|
2007
|
|
|
Euskal Herriak hain zuzen, eta hori zebilkidan kolkoan ordu hartan, Iparraldearekin ere kontatzea premiazkoa zukeen, ez baitezpada politikoki, baina bai linguistikoki, hizkuntzaren aberastasuna bere zabaltasunik handienean gozatzeko. Gure mintzaira septentrionaleko elementu erranguratsuenak sartzekoak ziren alabaina,
|
euskara
batua deitzen genuen euskalki berri horretan. Kafe Antzokiko ikuslegoaren gehiengoak euskara, Iparraldekoa, Zuberoakoa hobetsiz, baserrietan ikasia zuen.
|
|
|
Manex Bergeret eta Pierre d’Oihenart. Laurak, Iparraldeko ordezkaritzakoak dira, eta hilabetean behin Bilbora datoz
|
euskara
batuaren geroa finkatzen den bilkuretan parte hartzeko...
|
|
2010
|
|
|
Adinean sartuak ziren gehienak, euskara zekiten askok, kurioski gurea baino egiazkoagoa zirudien euskara, ederragoa behintzat, hitz batean esateko:
|
euskara
batua baino lehenagokoa. Bisita eginarazi ziguten lehenik, eta aurkezpen zeremoniatsua izan zen denona.
|
|
2014
|
|
|
Azken urteko katekesia San Nicolás elizako parrokia etxean hartu zuen Irene Arriasek. Katekistek ez zekiten
|
euskara
baturik, existitzen zenik ere ez beharbada. Eskertu egiten zuten umeek, iruditzen zitzaien horrek bereizten zituela ikastola eta katekesia.
|
|
2016
|
|
|
Gazteen liburuak aipatzen hasi zen. Mundunahiko poemak ez ezik kezka existentzialeko eleberriak euskaraz idazten ausartzen ziren haienak, edo
|
euskara
batua delako mordoilo hartan idazten zutenenak. Eta obra haietako aipuak erabiltzen hasi zen, bere iritziak indartzeko, beti.
|
|
2018
|
|
|
1960ko hamarraldiaren bukaeran eta 1970ekoaren hasieran euskaraz kantatzea etengabe atzera egiten ari zen hizkuntza batean kantatzea zen.
|
Euskara
batua lurralde osora hedatuz joan zen poliki poliki, ikastolei esker batez ere, eta bide ofizialen inolako babesik gabe. Mugimendu horren normalizazio eta zabalkunderako bozgorailurik indartsuenetako bat euskal kantagintza berria izan zen.
|
|
|
Euskal Herrian, Estatu espainiarrean, Europan zein Hego Amerikan gaztelaniaz kantatzen segituz gero arrakasta itzela lor zezakeen taldeak, aurrerantzean euskaraz kantatzea erabaki zuen. Euskal kantagintza berriak
|
euskara
batuaren onarpen sozialean izugarrizko garrantzia izan bazuen, ez zen gutxiagorako izan Kortatu-k eginiko hautua. Alberto Irazuk ondo baino hobeto azaltzen du 2017an plazaraturiko Rocka puntua!
|
|
|
Gizarte eredu berriez.
|
Euskara
batuari buruzko ikastaroak ematen dituzte. Hizkuntza debekatuan alfabetatzearen garrantziaz mintzo dira.
|
|
2019
|
|
|
Ahalduntze ariketa egin behar izan dut hizkuntzari dagokionez ere. Aurten, lehenengoz, Bizkaiko Txapelketan
|
euskara
batuan kantatzea erabaki dut, kantatu nahi diodalako euskara ikasten ari den edo euskalkirik ez daukan euskaldun horri ere. Bateraezintzat jotzen da euskara batuan kantatzea eta txispa edukitzea, umorea egitea, hizkuntzarekin jolastea...
|
|
|
Aurten, lehenengoz, Bizkaiko Txapelketan euskara batuan kantatzea erabaki dut, kantatu nahi diodalako euskara ikasten ari den edo euskalkirik ez daukan euskaldun horri ere. Bateraezintzat jotzen da
|
euskara
batuan kantatzea eta txispa edukitzea, umorea egitea, hizkuntzarekin jolastea... Nik ez dut, agian, Hernaniko bertso eskolakoek jolasten duten modu berean jolasten hizkuntzarekin, baina jolasten dut, akaso, beste joko batera.
|
|
|
Liburu honetan
|
euskara
batuak nafarreratik hartu dituen formak lehenetsita argitaratu ditugu bi obrak, baina oholtza gainean leitzarrez antzezteko hautua egin duzu. Euskararen inguruko hautu bat, horretan ere.
|
|
2021
|
|
|
Azken ohartxo bat eskena ri buruz.
|
Euskara
batuaz eszena da hitz egokia eszena, eszenatokia (agertokia eta taula ere asko gustatzen zaizkit), eremu eszenikoa…, eta eskena kultismotzat hartu behar dugu, jatorrizko hitza greziera klasikotik etorri arren, gaur egun ez duelako inork erabiltzen, egunean ez dagoen despistaturen batek salbu.
|
|
|
Gure arteko joko lizun eta burlakoietara pasatzen ginenean, euskalkiei uztartzen gintzaizkien. Plazer bat zen, jolasaren erdian, ghost bilakatzen ari ziren sintaxietan barna galtzea, eleari sapa emateko, corpusak iratzarrarazteko,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua aldamenean edukitzea edo, sabelpeak ausikika harrotzeari ekiten genionean, Euskal Hiztegi Historiko Etimologiko mardularen gainean bermatzea. Ez nekien erraten nondik genituen liburu horiek, ez baikenuen euskaltzainik ezagutzen eta euskararen ikerketaren mundua ez zelako arras gurea.
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntza politikei dagokienez, 1980ko hamarkadan abiatzen dira egungo hizkuntza politikak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan (eredua hezkuntza publikoan,
|
euskara
batuaren ezarpena hezkuntzaren bitartez, EITBren sorrera, euskarazko zinemaren aldeko lehen diru laguntzak…). Urrats ugari egin baziren ere, hizkuntza politika baztertzaileak jarri ziren abian, gaur egunera arteko eragina izan dutenak:
|
|
|
gora
|
euskara
batua
|
|
2023
|
|
|
60ko hamarkadako azken urteetan hainbat gertakarik astindu zuten, mundua bezala, baita Euskal Herria ere: ordukoak dira
|
euskara
batua sortzeko asmoz antolatutako Arantzazuko batzarrak, ETAk 1968an erail zuen Meliton Manzanas eta Burgosko prozesua ere 1970ean hasi zen. Urteak ziren Oteizak euskal arteari buruzko bere tesi eta gogoak plazaratu zituela, Arestik kaleratua zuen Harri eta herri eta Txillardegiren egunkari ezkutua ere aspaldi eskuragarri zegoen ordurako.
|
|
|
Baina han ere banituen nik neure kezkak eta arrangurak euskararen inguruan.
|
Euskara
batuaren aurreko gure arbaso elebakar edo ia ia elebakarren euskararen zale porrokatua naiz, mendekotasun patologikorainoko zalea, Antonio Zavala biltzaile, idazle eta idatzarazle erraldoiaren Auspoa sail osoaren irakurle eta miresle etengabea, eta gero eta argiago ari naiz egiaztatzen, penaz eta minez, betiko galdutako altxorra dela hori guztia.
|
|
|
Ondoko bi galdera hauek planteatu zizkidaten: Ze ondorio eta zer garrantzi dute, zure ustez,
|
euskara
batuaren ekarpenek. Zer erronka ditu euskara batuak etorkizunari begira?
|
|
|
Ze ondorio eta zer garrantzi dute, zure ustez, euskara batuaren ekarpenek? Zer erronka ditu
|
euskara
batuak etorkizunari begira?
|
|
|
Ez diat konprenitzen! ” Batzuetan halakoak entzun behar izan ditut antzerkian. Batzuetan euskalkia erabiltzeagatik eta beste batzuetan
|
euskara
batua erabiltzeagatik. Horrek esan nahi du euskaldunok konpondu beharreko arazo bat dugula.
|
|
|
Eta hor dago giltza! Euskal Herriko plaza guztietara iritsi nahi bada
|
euskara
batua erabili behar da. Ikuspegi nazional batetik gure antzerkiak euskara batuan izan behar du.
|
|
|
Euskal Herriko plaza guztietara iritsi nahi bada euskara batua erabili behar da. Ikuspegi nazional batetik gure antzerkiak
|
euskara
batuan izan behar du. Salbuespenak daude, herri mailan sortzen den antzerkia, kasu.
|
|
|
Hizkuntza komunikazio tresna den heinean, zein esparrutan zer eta nola erabiltzen den kontziente izan behar gara. Antzerkian
|
euskara
batua entzuten ohitu behar gara, eta normalizatzen joan behar da euskara batuaren ahozko erabilera. Antzerkiko ahoskera, egunerokotasunean erabiltzen den ahoskeratik haratago doa forman.
|
|
|
Hizkuntza komunikazio tresna den heinean, zein esparrutan zer eta nola erabiltzen den kontziente izan behar gara. Antzerkian euskara batua entzuten ohitu behar gara, eta normalizatzen joan behar da
|
euskara
batuaren ahozko erabilera. Antzerkiko ahoskera, egunerokotasunean erabiltzen den ahoskeratik haratago doa forman.
|
|
|
Doinuen dantza ezberdin horiek oso aberatsak dira. Beraz,
|
euskara
batuan ere doinu ezberdinak erabil ditzakegu. Bestalde, aktoreoi dagokigu dikzio on bat erabiltzea; ondo ahoskatzea eta ahalik eta ahoskerarik garbiena erabiltzea.
|
|
|
Betiere pertsonaiaren tonuari lotua.
|
Euskara
batua ere organikoa da, baina organikoa izateko lanketa bat egin behar da.
|