|
2017
|
|
|
Izan ere, substantzia berri gehienak ez daude legez kanpo. Ezezagunak diren heinean, legeak
|
ezin ditu
kanpoan utzi. Horretaz gain, legegintzaren abiadura droga horien sintesi-abiadura baino motelago doa beti.
|
|
|
Ikerketa ezberdinek hilgarritasun-tasak adinarekin doitu ondoren ondorio ezberdinak atera dituzte, hala nola van der Meerek argitaratutako metaanalisiaren (9) arabera, sexua konfusio-faktorea den bitartean, American Heart Associationek 2016an ateratako adierazpenean dio adinaren eta sexuaren artean interakzioa dagoela. Gure ikerketan ikusitakoaren arabera, adinak modifikatzaile gisa jokatzen du, ondorioz
|
ezin
dezakegu esan ezberdintasunik dagoenik bihotzekoa jasaten duten emakumeen eta gizonezkoen hilgarritasun-tasan.
|
|
|
Hori azaltzen duten hainbat aldagai daude. Alde batetik,
|
ezin da
ahaztu minbiziaren diagnosiak eragindako estres-egoerak depresio-jokabidea garatzeko aukerak areagotu egiten dituela, baina badira beste arrazoi biologiko batzuk. Minbiziari aurre egiteko, organismoak immunitate-sistema aktibatu eta hanturazko zitokinak jariatzen ditu.
|
|
|
Berrikusketari dagokionez, beste hizkuntza batzuetan gaiari buruzko lanak argitaratuta badaudela ikusi dugun arren, ingelesez eta gaztelaniaz daudenak baino ez ditugu bildu. Hori dela eta,
|
ezin dugu
esan argitaratuta dagoen informazio guztia batu dugunik berrikusketa honetan. Alabaina, mugak muga eta ikusitakoaren arrazoia edozein izanda ere, praktika klinikorako erabilgarria den aurkikuntza nagusia aipatutako bi puntuetan laburbildutakoa da, alegia, gaixo psikotiko elebidunak sintomen adierazpen ezberdina egiteko joera daukala bere bi hizkuntzetan, eta, beraz, egokiena azterketa psikopatologikoa bi hizkuntzak erabiliz egitea izango litzatekeela.
|
|
2018
|
|
|
Launaka jartzen ziren bakoitzean, ezezagunak zitzaizkien kaiolakideak esleitzen zitzaizkien. Era horretan, emeek
|
ezin zuten
sare sozial egonkor bat osatu. Ondoren 32.egunetik hasita, kontrol zein estresatuen erdiei (n= 24) benlafaxina farmakoa txertatuzitzaien (20 mg/ kg, peritoneo barnean) egunero hiru astez, eta beste erdiei serum fisiologikoa.
|
|
|
Esfortzu bat egitean sabel barneko presioa handitzen da eta uretrako esfinterrak, normalki presio hori jasaten duenak, EGIan
|
ezin du
jasan eta ez da behar bezala itxita mantentzen. Baliteke uretraren hipermobilitateak ere zerikusia izatea gernu-galera mota honetan.
|
|
|
nahigabeko gernu-galera gernu egiteko premiazko sentsazioarekin erlazionatuta dagoenean. Emakumeak bat-bateko gernu egiteko behar bortitza sentitzen du eta
|
ezin du
atzeratu (2). Gernu egiteko premiazko sentsazio hori «gernu-maskuri hiperaktiboaren sindromea»ren sintoma nagusia da; gainera, honako hauek ere ager daitezke:
|
|
|
Oinarrizko asistentzia-maila batean konpondu
|
ezin
daitezkeen arazoak dituzten pazienteetan egin beharko da. Honako hauek lirateke espezialistarengana bidaltzeko irizpideak:
|
|
2019
|
|
|
Eraginkortasunari buruzko ikaskuntzak probak praktikara eramate hutsetik harago jarraitu behar du. . Ikaskuntza-prozesua
|
ezin da
etiketa onartzen denean gelditu?. Esku-hartzeen segurtasuna eta eraginkortasuna neurtzeko merkaturatu aurretik egiten diren probekin ezin dira ebaluatu emaitza guztiak, ez populazioen araberakoak, ezta erabilera-baldintzen edo praktika-patroi desberdinen ara-berakoak ere.
|
|
|
–Ikaskuntza-prozesua ezin da etiketa onartzen denean gelditu?. Esku-hartzeen segurtasuna eta eraginkortasuna neurtzeko merkaturatu aurretik egiten diren probekin
|
ezin dira
ebaluatu emaitza guztiak, ez populazioen araberakoak, ezta erabilera-baldintzen edo praktika-patroi desberdinen ara-berakoak ere. Hortaz, esku-hartzeak praktikara eraman ahala informazioa batzea giltzarri izan behar da azpiegituraren diseinuan, zein zainketa den hobea jakiteko.
|
|
|
Eta horiek ez ezik, baita gaixotasuna dagoela baieztatzeko edo ezeztatzeko beharrezkoak diren probak osagarriekin egindako zuzeneko kalteak ere, edo beharrezkoak ez diren terapiak (kirurgikoak zein drogen erabilera), baliabideen kontsumo desegokia, eta beste batzuk.
|
Ezin gara
ahaztu gaindiagnosiaren eragin ekonomikoaz, sozialaz eta etikoaz.
|
|
|
Osasuneko esku-hartzeak, osasun-arazoak diagnostikatu, sendatu edo arintzeko egindakoak?
|
ezin
-bestakotzat zuzenean aginduta daudenean, arriskutsuak eta kaltegarriak izan daitezke. Bereziki, komenigarria da kasu bakoitzean diagnostiko-proben egokitasuna ebaluatzea.
|
|
|
Neguan jaio ez direnek batezbeste 1, 25µg/ dL gutxiago dute neguan jaio direnek baino. Hala eta guztiz ere,
|
ezin dugu
esan negua denik T4, maila igotzeko arrazoia, hain zuzen ere neguan atmosferako partikula-maila igo ohi delako, bai inbertsio termikoarengatik bai industria aktiboagoa delako neguan, udan baino.
|
|
|
Janssenek eta kideek diotenez, T3 eta T4 libreek erregulatzen dute zelulen funtzionamendua (29). T4 eta T3 hormonak TBG (tiroxina fixatzen duen globulina, ingelesezko hitzetatik eratorria) deitzen den proteina bati lotzen zaizkio, eta, ondorioz, organu eta ehunek
|
ezin dituzte
hormona horiek erabili. Odolean dabilen T4aren eta T3aren% 99 baino gehiago lotuta agertzen da.
|
|
|
Bestalde, RNA aldatzen duten m1A eta, markek AMLan duten funtzio biologikoa ez da oraindik guztiz ulertu, seguruenik horien proteina idazle, irakurle eta ezabatzaile guztiak deskribatu ez direlako, eta, bestalde, aldaketa horiek detektatzeko baliabide optimoak falta direlako. Esaterako, errendimendu altuko sekuentziazioan (NGS) oinarritutako tekniken mapaketa-akatsen ondoriozko positibo faltsuak oraindik
|
ezin
daitezke modu errazean detektatu (25, 26). Marka horien ikerketa oraindik hastapenetan dagoenez, gaur egun zaila da gaixotasunen testuinguruan betetzen duten funtzioa ezagutzea, baina etorkizunean, ikerketa gehiago egiten den klinikaren alorrera eraman daitezkeen neurrian aurkikuntza zirraragarriak egitea espero da.
|
|
|
leloari jarraituz, abordatze holistiko bat eman behar zaio arazo larri honi. Horrek ez du esan nahi indibidualki gauza asko egin
|
ezin
dezakegunik, ezta gutxiagorik ere.
|
|
|
Inork ez du zalantzan jartzen, antibiotikoak desagertuko balira, heriotza-tasak gorantz egingo lukeela nabarmen. Orain dela urte gutxi,
|
ezin
genezakeen horrelakorik imajinatu ere egin, baina tamalez, amesgaizto hau gertatzen ari da: antibiotikoak bukatzen ari dira.
|
|
|
|
Ezin dugu
ukatu, osasun-langileok aktore protagonistak garela auzi honetan eta hainbat eta hainbat interbentzio egin ditzakegula gure egunerokoan. Batzuetan hainbat eremutan interbentziorik egiteko aukerarik ez dugula senti dezakegu.
|
|
|
Deshidratzio-zeinuak dituzten kirolariekin, komeni da aho bidezko hidratazioa baliatzea; zain bidezkoa, berriz, hobe da gordetzea hipobolemia-zeinu larrietarako, kontrolatzen ez den takikardia, azaleko zeinu larriak eta ortostatismoa? eta aho bidez edan
|
ezin dutenentzat
(46, 47).? –
|
|
|
Horiek, berriz, kortisol-maila areagotu. Egoera honek luze iraunez gero, estres-erantzuna kontrolatzen duen hipotalamo-pituitaria-adrenal (HPA) ardatza desdoitu egiten da eta
|
ezin ditu
kortisol-mailak bere onera ekarri. Gainera, periferian askatutako zitokinek garuneko hesi hematoentzefalikoa zeharka dezakete, garunean hartzaile espezifikoei lotu, anplifikatu eta funtzio neuronala erasan dezakete, jokabideari eta aldarte-egoerari eraginez (15).?
|
|
|
Heriotza, itzulezina, unibertsala eta saihestu
|
ezin
daitekeen errealitate bat dela ulertzen du (2, 9, 10, 14, 22). Hala ere, norberaren heriotza urruneko zerbaiten moduan ikusten da eta onarpenerako
|
|
|
Ohean dauden eta altxa
|
ezin duten
gaixoen kasuan, esaterako, osasun-profesionala ohearen ertzean esertzeak gaixoa mugitzera behartu dezake elkarri begietara begiratzeko. Horregatik, gaixoa mugitzera behartu gabe begirada mantendu dezaketen posizio bat topatzea gomendatzen da (20).
|
|
|
Gorputz-kontaktuaren erabilera haurrak edo nerabeak markatuko du, ahozko eta ahoz besteko komunikazioaren bidez bere erosotasun-maila adieraziz. Osasun-profesionalak
|
ezin du
pentsatu haur edo nerabe guztiek eskertuko dutela gorputz-kontaktuaren erabilera. Batzuek nahiago dute distantzia bat mantentzea eta osasun-profesionalak hori interpretatzeko gai izan behar du (20).
|
|
2020
|
|
|
Ikerketan birbaskularizazio osoko bi estrategiak alderatu arren (MV-PCI taldean GKKN gutxiago ikusiz), datu hauetatik ezin da ondorio sendorik atera, azpitalde hauetan laginaren tamaina txikia eta talde batean edo bestean sartzea ez baita ausazkoa izan (erabakia medikuek hartu dute, zergati klinikoetan oinarrituz). Modu berean,
|
ezin da
aukeraketaalborapena erabat baztertu, aleatorizazioa angiografiaren emaitzak izan ondoren egin baita. Pazienteen oinarrizko ezaugarriei dagokienez, IRA-PCI taldean tronboen aspiraziorako kateterra gehiago erabili da (p= 0,047).
|
|
|
Ikerketaren mugei dagokienez, ikerketa DANAMI -3 entsegu-programaren parte denez, pazienteak aurretik stent-aren ezarpen atzeratua (DANAMI -3-DEFER) eta postkondizionamendu iskemikoa (DANAMI -3-POSTCON) aztertzeko aleatorizatuak izan dira, cox erregresioan interakziorik ikusi gabe. Bestalde, FFR (fractional flow reserve) soilik ikerketaren adar batean erabili denez, taldeen arteko alderagarritasuna
|
ezin da
bermatu. Izan ere, S-PCI adarrera aleatorizatutako pazienteen% 31n ez da birbaskularizazioa osatu, buxadura hemodinamikaren aldetik esanguratsua ez izateagatik.
|
|
|
Ochala, Tarasov eta Maamounek eginiko entsegu klinikoek ez ezik, Politik ere ez du desberdintasunik erakutsi bi estrategien artean GKKNei dagokienez. Hala ere, ikerketa guztiek duten potentzia estatistiko txikia muga garrantzitsu bat da eta
|
ezin da
ondorio sendorik atera.
|
|
|
Birbaskularizazio osoa egitea segurua dela dirudi, baina orain arte ez zegoen hain argi pazientearengan tratamendu mediko egoki batekin lortu
|
ezin diren
onurak lortzen ziren, onura horiek epe luzera mantentzen ziren eta honek guztiak pazientearen pronostikoan hobekuntza bat zekarren.
|
|
|
Beraz, dagoen ebidentzia oso urria da, entsegu kliniko desberdinetan etapakako birbaskularizazioa egiteko denbora-tarte desberdinak erabili dira eta, beraz,
|
ezin da
ondorio sendorik atera.
|
|
|
Beraz, ikuspuntu anatomikoa eta funtzionala, plaken osaera kontuan hartu gabe, erabaki hau hartzeko orduan motz geratu daitezkeela dirudi. Hala ere, gaur egun ez dago plaken konposizioa modu azkar, merke eta fidagarri batean identifikatzen duen metodorik eta, beraz, momentuz arteria ez errudunen balorazio histologikoa
|
ezin da
praktika klinikora eraman.
|
|
|
Argi dago arteria guztiak irekita edukitzeak segurtasuna ematen digula, baina
|
ezin dugu
ahaztu birbaskularizazioa osatzeak ere bere konplikazioak dituela eta betiere pazienteak bere gain hartzen dituen arriskuen eta abantaila potentzialen artean erlazio egoki bat bermatu behar dugula. Horretarako birbaskularizazio osoaz baliatu daitezkeen" arrisku altuko pazienteak" identifikatu beharko genituzke:
|
|
|
Ezetimibe kolesterolaren hesteko xurgapena era selektiboan inhibitzen duen molekula da. Bigarren mailako tratamentua da, estatinak hartu
|
ezin direnean
edo estatinekin nahikoa ez denean haiei gehituz erabiltzen da. NPC1L1 hartzailea inhibitzen du, bai enterozitoen lumenean bai interfase hepatobiliarrean.
|
|
|
Iruzkinak-130.000 gaixo inguru biltzen ditu ikerketak.-Ez dago gai honi buruzko ausazko saiakuntza kontrolaturik.-Behaketa-estudioak direnez, ikerketa hauek berezkoak dituzten alborapen-arriskuak ditu berrikuspen sistematiko honek ere.-Heterogeneotasun altuagatik emaitzak
|
ezin dira
behin betikotzat hartu.-Heterogeneotasuna gutxitzeko egindako azpitaldeetan emaitza desberdinak ikusi dira.-Aurretik egindako beste berrikuspen sistematikoetan emaitzak oso antzekoak izan ziren (1 -2).
|
|
|
Zero arriskua ez da posible. Beti dago enbrioiak/ fetuak sortzetiko akatsen bat izateko arrisku basal edo populazio-arriskuren bat; beraz,
|
ezin zaio
emakume bati enbrioia/ fetuak sortzetiko akatsik izango ez duela esan, ezta farmako bat" segurua" dela ere. Egokiena litzateke farmako horrek" norberaren arrisku basala aldatzen ez duela" esatea.
|
|
|
Gutxiago jatearen arrazoiak asko dira: gehiegizko listu-jarioa, jateagatik arnasa estutzea, jateko jarrera egokia
|
ezin
mantentzea, anorexia edota idorreria, besteak beste; baina arrazoi nagusia disfagia (irensteko zailtasuna) da. Energia-beharren areagotzearen atzean ere hainbat arrazoi daude:
|
|
|
Hori erdiesteko,
|
ezin
zitekeen bestela, zerbitzuetako buruekin elkarlanean jardun dugu, dauzkaten giza baliabideak berrantolatzeko, eta hizkuntza-gaitasuna daukatenen eskutik euskarazko zirkuitu asistentzialen eskaintza finkatzeko. Ginekologiaren kasuan, esaterako, Txema Aritzeta zerbitzuburuak berak azaltzen digu jarraian zelan antolatu diren euren Zerbitzuan eskaintza aktibatzea posible egiteko:
|
|
|
Protoi ponparen inhibitzaileek hipomagnesemia eragin dezakete. Heterogeneotasuna altua denez,
|
ezin da
behin betiko ondoriorik atera. Heterogeneotasuna jaisteko azpitaldeak egin dira, eta horietan ez dago diferentzia estatistikoaren aldetik esanguratsurik.
|
|
|
a. Ez dut ahoan inolako aldaketarik nabaritu. b. Aldaketaren bat sumatu dut, baina orokorrean ondo jan dezaket. c. Ahoko ondoezak nire dieta aldatzera behartu nau. d. Pureak eta likidoak besterik
|
ezin ditut
hartu.
|
|
|
Mikrotubulu batzuek nukleoa inguratzen duen eraztun perinuklearra eratzen dute eta beste batzuk eraztun horri ainguraturik, zentrosomara bideratuta daude (8,11). Manchette-aren eraketa eta lokalizazio zuzenak ezinbestekoak dira nukleoa luzatzeko, egitura hauek barik
|
ezin baita
espermatidaren burua luzatu (43). Antolatu eta desantolatzen da modu oso zehatz batean:
|
|
|
Ikerketaren mugei dagokienez, entsegu klinikoa ez dago diseinatuta aldagai nagusiaren osagaien arteko desberdintasunak ikusteko (potentzia estatistiko baxua) ez eta MV-PCI eta ospitalizazioan zehar eginiko S-PCI alderatzeko ere. Ikerketan birbaskularizazio osoko bi estrategiak alderatu arren (MV-PCI taldean GKKN gutxiago ikusiz), datu hauetatik
|
ezin da
ondorio sendorik atera, azpitalde hauetan laginaren tamaina txikia eta talde batean edo bestean sartzea ez baita ausazkoa izan (erabakia medikuek hartu dute, zergati klinikoetan oinarrituz). Modu berean, ezin da aukeraketaalborapena erabat baztertu, aleatorizazioa angiografiaren emaitzak izan ondoren egin baita.
|
|
|
Zero arriskua ez da posible. Beti dago enbrioiak/ fetuak sortzetiko akatsen bat izateko arrisku basal edo populazio-arriskuren bat; beraz,
|
ezin zaio
emakume bati enbrioia/ fetuak sortzetiko akatsik izango ez duela esan, ezta farmako bat" segurua" dela ere. Egokiena litzateke farmako horrek" norberaren arrisku basala aldatzen ez duela" esatea.
|
|
|
Gutxiago jatearen arrazoiak asko dira: gehiegizko listu-jarioa, jateagatik arnasa estutzea, jateko jarrera egokia
|
ezin
mantentzea, anorexia edota idorreria, besteak beste; baina arrazoi nagusia disfagia (irensteko zailtasuna) da. Energia-beharren areagotzearen atzean ere hainbat arrazoi daude:
|
|
|
Ezetimibe kolesterolaren hesteko xurgapena era selektiboan inhibitzen duen molekula da. Bigarren mailako tratamentua da, estatinak hartu
|
ezin direnean
edo estatinekin nahikoa ez denean haiei gehituz erabiltzen da. NPC1L1 hartzailea inhibitzen du, bai enterozitoen lumenean bai interfase hepatobiliarrean.
|
|
|
Protoi ponparen inhibitzaileek hipomagnesemia eragin dezakete. Heterogeneotasuna altua denez,
|
ezin da
behin betiko ondoriorik atera. Heterogeneotasuna jaisteko azpitaldeak egin dira, eta horietan ez dago diferentzia estatistikoaren aldetik esanguratsurik.
|
|
|
Iruzkinak-130.000 gaixo inguru biltzen ditu ikerketak.-Ez dago gai honi buruzko ausazko saiakuntza kontrolaturik.-Behaketa-estudioak direnez, ikerketa hauek berezkoak dituzten alborapen-arriskuak ditu berrikuspen sistematiko honek ere.-Heterogeneotasun altuagatik emaitzak
|
ezin dira
behin betikotzat hartu.-Heterogeneotasuna gutxitzeko egindako azpitaldeetan emaitza desberdinak ikusi dira.-Aurretik egindako beste berrikuspen sistematikoetan emaitzak oso antzekoak izan ziren (1 -2).
|
|
|
Hori erdiesteko,
|
ezin
zitekeen bestela, zerbitzuetako buruekin elkarlanean jardun dugu, dauzkaten giza baliabideak berrantolatzeko, eta hizkuntza-gaitasuna daukatenen eskutik euskarazko zirkuitu asistentzialen eskaintza finkatzeko. Ginekologiaren kasuan, esaterako, Txema Aritzeta zerbitzuburuak berak azaltzen digu jarraian zelan antolatu diren euren Zerbitzuan eskaintza aktibatzea posible egiteko:
|
|
|
MV-PCI (%18, 9) eta IRA-PCI (%13, 1), p= 0,011 Doituta HR: 1,39; KT%95: 0,96 -2,01; p= 0,083-Behaketa ikerketen mugak-Pazienteak lehenengo pexelizumab edo plazebora aleatorizatuak izan dira. Desberdintasunik aurkitu ez arren,
|
ezin da
alborapena baztertu.
|
|
|
Mikrotubulu batzuek nukleoa inguratzen duen eraztun perinuklearra eratzen dute eta beste batzuk eraztun horri ainguraturik, zentrosomara bideratuta daude (8,11). Manchette-aren eraketa eta lokalizazio zuzenak ezinbestekoak dira nukleoa luzatzeko, egitura hauek barik
|
ezin baita
espermatidaren burua luzatu (43). Antolatu eta desantolatzen da modu oso zehatz batean:
|
|
|
terminologia espezializatua zehaztasunez beteta dago, eta zenbaitetan bi termino sinonimotzat har badaitezke ere, beste zenbaitetan ñabardurak egoten dira bien artean; ondorioz, itzulpenaren zehaztasuna (edota zuzentasuna) galdu egiten da.
|
Ezin dugu
ahaztu terminologia berria etengabean sortzen ari dela, bereziki arlo klinikoan, eta termino berri horiek izendatzeko pertsona egokienak adituak eurak direla. Adituak, itzulpenak egitearekin batera, euskaraz idazteko ohitura hartzen hasiko dira, eta horri lotutako zailtasun eta beharrei aurre egiteko aukera sortuko da.
|
|
|
|
Ezin dugu
ahaztu fase honetatik sortuko den baliabidea urrea izango dela etorkizuneko edozein itzultzaile automatiko entrenatzeko. Horregatik, corpusa ahalik eta handiena izatea lortu behar dugu, eta, horretarako, proiektuan ahalik eta parte-hartzaile gehien izatea da bide eraginkorrena.
|
|
|
Metanolaren neurketa egin
|
ezin denean
, diagnostikoaren hurbilketa anionGAP eta osmolGAP kalkulatuz egiten da.
|
|
|
Hori guztia modu sistematikoan, aldez aurretik planifikatuta eta taldearen ezaugarrien arabera egokituta. Izan ere,
|
ezin dugu
ahaztu programak talde osoarengan eragina duela, ez bakarrik biktima eta jazartzaileengan.
|
|
|
Jazarpenari aurre egitea ezinbestekoa da;
|
ezin digu
ahaztu eskola adinean dauden haurren% 10 sistematikoki jazarriak izaten direla.
|
|
2021
|
|
|
Gogoratu behar dugu, kasu guztietan derrigorrezkoa dela gaixoaren baimena dokumentatuta edukitzea," baimen informatua" deritzona.
|
Ezin dugu
ahaztu hau guztia gaixoak onartu behar duela lehenik eta behin (4).
|
|
|
Sendagai bat fitxa teknikoz kanpo erabiltzen denean,
|
ezin dugu
ahaztu ager daitezkeen ondorio kaltegarri posibleak farmakozaintzako sare nazionalaren bidez jakinarazi behar direla (5).
|
|
|
Ikerketa-fasean dagoen sendagai bat onartua izan aurretik, saiakuntza klinikoan parte hartzen ez duen gaixo batentzat, farmakoa eskuragarri egon daiteke" erabilera errukior" deritzonaren arabera. Aukera honetaz baliatu ahal izango dira gaixotasun kroniko bat edo beren bizitza arriskuan jartzen duen gaitz bat edo gaitz larri ahulgarri bat duten pazienteak, baldin eta
|
ezin bazaie
behar bezala tratatu baimendutako sendagai batekin.
|
|
|
Bi prozedura mota aurki genitzake:-Banakako eskaera: gaixo konkretu batentzat derrigorrezkoa bada saiakuntza kliniko batean murgilduta dagoen sendagai bat, baina gaixoa
|
ezin bada
saiakuntzan sartu (adibidez, errekrutamendua itxita badago). Egoera honetan baimena indibidualki eskatu beharra dago saiakuntza klinikoa aurrera eramaten ari den promotoreari.
|
|
|
Horretaz gain, medikuak gaixoaren baimen informatua jaso beharko du tratamendu hauek aurrera eramateko, eta, beraz, gaixoa izango da azken finean sendagaia egoera berezi honetan jasotzeko azken erabakia hartuko duena.
|
Ezin dugu
ahaztu ager daitezkeen ondorio kaltegarri posibleak farmakozaintzako sare nazionalaren bidez jakinarazi behar direla beti.
|
|
|
Horrela, PCSK9ak hiperkolesterolemian eta eratorritako arteriosklerosian duen inplikazioa deskribatu da. Horren arrazoia da PCSK9agai dela gibelean dagoen LDL kolesterolaren hartzailea hidrolizatzeko eta, hartzailearenmailak murriztean, zelula hepatikoek
|
ezin dutela
LDL kolesterola barneratu, eta, horrela, kolesterolaren maila plasmatikoa handitu egiten da. Izan ere, hainbestekoa da PCSK9aren inplikazioa gaixotasun honetan, molekula horren aurkako antigorputzak garatzen ari baitira LDL kolesterol plasmatikoaren mailak murrizten saiatzeko (5).
|
|
|
Fenomeno hori ez da hizkuntzalarien afera soilik, ezta osasun-arretatik kanpo kokatzen den zerbait ere. Izan ere, osasun-arreta jendearen osasuna zaintzean datza, indibiduo gisa edo kolektiboki, eta jendea edota gizartea
|
ezin
uler daitezke hizkuntzarik gabe.
|
|
|
Hizkuntza-parekidetasuna eta konpetentzia kulturala urrezko estandar (5,6) kontsideratu izan dira, itzulpen profesionala baino haratago. Lehenetsitako hizkuntza jasotzea ezinezkoa denean eta hizkuntza-parekidetasuna ziurtatu
|
ezin denean
, itzultzaile profesionalak ordezko egoki izan daitezke. Zerbitzu horiek sarri ez daude eskuragarri, garestiak dira, edota ez dira gai behar diren hizkuntza guztietan jarduteko, bereziki urgentzietan.
|
|
|
Komunitate elebidun ezberdinetan gerta daitezkeen identifikatu gabeko beharren diagnosi eta planifikazioa eskatzen du ikerketaren etikak, soilik egungo" goldstandard"-ak hobetu edota berdintzeko asmoa duten alternatibak eskaintzeko. Bere burua errespetatu nahi duen edozein hizkuntzaedo kultura-programak
|
ezin
dezake bere burua hizkuntza-mugen etsipenezko konponbideak bilatzera mugatu, egun gaiaren inguruan dagoen ebidentzia kontuan hartu gabe.
|
|
|
Ondorioz, ikerketa ezberdinen emaitzak
|
ezin ziren
konbinatu, ezta inongo analisi kuantitatibo gehigarririk egin. Bakoitza modu independentean erakutsi eta azaldu behar da.
|
|
|
Aldaketa kultural horrek osasun-sistema norbanakoan oinarritzera behartzen gaitu eta lan egiteko era aldatuko du. Gainera, uka
|
ezin
daitekeen errealitate bat azpimarratzen du: antzekoak diren gaixo asko daude, baina gaixo guztiak desberdinak dira.
|
|
|
Esaterako, medikuaren oinarrizko osasun-gaitasunen artean ez zegoen komunikazio klinikoa. Izan ere, medikuaren beraren berezko trebetasun gisa kontsideratua zen, norberaren izaeraren menpe zegoena eta
|
ezin
irakats zitekeena.
|
|
|
Sintesi kimikoko medikamentuekin alderatuta, medikamentu biologikoak egitura molekular handiz osatuta daude, askotan konplexuak direnak eta organismo biziek baino
|
ezin dituztenak
sortu. Konplexutasun horrek eta ekoizteko moduak aldagarritasun-maila jakin bat eragin dezakete printzipio aktibo bereko molekuletan, baita medikamentu beraren loteen artean ere.
|
|
|
Izan ere, datu publikoak erabiltzeak ezagutza zientifikoa modu efizientean lortzea ahalbidetzen du. Hau esanda,
|
ezin dugu
ahaztu muga batzuk ere badituela ikerlan honek. Hasteko, ondorio-datuak lortzeko egokiena izan zitekeen GWASa ez zegoen publikoki eskuragarri.
|
|
|
Alpha (B.1.1.7), Beta (B.1.351), Gamma (P.1), Delta (B.1.617.2) eta Omicron (B.1.1.529). Aipatutakoez gain beste aldaera batzuk daude, interesekoak ere, baina momentuz
|
ezin da
aurresan zer eragin izan dezaketen osasun publikoan eta horregatik
|
|
|
Farmakozaintzako bederatzigarren txostena (2021eko urriak 20):-Spikevax (Moderna): eritema multiformea erreakzio kaltegarri posible gisa identifikatu da. Eskura dagoen informazioa aztertu ondoren, ondorioztatu da
|
ezin dela
erlazio kausala ezarri txerto honen administrazioaren eta glomerulonefritis/ sindrome nefrotikoaren edo hilekoaren nahasteen garapenaren artean.-Comirnaty (Pfizer/ BioNTech): erreakzio kaltegarri posible gisa identifikatu dira honako hauek: Osagaiz eritema multiformea, parestesia/ hipoestesia, astenia, letargia, gosea gutxitzea eta gaueko izerdiak.
|
|
|
Beste bi txertoekin ez da arrisku hau antzeman.-Spikevax (Moderna): orain arte lortutako informazio guztia kontuan izanda,
|
ezin da
kausazko erlaziorik ezarri txertoaren eta tronbozitopenia immunearen artean.-Comirnaty (Pfizer/ BioNTech): astenia, letargia, gosearen murrizpena eta gaueko izerditzea agertzeko arriskua aztertzen ari dira.-Vaxzevria (AstraZeneca/ Oxford):
|
|
|
Osagaiz eritema multiformea, parestesia/ hipoestesia, astenia, letargia, gosea gutxitzea eta gaueko izerdiak. Eskura dagoen informazioa ebaluatu ondoren, ondorioztatu da
|
ezin dela
erlazio kausala ezarri txerto honen administrazioaren eta glomerulonefritis/ sindrome nefrotikoaren edo hilekoaren nahasteen garapenaren artean.-Vaxzevria (AstraZeneca/ Oxford): trombozitopenia immunea balizko erreakzio kaltegarri gisa identifikatu da.-COVID-19 VaccineJanssen: trombozitopenia immunea, zainetako tronboenbolismoa eta mielitisa transbertsoa balizko erreakzio kaltegarri gisa identi...
|
|
|
Hala ere, datu partzialek adierazten dute sintomatologia klinikorik gabeko infekzio birala duten pazienteen kopurua murriztu daitekeela.Infekzio asintomatikoaren prebentzioak birusaren transmisioa mugatuko luke. Horrela, modu zeharkakoan babes daitezke osasun-arazoak dituzten pertsonak, txertaketari erantzuten ez diotenak, osasun-arrazoiengatik txertoa jarri
|
ezin dutenak
eta txertorik hartu nahi ez dutenak, osasun publikoan onura handiagoa eraginez. Beraz, nabarmendu beharra dago txerto guztiek erakusten duten eraginkortasuna oso erabilgarria dela SARS-CoV-2ak sortutako pandemiari aurre egiteko eta aukera ezin hobea dela talde-immunitatea sortzeko.
|
|
2022
|
|
|
Bizi izandako egoera larrien ondorena izan da urduritasun hau, baretzeko edo hausnartzeko biderik izan gabe. Harreran lanean denbora luzea zeramaten lankideak beste lanpostuetara joaten ikusi nituen, bertakoa
|
ezin
jasanik. Eta ni ere urduritasun honek harrapatu ninduen.
|
|
|
Beharrezkoa izan zen triaje soziala txertatzea kasuen bilaketan (rastreoan), gizarte eta osasun arloko zerbitzuen eta profesionalen arteko koordinazioa, egoitzak bezalako zerbitzu sozio-sanitarioak ezartzea inguruan egin
|
ezin zituzten
kasuak isolatzea ziurtatzeko, konpentsaziorako prestazio ekonomikoak sortzea, zerbitzuak emateko irizpideen malgutasuna, lehen ezinezkotzat jotzen zen malgutasuna lortzen zen Administrazioan.
|
|
|
Eta iritsi ziren txertoak eta antigenikoen testak eta erizainen kontsultak betetzen eta gainezka egin zuten eta gero eta lankide ezezagun gehiago gure artean, kontratazio berriak zirela eta (erizain, erizain laguntzailea eta abar) eta administrarien gainkarga handia (telefono dei guztiei
|
ezin
iritsi, jendearen haserrea, ilara luzeak egin ondoren, ezin kudeatuz...).
|
|
|
Eta iritsi ziren txertoak eta antigenikoen testak eta erizainen kontsultak betetzen eta gainezka egin zuten eta gero eta lankide ezezagun gehiago gure artean, kontratazio berriak zirela eta (erizain, erizain laguntzailea eta abar) eta administrarien gainkarga handia (telefono dei guztiei ezin iritsi, jendearen haserrea, ilara luzeak egin ondoren,
|
ezin
kudeatuz...).
|
|
|
Txertoenkudeaketa txarra iruditu zait (ez dut kritikoa izan nahi, osasun etxeko zuzendari izatea ausartu ez den baten iritzia
|
ezin delako
oso kritikoa izan) eta genuen beldurra eta segurtasun eza areagotu besterik ez dit egin. Segun eta non bizi zinen Europan txerto marka ezberdin bat tokatzen zitzaizun, erabaki guztiak zientzialariek esandakoaren eta ikertutakoaren arabera omen hartuta.
|
|
|
Gizarte langilearen betebeharra oso beharrezkoa suertatu zait hasierako une gogorrenetaneta baliogarria izan da kasu batean baino gehiagotan etxean isolamendua gorde
|
ezin zutenentzako
eta aukera eskaini zitzaienean beste egoitza edo baliabideetan isolaturik egoteko eta zaindurik egoteko.
|
|
|
Prekarietatean lan eta bizi dutenei
|
ezin zaie
eskatu karga gehiago hartzea eta beste lan kultura behar dugu, gizakia aurretik eta giza eskubideak kontuan hartzen dituena.
|
|
|
Eguneroko minak eta frustrazioak
|
ezin dira
farmakoz konpondu (euliak kanoikadaz hiltzen ez diren bezala) eta kudeatu ikasten behar dugu. Horretan oso lagungarria dira pandemian baino lehenago egiten ziren osasun hezkuntzako tailerrak (erizainek egiten zituztenak) eta baita ere osasun institutu publikoaren zenbait liburuxka ere.
|
|
|
Bizi izandako egoera larrien ondorena izan da urduritasun hau, baretzeko edo hausnartzeko biderik izan gabe. Harreran lanean denbora luzea zeramaten lankideak beste lanpostuetara joaten ikusi nituen, bertakoa
|
ezin
jasanik. Eta ni ere urduritasun honek harrapatu ninduen.
|
|
|
Prekarietatearen biktima batek lan baldintza duinak behar ditu. Lana eta familia
|
ezin
kontziliatu dagoen pertsona batek hori errazeko neurriak behar ditu. Eta orokorrean mundu honetan, enpatia, adeitasuna eta gure loturak sendotzea behar dugu.
|
|
|
Eta hezkuntza.
|
Ezin ditugu
itxaropen zerrendak izan, beste espezialitateetan gertatzen denbezala. Lehengo arreta arina izan behar da.Kontutan hartu behar dugu larrialdietan egiten den arreta momentukoa dela, eta ez dela jarraipenik egiten.
|
|
|
Kontsultei dagokienez, Nafarroako haurrak
|
ezin ziren
etxetik atera, beraz, kontsultak erabat aldatu genituen telefonoz bideko moduan egiteko. Egia esan, senide askok gure deiak eskertzen zituzten.
|
|
|
Metabolopatien bahetzea
|
ezin da
24 ordu baina lehen egin eta odolaren saturazioa neurtzeko komenigarria da jaioberriak egun bat izatea. Horregatik egun bat behintzat igaro behar dute ospitalean.
|
|
|
Lehen arazoa, hori izan zen, hasteko BOXeko atea itxita aurkitzen genuen. ZIUn lan egiten ez duen profesional batek, agian, hau ez du arazo bat kontsideratzen, guretzat aldiz, atearekin tupust egitea frustrazio bat izan zen, gaixoak behar duen erantzun azkar hori
|
ezin
emateak sorturikoa. Honek konponbide erraza izan zuen, hasieratik konturatu ginen beti norbait jantzita egon behar zuela, hau da, EPIarekin.
|
|
|
Gaixoen aldetik, gogorra izan zen hauen bakardadea ikustea, batez ere lehen olatuan. Familiak
|
ezin zuen
bisitan joan, isolatuta zeuden boxetan eta beldur asko zuten, COVID-19a heriotzarekin lotzen genuelako. Gaixoek familiari deitu ziezaieketen galdetzen ziguten, agurtzeko, pentsatzen zutelako ez zirela esnatuko.
|
|
|
Gogoratzen naiz, tuboa kendu berri genion paziente batek esan zuen lehen gauza" bizirik nago" izan zela. Familiarrek ere beldur askorekin bizi izan zuten egoera, bere ama, aita, anaia...
|
ezin
ikusi, medikuak telefonoz ematen zien informazioa, zuzeneko erlazio hori galduaz. Heriotzen kasuan, familiartekoari agurrik ezin eman horrek dolua zaildu zuen.
|
|
|
Familiarrek ere beldur askorekin bizi izan zuten egoera, bere ama, aita, anaia... ezin ikusi, medikuak telefonoz ematen zien informazioa, zuzeneko erlazio hori galduaz. Heriotzen kasuan, familiartekoari agurrik
|
ezin
eman horrek dolua zaildu zuen.
|
|
|
gorpuak. Egoitzetako zuzendari eta langileek beren gain hartu behar izan dituzte beren eginkizunen artean ez dauden eta aurreikusi
|
ezin zituzten
zereginak: gorpuak garbitzea, janztea, prestatzea, lekuz aldatzea, mugitzea...
|
|
|
Horrez gain, zuzendariek azpimarratu dute oso garrantzitsua izan dela langileei eta senideei bideratutako informazioa gardena izatea, bai eta langileen ahalduntzea bultzatzea ere, Estibaliz, garbiketa-arduradunaren hitzek adierazten duten moduan: " Eta behin esan nienean [lankideei]," zuen ahotsa izango naiz", batek erantzun zidan"
|
Ezin dugu
ahots hoberik izan. Ez duzulako gertatukoa ikusi, bizi egin duzulako"".
|
|
|
Ezin izan dugu egitekoa egoki bete. Lehen arretakoek, adibidez, pazienteak aurrez aurre ikusi
|
ezin
eta telefono bidez egin dituzte kontsultak. Diagnostiko jarduera murriztuta, gaixo ugari artatu gabe geratu dira eta haien mina sendagaiak errezetatuz arindu da.
|
|
|
Isolamendu egoeran gertatutako lehendabiziko ospitaleratze eta heriotzek, gaixoarekin egon ezinda, senitartekoengan min handia eragin zuten. Gizarte mailako agurrik ere
|
ezin zieten
egin, dolu naturalaren hasiera zailduz. Horrela, agurrak egiteko gune birtual bat sortzea lagungarria izan zitekeela pentsatu genuen.
|
|
|
7 Irizpide kritikoa
|
ezin da
inoiz galdu
|
|
|
Jakina, ezinezkoa izan da denera iristea. Askotan gainezka eginda egotearen sentipena ohikoa izan da; nora begiratu asmatu
|
ezin
. Eta dudak eguneroko ogia izan dira:
|
|
|
Zentzu horretan, erreportaje sorta oso bat egin zuen BERRIAk horiek argitzeko. Badakigu zenbait pertsonak propio erabili dutela, eskoletan-eta zientziak zedarritutako esparrua zein den argitzeko erabili dutela, eta gure lanaren emaitza hoberik
|
ezin dugu
irudikatu.
|
|
|
Horrela, egoitzak kudeatzen dituen hirugarren sektoreko entitate batean erantzukizun postua duen Ruthek adierazitako moduan, pandemia garaian" bizitza babestea, erakundearen ardatz nagusi bihurtzen da.
|
Ezin da
inor hil, ezin da inor kutsatu" lelopean. Gainera, egoitzetan konfinamendua ez zen bukatu biztanleria orokorrarentzat bukatu zen unean.
|
|
|
Horrela, egoitzak kudeatzen dituen hirugarren sektoreko entitate batean erantzukizun postua duen Ruthek adierazitako moduan, pandemia garaian" bizitza babestea, erakundearen ardatz nagusi bihurtzen da. Ezin da inor hil,
|
ezin da
inor kutsatu" lelopean. Gainera, egoitzetan konfinamendua ez zen bukatu biztanleria orokorrarentzat bukatu zen unean.
|
|
|
" Nor naiz ni egoiliarrei ez ateratzeko esateko ni neu etxera joan eta irteten banaiz? Zergatik, hemen bizi direlako, hau beraien etxea bada,
|
ezin dira
irten?". Horregatik, zenbait egoeratan, Argiñek zuzentzen duen egoitzakoan adibidez, zuzendariek erabaki zuten egoiliarrak ez isolatzea, kutsatze-maila oso handia baitzen, eta sozializazioa lehenetsi zuten COVID-19a zuten egoiliarren artean.
|
|
|
Bisitei adi egon behar izateak, neurriak errespeta ditzaten, ezinegona sortu du langileen eta zuzendarien artean, ulertzen baitzen egoiliarren eta senideen intimitaterako eskubidea urratzen ari zela. Gainera, segurtasun-distantziari eutsi behar izateak eta senideen eta egoiliarren artean kontaktu fisikorik
|
ezin
egon izateak, bisitak aseptikoagoak bihurtzea dakar. Horrela deskribatzen du Juan erizainak:
|
|
|
Horrela deskribatzen du Juan erizainak: " Ordua amaitzen denean, alde egin behar dutela esaten zaie,
|
ezin dutela
musurik eman eta eskuarekin agur egin behar dutela. Agur bat urrunean eta buelta erdi bat eta bakoitza bere lekura". d. Zaintza babes-neurriekin:
|