2011
|
|
CFCak, freon deiturikoak, txit konposatu organiko egonkorrak dira troposferan. Hozte sistemetan edo aerolosetan asko
|
erabili
izan dira iraganean. Airea girotzeko sistemetan, aparren ekoizpenean, disolbatzaileetan eta material isolatzaileetan ere erabili dira.
|
|
Hozte sistemetan edo aerolosetan asko erabili izan dira iraganean. Airea girotzeko sistemetan, aparren ekoizpenean, disolbatzaileetan eta material isolatzaileetan ere
|
erabili
dira. Hona hemen adibide nagusi batzuk (ikus 1 taula):
|
|
Azken urteotan, hidroklorofluorokarburoek ordezkatu dituzte gas egonkor eta merke horiek. Gaur egun, batez ere hidrofluorokarburoak
|
erabiltzen
dira ordezko gisa (HCFak).
|
|
CH3Br a asko
|
erabili
izan da pestizida gisa. Ozono estratosferikoa suntsitzeko ahalmen oso handia du (CO2-arena baino 50 aldiz handiagoa).
|
|
Gainera, biometakorra da. Berun tetrametiloa eta berun tetraetiloa gasolinen katalizatzaile gisa
|
erabili
izan dira iraganean (ikus 2 taula).
|
|
Egun, errekuntza motorretan, katalizatzaile mekaniko espezifikoak instalatzen dira, eta, berunaren ordez, beste antidetonatzaile ordezko ez kutsatzaile batzuk
|
erabiltzen
dira (MTBEaren modukoak).
|
|
Horrela, bildu nahi ez den zenbait substantzia ez da kolektorera iritsiko (olioak eta hezetasuna, bereziki). Txostenetan analisien emaitzak adierazteko, berariazko unitateak
|
erabiltzen
dira (ikus 4 taula).
|
|
Eskuko tresnetan, ponpak bilketa onilaren bitartez xurgatzen du airea; partikulak solidoen iragazkitik igarotzen dira, eta, gero, burbuilak eratuz berariazko soluzio biltzaile batetik pasarazten da airea, soluzio hori kutsatzailearen araberakoa izanik. Eskuarki, laginak laborategira eraman eta metodo topikoak
|
erabiliz
analizatzen dira (bolumetriak, grabimetriak, kromatografía, espektrofotometria...). Eskuzko laginketarako tresna erabilgarrienak hauek dira:
|
|
Bolumen txikiko kaptadoreak (BTK): 24 orduan 2 m3 xurgatzen dute; gasak eta partikula esekiak hartzeko
|
erabiltzen
dira; ez, ordea, partikula jalkikorrak biltzeko.
|
|
Bolumen ertaineko kaptadoreak (BEK): eguneko 30 m3 xurgatzeko ahalmena dute; gasen, partikula esekien eta metal astunen laginketan
|
erabiltzen
dira.
|
|
BTK eskuzko tresna da, immisioko gasak eta partikula esekiak lagintzeko
|
erabiltzen
dena. Pisu arinekoa, tamaina txikikoa eta mugikorra denez, analistak erraz eraman dezake behar den lekura, laginak in situ hartzeko (ikus 7 irudia).
|
|
Bilketako onila: airea sistemara sartzeko, 3 cm-ko ahoa duen inbutua
|
erabiltzen
da, gehienetan plastikozkoa izaten dena; inbutu hori iragazkiari lotzen zaio, gehienez 6 m luze den plastikozko hodi malgu baten bitartez; hodiaren bihurguneek ezin dute 5 cm baino gutxiagoko erradioa izan (airearen fluxuak oztoporik izan ez dezan); onilaren kokapenak honako kondizio hauek bete behar ditu:
|
|
Iragazkia: askotariko materialez egindakoak izaten dira (hainbat motatako paperak, beira zuntza, polimero sintetikoak, eta abar), eta bata edo bestea
|
erabiltzen
da harrapatu nahi den partikula motaren edo haren diametroaren arabera; iragazki ontzian ezartzen da, eta tresnak hermetikoki itxita gelditu behar du, iragazkia xurgaturiko aireak bakarrik zeharka dezan.
|
|
|
Erabiliko
den material guztiak garbi garbia egon behar du. Laginketa hasi baino lehenago, airea ponpatzen da emari maila handienean, ur destilatutan eta bor bor eragiten zaio, burbuila garbigailuaren barnean zipriztinak botatzea ekidinez.
|
|
Horrela, laginketa hodian itsatsita egon litezkeen partikulak edo aerosolak kentzen dira. Kasuaren arabera, ur destilatuaren ordez berariazko beste disoluzio batzuk
|
erabil
daitezke flaskoan.
|
|
Horrelakoetan, flaskoa kutxatik askatu behar da, kontu handiz eta bertikalki (okertu gabe), eta kutxatik atera. Garraiorako, tefloiz edo tefloiaren antzeko material batez egindako tapoi batekin ixten da flaskoaren ahoa (ez
|
erabili
kautxuzko tapoirik). Disoluzioa beste ontzi batetara pastu nahi bada (plastikozko ontziak erabiltzen dira lagin alkalinoentzat, eta beirazkoak azidoentzat), impinger edo burbuila garbigailua disoluzio biltzailearekin garbitu behar da bi aldiz, eta garbiketa urak laginaren ontzira isuri behar dira, ondoren laborategira eramateko.
|
|
Garraiorako, tefloiz edo tefloiaren antzeko material batez egindako tapoi batekin ixten da flaskoaren ahoa (ez erabili kautxuzko tapoirik). Disoluzioa beste ontzi batetara pastu nahi bada (plastikozko ontziak
|
erabiltzen
dira lagin alkalinoentzat, eta beirazkoak azidoentzat), impinger edo burbuila garbigailua disoluzio biltzailearekin garbitu behar da bi aldiz, eta garbiketa urak laginaren ontzira isuri behar dira, ondoren laborategira eramateko.
|
|
BSG tresna grabitatearen eraginez jalkitzen diren partikulen laginketa egiteko da, eta immisioan
|
erabiltzen
da. Tresnaren osagaiak hauek dira (ikus 9 irudia):
|
|
Haren ahoaren diametroarekin, F faktorea kalkulatzen da; eta faktore hori jasotako partikula guztien pisuaz biderkatuta, materia jalkikorren kontzentrazioa kalkulatzen da (mg/ m2). F faktorea berariazkoa du ekipo mota edo diseinu bakoitzak, eta faktore hori kalkulatzeko, honako ekuazio hau
|
erabiltzen
da:
|
|
Mota guztietako partikulak eta gasak atzemateko balio du, eta immisioan
|
erabiltzen
da. Partikula esekiak hartu nahi direnean, iragazte laginketa egiten da.
|
|
Emisioan
|
erabiltzen
da, kutsatzailearen jatorrizko iturrian haren kontzentrazioa zuzenean neurtzeko. Laginketa zuzena eta egoeraren adierazgarria izan dadin, ezinbestekoa da kondizio isozinetikoetan egitea; hau da, zundaren xurgatze abiadurak eta gasak kebide edo hodi barnean duen abiadurak berdinak izan behar dute.
|
|
Erreferentziazko metodoan, inguruneko airean zenbat materia jalkikor oso dagoen zehazteko, BSG (British Standar Gauge) kolektorea
|
erabili
izan da urte askoan; eta, ondoren, laginaren analisi grabimetrikoa ere bai. Laginketa tresna partikulen jalkikortasunean oinarritzen da:
|
|
Stokes-en legearen arabera, partikularen jalkitze abiadura kalkula daiteke, haren diametroa ezagutzen baldin bada.
|
Erabiltzen
den bilketa tresna zeharo pasiboa da. Funtsean, partikulak grabitatearen eraginez erortzen dira ekipo honen onilera, eta handik flasko biltzaileraino.
|
|
Jarduera analitikoa: IMMISIOKO AMONIAKO LURRUNEN KONTZENTRAZIOAREN DETERMINAZIOA, BOLUMEN TXIKIKO KAPTADOREA ETA KOLORIMETRIA
|
ERABILIZ
|
|
BTEX konposatuaren osagaiak ebaluatzeko, polietilenglikol zutabea erabil daiteke, EC Wax motakoa (30 m x 0,53 mm x 1,20 µm), helio gasa garraiatzaile edo carrier gisa baliatuz (2,5 mL/ min ko emaria). Egokia izaten da, halaber, 40 ºC, tik 100 ºC, rako tenperatura aldapa
|
erabiltzea
, 4 ºC/ min ko abiaduraz eta 275 ºC, an doituz (datu horiek gutxi gorabeherakoak dira; kasu bakoitzean erabilitako tresnaren arabera jokatu behar da, kromatografoaren eta zutabearen ekoizleen argibideei jarraituz).
|
|
BTEX konposatuaren osagaiak ebaluatzeko, polietilenglikol zutabea erabil daiteke, EC Wax motakoa (30 m x 0,53 mm x 1,20 µm), helio gasa garraiatzaile edo carrier gisa baliatuz (2,5 mL/ min ko emaria). Egokia izaten da, halaber, 40 ºC, tik 100 ºC, rako tenperatura aldapa erabiltzea, 4 ºC/ min ko abiaduraz eta 275 ºC, an doituz (datu horiek gutxi gorabeherakoak dira; kasu bakoitzean
|
erabilitako
tresnaren arabera jokatu behar da, kromatografoaren eta zutabearen ekoizleen argibideei jarraituz).
|
|
Pentanoa (karbono sulfuroa ere oso desadsorbatzaile ona izaten da, eta askotan
|
erabiltzen
da konposatu organikoak ikatz aktibatutik askatzeko; gainera, hori da, hain zuzen, MTA arauan proposaturiko eragilea)
|
|
Azken urrats horretan, matrazea balantzatik kendutakoan, arrasean jarri behar dugu, 25 mL-raino pentanoa gehituta. Berehala itxi, nahasketa poliki irabiatu, eta leku freskoan jaso
|
erabili arte
.
|
|
Pixka bat itxaron ostean, xilenoa injektatzen da haren denbora zehatza neurtzeko. Horrela, substantzia bakoitzaren erretentzio denborak finkatzen dira
|
erabilitako
berariazko zutabe horretan. Datu horiekin, berariazko taula bat osatzen da (ikus 7 taula).
|
|
Errege Dekretu hauek ere
|
erabiltzen
dira:
|
|
(Oharra: araudian, urte naturala
|
erabiltzen
da, hau da, 365 egun)
|
|
Egiaztatze analisi bat egin behar denean, arau homologatuak
|
erabiltzen
dira. Hala ere, aukera ugari dago kutsatzaile atmosferikoak lagintzeko eta analizatzeko, egiaztatze analisietan zein analisi irekietan.
|
|
Hala ere, aukera ugari dago kutsatzaile atmosferikoak lagintzeko eta analizatzeko, egiaztatze analisietan zein analisi irekietan. Hona hemen analistek
|
erabil
ditzaketen oinarrizko protokolo batzuen erreferentziak, emaitzaren bermea egiaztatu behar denean.
|
|
Whatmann GF iragazpapera beira zuntzezkoa da, eta askotan
|
erabiltzen
da aireko partikulen analisi grabimetrikoan.
|
|
% 57,3ko HClO4 a
|
erabiltzen
bada, 5,4 mL azido hartuko dira, eta 500 mL-an jarriko dira arrasean.
|
|
Torina disoluzioa egunero prestatu behar da beharrezkoa denean. Edonola ere, inoiz ez da
|
erabiliko
aste bat baino zaharragoa den disoluziorik.
|
|
|
Erabili
behar diren kubeta guztiek oso garbiak egon behar dute, eta bakoitza dagokion disoluzio jakinarekin pasatu behar da. Patroi sorta osoa ebaluatzeko, kontzentrazio txikienekotik hasten da (kolore intentsitate txikiena duenetik), etakontzentratuenarekin amaitzen (kolore intentsitate handiena duenarekin).
|
|
Kontuan izan behar da, gainera, metilo laranja adierazlea
|
erabiliko
dela, eta, egoera zehatz horretan, karbonatoaren balentzia 1 dela.
|
|
Aurrekoa bezala,
|
erabili arte
argitasunetik babestu behar da, eta hozkailuan jaso, 4 ºC an.
|
|
Disoluzio hau
|
erabili
behar den egunean prestatu behar da, eta hobe da erabili behar den une berean prestatzea.
|
|
Disoluzio hau erabili behar den egunean prestatu behar da, eta hobe da
|
erabili
behar den une berean prestatzea.
|
|
Oso egokia da haztamu saiakera bat egitea, ahal baldin bada, behintzat. Kontzentrazioa handiegia suertatzen bada, laginaren disoluzioa
|
erabil
daiteke. Aireko kontzentrazioa oso txikia denean metodo honetarako, ponparen emaria handitu daiteke.
|
|
Laginketa egin bitartean, baliteke disoluzio biltzailearen parte bat galtzea, tenperaturaren eraginez. Likidoaren murrizketa oso handia bada, saiakuntza errepikatu daiteke, 50 mL D1
|
erabiliz
, 100 mL-ren ordez. Bestalde, burbuilak indartsuegi sorrarazteagatik likidoa galtzea ekidin behar da.
|
|
Hori gertatzen bada, beste metodo bat, egokiagoa,
|
erabili
behar da: sodio fenolatoaren kolorimetria.
|
|
Hala eta guztiz ere, beharrezkoa denean, prozedura analitikoak eraldatu egin ditugu Lanbide Heziketako ikastetxeetako ohiko baliabideetara egokitzeko, eta, halaber, ikasleekin lan egiteko unibertsitateek izaten dituzten baliabideetara egokitzeko (hemen proposatzen diren protokoloak aipaturiko bi euskal hezkuntza esparruetan
|
erabili
dira, azken urte hauetan, ikastetxe batzuetan). Prozedura analitikoak egiteko analisi tresnak horren arabera aukeratu dira, hain zuzen.
|
|
Laginketa denborekin esperimentatu behar da. Bolumen txikiko kaptadorea
|
erabiliz
, kokapenaren eta, bereziki, meteorologiaren arabera, gerta liteke protokoloetan emandako jarraibidea labur gelditzea eta bilketa denbora luzatu behar izatea. Hori dela eta, ez da arraroa lagin adierazgarria lortzeko egunak behar izatea (2 egun, esate baterako).
|
|
Hori dela eta, ez da arraroa lagin adierazgarria lortzeko egunak behar izatea (2 egun, esate baterako). Bolumen handiko kaptadorea
|
erabiltzeko
aukera baldin badago, bilketa denborak asko laburtzen dira. Askotan, ordu gutxirekin nahikoa izaten da.
|
|
Zenbait erreaktiboren iraupena oso laburra da. Halako kasuetan, prestatu erreaktiboak behar diren unean berean, eta era egokian jaso
|
erabili arte
. Ez saiatu haien iraupena luzatzen; bestela, gerta liteke lagina galtzea, eta protokolo osoa hasieratik errepikatu behar izatea.
|
|
Iragazpaperei buruzko jarraibideak oso garrantzitsuak dira. Beti
|
erabili
aholkatutako paper mota.
|
|
Prozedura analitiko honetan, zuria zelulosazko iragazpaper bat besterik ez da, laginketarako
|
erabili
dena bezalakoa. Laginketako iragazpaperari egin zaizkion operazio berak aplikatuko zaizkio zuriari, aireari iragazpaperean zehar igarotzea eragoztea izan ezik.
|
|
Lagina bezala landu den zuriaren balorazioan, buretako perkloratoaren bolumen zehatza
|
erabiltzen
da (aurreko balorazioarekin alderatuta, oso gutxi kontsumitzen da).
|
|
Garrantzitsua da kokapenaren inguruan oztoporik ez egotea, material jalkikorrak zailtasunik aurki ez dezan jalkitze prozesu naturalean. Oro har, onila eta lagin ontzia plastikozkoak, altzairu herdoilgaitzezkoak edo beirazkoak izaten dira (material inerteak
|
erabiltzen
dira, partikulen eta bilketa tresnen arteko interakzio kimikoak ekiditeko). Ekipo osoaren dimentsioak araututa daude.
|
|
Ontzien edukiera laginketa egin nahi den aroko ohiko plubiometriaren araberakoa izango da. Erreferentzia gisa, toki lehorretan 10 L ko ontzi bat
|
erabil
daiteke, eta leku euritsuagoetan, berriz, 20 edo 40 L koak. Eurite handiak izaten diren tokietan, azkenik, are handiagoak.
|
|
Laginketa planean ezarritako epea bukatu ostean, onil biltzailean itsatsita gelditu diren partikulak botila barnerantz arrastatu behar dira, ur destilatua
|
erabiliz
; tresnaren hormak kontuz garbitu behar dira, beharrezkoa bada ile fineko pintzela erabiliz.
|
|
Laginketa planean ezarritako epea bukatu ostean, onil biltzailean itsatsita gelditu diren partikulak botila barnerantz arrastatu behar dira, ur destilatua erabiliz; tresnaren hormak kontuz garbitu behar dira, beharrezkoa bada ile fineko pintzela
|
erabiliz
.
|
|
Iragazpaperak lehorgailuan gordetzen dira,
|
erabili
artean. Behar direnean, balantza analitikoan pisatu behar dira, eta emaitzak koadernoan idatzi.
|
|
Pisatzeko kapsulak garbitu eta berogailuan lehortzen dira. Lehorgailuan gordetzen dira, eta ur neurri alikuotekin
|
erabili
behar diren unean bertan pisatzen dira; emaitzak idatzi.
|
|
Lehen aipaturiko iragazpapera
|
erabiliz
, bilketa ontziko ura iragazten da. Horretarako, ontzi barneko ura astintzen da lehendabizi, eta, gero, 1 L ko probetara isurtzen da, zer ur bolumen dagoen jakiteko (datu hori garrantzitsua da, eta koadernoan apuntatu behar da).
|
|
Horretarako, ontzi barneko ura astintzen da lehendabizi, eta, gero, 1 L ko probetara isurtzen da, zer ur bolumen dagoen jakiteko (datu hori garrantzitsua da, eta koadernoan apuntatu behar da). Ur neurri bakoitza berehala iragazi behar da hutseko ponpa
|
erabiliz
. Materia disolbaezinak paperean gelditzen dira; uretan disolbagarriak direnek, aitzitik, iragazkia zeharkatzen dute.
|
|
Laginketa amaitutakoan, neurtu nahi diren konposatuak atzeman ondoren, ikatzetik askatzen dira pentanoaren disoluzio batekin. Gero, konposatu organikoak dauzkan pentano hori analizatzeko, gas kromatografia (GC)
|
erabiltzen
da. Teknika hori asko erabiltzen da gas fasean dauden substantziak bereizteko, batez ere konposatu organikoak analizatu nahi direnean.
|
|
Gero, konposatu organikoak dauzkan pentano hori analizatzeko, gas kromatografia (GC) erabiltzen da. Teknika hori asko
|
erabiltzen
da gas fasean dauden substantziak bereizteko, batez ere konposatu organikoak analizatu nahi direnean. Zutabe kromatografikoan substantziak bereizi eta gero, garraren ionizazioaren detektagailuak (FID) identifikatu egiten ditu.
|
|
Beste osagai batzuk ere erants dakizkioke kromatografoari, identifikazioa egiteko. BTEX konposatuaren osagaiak ebaluatzeko, polietilenglikol zutabea
|
erabil
daiteke, EC Wax motakoa (30 m x 0,53 mm x 1,20 µm), helio gasa garraiatzaile edo carrier gisa baliatuz (2,5 mL/ min ko emaria). Egokia izaten da, halaber, 40 ºC, tik 100 ºC, rako tenperatura aldapa erabiltzea, 4 ºC/ min ko abiaduraz eta 275 ºC, an doituz (datu horiek gutxi gorabeherakoak dira; kasu bakoitzean erabilitako tresnaren arabera jokatu behar da, kromatografoaren eta zutabearen ekoizleen argibideei jarraituz).
|
|
Iragazitako urak, baita garbiketetakoak ere, kitasato baten barnean biltzen dira. Bilketa ontziaren paretan eta hondoan materia apurren bat geldituko denez gero, ur pixka bat
|
erabili
behar da garbitzeko eta iragazteko. Iragazi ondoren, bildutako ur guztiaren bolumena idatzi behar da, garbiketetako uren bolumena barne.
|
|
Hurrengo urratsean, partikula jalkikorren kontzentrazioa zehaztu behar da. Horretarako, ekuazio hau
|
erabiliko
dugu, zeinean kolektorearen aho diametroa eta laginketa denbora kontuan hartzen diren:
|
|
Egungo arauek BSG kaptadorea bigarren mailara eraman dute, eta, hainbat urtetan eta egoeratan
|
erabili ondoren
, immisioko partikula jalkikorren laginketan erreferentziako ekipoa izateari utzi dio (hala ere, oraingoz, oso erabilia da toki askotan, batez ere, ez denean beharrezkoa analisiaren emaitza arauaren arabera ziurtatzea). Orain, 10 µm-ko diametroa edo handiagoa duten partikulak atzemateko, bolumen handiko kaptadoreak erabiltzen dira (BHK), iragazkian berariazko paper bat ezarriz.
|
|
Egungo arauek BSG kaptadorea bigarren mailara eraman dute, eta, hainbat urtetan eta egoeratan erabili ondoren, immisioko partikula jalkikorren laginketan erreferentziako ekipoa izateari utzi dio (hala ere, oraingoz, oso erabilia da toki askotan, batez ere, ez denean beharrezkoa analisiaren emaitza arauaren arabera ziurtatzea). Orain, 10 µm-ko diametroa edo handiagoa duten partikulak atzemateko, bolumen handiko kaptadoreak
|
erabiltzen
dira (BHK), iragazkian berariazko paper bat ezarriz. BSGan oinarrituriko metodoarekin alderatuz, abantaila nabarmenak ditu BHKk:
|
|
Ondoren, kapsula eta papera elkarrekin pisatu behar dira balantza analitikoan; emaitza koadernoan idazten da (Pkp). Hori guztia egin ondoren, papera eta kapsula lehorgailuaren barnean uzten dira,
|
erabiltzeko
unea iritsi arte.
|
|
Determinazio grabimetrikoa egitea oso erraza da. Balantza analitikoa
|
erabiliz
, berriro pisatzen dira kapsula eta papera, biak batera (Pkpl).
|
|
Jarduera analitikoa: IMMISIOKO PM10 PARTIKULA ESEKIEN KONTZENTRAZIOAREN DETERMINAZIOA, GRABIMETRIA ETA BOLUMEN TXIKIKO KAPTADOREA
|
ERABILIZ
|
|
Airearen kalitatea ebaluatzeko, ezinbestekoa da talde horrek ingurune atmosferikoan (immisioan) zer kontzentrazio duen jakitea. Gainera, oinarrizko parametro bat izaten da aire kalitatea neurtzeko
|
erabiltzen
diren adierazle gehienetan, (adierazle hauek administrazioek kudeatzen dituzte, hirietan bereziki). Laginketa ekipoak 0,1 µm-ko diametroa baino txikiagoa duen materia esekia xurgatzen du (bolumen txikiko kaptadoreak ere balio du determinazioa egiteko), eta iragazpaperean itsasten da.
|
|
Azkenik, biak batera pisatu balantza analitikoan, eta emaitza (Pkp) koadernoan idatzi. Iragazpapera eta kapsula lehorgailuaren barnean gordetzen dira,
|
erabili arte
.
|
|
Determinazio grabimetrikoak ez du inolako zailtasunik. Grabimetria egiteko, kapsula eta materia itsatsia duen papera berriro pisatzen dira (Pkpl), biak batera, balantza analitikoa
|
erabiliz
.
|
|
Jarduera analitikoa: AIREKO KE BELTZAREN INDIZEAREN DETERMINAZIOA, TEKNIKA ERREFLEKTOMETRIKOA ETA BOLUMEN TXIKIKO KAPTADOREA
|
ERABILIZ
|
|
Erreflektometroa
|
erabili
behar den guztietan kalibratu behar da. Tresna horrekin egindako neurketan oinarrituta (I), papereko orbanaren absorbantzia (BA) ondoriozta daiteke, ekuazio honen bidez:
|
|
1 zenbakiko beira mikrozuntzezko Whatman iragazpapera, 2,54 cm-koa (beste diametro batzuetakoak ere
|
erabil
daitezke, baina, orduan, determinazioaren bukaerako emaitza moldatu egin behar da; gidoi honen amaieran azaltzen da nola egin behar den moldaketa hori)
|
|
Piztu baino lehenago, 0 n jarri behar da erreflektometroa, doitze potentziometroa
|
erabiliz
.
|
|
Ondoren, paper garbia kendu behar da, eta laginketan
|
erabilitako
papera kokatu toki berean; irakurgailuaren burua ahalik eta erdiratuen jarri behar da orbanarekiko. Erreflektometroarekin neurtutakoa koadernoan idazten da (I).
|
|
Lagindutako airea iragazi duen iragazpaperaren azalera (A) funtsezko datua da erreflektometrian. Oro har, 2,54 cm-ko diametroa duten paperak
|
erabiltzen
dira. Saiakuntza honen hasieran aurkezturiko formularen arabera kalkula daiteke absorbantzia (A).
|
|
Saiakuntza honen hasieran aurkezturiko formularen arabera kalkula daiteke absorbantzia (A). I eta A datuekin, erreflektometroaren fabrikatzaileak emandako taula
|
erabiliz
, iragazpaperaren gainean atzemandako partikulen kontzentrazioa zein den jakin daiteke (CA, µg/ cm2-tan). Azkenik, kontzentrazio horretatik abiatuz, aireko ke normalizatuaren (KN) kontzentrazioa kalkula daiteke, ekuazio honekin:
|
|
Beste diametro normalizaturen bateko iragazpaperak
|
erabiltzen
baldin badira, zuzenketa hau aplikatu behar zaio kalkulatutako CKN ri:
|
|
SO2 a erraz lagintzen da BTK
|
erabiliz
(Europako Batasunaren erreferentzia metodoak BHK hobesten du horretarako, denbora gutxiagoan lorturiko laginak kalitate hobekoak baitira). GasaH2O2 aren disoluzio oso oxidatzaile eta azidotu batetik pasarazten da, burbuilak eraraziz; horrela, pH-a aldez aurretik finkatua egonik, H2SO4 bihurtzen da, erreakzio honi jarraituz:
|
|
Aireko SO2 aren kontzentrazioa zehazteko, onura handiak ditu espektrofotometria ikusgaiaren bidez egiten den torinaren metodo kolorimetrikoak iraganean
|
erabilitako
beste metodo analitikoen aldean, sufre dioxidoaren kontzentrazio baxuak neurtzeko aukera ematen baitu (0,01 ppm ko ingurukoak). Kolorimetriaren bidez, argiaren absorbantzia neurtzen da uhin luzera egokian.
|
|
Kontuz, erreaktibo hauek arretaz
|
erabili
behar dira eta:
|
|
Disoluzioak prestatzeko Milli Q motako ura
|
erabiltzen
bada, saiakuntzaren kalitatea hobetzen da. Behar diren disoluzioak prestatzeko, ondoko prozedurei jarraitu behar zaie:
|
|
D4 disoluzioaren 10 mL pipetaz hartu, eta 1.000 mL uretan disolbatu. Disoluzio horren pH-a doitu behar da, 4,0 eta 4,5 tartean egon dadin; horretarako, D2 disoluzioaren kantitate txikiak gehitzen zaizkio tantaka (HClO4 0,1 M). pH-a pH metroarekin neurtu behar da (ez
|
erabili
tintaroi paperik).
|
|
1,0, 2,0, 3,0, 4,0, 5,0, 6,0, 7,0, 8,0, 9,0 eta 10,0 mL. Kalibrazio zuzena egiteko, komeni da disoluzio horiek guztiak prestatzea, zuzena marrazteko garaian puntu bat baino gehiago ezabatu behar izaten baita gehienetan. Metodo hau oso sentikorra da (akats txikiek ondorio handiak dituzte), eta kontuan izan behar da
|
erabiltzen
den uraren kalitateak oso eragin handia duela analisi prozesu osoan. Patroi multzo hori erabiltzen da, eta hauek dira patroien SO2 kontzentrazioak, hurrenez hurren:
|
|
Metodo hau oso sentikorra da (akats txikiek ondorio handiak dituzte), eta kontuan izan behar da erabiltzen den uraren kalitateak oso eragin handia duela analisi prozesu osoan. Patroi multzo hori
|
erabiltzen
da, eta hauek dira patroien SO2 kontzentrazioak, hurrenez hurren: 0,8, 1,6, 2,4, 3,2, 4,0, 4,8, 5,6, 6,4, 7,2 eta 8,0 µg/ mL.
|
|
Neurri alikuota bakoitzaren espektrofotometriak neurri alikuota horren absorbantzia ematen du; datu horrekin, kalibrazio zuzena
|
erabiliz
, kontzentrazioa lortzen da. Kontzentrazioekin, berriz, neurri alikuota guztien batez besteko kontzentrazioakalkulatzen da, eta azken hori burbuila garbigailuaren batez besteko kontzentrazioa da, Cbg (µg/ mL).
|
|
Emaitza kondizio estandarretan adierazteko, honako eraldaketa ekuazio hau
|
erabiltzen
da:
|
|
Jarduera analitikoa: AIREKO KUTSADURA AZIDOAREN DETERMINAZIOA, BOLUMEN TXIKIKO KAPTADOREA ETA TORINA
|
ERABILIZ
|
|
Bestalde, jalkitze lehorreko partikulek katalizatzaile fisiko gisa ere jarduten dute lehen mailako kutsatzaileak bigarren mailako bihurtzeko prozesuetan, batzuk oso azidoak baitira. Energia lortzeko erregai fosilak
|
erabiltzen
dituzten sektoreetan, masiboki sortzen dira horrelako substantzia kutsatzaileak.
|
|
Hasieran, metodo azidimetrikoa, edo airearen azidotasun osoa?
|
erabili
zen immisioko SO2 aren kontzentrazioaren determinazioan. Hau da metodo azidimetrikoaren oinarria:
|
|
Hau da metodo azidimetrikoaren oinarria: airean aurkitzen den SO2 a atzematen da laginketa ekipoa
|
erabiliz
; gero, atzemandako gasa H2O2 aren bitartez oxidatzen da; ur oxigenatuak SO2 a H2SO4 bihurtzen du, eta NOx ak ere oxidatzen ditu; azken gas horietatik, HNO3 a sortzen da. Horrexegatik, metodo azidimetrikoak zinez ebaluatzen du lagindutako airearen azido karga.
|
|
Azido karga hori ezagututa, edozein jalkin azido mota garatzeko aukerak iragar daitezke. Aireko substantzia azidotzaile guztien kontzentrazioa
|
erabiltzen
da azidotasun osoaren adierazle moduan. Aldez aurretik onartzen da metodoa ez dela oso zehatza, baina egokia da laginketa ingurunean jalkitze azidoa gertatzeko dauden aukerak ebaluatzeko.
|
|
Ondorioz, bolumen txikiko kaptadoreko burbuila garbigailuaren barnean eraturiko azido karga Na2CO3 arekin neutralizatzen da bolumetrikoki. Erreakzio horretan, metilo laranja adierazlea
|
erabiltzen
da.
|
|
1.000 mL-ko matraze aforatu batean, ur oxigenatuaren disoluzio komertzial baten 10 mL diluitzen dira(% 27, masa ehunekoa), eta ur destilatua gehitzen zaio, arrasean jarri arte; lorturiko disoluzioaren kontzentrazioa% 0,3 ingurukoa izaten da. Disoluzio horren pH-a 4,0 eta 4,5 artera doitu behar da; horretarako, D4 disoluzioaren (HCl 0,1 N) tanta batzuk isurtzen zaizkio. pH metroa
|
erabiliz
jarraitzen zaio pH-aren eboluzioari. Horrela prestaturiko disoluzioa hozkailuan gorde daiteke hilabete batean.
|
|
Gero, benetako pisuarekin, kalkulua errepikatuko dugu, karbonatoaren kontzentrazio zehatza (normaltasuna, N) zein den jakiteko. Azken datu hori
|
erabili
dugu neutralizazio bolumetrian, eta bolumetriaren emaitzak airearen azidotasuna ezagutzeko balio du.
|
|
D3 Disoluzio biltzailea. Ingurune absorbatzaile bat prestatzeko, 100 mL D1 disoluzio jartzen da matraze batean, eta BDH adierazlearen 2 edo 3 tanta isurtzen zaizkio. pH metroaren bidez, disoluzioaren pH-a doitu behar da; horretarako, HCl komertziala edo NaOH a
|
erabiltzen
da, tantaka, kolore arrea lortu arte (ez erabili NH3 a). Kolore arrea hartzen duen unean, haren azidotasuna 4,5 izango da.
|
|
D3 Disoluzio biltzailea. Ingurune absorbatzaile bat prestatzeko, 100 mL D1 disoluzio jartzen da matraze batean, eta BDH adierazlearen 2 edo 3 tanta isurtzen zaizkio. pH metroaren bidez, disoluzioaren pH-a doitu behar da; horretarako, HCl komertziala edo NaOH a erabiltzen da, tantaka, kolore arrea lortu arte (ez
|
erabili
NH3 a). Kolore arrea hartzen duen unean, haren azidotasuna 4,5 izango da.
|
|
Airearen azidotasuna substantzia azidotzaileen kontzentrazio moduan neurtzeko, disoluzio biltzailea karbonatoaren disoluzioarekin baloratu behar da (alegia, lehenago prestaturiko lehen mailako patroiarekin). Horretarako, gutxienez 5 Erlenmeyer matraze
|
erabiltzen
dira. Haietariko bakoitzean, 10,0 mL D2 disoluzio ezarri behar dira, eta 10 edo 20 mL ur destilatu gaineratu.
|