Testuinguruan

Bilaketa

dist.

non

lema/forma

nola

bilaketa

kategoria

Iragazkiak

Mota/Gaia

Euskalkia

Itzulpena

Erregistroa

Ordena

Formularioa garbitu

Emaitzak: 1.093

2000
	‎Garapen bidean	dauden herrialde gehienek porrot ekonomikoa bizi dute, beren ahalmenak gainditzen dituzten kopuruak ordaintzera beharturik daude, eta atzeratutako ordainketak ordaindu ahal izateko beste mailegu batzuk kontratatzea beste irtenbiderik ez dute. Horrela, geroz eta zor handiagoa pilatzen dute, eta eramanezina, ordaintezina eta betirakoa bilakatzen da.
	‎Zorraren arrazoiak, nagusiki, hiru dira: herrialdeek egindako gastu ez produktiboak, kanpoko arrazoiak edo zorpean	dauden herrialdeek kontrolatu ezinezkoak direnak, eta galerak gizarteratzeko politikak. Gastu ez produktiboen artean, armei dagokienaz gainera, herrialde horietako elite boteretsuen luxuzko kontsumoak bildu behar dira.
2001
	‎Asilo politikoa edo babesetxe eskaera egiten duten etorkinak konfliktoan	dauden herrialdetatik datoz. Afrikarren kasua historikoa da, Europako Ekialdekoen inmigrazioa berriagoa da, Berlineko harresia erori ostean hasi zen.
	‎Munduko Energiaren Kontseiluak dionez, datozen 50 urteotan herrialde garatuek bikoiztu egin dute beren energia ekoizpena, demografiaren hazkundeagatik eta ekonomiaren nahiz teknologiaren garapenagatik. Halaber, garapen bidean	dauden herrialdeak kontsumoaren bideari ekingo diote. Gaur egun, munduko biztanleen heren batek ez du inolako energia aukerarik.
	‎Horrela, Txinak %8, 5ra murriztuko ditu nekazaritzaren aldeko laguntzak, garatze bidean	dauden herrialdeei baimendutako %10ren azpitik. Horren ondorioz, OMCn sartu ahal izateko Txinak egindako lagapenen eraginez, 10 milioi nekazari inguru bazterturik geratuko dira.
	‎Era honetako taldeak baino esanguratsuagoak diren mugimendu erreformatzaileak badira islamaren baitan, eta hauekin egiten dute topo Al Kaeda eta hauek. Islamaren baitan dagoen eztabaida oso baldintza zailetan egiten ari da, gizarte oso kontserbadoreetan, diktadurapean	dauden herrialdeetan, eta gainera beste batzuk ere egoera horretatik zurrupatu nahi duten egoeran.
	‎Azken batean, gizateriaren erdia zorpean	dauden herrialdeetan bizi da eta, beraz, 3.000 milioi pertsona ez dira pobrezia egoera horretatik aterako kanpo zorra kitatzen ez duen bitartean.
	‎Zailtasunetan	dauden herrialdeei inflazio tasa gutxituko balitzaie, beraien zorra dolarraren depreziazioak gutxituko luke. Baina, izatez, herrialde horiek 100 miliardo dolarrak ordaindu dituzte, dolarraren erosioa erreparatzearren hain zuzen ere.
	‎82 miliardo dolar gehi 1983tik 1987ra bereganatutako zorpetze berriaren gaineko inflazio tasa). Dena den, 100 miliardo dolar horiek (beraien zorpetze osoaren stockari dagozkionak, berriki eskuratutako zorra barnean egonik) ordaindu eta gero, zailtasunean	dauden herrialdeek 82 miliardo dolarreko balio nominaleko zor berria besterik ez dute jasaten, ordainduriko kopurua ez baitago zorpean. Ondorioz, beraien zor berriaren zama 82 miliardo dolarrekoa da errealki, hau da, 82 miliardo dolarrak konstanteak dira (inflazioak gutxituak izan gabe), zeren dolar horien depreziazioa inflazio tasaren barruan dagoen zama baita.
	‎(i) Garapen bidean	dauden herrialdeek interesengatik ordaindutakoak 474.677 milioi dolar dira, 1991 epealdirako.
	‎Garapen bidean	dauden herrialdeek epealdi bakoitzean duten zorraren aldaketa justifikatua, kontabilitate arauek determinatzen dute berriz, adituek emaitzak birfindu ditzakete, erreserba ofizialetan urrearen eta atzerritar moneta desberdinen proportzioa eta horien tasa gurutzatuak kontuan edukiz.
	‎Garapen bidean	dauden herrialdeei dagozkien datuek, Mundu Bankuak emanak, ez dute kontuan eduki barne aurrezkia. Hortaz, nazioarteko interesen biderkatzailea 1,5 baliokoa baino ez da.
	‎Kofi Annan Nazio Batuetako idazkari nagusiak lau ekimen aurkeztu zituen jendaurrean Bruselan herrialde aberatsen eta herrialde pobreen arteko telekomunikazioak hobetzeko, egunen batean bizi kalitatea izan dezaten. Boluntarioen talde bat sortzea proposatu zuen, Informazioaren Teknologiaren Nazio Batuen Zerbitzua (UNITeS) izenekoa, garapen bidean	dauden herrialdeetako taldeak Interneten aukerak erabiltzeko gaitzeko. Gainera, Osasunaren Nazioarteko Sare batek 10.000 gune konputarizatu ezarriko ditu, “garapen bidean dauden herrialdeetako ospitale eta kliniken lerroan”.
	‎Boluntarioen talde bat sortzea proposatu zuen, Informazioaren Teknologiaren Nazio Batuen Zerbitzua (UNITeS) izenekoa, garapen bidean dauden herrialdeetako taldeak Interneten aukerak erabiltzeko gaitzeko. Gainera, Osasunaren Nazioarteko Sare batek 10.000 gune konputarizatu ezarriko ditu, “garapen bidean	dauden herrialdeetako ospitale eta kliniken lerroan”. Hondamendiei erantzuteko, “Lehenak iristen” izeneko planak telefono mugikorrak eta satelite bidezko komunikazioa eskainiko ditu, erreskate lanetan ari diren langileei informazioa emateko.
	‎Operadore askok iragarri dute lehenago edo geroago beren trafiko guztia IPn oinarritutako sareetara pasatuko dutela. Garapen bidean	dauden herrialdeentzat, telefonia modalitate berri horrek dilema gehigarri bat planteatzen du; izan ere, nazioarteko deien prezioa murrizteko aukera emango badu ere, diru sarrerak murriztu egingo ditu, gaur egun tokiko sareen hedapena finantzatzen edo beste betebehar batzuk betetzen laguntzen dutenak. Analista gehienek uste dute telefonia konbentzionalak posizio sendoa izaten jarraituko duela etorkizunean, baina garrantzitsua izango da, politikak prestatzeko arduradunentzat, bi teknologiak batera izatea.
	‎Azken urteotan, handitu egin da udan herrialde tropikal, exotiko edo garatze bidean	dauden herrialdeetara joaten diren bidaiarien kopurua.
	‎Urtetik urtera bisita gehiago jasotzen dituzten arren, oraindik bidaiari askok ez dakite haien osasuna ere haiekin oporretan joango dela. Ministerioak hartutako informazio neurriak areagotu egin ziren, urtetik urtera herrialde tropikal, exotiko edo garatze bidean	dauden herrialdeetara bidaiari kopurua nabarmen handitu zelako. Kasu gehienetan, osasunerako arriskuak saihesteko hartu beharreko prebentzio neurrien berri ez duten turistak dira.
	‎Alde horretatik, Zuricheko Unibertsitateak egindako azterlan bat argitaratu du, eta bertan azpimarratzen du haurrak «heldu txikitzat» hartzen direla maiz. Azterlanak argitzen du haurrek arreta berezia behar dutela eta, ahal den neurrian, garapen bidean	dauden herrialdeetara joan ez daitezen gomendatzen du. Nolanahi ere, prebentzio eta tratamendu neurriek gai ordenan egon behar dute, eta ondo ezagutu behar dira.
	‎Digital Opportunity Initiative k, Accenture aholkularitzaren, Markle Fundazioaren eta Nazio Batuen UNDP garapen programaren ekimen bateratu batek, txosten bat argitaratu berri du, eta IKTek (Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak) garapen bidean	dauden herrialdeei beren herritarren bizitza hobetzeko laguntzan izan dezaketen zeregin kritikoa azaltzen du. ‘Garapen Dinamika sortuz’ txostenak estrategia bat zehazten du “hautakor kritiko” batean dauden herrialdeek nazio garatuenekin eta irabazi asmorik gabeko ongintzako erakundeekin lan egin dezaten, hazkunde iraunkorra sortzeko eta gizarte helburu batzuk lortzeko.
	‎Digital Opportunity Initiative k, Accenture aholkularitzaren, Markle Fundazioaren eta Nazio Batuen UNDP garapen programaren ekimen bateratu batek, txosten bat argitaratu berri du, eta IKTek (Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak) garapen bidean dauden herrialdeei beren herritarren bizitza hobetzeko laguntzan izan dezaketen zeregin kritikoa azaltzen du. ‘Garapen Dinamika sortuz’ txostenak estrategia bat zehazten du “hautakor kritiko” batean	dauden herrialdeek nazio garatuenekin eta irabazi asmorik gabeko ongintzako erakundeekin lan egin dezaten, hazkunde iraunkorra sortzeko eta gizarte helburu batzuk lortzeko. Horien artean daude hezkuntza, osasuna eta negoziatzeko aukerak handitzea.
	‎Txostenak Estonia, Tanzania, Brasil eta Costa Rica bezalako teknologia berriak hartu nahi dituzten herrialdeen esperientziak aztertzen ditu. Garapen bidean	dauden herrialdeek hazkunde iraunkorreko ziklo bat sortzeko erabil dezaketen egitura estrategikoa proposatzen du. Estrategikoki garatuta, IKTek hazkunde dinamika eragin dezakete, egin beharreko urratsak arlo giltzarrietan egiten badira, hala nola, prestakuntza teknologikoan, politikaren berrikuntzan eta enpresa berrien sorreran.
	‎Mikrofinantzaketatik enpresa teknologikoetara eta herri txikiak telefonoekin lotzeraino doazen eragiketak aztertzen ditu txostenak. Alde horretatik, antolatzaileek adierazi dute programa pilotu batzuk finantzatzeko konpromisoa hartu dutela, garapen bidean	dauden herrialdeei teknologia erabiltzen laguntzeko, ez soilik beren ekonomiak hobetzeko, baita gizartearen aurrerapena hobetzeko ere.
	‎Baina, oraindik ere, “etxeko animaliei buruzko kontsultak egiten dizkiguten edo animaliak salbatzera bideratzen gaituztela pentsatzen duten pertsonen telefono deiak edo mezu elektronikoak jasotzen ditugu”, eta hori ez da gertatzen proiektuak egin dituzten herrialdeetan. Sustraiak berreskuratzea Garapen bidean	dauden herrialdeetan, biztanleriaren zati handi batek landa munduan lan egiten du, eta horren barruan abeltzaintzak zeregin garrantzitsua du. Animalien osasuna da nekazariei laguntzeko proiektuetako bat.
	‎– Ongarri kimikoekin landutako edo tratatutako fruta eta barazkirik ez hartzea. – Bizi den lekutik urrun	dauden herrialdeetatik datozen elikagaiak saihestea. – Ahal dela, urtaro bakoitzeko barazkiak jan.
	‎– Sozialak: Gaur egungo kontsumo gizartearen soberakinen kontrako errebeldia, garapen bidean	dauden herrialdeekin edo baliabide mugatuak dituzten pertsonekin alderatuta. – Humanitarioak:
	‎Farmaziicos Mundi GKEak “Peseta solidarioa: sendagai funtsezkoak Hirugarren Mundurako” kanpaina jarriko du abian aste honetan, garapen bidean	dauden herrialdeetako laguntzarik gabeko komunitateetan osasun arreta eta hezkuntza hobetzeko. Hala, Farmaciicos Mundi Espainiako gobernuz kanpoko beste erakunde batzuekin bat egin du, hala nola Mugarik Gabeko Medikuak edo Ekintzazko Laguntza.
	‎Horrela lortutako arrozari arroz lurrundua edo parboiled a deitzen zaio. Arroza historiaurreko eta lehortutako (perboiled rice) ondoren ehotzeko ohitura duten herrialdeek ez dute ia beri beririk (garatzeko bidean	dauden herrialde beroen gaixotasuna, paralisi orokorra eta edema anizkoitzak ezaugarri dituena, B1 bitamina edo tiamina falta delako). Beste prozedura da B taldeko arroz ale batzuk bitaminekin aberastea laborategian, eta proportzio jakin batean nahastea gainerakoekin.
2002
	‎Konklusio nagusiek zerikusia dute atzerriko zorrarekin, erabat deuseztatzea bilatzen baitute, eta espekulazio finantzarioarekin. Garabidean	dauden herrialdeek jasaten duten zama finantzarioaren zenbateko guztizkoa apenas da munduko zor osoaren %5, eta Ameriketako Estatu Batuetako zorra baino 30 aldiz txikiagoa. Beraz, Porto Alegren esan zutenez, sistema finantzarioak porrot egiteko inolako arriskurik gabe barka liteke.
	‎Donostiako, Bilboko eta Gasteizko eguneroko bidaien %60 hiru kilometro ibiltzeko baino ez da. Garapen bidean	dauden herrialdeen kasuak, berriz, kezkagarriagoak dira. Honako hauek dira Worldwatch Institutek 2000 urteko txostenean emandako datuak:
	‎Elikagaien segurtasun iturria”. Erakundearen beraren arabera, 2030 urtera arte, ureztalurren ekoizpena %80 baino gehiago handituko da, garatzeko bidean	dauden herrialdeetako elikagaien etorkizuneko eskaerari aurre egiteko. Louise Fresoren arabera, igoera hori ezin izango da inoiz lortu ur kontsumoa proportzio berean handituz, gaur egun dauden baliabideak kontuan hartuta.
	‎Louise Fresoren arabera, igoera hori ezin izango da inoiz lortu ur kontsumoa proportzio berean handituz, gaur egun dauden baliabideak kontuan hartuta. Ikerketa sustatzea Garapen bidean	dauden herrialdeentzako kezka hutsa izan beharrean, Italiako eskualde batzuetako lehorteak agerian utzi du eremu horretan etorkizun hurbilerako alternatibak bilatu behar direla. Italiako penintsulako 2002ko lehen hiruhilekoko datuek adierazten dutenez, Italiako hegoaldeko lau eskualdetako ur biltegien maila %60 baino zertxobait txikiagoa izan zen maila normalarekiko.
	‎Akuikultura ekoizpenak diru sarrerak ekartzen ditu eta garapen bidean	dauden herrialdeetako sektore pobreenen bizibideak hobetzen ditu.
	‎Gaur egun, gatibutasunean 330 itsas espezie baino gehiago hazten dira, FAOk erabiltzen dituen datuen arabera. Garapen bidean	dauden herrialdeek akuikultura ekoizpenaren ia %90 hartzen dute, diru sarrerak emanez eta sektore pobreenen biziraupen baliabideak hobetuz. “Akuikulturak balio elikagarri handiko elikagaiak ematen dizkie nekazariei, nekazaritzan eta akuikulturan dihardutenei”.
	‎Wallacek dio genetikak ez duela aldatuko egungo egoera, non funts gehienek ez baitute izurrite horiei aurre egiten jarduten. “Hamabost urte inguru igaro dira txerto bat merkatzen denetik, garapen bidean	dauden herrialdeek eskuragarri izan dezaten”.
	‎Horretaz baliatzen da, gizateriaren historian ez baitago toxikorik hainbeste kalte eragin duenik, eta oraindik ere hala egiten jarraitzen duenik: Estatu Batuek bezain aurreratuta	dauden herrialdeek lehen mailako osasun arazotzat hartzen dute, eta ez da beharrezkoa esatea gutxien garatutako herrialdeak ez daudela askoz hobeto. Beruna behin eta berriz kendu da:
	‎Gobernuek ere ezin dituzte horiek beren kabuz konpondu, ezta gobernuz kanpoko erakundeek, sektore pribatuak edo fundazioek ere”. Polioa desagerraraztea OMEren urteko batzarrak ministroak, osasun agintariak eta hainbat elkartetako aditu publiko eta pribatuak biltzen ditu, eta garatze bidean	dauden herrialdeetako biztanleak mehatxatzen dituzten gaixotasunekin lotutako arazoak aztertzea aurreikusten du. Ildo horretatik, erakunde horretako zuzendari nagusiak adierazi zuenez, “oso aurreratuta gaude poliomielitisa desagerrarazteko bidean, azken urtean atzemandako kasuen kopurua izugarri murriztuta”.
	‎Hala, Gutxien Aurreratutako Herrialdeen (IEP) taldea osatzen duten 49 herrialdeek —gehienak afrikarrak dira, eta sagardoaren pandemia gailentzen da— Genevako bilera baliatu zuten Munduko Merkataritza Erakundeari (MAB) eskatzeko, zeinak merkataritzarekin lotutako patenteen gaia kontrolatzen baitu, Dohako Konferentzian adostutako patenteen ministro agindua zabaltzeko, 2016 urtera arte. IEP ez diren garapen bidean	dauden herrialdeek 2005 arteko epea dute patenteak babesteko dagozkien lege sistemak ezartzeko. Ildo horretatik, Osasunaren Mundu Batzarrean ebazpen bat hartu da, OMEko kide diren estatuei funtsezko sendagaien eskuragarritasuna hobetzeko eta politika farmazeutiko nazionalak sustatzeko eskatzen diena, baina, horrekin batera, erakundeari berari ere agindu zaio, Dohak osasuna eta sendagaiak eskuratzeari buruz ematen duen ebazpen hori aplikatzen herrialdeekin lankidetzan jardun dezan.
	‎Berrogei ordezkaritza baino gehiago izan ditu, eta Tokio saiatuko da mamifero horren ehiza komertzialari berriro ekitea komeni dela konbentzitzen. Greenpeace eta beste erakunde ekologista batzuk atzo agertu ziren goi bileraren sarreran, eta ohartarazi dute Japonia garapen bidean	dauden herrialdeen botoak erosten ari dela bere helburuak lortzeko. Irekiera hitzaldian, Tsutomu Takebe Japoniako Nekazaritza eta Arrantza ministroak berriro esan zuen bere gobernuaren argudio errepikaria izan dela ehiza komertzialari berriro ekiteko:
	‎Hiesaren birusa arriskutsua da oraindik ere, eta prebentzioa da txertorik onena», ohartarazi zuen Bruelek, Espainia osoan Gurutze Gorriak 5.000 gaixo inguru artatu zituela gogorarazi baitzuen. Brelelek gaineratu zuen bere erakundeak ahalegin handia egiten duela epidemia garapen bidean	dauden herrialdeetan ez hedatzeko, mendebaldeko informazioa eta sendagaiak iristen ez diren lekuetan.
	‎Bere ondorio nabarmenenen artean, enpresek adierazi zuten «kontsumitzaileen galderei erantzuten diela», «entzule gehienengana iristen ez diren argudio teknikoak direla eta», adierazi zuen Alfredo Ruizek, Latinoamerikan «Crop Life» eko arduradunak. Ruizek dioenez, industriak ahaleginak egin behar ditu azken urteotan garapen bidean	dauden herrialdeetan proiektu garrantzitsuak egin direla hedatzeko, horietako asko Latinoamerikan, fitosanitarioen erabilera arduratsua sustatzeko, hala nola ontzien kudeaketa edo iraungitako produktuen bilketa. «Industriak bere berrikuntzak kontsumitzaileengandik hurbilago dagoen hizkuntza batekin defendatu behar ditu», gehitu zuen.
	‎Txinako inportazioak, adibidez, Kamerun eta Errusiako ekialde urrunetik sortuak dira, non esportatutako zur guztiaren% 50 legez kanpokoa baita. Basotik bizitzea Adenaren ekologistek diotenez, gaur egun basoko baliabideek zuzeneko pobrezian bizi diren garatze bidean	dauden herrialdeetako 1.200 milioi pertsonen %90ean laguntzen dute zuzenean. Hori dela eta, gobernuei beren ekintzak pobreziaren aurka zuzentzeko eskatu diete, legez kanpoko mozketaren aurka.
	‎Positiboak badira eta benetako txerto jangarri batera iristen badira, posible da proteina letxuga edo arrozetan adieraztea, eta horiek zerealetan eman daitezke haurrentzat. Baina emaitzak ez dira soilik garapen bidean	dauden herrialdeetan txertatzeko itxaropen gisa aurkezten. Jateko txerto horiek oso erabilgarriak izan daitezke medikazio luzea behar duten gaixotasunak dituzten pertsonentzat ere.
	‎Lehen aldiz, erakunde horrek elikagai transgenikoei buruz hitz egiten du, nekazaritza tradizionalaren ordezko gisa. «Garapen bidean	dauden herrialdeetan ezartzeak datozen 30 urteetan milioika pertsonen gosea arintzen lagun dezake», dio FAOk, orain arte zalantzarik gabe hitz egin zuenean. Jarreraren aldaketa horrek zerikusi handia du urre koloreko arrozaren promesarekin, ohiko arrozaren aldaera batekin, A bitamina eta hainbat mineral dituena, bai eta garatzen ari diren zenbait urte ere.
	‎Bereziki, nekazaritza lurren hedapenari egiten dio erreferentzia, batez ere Afrikan eta Hego Amerikan, baso eremuen eta oihanen kontura egin dena. Hedatze horrek eragin negatiboa izan ez dezan eta bere gutxieneko adierazpenera mugatu dadin, garapen bidean	dauden herrialdeei bioteknologia berriei sarbidea erraztea, esportazioa eta baliabide natural gutxiago erabiliz eta baliabide natural gutxiago erabiliz ekoizpen handiagoa bermatzen duten teknika berrien erabilera murriztea proposatzen du FAOk.
	‎«Goi bilera paraleloa» eta protesta taldeek beren erasoa prestatzen zuten. Desadostasun eremu handienak dira finantza konpromisoei buruzkoak, garapen bidean	dauden herrialderik garatuenek hartu dituztenak, eta azken horiek beren gain hartu dituzten erantzukizunak. Halaber, garapenaren finantziazioa, merkataritza erregimen «justua» potentzia ekonomikoen eta herrialde pobreenen artean, eta guztiontzako sarbide librea munduko merkatuetara.
	‎Adituen ustez, zaila izango da nekazaritzari buruzko adostasuna lortzea, herrialde aberatsek nekazaritzako sorospenak murriztu ahal izateari eta nazioarteko merkataritza arautzen duten arauak erreformatzeari buruz eztabaidatzeko. Atzo jarraitu zuten ekintza planeko hainbat atali buruzko negoziazio handiei buruz, hala nola energia garbien erabilera eta garapen bidean	dauden herrialdeetan edateko ura eskuratzea.
	‎Hori dela eta, Haurrentzako NBEren Funtsaren (Unicef) zuzendari exekutiboak, Carol Bellamyk, Johannesburg eko Garapen Jasangarriaren Goi bileran bildutako munduko liderrei eskatu die hamar urteko epean “munduko txoko guztietako” ikastetxe guztiek edateko ura eta osasun instalazioak dituztela bermatzeko. Horretarako, baliabide gehiago esleitu dira, FAOko agintariek garapen bidean	dauden herrialdeetan goseteari aurre egiteko eskatzen dituzten berberak. Ostegunean, batzarraren osoko bilkuran, Bellamyk gogorarazi zuen eskoletan edateko ura izatea eta erretenak jartzea bezalako “oinarrizko” gauza batek urtero milioika haurren bizitza salba dezakeela eskualde behartsuenetan, eta ikastetxera joaten eta oinarrizko hezkuntza jasotzen jarrai dezatela ahalbidetuko duela.
	‎Garapen Jasangarriari buruzko Nazio Batuen Goi Bileraren emaitzek ez dute inor gogotsu hartzen. Hortik aurrera, baikorrenentzat, gailurra baliagarria izan da gizateriak dituen arazoen larritasuna egiaztatzeko, eta berretsi du irtenbide globalak eta Iparraldearen eta Hegoaldearen arteko lankidetza soilik direla baliozkoak, herrialde aberatsen eta garapen bidean	dauden herrialdeen artekoak. Horien artean, Jaume Matas Espainiako Ingurumen ministroak hau ondorioztatu zuen:
	‎Zenbait azterketa epidemiologikok herrialde garatuetan gertatzen diren minbizi kasuen %30 inguru dietari egozten dizkiote. Baina zifra hori, garapen bidean	dauden herrialdeetan %20ra murrizten dena, bat dator zientifikoki frogatutako datuekin baino gehiago. Era berean, produktu jakin batzuei edo dieta estandarrei esleitutako babes efektua “zeharkako behaketei” zor zaie, non kausa efektu erlazioa ez baita zientifikoki frogatu.
	‎Halaxe erakusten du Acción contra el Hambreren “Evaluación y tratamientos de la desnutrizen situación de crisis” liburuak. Atzo aurkeztu zen argitalpen hau, eta desnutrizio akutu larriari aurre egiteko tratamendu eta protokoloei buruzko hamar urteko ikerketaren emaitzak ebaluatzen ditu, batez ere bost urtetik beherako haurretan, haurdun dauden edo bularra ematen ari diren emakumeetan eta garapen bidean	dauden herrialdeetako adineko pertsonetan. Duela hamarkada bat, Acción contra el Hambrea erakundeak elikagai terapeutiko berri bat garatzen hasi zen, eta oso jate protokolo berezia zuen; gaur egun, goseak jotako herrialdeetan banatzen ditu elikadura zentroak.
	‎Dioufen arabera, elikagaien ekoizpen jasangarria lortzeko aukeretako bat ureztalurreko nekazaritza da, eta, adituaren arabera, lehorreko nekazaritzaren bikoitza da produktiboa. Ildo horretatik, hurrengo 30 urteetan, garatze bidean	dauden herrialdeetako elikagai produkzio gehigarriaren %70 inguru ureztatze lurretatik etorri litzateke. Funts Humanitarioa Dioufen ildo beretik, Hugo Chávez Venezuelako presidenteak eta topaketara lagundu duenak adierazi du Nazioarteko Funts Humanitario bat sortzeko asmoa duela, garatzeko bidean dauden herrialdeen kanpo zorraren garrantzia arintzeko eta elikagai ekoizpenerako eta ur kudeaketarako garapen programetarako funts nahikoak erabiltzeko.
	‎Ildo horretatik, hurrengo 30 urteetan, garatze bidean dauden herrialdeetako elikagai produkzio gehigarriaren %70 inguru ureztatze lurretatik etorri litzateke. Funts Humanitarioa Dioufen ildo beretik, Hugo Chávez Venezuelako presidenteak eta topaketara lagundu duenak adierazi du Nazioarteko Funts Humanitario bat sortzeko asmoa duela, garatzeko bidean	dauden herrialdeen kanpo zorraren garrantzia arintzeko eta elikagai ekoizpenerako eta ur kudeaketarako garapen programetarako funts nahikoak erabiltzeko.
	‎Munduko Arrantza Zentroaren arabera, hodeietarako aukera eta prezio gutxiago daude arrainzaleen zain. Zentro horrek ondorio latzak aurreikusten ditu elikagai horren mende dauden garapen bidean	dauden herrialdeetako 1.000 milioi pertsonarentzat. Urte gutxiren buruan, adituek uste dute arrantza bankuak agortzea eta klima aldaketa bizkortzea gerta daitekeela.
	‎Urte gutxiren buruan, adituek uste dute arrantza bankuak agortzea eta klima aldaketa bizkortzea gerta daitekeela. Mundu garatuan, datorren arrantza krisiaren emaitzak prezio igoera ekarriko badu, garapen bidean	dauden herrialdeek arriskuan jar dezakete haren iraupena. Munduko Arrantza Zentroak, igandetik aurrera, mehatxuzko egoera hori aztertuko du Penangen (Malaysia) egingo den “Guztiontzako arrainaren gailurrean”, mundu osoko 40 herrialdetako adituen parte hartzearekin.
	‎Badirudi adina faktore garrantzitsua dela gaixotasunaren larritasunean, eta haurretan helduetan baino leunagoa dela. Hepatitis infekziosoa edo A hepatitisa infekzio endemikoa da garapen bidean dauden edo azpigaratuta	dauden herrialde askotan, eta haur gehienak seropositiboak dira 6 urte bete aurretik. Hala ere, herrialde garatuetako osasun baldintzak hobetzearen ondorioz, birus horien prebalentzia murriztu egin da, eta, ondorioz, infekzioa jasan dezaketen biztanleria sektoreak gehitu egin dira.
	‎Mugarik Gabeko Medikuak erakundeak (MSF) Roche enpresa farmazeutiko suitzari eskatu dio hiesaren aurkako sendagai baten prezioa jaisteko, Virazubt, hain zuzen ere. Botika horren kostua handiegia da garapen bidean	dauden herrialdeentzat. Eskualde pobreetan preziorik altuenak aplikatzen dituen konpainia farmazeutikoa da Roche, MSFk suitzar taldearen zuzendaritzara bidalitako gutunaren arabera.
	‎Eskualde pobreetan preziorik altuenak aplikatzen dituen konpainia farmazeutikoa da Roche, MSFk suitzar taldearen zuzendaritzara bidalitako gutunaren arabera. Erakundeak uste du garapen bidean	dauden herrialdeetan eta Saharaz hegoaldeko Afrikan Virazept en prezioak Suitzan baino% 85 merkeagoa izan lukeela. Suitzako gaixoek 6.169 dolarren truke (6.170 euro gutxi gorabehera) lortzen dute botika hau pertsona eta urte bakoitzeko; Sahararen hegoaldean, berriz, 3.130 dolarren truke saltzen da, Kamerunen 4.124 dolar, alegia, Brasilen halako bi, MSFren kalkuluen arabera.
	‎41 milioi pertsonak malnutrizioa dute herrialde industrializatuetan eta garapen bidean	dauden herrialdeetan
	‎Bestean, datu horiei “erabateko sepsia, bitamina eta nutrizio urritasuna eta desnutrizio larria” gehitzen zitzaien. 41 milioi gosete Nekazaritzarako eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundearen (FAO) azken txostenean, erakunde horretako adituek ohartarazi zuten herrialde industrializatuetan bizi diren 11 milioi pertsonak eta garapen bidean	dauden herrialdeetan bizi diren beste 30 pertsonek malnutrizioa dutela. 41 milioi pertsonak gutxi dirudite herrialde azpigaratuetan gosea pairatzen duten 799 milioi pertsonen aldean, baina 41 milioi horiek oso gertu daude.
	‎UNFPAk dioenez, “ebidentzia sendoak daude, bi esperientzia eta hazkunde belaunalditan oinarrituak”. 70eko hamarkadaz geroztik, ugalkortasun tasa txikiena duten garapen bidean	dauden herrialdeek “produktibitate handiagoa, aurrezpen handiagoa eta inbertsio produktibo handiagoa izan dute”. “Hazkunde ekonomikoa bizkorragoa izan da”, dio txostenak.
	‎Hala ere, haur horiek aurre egin behar dieten problemek desberdintasunak dituzte herrialde batzuen eta besteen artean. Hala, garapen bidean	dauden herrialdeetan, pobreziak, goseak edo HIESak bizitza eta ilusioak murrizten dituzten bitartean, herrialde garatuetan tratu txar fisiko eta psikologikoen ondorio larriak pairatzen dituzte. Horietako gehienek isiltasunean edo ahots baxuan jasaten dituzten egoerak, askotan helduen laguntza jasotzeko itxaropenik gabe.
	‎Nahiz eta, Unicef en arabera, aurrerapenak lortu diren, adin txikikoen egoerak datu izugarriak ematen ditu mundu osoan: pobreziaren ondorioz, garatze bidean	dauden herrialdeetan 150 milioi haur pisu txikikoak dira; duela hamarkada batetik 2 milioi haur hil dira eta 6 milioi zauritu dira hainbat gerratan; bost urtetik beherako milioika haur hiltzen dira urtero, behi administrazioak erraz prebeni ditzakeen gaixotasunen ondorioz. Horregatik guztiagatik, haurrek munduko agintariei osasuna, hezkuntza eta giro osasungarria izateko eskubidea ziurtatzeko eskatzen diete.
	‎Asiako hego ekialdeko zenbait herrialde musulman —Indonesia eta Malaysia, kasu— Pazifikoaren eskualde horretako hazkunde azeleratuan murgilduta	dauden herrialdeen artean daude. Herritar musulmanak arazo gehiegirik gabe bizi dira beste erlijioetako herritarrekin batera.
2003
	‎Izan ere, 90ekohamarkadan 2,5 milioi pertsonak bakarrik lortu zuten urtero bataz beste gose iraunkorretik ihes egitea, EMGko helburua lortzeko urtero izan behar den murrizpenaren hamarrena besterik ez2 Azterketa zehatzagoa eginez gero, murrizpen apal horigarapen bideetako herrialdeen artean joera kontrajarrien ondorio dela ikus dezakegu.Alde batetik, gosearen hedapena nabarmen murriztu duten herrialde gutxi batzukdaude3, Txina buru dutela. Baina herrialde horiek kenduta, gainerako garapen bidean	dauden herrialdeetan gose iraunkorraren eragina handitu egin da 80 milioipertsona gehiagotan.
	‎Gutxienez% 15 murrizteko konpromisoa hartu zen, hitzarmenaren sei urteko epe osoan bataz beste% 36ko murrizketaraino iritsiz. Garapen bidean	dauden herrialdeen kasuan murrizketa txikiagoa, bataz beste% 24koa, izatea adostu zen, hamar urteko epean. Emaitza oso apala zen txandaren hasierakohelburuei begira.
	‎Neoliberalismoak proposatzen duen liberalizazio prozesuarensakontzearen aurrean, herrialde bakoitzeko barneko nekazaritza sektorean oinarritzen den nekazaritza politika beharrezkoa da. Taula honetan laburbiltzen den moduan, nekazaritza sektoreak zeregin erabakigarria du herrialde horietan, gosea etaazpielikadura gehien hedatuta	dauden herrialdeetan, batez ere.
	‎Kategoria desberdinak gosea eta azpielikatuak direnak herrialdeko populazioan duten ehunekoaren arabera egin dira. Horrela, 1 Kat <% 2,5; 2 Kat% 2,5; 3 Kat 5; 4 Kat 20 eta 5 Kat > %35 Kategoria baxuenetan Ekialdeko ekonomiak leudeke; LAK 3 kategorian eta Asia eta Afrikaeskualdeak 4 eta 5 kategorietan.Kategoria bakoitzean	dauden herrialdeak ikusteko, jo FAO (2002: 31 or.).
	‎Cairnsko Taldea bere burua nekazaritza produktuen ekoizle eraginkortzat hartzen dituztenherrialdeen taldea da, garatu eta garapen bidean	dauden herrialdez osatua, Australia buru dutela.
	‎Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera, munduan zazpi milioi pertsonak baino gehiagok pairatzen dute gaixotasun hori, eta horietatik 300 Espainian bizi dira. Kalteturik gehienak garapen bidean	dauden herrialdeetan bizi dira, hala nola Indian, Brasilen, Indonesian, Madagaskarren, Txinan, Vietnamen eta Myanmaren. “Lepra gaitz endemiko bat da, pobreenei eta behartsuenei kalte egiten diena, eta aipatutako herrialdeen heriotza tasa handiaren eragile nagusietako bat da”, dio OMEk.
	‎2003ko Ustelkeriari buruzko Txosten Orokorrean, GKE honek nazioarteko erakundeek eta gizarte zibilak nazioarteko dohaintzak hobeto kontrolatzeko eskatzen du. ITren ustez, aurrerapauso handia da agentzia emaileek eta garatze bidean	dauden herrialdeetako gizarte taldeek “aurrekontuak gehiago zabaltzea eta ustelkeriaren aurka borrokatzeko konpromisoa” eskatzea. Nolanahi ere, eskatu du sozietate zibilak gastuen kontrolerako sarbidea izan dezala eta laguntza onuradunengana iristen dela gainbegiratu dezala.
	‎Gainera, NPBren laguntzak nekazaritza biologikoaren onurarako izatea, elikagai biologikoetarako logotipoen erabilera indartzea, produktu horien bilaketa ziurtatzea eta kontrol eta egiaztatze metodoak harmonizatzea aurreikusten du, ikuskapenek eragindako guztiekin lankidetzan. Lan dokumentuak prozedura homologatuak aplikatzea ere aurreikusten du, inportatutako produktu biologikoak ez direla lehia desleiala Europar Batasunekoekin eta EBk garapen bidean	dauden herrialdeekin dituen konpromisoekin. Azkenik, Europar Batasuneko exekutiboak organismo bat abiarazteko asmoa du, nekazaritza biologikoari buruzko ekoizpen metodoei, substantziei, datu bilketari eta ikerketa programa berriei buruzko aholkuak emateko.
	‎Mundu osoko 42 milioi pertsonari eragiten die, eta urtean hiru milioi heriotza baino gehiago eragiten ditu. Topaketa horrek iraungo duen bost egunetan, garapen bidean	dauden herrialdeetan tratamenduak eskuratzeko funts publikoak handitzeko eskatuko da. Aurkeztuko diren 800 azterlanen artean, terapia antiretrobiral berriei buruzko zenbait lan daude, egun merkatuan dauden medikamentuekiko erresistentzia duten hiesa duten gaixoek pazientzia gutxirekin espero dituztenak.
	‎“Behaketa horiek babesten dute inhibitzaile biralek gizakiengan GIBaren transmisio sexualari lagun diezaioketela”, esan zuten zientzialariek. Ikertzaileek diote “preserbatibo ikusezina” lagungarri izan daitekeela hiesaren hedapena geldiarazteko, bereziki garapen bidean	dauden herrialdeetan. Zenbait azterketa soziologikok zehaztu dutenez, herrialde askotan, batez ere garatze bidean dauden herrialdeetan, gizakiak ez dira preserbatiboa erabili behar gaixotasun benereoak ez zabaltzeko.
	‎Ikertzaileek diote “preserbatibo ikusezina” lagungarri izan daitekeela hiesaren hedapena geldiarazteko, bereziki garapen bidean dauden herrialdeetan. Zenbait azterketa soziologikok zehaztu dutenez, herrialde askotan, batez ere garatze bidean	dauden herrialdeetan, gizakiak ez dira preserbatiboa erabili behar gaixotasun benereoak ez zabaltzeko.
	‎Elikagaien sektorean bioteknologia aplikatzea da garapen bidean	dauden herrialdeetako pobreziaren eta gosearen aurka borrokatzeko irtenbide nagusietako bat. Hala baieztatu dute aditu talde batek, besteak beste, Philippe Busquin Europako Ikerketa komisarioak.
	‎“Europak goseari eta gaixotasunei aurre egiten laguntzeko betebeharra du garapen bidean dauden herrialdeentzat”, dio Busquin ek, eta bioteknologiara jotzea proposatzen du garapen bidean	dauden herrialdeetako biztanleak astintzen dituzten bi gaitz handi horien aurka borrokatzeko. Europako Bizitza Zientzien Taldeak (EGLS, ingelesezko sigletan) bioteknologiaren eragina aztertu du herrialde pobreenetako nekazaritzan.
	‎Txertoetarako eta Immunizaziorako Aliantza Globalak (GAVI) eta Txertoetarako Funtsak (Seattle, Washington) iragarri dute “rotabirusaren” aurkako txertoa lortzeko plan bat jarriko dela abian, eta, urtero, 600.000 haur baino gehiago hiltzen dira garapen bidean	dauden herrialdeetan. “Rotabirusa” birus kutsakorra da, eta haurren beherako larriaren kausarik garrantzitsuena da.
	‎“Txerto fabrikatzaileek eta osasun publikoko ordezkariek indarrak batuko dituzte herrialde garatuetan eta garapen bidean daudenetan txertoak garatu, probatu eta sartzeko” esan zuen Christopher Elias PATHko lehendakariak. “Errotabirusaren” aurkako txertoak urtean 1,5 milioi haur baino gehiago irenstea eragotz lezake garapen bidean	dauden herrialdeetan, ekimen honetan parte hartzen duten erakundeen kalkuluen arabera. Ikerketen ardura duten PATHko zientzialarien artean, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) eta Atlantako (Georgia) Gaixotasunak Kontrolatzeko eta Prebenitzeko Zentroen (CDC) osasun publikoko adituak daude.
	‎Gainera, sukaldeko errezeta errazak ematen ditu immunitate sistema indartzeko eta elikagaiak prestatzen diren bitartean higiene egokia bermatzeko. Aholku hauek garatze bidean	dauden herrialdeetako GIBak kaltetutakoei zuzentzen zaizkie bereziki; izan ere, osasun zaintza gutxi dute eta zaila da elikadura egokia izatea. Gainera, gaixoen %95 herrialde horietan bizi da.
	‎Alde horretatik, eskuliburuak aholku errazak ematen ditu, hala nola, belarrak eta espeziak irenstea gosea zabaltzeko eta digestioa hobetzeko, edo kanela infusioak prestatzea hotzeriak geldiarazteko. Jateko gogorik eza, nekea edo ahoko lehortasuna arintzeko, zopak, tea, fruta eta barazki erregosia edo garapen bidean	dauden herrialdeetako landa eremuetako produktuekin egindako prestakinak ere erabil daitezke, hala nola papaia, baobaba eta guaiaba.
	‎Horretan laguntzen dute hazi transgenikoak ekoizten dituzten enpresa gehienek, baita barietate berriak baimentzearen alde egiten duten zientzialari garrantzitsuek ere, betiere jokoaren arauak errespetatzen badira. Komunitate zientifikoaren zati handi batek uste du indarrean dagoen zuzentaraua nahikoa argia dela kontrol mekanismoei dagokienez, eta merkataritza erabilerako instalazioei aplikatutako bioteknologia alternatiba bat dela, bai mundu garatuan produkzioak hobetzeko, bai garapen bidean	dauden herrialdeentzako aukera berrietarako. Bestalde, Greenpeace edo Amigos de la Tierra bezalako erakunde ekologistek diote arauak laxoegiak direla eta oraindik ez dagoela giza osasunerako edo ingurumenerako arriskurik erakusten duen ebidentziarik.
	‎Aldiz, Adenatik diotenez, planetako koralezko arrezifeen ia% 60k galdu edo suntsitu egingo dituzte hurrengo 30 urteetan, diru sarrerak murrizteak (kasu batzuetan% 75era artekoak) eta enplegua eta elikadura iturriak galtzeak milioika pertsonen bizitza arriskuan jartzen dute. Izan ere, koralezko arrezifeek funtsezko zeregina dute garatzeko bidean	dauden herrialdeetan mila milioi pertsona baino gehiagori proteinak ematen. Hala ere, txostenak erakusten du arrantza ahalegina handitzeak eta teknologien eraginkortasun handiagoak arrezife arrantza asko agortu dituztela.
	‎“Aspalditik dakigu gantz saturatu, azukre eta gatz ugariko elikagaiek kalteak eragiten dituztela; mundu osoan gero eta elikagai gehiago kontsumitzen dela, eta, aldi berean, bizitza sedentarioagoa dela”, esan zuen Gro Harlem Brundtland OMEko zuzendari nagusiak txostenaren aurkezpenean. Gaineratu zuen urtero 30 milioi pertsona inguru hiltzen dituzten kardiopatiak, diabetesa, minbizia eta obesitatea “dagoeneko ez direla herrialde aberatsen bakarrak”, garapen bidean	dauden herrialdeetan (India edo Txina) elikadura jarraibideak aldatzean. Horrek batez ere hiri handietako biztanleei eragiten die, non jendeak joera handiagoa baitu gantz saturatu, azukre eta karbohidrato finduetan aberatsak diren elikagaiak irensteko, eta, gainera, hortzetako gaixotasun ugari eragiten baititu.
	‎Lehen fasean Europako Batasunean (EB) sartzeko prozesuan	dauden herrialdeek Zipre, Txekiar Errepublika, Estonia, Hungaria, Lituania, Malta, Polonia, Eslovakia eta Eslovenia, “Elikagaien Etxaldetik Mahaira” planteamendua hartu dute, Europako Batzordeak beharrezko segurtasuna bermatzeko. Hau da, EBn elikagai legeriari buruz indarrean dauden neurriak aplikatu dituzte.
	‎Bestalde, Erkidegoko Gobernuak gogorarazi du Europar Batasuneko legediak baliabideak gehitzera behartzen duela, estatu kide berrietako nekazaritzako elikagaien establezimenduek legeak ezartzen dituen baldintza zehatzak bete ditzaten. Hala, adibidez, plagizida hondakinen kasuan, EBn sartzeko bidean	dauden herrialdeek laginketa programa bat eta analisi programa bat ezarri dituzte, eta beharrezkoak diren laborategiko azpiegitura eta ekipoak izan dituzte loteak identifikatzeko, analisien emaitzen berri emateko eta beharrezko ekintzei ekiteko prozedura eraginkorrak abian jartzeko.
	‎EBn sartzeko bidean	dauden herrialdeek" granjatik mahaira" planteamendua hartu dute.
	‎Estatu Batuetako Energia Sailak argitaratu berri duen txosten baten arabera, 2025erako munduko energia kontsumoa %58 handituko da. Azterketa horren arabera, garapen bidean	dauden herrialdeek izango dute kontsumo mailarik handiena, bereziki Asiakoek, eskaria bikoiztu egingo baita. Petrolioa izango da, oraindik ere, munduko energia saskiaren osagai nagusia, eta, horren atzetik, gas naturala, hurrengo urteetan sortuko den produktua.
	‎Petrolioa izango da, oraindik ere, munduko energia saskiaren osagai nagusia, eta, horren atzetik, gas naturala, hurrengo urteetan sortuko den produktua. Zehazki, txostenak adierazten du Asiako energia kontsumoa %3 inguru handituko dela urte horretan, eta energia eskariaren munduko igoeraren %40 eta garapen bidean	dauden herrialdeena %69 hartuko dituela. Hala ere, herrialde industrializatuek izaten jarraituko dute planetako energia kontsumitzaile nagusiak.
	‎2001ean, herrialde aberatsenek herrialde aberatsenek erabilitako energiaren bi heren inguru kontsumitzen zuten (%64), baina ehuneko hori %86raino igoko da 2025era iristean. Hala, munduan petrolio gordinaren eskaera (garapen bidean	dauden herrialdeena) %36tik %43ra igoko da 2025ean, eta herrialde garatuena, berriz, %57tik %50era. Hala ere, petrolio gordinaren kontsumo handiena, termino absolutuetan, Ipar Amerikan gertatuko da (12,2 milioi upel egunean).
	‎Martxoaren 21ean hasten da udaberria Ipar hemisferioan	dauden herrialdeentzat, eta, zalantzarik gabe, lorezaintza maite dutenek gehien espero duten urtaroa da, landare askorentzat berpizkundea baita. Udaberri gisa ere ezagutzen den formula da urteko sasoi honetako ezaugarrienetako bat.
	‎Mundu osoan, azken kalkuluen arabera, 840 milioi pertsona zeuden azpielikatuta 1998tik 2000ra bitartean: 11 milioi herrialde industrializatuetan, 30 milioi trantsizio herrialdeetan eta 799 milioi garapen bidean	dauden herrialdeetan. Kopuru horiek gorabehera, eta goseak edo desnutrizioak planetako zazpi pertsonatik bati eragiten badio ere, munduko herrialde gehienek oraindik ez dute beren legerietan «elikatzeko eskubidea» sartu justizia epaitegien aurrean eskubide eraginkor eta galdagarri gisa.
	‎OMEren arabera, eskolaurreko adineko 250 milioi haurrek bitamina horren urritasun azpiklinikoa dute. Baina arazoa ez da garapen bidean	dauden herrialdeena bakarrik: Espainian, populazioaren herenak baino gehiagok A bitamina gutxiko dietak kontsumitzen ditu.
	‎1984ko otsailean herrialde industrializatuetan merkaturatzen hasi zen bertsiorik seguruena beroz tratatzen zen, kutsatzeko arriskua saihesteko. Informazio horien arabera, Cutter Biological sendagai horren bertsio zaharkituaren salmentak garapen bidean	dauden herrialdeetan kontzentratu zituen, eta Europako eta Estatu Batuetako agintariek zalantzan jarri zuten haien segurtasuna. Akusazio horiek bat egiten dute Baycol produktuak Bayerren aurka jarritako ia bederatzi mila kereilekin.
	‎bitamina falta du ezaugarri gaitz horrek, eta oraindik ere erikortasuna eragiten du garapen bidean	dauden herrialdeetan.
	‎Diego Yeste eta Antonio Carrascosa doktoreek egindako lanaren arabera, bitaminaren urritasunak edo errakitismoak modu selektiboan eragiten die Saharaz hegoaldeko Afrikatik eta Marokotik datozen arraza beltzeko edo azal iluneko haur etorkinei, amaren esnez eta bitamina gehigarririk gabe soilik babesten baitira, eta eguzkitan gutxi egoten baitira. Espainian, rakitismoa iraganeko gaixotasuna zen gaur egun arte, nahiz eta oraindik ere morbilitate kausa izaten jarraitzen duen garapen bidean	dauden herrialdeetan, baina gure inguruko aldaketa demografikoekin eta migrazio fluxuekin Mendebaldeko gizarteetan berpizten ari da. Ohitura errotuak Azterlanaren arabera, etorkinak oso errotuta daude beren ohitura soziokulturaletan, hala nola gorputzaren zatirik handiena estaltzen duen janzkera erabiltzea edo funtsean etxebizitzen barruan gertatzen den eta aire zabalean jarduera gutxi duen gizarte bizitza izatea.
	‎Izan ere, “bidaiariaren beherakoa” sabeleko mina, goragalea, gonbitoak eta baita sabeleko mina ere turisten gaixotasunik ohikoena da. Infekzio gogaikarri hori harrapatzeko arrisku handiena Afrikako, Asiako hegoaldeko, Ekialde Ertaineko eta Latinoamerikako herrialde tropikaletan edo garapen bidean	dauden herrialdeetan dago. Arrisku gutxien duten eremuak, berriz, Ipar Amerika, Erdialdeko Europa, Japonia eta Australia dira.
	‎OMEren arabera, gaixotasun kardiobaskularrak, minbiziek, diabetesak, arnas gaixotasunak, obesitateak eta kutsakorrak ez diren beste patologia batzuek 56 milioi heriotza baino gehiago eragiten dituzte urtean mundu osoan, eta laguntza karga globalaren erdia dira. Halaber, ohartarazi du gaixotasun ez kutsakorren gero eta eragin handiagoa dela garapen bidean	dauden herrialde askok modernitatearen alde ordaindu behar duten prezioa. OMEk eta elikagaien industriak hitzartu dute industrialarien eta 81 estatu kideetako ordezkarien arteko topaketak sustatu behar direla planeta osatzen duten sei eskualdeetan.
	‎Baina mundua mutu doa gazteria horren garapenera, gizakiaren hazkundearen etaparik ahulenetarikoa. Garapen bidean	dauden herrialdeetan helduek dituzten arrisku eta arriskuez gain (pobrezia, gosea, langabezia, ur falta…), nerabeengan eragin berezia dutenak gehitu behar dira. Eta horien artean, neskak dira talderik sentikorrena.
	‎Gazitasunarekiko tolerantzia duten edo elikagaiak xurgatzeko gaitasun handiagoa duten landareak dira mundu osoko dozenaka laborategitan garatzen ari diren landare transgeniko berrien adibide. Garapen bidean	dauden herrialdeetako egitura arazoak arintzen laguntzea du helburu nagusi.
	‎Hala, eskasiaren aurrean defendatzen da, eta lurzoruko geruza azalekoenetan kontzentratzen diren elikagai kopuru maximoa xurgatzeko egokitzen da. Garapen bidean	dauden herrialdeetan, nekazaritzarako egokiak ez diren lurzoruetara egokitzeko gai diren transgenikoak ikertzen dira. Hori, tomatea edo lekak bezalako landareetan modu naturalean gertatzen dena, aprobetxa liteke mantenugai gutxiko lurzoruetan nekazaritzako produktibitate handiagoa lortzeko?

Emaitza gehiago eskuratzen...

Aldaerak

Lehen forma

Argitaratzailea

Consumer	626 (4,12)
Berria	80 (0,53)
UEU	49 (0,32)
Elhuyar Zientzia eta Teknologia	40 (0,26)
ELKAR	39 (0,26)
IVAP	37 (0,24)
LANEKI	35 (0,23)
EITB - Sarea	33 (0,22)
Ikaselkar	32 (0,21)
Argia	27 (0,18)
Alberdania	13 (0,09)
Jakin	11 (0,07)
Uztaro	11 (0,07)
Herria - Euskal astekaria	7 (0,05)
ETB dokumentalak	5 (0,03)
Maxixatzen	5 (0,03)
Urola kostako GUKA	5 (0,03)
Uztarria	4 (0,03)
Hitza	4 (0,03)
Booktegi	4 (0,03)
Euskalerria irratia	3 (0,02)
Guaixe	3 (0,02)
Bat Soziolinguistika Aldizkaria	3 (0,02)
Deustuko Unibertsitatea	2 (0,01)
Kondaira	2 (0,01)
uriola.eus	2 (0,01)
Anboto	2 (0,01)
goiena.eus	1 (0,01)
Osagaiz	1 (0,01)
Aldiri	1 (0,01)
Karmel aldizkaria	1 (0,01)
aikor.eus	1 (0,01)
aiurri.eus	1 (0,01)
alea.eus	1 (0,01)
Pamiela	1 (0,01)
Txintxarri	1 (0,01)

Konbinazioak (2 lema)

Konbinazioak (3 lema)

Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu	"katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren	"katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu*	"katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu*	"katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu	"ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu	"ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi	"katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia	"katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi	"katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia	"katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi*	"katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi \| asko	"bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* \| !asko*	"bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi\|asko\|gutxi\|txiki	"bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj	"proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj	"proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi\|asko + m:adi	"bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg	"proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA

adb	adberbioa
adi	aditza
adilok	aditz-lokuzioa
adj	adjektiboa
det	determinatzailea
ior	izenordaina
izearr	izen arrunta
izepib	pertsona-izena
izelib	leku-izena
izeizb	erakunde-izena
lbt	laburtzapena
lotjnt	juntagailua
lotlok	lokailua
esr	esaera
esk	esklamazioa
prt	partikula
ono	onomatopeia
tit	titulua

KASUA

abs	absolutiboa
abl	ablatiboa
ala	adlatiboa
ban	banatzailea
dat	datiboa
des	destinatiboa
erg	ergatiboa
abz	hurbiltze-adlatiboa
ine	inesiboa
ins	instrumentala
gel	leku-genitiboa
mot	motibatiboa
abu	muga-adlatiboa
par	partitiboa
psp	postposizioa
pro	prolatiboa
soz	soziatiboa

MUGATASUNA/NUMEROA

mg	mugagabea
ms	mugatu singularra
mp	mugatu plurala
mph	mugatu plural hurbila

ADITZ MOTA

da	da
du	du
dio	dio
zaio	zaio
da-du	da-du
du-zaio	du-zaio
dio-zaio	dio-zaio
da-zaio	da-zaio
du-dio	du-dio
da-zaio-du	da-zaio-du
da-zaio-du-dio	da-zaio-du-dio

egon herrialde haur	21 (0,14)
egon herrialde bizi	20 (0,13)
egon herrialde ere	18 (0,12)
egon herrialde asko	17 (0,11)
egon herrialde egon	15 (0,10)
egon herrialde batzuk	14 (0,09)
egon herrialde gertatu	14 (0,09)
egon herrialde lagundu	13 (0,09)
egon herrialde joan	11 (0,07)
egon herrialde proiektu	11 (0,07)
egon herrialde ez	10 (0,07)
egon herrialde herritar	10 (0,07)
egon herrialde garapen	9 (0,06)
egon herrialde laguntza	9 (0,06)
egon herrialde biztanle	8 (0,05)
egon herrialde egin	8 (0,05)
egon herrialde elikagai	8 (0,05)
egon herrialde guzti	8 (0,05)
egon herrialde ukan	8 (0,05)
egon herrialde etorri	7 (0,05)
egon herrialde pertsona	7 (0,05)
egon herrialde ekoizle	6 (0,04)
egon herrialde hiri	6 (0,04)
egon herrialde teknologia	6 (0,04)
egon herrialde bat	5 (0,03)
egon herrialde bidali	5 (0,03)
egon herrialde emakume	5 (0,03)
egon herrialde giza	5 (0,03)
egon herrialde gobernu	5 (0,03)
egon herrialde nekazari	5 (0,03)
egon herrialde arazo	4 (0,03)
egon herrialde baino	4 (0,03)
egon herrialde eragin	4 (0,03)
egon herrialde gehien	4 (0,03)
egon herrialde heriotza	4 (0,03)
egon herrialde inbertsio	4 (0,03)
egon herrialde lankidetza	4 (0,03)
egon herrialde lehen	4 (0,03)
egon herrialde nekazaritza	4 (0,03)
egon herrialde oso	4 (0,03)
egon herrialde aberats	3 (0,02)
egon herrialde bakarrik	3 (0,02)
egon herrialde baliabide	3 (0,02)
egon herrialde banatu	3 (0,02)
egon herrialde behar	3 (0,02)
egon herrialde beharrizan	3 (0,02)
egon herrialde bereziki	3 (0,02)
egon herrialde diru	3 (0,02)
egon herrialde elikadura	3 (0,02)
egon herrialde erabili	3 (0,02)
egon herrialde errealitate	3 (0,02)
egon herrialde ezarri	3 (0,02)
egon herrialde garatu	3 (0,02)
egon herrialde gero	3 (0,02)
egon herrialde gose	3 (0,02)
egon herrialde horiek	3 (0,02)
egon herrialde kasu	3 (0,02)
egon herrialde klima	3 (0,02)
egon herrialde landa	3 (0,02)
egon herrialde mundu	3 (0,02)
egon herrialde osasun	3 (0,02)
egon herrialde osatu	3 (0,02)
egon herrialde pobrezia	3 (0,02)
egon herrialde populazio	3 (0,02)
egon herrialde txerto	3 (0,02)
egon herrialde zientzialari	3 (0,02)
egon herrialde Afrika	2 (0,01)
egon herrialde ahalegin	2 (0,01)
egon herrialde ama	2 (0,01)
egon herrialde aplikatu	2 (0,01)
egon herrialde ari	2 (0,01)
egon herrialde arrantza	2 (0,01)
egon herrialde bakar	2 (0,01)
egon herrialde barne	2 (0,01)
egon herrialde bera	2 (0,01)
egon herrialde berak	2 (0,01)
egon herrialde berotegi	2 (0,01)
egon herrialde bideratu	2 (0,01)
egon herrialde botika	2 (0,01)
egon herrialde datorren	2 (0,01)
egon herrialde desnutrizio	2 (0,01)
egon herrialde edan	2 (0,01)
egon herrialde ekonomia	2 (0,01)
egon herrialde elkartasun	2 (0,01)
egon herrialde eman	2 (0,01)
egon herrialde energia	2 (0,01)
egon herrialde erabaki	2 (0,01)
egon herrialde esku	2 (0,01)