|
2008
|
|
|
Hori dela eta, ez da gai sortzen diren behar berriei erantzuteko, eta beraz, ezinbestekoa da irakaskuntzaren helburuak berriz erabakitzea eta metodoak berritzea. Horri lotuta, garrantzitsua da gogora ekartzea Hego Euskal Herriko hezkuntza legeek Espainiakoa dutela oinarri; hori horrela izanik, pentsatzekoa da
|
euskal
hezkuntza sistemek ere (Nafarroakoak zein EAEkoak) izango dituztela Espainiakoak dituen hutsuneak.
|
|
2021
|
|
|
testu iruzkina ardatz izan duen irakaskuntza eredu historizista, alegia. Autoreak (op.) zehazten duen moduan, literaturaren didaktikaren gaineko irakaskuntza eredu horren inguruko hausnarketa kritikoa aspalditik dator, XX. mendeko 60ko hamarkadan kokatzen baitu Colomerrek (1996 in Regueiro, 2014) XIX. mendean ezarritako hezkuntza sistema gainditutzat jotzearekin batera, baina, literaturaren irakaskuntzaren kasuan praktika horiek oraindik indarrean daude, halere,
|
euskal
hezkuntza sistemetan, esaterako. Colomer bera aipatuz, literaturaren didaktikaren aldatu, egokitu eta berrizteko gaitasuna gizarteak arloari eskaintzen dion rolaren araberakoa izango dela baieztatzen du Regueirok (op.).
|
|
|
Azaltzen duenez, ez da
|
euskal
hezkuntza sistemaren huts egite bat soilik, eta inguruko sistemetan ere ikusten duen zerbait da hau, baina horien kasuetan, berriz, eragina eta ondorioak ez dira berdinak gaitasunen lorpenari dagokionez. Edonola ere, irakurmenarekin arazo orokor bat dagoela ulertzen du elkarrizketatu honek, eta digitalizazioan eta horri lotutako gaur egungo ikasle kontsumo ohituretan kokatzen du arazoaren jatorriaren hipotesia:
|
|
|
baga, masterra azken urteotako eskaintza dela eta, beraz, lanean dabiltzan irakasle askok garai bateko CAPa egin zutela eta ez masterra; eta, biga, irakaslegai askok Euskal Herritik kanpoko unibertsitateetara jo izan dutela bertan eta euskaraz egin ahal izateko leku faltaren ondorioz. Hori horrela, irakasleen formazioan ez ezik, arloaren didaktikari buruzko ikuspegian ere eragiten duela eta hura baldintzatzen duela uste du IE6 k, bere esanetan, ezin baitzaio Euskara eta literaturaren irakaskuntzari eta
|
euskal
hezkuntza sistemek dituzten erronkei modu berean heldu horretarako bokazioa duten ikasketak eginda edo beste nonbaiten eginda. Eta, IE7 ren esanetan, badago beste problematika bat erantsia, hain justu ere, zatiketa administratiboak sortzen duena:
|
|
|
Eta, IE7 ren esanetan, badago beste problematika bat erantsia, hain justu ere, zatiketa administratiboak sortzen duena: irakaskuntzan aritzeko masterrak hego zein Ipar Euskal Herrian egin daitezke Ipar Euskal Herrikoa ez da beren beregi BHn lan egiteko gaitzen duen masterra, ikerketarakoa baizik baina ofizialak izanik ere baliokidetzen ez direnez, horrek irakaslegaien joan etorria zailtzen du, iparraldetik hegoaldera batik bat, eta hortaz,
|
euskal
hezkuntza sistema bakarraren artikulaziorako oztopo garrantzitsua da (IE7).
|
|
|
Bide horretan, baina, harriak baino ez ditu aurkitu irakasleak. Oraindik oraindaino, literaturaren eta kulturaren lanketa periferikoa da
|
euskal
hezkuntza sisteman, hain zuzen ere, hizkuntzaren auziari ez zaiolako errotik heldu, eta hizkuntza irakasleari egozten zaiolako horren ardura.
|
|
|
Horrez aparte, konpetentziak baldin badira abiapuntu eta ardatz nagusiak, horien berrikusketa beharrezkotzat jotzen du IE7 k hauen lorpena modu gradual batean mailakatu ahal izateko. Gainera,
|
euskal
hezkuntza sistema artikulatze aldera, lekukoa Euskal Curriculumak hartu lukeela adierazten du.
|
|
|
Arestian adierazi moduan, horrek goitik beherako egituratze kurrikular jakin bat definitzen du, euskararen eta euskal literatura eta kulturaren kaltetan. Zentzu horretan, Euskal Curriculumak aipatzen dituen bi helburu horietatik bigarrenean" Europan integratutako euskal gizarte batean eta munduarekin elkarreraginean bizi ahal izateko beharrezkoak diren konpetentziak ere" sartu behar direla zehazten bada, euskaratik zein euskal kulturatik eta euskaraz egitea bermatu behar dute
|
euskal
hezkuntza sistemek. Aurrerago aztertuko den legez, hori prestigioa eta balioespenarekin, besteak beste, lotuta dagoen zerbait da.
|
|
|
Eta, gainera, horrek gutxituta eta zapalduta dagoen hizkuntzako zein kulturako kideen kasuan zailagoa dirudi. Hau da, nola sortuko dituzte
|
euskal
hezkuntza sistemek euskaldun osoak eta kontzienteak, euskal kulturaz euskal literatura kontzeptu horren barnean dagoela uler bedi jantzitakoak eta kritikoak, batetik, zatikatuta dagoen hezkuntza egiturak horretarako indarrik eta sinergiarik ez duenean, eta, bestetik, euskal identitatearen kasuan, poliedrikotzat hartzen den zerbait denean. Are gehiago, hezkuntza Arizmendiarrietak ulertzen zuen terminoetan proposatzen bada," kontzientzien formazio" gisa, alegia (Azurmendi, 1992: 165), eta, halaber, gizakia" animalia historiko" eta" kultural" legez (op.: 199) kontzeptualizatzen bada.
|
|
|
Errealitatea, ordea, oso bestelakoa da, eta teorietatik egungo praxietara nahi baino arrakala handiagoa dago. Alde batetik,
|
euskal
hezkuntza sistemek ez dituzte erronka horiek erdietsi, oraingoz behintzat, eta, bestetik, horri gehitu behar zaio literaturaren lanketak askotariko zailtasunak dituela, dela helburuak eta misioa zehazterakoan, dela horiek egikaritzerakoan. Kezka horretatik abiatzen da nagusiki ikerketa lan hau, euskal literaturaren didaktikan ekarpen xumea egiteko asmoz.
|