakonak gertatu ziren gaztelaniazko testuliburugintzan; zoritzarrez, ordea, aurrerapen horrek munta gutxiko isla eduki zuen euskarazko testuetan, eta apenas nabaritu ziren joera berriztagarri horiek euskaraz ekoitzitako testuliburuetan. Argitaletxe handiak euskal merkatuan sartu zirenean, merkatuaren emendatzea arrazoi, itzulpen eskaseko testuliburuak plazaratu zituzten; berehala eman zioten buelta egoera
|
horri
itzulpenen kalitatea hobetuz. Ordudanik ia ia aldi berean plazaratzen dira testuliburuen gaztelaniazko eta euskarazko bertsioak eta kalitate bereko testuak ditugu bi hizkuntzetan.
|
|
|
Zein da ingelesezko jazz hitzaren euskarazko ordaina? Eta existitu arren, hizkuntza batean hitz batek daukan indarra ez da hitz
|
horren
itzulpenak daukanaren laurdena. Gaztelaniazko angustia hitzaren larritasunaren erdia soilik zergatik adierazten du euskarazko estutasun hitzak?
|
|
2013
|
|
|
enziklika atera zuen, zuzenean nazismoa gaitzesten zuena argi eta garbi. Frankok galarazi zuen enziklika
|
horren
itzulpena argitaratzea eta gotzainek makurtu ziren agindu horretara, Gomáren aholkua jarraituz. Baina Fidel gotzainak ez zuen bete agindu hori eta elizbarrutiko boletinean osorik atera zuen enziklika hori.
|
|
|
e) Ikus entzunezko beste itzulpen mota batzuk. Teknologia berriekin irekitako bideetatik ikus entzunezko produktu berriak hedatu dira merkatuan eta
|
horrek
itzulpen mota berriak erakarri ditu. Multimedia deritzen testuak sartzen dira atal honetan, hau da bideo jolasak, hiztegiak, softwarea...
|
|
2014
|
|
|
Beste idazle bat gerran beraz, Afrikan, Grezian, hiltzeko puntuan ere egon zen. Olgak esan zion bazela liburu
|
horren
itzulpen bat errusieraz, baina oso txarra, horregatik egin zuela beste bertsio bat, lagunek irakurtzeko, baina aitarekin apur bat gehiago egoteko ere bai, Irenek Operación Ogro irakurri zuen bezala.
|
|
2016
|
|
|
Izan ere, 1532 urtean Rouen hiriko Raph du Petit Val izeneko etxean argitara eman baitzuen Ziburu edo Zubiburu herrikoa zen Martin Hoiartzabalgoak bere Les voyages aventureux du capitaine Martin de Hoyarzabal habitant de Zubiburu. Beraz liburu
|
horren
itzulpena da Piarres Etxeberrik moldatu zuena. Ale bakarra geratzen omen da egun, Parisko Liburutegi Nazionalean, zeharo desegina eta zaharkitua oso dagoena.
|
|
2017
|
|
|
Esku artean duzun hau ez da Shakespeareren obra
|
horren
itzulpen bakarra. Aurrez, beste bi itzultzailek emana zuten euskaraz, Bingen Ametzagak eta Bedita Larrakoetxeak, joan den mendearen erdialdean.
|
|
|
155.aren eta independentziaren aurkako oreka zailean aritu da azken aste eta hilabeteetan, eta indefinizio horrek zigortu egin dezake, inkestek iragarri dutenez.Bloke artean bere burua nabarmentzeko, hirugarren bidearen eta eskubide sozialen bandera altxatu du, eta bere nahia litzateke independentistek eta unionistek osatutako gobernu «transbertsal» eta «progresista» bat osatzea.
|
Horren
itzulpena: ERC PSC CECP hiruko gobernu bat.
|
|
|
Atal honetan Matxin itzultzaile automatikoaren osasun zientzien domeinurako egokitzapena azalduko dugu. Azken urteetan itzultzaile automatikoak domeinu zehatz batera egokitzeko joera zabaldu da, frogatubaita domeinu batera mugatzean, domeinu
|
horretako
itzulpenen kalitatea hobetzen dela. Erregeletan oinarritutako sistemak domeinu zehatz batera egokitzeko, hiztegiak eta gramatikak egokitu ohi diren arren, horretarako eskuzko lan handia egin behar denez, ohikoa da egokitzapena hiztegien aberastera mugatzea (Weijnitz et al., 2004).
|
|
|
Abade egin nintzenetik (Bilbao,), aparteko eran sartua bizi izan naiz eremu
|
horretako
itzulpen munduan. Eta batzuetan gehiago bestetan gutxitxoago ekinez, ez naiz sekula urrundu gure euskal elizbarrutietako zeregin eta eginkizun garrantzitsu, maite eta delikatu horretatik.
|
|
|
Itzulpen bakoitzak bere ezaugarri eta berezitasunak ditu, eta
|
horrek
itzulpen batzuk beste batzuekin alderatzera eta aurrez aurre jartzera eraman behar gaitu, itzulpen bakarrera fin finean eta itsu itsuan burua makurtu barik. Hori egitea ez da egongo, beharbada, guztien ahalbidean.
|
|
|
literalak, literarioak, liturgikoak eta kateketikoak. Azken
|
horri
itzulpen pastorala elkartu eta gehitu dakioke, beharbada.
|
|
|
itzulpeneko testuak jatorrizko testuarekin duen hizkuntza aldetiko eta kultura aldetiko distantzia eta urruntasuna islatzea. Gaindiezina da distantzia hori, eta benetako eskakizun dugu
|
hori
itzulpenean islatzea, testu eta oharrak osatzen duten itzulpenean agertzea, fideltasun bikoitzaren eskakizun, jatorrizko testuarekiko eta gaurko irakurlearekiko fideltasunaren eskakizun. Hori bai, «testua oharrak» hartu emana desberdina izan ohi da itzulpen eredu bat edo beste aukeratzean.
|
|
|
2 Horra Roman de Roncevaux deitu XII. mendeko testuaren zati bat eta
|
horren
itzulpena. Aitzineko hiru dokumentuetan agertzen den gatazka aipatzen du.
|
|
|
San Frantses Asiskoaren italierazko" Kreaturen kantika" famatuan oinarritzen da. Hona olerki
|
horren
itzulpen bat.
|
|
2018
|
|
|
Mikel Taberna idazleak Bertsolari aldizkariaren 110 zenbakian argitaratu duen ikerketa lanean kontatu du guztia xeheki, eta penaz adierazi du iturri guztietara jo arren ez duela bertso sorta aurkitu. Auzitegiko epaian, gaztelaniaz jasota dago bertso sorta
|
horren
itzulpena.
|
|
|
hasieran oharrak euskara hutsean bidaltzen zituzten, baina gaztelaniazkoak eskatu zituzten batzuek; kontrakoa ere bai, ordea: ...giteko," denok dakigulako eta ulertzen dugulako", eta erabaki behar izan zuten hala egin edo ez (eta ezetz erabaki zuten); hitzaldia antolatzerakoan, eztabaida izan zuten talde batean, batek zioelako jende gehiagorengana iristeko komeni zela gaztelaniaz egitea; batzar batean, batzarkide batek gaztelaniaz ere egiteko eskatu zuen, baina aho batez erabaki zuten euskaraz egitea, eta pertsona
|
horri
itzulpena egitea (harrezkero, ez da bueltatu bileretara). Gorabehera horien ondorioz, hizkuntza irizpide eta konpromiso batzuk hartu dituzte elkarteek.
|
|
|
Esaldi
|
horren
itzulpena honakoa da: –Ezin izango zara inoiz berriro dutxatu?.
|
|
2019
|
|
|
58) bere Reversing Language Shift ezagunean" physical breathing space" aipatzen du une batez: " breathing space" 27
|
horren
itzulpena da arnasgunea (zalbide, 2001). Lehen hurbilketa moduan," demographically concentrated space where Xish can be on its own turf, predominant and unharassed". hots, eta gurera etorriz, • euskal kontzentrazio demografiko handia du arnasguneak:
|
|
|
Berez, gertakizun historiko horrek ikurrinaren erabilera eremu guztietan normalizatzea ahalbidetu behar izangozukeen, baina tamalez gauzak ez dira horrela gertatu; ez, behintzat, Nafarroan. Trantsizioan, HegoEuskal Herriaren zatiketa gauzatzea estatu auzi izan zen, eta, ondorioz, 1982an onartu zen ForuEraentzan (Nafarroako Autonomi Estatutua), erabaki
|
horren
itzulpen sinboliko gisa, ikurrina ez zenherrialdeko bandera ofizial gisa onartu. Horrek ondoren etorriko ziren arazo legal guztiei bidea irekizien, nagusiki, bandera honi herrialdean eman nahi izan zaion erabilera instituzionalari dagokionez.
|
|
|
Baina alferrik, zeren hain zinez eta batetan lothu zeizkidan oraikoan, non ezetz erraiteko hertsi baitzerauzkidaten. Eta hala deliberatu nuen, buru eragotz  karri bezala, liburutto
|
horren
itzulpena egitera".
|
|
|
Tertia signat aipatu hori noiztik ote dator? Illiaren hirugarren eguna... eta gaineratikoa berdin doala dioena, latineko esaldi
|
horren
itzulpena da. Gaztelaniaz ere badira antzerakoak:
|
|
2020
|
|
|
Liburu horren epilogoan esaten dut ez dela antologia bat, baina editoreak antologia bezala sailkatu du... Faustoren itzala argitaratu nuelarik, Ur Apalategik eleberria zela esan zidan;
|
horren
itzulpenerako Alfonso Sastrek idatzitako hitzaurrean" saiakela" zela zioen; Gernikako Galeusca izan zenean, berriz, Tere Irastortzak entsegugile gisa aurkeztu ninduen... batek daki, nik ez behintzat.
|
|
|
ekonomia birtokiratu, arinduz eredu globalarekiko menpekotasunak; jarduera ekonomikoak berrantolatu, bideratuz giza premia funtsezkoak asetzera (ez etekin pribatura); funtsezko arloak sozializatu edo nazionalizatu; zerbitzu publikoak zaindu; planifikazioaren logika demokratikoa berreskuratu (errazionamenduak dira); berriztagarrien aldeko politika ausartak; zerga politika ekologikoak; iraultza agroekologikoa sustatu; eta abar. Badakigu zer egin, bai egin beharreko orokorrari dagokionez (sinplifikazio sistemiko ordenatua), bai
|
horren
itzulpen praktiko politikoari dagokionez.41 Gaitasun koertzitibo handia bildu behar, gaina hartzeko kapitalaren botere finantzario, industrial, politiko, militar, semiotiko, psikikoerraldoiari. Krisi ekologikoaren ukatzaile biribila den eskuin muturra aparte, ukazio molde finagoa da arerio nagusia:
|
|
2021
|
|
|
" Istorioan gizon euskaldun batek emakume espainiar bat seduzitzea lortzen zuen, testu erotiko labur bat idatziz(...) Ez dakit Antso ohartua zen nouvelle aren egoera eta gurearen arteko antzekotasunaz" (idem). Apalategiren ipuinean antzeraturik dira nola Saizarbitoriaren kontakizuna, hala euskal literatur kritikariak euskal lanak munduan kokatzeko izan dezakeen erantzukizuna eta bide
|
horretan
itzulpenak duen ezinbesteko papera.
|
|
|
Ez du horrek esan gura, dena den, lan hori delako kritikariaren herrialdeko merkatura egokituko denik eta salgarri izango denik. Nolanahi ere den, bide
|
horretan
itzulpenak funtzio zentrala du, itzulpenaren bidez egiten baitu bidea bere mugetatik kanpo idazle baten testuak. Termino horietan begiratzen dio Apalategik itzulpenari literatur kritikaria den aldetik, eta halaxe agertzen da islaturik bere fikziozko diskurtsoan euskal literaturaren estatusaz eta posizioaz egindako gogoeta.
|
|
|
Transkribatuz, itzuliz, itzulpenaren definizioa auzitan jarriz... argi dago narratzaileek eleberriaren beraren sorkuntza prozesuaren berri ematen dutela, eta sormen prozesu
|
hori
itzulpen prozesua ere badela hein handi batean: lehenbizi, autorearen barrenean gertatzen den itzulpen prozesua (kontatu gura den hori literatur testu bihurtzekoa); bigarrenik, gutunetatik eleberrirako itzulpena, narratzaileek eurek egiten dutena; eta, azkenik, baita hizkuntzen arteko itzulpen prozesua ere, idazketarekin berarekin zerikusia duena eta egoera diglosikoan are nabarmenagoa dena.
|
|
|
Urkizuren historiografia
|
horretan
itzulpenei buruz egiten diren aipamenei mendez mende eta generoz genero erreparatu ostean, ondoriozta dezakegu, batetik, egilearen ibilbideak eta habitusak taxututako historiografia dela eta, bestalde, historiografia hori bereizten duten ezaugarri nagusi biek, alegia, euskal eremutik kanpora begirakoa ere izateak eta ordura arte sakondu gabeko hainbat generori erreparatzeak, isla dutela Urkizuren... Halaber, gogoratu beharrekoa da ikuspegi konparatista darabilela sarri, eta edizioaren ezaugarriei, harrerari eta irismenari erreparatzen diela.
|
|
|
linean). Bada, periferikotasun
|
hori
itzulpenari eta literatur itzulpenari ere badagokio.
|
|
|
Euskaratik beste hizkuntza batzuetara egindako literatur itzulpenei dagokienez, norabide
|
horretako
itzulpenak sustatzeko itzulpen politikak ere sortu dira: Eusko Jaurlaritzak 2000 urteaz geroztik hainbat laguntza eta poltsa bideratu ditu euskaratik beste hizkuntza batzuetara itzulpenak egiteko.
|
|
|
Artearen eta literaturaren funtzioaren gaineko eztabaida amaigabean ere sartu zen, eta oso ezaguna da Henry James-ekin izan zuen diatriba (egile
|
horren
itzulpen apartak ditugu euskaraz: Koxka bat estuago, Joseba Urteaga Uria, Igela 1993; Europarrak, Irene Aldasoro Iturbe, Ibaizabal 1997; eta Aspernen paperak, Juan Garzia Garmendia, Igela 2000).
|
|
|
Apurka apurka, gaztelaniaren urritasunaren kontzien  tzia zabalduz joan zen. Kontzientzia
|
horrek
itzulpenak ere hartu zituen menpean. Esaterako, erdaltzain irrealek garatutako logika berriari jarraiki, Martin Luther Kingen hitzaldi ospetsuaren izenburu hura:
|
|
|
Liburuan idatzi zuen perpaus eder hau: euskaldunek badute aberri bat, euren hizkuntza, frantsesez noski, nik egin nuen margo bati izenburu gisaz perpaus
|
horren
itzulpena eman nion, harrez gain katalogoaren azalerako hautatua izan zen. Haatik, Pasaiko udal etxeak, egin nuen beste margolan bat erosi zidan, izenburua:
|
|
|
1967an intsulina proforma inaktibo batean sortzen zela ikusi zen, eta
|
horrek
itzulpen osteko aldaketak jasan behar izan zituela forma aktibora iristeko. Molekula hori prointsulina da, eta proproteinen konbertasen aurkikuntza ahalbidetu zuen, proteina inaktiboak heltzearen erantzule baitira (1).
|
|
2022
|
|
|
Erresuma Batuan, ordea, egoera oso bestelakoa da, lehen aipatu dugun bezala, landare freskoen inportazio handiari dagokionez. Litekeena da termino
|
horren
itzulpen akats bat izan izana nahastearen eragilea. Batez ere kontuan hartzen badugu gaur egun oraindik zalantza asko daudela zer den iraungitze data eta zer den kontsumo data lehenetsia. Iraungitze data Ingelesez,. erabili – iraungitze datari buruz hitz egiteko:
|
|
|
Idazle pareek osatzen dute obra, guztira zortzi badira ere, elkarlanean dihardute binaka: batek jatorrizko testua eskaintzen du, kasu guztietan erdaraz datorrena; besteak, ostera,
|
horren
itzulpena. Edo, berridazketa esan nuke, agian; euskaratutako testuen atzean askoz ere gehiago ezkutatzen dela ohartuko baita irakurlea, testu bera berrirakurtzeko aukera bat, poema sorta interpretatzeko beste begi batzuk, esanahi bertsua eraikitzeko beste hizkuntza bat.
|
|
|
Nazioarteko izen handiko aldizkari edo argitaletxe horietan argitaratu nahi duten pertsonek bertako homologoek baino denbora, ahalegin eta diru gehiago inbertitu behar dute. Ikertzaileak hizkuntza truke etengabe batean daude hizkuntza batean irakurtzen dute, beste batean idazten duteeta
|
horrek
itzulpen prozesu konplexua eskatzen du, gainkarga erantsi bat. Gainera, diziplinetako terminologia hainbat hizkuntzatan menderatzea eskatzen zaie, kasu batzuetan terminologia hori norbere hizkuntzan garatzeke egon arren.
|
|
|
Pym ek (1998) adierazi bezala, itzulpengintzaren historiografia egiteko itzulpen baten xedea edo zergatia zein den hartu behar da kontuan eta itzulpenaren testuingurua ongi definitu, zeharo eragiten baitu
|
horrek
itzulpenaren forman eta, ondorioz, itzulpen horri buruz gaur egungo prismatik dugun ikuspegian. Izan ere, jatorrizko hizkuntza ulertzen ez duenari testuak aditzera ematea baino gehiago da itzulpengintza:
|
|
2023
|
|
|
Boccaceciok9 idatzi zuen Decameron10 irakurria zuen Margaritak, eta goiargi izan zen. Antoine Le Maçon lagunari
|
horren
itzulpena egitea eskatua zion, eta itzulpenak aurrera egiten zuen horretan bere narrazioak hasi zituen. Aurretik zalantzarik gabe idazten aritu zen, baina 1542tik goiti proiektua martxan ematea erabaki zuen eta 1546an aitzinsolasa idatzi zuen.
|