|
2000
|
|
|
haiek, orkatiletatik narras
|
zeramatzaten
|
|
|
umea ere ez dut eskolara
|
eraman
.
|
|
|
burmuinean
|
daramadan
galderaren usainak.
|
|
|
ilargiraino aita eta ama
|
eramango
dituzten antzarek.
|
|
|
Mediku kontuekin dabil kezkatuta. Beldur naiz edozein egunetan ez ote duten norabait
|
eramango
. Antxonen historia amaitu nahi nuke lehenbailehen, hemen dagoen bitartean.
|
|
|
Antxonen historia amaitu nahi nuke lehenbailehen, hemen dagoen bitartean. Bera ere beldur baita
|
eramango
ote duten.
|
|
|
Ez gindoazen ezeren faltan.
|
Baneraman
garagardoa ere. Baina, arraina afaldu ostean, Jeremiasek gauetan beste zerbait jaten zuela ohartu nintzen, kutixiarik ederrena balitz bezala, haragi zuria zeukan zerbait.
|
|
|
Orinoco eta Rio Negro lotzen dituen kaño edo kanal naturala da Casiquiare, 350 kilometroko luzerakoa, munduko kanal natural bakarra. Zenbait urte sasoitan Orinocoren uretatik %20 Rio Negrora omen
|
darama
Casiquiarek, eta Rio Negrotik Amazonasera.
|
|
|
Arroxelan utziz gero, frantsesek Francori itzuliko zioten. Ingalaterrara
|
eramanez gero
, Errepublikari emango zioten. Arroxelan ontzia hustu eta Ingalaterraraino joatea deliberatu nuen.
|
|
|
Hileta haien ondoren manifestaldiak egin ziren, hauek guk antolatuta. Venezuelan, erosketak egiterakoan paperezko poltsak ematen dituzte gauzak gordetzeko; bada, guk harriz beteta
|
eramaten
genituen erosketa poltsak manifestaldietara, ibai bazterretako harri koskor leunduak. Gogoan dut gure zirkuluan zegoela orduan Balentin Solagaistua.
|
|
|
Hemezortzi urte luze
|
daramatza
gatibu Antxonek. Espetxe mordoskatik pasatua da, gehiegi.
|
|
|
Galtzontzilo hutsetan
|
eraman
ninduten Gobernu Zibileko komisaldegira. Elektrodoak izan ezik, txakurkeria guztiak egin zizkidaten han, epailearen aurrera heldu arteko hamar egunetan.
|
|
|
Elektrodoak izan ezik, txakurkeria guztiak egin zizkidaten han, epailearen aurrera heldu arteko hamar egunetan. Nortasun agiriak egiten zituzten bulego azpiko gela batera
|
eramaten
ninduten tortura saioetara, marmol zurizko harmailetan behera jaitsita. Hantxe zeukaten txakurren habia ezkutua, tortura tokia:
|
|
|
Mendian zuloa neukan lekura ere
|
eraman
ninduten, gerrikoarekin lepotik lotuta. Han ez dakit zer gertatu zen, baina, konortea galduta egon ondoren, txakurren oinei begira esnatu nintzen lurrean.
|
|
|
Donostiatik Madrilera
|
eraman
ninduten, DGSra. Donostiatik irteeran Mendizorrotz ikusi nuen; Donostiari agurra.
|
|
|
Urte hartan ez dakit atzeratu egin ote zuten Francoren heriotzaren urtemuga edo zer gertatu zen, baina DGSn nengoen egun haietako batean ari ziren txakurrak haren oroitzapenetan, eta gogoan dut denak mozkor arraio eginda zeudela. Txakur haien artean buru egiten zuenetako bat ikusi nuen, ni
|
ninderamanari
esaten geroxeago ostera eraman nintzala hara, bere aurrera. Keinu adierazgarria egin zion buru egiten zuen hark, eta keinu hura geratu zitzaidan buruan.
|
|
|
Urte hartan ez dakit atzeratu egin ote zuten Francoren heriotzaren urtemuga edo zer gertatu zen, baina DGSn nengoen egun haietako batean ari ziren txakurrak haren oroitzapenetan, eta gogoan dut denak mozkor arraio eginda zeudela. Txakur haien artean buru egiten zuenetako bat ikusi nuen, ni ninderamanari esaten geroxeago ostera
|
eraman
nintzala hara, bere aurrera. Keinu adierazgarria egin zion buru egiten zuen hark, eta keinu hura geratu zitzaidan buruan.
|
|
|
Keinu adierazgarria egin zion buru egiten zuen hark, eta keinu hura geratu zitzaidan buruan. Eta, jakina, ostera noiz deituko eta piztia mozkor haiengana noiz
|
eramango
ote ninduten zain eman nuen gau osoa, erabat urduri eta egonezinean. Zain egote horixe da, agian, egun haietatik dudan oroimen latzenetako bat.
|
|
|
Pomada ematen zidaten, eta pomadaz lirdingaturik iritsi nintzen Madrilera; DGSn dutxarazi, eta berriro pomada... Forentsearen aurrera
|
eraman
ninduten. Emakumea zen forentsea edo zena zelako hura.
|
|
|
Carabancheldik Puerto de Santa Mariara eta Puertotik Herrera de la Manchara izan zen nire orduko ibilbidea, hitz gutxitan esateko. Nire azken epaiketarako
|
eraman
ninduten Puertotik Alcalara, eta han nengoela eraman zituzten Puertoko lagun guztiak Herrerara. Bi hilabeteren buruan eramango ninduten neu ere Herrerara, azken epaiketa amaitu ondoren.
|
|
|
Carabancheldik Puerto de Santa Mariara eta Puertotik Herrera de la Manchara izan zen nire orduko ibilbidea, hitz gutxitan esateko. Nire azken epaiketarako eraman ninduten Puertotik Alcalara, eta han nengoela
|
eraman
zituzten Puertoko lagun guztiak Herrerara. Bi hilabeteren buruan eramango ninduten neu ere Herrerara, azken epaiketa amaitu ondoren.
|
|
|
Nire azken epaiketarako eraman ninduten Puertotik Alcalara, eta han nengoela eraman zituzten Puertoko lagun guztiak Herrerara. Bi hilabeteren buruan
|
eramango
ninduten neu ere Herrerara, azken epaiketa amaitu ondoren. Negu betea zen, beraz, eta Herrerara sartzean soinean neraman guztia kendu zidaten, baita txapela ere, eta buzo bat eman zidaten janzteko.
|
|
|
Bi hilabeteren buruan eramango ninduten neu ere Herrerara, azken epaiketa amaitu ondoren. Negu betea zen, beraz, eta Herrerara sartzean soinean
|
neraman
guztia kendu zidaten, baita txapela ere, eta buzo bat eman zidaten janzteko.
|
|
|
Hogeita hamasei eguneko gose greba egin genuen. Hogeita seigarrenean izorratuta ikusi eta erizaintzara
|
eraman
gintuzten Urru eta biok. Komisaldegiko egonalditik suspertu ezinik nengoen artean, eta gose grebak erasan gogorra egin zidan.
|
|
|
Puerto de Santa Mariara
|
eraman
ninduten 1982ko uztailean, baina bi hilabeteren buruan Carabanchelera berriro, epaiketetarako. Hantxe egongo nintzen hurrengo urteko martxora bitartean.
|
|
|
1983ko martxoan motina egin genuen Carabanchelen, Puertorako trasladoen aurka. Puertora zigorrez
|
eramaten
baitzuten jendea, presoontzat ez ezik senideentzat ere zigorra zelako.
|
|
|
Liburutxo batean kontatzeko baino historia txiki gehiago emango lituzke presondegiko edozein egonaldik, eta zer esanik ez egonaldi luze batek. Etxe modu hauetan urte batzuk
|
daramatzagunok
ere harritu egiten gara denbora gehiago daramatenen historiak entzunez. Kartzelaz ezer gutxi dakigula iruditzen zaigu batzuetan, zenbait garai eta egoeratako kontuak entzutean.
|
|
|
Liburutxo batean kontatzeko baino historia txiki gehiago emango lituzke presondegiko edozein egonaldik, eta zer esanik ez egonaldi luze batek. Etxe modu hauetan urte batzuk daramatzagunok ere harritu egiten gara denbora gehiago
|
daramatenen
historiak entzunez. Kartzelaz ezer gutxi dakigula iruditzen zaigu batzuetan, zenbait garai eta egoeratako kontuak entzutean.
|
|
|
Soinean
|
generamanarekin
atera gintuzten Carabancheldik, eta halaxe heldu ginen Puertora. Beraz, usategian ez geneukan ezer, ez aldatzeko janzkirik ez libururik ez kristorik.
|
|
|
Usategian bazen preso sozial bat zazpi hilabete
|
zeramatzana
eta ekonomatoan erosketak egiten uzten ziotena. Hari ematen genion nahi genituen gauzen zerrenda eta dirua, eta tabakoa edo zena zelakoa erosten zigun.
|
|
|
1983ko uztailean atera ninduten Puertotik Alcalara, azken epaiketarako. Alcalan nengoela, urrian hain zuzen, Herrerara
|
eraman
zituzten Puerton zeuden adiskide guztiak. Eta epaiketaren ondoren ni ere bai, abenduaren 27an.
|
|
|
1987ko urriaren 26an
|
eraman
ninduten Castellonera, beste lau lagunekin, Herreran lau urte eskas egin ondoren. Ordura arte talde handi samarretan egonak ginen Carabanchelen, Puerton eta Herreran, baita Alcalan ere.
|
|
|
Bostok modulu berean elkarrekin egin genituen lehen bi urteak. Gero beste modulu batera
|
eraman
gintuzten Juanito Nazabal eta biok, eta beste hirurak modulu banatan bakartuta. Kartzela berean egonik ere, beste sakabanaketa bat gehiago ezarri ziguten!
|
|
|
Umeak igotzen ziren itsasontzira, Errusiara joateko, baina haien gurasoak eta jende heldua ez. Bederatzi hamar urteko haurrek
|
eramaten
zituzten txikiagoak eskutik helduta. Itsasontzira igotzen zen ume bakoitzak txartela paparrean, bere datu eta destinoarekin.
|
|
|
gizonezkoak gerrara eta abenturara joaten dira; eta emakumeek, zahar edo gazte, egin behar izaten dute haurren kargu, etxearen eta erretagoardiaren arduradun. Gizonak fusila
|
darama
, emakumeak bizitza guztiaren zama. Ez dut esan nahi gerran ez dela emakumerik aritzen, ezta gutxiagorik ere.
|
|
|
Katalunia jotzen zen orduan leku segurutzat, eta haraxe gindoazen. Tren bat baino gehiago izango zen Arroxelan, itsasontzian joandako jendetza
|
eraman
ahal izateko. Geltokietan geratzen ginen; Gurutze Gorriko emakumeak izaten genituen zain, euren txapeltxo zuriarekin.
|
|
|
Oloten denboraldi luze samarra egin ondoren, Tortellatera
|
eraman
gintuzten, Torre Chiquet izeneko etxera, herritik apartatuxe. Gutaz gain, Tortellaten baziren beste iheslari batzuk:
|
|
|
Bentzutuak ginen, garaituak. Kamioi batera igo ginen Tortellaten; hangar handian nik ikusitako hegazkinetako bat
|
zeraman
kamioi horrek, hegoak tolestuta, eta gu ere hantxe, ahal genuen moduan egokituta. Gironara heldu ginen kamioian, plaza batera.
|
|
|
Halaxe jakinarazi zion behintzat gure aitonari. Gizon haren eraginez edo beste moduren batean, Ondarretako kartzelara
|
eraman
zuten aita. Itxuraz egoera hobeagoxera, fusilatzetik libre; nahiz eta kontu jakina den Ondarretako kartzelaren historia beltza.
|
|
|
Han ere modulu ezberdinetan egon ginen, baina bisitara bidean ikusi izan nuen inoiz edo behin, eta ez zait akordu hartatik bere irudia ezabatu. Orduan bezala
|
darama
, orain ere, txapela buruan. Nire ziegako atearen alde banatan makurtuta, hura kanpotik eta ni barrutik, leihatilatxotik elkarri begira, berriketari ekin dio:
|
|
|
Nire ziegako atearen alde banatan makurtuta, hura kanpotik eta ni barrutik, leihatilatxotik elkarri begira, berriketari ekin dio: ia hamabost egun
|
daramatza
bidaian; Picasentetik dator, Langraiztik bueltan; zer moduz gauden galdetu dit, nola dauden hemengo gorabeherak...
|
|
|
Berehalaxe abiatu gara patiora paseatzera, jo alde batera eta jo bestera, berriketan. Bigarrenean hiru lagun daudela azaldu didate, eta Jokin hara
|
eraman
badute lau izango direla; emakumeenean badirela hiru neska; eta Antxon hona ekartzen badute, lau izango garela hemen.
|
|
|
Lau urterekin mojen eskolara
|
eraman
ninduten. Mojek kriskitinak eramaten zituzten eskuetan, eta haien doinura edo erritmora ikasten genituen abestiak eta.
|
|
|
Lau urterekin mojen eskolara eraman ninduten. Mojek kriskitinak
|
eramaten
zituzten eskuetan, eta haien doinura edo erritmora ikasten genituen abestiak eta. Zigortzean ere kriskitin haiexekin ematen zizkiguten kaskarrekoak.
|
|
|
Amona, ama, izeba, izebaren seme txikia eta gu bi anaia –gutako hirugarrena, arreba alegia, gerraostean jaio zen–, beraz, sei lagun abiatu ginen Tolosara autobusean. Gurpil mazizoak zeuzkaten autobus haiek, inguruetako herrietatik Ordiziako azokara baserritarrak eta
|
eramaten
ibiltzen zirenak. Amaren ahizparen etxera gindoazen Tolosara, baina han ere gerra mugimenduak izan, eta egun gutxi egin genituen.
|
|
|
Zurriolako hotel batera
|
eraman
gintuzten, jende zibilaren babeserako antolatutako hotelera. Telesforo Monzon zen orduan Euskal Gobernuko Barne ministro eta berak ziharduen, besteak beste, modu horretako lekuak apailarazten.
|
|
|
Donostia hustu beharra heldu zen halako batean; ihesari eman beharra berriro ere, soinean
|
generaman
apurrarekin. Ez dut gogoan trenez, autobusez edo oinez, baina Zumaiara jo genuen.
|
|
|
Modulu arruntetara
|
garamatzaten
egunean, hirugarren egunean, beste lagun bat heldu da sarreretako honetara; Castellondik dakartena. Eup!
|
|
|
Ez dakit tuberkulosia ote zuen; urearen kontua zelakoan ere banago. Donostiara
|
eraman
zuten ospitalera, Nafarroako etorbidera, gasolindegiaren ondora, Okendo jaio zen baserriaren aldamenean zegoen ospitalera. Han hil zen, gerra amaitu eta lau bat urtera.
|
|
|
Goenaga kutxillerian lanean urte pare bat
|
neramalarik
, sasoi hartan ezkondu zen berriro ama, Rafaelekin. Aitaordeak konbentzitu zuen gure ama ni lantokiz aldatzeko, eta CAFeko forja batera joanarazi ninduten.
|
|
|
Fabrikako nire bajarekin eta osabaren etxeko gorabeherekin zer gertatzen zen ohartutakoan hasi zen zuzenean fabrikara joan eta baja kobratzen. Horri esker
|
eramaten
zizkidan jakiak. Neuk ez ezik, inguruan nituenek ere jaten zuten hartatik.
|
|
|
– Zakur bat besterik ez zuan. Lehen ere garbitua nauk paparrean gurutzerik ez
|
zeraman
zakur bat baino gehiago!
|
|
|
Erreketea izana baitzen Korta hori, eta erreketeek gurutzea
|
eraman
ohi zuten paparrean, edo Jesusen Bihotza. Horrek erakusten du zelakoa zen gerraosteko giroa, irabazleen harropuzkeria, gerra amaitu eta oso gerora ere.
|
|
|
Dena dela, ez dut esango sei hilabete haietan sendatu egin nintzela, baina suspertu bai apur bat. Handik alde egitean amak etxera
|
eraman
nahi izan ninduen. Nik ez neukan Ordiziako etxera itzultzeko asmorik, neure kontura bizitzeko erabaki tinkoa hartua baizik.
|
|
|
Esan beharrik ez dago frankismoaren parafernalia oso nabaria zela sasoi hartan. Hiriko jaietako Salbean Udaletxetik Santa Mariaraino paliopean
|
eramaten
zuten Franco. Donostiako egonaldian Aieten izaten zenez, denboraldi horretan Aieteko etxera eramaten zituzten Gipuzkoa Plazako ahateak ere, eta beste batzuk Ondarretako kartzelara.
|
|
|
Hiriko jaietako Salbean Udaletxetik Santa Mariaraino paliopean eramaten zuten Franco. Donostiako egonaldian Aieten izaten zenez, denboraldi horretan Aieteko etxera
|
eramaten
zituzten Gipuzkoa Plazako ahateak ere, eta beste batzuk Ondarretako kartzelara.
|
|
|
Zinemako arduradun Antolinek esan zien guardia zibilei ni izan nintzela zalapartaren sortzailea. Kuartelera
|
eraman
ninduten, zaplada batzuk eman zizkidaten han, eta 250 pezetako isuna ezarri.
|
|
|
Denbora luzean ibili da medikutan Castellonen, erresonantziak eta auskalo zenbat froga egin zizkioten han ospitalera
|
eramanda
. Azken hitzordu bat omen zeukan traumatologoarekin, kundan atera zuten egunean hain justu.
|
|
|
Bere aitaren esportazio negozioko kontuak
|
eramaten
zituen Maria Victoriak, arrain esportazioa, negozio joria, zinez. Nire lanari dagokionez, aldiz, pintura tailertxo bat neukan, etxeak eta pintatzen aritzen nintzen.
|
|
|
Laster batean bidali zuten etxera.
|
Generaman
kontratua amaitu eta beste hiru hilabete gehiago jarraitu behar izaten zen, laneko agiria emango bazizuten. Agiri hori gabe ezin zitekeen inora joan lan eske.
|
|
|
Bi kordoi aurrean eta beste bi atzean. Lurraren gainean mugitzen zen katea autoa
|
eramanez
. Kotxe aurreko jesarlekuan eseri eta bi kordoi horiek soldeatzen nituen; atzeko eserlekura igaro gero, eta han beste bi.
|
|
|
Lehengusina horren senargaia Guardia Zibileko komandantea zen. Nolabaiteko adiskidantza egin nuen komandante horrekin, eta kuartela ikustera
|
eraman
behar ninduela, Guardia Zibilaren sorrerako kuartelera, Duque de Ahumadaren kuartelera! 1965 inguruan izango zen hori.
|
|
|
Kontua da, apirilaren 14ko kontsulta galdu egin zuela, eta hurrengo bisita maiatzaren 21erako lortu zuela. Bolada txarra
|
zeraman
Maria Victoriak, gero eta okerrago, baina lanean jarraitzen zuen hala ere. Ez baikenuen uste hain gauza larria izango zenik, hurrik eman ere.
|
|
|
Bera eta lagunen batzuen artean arduratu ziren denaz. Astebete eduki behar izan genuen etxean, inora
|
eramateko
aukerarik ez zegoelako greba orokorrarengatik. Ospitaleak hildakoz beteta zeuden, lur emateko erarik ez baitzen.
|
|
|
Astebeteren buruan azaldu zen funerariako nagusia bera, kutxarekin eta bi enbaltsamatzailerekin. Ondoren, eliza bateko kriptara
|
eramateko
modua egin zuten lagunek. Hogeita lau egunez egon zen kripta hartan, beste inora ezinik.
|
|
|
Falangearen gazteriak ziren hauek, alebinak edo. Eskoletako arduradunak derrigortuta zeuden ikasleok elizara
|
eramatera
; elizara, desfileetara eta parafernalia guztietara. Beti aurkitu izan nuen eskolatik elizara bitartean ihes egin eta nonbaiten ostentzeko eraren bat.
|
|
|
Ordizia inguruko kontrolatuta neuzkan; ondo aski jakin ohi nuen zein baserritako sagarrak edo udareak zeuden heltzeko puntuan, nongo gaztainadiak zeuden biltzeko moduan. Perretxiko eta onddotan ere askotan ibiltzen nintzen, eta etxera
|
eraman
ere bai mordoska ederra.
|
|
|
Azken topaldi erabakigarria izan genuen bion artean: gure etxebizitzaren azpian Rikardo Monteroren bizikleta tailerra zegoen; egun batez tailer horretara
|
eraman
zuen bere motoa Lonbidek; mekanikaria konpontzen ari zen bitartean, ni albotik begira; eta hara non datorren Lonbide, eta zapla! niri egundoko lepagainekoa esku zabalarekin; eta nik, orduan, lurretik alikate handiak hartu eta zait!
|
|
|
Haietako aldi batean, harria jaurti eta buruan bete betean jo nuen San Bartolomeko mutiko bat, Gregorio Barcos. Egundoko zauria egin nion buruan, eta Jauregi botikara
|
eraman
nuen sendaketa egin ziezaioten. Gerora oso lagunak izango ginen Gregorio eta biok, koadrilakoak.
|
|
|
Hauxe, hain zuzen ere: ...zitzaidan, estazio ondoko akazia haien hostoez egingo niela untxiei egun bateko gobernua, eta baita joan ere, zakua hartuta; akazia buruxketara igo eta soildu nizkien neguan inausi ondoren uda bitartean botatako kimu edo adaska guztiak, zotzak bertan tente utzirik, batere hostorik gabe, nire zakua ongi beteta; nola edo hala, Patxi Handik jakin zuen nork egin zuen egiteko modu hura, eta Inspekziora
|
eraman
ninduen.
|
|
|
Horrela aritu da goizean, Puertoko kartzelaz eta lezioak eman asmotan hurbildu zaion matrikulatu uste batekin: zazpi urte
|
daramala
kartzelan eta Antxoni hau eta hura esplikatzen. Zazpi urte urte asko da kartzelan egiteko, baina hemezortzi daramatzan bati lezioak emateko adina ez agian.
|
|
|
zazpi urte daramala kartzelan eta Antxoni hau eta hura esplikatzen. Zazpi urte urte asko da kartzelan egiteko, baina hemezortzi
|
daramatzan
bati lezioak emateko adina ez agian. Ahozabalik geratzen dira 18 entzuten diotenean; kartzelan sartu berria zela uste bide zuten.
|
|
|
Neurologoak plakak aztertzea eta ondorioak argitzea falta zitzaidan; horretarako neukan kontsulta irailaren 13an. Kontsultara
|
eraman
ordez, hona hurbiltzeko kundan atera ninduten. Hona heldu eta hamalaugarren egunean medikuak esan dit, Castellonera itzuli dudala azken kontsulta hori egitera.
|
|
|
– Oraindik Castellonera
|
eramango
naute hauek! –esaten du– Beste hainbeste eguneko kunda bat eginarazteko kapaz da sendagile madarikatu hori!
|
|
|
Lehendik eskatua zuen Martutenera joatea, osasun arazoengatik, baina ez du ametsik egin nahi. Reizabalek adierazi dio, agian ez dela ustekabekoa izango Martutenera
|
eramatea
. Epailea ere etorri zaio gorabehera horren inguruan zerbait jakin nahian.
|
|
|
– Nora
|
zaramatzate
–
|
|
|
Hilabete inguru egin du moduluan, eta patriarkatzat hartu bide zuten denek. Kartzeleroak zain daude sarreretako modulura
|
eramateko
, harrituta horiek ere, ondamuz beharbada; Antxonen inguruan dagoen jende multzoari so daude.
|
|
|
amildegiraino
|
eramaten
gaitu
|
|
|
liburua besapean
|
eramaten
dutenak
|
|
|
ez-ohiko bideak hartzera
|
garamatzatenak
|
|
|
– Kasualitate handitxoa! –esan zuen mesfidati neskak, ezkerreko eskua atzera
|
eraman
, galtzen atzealdetik pistola bat atera eta pistolaren kanoia guri begira jartzearekin bat– Zipaioak zarete, ezta?
|
|
|
Aspaldisko izan gabea nintzen paraje haietan, baina asmatu nuen Uliko atsedenlekurantz
|
eramaten
zuen bidea hartzen. Lauaxeta zetorren nire atzetik, eta neskatoa ondoren, pistola ezkerreko eskuan zuela, jertse batekin ezkutatua badaezpada ere, bidean inorekin topo egiten bagenuen pistola zuenik ohar ez zedin.
|
|
|
Nire nagitasuna indartu egin zuen Fernando Pessoak José Saramagoren O ano da morte de Ricardo Reis nobelan esaten dituen hitz batzuk oroitzeak: " Hildako bat, definizioz, ultra atzerakoia da, ezin ditu ordenaren aldaketak
|
eraman
." Neuk ere ordenaren funtsezko aldaketa sakon bat bene benetan nahiko ote nukeen galdetu nion neure buruari eta ez nuen garbi eta zintzo erantzuten asmatu.
|
|
|
Bidean hogei bat minutu baino ez
|
generamala
, borda baten atarian artzain zahar batekin egin genuen topo. Ez zegoen neu baino askoz txukunago gizona:
|
|
|
Polizia auto batzuen uluek moztu zuten bat batean Lauaxetak hasitako sermoia. Aulkietatik altxa, errezelak baztertu eta leihotik begira jarrita, auto berde bat ikusi genuen plaza nagusian etengabeko jira-biran, Goizederrek bezperan Orexara
|
eramandako
auto gorria hango plazan utzi zuen bezalaxe, eta Guardia Zibilaren bost lanrober plazara orduantxe puntuan Leitzako aldetik heltzen, uluka eta argi urdin birakariak piztuta. Guardia zibil batzuk autoetatik jaitsi eta mendi aldera abiatu ziren.
|
|
|
Egun gutxi batzuk baino ez
|
neraman
etxetik kanpora, egun gutxi batzuk baino ez, beraz, telebista lehen adinako egunerokotasunez ikusi gabe, baina hori aski zen iragarki guztiak ez ezagutzeko. Iragarki berri hark telebistatik urrundua sentiarazi ninduen, telebista egunero ikusteak sortzen duen aberri eroso eta abegikorrean arrotz, traidore ia ia, eta horrek, absurdua bazen ere, oroimin samur bat sentiarazi zidan, ez arrazoizgaineko erru beldurrik gabea, emaztea eta seme alabak abandonatuta etxetik alde egindako gizon bihozgabea banintz bezala.
|
|
|
Ez zaukaagu Goizuetara itzuli beharrik. Geurekin
|
eramango
ditiagu bizkar zorroak.
|
|
|
–galdetu zigun– Bateria gastatu zaiola uste dut. Abian jartzen badugu, Hernanira
|
eramango
zaituztet, neu ere haraxe noa eta.
|
|
|
Jakinik nik itsasertzera jo nahi nuela berak" bidaia ganorabako" deitzen zuen hartan, eta jakinik Arantxa eta Jean Louis gau hartan autoan Urruñaraino joatekoak zirela, gure mendi ibilaldia bat batean laburtzeko aukeraz jabetu eta, ni lozorro sakonean murgilduta nengoela baliatuta, Arantxari eta Jean Louisi gu Donostiaraino
|
eramateko
eskatu zien, han lagun bat bisitatzeko aukera izango genuela-eta. Arantxak eta Jean Louisek ez zuten ezetzik esan, nahiz eta gu autoan sartzeak ekarriko zuen ondorioetako bat aurretik susmatzeko modukoa izan:
|
|
|
Horregatik ez kezkatzeko esan zioten, hala ere, Arantxak eta Jean Louisek Lauaxetari, garbituko zutela patxadaz biharamunean. Lauaxetak hala eskatuta, Donostiako kairaino
|
eraman
gintuzten, eta han jaitsi ginen autotik, goizaldeko laurak irian. Ateri zegoen.
|
|
|
Haien argi urdin birakariak ere ikusi ahal izan zituen Lauaxetak, Kontxako badia ondoko errepidean San Martin kalerantz ziztu bizian. Gerrako zauritu bat banintz bezala
|
eraman
ninduen gero, kontu handiz eta neke handiagoz, Lauaxeta komandanteak pentsio batera. Gela bat hartu zuen han biontzat, eta, neu ezertaz ohartu gabe, biluztu eta ohean sartu ninduen.
|
|
|
Margaren gutuneko beste hitz batzuk ekarri nituen gogora. " Utzi
|
eraman
zaitzaten zuk hartu nahi ez zenituen bideei", zioen Margaren gutunak. Neure baitako oinaze zahar batekin lotutako bihotz borroka bat iradoki zidaten hitz haiek.
|
|
|
Neure buruari kontzienteki aitortu gabe, Lizartzara joateko ideia buruan bueltaka aspaldidanik nuela jabetu nintzen bat batean. Ausartuko al nintzen, ordea, hartu nahi ez nuen bide hari
|
eraman
nintzan uzten?
|
|
|
Batez ere, hartu denbora eta itzulinguruak egin. Utzi
|
eraman
zaitzaten zuk hartu nahi ez zenituen bideei. Egin itzazu, nolabait esateko, oporrak.
|
|
|
Ez nuen benetan sinesten gizon hura Lauaxeta zenik, baina atsegingarria zitzaidan Lauaxetaren antzeko gizon hark bereari eusten ziola ikustea. Nora
|
eraman
nintzakeen ez nekien bide batean sartua sentitzeak kilikatu egiten zidan barrena, ilusioa pizten zidan. Pozik nengoen.
|
|
|
Bergarako kartzela zaharra izandako etxea ikusten izan nintzen biharamunean, Angiolilloz oroiturik, Cánovas del Castillo hiltzeagatik garrotez exekutatu zuten anarkistaz, kartzela hartako ziega batean eman baitzituen hark azken egunak. Angiolillo Ernioko bileran parte hartu zutenetako bat izan zitekeela otu zitzadan, eta horrek, inolako oinarri logikorik gabe, kartzela zaharraren inguruetan Lauaxetaren berri izan nezakeela pentsatzera
|
eraman
ninduen. Ez nuen, alabaina, han ere Lauaxeta aurkitu.
|
|
|
Nahi bazuen bizkar zorroa han uzteko esan nion arren, neuk zainduko nuela, nahiago izan zuen berarekin
|
eraman
. Harri eta zur geratu nintzen, ezin erreakzionatuta, hiru gizonak Erniora igotzen ikusten nituen bitartean.
|
|
|
Behin baino gehiagotan eskatu behar izan nion. Nolanahi ere, oraindik ez dut bidaiako argazki bakar bat ere
|
eraman
errebelatzera, eta ez dakigu Lauaxetaren irudia agertu ere egingo den asto gainean atera nion argazki horretan.
|
|
|
Abantaila handia du iparrorratzik gabe... –eskuak burura
|
eraman
eta ibiltzeari utzi nion bat batean– Ostia! Ahaztu egin zait!
|
|
|
Ez, ez zezakeen, Lazarok hain adiskideki bere etxea eskaini zionez. Sikiera Henrigana
|
eramango
balu. Deus ez zen inprobableagoa une hartan.
|