|
2014
|
|
|
Euskaltzaindiaren Zuzendaritzak beste liburu bat egitea bultzatuko du, batzorde ahaldundu suntsikor baten bidez. Liburu horrek (izenburua
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua izan dezakeena), hasierako fase batean, Euskaltzaindiak emanak dituen arauak, gomendioak eta irizpenak (morfologiakoak, sintaxikoak, ortografiakoak, onomastikakoak, hiztegikoak) era didaktiko eta dibulgatiboan jasoko lituzke.
|
|
2018
|
|
|
Ikuspegi desberdinetarik behatu diote hizkuntzari, bai alde linguistikotik, bai eta ere bertze eremu batzuekin harremanetan emanik ere. Gainera, larunbatean, Akademiak webgune berria eta
|
euskara
batuaren eskuliburu berria aurkeztu ditu.
|
|
|
Euskaltzaindiaren zuzendaritzak duela lau urte erabaki zuen
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua egitea, Akademiak urte guzi hauetan eman
|
|
|
Besteak beste, akordio honen bitartez Euskaltzaindiak euskararen batasunerako bidean eman dituen arauen, gomendioen eta irizpenen zabalkundean lagunduko du Hezkuntza Sailak, eta EIMAk
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua (EBE) egitasmorako baliagarriak izan daitezkeen materialak Euskaltzaindiaren esku jarriko ditu.
|
|
|
Bihar,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua aurkeztuko du Akademiak, eta webgune berritua. Etzi, Euskara Batuaren Manifestua sinatuko dute zenbait eragile eta erakundeek.
|
|
|
Ikuspegi praktikotik begiratuta, bi protagonista nagusi izan zituen XVII. Biltzarraren ostiraleko jardunak. Batetik, Euskaltzaindiaren webgune eraberritua, eta bestetik,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua. Euskara lantresna duen orori zuzenduak dira biak ala biak, alegia irakasleei, idazleei, teknikariei, itzultzaileei, kazetariei edota hizkuntza kontuetan argibideak behar dituen orori.
|
|
|
Euskara Batuaren EskuliburuaBigarren protagonista nagusia
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua izan zen, paperean banatu zen arren, webgunean ere osoki eta erabilgarri jarri dutena, bide batez esanda. Andres Alberdik zuzendua eta koordinatua,, gomendioak eta arauak era didaktikoan birformulatzeko agindua?
|
|
|
Adierazpenen ostean, Andres Urrutia euskaltzainburuak duela gutxi kaleratutako
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua oparitu dio Mendiari.
|
|
|
Andres Alberdi Gorostiaga (Getaria, 1950). 2007tik Euskaltzaindiko Zientzia eta Teknika Hiztegian, Corpus batzordean eta
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuan aritu da. Filosofian lizentziaduna eta Elgoibarko Institutuko euskara katedraduna izan da.
|
|
|
Hezkuntza Saileko EIMAko estilo liburuaren koordinatzaile eta egilekide ere izana. Gaur egun, Euskaltzaindiaren
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua batzordearen koordinatzaile eta erredaktore. Azken idazlanak:
|
|
2019
|
|
|
Bilkuran egindako bozketan,, orain arteko batzordeak bere gramatika orokor handiarekin segitzea eta, aldi berean, beste batzorde edo lantalde ahaldundu batek
|
euskara
batuaren eskuliburua prestatzea, erabaki zen.
|
|
|
Bere erabakietan amore eman gabe, elkarrizketaren bidez konpondu zuen auzia Euskaltzaindiaren osoko bilkurak eta, orduan hartutako erabakian aurrera eginda,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua argitaratu zuen akademiak bost urte geroago, 2018an. Dimisioa emandako Gramatika Batzordeko kide guztiek ere orduan egiten ari ziren lanean jarraitu zuten ondorengo urteetan eta batzordeak Euskararen Gramatika baten proposamena aurkeztu zuen 2019ko uztailean.
|
|
|
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua taxutu zuten zortzi euskaltzain urgazleetako sei, Andres Urrutia euskaltzainburuarekin, liburuaren aurkezpenean, Arantzazun, 2018ko urriaren 5ean.
|
|
|
Mendeurreneko bigarren jardunaldi akademikoa ere 2018an egin zen, urrian zehazki, Euskaltzaindiaren sorreraren mendeurrenaren data ofizialtzat jotakoa, hau da, 2019ko urriaren 7a, iristeko doi doi urtebete falta zela, gaitzat Arantzazutik mundu zabalera() hartuta, Arantzazuko santutegian, Euskaltzaindiaren mendeurrenarekin batera euskara batuaren aldeko erabaki atzera bueltarik gabekoa han hartu zela gogoratuz, justu 50 urte lehenago, 1968ko urrian. Jardunaldi horren barruan,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua aurkeztu zuen Euskaltzaindiak, akademiaren arauak eta gomendioak kontsultatzeko gida didaktiko eta dibulgatiboa, kontsultarako erraza eta praktikoa, gizartearen zati zabal baten premiei erantzuteko baliagarri izango zelakoan pentsatua, egina eta plazaratua. Honako zortzi euskaltzain urgazle hauek taxutu zuten eskuliburu hori:
|
|
|
sakelako telefonoak, tabletak, ordenagailu eramangarriak nahiz pantaila handiak. Eta gailua edozein dela ere, hizkuntza baliabideak noiznahi eskura izateko ahalegin berezia dago webgune eraberrituaren atzean, hiztegiak, corpusak, hizkuntza atlasa, gramatika, onomastika, arauak, baita
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua bera ere, kontsultatzeko moduan baitaude sarean. Kontsultarako nahiz lanerako tresna denez, bilaketa sistema aurreratuak ere eskaintzen ditu, eta iragazketak egiteko aukerak, tesaurus baten laguntzari esker.
|
|
|
Amaitu aurretik, gogoratu nahi dizuet, batzordeetan, egitasmoetan eta lantaldeetan antolatuta, zeregin eta proiektu ugaritan ari dela lanean gaur egun Euskaltzaindia. Euskararen Herri Hizkeren Atlasa, Euskararen Gramatika proposamena, Euskararen Historia Soziala, Euskal Hiztegi HistorikoEtimologikoa, Euskal Onomastikaren Datutegia, Euskal Literaturaren Antologia,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua, ahoskerari buruzko ikerketak, euskalkiez arduratzen den lantaldearen lanak, Sustapen Batzordearenak, Azkue Bibliotekako artxibo lanak eta digitalizazioak?
|
|
|
: Arantzazutik mundu zabalera() jardunaldi akademikoaren barruan, webgune berria aurkeztu zuen Euskaltzaindiak, eta baita
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua ere, paperean zein euskarri informatikoan, arauak, gomendioak eta irizpenak liburuan zein webgunean kontsultatzeko gida praktikoa. Webgune berritua ere aurkeztu zuen Euskaltzaindiak egun berean.
|
|
|
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua (paperean eta digitalean).
|
|
|
Euskaltzaindia Durangoko Azokan izango da beste behin, eta mendeurreneko ospakizunen baitan argitaratutako edozenbat lan eramango ditu bertara. Tartean, Berri gogoa liburua,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuaren (EBE) 3 edizio berritua, zentsura jorratzen duen Euskera agerkariaren 63 (2) zenbakia, Erlea 12, Euskaltzaindia, euskararen 100 urteko laguna komikia, Euskal Hiztegi Historiko Etimologikoa (EHHE), Azkue Literatura sarietako irabazleen ipuin eta olerkiak biltzen dituen liburua eta beste.
|
|
|
Iazko Azokan harrera bikaina izan zuen
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuaren 3 argitaraldia kaleratu du Euskaltzaindiak. Eguneratuta ageri da liburua, Akademiaren azken erabakiak jaso baitira bertan.
|
|
|
Aurtengoan, mendeurreneko ospakizunen baitan argitaratutako edozenbat lan eramango ditu bertara. Besteak beste, Berri gogoa liburua,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburu aren (EBE) 3 edizio berritua, zentsura jorratzen duen Euskera agerkariaren 63, 2 zenbakia, Erlea 12, Euskaltzaindia, euskararen 100 urteko laguna komikia, Euskal Hiztegi Historiko Etimologikoa (EHHE), eta Azkue Literatura sarietako irabazleen ipuin eta olerkiak biltzen dituen liburuxka.
|
|
|
Euskara Batuaren EskuliburuaHarrera bikaina izan du
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuak, urtebete pasatxoan 3 argitaraldia izan baitu. Euskaltzaindiak euskara batuaz gaurdaino emanak dituen arau, gomendio, onespen eta irizpenak (eta, ifrentzuz, baita esan gabeak ere) era didaktiko eta dibulgaziozkoan birformulatzen dira bertan.
|
|
2020
|
|
|
Elkarrekin landutako mezuak edo pilulak ere sare sozialetan jartzen hasiko dira Euskaltzaindia eta UZEI, euskararen erabilerari buruzko ohiko zalantzak argitzeko hiztunen eskura jarritako baliabideak ezagutarazteko.
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua, Jagonet zerbitzuko galde erantzunak, Euskaltzaindiaren Hiztegia, eta arauak izango dira mezu horien oinarri nagusiak.
|
|
|
2020ko urtarrila ekaina bitartean kontsultatu diren atalei erreparatzen badiegu, Euskaltzaindiaren Hiztegia izan da kontsultatuena (63.689 erabiltzaile eta 692.586 kontsulta); ondoren, Euskal Onomastikaren Datutegia EODA (79.440 erabiltzaile eta 190.066 kontsulta); Orotariko Euskal Hiztegia OEH (72.291 erabiltzaile eta 249.457 kontsulta);
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua EBE (6.145 erabiltzaile eta 24.298 kontsulta). Webguneko bilatzaileak ere bisita asko jaso ditu azken hilabeteotan:
|
|
|
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuko batzordeak datu baseko galde erantzun guztiak berraztertu, eguneratu eta berridatzi ditu. Horretaz gainera, galdera askoren izenburuak aldatu eta egokitu dira, eta arloa izenburuan berean txertatu da.
|
|
|
Datu basean JAGONET sortu zenetik 2016ko martxora bitartean eginiko erabiltzaileen galderarik adierazgarrienak daude jasoak, eta haiei emaniko erantzunak; molde eguneratuan eta berrituan ageri dira. Urteak joan urteak etorri, datu baseko eduki batzuk zaharkituak zeuden jada, eta
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua batzordeak datu baseko galde erantzun guztiak berraztertu, eguneratu eta berridatzi ditu.
|
|
|
Horrezaz gainera, galdera askoren izenburuak aldatu eta egokitu dira, eta arloa izenburuan berean txertatu da. Halaber, erantzunetan loturak txertatu dira Euskaltzaindiaren arauetara, gramatiketara,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburura, Euskaltzaindiaren Hiztegira... edo zenbait estilo liburutara (EIMA, EHULKU, Berria...) bideratuz irakurlea.
|
|
2021
|
|
|
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua. Euskaltzaindia.
|
|
|
______ (2018).
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua (EBE). Bilbo:
|
|
|
20.2.1.1e Gramatika honetan, postposizio atzizkien taulak ematean, Usurbildik, Irundik, Eibartik, Eibarrera, Usurbilera... formak hobetsi ditugu, baina beste aldaerak erabiltzen direla ohartaraziz. Izan ere, araurik ezean, ezin da esan gaizki daudenik bestelako formak(
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua: " Izen bereziak:
|
|
|
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua (EBE) honelaxe dakar: " orain bertan, oraintxe bertan Esanahi bertsua dute enfasi indarra gorabehera— eta biak zuzenak dira; biak erabili izan dira literaturan, orain bertan gehiagotan ageri bada ere.
|
|
|
Aditz bakarrak adieraziko lukeen ekintza edo egoera aditzera emateko erabiltzen dugun aditz bat baino gehiagoko esapideari deritzo aditz perifrasi multzoa. ‘Egitura progresiboak’ izenez ere ezagutzen dira." (www.euskaltzaindia.eus,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua (EBE))
|
|
|
Gure arteko joko lizun eta burlakoietara pasatzen ginenean, euskalkiei uztartzen gintzaizkien. Plazer bat zen, jolasaren erdian, ghost bilakatzen ari ziren sintaxietan barna galtzea, eleari sapa emateko, corpusak iratzarrarazteko,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua aldamenean edukitzea edo, sabelpeak ausikika harrotzeari ekiten genionean, Euskal Hiztegi Historiko Etimologiko mardularen gainean bermatzea. Ez nekien erraten nondik genituen liburu horiek, ez baikenuen euskaltzainik ezagutzen eta euskararen ikerketaren mundua ez zelako arras gurea.
|
|
|
Gramatika batzordeak eta
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuko batzordeak, elkarrekin adostuta, honako iritzi hau eman nahi dute: Elkanoren Eguna da izendapenaren aukera zuzen eta egokia.
|
|
|
Euskaltzaindiko
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuko batzordea
|
|
|
2016tik,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua proiektuaren aholkulari eta ohargilea ere bada. Gainera, 2019an, Euskaltzaindiaren Onomastika batzordeak argitaratutako Kale eta karriken izenak hautatzeko eta idazteko irizpideak liburuaren idazle eta prestatzailea izan zen.
|
|
|
2016tik,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua proiektuaren aholkulari eta ohargilea ere bada. Gainera, 2019an, Euskaltzaindiaren Onomastika batzordeak argitaratutako Kale eta karriken izenak hautatzeko eta idazteko irizpideak liburuaren idazle eta prestatzailea izan zen.
|
|
|
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuak (EBE), pertsona historiko ezagunei buruzko atalean, azaltzen du ez daudela araututa sail horretako euskal herritarren izenak.46
|
|
|
Aurrera jarraitu baino lehen,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburura (EBE) itzulita, irakur dezagun Azentu grafikoa erdal izenetan atalak dakarrena (Alberdi et al. 2018: 87):
|
|
|
Alberdi, Andres et al., 2018,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua (EBE): A-tik Z-ra, zalantzak eta argibideak.
|
|
2022
|
|
|
Beraz, goraxago erran bezala, Euskaltzaindiarentako lan andana bat eraman züan. Züberoko lexikoa lantü züan alde batetik, bai eta lau batzordetan erauntsi, hala nola
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua ren idazteko lanetan urteen artean, edo Onomastika batzordean. Hortaz gain, euskara batuan azken 30 urteetan izan diren lerratze, okerreria edo düda zonbaiten xüxentze eta argitze lanetan erauntsirik zen, Euskara Eskuz Esku xedearen baitan urteen artean.
|
|
|
Kargu hori oso funski hartu zuen, lan akademikoetan parte hartuz gartsuki, bereziki lau batzordetan. Jadanik ari zen Euskalkien lan taldean (2013tik), eta
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuan (2017tik). Izendapenaren ondotik sartu zen gainera Euskara Eskuz Esku egitasmoan (2018) eta Onomastika batzordean (2019).
|
|
|
Eüskara Batua ontsa ezagützen züan. Hala, lan egin züan Eüskaltzaindiaren
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuan, bere jakintza erakutsiz. Bena erran behar da zübere raz erakusten züala bere jakintza zabala.
|
|
|
Bakarka zein elkarlanean, DBHko eta Batxilergoko Euskara eta Literaturako hogei ikasliburu eta gramatika baino gehiago ondu ditu 1986az geroztik. Euskaltzaindiaren Zientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko lantaldeko partaide da; 2014tik, Euskaltzaindiaren
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua proiektuko batzordeburu, eta batzorde horrek 2018an paraturiko Euskara Batuaren Eskuliburua (2018) deituaren prestatzaile eta egilea.
|
|
|
Bakarka zein elkarlanean, DBHko eta Batxilergoko Euskara eta Literaturako hogei ikasliburu eta gramatika baino gehiago ondu ditu 1986az geroztik. Euskaltzaindiaren Zientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko lantaldeko partaide da; 2014tik, Euskaltzaindiaren Euskara Batuaren Eskuliburua proiektuko batzordeburu, eta batzorde horrek 2018an paraturiko
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua (2018) deituaren prestatzaile eta egilea.
|
|
|
Gure arteko joko lizun eta burlakoietara pasatzen ginenean, euskalkiei uztartzen gintzaizkien. Plazer bat zen, jolasaren erdian, ghost bilakatzen ari ziren sintaxietan barna galtzea, eleari sapa emateko, corpusak iratzarrarazteko,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua aldamenean edukitzea edo, sabelpeak ausikika harrotzeari ekiten genionean, Euskal Hiztegi Historiko Etimologiko mardularen gainean bermatzea. Ez nekien erraten nondik genituen liburu horiek, ez baikenuen euskaltzainik ezagutzen eta euskararen ikerketaren mundua ez zelako arras gurea.
|
|
|
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua
|
|
|
Izan ere, gailu atzizkia aditzoinari eransten zaio, eta estandarrerako haizatu aditza hautatu da (ez* haizetu). * Bentiladore ere baztertzekoa da,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuak dioenez.
|
|
|
bero handia egiten du; ez du halako berorik egiten/ ez du hainbesteko berorik egiten. Izan ere,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuak gogorarazten duenez, «beldurra, zoriona, hotza, beroa eta gisako kontzeptuei ezin zaie neurri unitaterik eta bat, bi, hiru... zenbatzailerik ezarri eta neurtu; horiekin handia, izugarria, betea, luzea edo antzeko izenondoak erabiltzea da egokia».
|
|
|
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua
|
|
|
Euskaltzaindiaren lau batzordetan lan egin zuen: Euskalkien lantaldean(),
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua batzordean(), Euskara Eskuz Esku egitasmoan() eta Onomastika batzordean().
|
|
|
Italiako hiriburua Erroma da, eta hiri hori izendatzeko hiri betierekoa ezizen deskriptiboa ere erabili ohi da. Horrelakoei buruz
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuak gogorarazten duenez, leku edo pertsona izenen ondoan, atributu gisa edo haien ordez, erabiltzen diren ezizen deskriptiboak ez dira letra larriz ematekoak.
|
|
|
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua
|
|
|
" urtebetetze ≠ urteurren"
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua
|
|
|
" Zorionak!"
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua
|
|
|
Bestalde,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuak gogorarazten duen bezala, ez dira nahasi behar finantzari izena (‘finantza gaietan aditua den pertsona’) eta finantzario izenondoa (‘finantzena, finantzei dagokiena’). Ez da egokia, beraz, izenondo balioa ematea finantzari hitzari.
|
|
|
|
Euskara
Batuaren Eskuliburua (finantzari, finantzario).
|
|
2023
|
|
|
Gaur sinatutakoa arnasa luzeko ituna da, baina bi erakundeek konpromisoa hartu dute 2023an zenbait jarduera antolatzeko:
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuaren eta Euskaltzaindiaren Hiztegiaren erabileraren inguruko prestakuntza saio bat; euskal izen deiturei, tokiko toponimoei eta etxe izenei buruzko hitzaldi bat; eta, azkenik, gazteen artean euskararen erabilera sustatzeko egitasmo bat. Horrez gain, Lizarrako Udalak euskarari buruzko kontsultak egiten dizkio Euskaltzaindiari.
|
|
|
Haur danborradetan garai bateko armadako buruen jantziekin ateratzen direnak, berriz, jeneralak dira (ez* generalak). Bide batez,
|
Euskara
Batuaren Eskuliburuan gomendatzen diren moldeak eredutzat hartuta, jeneral jantzita, jeneral jantzian eta abar erabil daitezke danborradetako pertsonaia horiek deskribatzeko.
|